Jaargang 24 nr 3 - 2022
vakblad voor raam-, deur- en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker
Circulair onderwijsgebouw Echo
‘Maatwerk maakt gevel transparant’ RD 3-2022 Cover.indd 1
05-07-22 08:42
NIKS TE VREZEN KIES ALTIJD VOOR DE OPTIMALE OPLOSSING
BASIC-LINE:
PREMIUM-LINE
EXCELLENT-LINE:
PROTECT INDUSTRY (PTI) CONCEPT; SMAL ASSORTIMENT, EENVOUDIG, VEILIG EN DICHT
HET PEN-HAAK CONCEPT; HOGE KWALITEIT, ZEER LICHTE BEDIENING, VEILIG EN DICHT
HET NIEUWE MF-HO PLATFORM; VAN MECHANISCH NAAR GEMOTORISEERD
Test zelf. Maak een afspraak voor een bezoek aan onze showroom of kom langs op Polyclose en Houtpro+
m a c o.e u
Uniek in deursluittechniek -
sinds 1932
fabrikant van geruisloze deursluitoplossingen
Deurvastzetters Design Line
ontworpen met oog voor design en gebruikersgemak
met een slag van 8, 12, 16 of zelfs
Compact design Voetbediend Eenvoudige montage Verzonken bevestigingsgaten,
20 cm !
torx schroeven meegeleverd Verende constructie in de voet, altijd direct contact met de vloer
Leverbaar in: grijs (RAL 9006), wit (RAL 9010) of zwart (RAL 9005)
DICTATOR Productie B.V. info@dictator.nl
02-adv.indd 1
voor het eenvoudig vastzetten van uw openslaande (terras)deuren Emmeloord
+31 (0)527 613456 www.dictator.nl
04-07-22 13:53
VOORWOORD
Uitgelaten
COLOFON Raam en Deur vakblad voor raam , deur en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker. www.raamendeuronline.nl Verschijning 6x per jaar Uitgave Plancommunicatie Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 88 32 E mail: info@plancommunicatie.nl Uitgever Edgar Molijn Redactie-adres Raam en Deur Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 88 32 E mail: raamendeur@plancommunicatie.nl Redactie Hans Fuchs, Arie Grevers, Geert Hilferink, Edgar Molijn Eindredactie: Metttaal, Maarten Ettema
Ik weet niet of het door het zonnige voorjaar kwam of dat het toch vooral mijn eigen enthousiasme was om eindelijk weer een paar beursdagen in te plannen, maar ik verheugde me op mijn bezoeken aan Renovatie en Gevel 2022 in mei en juni. En gezien de bezoekersaantallen was ik niet de enige. De beurzen zijn terug van weggeweest, net als de vele prettige, en vaak effectieve, persoonlijke gesprekken op de beursvloer. Het viel me op dat de combinatie van de beurzen Renovatie en Monument in de Brabanthallen in Den Bosch, vooral voor Renovatie zorgt voor een opmerkelijke mix van publiek. Tussen de renova tieprofessionals en vertegenwoordigers door liepen behoorlijk wat particulieren, waarvan de meesten behoorlijk op leeftijd. Geïnteresseerd bekeken ze de stands waar herstelproducten getoond of gede monstreerd werden. Eigenaren van monumentaal vastgoed, op zoek naar handige producten en oplossingen voor het onderhoud van hun monu ment. Ze gaven de beursvloer daarmee een geheel eigen gezicht.
Over dat najaar gesproken, we hebben natuurlijk eerst de zomer nog te gaan. Met vlak voor de start van de schoolvakanties nog de Veilig Wonen Dag in Utrecht op 29 juni. Een voor brancheorganisatie VHS en het Politiekeurmerk Veilig Wonen belang rijke dag, waarop inbraakveilig wonen centraal staat. Eind april ging de jury van de PKVW prijzen, die traditiegetrouw worden uitgereikt op die dag, op pad om een bezoek te brengen aan de drie genomineerden voor de prijs Beste PKVW project. De redactie van Raam en Deur mocht bij die jure ring aanwezig zijn en reisde mee naar Maastricht, Veenendaal en Rotterdam. Verderop in deze editie leest u daarvan, en van de uitreiking van de prijs tijdens de Veilig Wonen Dag, een verslag.
Ook voor komend najaar staan weer nationale en internationale beurzen gepland, waar professionals in ramen, deuren, kozijnen en toebehoren nieuwe inspiratie en contacten kunnen opdoen. Aan de fabrikanten en leveranciers zal het in ieder geval niet liggen, zij blijven innoveren en vernieuwen. Iets wat Renovatie en Gevel weer hebben laten zien dit voorjaar.
Ik wens u veel leesplezier en een mooie zomer.
Daarnaast treft u in deze derde editie van 2022 zoals altijd een portret van een familiebedrijf uit onze branche, gaan we in op brandveiligheid, beschrijven we productinnovaties en branche nieuws en leest u verslagen van de eerder genoemde vakbeurzen.
Edgar Molijn Hoofdredacteur Raam en Deur
Wilt u bereik en impact via Raam en Deur? Neem dan contact op met Molijn Sales Support Edgar Molijn Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 35 44 E mail: raamendeur@molijnsalessupport.nl E mail advertentiebestanden: traffic@molijnsalessupport.nl
Opgave en vragen over abonnementen België Abonnementenland Ambachtenlaan 21 Unit 2A B 3001 Heverlee Tel. +32 (0)28 08 55 23 Fax +32 (0)28 08 70 05 Website: www.bladenbox.be voor abonneren of www.aboland.be voor adreswijzigingen en opzeggingen. Jaarabonnement buitenland € 93,
Vormgeving Inpladi bv bureau voor idee en creatie, Cuijk
Beëindigen abonnement Opzeggingen dienen 8 weken voor afloop van de abonnements periode in ons bezit te zijn. Prijswijzigingen voorbehouden.
Druk Veldhuis Media bv, Raalte Opgave en vragen over abonnementen Nederland Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. +31 (0)251 25 79 24 Fax +31 (0)251 31 04 05 Website: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Abonnementenland is ook bereik baar via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten. Jaarabonnement € 77, excl.btw.
Off- en online plaatsingen van Close-Ups, Advertenties, Advertorials en Columns De inhoud van zowel Close Ups, advertenties, advertorials en columns zijn samengesteld door of namens adverteerders of derden en wordt door Plancommunicatie niet beoordeeld op de juistheid, volledigheid en rechtmatigheid daarvan. Plancommunicatie en redactie aan vaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de inhoud hiervan.
baar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en redacteuren verklaren dat deze uit gave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld. Evenwel kunnen uitgever en redacteuren op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de off en online informatie. Uitgever en redacteuren aan vaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die geba seerd zijn op bedoelde informatie. De weder partij wordt met nadruk aangeraden deze infor matie niet geïsoleerd te gebruiken maar af te gaan op zijn professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controlereren. ISSN 1389 6873
: @RD_redactie
: @RD_banen
Copyrights Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, op welke wijze dan ook of worden opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of open
3/2022
RD3-2022_Voorwoord.indd 3
I
3
07-07-22 09:47
INHOUDSOPGAVE
Bouwplaats
Maatwerk maakt gevel transparant Op 30 mei opende Echo zijn deuren op de campus van de TU Delft. Inzet van architecten bureau UNStudio: een circulair, zo transparant mogelijk onderwijsgebouw. De strakke glas gevel vroeg maatwerk – dat werd geleverd door Octatube. Het Delftse bedrijf ontwikkelde voor Echo slimme aluminiumprofielen, speciale rubbers en – voor de hoogopgaande eerste verdieping van het onderwijsgebouw – ranke stalen vinnen. Projectmanager André Dessens: “Bij Echo staken we veel tijd in het klein houden en onzichtbaar maken van oplossingen aan de gevel.” Ook de montage was in handen van Octatube.
8 Brandveiligheid
“Vraag naar testen gaat alleen maar toenemen” Met de steeds strenger wordende regelgeving op het gebied van brandveiligheid en rook werendheid is het ook voor fabrikanten in de ramen en deurenindustrie belangrijk de prestaties van hun producten en systemen aan te tonen door middel van testbewijs. “Zeker de afgelopen vijf jaar is de vraag naar testcapaciteit in ons laboratorium enorm gegroeid en daaraan zal voorlopig geen einde komen”, zegt Harm Leenders, verantwoordelijk voor het Laboratorium voor Brandveiligheid van ingenieursbureau Peutz.
12 Familiebedrijf
Timmerfabriek Schepers: liefde voor het ambacht Bert Maatman is een getalenteerde timmerman die altijd al wist dat hij niet zijn hele leven voor een baas wilde werken. Het zzp schap leek hem lange tijd het hoogst haalbare. Maar zzp’er is hij nooit geweest. Zelfstandig is hij wel, want hij is nu directeur eigenaar van timmerfabriek Schepers in Borculo.
18 Op de cover In de rubriek Bouwplaats: Circulair onderwijsgebouw Echo. Maatwerk maakt gevel transparant.
Voorwoord
3
Postbox Berichten uit de markt
6
Jaargang 24 nr 3 - 2022
vakblad voor raam-, deur- en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker
Bouwplaats Circulair onderwijsgebouw Echo Maatwerk maakt gevel transparant
Lees verder op pagina 8
8
Brandveiligheid “Vraag naar testen gaat alleen maar toenemen” Column Trend: meer testen Jacques Mertens, senior adviseur laboratorium bij Peutz
12
17
Beeld Octatube Circulair onderwijsgebouw Echo
‘Maatwerk maakt gevel transparant’ RD 3-2022 Cover.indd 1
4
I
05-07-22 08:42
2022/3
RD 3-2022 Inhoud.indd 4
07-07-22 09:49
INHOUDSOPGAVE
POLITIEKEURMERK VEILIG WONEN (DEEL 18)
Kritische blik op inbraakwering wijk, complex en woning Op de Veilig Wonen Dag op 29 juni zijn de jaarlijkse PKVW prijzen uitgereikt. Daaronder de prijzen voor het beste PKVW project. Ter beoordeling van de drie genomineerde projecten, toog de jury naar Maastricht, Veenendaal en Rotterdam. Raam en Deur mocht mee op pad.
24 Veilig Wonen Dag
Wederom een inspirerend kennisevent Het Politiekeurmerk Veilig Wonen van morgen, de meerwaarde van het PKVW voor gemeenten en woningcorporaties en actuele cijfers en ontwikkelingen over woninginbraken. Het waren slechts enkele ingrediënten van de Veilig Wonen Dag 2022, op 29 juni in Utrecht. Met aan het eind van het programma de uitreiking van de PKVW prijzen als hoogtepunt.
28 Glas
Doolhof uit glas Aan de gevel van het depotgebouw van Museum Boijmans Van Beuningen weerspiegelen 1664 dubbelgebogen spiegelende glaspanelen de omgeving rondom. Ook binnen kreeg het depot bijzonder glas. Interior Glassolutions uit Veenendaal engineerde, produceerde en monteerde het glas van de vitrines, de trappen en de omlopen in het atrium – en bedacht samen met MVRDV de scharnieren voor de glazen vitrinedeuren. Het bedrijf monteerde ook het staal van de vitrines. Directeur Geurt Roelofsen van Interior Glassolutions: “We lieten een maquette maken om voor onszelf te visualiseren: waar is eigenlijk nog ruimte vrij voor onze monteurs?”
32 Familiebedrijf Timmerfabriek Schepers: liefde voor het ambacht Close-Up Otto Chemie
Veilig Wonen Dag Wederom een inspirerend kennisevent
28
18
22
Glas Depotgebouw Boijmans Van Beuningen, Rotterdam Doolhof uit glas 32
Beurzen Gevel 2022 nabeschouwing Renovatiebeurs nabeschouwing
36 40
Branchepagina VMRG
42
POLITIEKEURMERK VEILIG WONEN (DEEL 18) Kritische blik op inbraakwering wijk, complex en woning 24
3/2022
RD 3-2022 Inhoud.indd 5
I
5
07-07-22 09:49
POSTBOX
Vakantietijd is topdrukte voor inbrekers Wie dezer dagen met inbrekersogen door de wijk loopt, ziet vaak zo wie er op vakantie is, waarschuwt Coen Staal, voorzitter van de Nationale Inbraakpreventie Weken (NIPW). Het lijkt zo simpel, maar nog teveel mensen verzuimen de meest basale maatregelen te nemen tegen inbraak tijdens hun vakantie. Staal: “Het valt toch op als er dagenlang ’s avonds maar één lampje in de woonkamer brandt. Of als de gordijnen overdag dicht blijven. Of wanneer je door de glazen voordeur stapels folders en kranten op de deurmat ziet liggen. Dan is het toch vrij duidelijk dat er niemand thuis is?” Om te voorkomen dat een inbreker door dit soort achteloosheden de toegang tot een huis op een presenteerblaadje krijgt aangereikt, zette de NIPW de belangrijkst do’s and don’ts nog eens op een rij tje: van stevig deurbeslag tot de buren vragen de post uit het zicht te leggen. En zet niet op Facebook of Instagram dat je twee weken in de zon ligt! De tips staan op YouTube, zoek op NIPW Vakantietips.
