Raam en Deur editie 1-2022 by Molijn Sales Support

Jaargang 24 nr 1 - 2022

vakblad voor raam-, deuren geveltechniek, van ontwerper tot verwerker

Little C in Rotterdam

‘Vijftien woonwerktorens met 800 kozijnvarianten’ RD 01-2022 Cover.indd 1

21-02-22 13:08

INNOVATIE IN TOPVENTILATIE TopVent - TronicVent - SkyVent

CO2

gestuurd

demping

tot 40 dB in open stand

Hoogste klasse wind- en waterdichtheid

 TopVent: Compact & esthetisch  TronicVent: 100% automatische sturing op basis van CO2 en temperatuur  SkyVent: Voor hoogbouw tot 70m!

We inspire at www.duco.eu

adv_Duco.indd 1

16-02-22 08:55

VOORWOORD

Nieuwe kansen? Heeft u ook zo’n zin in 2022? Het jaar van nieuwe kansen en terug naar normaal. Of bent u nog voor zichtig en gereserveerd? Eerst maar eens zien wat Rutte IV ons echt brengt en wie omikron opvolgt. Ongeacht uw voorgevoel of blik op de toekomst kunnen we in ieder geval stellen dat dit nieuwe jaar volop uitdagingen biedt – en daarmee ook kansen. Toegegeven, de start van 2022 kent ook voor de bouw nog veel onzekerheden, maar zet een roze bril op en elke onzekerheid wordt een mogelijk succes! Zo hebben we met Hugo de Jonge weer een ‘eigen’ minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening met in zijn achterzak een regeerakkoord vol ambitieuze plannen om het woningentekort vlot te trekken. De bouw van jaarlijks zo’n 100.000 nieuwe woningen, de verduurzaming van de bestaande voorraad en de transformatie van leegstaande kantoren naar woonruimte bieden mogelijkheden voor ons allemaal. Of je nu timmerman bent, specialist in hang en sluitwerk, gevelspecialist of toeleverancier van bouwmaterialen, voor alle betrokkenen liggen er kansen en potentiële orderportefeuilles om jaloers van te worden.

issues zoals de stikstofproblematiek en de energietransitie? Ook daar kan ik me wel iets bij voorstellen. De uitdagingen zijn namelijk enorm en niet van vandaag of gisteren. En tot nu toe zijn we er nog niet in geslaagd het ei van Columbus te leggen, dus makkelijk zal het niet worden. Toch blijf ik vooral optimistisch naar dit jaar kijken. Nieuwe Haagse ploeg, nieuwe kansen zal ik maar zeggen. En ook nieuwe wet en regelgeving die voor 2022 op de rol staat, lijkt veelbelovend. Zoals de verplichte aanwezigheid van rookmelders op alle verdiepingen in alle woningen per 1 juli en de invoering van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) op dezelfde datum. Vooruitlopend daarop worden in onze branche al veel mooie stappen gezet en daarover blijven wij u informeren en inspireren. Wat mij betreft wordt 2022 het jaar van nieuwe kansen en van ambitieuze plannen die u kunt maken en uitvoeren. Aan die mooie ambities en plannen hopen wij als redactie ook dit jaar in Raam en Deur weer volop aandacht te besteden. Ik wens u veel leesplezier!

Is deze bril u te roze? Heeft u uw bedenkingen bij de haalbaarheid en uitvoerbaarheid van al die plannen? Bijvoorbeeld omdat ze nog te veel gehinderd worden door andere maatschappelijke

COLOFON Raam en Deur vakblad voor raam , deur en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker. www.raamendeuronline.nl Verschijning 6x per jaar Uitgave Plancommunicatie Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 88 32 E mail: info@plancommunicatie.nl Uitgever Edgar Molijn Redactie-adres Raam en Deur Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 88 32 E mail: raamendeur@plancommunicatie.nl Redactie Hans Fuchs, Arie Grevers, Geert Hilferink, Edgar Molijn Eindredactie: Metttaal, Maarten Ettema

Edgar Molijn Hoofdredacteur Raam en Deur

Wilt u bereik en impact via Raam en Deur? Neem dan contact op met Molijn Sales Support Edgar Molijn Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 35 44 E mail: raamendeur@molijnsalessupport.nl E mail advertentiebestanden: traffic@molijnsalessupport.nl

Opgave en vragen over abonnementen België Abonnementenland Ambachtenlaan 21 Unit 2A B 3001 Heverlee Tel. +32 (0)28 08 55 23 Fax +32 (0)28 08 70 05 Website: www.bladenbox.be voor abonneren of www.aboland.be voor adreswijzigingen en opzeggingen. Jaarabonnement buitenland € 93,

Vormgeving Inpladi bv bureau voor idee en creatie, Cuijk

Beëindigen abonnement Opzeggingen dienen 8 weken voor afloop van de abonnementsperi ode in ons bezit te zijn. Prijswijzigingen voor behouden.

Druk Veldhuis Media bv, Raalte Opgave en vragen over abonnementen Nederland Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. +31 (0)251 25 79 24 Fax +31 (0)251 31 04 05 Website: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Abonnementenland is ook bereik baar via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten. Jaarabonnement € 77, excl.btw.

Off- en online plaatsingen van Close-Ups, Advertenties, Advertorials en Columns De inhoud van zowel Close Ups, advertenties, advertorials en columns zijn samengesteld door of namens adverteerders of derden en wordt door Plancommunicatie niet beoordeeld op de juistheid, volledigheid en rechtmatigheid daarvan. Plancommunicatie en redactie aan vaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de inhoud hiervan.

baar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en redacteuren verklaren dat deze uit gave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld. Evenwel kunnen uitgever en redacteuren op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de off en online informatie. Uitgever en redacteuren aan vaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die geba seerd zijn op bedoelde informatie. De weder partij wordt met nadruk aangeraden deze infor matie niet geïsoleerd te gebruiken maar af te gaan op zijn professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controlereren. ISSN 1389 6873

: @RD_redactie

: @RD_banen

1/2022

RD1-2022_Voorwoord.indd 3

21-02-22 13:04

INHOUDSOPGAVE

Bouwplaats

Ruim 800 kozijnvarianten in Little C De vijftien woonwerkgebouwen van Little C in Rotterdam delen één bijzondere referentie: de baksteenarchitectuur van de wijk The Village in New York. De Amerikaanse referentie is doorgezet in de ramen, deuren en kozijnen. De circa 12.500 vierkante meter puien kregen ranke staallook profielen uit aluminium, voorzien van Wienersprossen en roeden. 2850 kozijnen uit het renovatieprofiel Classic Slim Line van Reynaers werden door Hermeta uit Asperen in ruim 800 variaties geleverd. Hoofd Verkoop Wim Kok: “We hebben aan Little C een vol jaar geëngineerd.”

8 Familiebedrijf

Familiebedrijf FEMA, eigenzinnige nieuwkomer met originele visie Ongebruikelijke combinaties van disciplines, daar houdt Roy van Aalst wel van. Al eerder voegde hij het schildersbedrijf van zijn vader en zijn eigen stukadoorsbedrijf samen en onlangs breidde hij deze activiteiten uit met timmerfabriek FEMA, een echt familiebedrijf . Zijn vrouw Daphne doet de administratie en zijn moeder Truus is steun en toeverlaat aan het thuisfront waar ze de kinderen opvangt als dat nodig is.en, omdat ze bijvoorbeeld niet voldoen aan de eisen of om esthetische wensen.

Brandveiligheid

Wat u moet weten als u een constructie wilt laten testen op brandveiligheid Raam en Deur columnist Jacques Mertens neemt u mee naar de wereld van de brand werendheidstesten. Waar moet je op letten? Wat wil je precies laten testen? En hoe stel je de juiste vragen? Stap voor stap vertelt hij wat je moet weten als je een test wilt laten uit voeren. En dan pas leidt meten daadwerkelijk tot weten.

20 Op de cover In de rubriek Bouwplaats: Ruim 800 kozijnva rianten in Little C Lees verder op pagina 8 Beeld cover: Hans Fuchs; Hermeta

Voorwoord

Postbox Berichten uit de markt

Jaargang 24 nr 1 - 2022

vakblad voor raam-, deuren geveltechniek, van ontwerper tot verwerker

Bouwplaats Ruim 800 kozijnvarianten in Little C in Rotterdam Little C in Rotterdam

‘Vijftien woonwerktorens met 800 kozijnvarianten’ RD 01-2022 Cover.indd 1

Familiebedrijf Familiebedrijf FEMA, eigenzinnige nieuwkomer met originele visie Column Ventilatiespleet onder brandwerende deur. Mag dat? Jacques Mertens, senior adviseur laboratorium bij Peutz

21-02-22 13:08

2022/1

RD 1-2022 Inhoud.indd 4

23-02-22 09:47

INHOUDSOPGAVE

Trends in slim sluiten

Smart locks: nieuwe instapper en techniek uit het zicht De markt voor elektronische toegangscontrole is volop in beweging – of het nou gaat om nieuwe producten voor bedrijven en instellingen of om particulieren die hun deuren willen openen en sluiten met smartphone, tag, fob of keypad. Op die laatste markt springen twee nieuwe retrofit smart locks eruit, stelt Kees de Raaf van Veiligheids sloten.nl: de Nuki Smart Lock 3.0 en de Yale Linus. Op het gebied van toegangscontrole voor de zakelijke markt noemt De Raaf de iLOQ S50 cilinders en de Engelse TLJ Invisible waarbij alle techniek onzichtbaar in de deur verwerkt is.

26 POLITIEKEURMERK VEILIG WONEN (DEEL 16)

Veilig Wonen Dag naar zomer verplaatst De organisatie van de Veilig Wonen Dag heeft besloten het evenement te verplaatsen naar 29 juni. Vanwege de onzekerheid over de coronamaatregelen bleek de oorspronkelijke datum 2 februari niet haalbaar. “Door de dag nu uit te stellen en in juni te plannen verwachten we daar dan geen last van te hebben. Gelukkig zijn vrijwel alle sprekers die nieuwe datum ook beschikbaar dus kan het programma grotendeels gelijk blijven”, zegt Sophie de Clercq, pro jectleider van de Veilig Wonen Dag.

34 Project

Het Kleine Krikhaar wint Reynaers Projectprijs 2021

Met Het Kleine Krikhaar realiseerde architect Dennis Weerink in Geesteren een minimalis tisch eigen woonhuis met een buitengewone gevel. Structureel glas van vloer tot plafond zorgt voor vrij zicht op de Twentse natuur en het boerenland rondom. Aan de achtergevel brengt een ver terugliggende schuifpui van 4,5 meter hoog dat buitenleven tot in de woning. Gevelbouwer OWK verzorgde de engineering, productie en montage van puien en glas. Projectleider Sandor Wissink: “Alles in dit project hebben we samen met de architect vanaf de schets uitgedetailleerd. Dat vroeg om out of the box denken: hoe krijg je alle materialen goed bij elkaar, hoe detailleer je dat?”

Brandveiligheid Wat u moet weten als u een constructie wilt laten testen op brandveiligheid 20

Project Het Kleine Krikhaar wint Reynaers Projectprijs 2021

Trends in slim sluiten Smart locks: nieuwe instapper en techniek uit het zicht 26

Beurzen Vakbeurzen moeten nog geduld tonen

Branchepagina VMRG

POLITIEKEURMERK VEILIG WONEN (DEEL 16) Veilig Wonen Dag naar zomer verplaatst 32

1/2022

RD 1-2022 Inhoud.indd 5

23-02-22 09:47

POSTBOX

Nieuw elektronisch deurbeslag van Salto

Digitaliseren: veel woorden, weinig daden De bouwsector kampt met grote uitdagingen, waarvan het personeelsgebrek het meest in het oog springt. Digitalisering van de productie is dan een bijna vanzelfsprekende oplossing. Dat vinden ook de meesten van de vijfhonderd bouwprofessionals die zijn ondervraagd door marktonderzoeksbureau Markteffect in opdracht van AFAS Software. Toch komt die digitalise ring maar moeilijk op stoom. Belangrijkste reden die wordt aangevoerd: tijdgebrek. Daarbij valt dan wel op dat er vaak geen eindverantwoordelijke is aangesteld voor innovaties op het vlak van digitalisering. En dat er vaak nauwelijks of geen budget voor wordt vrijgemaakt. Aan kennis ligt dit niet, aldus Thomas Huigen van Markteffect: “Het merendeel van de respon denten ziet digitalisering als oplossing voor het verlagen van faalkosten.” Nu nog alleen de juiste prioriteiten stellen, zou je zeggen.

XS4 Original+ heet het nieuwe slimme deur beslag van Salto, wereldwijde leverancier van elektronische toegangscontrolesystemen. Met zijn moderne design en de van zijn voorgan ger (XS4 Original) bekende mechanische betrouwbaarheid, bevat het deurbeslag de nieuwste technologie, een krachtige chip met uitgebreide toegangscontrolefunctionalitei ten, zo meldt de fabrikant. Nieuw aan deze uitvoering is de BLEUnet en SVN Flex technologie. Daarmee zijn online toegangs controlefuncties ook beschikbaar voor batte rijgevoede deurbeslagen van Salto. Het beslag werkt met alle Salto platforms: server based Salto Space en cloudbased Salto KS – met smartphone en Mifare DESFire sleutels. Geschikt voor bestaande en nieuwe deuren en voor Europese, DIN , Scandinavische en ANSI deursloten.

‘Cradle to cradle-zilver’ voor Pilkington-glas Pilkington Nederland is de eerste producent is met een zilver certificaat op de meeste isolatieglassamenstellingen met dubbel of tripleglas, meldt de glasproducent in een persbericht. Martijn Rietveld, commercieel manager van Pilkington Nederland: “Glas speelt een belangrijke rol in de verduurza ming van de bebouwde omgeving. We zien ook steeds meer interesse en vraag naar duurzame producten en certificeringen van onze klanten. We vinden het daarom belang rijk om met cradle to cradle een stap extra te zetten.” Het Cradle to cradle certificerings systeem bekijkt de hele levenscyclus van een product op vijf thema’s: veilig en gezond materiaalgebruik, hergebruik van materialen, hernieuwbare energie, duurzaam waterbeheer en sociale aspecten. Uitreiking van het Cradle to cradle-zilvercertificaat aan Pilkington op 24 januari. V.l.n.r.: Martijn Rietveld, Hein van Tuijl (Epea), Gerrit Maring en Laurens Aveskamp.

2022/1

RD 1-2022 Postbox.indd 6

21-02-22 13:10

POSTBOX

Duurzaam opknappen eigen woning populair Veel Nederlanders besteedden in de pande miejaren hun vakantiegeld aan het renoveren van de eigen woning. In opdracht van Velux onderzocht onderzoeksbureau YouGov in vijf tien landen hoe belangrijk consumenten duurzaamheid daarbij vinden. Ruim duizend Nederlanders vulden de enquête in. Daaruit blijkt dat velen (45 procent) het belangrijk vinden dat bouwmaterialen duurzaam worden geproduceerd, maar meer nog (72 procent) dat de betaalbaarheid op de eerste plaats komt. Hoewel het gedrag van de consument op zijn zachts gezegd wispelturig is (30 pro cent koopt minimaal eens in de drie jaar nieuwe meubels) ligt hier een uitdaging voor producenten en winkeliers om door voorlich ting over duurzaamheid en herkomst van pro ducten consumenten te helpen bij het ma ken van een bewuste keuze. En door zelf het goede voorbeeld geven natuurlijk. Ze meldt Velux dat het bedrijf ernaar streeft in 2030 50 procent minder CO2 nodig te hebben voor het fabriceren van een dakraam.

Feestelijke ingebruikname van de RT 100-12 van Pfiffner bij Wilka. V.l.n.r.: Michael Ensel (Pfiffner), Robert Schlieper (Wilka), Uwe Krause (Pfiffner), Andreas Linnemann (Wilka).

Wilka koopt hypermoderne draaitafelmachine Voor de productie van cilinderkernen beschikt Wilka – producent van sloten, cilinders, sluit systemen en elektronische toegangsoplossingen uit Duitsland – sinds kort over een nieuw kernbewerkingscentrum, RT 100 12, van de Zwitserse machinenwerktuigenfabrikant Pfiffner. Wilka haalt hiermee een machine in huis die zeer hoog scoort op het gebied van machine doorlooptijden, precisie, soortzuivere uitworp, orderbeheer, beoordelingsmogelijkheden tot aan de graad van automatisering. En binnen de specificaties van Wilka – zo bestaat een Wilka artikel uit tot wel 210 kenmerken, zoals boringen en frezingen, die altijd worden ge maakt met een tolerantie van twee honderdste millimeter. Al twee weken na de opbouw van de 16 ton zware machine in Velbert, rolden de eerste op maat gemaakte onderdelen van de band – 2000 tot 2500 precisieartikelen per dag. De productietijd van cilinderkernen kon daarbij per cilinderkern worden teruggebracht van 60 naar 13 seconden.

Adler ontwikkelt kleurlak voor duurzame kozijnbouwer

Denis Auvray Managing Director AluK Benelux De AluK groep – “een wereldleider in de ont wikkeling en realisatie van aluminium raam , deur en vliesgevelsystemen voor de commer ciële en residentiële markt” – heeft de stra tegische beslissing genomen om de landen waarin AluK Benelux actief is, meer auto noom te laten opereren. Denis Auvray is daarom aangesteld als nieuwe Managing Director van de Belgische bedrijfseenheid. Auvray komt van SAPA/Hydro waar hij Mana ging Director was in Duitsland. Auvrays voor ganger bij AluK Benelux, Steffen Hageman, wordt Managing Director Nederland. Beide teams zullen wel gebruik blijven maken van elkaars sterke punten.

Voor kozijnenfabrikanten is het nog wel eens een zoektocht om een goede kleurcoating te vinden die past bij duurzaam geproduceerde kozijnen. De Oostenrijkse verf en lakprodu cent Adler ontwikkelde speciaal voor deze doelgroep de kleurlak Aquawood Covapro 40 en 60. Een van de afnemers van deze coa ting op waterbasis is kozijnenproducent BMH uit Langeweg. “Wij zetten Aquawood Covapro 40 in bij onze elektrostatische lakrobot”, aldus productieleider Michel Dekkers bij BMH. “Daardoor kunnen we zeer efficiënt lakken en is het materiaalverbruik gering. Zo zorgen we ervoor dat de kwaliteit van het oppervlak perfect is.” Hiermee kan de producent van duurzame kozijnen gebruikmaken van een duurzame coating, KOMO gecertificeerd – en ook nog eens een lak met een uitstekende weersbestendigheid, bescherming tegen vergeling en kleurvast heid, meldt Adler.

Michel Dekkers, productieleider bij BMH, bij kozijnen die zijn gecoat met Aquawood Covapro 40 van Adler. Foto ADLER

Productnieuws? Bedrijfsnieuws? Branchenieuws? Mail naar: raamendeur@plancommunicatie.nl

1/2022

RD 1-2022 Postbox.indd 7

21-02-22 13:10

BOUWPLAATS Tekst Hans Fuchs Beeld Hans Fuchs; Hermeta

Wienersprossen en roeden dragen bij aan Amerikaanse uitstraling

Ruim 800 kozijnvarianten in Little C De vijftien woonwerkgebouwen van Little C in Rotterdam delen één bijzondere referentie: de baksteenarchitectuur van de wijk The Village in New York. De Amerikaanse referentie is doorgezet in de ramen, deuren en kozijnen. De circa 12.500 vierkante meter puien kregen ranke staallook-profielen uit aluminium, voorzien van Wienersprossen en roeden. 2850 kozijnen uit het renovatieprofiel Classic Slim Line van Reynaers werden door Hermeta uit Asperen in ruim 800 variaties geleverd. Hoofd Verkoop Wim Kok: “We hebben aan Little C een vol jaar geëngineerd.”

Jaren geleden muntten slimme stadsmarketeers Rotterdam als Manhattan aan de Maas – als koosnaam voor de on-Hollandse hoogbouw in het stadssilhouet en als lokroep voor toeristen. In het ontwerp van Little C van INBO en Culd (Juurlink en Geluk en Jaakko van ’t Spijker) speelt opnieuw een Amerikaanse referentie de hoofdrol: de architectuur en informele opzet van de New Yorkse woonwijk The Village, met zijn karakteristieke bakstenen woonblokken met zwartstalen trappen en balkons buitenom. Little C is opgezet als een cluster van 15 dicht op elkaar geplaatste gebouwen met 315 lofts en appartementen, kantoren en commerciele ruimtes, geschaard aan drie hofjes en besloten straatjes – een verfijnde kleinschalige stadsbiotoop midden in een rumoerige stedelijke omgeving van heel andere schaal – Little C wordt omringd door de tunneltraverse van de ’s-Gravendijkwal, de Coolhaven en de Hogeschool Rotterdam en heeft de witte hoogbouw van het Erasmus MC als buur.

2022/1

RD1-2022_Bouwplaats.indd 8

21-02-22 13:11

BOUWPLAATS Little C bestaat uit 15 dicht op elkaar geplaatste bouwblokken met 315 lofts en appartementen, kantoren en commerciële ruimtes, een besloten stadsbiotoop in een rumoerige stedelijke omgeving.

Wonen en werken in Little C Little C ligt aan de oostkant van de Rotterdamse Coolhaven en is gerealiseerd in het bestek van de herontwikkelingsplannen voor het gebied rond de haven. In de 15 torens van Little C bevinden zich 315 huur- en koopwoningen, in grootte variërend van 40 tot meer dan 200 vierkante meter. De koopwoningen in de lage bouwblokken zijn ontworpen als appartement en loft. De huurwoningen, allemaal opgezet als loft, bevinden zich in de hoge gebouwen aan de randen van Little C. Hier ligt ook het merendeel van de 10.000 vierkante meter commerciële ruimte in Little C. In een van de hoge panden aan de ’s-Gravendijkwal is het Familiehuis Daniel den Hoed ondergebracht – een plek voor familie van patiënten die in het tegenoverliggende Erasmus MC worden behandeld voor kanker. In de toekomst verbindt een nieuwe voetgangersbrug van bureau wUrck het familiehuis met het ziekenhuis. Het terrein tussen Little C en de Coolhaven wordt momenteel getransformeerd tot park aan het water.

Little C, Rotterdam Opdrachtgevers J.P. van Eesteren; ERA Contour Architect CULD (Juurlink [+] Geluk en Jaakko van ’t Spijker); INBO Profielen Reynaers, Helmond Stelkozijnen en houtskeletbouw-elementen Timmerfabriek Frank van Roij, Goirle Kozijnen (engineering, productie en montage) Hermeta, Asperen Bouw 2018 – 2021

De 15 gebouwen van Little C kregen stuk voor stuk een herkenbare eigen maat en signatuur – maar wel gevat in een architectuuridioom dat voor eenheid zorgt. Naar voorbeeld van de baksteenarchitectuur uit Manhattan staan de gebouwen allemaal op een natuurstenen plint, zijn voorzien van verschillende baksteensorteringen en hebben beeldbepalende loopbruggen en balkons met zwarte stalen relingen naar ontwerp van vormgever Ruud-Jan Kokke. Zo ontstond eenheid in een ontwerp dat oogt als een organisch gegroeide stadsbuurt.

Renovatieprofiel als basis Ook in de ramen, deuren en kozijnen werd het Amerikaanse voorbeeld gevolgd. Voor elk van de vijftien gebouwen werden eigen raampartijen ontworpen, met als basis het renovatieprofiel Classic Slim Line van Reynaers. Wim Kok, Hoofd Verkoop van Hermeta: “De architecten kozen dit profiel omdat het uiterst slank is en een staal-metstopverf-look heeft.”

De bouwblokken van Little C kregen – naar hun Amerikaanse voorbeeld – een natuurstenen plint, metselwerk aan de gevels, beeldbepalende loopbruggen en balkons met zwarte stalen relingen.

“ Elk van de vijftien bouwblokken van Little C kreeg bij ons een apart engineeringdossier” Hermeta leverde voor Little C 2850 kozijnen in het Reynaerssysteem, plus aanvullende producten, in 800 verschillende variaties. Wim Kok: “We hebben aan Little C een vol jaar geëngineerd. Elk bouwblok kreeg bij ons een apart engineeringdossier. Niet alleen heeft elk blok zijn eigen maatvoering, ook binnen de individuele blokken hebben de architecten gevarieerd met kozijntypen en -maten. Her en der vind je in Little C bijvoorbeeld getoogde ramen en verdiepingshoge puien, in een mix met repeterende kozijnmaten.” Hermeta ontwikkelde als basis voor de grote variatie aan kozijnen een aantal principedetails en veranderde de profielhoogte. Kok: “Het 1/2022

RD1-2022_Bouwplaats.indd 9

21-02-22 13:11

BOUWPLAATS

Het iets verhoogde profiel maakt dat de roeden mooi binnen de dag vallen.

detail van het iets verhoogde profiel is zowel esthetisch als functioneel. Hierdoor is iets meer diepte gerealiseerd, waardoor de roeden mooi binnen de dag vallen. Verder was vanwege het zeer slanke profiel, het creëren van meer ‘vlees’ belangrijk.”

Wienersprossen Bij al die diversiteit: in het aanzicht van alle kozijnen, ramen en deuren zit een grote eenheid, wat te danken is aan de kleurstelling van de aluminium profielen, de uniforme profieldikte en de overal toegepaste Wienersprossen en roeden. Zelfs de stalen puien voor een appartement van twee verdiepingen met een vide, waar de inzet van aluminium profielen technisch niet uitvoerbaar was, kregen een aanzicht in lijn met de overige kozijnen. Wim Kok: “Het effect van de Wienersprossen is natuurlijk dat grote ramen worden waargenomen als een pui met afzonderlijke, kleine ramen, gescheiden door roeden en niet als het grote glasvlak dat het

daadwerkelijk is. De kunststof afstandhouders in het dubbelglas en de roeden dragen op die manier overtuigend bij aan de gewenste loft-look.”

Uitzettingscoefficiënt Ook de roeden in Little C zijn per blok verschillend. Kok: “We hebben het hier over duizenden roeden, daar zit het venijn. De roeden zijn in de breedte allemaal identiek, maar verschillen in lengte. Dat vergde secuur engineeren en produceren.” De verlijmde aluminium roeden zetten bovendien uit – aan het raam wordt het makkelijk meer dan 50 graden Celsius. Kok: “Dat is opgelost door de uitzetting van de roeden mee te nemen en ze allemaal net iets te korter te maken. Aan de uiteinden is binnen een zwart clipje gemonteerd. Aan de buitenzijde zijn de roeden vastgezet middels stiftjes, waarover ze bij uitzetting kunnen schuiven.”

Uitdaging: corona Als grootste uitdaging van Little C noemt Wim Kok van kozijnenproducent Hermeta het werken tijdens de coronacrisis en met name de eerste lockdown: “Daar ondervonden we vrijwel meteen de effecten van. Wij werken in de planning achter de metselaars aan. Veel metselaars waren afkomstig uit Polen. Die gingen als goed katholiek met Pasen naar huis – en konden daarna door de coronamaatregelen niet meer terug naar Rotterdam. Met enig understatement: dat was best lastig.” Maar ook in de interne productie en logistiek voelde het bedrijf de effecten van corona. Kok: “De productie moet in een project als dit soepel doordraaien, om in een constante stroom te kunnen leveren. Maar wij ondervonden veel hinder van problemen in de aanvoer-

keten. Midden in het traject lagen wij vijf weken stil omdat er geen aanvoer meer was. Met het profielhuis hadden we geluk, maar het lakken van de kozijnen gebeurde, los van de extrusie, in België – en die fabriek ging op een gegeven moment gewoon dicht. Ook het glas van Rickert vanuit Duitsland was logistiek soms lastig – terwijl het tijdig aanleveren van het glas voor ons cruciaal was. Daarna kregen we te maken met een inhaalspurt van de lakkerij, met kwaliteitsissues als gevolg – te dik, te dun, onregelmatigheden in het oppervlak. En dat alles terwijl onze partners niet in Azië gevestigd zijn, maar gewoon leveren vanuit onze regio in Noordwest-Europa. Uiteindelijk is alles, na goed overleg, glad getrokken en georganiseerd.”

2022/1

RD1-2022_Bouwplaats.indd 10

21-02-22 13:11

BOUWPLAATS

Minder transportbewegingen en een gevel die in één keer wind- en waterdicht is: beglaasd aanleveren was bij de montage een strategisch voordeel.