NEN-norm ‘daglicht in gebouwen’
Berkvens lanceert nieuwe deurenlijn
NEN publiceerde onlangs een toelichting op de norm in de praktijkrichtlijn NPR 4057 ‘Daglicht in gebouwen – Toelichting op NEN EN 17037’. Het gaat om de bepalings methode op basis van daglichtfactoren. Waar de huidige bepalingsmethode zich richt op de gevel, ontbreken normen voor de kwaliteit van het daglicht in de ruimte. De nieuwe methode doet dit wel. De daglichtfactoren geven boven dien inzicht in de inval van daglicht in de ruimte. Verschillende architecten en licht ontwerpers werken al met daglichtfactoren. Daarnaast kunnen ze rekenen in verlichtings sterkte, waarmee ze ook kunstlicht kunnen meenemen. Wat er in de praktijk verandert illustreert NEN met het voorbeeld van over stekken, die in de nieuwe methode gunstiger uitpakken. In de praktijkrichtlijn staat ook een methode om het niveau van bezonning en van het uitzicht te bepalen. Voor meer informatie: Annet van der Horn, consultant NEN bouw, tel. 015 2 690 324 of e mail bi@nen.nl.
Het assortiment luxe deuren van Berkvens Deursystemen heet Bod’or by Berkvens. In het persbericht licht commercieel directeur Pepijn Kokke toe waarom hij verwacht dat de deurenlijn een aanwinst is voor de markt: “Consumenten worden zich steeds bewuster van de toegevoegde waarde van een deur aan hun interi eur. Deuren drukken hun stempel op de sfeer in een huis. Een deur mag worden gezien, hij mag groter en luxer.” Om daarop in te spelen combi neerde Berkvens zijn plafondhoge Verdikozijn met de luxe afgewerkte deuren van Bod’or en werkte ze af met verdekte scharnieren. Verder kan de klant kiezen uit zeven met de hand aangebrachte lakkleuren en uit zeven fineren. “Zo kunnen bewoners hun woninginrichting compleet maken met de meest moderne of traditionele afwerkingen”, aldus Kokke.
Productnieuws? Bedrijfsnieuws? Branchenieuws? Mail naar: raamendeur@plancommunicatie.nl
6
I
Deurdranger van GEZE sluit muisstil Geze brengt de TS 5000 SoftClose op de markt. Deze deurdranger is ontwik keld voor het veilig en zelfstandig sluiten van brand en rookwerende deuren. De fabrikant – in eigen woor den: een van ’s werelds toonaan gevende bedrijven voor producten, systeemoplossingen en uitgebreide service voor deuren en ramen – prijst de dranger aan voor situaties waar een deur moet sluiten met maximale veiligheid, maar met minimaal geluidsvolume – denk aan scholen, ziekenhuizen of verpleeginrichtingen, waar stilte gewenst is. Bovendien is de TS 5000 SoftClose makkelijk te installeren omdat met slechts één ventiel de sluitsnelheid wordt ingesteld. Het product is bij uitstek geschikt voor bijvoorbeeld situaties met wind en zuigkracht of veranderende drukverhoudingen in sluisdeursituaties en trappenhuizen. Hier helpt de TS 5000 SoftClose om zware deuren betrouwbaar maar stil te sluiten.
2022/3
RD 3-2022 Postbox.indd 6
04-07-22 15:15
POSTBOX
ADLER kleurt kunststof kozijnen
Kegrodeur drukt onderhoudskosten
De Oostenrijkse verf en lakproducent ont wikkelde de waterge dragen 2K coating Polycolor 2K SQ voor pvc kozijnen. Leon Cremers, directeur van Adler Benelux, zegt in het persbe richt dat de coating een hoge hardheid en krasbestendigheid heeft. Bovendien is de coating een goed alternatief voor het gebruik van folies, die pas bij grotere hoeveelheden interessant worden en die minder goed zijn schoon te maken. Cremers: “In tegenstelling tot folies of gekleurd kunststof verkleurt het oppervlak niet – en is lange houdbaarheid gegarandeerd. Het kozijn kan makkelijk worden schoongemaakt.” De coating is in een breed kleurenpallet verkrijg baar. Extra reden om voor de coating van Adler te kiezen, aldus de fabri kant, is de lange open pottijd. De meeste 2K coatings moeten binnen twee uur worden verwerkt. Als Polycolor 2K SQ wordt gebruikt met Aqua Hardener PRO van Adler beslaat de open pottijd meer dan acht uur. Belangrijkste voordeel, aldus Cremers: “Met deze open pottijd kunnen de 2K coatings de hele werkdag worden gebruikt, terwijl vroeger lak en verharder elke twee uur opnieuw moesten worden gemengd.”
Kegro deuren ontwik kelde het zogeheten Garant+ concept voor buitendeuren. Bijzonder aan de deur is niet alleen zijn lage onderhoudsbehoefte (pas na acht jaar), maar ook de uitge breide garantie die Kegro meegeeft: ook acht jaar, met alleen een inspectie na vier jaar. De deur is vooral een uitkomst bij reno vatieprojecten, waar van vastgoedbeheer ders, vve’s en woningcorporaties kunnen profiteren. Kostenreductie en een nauwkeurige plan baarheid van het onderhoud zijn de belangrijkste pluspunten. En de deuren hebben ook nog eens een fraaie en luxe uitstraling, meldt de fabrikant. Kegro Deuren biedt opdrachtgevers desgewenst projectbegeleiding, inclusief verwerkings en onderhoudsinstructies.
A
Ervaar onze nieuwe
rt.
8767
Serie 8700 met A-opener Ar
sloten serie 8000 de meerpuntssloten met vluchtdeurfunctie
t. 87AN
Art.
8
O 7A
live op de Polyclose 2022. Serie 8700 met A-opener en Noodstroomvoorziening
Bestel nu uw gratis toegangskaart: polycloseNL.wilka.de
RD 3-2022 Postbox.indd 7
04-07-22 15:15
BOUWPLAATS Tekst Hans Fuchs Beeld Octatube
Circulair onderwijsgebouw Echo
Maatwerk maakt gevel transparant
Vanwege de extra hoogte zijn op de eerste verdieping van het Echogebouw vinnen uit drie centimeter dik massief staal ingezet.
8
I
2022/3
RD 3-2022-Bouwplaats.indd 8
07-07-22 09:50
BOUWPLAATS
Op 30 mei opende Echo zijn deuren op de campus van de TU Delft. Inzet van architectenbureau UNStudio: een circulair, zo transparant mogelijk onderwijsgebouw. De strakke glasgevel vroeg maatwerk – dat werd geleverd door Octatube. Het Delftse bedrijf ontwikkelde voor Echo slimme aluminiumprofielen, speciale rubbers en – voor de hoogopgaande eerste verdieping van het onderwijsgebouw – ranke stalen vinnen. Projectmanager André Dessens: “Bij Echo staken we veel tijd in het klein houden en onzichtbaar maken van oplossingen aan de gevel.” Ook de montage was in handen van Octatube. Wie gedachteloos aan Echo voorbijgaat zal het niet zien. Het nieuwste onderwijsgebouw op de campus van de TU Delft presenteert zich als een neutrale glazen doos, een rechthoekig volume van drie bouwlagen hoog, elke laag verdiepingshoog met donkergroen getint glas. Enige frivoliteiten: ver uitkragende gebogen luifels en aan staaldraden opklimmend groen, beide bedoeld als zonwering. Hier verdeed de architect zo te zien geen tijd aan spektakel. Maar schijn bedriegt. Spektakel openbaart zich bij het circulaire onderwijsgebouw aan de Van Mourik Broekmanweg wel degelijk – zij het op het tweede gezicht. Achter de als vanzelfsprekend ogende eenvoud van de glazen gevels huist complexiteit. De opperste trans-
parantie die UNStudio verlangde, kon alleen worden gerealiseerd met maatwerk voor profielen, rubbers, vinnen en kolommen – maatwerk dat waar mogelijk werd weggewerkt voor maximale transparantie.
1200 kilo glas Maatwerk, projectmanager André Dessens van Octatube noemt het de essentie van Echo: “De strakke, transparante architectuur die UNStudio voor ogen stond, verlangde aan de gevel zo min mogelijk ondersteuningen. Maar we hebben het hier wel over een gebouw met forse glaspanelen. Het grootste meet 2,6 bij 5 meter. Bij een glaspakket van meer dan 5 centimeter dik, weegt zo’n glaspaneel meer dan 1200 kilo.” Bovendien kent het gebouw veel afwijkingen: de verdiepingen verschillen in hoogte, niet overal bevindt zich een verdiepingsvloer. De eerste verdieping is 6,25 meter hoog, de begane grond en de tweede verdieping meten respectievelijk 5 en 4,05 meter hoog. Extra complexiteit: de verdiepingsvloeren kunnen tot 40 millimeter doorbuigen. Dessens: “Dat vroeg aan de gevel om uiteenlopende oplossingen om die maximale transparantie te realiseren en de doorbuiging op te vangen. Wat al die oplossingen gemeen hebben, is dat we ze zo klein mogelijk hebben gehouden en waar mogelijk uit het zicht werkten.”
Zwaardvormige vinnen Al die oplossingen komen uit eigen huis. Octatube engineerde voor de eerste verdieping van Echo kleine, massief stalen zwaardvormige vinnen ter hoogte van verdiepingsvloer en plafond. André Dessens: “Die vinnen zijn in onze werkplaats vervaardigd. Verzinken en poedercoaten lieten we extern doen.”
Duurzaam en multifunctioneel onderwijsgebouw Duurzaam en multifunctioneel, dat verlangde de TU Delft van Echo, het nieuwste onderwijsgebouw op de campus van de technische universiteit. Het pand naar ontwerp van UNStudio is dankzij zonnepanelen, een doorgedreven isolatie en warmte-koude-opslag het eerste energieleverende gebouw op de campus. Daarmee voldoet het aan de ambities van de TU voor duurzaam bouwen. Het Echogebouw is bestemd voor gebruik door alle faculteiten. Het gebouw beschikt over onderwijsruimtes voor groepen van 150 tot 700 studenten en een aantal kleinere zalen voor projectonderwijs met maximaal 70 personen. De meeste onderwijsruimtes in Echo hebben een flexibele indeling.
Onderwijsgebouw Echo, Delft Opdrachtgever TU Delft Ontwerpteam TU Delft; Stevens van Dijck; UNStudio Bouw BAM Bouw en Techniek – Speciale Projecten Gevel en montage Octatube Bruto vloeroppervlakte 8844 m2
3/2022
RD 3-2022-Bouwplaats.indd 9
I
9
07-07-22 09:50
BOUWPLAATS
Op de begane grond en de tweede verdieping volstonden op maat ontworpen aluminium U-profielen en rubbers, waterdicht en voorzien van een glijdende laag, voor het opvangen van de beweging in het glas. Dessens: “Ook die profielen hebben we ontwikkeld en laten extruderen. Alle U-profielen zijn daarna in onze werkplaats verzaagd en hier zijn ook de constructieve frames voor de deuren gemaakt.”
Profielen Bij het bedenken van de vatting voor de grote glaspanelen van het Echogebouw, draaide het volgens André Dessens om het samenbrengen van de vereiste sterkte, waterdichtheid en speling. Dat resulteerde in een slim tweedelig thermisch onderbroken aluminium U-profiel en bijbehorende glasrubbers. Dessens: “Het aluminium U-profiel bestaat uit een L-vormig element met een aluminium lijst en een kunststof koudebrugonderbreking. Bij het monteren is dat deel van het profiel door ons montageteam als eerste ter hoogte van verdiepingsvloer en plafond geplaatst, met de opstaande rand van de L naar de gebouwzijde. Daarna volgde het plaatsen van het glas en het tweede element van het U-profiel. Dat bestaat uit een aluminium plaat die je aan de L vasthaakt. Als laatste plaatsten onze monteurs het glasrubber aan de buitenzijde. Dankzij een speciale coating in de rubbers kan het U-profiel aan de bovenkant de beweging van de verdiepingsvloer opvangen.”
Wegwerken in kitnaad Vanwege de extra hoogte zijn op de eerste verdieping van het Echogebouw vinnen uit 3 centimeter dik massief staal ingezet. Tussen de vin beneden en de vin boven zit circa 2,5 meter. De vinnen houden het binnenblad van het glas vast – de uitsparing zit in het glas. André Dessens: “Zo konden we de verbinding met de achterconstructie wegwerken in de kitnaad.” Elke vin houdt twee glaspanelen op zijn plek. De bovenste vin zit vast aan het plafond, met een glijdend element in de verbinding omwille van de doorbuiging van de verdiepingsvloer. Waar de verdiepingsvloer ontbreekt en een vide voor extra ruimtelijkheid zorgt in het interieur van Echo, zijn over de volledige hoogte van twee verdiepingen scherpkantige (met laserlassen vervaardigde) stalen kolommen toegepast. Deze kolommen dragen het glas. Dessens: “Halverwege die kolommen zit een constructief element – ook verstopt in de kitvoeg.”
Glaspakket De gebruikers van Echo profiteren het meest van de transparantie die UNStudio voor ogen stond. De glaspanelen in de gevels zijn voorzien van een zonwerende coating die naar binnen kijken bemoeilijkt. Het dubbelglas van Echo is aan de binnenzijde gelamineerd. De opbouw van het glas verschilt per verdieping.
“ Bij een glaspakket van meer dan 5 centimeter dik, weegt het grootste glaspaneel van Echo meer dan 1200 kilo” Strak eindresultaat Bij de montage was precisie de absolute voorwaarde, aldus Dessens: “Om de gevel zo vlak mogelijk te laten ogen, was het stellen van de vinnen en de U-profielen cruciaal. Dat luisterde nauw en was dan ook veel werk. Het plaatsen van het glas ging daarna relatief snel. Daarbij borgden we met afstelplaatjes het strakke aanzicht. Die afstelplaatjes zijn toegepast bij de montage van het staal en de aluminium profielen. Dat was het belangrijkste, later werden ze ook bij het glas ingezet voor de laatste finetuning. Hier betaalden de maatwerkoplossingen zich uit in een strak eindresultaat.”