Ook leidde het gebruik van het renovatieprofiel in Little C tot een aantal bijzondere oplossingen. Bijvoorbeeld voor duizenden raamkrukjes die schuin staan op het raamkozijn. Wim Kok: “Dat hebben we zo geëngineerd omwille van de ergonomie. De diagonale plaatsing is gebruiksvriendelijker – en het oogt netter.”

Beglaasd geplaatst Voor de productie van de beglaasde puien van Little C richtte Hermeta op het eigen terrein in Asperen een hal in. Het glas van het Duitse Rickert heeft een LTA/ZTA van 71/39 (zonwerend glas) en 76/63 voor de blanke beglazing. Beglaasd aanleveren was bij de montage van strategisch voordeel, aldus Kok: “Dat vergt minder transportbewegingen en de gevel is in één keer wind- en waterdicht.” In de montagepiek monteerde Hermeta met tientallen

Bij de montage speelden de geringe ruimte tussen de bouwblokken en de stevige wind vanaf de Coolhaven een rol.

mensen tegelijk aan de Coolhaven. Kok: “Daarbij hadden we te maken met betrekkelijk weinig ruimte tussen de bouwblokken, een bouwhoogte tot 18 bouwlagen en regelmatig een stevige wind vanaf het open water van de Coolhaven. Daarnaast was de complexiteit van de montage afhankelijk van het kozijn. Veelal ging het om kleine kozijnen, maar we hadden ook te maken met dubbele deuren onder een balkon, die we met levellers moesten insteken.” In 2020 won Little C de Job Dura Prijs, een Rotterdamse bouwprijs. In juni 2021 ontving het project de jury- en de publieksprijs van de Rotterdam Architectuurprijs. Wat alle kozijnen van Little C bindt: zwarte kozijnen, een uniforme profieldikte en -hoogte en overal Wienersprossen en roeden.

1/2022

RD1-2022_Bouwplaats.indd 11

21-02-22 13:11

Uniek in deursluittechniek -

sinds 1932

fabrikant van geruisloze deursluitoplossingen

Deurvastzetters Design Line

ontworpen met oog voor design en gebruikersgemak

met een slag van 8, 12, 16 of zelfs

 Compact design  Voetbediend  Eenvoudige montage  Verzonken bevestigingsgaten,

20 cm !

torx schroeven meegeleverd  Verende constructie in de voet, altijd direct contact met de vloer

 Leverbaar in: grijs (RAL 9006), wit (RAL 9010) of zwart (RAL 9005)

DICTATOR Productie B.V.  info@dictator.nl

voor het eenvoudig vastzetten van uw openslaande (terras)deuren Emmeloord



+31 (0)527 613456 www.dictator.nl

Betaalbare luxe HAUTAU Move - schuifbeslag voor een ruime keuze aan raamsoorten Ideaal voor grote schuifdeuren en ramen. Voor zowel particuliere bouw als projectbouw. Hoog, breed, smal of bovenlicht, dankzij een vrij te kiezen positie van de greep is Move een allrounder. Het beslag is eenvoudig en snel in serieproductie te monteren. Het is onderhoudsvriendelijk, ook bij regelmatig wisselende bediening. Zo praktisch en betaalbaar was luxe nog nooit..

Bovenlicht

hautau.de

Terrasdeur

HAUTAU_Anz_210x148_v003_NL.indd 1

23.02.2022 09:44:47

WONEN MET EEN INSTANT VAKANTIEGEVOEL Deze woning in Aywaille is een verborgen pareltje, omgeven door groene hellingen en bossen. Naast groen en rust snakten de eigenaars naar extra vierkante meters woonruimte. De geslaagde uitbreiding op de benedenverdieping is het werk van HGA Architecten. Architecten en schrijnwerkers waren volledig gewonnen voor de nieuwe argenta invisidoor 2.0 frames.

We hebben net de uitbreidingswerken beëindigd”, vertelt architect Laurent Grosch. “De nieuwe volumes bestaan uit een sanitaire ruimte aan de ene zijde en een leeshoek annex speelof televisieruimte aan de andere zijde van het bestaande volume. Ter hoogte van het salon hebben we eveneens een klein atrium gecreëerd.” Onze aandacht wordt getrokken door het panoramisch zicht door een groot raam in het salon, net een ingekaderd schilderij. Storende steunbalken werden verplaatst om een open zicht te creëren naar het landschap. In het nieuwe gedeelte op de benedenverdieping zijn twee argenta invisidoor 2.0 frames geïnstalleerd. Die aluminium deurkaders zorgen ervoor dat binnendeuren onzichtbaar in de wand kunnen ingewerkt worden. Eén deur vormt de toegang naar het bureau en een tweede deur leidt naar de garage.”

Hoe hebben jullie ARLU leren kennen? “We kennen hun producten al geruime tijd. In het begin was het niet evident om ermee te werken. Producten op het vlak van schrijnwerkerij lopen steeds een stap voor en dan is het kwestie om ze langzaam in de praktijk te brengen. Beetje bij beetje zijn we deze producten meer en meer gaan integreren in onze projecten. Vandaag werken we er regelmatig mee.”

Wat was voor jullie de meerwaarde van deze nieuwe versie invisidoor? Laurent Grosch:“Het is vooral een voordeel voor de schrijnwerker, denk ik. Zo hebben ze meteen een profiel beschikbaar dat ze gemakkelijk kunnen toepassen op elke werf, en hoeven ze niet voor elke deur een pakket op maat te bestellen.” Corrado Del Rosso: “Schrijnwerkers kunnen via hun distributeur heel gemakkelijk zelf hun invisidoor deurkader maken. Zo kunnen we de levertermijn aanzienlijk verminderen tot drie weken. Bovendien biedt invisidoor 2.0 verschillende oplossingen omdat de universele profielen zowel voor slot- als scharnierkant kunnen dienen. Het maakt zelfs niet uit of het om een linkse of rechtse deur gaat. Maar deze 2.0 versie van invisidoor is vooral ook een stuk sneller samen te schroeven en te plaatsen, zowel wat het kader op zich als de montage van het deurblad betreft. Aangezien de scharnieren volledig in het profiel zitten kan de afwerking trouwens in 1 keer gebeuren. Ook de wand afwerken is een pak eenvoudiger omdat gipskartonplaten gewoon tot tegen het profiel gezet kunnen worden. Tot slot zijn de profielen veel steviger omdat de sloten scharniergaten niet langer uitgefreesd worden in de profielen”, stelt Corrado Del Rosso, projectmanager ARLU.

WWW.ARLU.BE

Raam&Deur_advertorial_A4_NL_0222.indd 1 adv_Alru.indd 1

16/02/2022 11:55 21-02-22 13:33

FAMILIEBEDRIJF De familie Van Aalst, v.l.n.r.: moeder Truus, Roy en Daphne.

Tekst Arie Grevers Foto’s Marjolein Ansink

Familiebedrijf FEMA, eigenzinnige nieuwkomer met originele visie

‘Het brein van een rasondernemer staat nooit stil’ Ongebruikelijke combinaties van disciplines, daar houdt Roy van Aalst wel van. Al eerder voegde hij het schildersbedrijf van zijn vader en zijn eigen stukadoorsbedrijf samen en onlangs breidde hij deze activiteiten uit met timmerfabriek FEMA, een echt familiebedrijf. Zijn vrouw Daphne doet de administratie en zijn moeder Truus is steun en toeverlaat aan het thuisfront waar ze de kinderen opvangt als dat nodig is. Je hebt familiebedrijven in soorten en maten. Wie de moeite neemt terug te bladeren in oudere edities van Raam en Deur, ziet een bonte verzameling de revue passeren. Eén ding hebben ze echter gemeenschappelijk: ze bestaan al meerdere decennia, sommige zelfs bijna 300 jaar. De oprichter is doorgaans allang van het podium verdwenen 14

om plaats te maken voor volgende generaties. Vorig jaar juni kwam in deze rubriek zelfs de achtste generatie van een familiebedrijf aan het woord. Dus ben je geneigd te denken dat een familiebedrijf altijd een bedrijf is met een lange traditie. De redactie van Raam en Deur vond echter de spreekwoordelijke uitzondering op die regel: houten kozijnen- en deurenproducent FEMA in het Noord-Brabantse Herpen, een honderd procent familiebedrijf dat nog maar enkele maanden bestaat. Eigenaren zijn Roy en Daphne van Aalst. Het bedrijf dankt zijn naam aan de eerste twee letters van de voornamen van het nageslacht, dochter Fenne en zoon Mads. Daphne: “FEMA bekt marketingtechnisch ook nog eens lekker.”

Hachelijk avontuur Ze lijken de wind mee te hebben, want de markt is goed. Maar er zijn vele traditionele timmerfabrieken die de afgelopen jaren hun machinepark hebben gemoderniseerd om de capaciteit flink te kunnen opschroeven. Je moet behoorlijk overtuigd zijn van de kansen van het

2022/1

RD1-2022_Familiebedrijf.indd 14

21-02-22 13:12

FAMILIEBEDRIJF Het pand dat Roy in 2019 kocht en waarvan hij toen nog niet wist wat hij ermee moest. Na een opknapbeurt werd het een fabriek voor de productie van ramen, deuren en kozijnen.

Het pand waar het schildersbedrijf en -winkel van vader Toon gevestigd was en waar Roy later zijn stukadoorsbedrijf aan toevoegde. Het gezin woonde aan de zaak en dat is in de nieuwe situatie ook zo.

concept om als nieuwkomer in deze tijd te investeren in de oprichting van een timmerfabriek voor kozijnen, ramen en deuren. Dat lijkt toch een hachelijk avontuur.

“ Ik hoop dat ik over vijf jaar kan zeggen dat ik blij ben dat ik dit avontuur ben aangegaan” Daphne: “Dat is het ook. En al onze vrienden hebben het ons ontraden.” Roy: “Sterker nog. Er waren er bij die me compleet voor gek verklaarden. Maar ik ben altijd een ondernemer geweest die zijn eigen stem volgt. Starten met een nieuwe onderneming in moeilijke tijden vind ik een uitdaging die me motiveert om er het beste uit te halen. Waar anderen een pas op de plaats maken, denk ik juist dat het klimaat gunstig is.”

Eigenzinnige ondernemer Het tegendraadse ondernemerskarakter heeft Roy niet van een vreemde. Ook Toon van Aalst was een eigenzinnige ondernemer, die voor gek versleten werd toen hij in 1979, midden in de economische crisis, een onderneming startte, een allround schildersbedrijf zoals dat destijds gebruikelijk was. Je kon er terecht voor alle disVader Toon van Aalst overleed in 2016. Hij ciplines van het vak: schilderwerk, behangen, glaszetten, glasvezel plakken en aan huis was er liet behalve dierbare herinneringen een nog een winkel waar de particulier schildersschildersbedrijf na. benodigdheden kon kopen. Roy heeft een tijdje in het bedrijf van zijn vader gewerkt. Maar er was verschil van inzicht over de koers van het bedrijf. Roy: “Kwestie van twee kapiteins op een schip, dat gaat niet zo lang goed. Dus vertrok ik om me het stucvak eigen te maken. Eerst een halfjaartje bij een stukadoor en in 2008, de kredietcrisis was net uitgebroken, begon ik voor mezelf.” 1/2022

RD1-2022_Familiebedrijf.indd 15

21-02-22 13:12

FAMILIEBEDRIJF

De splinternieuwe Conturex neemt een groot deel van de voorste hal in beslag.

Sterk merk Na het plotselinge overlijden van zijn vader in 2016 zette Roy het schildersbedrijf voort om het vervolgens samen te voegen met het stukadoorsbedrijf. Er kwam een nieuw logo en Schildersbedrijf Toon van Aalst werd Toon van Aalst Schilders|Stukadoors. Zo werd het levenswerk van Toon in ere gehouden en de reputaties van beide bedrijven samengevoegd tot een sterk merk dat zich wil onderscheiden op betrouwbaarheid en flexibiliteit. Daphne: “Perfectie in afwerking noemen we dat.”

Het enige waar hij in het verlengde van de schilderactiviteiten iets mee kon, was de verfspuiterij. De rest van de inboedel bestond uit sterk verouderde machines. Een medewerker die er jaren kozijnen mee gemaakt had, ging daar na overname gewoon mee door, maar nu voor Roy. Deze verkocht de kozijnen aan particulieren en dacht intussen na over wat hij nou eigenlijk wilde met de ruimte die veel te groot was voor de bestaande activiteiten. Schilderen en stukadoren doe je doorgaans op locatie, daar heb je geen productiehal voor nodig, hooguit een opslagruimte.

Aankoop nieuw pand

Geboorte FEMA

Het was 2019 toen enkele kavels verwijderd van het schilders- en stukadoorsbedrijf een timmerfabriek de poorten moest sluiten. Roy kocht de bedrijfspanden met de complete inboedel en het bijbehorende woonhuis, meer instinctief dan met een vastomlijnd plan. Het object sprak hem aan en hij wilde andere geïnteresseerden voor zijn.

Roy overwoog een poedercoatingsbedrijf om vervolgens de gedachte weer te verwerpen. Tot hij tot het inzicht kwam dat een timmerfabriek voor ramen, deuren en kozijnen zo gek nog niet was. Hij verdiepte zich in de materie en vond in Bas Meijer van het ondernemersportaal Phylum een passende adviseur voor feedback en om mee te klankborden. Al snel wist hij meer van de apparatuur dan een doorgewinterde dealer van houtbewerkingsmachines. De oude inventaris maakte plaats voor splinternieuwe machines. Bij De Groot in Rosmalen kocht hij onder meer een Conturex, een geautomatiseerde afkortzaag en een glaslattenzaag. FEMA was een feit. Eind vorig jaar rolden de eerste KOMO- en SKH-gecertificeerde mahoniehouten kozijnen van de band. En voor de binnendeuren gebruikt hij gevingerlast meranti. Beide houtsoorten zijn uiteraard voorzien van een FSC- of PEFC-keurmerk. Roy: “Als je iets doet, kun je het beter meteen maar zo goed mogelijk aanpakken.”

Aflakken op locatie Roy houdt van een schone en opgeruimde werkomgeving. Dat geldt voor de stukadoorlocaties op bouwplaatsen en dus ook voor de timmerfabriek.

Het verhaal is snel verteld. Maar hoe en wanneer viel het kwartje? En waarom zou een stukadoor annex schilder plotseling ook kozijnen gaan maken? Wat is de relatie met deze disciplines?