Details van het glas op de hoek en van de koker.
10
I
2022/3
RD 3-2022-Bouwplaats.indd 10
07-07-22 09:50
BOUWPLAATS
Bij de montage was precisie de absolute voorwaarde.
3/2022
RD 3-2022-Bouwplaats.indd 11
I
11
07-07-22 09:50
BRANDVEILIGHEID Tekst Geert Hilferink Beeld Peutz
Peutz bouwt nieuw Laboratorium voor Brandveiligheid
“ Vraag naar testbewijs gaat alleen maar toenemen”
Op Bedrijvenpark Laarakker aan de A73 in Haps verrijst het nieuwe laboratorium voor brandveiligheid van ingenieursbureau Peutz.
Met de steeds strenger wordende regelgeving op het gebied van brandveiligheid en rookwerendheid is het ook voor fabrikanten in de ramen- en deurenindustrie belangrijk de prestaties van hun producten en systemen aan te tonen door middel van testbewijs. “Zeker de afgelopen vijf jaar is de vraag naar testcapaciteit in ons laboratorium enorm gegroeid en daaraan zal voorlopig geen einde komen”, zegt Harm Leenders, verantwoordelijk voor het Laboratorium voor Brandveiligheid van ingenieursbureau Peutz. 12
I
Reden voor het ingenieursbureau om op Bedrijvenpark Laarakker aan de A73 in Haps een nieuw Laboratorium voor Brandveiligheid te bouwen. “Om te voorkomen dat in ons bestaande laboratorium in Molenhoek de wachttijd voor testen te ver oploopt, willen we de testcapaciteit flink uitbreiden”, zegt David den Boer, binnen de directie van Peutz verantwoordelijk voor brandveiligheid. Naar verwachting wordt het nieuwe laboratorium in het eerste kwartaal van 2023 in gebruik genomen.
Logistiek als uitgangspunt In het nieuwe laboratorium verwacht Peutz de testcapaciteit ‘minstens’ te kunnen verdubbelen. “Voor een groot deel zit die winst in het logistieke proces in het nieuwe laboratorium. Dat proces hebben we als uitgangspunt gebruikt voor het ontwerp en de inrichting van
2022/3
RD 3-2022 Brandveiligheid.indd 12
07-07-22 09:51
BRANDVEILIGHEID
de nieuwbouw. We gebruiken onze ervaringen van de huidige locatie in Molenhoek en optimaliseren die in Haps”, zegt Den Boer. In Haps gaan de te testen producten, constructies of systemen aan de ene kant het gebouw in en, na de test, aan de andere kant het pand als afval uit. “In ons laboratorium voeren we destructieve testen uit. Dat betekent dat alles wat getest is, als afval het gebouw verlaat”, verduidelijkt Den Boer.
Lange doorlooptijd Voor die vloeiende doorloop is in de huidige locatie de ruimte te beperkt geworden. “Wat de situatie bovendien lastig maakt is de lange doorlooptijd van de brandtesten. Afhankelijk van het te testen systeem kan de voorbereiding nu tot wel twee weken duren. Terwijl de brandtest zelf in de meeste gevallen effectief niet langer dan een uur duurt.” Leenders vult aan: “Klanten die bijvoorbeeld een deursysteem willen testen, zijn zelf verantwoordelijk voor de opbouw van het systeem. Zij brengen alle materialen naar ons laboratorium en verzorgen de opbouw van het complete systeem. Daarbij doen wij een complete inventarisatie van alle details van de opbouw van het systeem en alle producten en materialen die zijn toegepast. Wij zijn verantwoordelijk voor test en classificatie van het systeem zoals het is getest, dus die inventarisatie is erg belangrijk en soms tijdrovend.”
Harmonisatie brandtesten Had vijftien jaar geleden ieder land binnen Europa nog zijn eigen testnormen op het gebied van brandveiligheid, de afgelopen jaren zijn die normen meer en meer geharmoniseerd. “Binnen Europa gebruiken we nu voor brand- en rookwerendheid overal de classificatienorm EN 13501-2. De in Nederland veel geëiste classificaties EW 30, EW 60 of S200 komen voort uit die classificatienorm. We spreken met de Europese classificaties een gezamenlijke taal en door de Europese test- en classificatienormen kan een fabrikant van deuren en ramen nu ook makkelijker naar het buitenland exporteren. De testmethodes zijn geharmoniseerd en zijn in alle laboratoria in Europa hetzelfde. Het beschermingsniveau van de gebruiker van het gebouw verschilt wel per land en wordt vastgelegd in lokale wetgeving. Een test wordt dus meestal uitgevoerd met het toepassingsgebied van een specifieke lidstaat in het achterhoofd”, zegt Leenders, die toevoegt dat het doel van geharmoniseerd testen op Europees niveau moet bijdragen aan het verdwijnen van handelsbarrières.
Drie EN 1634-testen beschikbaar voor deursets Om de brandwerendheid van deursets te classificeren, bestaan drie verschillende testen. Zo leidt een succesvolle systeemtest tot een EN 1634-1 testrapport. “Bij zo’n systeemtest wordt de deur in het kozijn getest, inclusief het hang- en sluitwerk, eventueel aanwezige glas, kit en andere aansluitingen.” Een deeltest kan aantonen of een valdorpel, scharnier of deurdranger voldoet aan de brandwerendheidseisen. “Als het geteste product voldoet, krijgt het een EN 1634-2 rapport”, vervolgt Leenders. De derde norm voor deursystemen is de EN 1634-3. “Daarbij wordt de rookdoorlatendheid van een deurset getest. De EN 1634-normen leiden tot een classificatie volgens EN 13501-2, bijvoorbeeld EW 30 of EW 60 voor brandwerendheid. Voor koude rook resulteert die in een SA-classificatie, voor middelwarme rook in een S200-classificatie.”
Concurrentieoverweging Los van de strenger wordende regelgeving op het gebied van branden rookwerendheid van producten, zien Den Boer en Leenders een andere ontwikkeling waardoor de vraag naar brandtesten stijgt.
“Tijdens een test wordt gekeken of aan geldende normen wordt voldaan. Bijvoorbeeld of een deurset 60 minuten brandwerend is. Als die norm wordt gehaald, voldoet de deurset aan de norm. Maar steeds vaker wil een fabrikant, mede uit concurrentieoverweging en uitbreiding van mogelijkheden, weten hoeveel langer dan die 60 minuten de deurset brandwerend is. Voor de classificatie maakt het niet uit of het 61 minuten of 89 minuten is, maar voor de verkoop van het product kan het zeker een toegevoegde waarde zijn als een product veel langer weerstand biedt.” Deze overwaarde kan worden gebruikt voor de uitbreiding van het toepassingsgebied middels een Extended Application, in het geval van deuren volgt die uitbreiding volgens de EN 15269-serie.
Meer gedetailleerde documentatie Het strenger worden van de eisen op het gebied van brand- en rookwerendheid betekent dat ook aan de werkzaamheden die door het testlaboratorium worden uitgevoerd, zware eisen worden gesteld. “Vooral in het documenteren van het directe- en uitgebreide toepassingsgebied gaat steeds meer werk zitten. Zowel voorafgaand aan de test als na de test. Alles moet nauwkeuriger beschreven en gerapporteerd worden”, zegt Leenders.
Testen scheiden Worden in het huidige laboratorium zowel de testen op brandgedrag, brandwerendheid en rookwerendheid uitgevoerd in één ruimte, in Haps worden de brandgedragtesten los van die op brand- en rookwerendheid gedaan. Door die scheiding ontstaat ook meer testcapaciteit
Slim testplan Voordat het team van Peutz in opdracht van een klant een brandtest uitvoert, is het volgens Den Boer en Leenders belangrijk om een slim testplan op te stellen. “Door samen met ons een slim testplan op te stellen, kan een fabrikant uiteindelijk een aantal extra testen voorkomen”, zegt Leenders. “De fabrikant is uiteindelijk gebaat bij een test met een zo groot mogelijk toepassingsgebied”, vult Den Boer aan. “Dus door samen eerst goed de vraag, behoefte en de wens van de fabrikant te inventariseren, kunnen we een testvoorstel maken waarmee we de wensenlijst van die klant zo efficiënt en goed mogelijk kunnen vervullen.”
3/2022
RD 3-2022 Brandveiligheid.indd 13
I
13
07-07-22 09:51
Bouwen aan een buitengewoon gezond & comfortabel binnenklimaat De natuur zit in ons allemaal. Gebouwen realiseren met een gezond binnenklimaat is niet alleen een vereiste, maar vooral natuurlijk en vanzelfsprekend. Met DEVENTER dichtingen in ieder kozijnsysteem ontstaan comfortabele leefomgevingen, waarin iedereen optimaal presteert en geniet van alles wat groeit en bloeit. Als specialist van dichtingsprofielen bieden wij duurzame oplosingen w w w. d e v e n t e r- p r o f i e l e n . n l en adviseren wij over de gunstige invloed van onze profielen op de luchtdoorlatendheid van gebouwen. Goede luchtdichte gebouwen zijn namelijk niet alleen energiebesparend, comfortabel en geluidwerend, maar beschikken ook over een gezond binnenklimaat en dat creëren wij graag met elkaar voor iedereen.
UW SPECIALIST IN PERSONEEL VOOR DE GEVELBOUW
WWW.GEVELPERSONEEL.NL
GEVELPERSONEEL.NL CASTELLASTRAAT 26 6512 EX NIJMEGEN
RD 3-2022 Brandveiligheid.indd 14 14_adv.indd 1
T I E
Op zoek naar een flexibele oplossing van uw personeelsprobleem? Wij beschikken over ervaren monteurs en productiemedewerkers. Neem contact met ons op en ontdek hoe wij u verder kunnen helpen.
+31 (0)24 204 95 81 WWW.GEVELPERSONEEL.NL INFO@GEVELPERSONEEL.NL
07-07-22 04-07-22 09:51 13:54
22 13:54
BRANDVEILIGHEID
Harm Leenders: “Vooral in het documenteren van de resultaten en het schrijven van de testrapporten gaat steeds meer werk zitten omdat deze steeds uitgebreider beschreven moeten worden.”
Klanten brengen alle materialen naar het laboratorium en verzorgen zelf de opbouw van het complete te testen systeem.
in het nieuwe laboratorium. Leenders: “Die groei is belangrijk voor ons, want daarmee kunnen we voor meer klanten testen uitvoeren en ook nieuwe testmethodes toevoegen aan onze scope.” Samen met Den Boer benadrukt hij dat die groei niet ten koste mag gaan van de kwaliteit van de testen. “De normen voor brandveiligheid zijn erg streng en ingewikkeld en vragen om nauwkeurige uitvoering van de testen. Als gecertificeerd laboratorium moeten wij opereren binnen strikte kaders en vastgestelde procedures.”
Niet zomaar een verhuizing Dat maakt de verhuizing van de testapparatuur van Molenhoek naar Haps volgend jaar dan ook niet zomaar een verhuizing. Den Boer: “Het is niet een kwestie van oppakken, transporteren, plaatsen in de nieuwbouw en testen uitvoeren. Voordat we in ons nieuwe laboratorium daadwerkelijk kunnen testen, moeten we eerst zelf alles nauwgezet controleren en moet alle testapparatuur aan de eisen voldoen. Wij moeten bij de Raad van Accreditatie kunnen aantonen dat we in Haps ook volgens alle richtlijnen en kwaliteitsbepalingen kunnen testen. En het wordt nog wel eens onderschat welke protocollen en strikte kaders gelden voor de certificeringen die wij als Laboratorium voor Brandveiligheid hebben.” Volgens Leenders bieden die strenge accreditatierichtlijnen klanten wel de garantie dat de testresultaten geldig zijn in heel Europa. “Bovendien zijn de resultaten ook bruikbaar voor het verkrijgen van een CE-keurmerk.”
Zes laboratoria Het Laboratorium voor Akoestiek van ingenieursbureau Peutz was al vele jaren een bekend adres voor fabrikanten van ramen en deuren voor het testen van producten en systemen. “Daar is de afgelopen tien jaar ons Laboratorium voor Brandveiligheid min of meer als vanzelfsprekend bijgekomen omdat het aantonen van de brandveiligheid van producten en systemen steeds meer prioriteit krijgt bij fabrikanten”, aldus Harm Leenders. Behalve de laboratoria voor brandveiligheid en akoestiek heeft Peutz ook een eigen laboratorium voor bouwfysica, een laboratorium voor pyrotechniek, een kalibratielaboratorium voor akoestische meetapparatuur en een windtunnel.
Naast brandgedrag en brandwerendheid wordt in het laboratorium voor brandveiligheid ook de rookwerendheid van systemen getest.
3/2022
RD 3-2022 Brandveiligheid.indd 15
I
15
07-07-22 09:51
EUROPESE VAKBEURS VOOR RAAM-, DEUR-, ZONWERING-, GEVELEN TOEGANGSTECHNIEK
Voor GRATIS toegang, registreer met deze code:
PP92085039 op www.polyclose.be
16_adv.indd 1
04-07-22 13:55
COLUMN
Merkkwaliteit voor de woningbouw
Trend: meer testen Een deugdelijke beoordeling van bijvoorbeeld de brandwerendheid, de rookdoorlatendheid of de brandklasse kan in feite alleen plaatsvinden op basis van een of meer testen. Vaak kan het toepassingsgebied van de resultaten worden vergroot met een ‘uitgebreid toepassingsgebied’, oftewel extended application.
●
Automatische garagedeuren met BiSecur-radiosysteem
*
●
Aluminium voordeuren met standaard RC 3-beveiliging
●
Thermisch onderbroken stalen deuren met uitstekende warmte-isolatie
www.hormann.nl
En wat blijkt? Dit inzicht begint door te dringen – steeds meer leveranciers en fabrikanten laten hun producten testen. Bij de bepaling van de rookdoorlatendheid speelt natuurlijk ook de vorig jaar gewijzigde regelgeving een rol. De bekende (of beruchte?) ‘1,5 x vlamdichtheid’ ofwel ‘20 minuten brandwerend (op vlamdichtheid) = 30 minuten rookwerend’ is toen (eindelijk!) ingeruild voor een echte lekkagemeting. Overigens is de wens om deugdelijke papieren van materialen en constructies te kunnen tonen niet alleen het gevolg van de CE-markering – die steeds vaker van toepassing is – of een nieuw inzicht bij diegenen die hun producten laten testen. Ook de toetsingsinstanties nemen tegenwoordig minder vaak genoegen met ‘slechts’ een samenvatting of een beoordeling van het product. De toetser wil steeds vaker een officiële classificatie zien om te kunnen beoordelen of het product en de toepassing daarvan aan de eisen voldoen. Wat mij betreft is het goed nieuws dat men de prestaties van een product of constructie steeds vaker baseert op daartoe uitgevoerde testen. Op die manier ontstaat een eerlijk speelveld want voor iedereen gelden dezelfde uitgangspunten en criteria. Ook goed nieuws is dat zo ondeugdelijke (want verkeerde) toepassing van een op zich deugdelijk product minder vaak voorkomt. Dankzij de Europese normen is immers duidelijk hoe bijvoorbeeld een constructie mag (of moet) worden ingebouwd. Dat volgt uit het toepassingsgebied zoals dat is omschreven in de Europese normen. Met andere woorden: het is eenvoudig na te gaan of een en ander aan de eisen voldoet en correct is toegepast. Daardoor zal het niveau van brandveiligheid stijgen. De trend tot meer testen is niet uniek voor Nederland, wij horen vergelijkbare verhalen van laboratoria in andere landen. Op zich natuurlijk leuk, meer testen. Zeker voor ons als lab. Met meer testen zie je immers meer constructies voorbijkomen en blijf je leren hoe verschillende constructies zich gedragen bij verhitting. Waar wij echter wel tegenaan lopen (en onze opdrachtgevers dus ook) is dat de betreffende testen voor brandwerendheid en rookdoorlatendheid, groot zijn en ook bij de opbouw veel ruimte kosten. De beschikbare ruimte is steeds vaker een beperkende factor voor het aantal testen dat in ons lab kan worden uitgevoerd. Tja, daar is in feite maar één remedie voor: zorgen voor méér ruimte. Peutz is daarom bezig een nieuw Laboratorium voor Brandveiligheid te bouwen – met heel wat meer ruimte, een aantal afgescheiden opbouwposities en een tweede, wat kleinere, oven. Voor een grotere oven is ook plaats. Uiteraard komt er in het nieuwe lab een (grotere) rookdoorlatendheidsopstelling en we blijven ook in het nieuwe lab brandgedragtesten uitvoeren. Begin volgend jaar kunt u terecht bij dezelfde mensen als nu, maar in een nieuw gebouw. Jacques Mertens Senior adviseur laboratorium bij Peutz 3/2022
RD3-2022_Column-Peutz.indd 17
I
17
07-07-22 09:52
FAMILIEBEDRIJF Tekst Arie Grevers Fotografie Marjolein Ansink
Timmerfabriek Schepers: liefde voor het ambacht
‘Regulier werk en bijzondere opdrachten’ Bert Maatman is een getalenteerde timmerman die altijd al wist dat hij niet zijn hele leven voor een baas wilde werken. Het zzp-schap leek hem lange tijd het hoogst haalbare. Maar zzp’er is hij nooit geweest. Zelfstandig is hij wel, want hij is nu directeur-eigenaar van timmerfabriek Schepers in Borculo. Het timmervak kreeg Bert Maatman met de paplepel ingegoten. Zijn vader was timmerman bij een bouwbedrijf en vanaf zijn twaalfde ging Bert – als het even kon – mee naar de bouwplaats of hielp hij zijn vader in de werkplaats. Hij bleek aanleg te hebben. Al snel maakte hij de kozijntjes helemaal alleen. Toen hij op zijn zestiende de lts 18
I
verliet, was hij volleerd vakman. Op timmergebied konden ze hem niks meer leren. Zijn eerste baan vond hij bij een bouwbedrijf. Hem werd de positie van chef werkplaats in het vooruitzicht gesteld. En dat was een reden de baan aan te nemen.
Eindelijk timmerwerk maken Zijn vader was meer van het constructieve timmerwerk. Bert lag het fijne timmerwerk beter. Maar van een switch naar de timmerwerkplaats kwam het niet. Na elf jaar timmerman ruwbouw te zijn geweest – kozijnen stellen en funderingsbekistingen maken – vond hij het welletjes. Tijd om afscheid te nemen en zijn dromen na te jagen. Een nieuwe baan vond hij bij timmerfabriek Schepers. Eindelijk kon hij doen wat hij altijd al wilde: timmerwerk maken – in het bijzonder ramen, deuren en kozijnen – voor de projecten van de kleine en middelgrote aannemer. Daaruit bestaat het klantenbestand
2022/3
RD 3-2022 Familiebedrijf.indd 18
04-07-22 10:31
FAMILIEBEDRIJF
De voltallige ploeg van timmerfabriek Schepers. Allround vakmensen waarvan er een aantal over tien jaar met pensioen zijn. Tegen die tijd moet er minstens één Conturex operationeel zijn.
Over vijf tot zes jaar is volgens directeur Bert Maatman een volgende stap in de automatisering noodzakelijk.
“De aanvragen en bestellingen stromen binnen. Het is bijna niet te doen”
Bert en Henriëtte Maatman wonen met hun 3 kinderen naast het bedrijf. Zo kan Bert thuis bijspringen als zijn vrouw weg moet. Nadeel: klanten denken dat je altijd open bent.
nog steeds voor 95 procent. Een enkele aannemer uit het grootbedrijf klopt ook aan bij Schepers. Verder af en toe restauratiewerk zoals het reproduceren van een oude balustrade, of van ronde en getoogde kozijnen – dat werk. Bert: “En af en toe komt er een particulier binnengewandeld met onder zijn arm een verrot kozijntje. Of we daar een nieuwe voor kunnen maken? Dat doen we natuurlijk ook, want in de crisis was je er maar wat blij mee. Onder onze klanten hebben we nu een bedrijf dat zich Dakdokters noemt. Doorgaans zijn de projecten waar we voor leveren in een straal van 50 kilometer rond onze vestiging in Borculo te vinden – wel alleen in Nederland, over de grens komen we niet. Maar de Dakdokters komen uit Amsterdam. Een klein bedrijf dat een niche heeft gevonden. Ze bouwen kleine huisjes op het dak voor een ontsluiting naar daktuinen. Echt een trend en een goede ontwikkeling tegen hittestress in steden. Voor die huisjes maken wij de kozijnen.
Die komen ze overigens zelf ophalen. Het transport met onze vrachtwagen wilden ze uitsparen.”
Ziel en zaligheid In 2001 werd dus Johan Schepers zijn baas. Johan was de vierde generatie aan het roer van het bedrijf. Zijn overgrootvader werd zelfstandig timmerman in 1881 en sinds 1926 zit het bedrijf op de huidige locatie. Johan nam het in de jaren tachtig over van zijn vader. In 2012 werd Bert zijn compagnon om het bedrijf in 2015 alleen voort te zetten, nadat hij de NBVT-opleiding in Amersfoort – “goed te doen” – tot timmerfabrikant met succes had afgerond. Bert: “Johan heeft geen kinderen en het bedrijf zomaar verkopen was niet zijn stijl. Hij had er jarenlang zijn ziel en zaligheid in gelegd. Hij zou het slecht kunnen verdragen als een nieuwe eigenaar de machines zou verkopen om er wat anders te gaan doen. Het liefst zag hij 3/2022
RD 3-2022 Familiebedrijf.indd 19
I
19
04-07-22 10:31
FAMILIEBEDRIJF Voor het restauratiewerk blijft de oude freesmachines onmisbaar.
voortzetting van het bedrijf. Toen hij me vroeg, hoefde ik er niet lang over na te denken. Zo’n kans krijg je maar één keer. Maar het was 2012 – midden in de crisis. Een flitsende start kon het niet worden. In die beginperiode moest ik veel energie steken in het verkrijgen van opdrachten, terwijl je van tevoren weet dat je onder de streep voor niks zit te werken. “Nu beleven we het tegenovergestelde. De aanvragen en bestellingen stromen binnen. Het is bijna niet te doen. Vorig jaar april hadden we zes man thuiszitten met corona. Drie man aan het werk in plaats van met z’n tienen. En probeer dan maar eens goede vakmensen te vinden die het werk tijdelijk kunnen overnemen. Die zijn er niet – de Johan Schepers droeg zijn bedrijf in 2015 volledig over aan Bert Maatman, in het vertrouwen dat die zijn bedrijf op een goede manier zou voortzetten.
situatie op de arbeidsmarkt is dramatisch. Er zat niks anders op dan ’s avonds doorwerken en ook op zaterdag. Voor mij op zich geen straf, want ik doe graag iets met mijn handen. Maar er zit een enorme druk op en dat is niet prettig. Bovendien blijft het werk op kantoor liggen. Dat moet je dan ’s avonds doen.”
“ Het is zoals het is: robotisering is de toekomst van het vak” Tekort vakmensen Het gebrek aan jonge vakmensen lijkt voor bedrijven de grenzen van de productiecapaciteit te bepalen. Hoe ervaart Bert dat? “Het is lastig. Ik heb nu een veelbelovende jongeman in de werkplaats. Hij werkte in de horeca, maar dat beviel niet. In een e-mailtje aan mij vertelde hij dat hij graag timmerman wilde worden. Ik heb hem een halfjaarcontract gegeven en afgesproken dat hij eerst een stukje bolopleiding doet – dus vier dagen in de week naar school en één dag bij mij in de timmerfabriek. Nu begint hij aan zijn bbl – dus vier dagen bij mij en één dag naar school. Zo kom je dus aan personeel. “Ik vind de leerlingen die via het opleidingsbedrijf instromen veel te duur. Ze kunnen nog helemaal niks, maar ze kosten me een fors bedrag per uur, inclusief de leermeester die hem begeleidt, want die is ook nog eens 15 procent van zijn tijd kwijt. Daar kun je een ervaren vakman voor krijgen. Je investeert veel tijd, geld en energie en dan is het nog maar de vraag of hij of zij na de opleiding voor jouw bedrijf kiest. Ik begrijp dat er jonge mensen moeten worden opgeleid, maar ik zou het rechtvaardig vinden als er een subsidiepotje komt voor bedrijven die dat op zich nemen.”
Robotisering is toekomst Johan heeft altijd geïnvesteerd in nieuwe machines. Toen Bert de zaak overnam was moderniseren niet nodig. Er stonden onder meer een cnc-vijfasser, verder twee hoekopstellingen, één voor de kozijnen, 20
I
2022/3
RD 3-2022 Familiebedrijf.indd 20
04-07-22 10:31
FAMILIEBEDRIJF
Als de verfspuiter even niks te doen heeft, kan helpen bij het opsluiten. En als het heel druk is, hanteert de directeur ’s avonds nog wel eens de verfspuit.
“Zoals het nu is, met z’n tienen, wil ik het graag houden – die bedrijfsomvang past goed bij me” één voor ramen en deuren, en ook nog eens twee inkroosmachines. Tot op heden is er nog niet direct behoefte aan een Conturex met aansturing vanuit kantoor. Maar dat zou wel eens kunnen veranderen, denkt Bert. “Ik verwacht dat we niet ontkomen aan een volgende automatiseringsstap. Nu heb ik nog vakmensen in dienst die een tekening kunnen lezen en vertalen naar bijvoorbeeld een kozijnproduct. Maar over tien jaar zijn die allemaal met pensioen. Ik verwacht niet dat ik ze kan vervangen door eenzelfde type allround vakmensen. Dan moet ik machines hebben waar ook minder geschoolde mensen mee uit de voeten kunnen. Er zal wel iets aan vakmanschap verloren gaan, maar daar lijkt weinig aan te doen. Je hoeft er ook niet dramatisch over te doen. Het is zoals het is: robotisering is de toekomst van het vak. En als het me tegen die tijd gelukt is om een operator op te leiden, dan kan die vanuit het kantoor de mensen aansturen. “Misschien kan ik dan weer wat vaker doen wat ik het liefst doe: lekker timmeren en dan graag het bijzondere timmerwerk met een uitdaging. Oplossingen verzinnen voor problemen. Iets waar je je tanden in
kunt zetten. Bijvoorbeeld de ontwikkeling van een onderdorpel die bestand is tegen een hoge winddruklast. Nu leidt dat soms nog tot lekkage doordat onderdruk in de woning het water naar binnen zuigt. Daar denk ik graag over na. En zoals het nu is, met z’n tienen, wil ik het graag houden – die bedrijfsomvang past goed bij me. Ik hoef dus geen energie te steken in groei van omzet of personeelsbestand.”