2022/1

RD1-2022_Familiebedrijf.indd 16

21-02-22 13:12

FAMILIEBEDRIJF

Roy: “Het lijkt misschien een vreemde combinatie, maar dat is het in wezen niet. We schilderen kozijnen. Tegenwoordig is dat meestal in onderhoudssituatie. Maar vroeger werden de kozijnen in de nieuwbouw pas in de grondverf gezet en afgelakt in de afbouwfase op de bouwplaats. De nieuwbouw is gewend geraakt aan de concepten III en IV. Dat wil zeggen: de kozijnen worden afgelakt, beglaasd en verpakt in plastic aangeleverd op de bouwplaats. Een schilder zou er eigenlijk niet meer aan te pas hoeven te komen. De praktijk is echter anders. De tranen schieten me soms in de ogen als ik die kozijnen zie. Soms vol blazen doordat het vocht door de plastic verpakking nergens naartoe kan. Soms ook beschadigd doordat het plastic kapot gegaan is. Dan moet de schilder er alsnog aan te pas komen en maak je dubbele kosten. Het moge duidelijk zijn: ik ben geen voorstander van de concepten III en IV. Wij leveren alleen tot en met concept II+. We spuiten in de fabriek de voorlak op het hout en hangen daar een plastic zak overheen zodat het hout beschermd is en toch kan ademen. Na montage lakken onze schilders de kozijnen, ramen en deuren op locatie af. Dan zie je al waar de synergie zit. En als we kozijnen voor renovatiewerken en bij particulieren leveren, monteert onze eigen timmerman de kozijnen en doen we het stucwerk er ook graag bij.” Daphne: “Perfectie in maatwerk heet dat bij FEMA en dat sluit weer mooi aan op hoe we ons met onze andere activiteiten positioneren. Onze klanten zijn aannemers van klein tot groot, woningcorporaties, onderhoudsbedrijven, particulieren – kortom iedereen die kwalitatieve kozijnen, ramen en deuren wil hebben die aan alle eisen voldoen.”

Dankzij een nieuw afzuiging kan de oude verfspuitruimte weer even mee. Graag had Roy een verfspuitrobot geïnstalleerd – maar eerst moet er geld verdiend worden.

Onorthodox personeelsbeleid Ook op het personeelsbeleid heeft Roy een onorthodoxe visie. De medewerker die meegekomen was met de inboedel van het failliete timmerbedrijf, voelde er weinig voor de Conturex ‘te voeden’ met hout. En uitsluitend afmonteren en opklemmen was ook niet zo zijn ding. Dus moesten er andere mensen komen. En probeer in deze tijd maar eens een operator of werkvoorbereider te krijgen die de machines kan aansturen. Als er al ervaren mensen beschikbaar zijn, dan hebben ze het voor het uitzoeken. De kans dat ze kiezen voor een startende timmerfabriek, is miniem. Hoe kom je dan toch aan mensen? Roy: “Ik heb er inmiddels zeven gevonden waarvan twee leidinggevenden, Dirk Niessen en Jorg Majoor. Deze twee hebben tot op heden helemaal niks in de bouwsector gedaan. Maar ze zijn gemotiveerd. Ze leren het vak door ermee bezig te zijn en zich tegelijkertijd te scholen. Dirk regelt kantoorzaken en stuurt de Conturex aan en Jorg is Chef Werkplaats. In de aanloop is dat misschien wat omslachtig allemaal, maar over een jaar ben ik lachende derde.” Roy verwacht dat de huidige bedrijfshal snel te klein zal zijn. Een uitbreiding met een tweede

Conturex en een team van ongeveer vijftien mensen is, verwacht hij, binnen nu en vijf jaren onvermijdelijk. Daphne: “Maar voorlopig gaan we hard aan het werk met wat we hebben. We moeten de investeringen eerst maar eens terugverdienen.” Maar ze weet ook: als Roy het op zijn ‘ondernemersheupen’ krijgt, is er geen houden aan.

Open dag Zodra het qua coronamaatregelen kan, willen ze een open dag organiseren. Dan kunnen klanten, toeleveranciers en ook de mensen uit het dorp kijken wat er is veranderd. Ook willen ze het veertigjarig jubileum van het schildersbedrijf nog vieren. Intussen mijmert Roy alweer over de toekomst: “Maar, Daphne, wat denk je, over tien jaar een mooi bedrijfspand aan de autosnelweg...” Daphne: “Kijk dat bedoel ik nou. Hij is een rasondernemer en zijn brein staat nooit stil.” Roy, relativeert zijn toekomstvisioen met de woorden: “Ik hoop dat ik over vijf jaar kan zeggen dat ik blij ben dat ik dit gedaan heb.”

Mahoniehout voor de kozijnen, ramen en deuren in de gevel en gevingerlast meranti voor de binnendeurkozijnen. FEMA wil kwaliteit leveren. Producten zijn voorzien van alle certificaten en keurmerken die de markt vraagt.

1/2022

RD1-2022_Familiebedrijf.indd 17

21-02-22 13:13

DÉ SPECIALIST VOOR PERSONEEL BINNEN DE GEVELBRANCHE WWW.GEVELPERSONEEL.NL GEVELPERSONEEL.NL CASTELLASTRAAT 26 6512 EX NIJMEGEN

T I E

Op zoek naar een flexibele oplossing van uw personeelsprobleem? Wij beschikken over ervaren monteurs en productiemedewerkers. Neem contact met ons op en ontdek hoe wij u verder kunnen helpen.

+31 (0)24 204 95 81 WWW.GEVELPERSONEEL.NL INFO@GEVELPERSONEEL.NL

WWW.EISENWARENMESSE.COM

WORK HARD! ROCK HARD! EISENWARENMESSE – INTERNATIONALE IJZERWARENBEURS Keulen, 25 t/m 28 september 2022 Eenmalig uitstel naar het najaar

Save e the Dat

RS Vision Expo BV, Excl. Vertegenwoordiging van Koelnmesse in Nederland, 3401 RA IJsselstein Tel. +31 (0) 30 3036450, tickets@koelnmesse.nl, www.koelnmesse.nl

p18.indd 1

23-02-22 09:50

COLUMN

Garagedeuren slimmer openen

Ventilatiespleet onder brandwerende deur. Mag dat? Ik heb het al eerder gehad over naden en rookwerendheid. In zo’n column denk je dan wel zo’n beetje alles te hebben verteld wat er te vertellen valt over de naden die bij een deurstel een rol spelen. Maar hoogmoed komt voor de val: een paar weken terug werd ik gebeld door een oplettende toezichthouder die een mooi praktijkvoorbeeld had – vandaar deze vervolgcolumn.

●

Garagedeuraandrijving SupraMatic 4 tot 75 % sneller*

●

NIEUW: Smart Home-systeem Hörmann homee voor appbediening van garagedeuren, deuren en veel meer**

●

Hörmann BlueSecur-app voor bediening via smartphone van garagedeuren en deuren

* Vergeleken met de Hörmann ProMatic 3 ** Meer informatie over Hörmann homee en compatibele apparaten vindt u op www.hormann.nl

www.hormann.nl

Onder deuren zit vaak een ventilatiespleet van 1 à 2 centimeter. Maar wat nu als die deur in een rookwerende wand is opgenomen? De eerste gedachte is dat zo’n ventilatiespleet dan niet mag worden toegepast, maar zo simpel is het niet. Als de eis slechts Sa is wordt de onderdorpel tijdens de test immers afgeplakt waardoor de lekkage langs de onderzijde van de deur niet wordt meegeteld. Een deur kan dus prima ‘rookwerend’ zijn mét spleet onder de deur, mits uiteraard de eis Sa is, niet S200. Dan telt de spleet onder de deur immers wél mee. Goed, de eis was hier Sa, de ventilatiespleet mag dus. Maar hoe groot mag die dan zijn? Het formele antwoord is vrij eenvoudig: niet groter dan tijdens de test (jawel: Sa moet zijn aangetoond met een test). Dus als tijdens de test de spleet onder de deur 10 millimeter hoog was, mag de spleet in praktijk tussen (nagenoeg) 0 en 10 millimeter zijn. Tot zover is het helder, maar dit is nog niet het hele verhaal. Ik heb eerder al geschreven over de mogelijkheden die een extended application vaak biedt om méér mogelijk te maken dan direct uit een test volgt. Ook voor de bepaling van de rookwerendheid bestaat die mogelijkheid. Voor een Sa-deur mag blijkens die norm de hoogte van de spleet onder de deur worden vergroot. Het woord ‘onbeperkt’ staat er niet bij, maar een maximale vergroting evenmin. Waarschijnlijk heeft niemand in die normcommissie er ooit bij stilgestaan dat zo van de ouderwetse staldeur (u kent ze nog wel: twee van die halve deuren boven elkaar) bij wijze van spreken de onderste deur open mag staan. Dat is een wat overdreven voorbeeld, maar het maakt het probleem wel duidelijk. Het zou beter zijn als er een maximaal toelaatbare hoogte van zo’n spleet is benoemd om excessen als die staldeur in praktijk te voorkomen. Maar welke grens zou je dan moeten aanhouden? Het mooist is natuurlijk een zo smal mogelijke spleet, die lekt het minst. Klopt, maar het ging juist om het vergroten. De normen stellen helaas geen maximum voor, maar we zouden kunnen aansluiten bij de brandwerendheidstesten. Bij zo’n test hoeft aan de onderzijde van de deur het 6 millimeter-kaliber niet te worden gebruikt, maar het 25 millimeter-kaliber wel. De spleet onder een deur mag dan dus maximaal (bijna) 25 millimeter hoog zijn. Tja, die 25 millimeter is arbitrair, maar in elk geval sluit deze waarde aan bij andere, gerelateerde, testen. Maar let op: alléén als er behalve een test óók een extended application is opgesteld! Anders blijft de spleethoogte tijdens de test de bovengrens. Zo wordt iets schijnbaar eenvoudigs opeens toch knap lastig. Jacques Mertens Senior adviseur laboratorium bij Peutz 12022

RD1-2022_Column-Peutz.indd 19

21-02-22 13:24

BRANDVEILIGHEID Tekst Jacques Mertens Foto’s Peutz en stock

Wat u moet weten als u een constructie wilt laten testen op brandveiligheid

Goed beslagen ten ijs komen Raam en Deur-columnist Jacques Mertens neemt u mee naar de wereld van de brandwerendheidstesten. Waar moet je op letten? Wat wil je precies laten testen? En hoe stel je de juiste vragen? Stap voor stap vertelt hij wat je moet weten als je een test wilt laten uitvoeren. En dan pas leidt meten daadwerkelijk tot weten. Meten is weten, wordt vaak gezegd. Maar is dat wel zo? Een interes sante vraag, een lastige ook. Want wat wil je meten? De ‘oppervlakte van een deur’ lijkt simpel, maar wordt de oppervlakte van het deurblad bedoeld of van de constructie als geheel, dus met kozijn? Het zou alle bei kunnen maar het levert wel een andere uitkomst op. Je moet dus vooraf goed afspreken wat je eigenlijk wilt weten – en dus moet meten of laten meten – om latere teleurstellingen te voorkomen. Ik geef toe, dit voorbeeld is aan de simpele kant. Maar het maakt wel duidelijk waar het om gaat: de formulering van de vraag mede bepaalt doorgaans de uitkomst. En dat geldt zeker voor vragen die lastiger zijn dan een vraag naar de oppervlakte.

Samenspel Denk eens aan de brandwerendheid van een deurstel. Wat is die brandwerendheid eigenlijk? En de brandwerendheid waarvan? De deur? Of de deur met kozijn? Zelfs dat laatste niet, het gaat in feite niet om een enkel element als ‘de deur’, maar om het samenspel van een serie constructies en factoren. Dat samenspel bepaalt straks wat de uitkomst is, waarbij de gekozen uitvoering van elk element van invloed kan zijn op de einduitkomst van het geheel.

In feite begint een test met de vraag welke toepassingsmogelijk heden je wil ‘dekken’ met de test Neem het kozijn, dat speelt een belangrijke rol en kent in z’n eentje al een serie keuzes. Denk aan hout of staal, welke afmetingen, welke kwa liteit hout? Zelfs het type wand waarin de test wordt uitgevoerd, is van invloed op de uiteindelijke toepassingsmogelijkheden. En datgene dat wordt getest, bepaalt wat je later mag met de resultaten van die test. Zeker bij dure testen die veel voorbereiding vergen, zoals een brand werendheidstest, is het dan ook verstandig om vooraf goed te inven 20

tariseren wat het doel is van de test. Anders gezegd: wat wilt u met de uitkomsten van de test kunnen, voor welke situaties moet het resultaat gebruikt kunnen worden? Oftewel: welk toepassingsgebied hebt u als opdrachtgever voor ogen?