Naam blijft Schepers Timmerfabriek Schepers is al bijna anderhalve eeuw een familiebedrijf en dat blijft zo. Dit jaar neemt de laatste Schepers afscheid, Ida Schepers. Zij is de zus van Johan en is altijd een betrouwbare kracht op kantoor geweest. Zij verzorgt de administraties en maakt calculaties op basis van het voorbereidende werk van Bert. Henriëtte, de vrouw van Bert, is inmiddels ingewerkt en neemt het werk van Ida over. Bert: “De naam van het bedrijf blijft Timmerfabriek Schepers. Het is een gevestigde naam die klanten associëren met kwaliteit, vakmanschap en betrouwbaarheid. Daar gaan we zeker niet aan tornen.”
3/2022
RD 3-2022 Familiebedrijf.indd 21
I
21
04-07-22 10:31
CLOSE UP
Direct Glazing
Nieuw concept maakt houten kozijnen slanker en duurzamer Met Direct Glazing presenteren OTTO-CHEMIE en Remmers een nieuw concept voor het verlijmen van glas op gelakt hout. Het concept voor de timmerindustrie leent zich voor onder meer SPP voor bijvoorbeeld Concept III-kozijnen. Direct Glazing benut daarbij de sterkte van het glas constructief. Met alle voordelen van dien: timmerindustrie en architect kunnen fijner detailleren, de inbraakwerendheid is groter, de isolatiewaarde hoger en de onderhoudskosten dalen.
Rank detailleren van kozijnen: voor architecten is het een geliefd middel om gevels transparant te maken en de toetreding van daglicht te verbeteren. Met Direct Glazing kan de timmerindustrie die architectenwens omzetten in houten kozijnen, vertelt Area Sales Manager Paul Bosch van OTTO-CHEMIE: “Direct Glazing is een nieuw concept voor onder meer Single Part Production (SPP) van Concept IIIeindproducten waarbij de sterkte van het glas constructief kan worden benut. Het verlijmen van glas op hout maakt het mogelijk om houten kozijnen aanzienlijk slanker te detailleren. Door het glas direct op de constructie te verlijmen, kunnen glaslatten tot het verleden behoren en is opblokken niet meer nodig, een groot voordeel tijdens het transport.”
Direct Glazing leent zich ook uitstekend voor circulair bouwen. OTTO-CHEMIE levert binnen dit concept de KOMO-gecertificeerde lijm OTTOCOLL® S 81 voor glasverlijming en de OTTOSEAL® S 120 als glaslatafdichting. Remmers brengt in het concept de verfapplicatie Induline DW-609 in, naar believen in hoogof zijdeglans. Ook het verfsysteem van Remmers heeft een KOMO-keur.
KOMO-gecertificeerd Binnen Direct Glazing wordt het glas verlijmd met OTTOCOLL® S 81, een twee componenten verlijmende silicone van OTTO-CHEMIE. Als topafdichting wordt de OTTOSEAL® S 120 gebruikt. Beide producten zijn KOMO-gecertificeerd voor onder andere verlijming in Concept III. Remmers levert voor Direct Glazing het verfsysteem Induline DW-609. Dit verfsysteem heeft een KOMO-keur en voldoet aan de BRL0817.
22
I
2022/3
RD 3-2022 CU Otto Chemie.indd 22
07-07-22 12:59
Hermann Otto GmbH, +49 8684 908-0, international@otto-chemie.de, www.otto-chemie.nl
CLOSE UP
Minder grondstoffen, meer hergebruik Bijkomend pluspunt: het concept bespaart grondstoffen en stimuleert hergebruik. En dat is niet onbelangrijk in een branche die de komende jaren op het gebied van verduurzaming veel beter moet gaan presteren, stelt Hylko de Haan, Account Manager Wood bij Remmers: “De bouwindustrie moet nieuwe wegen inslaan; de overheid verlangt dat de branche in de toekomst minder grondstoffen verbruikt en kringlopen sluit. Direct Glazing scoort op beide aspecten goed. Het concept bespaart grondstoffen en leent zich uitstekend voor hergebruik van bestaande kozijnen.”
“Ons concept levert de timmerindustrie en haar klanten een toegevoegde waarde” Zo biedt Direct Glazing de timmerindustrie de mogelijkheid om architecten nieuwe, duurzame oplossingen in hout aan te reiken en nieuwe markten aan te boren, onderstreept Paul Bosch: “Ons concept levert de timmerindustrie en haar klanten een toegevoegde waarde.”
KOMO-gecertificeerd Het idee voor Direct Glazing ontstond vier jaar geleden en is door OTTO-CHEMIE en Remmers recentelijk in de markt gezet, na een meerjarig onderzoeks-, test- en certificeringstraject. De bedrijven lieten bij testinstituut IFT Rosenheim zo’n 6000 onafhankelijke tests uitvoeren op de hechting en de compatibiliteit van de lijm OTTOCOLL® S 81 en het verfsysteem van Remmers. Ondertussen zitten OTTO-CHEMIE en Remmers niet stil. In de toekomst ondersteunen nieuwe innovaties de timmerindustrie bij de inzet van Direct Glazing. Paul Bosch: “In deze branche kun je denken aan een volledig geautomatiseerd kitsysteem dat gelijktijdig tweezijdig kan afkitten.”
Direct Glazing biedt tal van pluspunten: • Dankzij verlijming wordt de sterkte van het glas constructief benut • Ranker detailleren: meer transparantie in de gevel, betere daglichttoetreding achter de gevel • Grondstoffen besparend en geschikt voor hergebruik • Betere inbraakwerendheid • Hogere isolatiewaarden haalbaar • Langere onderhoudsvrije cycli dankzij nieuwe denkwijze en detailleringen • Langere levensduur, duurzamer
3/2022
RD 3-2022 CU Otto Chemie.indd 23
I
23
07-07-22 12:59
POLITIEKEURMERK VEILIG WONEN (DEEL 18) Tekst Geert Hilferink Beeld het CCV, Geert Hilferink
Jury bezoekt genomineerden Beste PKVW project
Kritische blik op inbraakwering wijk, complex en woning Juryvoorzitter Sybren van der Velden Walda (links) inspecteert samen met Corstiaan Duim en Yara van Camerijk van Woonstad Rotterdam en Jacqueline de Beer (rechts) van Safe Beveiliging een studentenwoning aan de Mathenesserlaan.
Op de Veilig Wonen Dag op 29 juni zijn de jaarlijkse PKVW-prijzen uitgereikt. Daaronder de prijzen voor het beste PKVW-project. Ter beoordeling van de drie genomineerde projecten, toog de jury naar Maastricht, Veenendaal en Rotterdam. Raam en Deur mocht mee op pad. Op de eerste jurydag staan Maastricht en Veenendaal op het pro gramma. De leden van de jury worden ’s ochtends bij woningcorpora tie Servatius Wonen en Vastgoed in de hoofdstad van Limburg ont vangen. Gastheren Jean van Helden, senior projectleider van 24
I
Servatius en Cor van Koert, vaste PKVW bouwplanadviseur van Servatius, presenteren daar de activiteiten van de woningcorporatie op het gebied van het Politiekeurmerk Veilig Wonen.
Juryleden De jury bestaat uit voorzitter Sybren van der Velden Walda, landelijk projectleider woninginbraak, heling, senioren en veiligheid van de Nationale Politie, Hans Schelvis, adviseur van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CVV), Koos Royers, zelfstandig adviseur vastgoed en onderhoudsmanagement en voorheen werkzaam als hoofd realisatie bij woningcorporatie Staedion in Den Haag en Sophie de Clercq, secretaris van de jury en projectleider van de Veilig Wonen Dag.
2022/3
RD 3-2022 Politiekeurmerk Veilig Wonen.indd 24
07-07-22 09:55
POLITIEKEURMERK VEILIG WONEN (DEEL 18)
Als de jury zich heeft verzameld en is voorzien van een stuk Limburgse vlaai, openen Jean van Helden en Cor van Koert de dag.
Woningbezit op PKVW-niveau
Corstiaan Duim (links) en Yara van Camerijk van Woonstad Rotterdam en Jacqueline de Beer (rechts) van Safe Beveiliging uit Barendrecht zijn de vaste PKVW-partner van de Rotterdamse corporatie.
Als senior projectleider houdt Van Helden zich binnen Servatius vooral bezig met sloop en nieuwbouwprojecten. “We hebben in 2016 besloten om ons totale woningbezit van ruim 11.000 woningen PKVW gecertificeerd te krijgen of op PKVW niveau beveiligd te krij gen. Nieuwbouw én bestaande bouw. Dus ook bij renovatieprojecten is PKVW een belangrijk uitgangspunt. Tot nu toe zijn er zo’n 1400 bestaande woningen PKVW gecertificeerd en zitten er circa 400 woningen in de drie projecten naar certificering. Niet overal komt een nieuwe keuken of badkamer, maar PKVW komt er in alle gevallen”, licht Van Helden toe.
“De wijken waarin Servatius woningen bezit, worden gerenoveerd en daarmee ook PKVW gecertificeerd” Cor van Koert, woningcorporatie Servatius Daarvoor doet de corporatie een beroep op Securikoers, het PKVW bedrijf van Van Koert. “Bij nieuwbouwprojecten controleer en advi seer ik vanaf de tekenfase en vaak ook tijdens de uitvoering tot aan de uiteindelijke inspectie en certificering aan toe”, aldus Van Koert.
Nieuwbouwprojecten Op een plattegrond van Maastricht wijst Van Koert de juryleden waar Servatius sinds 2017 en 2018 renovatie en nieuwbouwprojecten heeft uitgevoerd en dus de inbraakpreventie in woningen, complexen en wijken op peil brengt. Daaronder ook de 87 nieuwbouwwoningen in de Tillystraat. Van Koert: “Die zijn opgeleverd en PKVW gereed, alleen de certificering laat nog op zich wachten omdat we met een uitdaging zitten om het hele complex gecertificeerd te krijgen.” De deur naar een houten fietsenberging op het plein voor de wonin gen blijkt die uitdaging te zijn. “Daarvoor moet een ander slot in de deur gezet worden en als het goed is, gebeurt dat op korte termijn.”
Trots van Maastricht Ook de zeven andere nieuwbouwprojecten worden kort besproken. Voor één daarvan vraagt Van Koert extra aandacht. “Dat is de Groene Loper, toch wel de trots van Maastricht. Op het dak van de tunnel van de A2 die dwars door de stad loopt, is over de hele lengte een groene strook aangelegd met in het midden een laan voor fietsers en voetgangers. Langs de Groene Loper liggen de rijbanen voor autoverkeer en daarom heen worden ruim 1100 woningen gebouwd. Servatius neemt er daar van 141 voor zijn rekening.” Met de Groene Loper maakt Van Koert een bruggetje naar de renova tieprojecten, want een belangrijke opdracht binnen dat project is te zorgen voor ‘fysieke en maatschappelijke verbinding met de aangren zende oude wijken’. “De wijken waarin Servatius woningen bezit, zijn of worden gerenoveerd en daarmee ook PKVW gecertificeerd.”
Dispensatie Vooral tijdens de bespreking van de bestaande wijken en complexen die de corporatie op PKVW niveau bengt, gaat het regelmatig over
Woonstad Rotterdam heeft veertien negentiende-eeuwse panden getransformeerd in 78 moderne en PKVW-gecertificeerde studentenen jongerenwoningen. Het overdekte binnenterrein van Maurits & Jacob biedt bewoners een gezellige ontmoetingsplek.
dispensaties die op sommige projecten worden verleend. Zoals in de wijk Blauwdorp waar bleek dat 50 woningen een tussendeur van de schuur naar de woning hadden. Schuren en bergingen zijn volgens Schelvis een onderschat onder deel in het inbraakwerend maken van woningen. “Terwijl steeds meer mensen daar hun dure scooter of elektrische fiets stallen. ”Daarom vindt hij, en daarin staat hij niet alleen, dat alle bergingsdeuren in de bestaande bouw zouden moeten voldoen aan de inbraakwerend heidseisen. “Als er een directe verbinding tussen berging of schuur en het woonhuis is, is het wél verplicht.” Nadat uit onderzoek bleek dat de constructie van de tussendeur vol doende sterk was en er bij de woningen geen achterom aanwezig was, werd dispensatie verleend.
Bewoners adviseren Hoewel woningen op PKVW niveau brengen een belangrijke stap is, zijn die woningen daarmee niet automatisch veilig tegen ongenode gasten. “Het gedrag van bewoners speelt een grote rol, want als zij ramen of deuren niet afsluiten als ze weggaan, maak je de kans op een woninginbraak weer een stuk groter”, schetst Van der Velden Walda. 3/2022
RD 3-2022 Politiekeurmerk Veilig Wonen.indd 25
I
25
07-07-22 09:56
POLITIEKEURMERK VEILIG WONEN (DEEL 18)
Jean van Helden, senior projectleider van Servatius Wonen (links) en Cor van Koert, de vaste PKVW-bouwplanadviseur van de corporatie, leiden de jury door een gerenoveerde wijk.
Terwijl juryvoorzitter Sybren van der Velden Walda op de achtergrond in gesprek is met een buurtbewoner, bespreken adviseur Royers, Van Koert en Van Helden de maatregelen die zijn genomen om de wijk op PKVW-niveau te krijgen.