Boodschappenlijstje Dat weet u allemaal vast wel. De uitkomst van een test moet altijd worden gekoppeld aan het geldigheidsgebied van die test. En u weet vast ook allang dat het geldigheidsgebied zoals dat ‘direct’ uit de test volgt in veel gevallen via een separate studie, soms in combinatie met extra testen, kan worden uitgebreid. In jargon: het direct en uit gebreid toepassingsgebied. In feite begint een test dus met de vraag welke toepassingsmogelijk heden je wil ‘dekken’ met de test. Zoals je voor de supermarkt begint met een boodschappenlijstje kun je dat ook doen voor een brandwe rendheidstest. Wat heb ik nodig? Eens kijken. Een brandwerendheid

2022/1

RD 1-2022 Brandveiligheid.indd 20

21-02-22 13:14

BRANDVEILIGHEID

Bepaling van de brandwerendheid Hoe gaat de bepaling van de brandwerendheid van ramen en deuren nu precies in zijn werk? De deurenleverancier vraagt, al dan niet samen met een kozijnleve rancier en/of eventuele leveranciers van hang-en-sluitwerk, aan een geaccrediteerd brandlaboratorium om een test uit te voeren con form (NEN-)EN 1634-1. Dit is de in Nederland aangewezen Europese beproevingsnorm voor brandwerende deuren, te openen ramen en luiken. De test wordt vervolgens door het laboratorium uitgevoerd waarbij wordt gekeken naar de in de norm vastgelegde criteria. Dit zijn de ‘vlamdichtheid’ aangeduid met E, ‘temperatuur’ aangeduid met I2 (normaal criterium) en/of I1 (aanvullend crite rium, kort gezegd wordt er dichter bij rand van de constructie gemeten) en ‘warmtestraling’ aangeduid met W. Stalen staven De temperaturen worden gemeten met op de constructie aange brachte thermokoppels. De vlamdichtheid is daarbij opgesplitst in drie subcriteria. Er wordt gekeken of er aan de ‘veilige kant’ sprake is van vlammen die ten minste 10 seconden blijven branden, er wordt met stalen staven (‘kalibers’) gekeken of eventuele gaten en scheuren die ontstaan niet te groot worden en er wordt met een wattenkussen gekeken of er geen hete gassen door de constructie vanuit de oven naar buiten stromen (en bijvoorbeeld een gordijn kunnen doen ontvlammen). Overigens wordt ook de vervorming van het deurblad en kozijn gemeten. Die waarden kunnen nodig zijn bij het vaststellen van extra toepassingsmogelijkheden. Het laboratorium stelt vervolgens een beproevingsrapport op waarin de constructie tot in detail omschreven staat en alle waarnemingen, metingen en resultaten van de beproeving vermeld worden. Het behaalde resultaat wordt per (sub-)criterium gerapporteerd in hele minuten. De resultaten van de beproeving zijn dan bijvoorbeeld: 62 minuten voor ‘vlamdichtheid’, 38 minuten voor ‘temperatuur, normaal criterium’ en 62 minuten voor ‘warmtestraling’. Vervolgens stelt het laboratorium een classificatierapport op con form EN 13501-2. In dit geval zal de deur-kozijnconstructie geclas sificeerd worden met EW 60 en EI2 30. Voor EI2 30 is blijkbaar 8 minuten overwaarde behaald. Het classificatierapport omschrijft tevens het zogenaamde direct toepassingsgebied (ook wel diap genoemd, van direct application), waarin aangegeven staat welke

van 60 minuten, het deurblad minstens 85 centimeter breed en 2,5 meter hoog, kozijn liefst hout met een niet te hoge volumieke massa, toepasbaar in allerlei wanden. Oh ja, glas erin? Doe maar, maar zonder glas moet ook kunnen. En niet alleen naar warmtestra ling maar ook naar temperatuur kijken. Handig voor het buitenland. Doe maar de strengste, I1 dus. Een mooi lijstje dat zelfs zonder uitbreiding van het toepassings gebied (vaak aangeduid met ‘exap’) nog kan worden ingevuld. Maar als er ook nog vragen als ‘enkel of dubbel deurstel’ of ‘toe voeging van een valdorpel’ bijkomen zal die exap wel degelijk nodig zijn. En voor het opstellen van die exap kunnen ook meer testen nodig zijn.

Testschema Aan de hand van dat boodschappenlijstje kan een testschema wor den opgezet – met daarin bijvoorbeeld hoe groot de deur moet zijn,

Voorbeeld van de ‘full scale’ beproeving van twee te openen ramen, waarbij met de ondersteuningsconstructie een spouwmuur wordt gesimuleerd. Op basis van exap (uitgebreid toepassingsgebied) is het vervolgens in combinatie met een basistest mogelijk om deze ramen zowel in een spouwmuur als in een massieve muur te plaatsen.

wijzigingen op de geteste constructie toelaatbaar zijn. Het gaat daarbij om het toepassen van afwijkende deurafmetingen of glasaf metingen, meer scharnieren, enzovoort. Uitgebreid toepassingsgebied Indien een gewenste toepassing van de geteste constructie niet valt binnen dit directe toepassingsgebied dan kan worden onderzocht of die toepassing valt binnen de mogelijkheden die een zogenaamde extended application (ook wel exap genoemd) biedt. Voor brand werende ramen, deuren en luiken heeft de Europese normcommis sie CEN een serie exap-normen opgesteld. Voor deuren betreft dit de serie EN 15269, waarin voor verschillende uitvoeringen van deuren/of raamconstructies de mogelijkheden voor een uitgebreid toepassingsgebied staan omschreven. Een houten deur reageert anders dan een metalen en heeft dus eigen regels voor het uitbrei den van het toepassingsgebied. Een voorbeeld hiervan is de veel toegepaste EN 15269-3, bedoeld voor houten deuren en te openen ramen, of deel 2 voor de stalen variant. Vooral in combinatie met aanvullende testen aangaande het betreffende deurtype, kan het uitgebreide toepassingsgebied aanzienlijk groter zijn dan het directe toepassingsgebied.

hoe groot het glasdeel in de deur moet zijn, kan het met één test of niet? Bij het opstellen van het testplan wordt in feite van achteren naar voren gewerkt. Dit lijkt overigens eenvoudiger dan het vaak is, zeker als er veel wensen op dat boodschappenlijstje staan. Het gaat bij het invullen van de benodigde test(en) namelijk vaak om kleine, op het eerste oog misschien minder relevante details. Dat maakt dat een grondige kennis van het te testen product, de test, de testnorm én de van toepassing zijnde exap-norm nodig zijn om geen zaken over het hoofd te zien. Als het testplan wordt opgezet door iemand die voldoende in de materie zit maar net niet de details kent of onvoldoende overzicht heeft van alle regeltjes waarmee je rekening moet houden, loop je het risico dat zelfs bij een geslaagde test toch niet alle wensen kunnen worden ingewilligd. Zeker bij uitgebreide vragen is het dan ook een goed idee om het testplan op te laten stellen door een specialist. 1/2022

RD 1-2022 Brandveiligheid.indd 21

21-02-22 13:14

BRANDVEILIGHEID

Specialisten Gelukkig bestaan ze, die specialisten met gedetailleerde kennis van producten, testen en normen, de regeltjes dus. En ze zijn in feite nog eenvoudig te vinden ook: bij brandlaboratoria zoals dat van Peutz namelijk. Het uitvoeren van testen en het beoordelen van de resulta ten daarvan is hun dagelijks werk. En het opzetten van een goed en efficiënt testschema is een deel van dat dagelijks werk. Dat ‘effici ënt’ is voor de opdrachtgever trouwens ook van belang: er wordt steeds gezocht naar een zodanige opzet van het testplan dat met zo weinig mogelijk testen zo veel mogelijk wensen kunnen worden geho noreerd.

Overigens kan een gewenst resultaat vaak op meerdere manieren wor den bereikt. Als voorbeeld neem ik de gewenste hoogte van een deur blad. Stel dat de wens is een brandwerendheid van 60 minuten en een deurblad van 2,60 meter hoog. Het direct toepassingsgebied geeft aan dat een deurblad 15 procent hoger mag worden toegepast dan getest, mits er bij de test een overwaarde is behaald van 8 minu ten. Je kunt er dus voor kiezen een wat kleinere deur te testen. Een kleinere deur haalt de test doorgaans wat makkelijker dan een grotere deur, maar je moet wél de vereiste overwaarde halen. En dat is een risico, want de laatste minuten van een test zijn de lastigste. Test je wel met die 2,6 meter hoge deur én de overwaarde van tenminste 8 minuten wordt gehaald, dan mag dus de deur zelfs bijna 3 meter hoog worden. Mooi mazzeltje. En haalt de test krap de 60 minuten dan heb je in elk geval gehaald wat je nodig hebt. Goede productken nis en knap staaltje efficiënt detailleren, zou je ook kunnen zeggen. De specialist van het lab kan dergelijke keuzes aandragen en de vooren nadelen benoemen. De opdrachtgever kan vervolgens op basis daar van de voordelen afwegen tegen de nadelen (zeg maar: kansen tegen kosten) en een weloverwogen keuze maken voor de uit te voeren test.

Kennis van criteria relevant Hoewel een brandlab aan de hand van het eerder genoemde bood schappenlijstje een goed voorstel kan doen voor het testplan, is het wenselijk dat de opdrachtgever een redelijke kennis heeft van de moge lijkheden die een test biedt bij het opstellen van dat lijstje met wensen. 22

2022/1

RD 1-2022 Brandveiligheid.indd 22

21-02-22 13:14

BRANDVEILIGHEID

Beproeving van hang-en-sluitwerk aan EN 1634-2 Om het aantal benodigde beproevingen tot een minimum te beper ken, is de beproevingsnorm EN 1634-2 een interessante optie. Deze norm beschrijft een ‘small scale’ testmethode voor hang-ensluitwerk waarbij meerdere proefstukken tegelijkertijd beproefd wor den. Rondom het betreffende element voor hang-en-sluitwerk wordt een klein stuk deurblad meegenomen, inclusief (indien relevant) een stuk van het aansluitende kozijn. Het grote voordeel van deze test is dat er op een beproevingsoven van bijvoorbeeld 4 x 3 meter (breedte x hoogte) tot 9 proefstukken tegelijk kunnen worden beproefd. In de norm is een aantal situaties uitgewerkt, zoals scharnieren, deurdrangers, sloten en ‘niet-randge bonden’ zaken als deurroosters en spionogen. Daarnaast maken de exap-normen het ook mogelijk is om valdorpels of deurnaalden op deze wijze te testen. Officiële classificatie Dankzij de exap-normen is het mogelijk om de resultaten van een dergelijke beproeving te combineren met een bestaande ‘full-scale’ test aan een deur. Daarmee kan een enkele test op basis van de EN 1634-2 meerdere ‘full-scale’ beproevingen besparen. Hoewel het niet mogelijk is om het hang-en-sluitwerk op basis van alleen deze test te classificeren, kunnen de resultaten in combinatie met ‘grote testen’ wel leiden tot een officiële classificatie conform EN 13501-2. De norm is nog relatief onbekend, onder andere omdat de uitvoe ring van de test vrij complex is. Bovendien werden in het verleden (bijvoorbeeld door adviesbureaus) al snel deskundigenverklaringen opgesteld waarin stond dat alternatief hang-en-sluitwerk ook wel mogelijk was. Door de komst van CE-markering is (gelukkig) meer bewijs nodig en worden dergelijke deskundigenverklaringen steeds minder geaccepteerd. Voor buitendeuren, waar CE-markering

Een wat zwart-witvoorbeeld ter verduidelijking: als je niet weet welke criteria er bij een test zijn – denk aan warmtestraling of temperatuur – bestaat het risico dat relevante punten over het hoofd worden gezien. In een kader bij dit artikel daarom meer over het testen van de brandwerendheid van een deur. Het is bijvoorbeeld een gemiste kans als alleen de warmtestraling wordt gemeten en niet de oppervlakte temperatuur. Dat beperkt de toepassing tot de Nederlandse markt, omdat in het buitenland doorgaans ook eisen worden gesteld aan de oppervlaktetemperatuur. Ook beperkt dat het aantal mogelijke uit breidingen van het toepassingsgebied. Het laboratorium kent derge lijke valkuilen en zal daarvoor waarschuwen. Ingekochte onderdelen die voor het functioneren van een deur nodig zijn en waar vaak vragen over worden gesteld zijn sloten en scharnie ren. Mag je bijvoorbeeld een ander slot toepassen dan getest? Geloof het of niet, er is zelfs een testmethode om hang-en-sluitwerk te tes ten. Dat is ook een test ‘op de oven’ maar in één test kunnen meer dere varianten tegelijk worden getest (zie kader).

Voorbeeld van een beproeving volgens EN 1634-2:2008 met vier ‘small-scale’ proefstukken. Onderin zitten valdorpels en bovenin een inbouwdeurdranger.

inmiddels wel verplicht is, kunnen deskundigenverkaringen niet meer worden gebruikt. Testen, exap en classificeren zijn daarmee belangrijker geworden, ondanks dat voor brandwerende binnen deuren CE-markering nog niet van toepassing is. Interpretatievrijheid Omdat bij deze test alleen naar het gedrag van het betreffende ele ment wordt gekeken biedt de norm een goed kader om onderdelen die geen directe invloed hebben op de brandwerendheid van de totale deur-kozijnconstructie te beproeven. De norm geeft op een aantal punten nog wat interpretatievrijheid (er wordt gewerkt aan een normrevisie om dit te verbeteren) maar is een goede basis om het aantal testen te beperken.

Het is wenselijk dat de opdrachtgever een redelijke kennis heeft van de mogelijk heden die een test biedt bij het opstellen van dat lijstje met wensen

Meten is weten Tja, testen en wat je er uiteindelijk mee kunt blijft een lastig onder werp. Maar met wat voorkennis weet je in elk geval wát je wilt meten. Bespreek ook alle wensen en mogelijkheden met de mensen van het brandlab. Op die manier krijgt u de best passende testen. Meten wordt dan inderdaad weten. En dan natuurlijk hopen dat de testen slagen! 1/2022

RD 1-2022 Brandveiligheid.indd 23

21-02-22 13:14

PERFECT DICHT EN ALTIJD SOLIDE

Hahn KT-RN en Hahn KT-RV Grote rollenbandscharnieren voor kunststof-profielsystemen n Slank uitzicht – diameter 22 mm n Comfortabele verstelling n Zilveranodisatie en alle mogelijke RAL-kleuren n Elegant design

Dr. Hahn – voor elke situatie de geschikte oplossing! Dr. Hahn GmbH & Co.KG Trompeterallee 162 – 170 · D-41189 Mönchengladbach Phone + 49 2166 954-3 · E-Mail: sales@dr-hahn.com

adv_DrHahn.indd 1

www.dr-hahn.nl

16-02-22 08:54

adv_renson.indd 1

21-02-22 13:35

TRENDS IN SLIM SLUITEN Tekst Hans Fuchs Beeld Nuki; iLOQ; TLJ; Yale

Marktgroei door sociale acceptatie

Smart locks: nieuwe instapper en techniek uit het zicht De markt voor elektronische toegangscontrole is volop in beweging – of het nou gaat om nieuwe producten voor bedrijven en instellingen of om particulieren die hun deuren willen openen en sluiten met smartphone, tag, fob of keypad. Op die laatste markt springen twee nieuwe retrofit smart locks eruit, stelt Kees de Raaf van Veiligheids-sloten.nl: de Nuki Smart Lock 3.0 en de Yale Linus. Op het gebied van toegangscontrole voor de zakelijke markt noemt De Raaf de iLOQ S50-cilinders en de

de mechanische cilinder niet reageert vanwege de anti-paniekfunctie. Die garandeert dat je de deur altijd van buiten kunt openen – ook als aan de binnenzijde een sleutel in de mechanische cilinder steekt. Maar let op: niet alle cilinders hebben zo’n anti-paniekfunctie. Het gebeurt nog best vaak dat mensen daardoor met hun hightech smart lock niet meer naar binnen kunnen. Je moet je als consument dus goed laten voorlichten of je mechanische cilinder wel geschikt is voor een smart lock en wat eventueel een goede alternatieve mechanische cilinder is.” Nuki levert voor dat probleem een oplossing uit eigen koker: de Nuki Universele Cilinder. De in lengte verstelbare cilinder past op de meeste deuren. De cilinder is SKG*** gecertificeerd en sinds kort verkrijgbaar.