Van Helden en Van Koert beamen dat. “Daarom adviseren we bewo ners ook actief over wat ze wel en niet moeten doen als ze de woning verlaten, maar ook als ze thuis zijn. Niet al onze huurders zijn dage lijks met de veiligheid van hun woning bezig.” Zowel in nieuwbouw als renovatie blijkt de aandacht van partners in de keten voor de eisen van PKVW te verschillen. Van Koert: “Je bent afhankelijk van de mensen die het werk uitvoeren. Als een uitvoerder enthousiast is over PKVW, scheelt dat enorm. Je weet dan dat er conse quent aandacht is voor de maatregelen die genomen moeten worden.” Royers herkent dat uit zijn tijd bij Staedion. “Vaak ontbreekt de bin ding met inbraakveiligheid en wordt het vooral als lastig ervaren.” Na afloop van het gesprek rijdt het gezelschap naar de Tillystraat om te kijken of het nieuwe slot in de deur van de fietsenstalling al is geplaatst. Als de juryleden op het plein tussen de woningen rondlo pen, blijkt meteen hun interesse in het keurmerk. Zo kijken ze kri tisch naar de straatverlichting en de verlichting bij de schuren aan de achterzijde van enkele woningen. “PKVW is meer dan de woning alleen, ook de directe omgeving speelt een belangrijke rol”, aldus Schelvis.
Zien en gezien worden De volgende halte voor de jury is Veenendaal. In de nieuwbouwwijk Veenendaal Oost verrijzen onder regie van het Ontwikkelingsbedrijf Veenendaal Oost (OVO) 3200 woningen. Alle woningen krijgen het PKVW certificaat. De bouw ligt in handen van een publiek private samenwerking (PPS) van de gemeente Veenendaal met Grondexploitatie Quattro Veenendaal C.V., een consortium van marktpartijen: Latei projectont wikkeling uit Amersfoort, Patrimonium woonservice en Van Elst Vastgoed, beide uit Veenendaal. Samen met Sacha Berg, communicatieadviseur voor Veenendaal Oost, ontvangt Rien ter Burg – procesmanager bij OVO – de jury in het informatiecentrum bij de entree van de nieuwe woonwijk. Ook PKVW bouwplanadviseur Gerrit Enkelaar van Enkabo is aanwezig. Hij is, als het om PKVW gaat, vanaf het begin betrokken en door de jaren heen voor ontwikkelaars en bouwers een bekende geworden. “Door veel op de bouwplaats aanwezig te zijn, zie ik niet alleen veel, maar word ik ook gezien. Dat is belangrijk.” Ter Burg vertelt dat PKVW certificering al uitgangspunt was bij de eerder ontwikkelde woonwijk Dragonder Oost, met 800 woningen, en nu dus in Veenendaal Oost. “Alleen toetsen en niet of slechts gedeel telijk uitvoeren was voor ons geen optie. Daarom kiezen wij gezamen lijk voor keuring en certificering.” 26
I
Aan het eind van het bezoek in Maastricht trekt de jury naar de Tillystraat om te kijken bij de houten fietsenstalling, die nog PKVW certificering voor het hele complex in de weg staat. Jurylid Koos Royers (midden) bespreekt de probleemdeur met Cor van Koert (op de rug gezien). Jean van Helden luistert toe.
Dat OVO er veel aan gelegen is om de nieuwbouwwoningen PKVW gecertificeerd te krijgen, blijkt uit het gegeven dat het ontwikkelings bedrijf niet alleen de kosten op zich neemt van het toetsen en keu ren, maar ook van de certificering.
Het voordeel van de PPS De PPS stelt OVO volgens Ter Burg in de gelegenheid PKVW aan ont wikkelaars en bouwers op te leggen. “Op de keper beschouwd zijn we een private onderneming en wij mogen dit contractueel met hen over eenkomen.” Een voorwaarde die de gemeente Veenendaal publiekrechtelijk niet zomaar mag hanteren, weet Hans Schelvis. “Tegen die vraag lopen meer gemeenten aan. Mag je meer eisen dan in het Bouwbesluit is vastgelegd?” Ter Burg: “Door het PKVW als voorwaarde in de overeen komsten met de uitvoerders op te nemen, hebben wij dit opgelost.”
“Door veel op de bouwplaats aanwezig te zijn, zie ik niet alleen veel, maar word ik ook gezien. Dat is belangrijk” Gerrit Enkelaar, Enkabo De verschillende deelprojecten in Veenendaal Oost worden veelal met dezelfde partijen uitgevoerd. “Zij zijn op de hoogte van de PKVW eisen en gaan daar in de regel goed mee om. Dat tijdens de bouw wordt gecontroleerd en dat de woningen bij oplevering worden gekeurd, helpt hierbij. Ook een zo nodig vasthoudend optreden van de bouwplanadviseur is van belang.”
Veiligheid op wijkniveau Op de vraag van de jury of nog steeds de stelregel ‘alles of niets’ geldt, antwoordt Ter Burg bevestigend. “De grootste kans op succes heb je door bij de stedenbouwkundige planvorming al rekening te houden met een veilige woonomgeving en vandaaruit toe te werken naar PKVW op woning en complexniveau.” Staand bij de maquette van de wijk geven Ter Burg en Berg tekst en uitleg over hoe de inrichting van de openbare ruimte kan bijdragen aan een sociaal veilige omgeving. Als het gezelschap even later een kijkje neemt in een deel van de wijk dat nog in aanbouw is, blijkt dat
2022/3
RD 3-2022 Politiekeurmerk Veilig Wonen.indd 26
07-07-22 09:56
y naar g, die eg leemelden
POLITIEKEURMERK VEILIG WONEN (DEEL 18)
er inderdaad veel aandacht is besteed aan goede zichtlijnen en door kijkjes die de sociale controle verhogen.
6500 studentenwoningen Een week later reist de jury af naar Rotterdam voor een bezoek aan woningcorporatie Woonstad Rotterdam. Met het certificeren van 6500 studentenwoningen heeft deze corporatie de derde nominatie voor het Beste PKVW project in de wacht gesleept. Inkoper Corstiaan Duim en Yara van Camerijk, projectleider techniek van Woonstad Rotterdam lichten het traject toe, samen met Jacqueline de Beer, eigenaar van Safe Beveiliging, vaste PKVW partner van de corporatie. Nadat Woonstad Rotterdam in 2006 en 2007 een deel van zijn woningbezit PKVW gecertificeerd had, was het tien jaar later tijd voor de hercertificering van die woningen en complexen. “We hebben beleid gemaakt voor langjarige aandacht voor het Politiekeurmerk Veilig Wonen – een plan voor tien jaar om zo de hercertificering van PKVW te borgen. Tevens kijken we naar mogelijkheden voor de uit breiding van het aantal woningen met PKVW certificaat”, zegt Van Camerijk. Verspreid over Rotterdam bezit de corporatie 65.000 verhuureenhe den – van sociale en sociaal+ tot vrijesectorwoningen en van studen tenhuisvesting tot bedrijfsruimtes.
Wensen, geen eisen Voor het tienjarenplan werd een aanbesteding gemaakt. “Daarin was niet alleen het PKVW een belangrijk speerpunt, we hebben ook goed naar de prijs kwaliteitverhouding gekeken. Bij alles wat we doen willen we ons beschikbare budget zo goed mogelijk inzetten”, zegt Duim. Een belangrijke uitdaging bij dit project zijn de bewoners. “Uiteindelijk zijn we mede van hen afhankelijk of we overal PKVW certificering kunnen waarmaken. Daar hebben we tijdens de aanbe steding goed naar gekeken omdat we van onze partner een actieve rol verwachten.” “Zeker voor het hercertificeren is het werk vaak niet ingewikkeld”, vult De Beer aan. “Een nieuw slot plaatsen en zorgen voor een rook melder op iedere verdieping zijn de voornaamste ingrepen. Maar de organisatie van het werk vraagt meer tijd en inzet.” Safe Beveiliging uit Barendrecht kwam in de ogen van Woonstad Rotterdam als beste uit de bus en is sindsdien vaste partner van de corporatie. In complexen en wijken waar woningen opnieuw gecertificeerd moe ten worden, werkt Safe Beveiligingen met vaste medewerkers. “We zorgen dat zij bekende gezichten worden in zo’n straat of complex
In Veenendaal nemen juryleden Koos Royers en Hans Schelvis (midden) samen met PKVWbouwplanadviseur Gerrit Enkelaar een kijkje in een deel van Veenendaal-Oost dat nog in aanbouw is.
zodat ze makkelijker contact kunnen maken met de bewoners. Uiteindelijk willen we alle woningen in de straat of complex aanpak ken, het liefst binnen een zo kort mogelijk tijdsbestek.”
Onder de deur In het maken van de afspraken hebben de medewerkers van Safe Beveiliging inmiddels handigheid gekregen. De Beer: “Zo weten we dat een mail niet werkt, net als een briefje in de brievenbus – zeker in complexen met postbussen buiten de woning, daar verdwijnt zo’n uitnodiging om een afspraak te maken vaak bij het oud papier. Wat wel goed werkt is een briefje onder de deur door schuiven. Zo berei ken we veel mensen.” Ook de centrale terugkomavonden zijn succesvol. “Dan komt een medewerker van ons een of twee avonden in een week langs. Meestal zijn de bewoners dan wel thuis en kunnen we ons werk doen. Zo kun nen we de planning vaak halen”, aldus De Beer, die toevoegt dat in 2021 de jaarplanning volledig is gehaald. Yara van Camerijk: “Door die avonden aan te kondigen op posters, die we op centrale plekken in de complexen ophangen, vergroten we het succes ervan.”
Bij mutatie naar PKVW De komende jaren wil Woonstad Rotterdam 5000 bestaande wonin gen PKVW gecertificeerd krijgen. Duim: “Dat doen we in ieder geval bij verhuizingen. Dan kun je eenvoudig de woning in en het werk organiseren.” Bij de nieuwbouwprojecten van Woonstad Rotterdam wordt vastge houden aan de eisen van het Bouwbesluit. Van Camerijk: “Nog geen PKVW, maar we zijn wel met collega’s in de corporatie in gesprek om te zorgen dat we ook daar PKVW standaard maken.” Juryvoorzitter Van der Velden Walda ziet het als gemiste kans. “Het is jammer dat het nog niet in jullie nieuwbouw wordt meegenomen.” De certificering van de studentenwoningen en de geborgde aandacht voor hercertificering zijn voor de jury reden om de corporatie te nomi neren. Schelvis: “Daarin zijn jullie als corporatie uniek, ik kom dit bij jullie collega’s niet tegen.” Gevraagd naar de keuze van Woonstad Rotterdam om de studenten woningen te certificeren, antwoordt Duim: “Er was budget voor en vaak zijn deze woningen geclusterd. Je kunt dan relatief snel meer dere woningen of een complex aanpakken.” Het jurybezoek wordt afgesloten in een studentwoning aan de Mathenesserlaan, waar de aanpassingen hebben geleid tot een PKVW gecertificeerde woning.
Van rechts naar links: Koos Royers, Sybren van der Velden Walda, Hans Schelvis, Gerrit Enkelaar (deels achter arm) en Marcelino Levering (senior adviseur preventie woninginbraken / PKVW).
Staand bij de grote maquette van de wijk in het informatiecentrum geven Ter Burg en Berg (beiden van Ontwikkelingsbedrijf Veenendaal-Oost) tekst en uitleg over hoe de inrichting van de openbare ruimte bij kan dragen aan een sociaal veilige omgeving.
3/2022
RD 3-2022 Politiekeurmerk Veilig Wonen.indd 27
I
27
07-07-22 09:56
VEILIG WONEN DAG PKVW Tekst Geert Hilferink Foto’s Liesbeth Dingemans
Alle prijswinnaars van de PKVW-prijzen, samen met Ellie Lust en Sybren van der Velden Walda, Landelijk Projectleider Woninginbraak, Heling, Senioren & Veiligheid van de Nationale Politie en tevens juryvoorzitter van de PKVW-prijzen en Patrick van den Brink, directeur van het CCV. Op de foto ontbreken de vertegenwoordigers van Securiteit, de winnaar van het Beste PKVW-bedrijf met personeel.
Wederom een inspirerend kennisevent
‘Samen blijven werken aan veiligheid’ Het Politiekeurmerk Veilig Wonen van morgen, de meerwaarde van het PKVW voor gemeenten en woningcorporaties en actuele cijfers en ontwikkelingen over woninginbraken. Het waren slechts enkele ingrediënten van de Veilig Wonen Dag 2022, op 29 juni in Utrecht. Met aan het eind van het programma de uitreiking van de PKVWprijzen als hoogtepunt. Als rode draad door het plenaire programma liep het verhaal van Vanessa. Zij ontdekt bij thuiskomt nadat ze haar kinderen naar school heeft gebracht dat er is ingebroken. Verdeeld over vier scènes werd geschetst hoe de politie, slotenmaker, verzekeraar en Slacht offerhulp hun werk doen na een inbraak. In alle scènes werd vooral duidelijk wat de impact is van een woninginbraak. “Uiteindelijk is dat waarmee slachtoffers achterblijven. Het gevoel zich niet meer veilig te voelen in hun eigen huis, maakt woninginbraken echt een high impact crime. Gestolen goederen kun nen vaak vervangen worden, maar dat vreemden bij je binnen zijn geweest en aan je spullen hebben gezeten is voor de meeste slacht 28
I
Jean van Helden, senior projectleider van Servatius (midden) en Cor van Koert van Securikoers (links), de vaste PKVW-bouwplanadviseur van Servatius, namen de prijs voor Beste PKVW-project in ontvangst uit handen van Ellie Lust.
offers het ergste”, zei directeur Patrick van den Brink van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV). Ook Marcelino Levering, senioradviseur preventie woninginbraken/ PKVW van het CCV benadrukte dat de impact van een woninginbraak veel groter is dan hij zich had gerealiseerd. “Dat viel me echt op toen ik vanuit mijn werk bij de politie met woninginbraken te maken kreeg.”
Verdieping in workshops Na de opening van de Veilig Wonen Dag door tv presentatrice Anniko van Santen en de bijdragen van Van den Brink en Levering, stond de eerste ronde workshops op het programma. Zo kregen bezoekers tips
2022/3
RD 3 2022-veiligwonendag.indd 28
07-07-22 09:57
VEILIG WONEN DAG PKVW Tijdens de workshop ‘PKVW van morgen’ werd in een ‘lagerhuisdebat’ gedebatteerd over twee stellingen. De ene helft van het publiek was voor de stelling, de andere helft tegen.
Het innovatieve aan de Exceptor® kierstandhouder van Dulimex is dat hij in de vloer wordt aangebracht, vlak achter de voordeur. Daarmee is hij de eerste in zijn soort die met de voet bediend kan worden.
voor het geven van een goede presentatie van Jan de Hoop en Coen Lievaart. PKVW bedrijven en andere bezoekers die meer wilden weten over de inzet van sociale media voor hun bedrijf werden door Judith Eversdijk en Trudy Pannekeet bijgespijkerd. Tijdens de workshop ‘PKVW van morgen’ werd in een ‘lagerhuisdebat’ gedebatteerd over twee stellingen. De ene helft van het aanwezige publiek was voor de stelling, de andere helft tegen. Dat leverde geanimeerde discussies op. Zoals over de stelling ‘Het PKVW moet verplicht worden voor nieuwbouw’. “Niet nodig, want het Bouwbesluit voorziet al in maatregelen op SKG** niveau. Dan voegt het PKVW op woningniveau niet veel toe”, klonk in het ‘tegen vak’. De minimale uitbreiding op het Bouwbesluit om PKVW gecertificeerd op te leveren, was voor de voorstanders juist een belangrijk argument om de verplichting toe te juichen. Ook de vrees dat door een verplichting voor nieuwbouw inbrekers hun werkterrein zullen verplaatsen naar alleen bestaande bouw, werd door het ‘nee kamp’ met gejuich ontvangen, terwijl die opmerking de voor standers een grote glimlach op het gezicht bezorgde.
Jan de Hoop en Coen Lievaart waren aanwezig om tips te geven over het presenteren van jezelf en je bedrijf.
Alleen samen Dat laatste is nog steeds het geval bij zo’n 15 procent van alle woninginbraken, zo bleek uit de presentatie van Sybren van der Velden Walda, landelijk projectleider woninginbraak, heling, senioren & veiligheid van de Nationale Politie en tevens juryvoorzitter van de PKVW prijzen. Hij vertelde de volle zaal over de programmatische aanpak van woninginbraken sinds 2012. “De samenwerking daarbij tussen het Ministerie van Justitie en Veiligheid, het Openbaar Ministerie, de Nationale Politie en het CCV is essentieel, want alleen samen kunnen we woninginbraken succesvol terugdringen.” “Het aantal inbraken is teruggebracht van bijna honderdduizend in 2012 naar ruim 23.000 in 2021. We zien dit jaar het aantal wel weer iets oplopen, maar dat is te verklaren door het vele thuiswerken in de afgelopen jaren. Nu we weer meer naar kantoor gaan en buitenshuis werken, lopen de aantallen weer op”, aldus Van der Velden Walda, die verwacht dat de teller dit jaar tot 30.000 inbraken oploopt.
Digitaal omarmen De tweede stelling verdeelde het publiek in voor en tegenstanders van het omarmen van digitale toepassingen en het meegaan met de tijd door het PKVW. “Het PKVW draait om goed hang en sluitwerk en niet om camera’s of alarmsystemen. Mensen die na een inbraak bij de buren of in de buurt een camera ophangen, vergeten vaak dat die niets meer doet dan registreren. Je kunt er beter voor zorgen dat ze niet bij je binnen kunnen komen”, aldus een tegenstander. De voorstanders zagen louter voordeel in de digitale oplossingen. “Ook het hang en sluitwerk digitaliseert en automatiseert, en dat bevordert de beveiliging van woningen. Zoals sloten waarvan bij het sluiten automatisch de nachtschoot uitvalt. Zo is de deur altijd goed afgesloten als de bewoner de deur achter zich dichttrekt.” 3/2022
RD 3 2022-veiligwonendag.indd 29
I
29
07-07-22 09:58
VEILIG WONEN DAG PKVW Het verhaal van Vanessa, die bij thuiskomst na het naar school brengen van de kinderen ontdekt dat er is ingebroken, liep als een rode draad door het plenaire programma.
Melanie Soto Maas (links) en haar collega Silvia Villalobos vertelden tijdens een workshop hoe zij als PKVW-adviseurs van de gemeente Almere inwoners thuis adviseren over inbraakbeveiliging.
Wie is de inbreker De woninginbraken zijn het werk van drie verschillende types inbreker. “De gelegenheidsinbreker, die in de nabije omgeving van zijn eigen huis inbraken pleegt. De beter voorbereide inbreker pleegt inbraken in een straal van 20 tot 25 kilometer en dan zijn er nog de semiprofessio nele inbrekers en rondtrekkende bendes. Met name daarin is een inter nationalisering op gang gekomen, waarbij bendes zelfs vanuit Zuid Amerika naar Spanje komen en door Europa trekken.” Van der Velden Walda bood vervolgens een inkijkje in de opsporing van de daders. “Dat begint bij de aangifte bij de bewoner thuis, gevolgd door een buurtonderzoek. In de woning wordt ook forensisch
30
onderzoek gedaan om te kijken of we bewijsmateriaal aantreffen dat we kunnen koppelen aan andere zaken en zo sneller de daders kun nen achterhalen. Daarmee kunnen we ook schakelbewijs verzamelen en meer zaken van dezelfde dader voor de rechter brengen. Op deze manier kan er zwaarder gestraft worden.” Volgens Van der Velden Walda is het voor het verder en blijvend terugdringen van de woninginbraken belangrijk dat de aanpak geza menlijk wordt voortgezet. “We moeten het samen blijven doen, het goede vasthouden, innoveren, blijven zorgen voor draagvlak en bovenal focus houden. Niet méér van hetzelfde, maar serieus kijken naar vernieuwing. Met elkaar werken aan een PKVW 3.0.”
Beste PKVW-bedrijven
Servatius Wonen
Traditioneel worden ook de prijzen voor het Beste PKVW bedrijf met personeel en zonder personeel toegekend. “Met 119 posi tieve reviews online met een gemiddelde score van 4,9 op een schaal van 5 laat deze ondernemer zien dat hij zijn vak verstaat en dat zijn klanten erg tevreden zijn. Reden voor de jury om Rick Baan van Locktight uit te roepen tot Beste PKVW bedrijf zonder personeel”, aldus Ellie Lust bij de bekendmaking. Baan vertelde in zijn dankwoord al 18 jaar met veel plezier zijn werk te doen. “En daar plak ik graag nog 18 jaar aan vast”, aldus de winnaar. Het Beste PKVW bedrijf met personeel werd Securiteit. Met twee vestigingen in Zeist en Amersfoort, een team van 16 medewer kers, een actuele nieuwsbrief en informerende blogs online, laat het team van volgens de jury zien de klant centraal te stellen. Het bedrijf, opgericht in 1937, is uitgegroeid tot vaste waarde in Midden Nederland als het gaat om woningbeveiliging.
Voor de prijs voor het Beste PKVW project was een drietal projec ten genomineerd: Woonstad Rotterdam, Ontwikkelingsbedrijf Veenendaal Oost (OVO) en Servatius Wonen en Vastgoed. “De jury was onder de indruk van iedere genomineerde. Ieder heeft op zijn eigen manier het PKVW ingezet om woningen en wijken inbraakveiliger te maken”, aldus juryvoorzitter Sybren van der Velden Walda. Servatius Wonen en Vastgoed en Securikoers, de vaste PKVW bouwplanadviseur van Servatius, gingen met de eer strijken. Jean van Helden, seniorprojectleider van Servatius en Cor van Koert van Securikoers namen de prijs zichtbaar onder de indruk in ontvangst.
I
Elders in deze uitgave leest u een uitgebreid verslag van de jurybezoeken aan de drie genomineerden voor het Beste PKVW project.
2022/3
RD 3 2022-veiligwonendag.indd 30
07-07-22 09:59
VEILIG WONEN DAG PKVW Rick Baan van Locktight won de prijs voor Beste PKVW-bedrijf zonder personeel.
Tussen de verschillende workshoprondes door was er volop gelegenheid om op de centraal gelegen beursvloer kennis te nemen van de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van inbraakbeveiliging. TV-presentatrice Anniko van Santen opende de Veilig Wonen Dag 2022 officieel.
Meerwaarde voor gemeenten Tijdens de tweede ronde workshops bespraken vertegenwoordigers van de gemeente Almere en van woningcorporatie Woonstad Rotter dam wat voor hen de meerwaarde van het PKVW is. Zo vertelden Melanie Soto Maas en haar collega Silvia Villalobos hoe zij als PKVW adviseurs van de gemeente Almere bij inwoners thuis adviseren over inbraakbeveiliging. “We geven gratis preventieadvies bij mensen thuis. Soms op wijk niveau als in een wijk vaker wordt ingebroken, maar ook meer alge meen binnen de hele gemeente. Daarnaast communiceren we actief over het PKVW en de voordelen daarvan voor woningeigenaren”, aldus Soto Maas. Centraal gelegen tussen de plenaire zaal en de vier ruimtes waarin de workshoprondes werden gehouden, was de beurs ingericht. Daar konden bezoekers op eigen gelegenheid of tijdens een georga niseerde beurssafari kennisnemen van de noviteiten van de 21 standhouders. Daaronder ook de drie genomineerden van de PKVW prijs voor het meest innovatieve inbraakwerende product. Deze editie waren dat de HMB E Multipoint, de Exceptor kierstandhouder en de inbraakvertra gende deurnaald voor enkele deuren van Alprokon met geïntegreerde meerpuntsluiting van Nemef (uitvoering 008).
vloer aangebracht, vlak achter de voordeur. Daarmee is hij de eer ste in zijn soort die met de voet bediend kan worden. De inbraak vertragende deurnaald voor enkele deuren is toepasbaar op nage noeg elke buitendeur en heeft het meeste effect op een naar buiten draaiende deur. Waren er van de bezoekers voor iedere genomineerde wel stemmen binnengekomen, de juryleden die zich over de drie producten hadden gebogen, waren eensgezind. “Ik lees in het juryrapport dat de jury unaniem is en heeft gekozen voor de Exceptor als meest innovatieve inbraakwerende product”, aldus Ellie Lust, voormalig politieagent en tv presentatrice.
Jury unaniem De prijs voor het meest innovatieve inbraakwerende product is de enige van de in totaal vier PKVW prijzen waarvoor het publiek mocht meestemmen. Zeker in de ochtenduren van het programma lieten veel bezoekers zich uitgebreid voorlichten in de stand van het trio genomineerden om een goed oordeel te kunnen vellen. De HMB E Multipoint is een innovatieve elektromechanische oplos sing voor dubbele houten deuren, met een brede toepasbaarheid en bedieningsmogelijkheden. De Exceptor kierstandhouder wordt in de
Bezoekers die meer wilden weten over de inzet van social media voor hun bedrijf werden door Judith Eversdijk en Trudy Pannekeet bijgespijkerd.
3/2022
RD 3 2022-veiligwonendag.indd 31
I
31
07-07-22 09:59
GLAS Tekst Hans Fuchs Beeld Interior Glassolutions; Ossip van Duivenbode / Depot Boijmans Van Beuningen
Depotgebouw Boijmans Van Beuningen, Rotterdam
Doolhof uit
GLAS
“We monteerden zoveel mogelijk als er niemand in het gebouw liep – dus ’s avonds, ’s nachts en in het weekend, met een montageteam van zes man”
32
I
2022/3
RD 3-2022 Glas.indd 32
07-07-22 09:58
GLAS
Aan de gevel van het depotgebouw van Museum Boijmans Van Beuningen weerspiegelen 1664 dubbelgebogen spiegelende glaspanelen de omgeving rondom. Ook binnen kreeg het depot bijzonder glas. Interior Glassolutions uit Veenendaal engineerde, produceerde en monteerde het glas van de vitrines, de trappen en de omlopen in het atrium – en bedacht samen met MVRDV de scharnieren voor de glazen vitrinedeuren. Het bedrijf monteerde ook het staal van de vitrines. Directeur Geurt Roelofsen van Interior Glassolutions: “We lieten een maquette maken om voor onszelf te visualiseren: waar is eigenlijk nog ruimte vrij voor onze monteurs?” 40 meter hoog, 28 meter breed, dat zijn de dimensies van het in grijs getoonzette atrium dat het hart vormt van het depotgebouw van Museum Boijmans Van Beuningen. Dat atrium, aan alle zijden begrensd door in het zicht gelaten beton, is ingevuld met trappen die kruiselings alle verdiepingen van het depot met elkaar verbinden en met veertien vitrines uit glas en staal waarin het museum delen van zijn collectie-in-depot exposeert. De inrichting van het atrium is het werk van een collectief met onder meer architectenbureau MVRDV, materiaal- en technisch adviseur Rolf van Gils en beeldend kunstenaar Marieke van Diemen. Van haar stammen de vitrines, stuk voor stuk verschillend in formaat en vorm, en op het oog losjes gepositioneerd in en aan het atrium. Een aantal van Van Diemens vitrines is beloopbaar en overbrugt de atriumruimte. De grootste vitrine die Van Diemen bedacht, is te vinden op de zesde verdieping en meet maar liefst 602 x 506 x 508 centimeter.