Engelse TLJ Invisible waarbij alle techniek onzichtbaar in

Sociale acceptatie

de deur verwerkt is.

Voor de consumentenmarkt verwacht CEO Martin Pansy van Nuki de komende jaren een groei van het aantal smartlockgebruikers. Dat aandeel is nu nog bescheiden; zo’n hooguit 2 procent van de Europese huishoudens gebruikt de nieuwe technologie, in Nederland staat de teller op zo’n 1,5 procent. Pansy denkt dat dat uitkomt op 5 tot 6 procent in 2025. Die groei wordt niet gerealiseerd door oneindig nieuwe features toe te voegen aan smart locks, stelt Pansy: “Groei bereiken we in de eerste plaats door de acceptatie van deze producten. Dat zal gebeuren doordat – na de early adopters – mensen in hun

De Raaf plaatst wel een kleine kanttekening bij de in november 2021 op de markt gebrachte smart locks Nuki 3.0 en 3.0 Pro en de eerder dat jaar geïntroduceerde Yale Linus van Assa Abloy: “Deze beide – en ook andere – retrofit smart locks kun je als consument zelf in een handomdraai over je bestaande cilinder plaatsen. Dan kun je daarna de deur openen met je telefoon. Maar het kan gebeuren dat 26

2022/1

RD 1-2022 Trends Smartlocks.indd 26

21-02-22 13:17

TRENDS IN SLIM SLUITEN

Nuki Smart Lock 3.0

Yale Linus

Een instapper en een rijk met features beladen variant, zo typeert Nuki de smart locks Nuki 3.0 en Nuki 3.0 Pro. De instapper wordt door het bedrijf in de consumentenmarkt gezet voor net geen 150 euro. Wie hecht aan kleurenopties, geïntegreerde wifi en een aluminium draaiknop in plaats van een knop uit kunststof, kiest de Smart Lock 3.0 Pro, die bovendien is uitgerust met een powerpack. De twee smart locks hebben gemeen dat ze zonder boren eenvoudig op nagenoeg elk denkbaar mechanisch deurslot kunnen worden gemonteerd. De sloten zijn ook stiller dan hun Nukivoorgangers, dankzij nieuwe tandwielen. De slimme sloten zijn compatibel met smarthome-systemen als Apple HomeKit, Google Home, Amazon Alexa en IFTTT. Ook de Nuki Smart Lock 3.0 kan, achteraf, met het powerpack worden uitgebreid. De Nuki Smart Lock 3.0 kan op afstand worden bediend met de Nuki Bridge, een nummercode op de Nuki Keypad of met een Nuki Fob. Bij de Smart Lock 3.0 Pro is een Nuki Bridge overbodig; de in het smart lock geïntegreerde wifi zorgt voor de verbinding met het internet. Nuki ontwikkelde voor beide nieuwe smart locks een externe deursensor die in de Nuki app aangeeft of een deur met de smart lock gesloten is of open, van veraf wordt vergrendeld als hij open staat of lang open blijft staan.

Het smart lock Yale Linus wordt aan de binnenkant van de deur over een bestaande cilinder gemonteerd. Openen van de deur kan met de conventionele sleutel, met keypad of via de Yale Access App op de smartphone of Apple Watch. In de app kunnen ook sleutels aan derden worden toegekend. Met geofencing kan de Yale Linus de voordeur automatisch openen. Op afstand is de Yale Linus per smartphone te openen via de app, in combinatie met de Yale Connect Wifi Bridge. Met deze laatste kan het smart lock ook worden gekoppeld aan smarthome- systemen, stemassistenten en verhuurplatforms. Yale’s DoorSense-technologie meldt of de deur vergrendeld is. In de Yale Access App kan worden ingesteld dat de deur automatisch op slot wordt gedraaid – en wanneer precies; naar believen direct nadat de voordeur is dichtgetrokken of na een bepaalde tijdsduur. De Yale Access-account in de app heeft een dubbele verificatie met wachtwoord en mailadres of telefoonnummer. De Yale Linus gebruikt een dubbele encryptie: Bluetooth Low Energy (BLE)encryptie, AES 128- en TLS-encryptie. De Yale Linus heeft een batterijstatusmelding. Yale Linus.

Nuki Smart Lock 3.0 en 3.0 Pro.

omgeving steeds vaker smart locks tegenkomen en zodoende ervaren wat het is, hoe het werkt en wat de voordelen zijn.”

Stiller, sneller en kleiner Met de Nuki Smart Lock 3.0 presenteert de Oostenrijkse smartlockproducent een retrofit slot tegen een instapprijs – een strategie die bedoeld lijkt om een impuls te geven aan de groei van de markt voor elektronische toegangscontrole. Groei is ook afhankelijk van de prijsstelling, aldus Pansy: “Voor smart locks verwacht ik op de langere termijn een flinke groei als bij toenemende acceptatie de prijzen gaan dalen. Vergelijk het met de bediening van autoruiten. Tot in de jaren negentig deden we dat allemaal handmatig, met een raamslinger. Maar dat veranderde op slag toen het installeren van een elektromotor goedkoper werd dan de uitrusting met een raamslinger.”

Nieuwe koppelingen Vooruitlopend op die groei verwacht Pansy de komende jaren een aantal spannende nieuwe ontwikkelingen: “Een megatrend is al de 1/2022

RD 1-2022 Trends Smartlocks.indd 27

21-02-22 13:17

TRENDS IN SLIM SLUITEN

Stroom uit de smartphone Bij de iLOQ S50 zorgt de smartphone voor de energie die de cilinder (in europrofiel of ovaal) laat bewegen – als de telefoon de deurknop raakt, gaat de deur open. Dat is te danken aan een NFC-antenne in de cilinder, die dankzij NFCinductie de twee energiecellen van de cilinder oplaadt; één voor de ontgrendeling van de locking pin, één voor de vergrendeling. De identificatie van de smartphone door de iLOQ S50 gebeurt met PKI-encryptie (Public Key Infrastructure). Voor de verificatie tussen telefoon en cilinder wordt AES-256encryptie toegepast. Alle activiteiten van de iLOQ S50 worden opgeslagen in de iLOQ Manager cloud software. Daarmee beheren gebruikers ook toegangsrechten en toegangscodes.

inzet van de smartphone voor slimme toegang. De gebruiksvriendelijkheid wordt almaar belangrijker. Daarnaast gaat de toepassing binnen het connected home toenemen, met nieuwe koppelingen tussen toegangsbeheer en andere diensten. Neem fridge delivery; in 2018 deden wij een pilot met Albert Heijn om online bestelde boodschappen bij klanten in de woning af te leveren.” Op productniveau verwacht Pansy dat producenten zullen streven naar een betere geluidsreductie van smart locks, een snellere werking en kleinere formaten.

Bedrijven: veiligheid en duurzaamheid voorop Op de zakelijke markt ziet Kees de Raaf van Veiligheids-sloten.nl twee nieuwe producten die er wat hem betreft uitspringen: de iLOQ S50 en de TLJ Invisible. “Belangrijkste kenmerk van de iLOQ S50 is dat de energie voor de bediening van de cilinder komt uit de smartphone waarmee de smart lock kan worden aangestuurd.” De TLJ Invisible noemt De Raaf ‘baanbrekend’: “De smarttechniek is hier volledig weggewerkt in de deur.”

iLOQ S50.

Op de zakelijke markt constateert Country Manager Benelux Ferry Nekkers van iLOQ Nederland een toenemende aandacht voor veiligheid: “Bedrijven die overstappen op elektronisch toegangsbeheer verlangen een gegarandeerde veiligheid – met een encryptie die niet onderdoet voor die van betalingen bij banken. De werkprocessen moeten veilig zijn. Die veiligheid kunnen producenten van smart locks en toegangssystemen borgen met een ISO 27001-certificering. Daar hoort een jaarlijkse test bij, door een extern bedrijf, van de veiligheid van producten en systemen van de gecertificeerde leverancier.” Grote B2B-organisaties vragen volgens Nekkers inmiddels standaard om de certificering.

“Voor smart locks verwacht ik op de langere termijn een flinke groei – maar dan moet de prijs nog wel omlaag” – Martin Pansy, Nuki Ook duurzaamheid wint in de branche aan gewicht, aldus Nekkers: “Gebouwen moeten voldoen aan BENG, de energietransitie komt eraan. De branche reageert daarop, bijvoorbeeld met smart locks zonder batterijen of andere energievoorziening. De energie die nodig is om het elektronische slot te bedienen komt in dat geval uit de sleutel en uit de NFC-chip van de smartphone. Die batterijloze systemen hebben veel voordelen – wat betreft kosten, maar ook op het gebied van milieu en duurzaamheid.”

Slimme integratie Slim, gemakkelijk, intuïtief: volgens Ferry Nekkers groeit ook op de zakelijke markt de behoefte om deuren te openen en te sluiten met een app op de smartphone: “De ouderwetse sleutel verdwijnt, het openen en sluiten van deuren gebeurt meer en meer met de telefoon. Ook in de B2B. Klanten willen daarbij een slimme integratie van software en product. Met een app kunnen zij zelf toegang verlenen op afstand, gebruikers blokkeren en andere functionaliteiten bedienen. Een externe beheerder is niet meer nodig.” Als voorbeeld noemt Nekkers woningbouwcorporatie De Key: “Die is momenteel bezig om alle studentenwoningen sleutelvrij te maken. Bij 28

2022/1

RD 1-2022 Trends Smartlocks.indd 28

21-02-22 13:20

TRENDS IN SLIM SLUITEN

“Bedrijven die overstappen op elektronisch toegangsbeheer willen een encryptie die niet onderdoet voor die van betalingen bij banken” – Ferry Nekkers, iLOQ Nederland

mutaties – en die heb je in studentenhuizen vaak – is dat een enorm voordeel. Je hoeft als beheerder niet meer een tijdelijk slot te maken voor de lege studentenwoning die door de aannemer wordt opgeknapt en daarna een definitief slot voor de nieuwe bewoner.” Ook de bewoner profiteert, stelt Nekkers: “Studenten hoeven nergens meer fysiek een sleutel op te halen, maar regelen alles per telefoon.”

Automatisch ontgrendelen Volgens Kees de Raaf gaan we met de telefoon ook steeds meer richting automatisch openen en sluiten: “Nu moet je bij de deur vaak nog je telefoon pakken om een app te openen waarmee je vervolgens de deur ontgrendelt. Dat kan eenvoudiger – met automatische ontgrendeling als je met je telefoon op zak de deur nadert.” Dat is niet altijd even handig, bijvoorbeeld bij een klemmende deur. Maar ook daarop anticipeert de markt, stelt De Raaf: “Bij een smart lock als de TLJ Invisible bijvoorbeeld kan dat wel veilig, want die doet na acht seconden de deur automatisch weer op slot.” Naast TLJ levert ook NUKI voor B2B een smart lock met alle techniek in de deur: de Smart door (nog alleen in Duitsland verkrijgbaar).

TLJ Invisible Een smart lock met alle elektronica verborgen in de deur, dat is de essentie van het Engelse TLJ Invisible. Alleen een klein rond ledje boven de deurklink verraadt dat hier sprake is van een smart lock – voor het overige oogt het deurbeslag als conventioneel hang-en-sluitwerk. De elektronica wordt bij de montage van het slot in één beweging meegeplaatst, in de slotkast, boven het deurbeslag. De TLJ Invisdible wordt contactloos geopend en gesloten via radiofrequentie (RFID) en Bluetooth (BLE), met sleutelkaart, fob of smartphone. De led-indicator geeft terugkoppeling van de handelingen: is de deur op slot, heeft een pasje toegang, moeten de batterijen vervangen worden et cetera. De TLJ Invisible is gecertificeerd volgens de PAS 24:2016 certificering voor verbeterde beveiligingsprestaties, het insteekslot TLJ Invisible. heeft SKG-IKOB**.

Nuki Smart Door.

1/2022

RD 1-2022 Trends Smartlocks.indd 29

21-02-22 13:20

Bouwen aan een buitengewoon gezond & comfortabel binnenklimaat De natuur zit in ons allemaal. Gebouwen realiseren met een gezond binnenklimaat is niet alleen een vereiste, maar vooral natuurlijk en vanzelfsprekend. Met DEVENTER dichtingen in ieder kozijnsysteem ontstaan comfortabele leefomgevingen, waarin iedereen optimaal presteert en geniet van alles wat groeit en bloeit. Als specialist van dichtingsprofielen bieden wij duurzame oplosingen w w w. d e v e n t e r- p r o f i e l e n . n l en adviseren wij over de gunstige invloed van onze profielen op de luchtdoorlatendheid van gebouwen. Goede luchtdichte gebouwen zijn namelijk niet alleen energiebesparend, comfortabel en geluidwerend, maar beschikken ook over een gezond binnenklimaat en dat creëren wij graag met elkaar voor iedereen.

Jaargang 24 nr 1 - 2022

vakblad voor raam-, deuren geveltechniek, van ontwerper tot verwerker

Productnieuws? Bedrijfsnieuws? Branchenieuws?

Little C in Rotterdam

‘Vijftien woonwerktorens met 800 kozijnvarianten’ RD 01-2022 Cover.indd 1

21-02-22 13:08

Mail naar:

raamendeur@plancommunicatie.nl

adv_30.indd 1

21-02-22 14:01

Samenwerken met GevelNed en Select Windows

Jouw bedrijf is het waard!

GevelNed produceert kunststof kozijnen, ramen, deuren en schuifpuien; voornamelijk op maat voor de Nederlandse particuliere huiseigenaar. Select Windows is een soft-franchise, marketing organisatie die onder andere de kunststof gevelelementen van GevelNed via een landelijk partner netwerk aan de particulier levert.

Ter versterking van onze landelijke dekking zoeken wij:

Enthousiaste ondernemers in de kozijnen-, glas- of bouwbranche Sterke ondernemer die ambitieus vooruit kijkt Liefst met ervaring in glas, kozijnen of bouwbranche Met beschikking over een bedrijfspand mét showroom Ambitie voor een langdurige samenwerking

GevelNed biedt Maatwerk kunststof kozijnen van A-kwaliteit Productinnovaties als Hollandse Hoek, 100% Houtnerfstructuur, inhouse foliëring in 150 kleuren en structuren Leverbetrouwbaarheid van 99% Korte levertijd (6-8 weken)

Select Windows biedt Ondersteuning op basis van soft-franchise; inkoop, verkoop, marketing en management Direct inkoopvoordeel bij huisleveranciers (dakkapellen, veranda’s, vouwwanden, garagedeuren etc) Beschermd verzorgingsgebied Ontzorging en schaalvoordelen

Geïnteresseerd? Is uw interesse gewekt? Dan komen wij graag bij u langs om de mogelijkheden te bespreken. Bel voor meer informatie of een afspraak 088-9722400 en vraag naar Amanda Knol. U kunt ons ook mailen via Amanda@SelectWindows.nl

Samenwerken met GevelNed en Select Windows. Jouw bedrijf is het waard! GevelNed.nl SelectWindows.nl De Compagnie 7 1689 AG Zwaag

adv_SelectWindow.indd adv_selectwindow.indd 11

T 088 97 22 400

03-12-21 18-08-21 08:44 09:14

POLITIEKEURMERK VEILIG WONEN (DEEL 16) Tekst Geert Hilferink Beeld CCV

Programma en uitreiking PKVW-prijzen blijven gelijk

Het is de derde keer dat de Veilig Wonen Dag is uitgesteld sinds de laatste editie in 2018. Het tweejaarlijkse evenement is een gezamenlijk initiatief van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV), het ministerie van Justitie en Veiligheid, de brancheorganisatie van de technische handel Vertaz, en VHS, de algemene branchevereniging hang-en-sluitwerk. De Veilig Wonen Dag is bedoeld voor PKVWbedrijven, leden van de brancheverenigingen Vertaz en VHS, gemeenten, woningcorporaties, projectontwikkelaars, politie en andere geïnteresseerden in het Politiekeurmerk Veilig Wonen.

het programma grotendeels gelijk blijven”, zegt Sophie

Levendig programma

de Clercq, projectleider van de Veilig Wonen Dag.

Het programma van de Veilig Wonen Dag biedt een mix van informatieve presentaties, lezingen en workshops. Zo is er een korte terugblik

2022/1

RD 1-2021 PKVW VeiligWonenDag.indd 32

21-02-22 13:18

POLITIEKEURMERK VEILIG WONEN (DEEL 16) Naast lezingen, presentaties en workshops biedt de Veilig Wonen Dag bezoekers ook de gelegenheid om op de beursvloer kennis te maken met nieuwe producten.

De winnaars van de PKVW-prijzen tijdens de laatste Veilig Wonen Dag in 2018.

Onder het motto ‘inbraakpreventie van morgen’ biedt een aantal leveranciers van beveiligingsproducten een inkijkje in actuele marktontwikkelingen in de vierde workshop. Vast onderdeel van de Veilig Wonen Dag is een beursvloer waarop standhouders hun producten op het gebied van inbraakwering tonen. “Tijdens de vijfde workshop krijgen deelnemers in de vorm van een beurssafari een korte rondleiding over de beursvloer. De standhouders vertellen in twee minuten wat ze over hun product moeten weten. Daarna zijn de deelnemers helemaal op de hoogte van wat er allemaal beschikbaar is op de markt.”

Nieuw is de PKVW-prijs voor het beste bouwproject dat is uitgevoerd met het Politiekeurmerk Veilig Wonen PKVW-prijzen Net als de beursvloer is ook de uitreiking van de PKVW-prijzen een vast onderdeel van de Veilig Wonen Dag. De prijzen worden uitgereikt door oud-politiewoordvoerder en tv-persoonlijkheid Ellie Lust. “De prijs voor het meest innovatieve inbraakwerende product is een van die prijzen. In deze categorie kan het publiek ook een stem uitbrengen”, zegt De Clercq, tevens secretaris van de jury. Behalve voor het meest innovatieve inbraakwerende product zijn er prijzen voor het beste Politiekeurmerkbedrijf zonder personeel en het beste Politiekeurmerkbedrijf met personeel.

Beste bouwproject op de ontwikkelingen binnen het PKVW in de afgelopen drie jaar en wordt er vooruitgekeken. Misdaadeconoom Ben Vollaard vertelt waarom het verstandig is om inbraakpreventie voor mensen te regelen. Verdeeld over de dag zijn er twee rondes met workshops. “Bezoekers van het evenement kunnen zich voor twee workshops aanmelden”, aldus De Clercq. “Ze kunnen kiezen uit vijf gevarieerde workshops. Zo geven Judith Eversdijk en Trudy Pannekeet een workshop over de inzet van sociale media voor je bedrijf – en Jan de Hoop en Coen Lievaart leiden een workshop over het geven van een presentatie. Ook is er een workshop over de meerwaarde van het PKVW voor woningcorporaties en gemeenten – daaraan werken woningcorporaties Wooncompas en Woonstad Rotterdam en een PKVW-bouwplan adviseur mee.”

Aan de competitie wordt in 2022 een nieuwe categorie toegevoegd: de prijs voor het beste bouwproject dat is uitgevoerd met het Politiekeurmerk Veilig Wonen. De Clercq: “Een prijs voor een woongebouw, -complex of complete wijk, geheel of gedeeltelijk opgeleverd met het PKVW in de periode tussen 1 januari 2017 en 31 december 2021. Daarvoor hebben we fraaie inzendingen gekregen. We gaan nu de genomineerde projecten bezoeken, zodat de jury die beter kan beoordelen.”

Veilig Wonen Dag Woensdag 29 juni 2022 9.30-16.00 uur Hotel Van der Valk Utrecht

Deelname gratis Aanmelden via www.politiekeurmerk.nl

1/2022

RD 1-2021 PKVW VeiligWonenDag.indd 33

21-02-22 13:18

r o o v m r o , f t k a e l i p n h l c a e a t t l i e g i v d e g n . Het r e e k r r u e e w d r , e v t o t raam r e p r e w t n van o Heeft u ideeën c.q. suggesties voor Raam en Deur? Neem dan contact op via tel. +31 (0)73 503 88 32

www.raamendeuronline.nl

Altijd op de hoogte van het laatste nieuws!

of mail naar het redactieadres: raamendeur@plancommunicatie.nl

Raamendeur_online-a4.indd 1

21-02-22 14:06

t. Ar

67 87

Slotenserie 8000 Meerpuntssloten met vluchtdeurfunctie Ar

N 7A .8

Het gamma omvat in totaal twee series, waarbij de meerpuntssloten ontworpen zijn voor gebruik in zowel enkeleals dubbele vluchtdeuren van

Ar t .8 7

aluminium of staal.

Serie 8700 met A-opener

Serie 8700 met A-opener en Noodstroomvoorziening

Meer informatie:

adv_Wilka.indd 1

16-02-22 08:56

PROJECT Tekst Hans Fuchs Beeld Reynaers Aluminium

Het Kleine Krikhaar wint Reynaers Projectprijs 2021

Schuurwoning met bijna surrealistische detailleringen Met Het Kleine Krikhaar realiseerde architect Dennis Weerink in Geesteren een minimalistisch eigen woonhuis met een buitengewone gevel. Structureel glas van vloer tot plafond zorgt voor vrij zicht op de Twentse natuur en het boerenland rondom. Aan de achtergevel brengt een ver terugliggende schuifpui van 4,5 meter hoog dat buitenleven tot in de woning. Gevelbouwer OWK verzorgde de engineering, productie en montage van puien en glas. Projectleider Sandor Wissink: “Alles in dit project hebben we samen met de architect vanaf de schets uitgedetailleerd. Dat vroeg om out of the box denken: hoe krijg je alle materialen goed bij elkaar, hoe detailleer je dat?”

Het Kleine Krikhaar, Geesteren Opdrachtgever familie Weerink Ontwerp Reitsema & partners, Rijssen Projectarchitect Dennis Weerink Projectteam Theo Reitsema, Stephanie Weitering, Jacob Kunst Constructie Lucassen bouwconstructies, Hengelo Aannemer zelfbouw/eigen beheer, i.s.m. Bouwbedrijf Hulshof, Tubbergen Gevel OWK, Geesteren

2022/1

RD 1-2022 Project 4 pag.indd 36

21-02-22 13:20

PROJECT

Het Kleine Krikhaar kreeg aan de landschapszijde glas over nagenoeg de complete langsgevel.

1/2022

RD 1-2022 Project 4 pag.indd 37

21-02-22 13:20

PROJECT

Bijna surrealistische detailleringen, zo typeerde de jury van de Reynaers Projectprijs 2021 de woning die architect Dennis Weerink van het Rijssense bureau Reitsema & partners ontwierp. Met die buitenissige aandacht voor het detail won de schuurwoning in 2021 de architectuurprijs die het profielhuis jaarlijks uitschrijft. Weerink ontwikkelde, tekende en bouwde zijn eigen woonhuis zelf: “Het Kleine Krikhaar is vernoemd naar de oude boerderij die ooit op deze plek stond. Dankzij de rood-voor-roodregeling van de provincie mocht de bestaande schuur op de kavel gesloopt worden om plaats te maken voor nieuwbouw. Inzet van het nieuwe ontwerp: een schuurwoning met minimalistische detailleringen.”

“ Van de aandacht voor het uitdetailleren met leveranciers, hebben later in het bouwtraject alle uitvoerende partijen profijt” Staalconstructie Dat resulteerde in een strak vormgegeven woonhuis met rondom veel glas. Constructief bestaat Het Kleine Krikhaar uit een nagenoeg volledig uit het zicht gelaten constructie van stalen spanten. De kolommen in de woning (30 x 200 centimeter) zijn zo minimaal mogelijk vormgegeven. Dak en wanden zijn opgebouwd uit geïsoleerde sandwichpanelen. De gevels kregen een bekleding met Platowood. Leidingen en goten werden weggewerkt. De schuurwoning is toegerust met een luchtwarmtepomp, warmteterugwinning, ledverlichting en een adaptief installatieconcept.

Tussen binnen en buiten Highlight in het woonhuis van Weerink is de 4,5 meter hoge, terugliggende glazen schuifpui die toegang geeft tot het terras aan de achterzijde van de woning. De schuifpui overbrugt de volle hoogte van de woning, van vloer tot nok, en maakt het terras tot een bijzondere verblijfsruimte op de grens van binnen en buiten. Ook hier zette Weerink in op minimalisme: de onderdorpel van de schuifpui is in de vloer verzonken, horizontale dorpels ontbreken, net als andere zichtbare details die verraden dat deze puihoogte om uitzonderlijke oplossingen vroeg.

Out of the box denken Sandor Wissink van OWK noemt de woning van Weerink een speciaal project: “Vanwege de detailleringen en de buitensporige afmetingen van de schuifpui in de achtergevel – een glaspui van 4,5 meter hoog vraagt om ervaring, deskundigheid en gevoel voor het vak. In deze Het Kleine Krikhaar staat op een anderhalve meter hoge plint, waardoor het woonhuis lijkt te zweven boven het maaiveld – wat nog eens wordt versterkt door de sterke uitkraging van een van de kopgevels. Als referentie voor het ontwerp noemt de architect het VitraHaus van Herzog & De Meuron in Weil am Rhein.

2022/1

RD 1-2022 Project 4 pag.indd 38

21-02-22 13:20

PROJECT

woning is over elk detail nagedacht, over de beste manier om aluminium, gips, stuc, glas en vloerbekleding te laten samenkomen. Alles in dit project hebben we samen met de architect vanaf de schets uitgedetailleerd. Dat vroeg om out of the box denken: hoe krijg je alle materialen goed bij elkaar, hoe detailleer je dat? En even afgezien van de repeterende delen in de glazen langsgevel aan de achterzijde, is elke pui in dit gebouw uniek.” Dennis Weerink: “De aandacht voor het uitdetailleren, de engineering met leveranciers, daar hebben later in het bouwtraject alle uitvoerende partijen profijt van.”

Structurele beglazing Architect Dennis Weerink stond een woning voor ogen met aan de landschapskant een maximaal glasoppervlak, over nagenoeg de complete langsgevel. En ook de kopgevels zijn met verdiepingshoog glas ingevuld. Sandor Wissink: “Daarbij is structurele beglazing op een aluminium kozijn toegepast. Dan speelt natuurlijk het vraagstuk van statica, in verband met de hoogte van het glas, en van koudebruggen. Normaal ondervang je dat met het stelkozijn, hier heb je glas aan de binnen- en buitenschil.”

De schuifpui van 4,5 meter hoog staat terug in de patio en meet 260 centimeter aan de gevel. De grote schuifpui staat boven en onder in een stelkozijn, verzonken in vloer en dak.

Aluminium puien Om de binnenafwerking zo slank mogelijk te houden, koos de architect voor het ranke Reynaers SL38 aluminium profiel. Bij de drie kleinere schuifpuien in de woning (voordeur, achterdeur en souterrain) werd een Reynaers CP130 monorail gebruikt. De grote, terugwijkende pui aan de achterzijde van de schuurwoning kreeg een CP155-LS profiel in monorailuitvoering. Dennis Weerink: “Om ook in deze schuifpui de minimalistische uitstraling te realiseren die ons voor ogen stond, moesten we flink sparren met de leverancier. De garantie ging tot 2,40 meter. Dus was de vraag: hoe krijgen we het goed tot 4,5 meter? Er was geen ruimte om een breder profiel te pakken, want we wilden zo rank en zo slank mogelijk detailleren. Als je dit ‘standaard’ zou hebben opgelost, had je een dikker profiel-in-profiel oplossing toegepast. Hier is vooral gekozen voor de versteviging van de zijden. We hebben de dikte van het glas doorgezet en de verstevigingen zitten op de hoeken van de puiconstructie.”

De drie kleine schuifpuien in de schuurwoning kregen een Reynaers CP130 monorail.

Verschillende doorsnedes Sandor Wissink noemt de kleine schuifpuien technisch gezien even uitdagend als de grote schuifpui: “In alle gevallen heb je aan één kant het stelkozijn en aan één kant het structurele glas. De CP130 is slanker dan de CP155, maar die laatste staat wel grotere glasafmetingen toe. Het aanzicht van beide profielen is hetzelfde, maar de doorsnedes verschillen.” De grote schuifpui staat boven en onder in een stelkozijn aan vloeren dakconstructie, met links en rechts een aansluiting op het glas. Wissink: “Daarvoor hadden we bedacht dat het glas gekneld kan worden in verband met de koudebrugonderbreking en de stabiliteit, door middel van een stalen koker, isolatie en een aluminium bekleding. Overal elders is de structurele beglazing gelijmd, loopt tegen het kozijn aan en is eromheen gekneld.”

Weinig speelruimte De positie van de schuifpui – diep in de woning – vroeg om behendigheid en koelbloedigheid bij het plaatsen, aldus Wissink: “Vanwege het aflopende schuine dak was de speelruimte om de pui te plaatsen aan de gevel beperkt. De schuifpui staat terug in de patio, meet 260 centimeter aan de gevel en 450 centimeter binnen. Om die reden plaatsten we eerst de schuifpui en naderhand de structurele ruiten.

De buitenbekleiding van Platowood is demontabel gemaakt en kan gemakkelijk verwijderd worden – mocht er een keer iets aan het glas of de kozijnen gedaan moeten worden.

Ook voor de andere ruiten gold dat: eerst de constructie afstellen, dan het glas. Bij het monteren van de grote schuifpui moest het glas horizontaal naar binnen en moesten we voorkomen dat het aluminium beschadigingen of krassen zou oplopen. Dat deden we met een kraan – en met veel geduld en beleid. Op zo’n montagedag moet je niet verwachten dat je meters maakt, het gaat erom dat die pui er ’s avonds netjes en heel inzit.” 1/2022

RD 1-2022 Project 4 pag.indd 39

21-02-22 13:21

BEURZEN Tekst Geert Hilferink Beeld Fensterbau Frontale; Polyclose De organisatie van Polyclose zag zich toch nog genoodzaakt de twintigste editie van de beurs te verplaatsen naar het einde van de zomer.

Polyclose en Fensterbau Frontale wederom verschoven

Vakbeurzen moeten nog geduld tonen 40

2022/1

RD 1-2022 Beurzen.indd 40

21-02-22 13:22

BEURZEN

Onzekerheid over de omikronvariant en het uitstel van meerdere andere beurzen en evenementen in het eerste kwartaal van 2022 hebben geleid tot het uitstel van beide beurzen in Nürnberg.

Terwijl nationaal en internationaal de coronamaatregelen steeds verder versoepeld en afgebouwd worden, komen die maatregelen te laat voor de grote vakbeurzen die begin dit jaar gepland staan. De organisatoren van zowel Polyclose in Gent als Fensterbau Frontale in Nürnberg hebben hun evenement verplaatst naar de zomer van 2022. De jubileumeditie van Polyclose stond gepland van 19 tot en met 21 januari. Hoewel de organisatie begin december 2021 nog liet weten dat de beurs ‘gewoon en veilig georganiseerd kon worden’, moest ze naar eigen zeggen ‘toch het moeilijke besluit nemen om te schuiven’. De kans op nieuwe strenge maatregelen kort voor aanvang van de beurs was nog te groot en dat risico wilde de organisatie niet lopen. Het uitstel betekent voor de ruim 250 exposanten en ruim 14.000 professionele bezoekers dat ze nog even geduld moeten hebben om noviteiten te showen en bekijken. Flanders Expo in Gent is deze zomer van 31 augustus tot en met 2 september 2022 het toneel van de twintigste editie van de beurs voor professionals in raam , deur , zonwering , gevel en toegangstechniek. Bezoekers die zich al hebben aangemeld voor de beurs in januari kunnen hun ontvangen toegangsbadge komende zomer gewoon gebruiken, zo laat de organisator weten.

Fensterbau Voor de ongeveer 800 exposanten en bezoekers van Fensterbau Frontale geldt hetzelfde. In overleg met de exposanten besloot NürnbergMesse de beurs te verplaatsen naar 12 tot en met 15 juli. “Hoewel we officieel toestemming hebben om de beurs gewoon te organiseren, merken we dat veel van onze klanten nog erg onzeker zijn. Met het uitstellen van de beurs komen we tegemoet aan de wens van een groot deel van de exposanten en kunnen zij de beurs vol vertrouwen plannen”, zegt Petra Wolf, lid van de management board van NürnbergMesse. Het grillige verloop van de pandemie en de maatregelen zijn ook in Nürnberg redenen om te schuiven met de datum. Wolf: “Wij kunnen helaas niet garanderen dat regionale of landelijke regelgeving op het laatste moment geen roet in het eten gooit.”

Door in een vroeg stadium de beurzen Fensterbau Frontale en Holz-Handwerk te verplaatsen kunnen exposanten in juli veilig netwerken en gasten op hun stands ontvangen.

maschinen, zegt met de verschuiving tegemoet te komen aan de wens van veel exposanten. “Door in een vroeg stadium de beurzen te verplaat sen naar de zomer stellen we de exposanten in staat om in een positieve omgeving veilig te netwerken en gasten op hun stands te ontvangen”, aldus Stefan Dittrich, directeur Holz Handwerk.

“Met het uitstellen van de beurs komen we tegemoet aan de wens van veel exposanten” In het beurscomplex in Nürnberg worden sinds september 2021 overigens wel weer beurzen georganiseerd. Daarvoor heeft NürnbergMesse een naar eigen zeggen ‘robuust hygiënisch concept’ ontwikkeld waarbinnen exposanten en bezoekers elkaar in een per soonlijke en veilige omgeving kunnen treffen. Toch hebben de onze kerheid over de omikronvariant van het coronavirus en het uitstel van meerdere beurzen en evenementen in het eerste kwartaal van 2022 geleid tot uitstel van beide beurzen.

Polyclose 2022 Locatie: Flanders Expo (Gent) Wanneer: woensdag 31 augustus t/m vrijdag 2 september Openingstijden: woensdag 31 augustus en vrijdag 2 september: 9.30 18.30 uur, donderdag 1 september: 9.30 20.00 uur Registratie en informatie: www.polyclose.be

Fensterbau Frontale en Holz-Handwerk 2022 Locatie: Messe Nürnberg Wanneer: dinsdag 12 t/m vrijdag 15 juli Openingstijden: dinsdag t/m vrijdag 10.00 18.00 uur Registratie en informatie: www.frontale.de / www.holz handwerk.de

Holz-Handwerk Gelijktijdig met Fensterbau Frontale vindt de vakbeurs Holz Handwerk plaats. Ook de organisator van die beurs, VDMA Holzbearbeitungs 1/2022

RD 1-2022 Beurzen.indd 41

21-02-22 13:22

VMRG NIEUWS Einsteinbaan 1, Postbus 1496, 3430 BL Nieuwegein T: 030.605.36.44, E: info@vmrg.nl, I: www.vmrg.nl De informatie op deze pagina is afkomstig van de VMRG en kwam tot stand buiten de verantwoordelijkheid van de Raam en Deur-redactie

VMRG ziet prijsaanpassingen gevelbranche als onvermijdelijk Binnen de gevelbouw ontstaan steeds meer zorgen over de oplopende kosten en levertijden met ernstige gevolgen voor de cashflow en angst voor faillissementen. Dit alles door de onverwacht sterk gestegen kosten en oplopende levertijden van bouwmaterialen, waaronder aluminium en staal. Deze materialen nemen een aanzienlijk aandeel voor hun rekening in de kostprijs van geveltoepassingen, zoals de vliesgevel of elementengevel. De brancheorganisatie voor de metalen gevelbouw, de VMRG, ziet dat bedrijven geconfronteerd worden met snel opeenvolgende prijsstijgingen met dubbele cijfers in het afgelopen jaar en extra investeringen uit het eigen vermogen om de crisis het hoofd te bieden. Hans Zwaanenburg, directeur van de VMRG: “Deze ontwikkelingen maken dat de benodigde financiële ruimte er bij de gevelbouwers steeds minder is om dit zelf op te vangen. Niet alleen aan prijsverhogingen voor aankomende projecten maar vooral ook aan prijsaanpassingen van al in uitvoering zijnde projecten valt dan ook niet meer te ontkomen.”

Explosieve prijsstijgingen in aluminium en staal De staalprijzen zijn de afgelopen periode explosief gestegen en inmiddels ruim verdubbeld ten opzichte van medio 2020. Voor aluminium is dat niet anders met een prijs die inmiddels het hoogste niveau in 10 jaar tijd heeft bereikt. “Voor de gevelbouw een serieus probleem”, aldus Zwaanenburg, “in het bijzonder bij al vergunde en in uitvoering zijnde projecten met een langere doorlooptijd waarbij onvoldoende rekening is gehouden met deze explosieve prijsstijgingen. In 2020 maakte het aandeel aluminium of staal in de gevel ongeveer 25% uit van de kostprijs. Inmiddels is dat bijna het dubbele en het einde is mogelijk nog niet in zicht.”

Projectbelang vooropstellen De schrale troost is dat de gevelbouw hierin niet alleen staat. De gehele grondstoffenmarkt is momenteel instabiel en wordt geconfronteerd met een opwaartse prijsdruk en oplopende levertijden. Deze zijn mede te wijten aan de toeleveringsproblemen in de productieketen en hebben hun wortels in de pandemie. En daar ondervinden de aluminium- en staalmarkt meer dan gemiddeld hinder van. Zwaanenburg benadrukt dat het hierin belangrijk is het projectbelang van zowel nieuwe als lopende projecten voorop te stellen en met elkaar in gesprek te blijven. “De met elkaar van toepassing verklaarde voorwaarden zoals tussen aannemer en gevelbouwer kunnen daarbij zeker helpen. In het bijzonder wanneer er daarnaast ook

begrip is voor redelijkheid en billijkheid en daarmee het gezamenlijke projectbelang.”

Rendabele oplossingen De markt wordt steeds inzichtelijker, waardoor partijen in het bouwproces en de eindgebruiker steeds dichter bij elkaar komen. Voor de eindgebruiker worden exploitatiekosten van een gebouw steeds meer van doorslaggevend belang, waardoor de laagste prijs minder bepalend wordt. De trend is, dat wordt gekozen voor de economisch meest rendabele en duurzame oplossing en dat zal in de toekomst steeds meer gebeuren. “Een duurzaam en onderhoudsarm product levert namelijk in de exploitatiefase een aanzienlijk hogere kostenbesparing op dan het doen van eventuele concessies om toch vooral vast te houden aan de lagere inkoopprijs”, aldus Zwaanenburg.

Andere aanpak Innovaties en toekomstgerichte ontwikkelingen vragen extra investeringen van de gevelbranche. Het volstaat niet meer om enkel een product te leveren. “Steeds meer wordt van de industrie verwacht dat zij in de ontwerpfase kennis inbrengt en meedenkt over efficiëntere en duurzame oplossingen. De gevelbranche wordt daarmee steeds meer een partner in het proces en daarmee vraagt deze manier van ondernemen een andere aanpak”, weet Zwaanenburg. “Producenten en toeleveranciers worden ketenpartners, die niet alleen een product leveren, maar vanaf de ontwerpfase kennis en ervaring inbrengen. Dat vraagt niet alleen ’innovatieve en financiële’ inspanningen voor het realiseren van de gevraagde onderhoudsarme en levensloopbestendige gevels, maar vooral ook een intensieve samenwerking tussen partijen. Het gezamenlijke projectbelang dient daarin dan ook voorop te staan waarbij partijen ook een adequate beloning krijgen voor de geleverde prestatie. Het negeren daarvan schaadt de continuïteit van de bedrijven. Niet alleen van de gevelbouw, maar ook van de aannemer. En daarmee is het belangrijk om met elkaar in gesprek te blijven.” Het bespreekbaar maken van tussentijdse noodzakelijke aanpassingen in de prijs of levertermijn maakt daar volgens Zwaanenburg deel van uit.

Nieuw aangesloten bedrijven De VMRG verwelkomt een nieuwe partner: • SSA Digi Oy, https://www.cielo.fi

2022/1

RD 1-2022 VMRG.indd 42

21-02-22 13:22

Huisdeur-buitenzijde met lichtveld

Huisdeur-binnenzijde met besturing voor beveiligde toegang

eDeurbeslag HandsFree – Contactloos en comfortabel

Product afbeeldingen

Bij de huisdeur aangekomen en geen hand vrij? Met het eDeurbeslag HandsFree van HOPPE kunt u de huisdeur handig contactloos ontgrendelen: een voetbeweging door het lichtveld onder de beugelgreep is voldoende. Eenvoudig, veilig en zonder iets uit de hand te nemen – slim, niet waar? Meer informatie gewenst? Vragen rondom de goede greep beantwoorden we graag onder telefoonnummer: 06-83692558. HOPPE AG • Am Plausdorfer Tor 13 • D-35260 Stadtallendorf • Tel. +49 6428 932-0 • Fax +49 6428 932-220 • www.hoppe.com • info.de@hoppe.com

2021-01-HOPPE-eTuerbeschlag-HandsFree-210x297mm-Raam-en-deur-LCA.indd 1 adv_Hoppe.indd 1

28.01.2021 13:32:27 16-02-22 08:55

Innovatief beslag, dat hout met de toekomst verbindt.

Duurzame raam- en deursystemen die perspectief bieden.

Hout is meer dan materiaal. Voor veel mensen creëert het een duurzame, authentieke perfectie. Een mening die we al meer dan een eeuw delen. Daarom ontwikkelen we innovatieve oplossingen met liefde voor details. Met productie-geoptimaliseerd TITAN-beslag dat automatisch toleranties compenseert, moderne KFV-meerpuntssluitingen voor deuren in een efficiënt modulair systeem en baanbrekende oplossingen voor een smart home. Profiteer van onze veelzijdige expertise in hout, geniet van het ruimtecomfort van morgen: www.siegenia.com/nl/houtoplossingen

360° Ruimtecomfort

SIEGENIA_AZ_Holz_NL_Raam en deur_210x297_RZ.indd 1 adv_Siegena.indd 1

09.02.22 11:22 16-02-22 08:56

Raam en Deur editie 1-2022

Articles inside

Familiebedrijf FEMA, eigenzinnige nieuwkomer met originele visie

Vakbeurzen moeten nog geduld tonen

Ventilatiespleet onder brandwerende deur. Mag dat?

Het Kleine Krikhaar wint Reynaers Projectprijs 2021

Wat u moet weten als u een constructie wilt laten testen op brandveiligheid

Smart locks: nieuwe instapper en techniek uit het zicht

Voorwoord

Berichten uit de markt