Streven naar eenheid Het glas voor de vitrines is afkomstig van Interior Glassolutions uit Veenendaal, dat ook de glazen balustrades aan de trappen en de omlopen leverde. Directeur Geurt Roelofsen: “MVRDV benaderde ons om mee te denken over het ontwerp van de binnenruimte. Bij het tweede gesprek zat ook Marieke van Diemen aan tafel. Zij overlegde een schets: ‘Dit wil ik ongeveer hebben’. Vanaf dat moment zijn wij mee gaan schetsen – om uiteindelijk de engineering, productie en de montage van het glas en de staalconstructie te doen. Inzet: streven naar eenheid in de glasoplossingen.” Die eenheid werd gevonden in ontspiegeld glas, bij de vitrines voor-
langs geschroefd aan de stalen profielen. Roelofsen. “De dikte van de profielen werd door de constructeur bepaald. Het glas moest niet alleen ontspiegeld zijn – een wens van MVRDV – maar ook stijf. Dat is gerealiseerd met een folie tussen de ruiten, een gezamenlijk product van Saint Gobain en DuPont. Al het glas in het depotgebouw is gehard en gelaagd, in de meeste gevallen 10.10. De beloopbare glaspanelen zijn dikker: 12.12.12.”
Mock up Bij de vitrines maakten verregaande eisen aan het glas en de scharnieren van de vitrinedeuren een mock up nodig. Die bouwde Interior Glassolutions op het eigen terrein in Veenendaal op. Roelofsen: “In de technische oplossingen waren we redelijk vrij. Wij gaven de voorkeur aan vitrinedeuren die op drie punten zouden scharnieren. MVRDV verlangde echter twee scharnieren. Aan de hand van de mock up onderzochten we of dat mogelijk was bij een glaspaneel van bijvoorbeeld 2,5 x 5 meter. Hoe beweegt een deur met 660 kilo glas erin, verzakt hij niet?” De mock up maakte inzichtelijk dat de wens van MVRDV technisch haalbaar was. “Maar het scharnier dat daarvoor vereist was, bestond nog niet”, aldus Roelofsen, “Dat moesten we nieuw ontwikkelen, samen met het architectenbureau. Onze insteek bij het engineren van dat scharnier: het moet honderd jaar mee. Dat mondde uit in een dubbelkonisch rvs scharnier dat gelagerd draait en nooit verzakt. Je kunt er een deur van 660 kilo met de pink mee openen en sluiten.” De scharnieren – 45 kilo elk – zijn in het depotgebouw standaard in alle vitrines toegepast.
Door het dak naar binnen De allergrootste ruiten voor de vitrines pasten niet door de depotdeuren op de begane grond en werden tijdens de bouw door het open dak naar binnen gehesen. Dat was ver voordat de eigenlijke werkzaamheden in het atrium zelf van start gingen. Roelofsen: “Alle ruiten groter dan 5 meter hebben een jaar lang geconditioneerd opgeslagen gelegen in transportkisten in een van de zalen van het depot. Daaronder zaten bijvoorbeeld ook de beloopbare glasplaten van de vitrines die de hele breedte van het atrium overbruggen.”
Maquette voor de montage Voor de montage van de grote glaspanelen bleef in het depotgebouw weinig manoeuvreerruimte over.
Geurt Roelofsen noemt de montage van het glas een huzarenstuk: “De diagonaal geplaatste trappen, overal en nergens de staalprofielen van de vitrines, voor de montage van onze grote glaspanelen bleef in het atrium weinig manoeuvreerruimte over.” 3/2022
RD 3-2022 Glas.indd 33
I
33
07-07-22 09:58
TECTUS® Glass Uniform montagesysteem voor volglas deuren
3D CAD Nieuw in de PRODUCTSELECTOR
TECTUS® Glass – Productoverzicht
NIEUW kg tot 80
Scharniersysteem
Greep
Magneetplaat
Sluitmagneet
Meer informatie: www.tectus-glass.com
RD 3-2022 Glas.indd 34 34_adv.indd 1
Heeft u ideeën of suggesties voor artikelen of berichten in Raam en Deur? Neem contact op via tel. +31 (0)73 503 88 32 of stuur een e-mailbericht naar het redactieadres: raamendeur@plancommunicatie.nl
07-07-22 04-07-22 09:58 14:28
22 14:28
GLAS
De montage van het glas aan de staalprofielen gebeurde met 3D verstelbare rozetten. Voor de deuren van de vitrines werd een dubbelkonisch roestvrijstaal scharnier ontwikkeld dat gelagerd draait.
Veel van die ruimte werd in de bouwfase ook nog eens ingenomen door bouwvakkers die hun eigen werkzaamheden uitvoerden. Roelofsen: “We hebben zoveel mogelijk vooraf gemaakt wat vooraf gemaakt kon worden. De staalconstructie van de vitrines – in de fabriek gemaakt – hebben we op locatie geassembleerd. Daarnaast monteerden we zoveel mogelijk als er niemand anders meer in het gebouw liep – dus ’s avonds, ’s nachts en in het weekend, met een montageteam van zes man.” Plek voor steigers of een hoogwerker ontbrak in het depotgebouw, vertelt Roelofsen: “We konden alleen gebruikmaken van kraantjes op de smalle paden aan de randen van het depot. Dat betekende: monteren hangend aan kabels vanaf het dak. We lieten een maquette bouwen om de montage voor onszelf te visualiseren: waar kunnen we die kleine kranen kwijt, met al die trappen en vitrines kriskras in het atrium? Waar is ruimte vrij voor onze monteurs om hangend aan kabels ons glas te monteren?”
3D verstelbare rozetten De montage van het glas aan de staalprofielen gebeurde met 3D verstelbare rozetten. Geurt Roelofsen: “Op locatie aan de staalconstructie werken was onmogelijk. We mochten niet lassen in verband met de dampen en we konden niet boren want stof was taboe in het depot. De vitrines kunnen namelijk niet apart geconditioneerd worden, dus de complete ruimte is een grote geconditioneerde vitrine.” De staalprofielen werden zodoende geplaatst met voorgeboorde gaten voor de rozetten. Roelofsen: “Dan heb je te maken met toleranties. Het staal werkt. De toleranties moesten in het glas worden opgevangen. Omdat een starre verbinding niet mogelijk was, zijn in het depot 3D instelbare rozetten gebruikt, met een kogel erin. Ons uitgangspunt voor het glas daarbij: de afmetingen van het glas kunnen nooit groter zijn dan de staalconstructie vereist – iets kleiner mag, anders past het niet.”
Atrium als 3D-doolhof
Foto’s: Ossip van Duivenbode / Depot Boijmans Van Beuningen
Een spectaculaire buitenkant vraagt om minstens evenzoveel spektakel binnen. Dat was het vertrekpunt van de inrichting van het atrium van het depotgebouw. Beeldend kunstenaar Marieke van Diemen koos voor een driedimensionaal doolhof van vitrines: The Maze. “Als het depot geen tentoonstellingsruimte moet worden dan is de vraag belangrijk: ‘hoe stel je niet tentoon?’, aldus Van Diemen over haar ontwerp. De beeldend kunstenaar kwam uit bij een tentoonstelling zonder de strakke regie waarvan normaal gesproken in musea sprake is. Van Diemen koos voor verschillende, ongedefinieerde en niet-hiërarchische routes. Bezoekers van het depot zijn vrij om te zwerven langs de zwevende vitrines en de glazen doorkijkjes naar kunstwerken in de depotzalen van Museum Boijmans Van Beuningen.
3/2022
RD 3-2022 Glas.indd 35
I
35
07-07-22 09:58
BEURZEN GEVEL 2022 NABESCHOUWING Tekst Hans Fuchs Beeld Jan Paul Mioulet/Jaarbeurs
GEVEL 2022, Jaarbeurs Utrecht
Met de gevel de grote opgaven te lijf
Gevel is niet de beurs van profielen, afstandhouders en hang-en-sluitwerk. Op de afgelopen editie, voor het eerst gehouden in de Jaarbeurs in Utrecht, ging het vooral over de grote opgaven waar de bouw voor staat. Op de beursvloer trokken vergezichten en vrije ontwerpoefeningen gezamenlijk op met concrete producten voor aan en in de gevel – bestaand, hagelnieuw of nog in wording.
In 2050 compleet circulair en in 2030 alvast voor de helft: de overheid verlangt van de bouw een flinke transitie. De gevelindustrie introduceerde kortgeleden alvast de Routekaart Circulaire Geveleconomie, die uitstippelt welke wegen leiden naar een circulaire geveleconomie met gesloten kringlopen. Volgens de branchevereniging VMRG ligt de oplossing onder meer in het opschalen en marktrijp maken van circulaire initiatieven.
Toekomstige oplossingen Een verkennend onderzoek door onder andere VMRG, VKG, NbvT en VHS ziet kansen – maar met een kanttekening: om in 2050 daadwerkelijk 100 procent circulair te zijn, is de gevelindustrie afhankelijk van toekomstige, nog te ontwikkelen oplossingen. 36
I
Die oplossingen in het verschiet waren een belangrijk onderdeel van Gevel 2022, de beurs rondom de bouwschil die van 31 mei tot en met 2 juni plaatsvond in de Jaarbeurs in Utrecht. De beurs stak met het thema Inception in op de aanpak van de grote opgaven waar de bouw de komende jaren een bijdrage aan moet leveren – woningnood, energietransitie, klimaatadaptatie, biodiversiteit en meer hete hangijzers van de toekomst.
Te hoog streefgetal Bij de aanpak van dat eerste thema – de woningnood – heeft de bouw politiek gezien de wind in de rug. Hugo de Jonge, minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, hamert in zijn Nationale Woon- en Bouwagenda op de bouw van 100.000 nieuwe woningen per jaar. Dat streefgetal lijkt voor de traditionele bouw te hoog gegrepen. Op Gevel 2022 konden bezoekers zien of opschalen via industrialisatie en prefabricage een oplossing biedt. Op de beurs was prefab bouwen in meerdere gedaantes aanwezig. Celdex toonde Seal4prefab, een pakket lucht- en waterdichtingsoplossingen specifiek voor houtskeletbouw in hoogbouw, inclusief ramen en deuren. Het industrieel vervaardigde gevelelementensysteem werd onder andere al toegepast in het studentencomplex The Cube in Utrecht-Overvecht, in 2021 opgeleverd. Bij dat project was de keramische gevelbekleding afkomstig van baksteenfabrikant Vandersanden – ook op de beurs aanwezig en participant in diverse allianties met producenten van prefab gevelelementen en woningbouwcasco’s, allianties waarin ook de raam- en deurenindustrie meedraait.
2022/3
RD 3-2022 Beurzen Gevel.indd 36
07-07-22 10:00
BEURZEN GEVEL 2022 NABESCHOUWING
Nationale Woon- en Bouwagenda In de Nationale Woon- en Bouwagenda die minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) in maart presenteerde, doet de overheid een appel op de bouw, als een van de betrokken stakeholders, om bij te dragen aan de aanpak van de woningnood. Inzet van de minister: 100.000 nieuwe woningen per jaar. Die opgave koppelt VRO aan vermindering van kansenongelijkheid in de volkshuisvesting en de andere grote opgaven: “We bouwen en transformeren toekomstbestendig: met aandacht voor duurzaamheid en voor de leefbaarheid en veiligheid in wijken. Niet alleen in en rond de steden waar een grote kwantitatieve opgave ligt, maar ook aan de grenzen van het land, waar de uitdaging meer kwalitatief van aard is. [...] Naast wonen zijn er [...] ook andere
ruimtelijke vraagstukken zoals natuur, werken en infrastructuur.” Het rijk neemt daarbij de regie – en vraagt om een actieve rol van de stakeholders, inclusief de bouw: “Volkshuisvesting is terug van weggeweest, als kerntaak van de overheid of zoals de grondwet het zegt: als ‘voorwerp van zorg der overheid’. Maar de overheid kan het niet alleen. Deze opgave zal de uiterste inzet vergen van alle betrokken partijen: het Rijk, medeoverheden, corporaties, bouwende partijen, stedenbouwkundigen, vastgoedontwikkelaars, investeerders en alle andere betrokkenen. Dit is het gezelschap dat de klus moet en kan klaren: dat de woningen zal moeten bouwen en verduurzamen, dat onorthodoxe maatregelen zal moeten nemen, dat creativiteit zal moeten laten zien en dat lef zal moeten tonen.”
Opschalen Het adagium van prefab is altijd: slimmer, sneller en met meer kwaliteit. Maar tot nog toe wist geen partij in de bouw die voordelen te koppelen aan de belangrijkste voorwaarde voor het halen van het doel uit de Nationale Woon- en Bouwagenda van De Jonge: opschalen. De nieuwste speler op de prefab markt die die handschoen opneemt, ontbrak op Gevel 2022: Indu-Zero – al waren wel de glas- en de kozijnenleverancier op de beursvloer present die meededen aan de recente Nederlandse Indu-Zero-pilot. Doel van Indu-Zero is om grootschalig woningen te verduurzamen. In Enschede werden recentelijk drie corporatiewoningen van Domijn voorzien van een isolatiepakket dat over de bestaande schil geplaatst werd – met vacuümglas van Fineo (AGC) en kozijnen van Innodeen. Indu-Zero streeft naar een jaarproductie van 15.000 woningen, met een gestandaardiseerd prefab pakket voor gevel en dak, in nieuw te bouwen fabrieken die daarvoor op maat gesneden zijn. De prefab renovatieoplossing maakt bestaande woningen gasloos en energieneutraal. In het standaardpakket wordt ingezet op kozijnloos glas – omwille van materiaalen gewichtsbesparing, circulariteit en reductie van onderhoud.
Doe concessies Ook WellDesign was op Gevel 2022 present, met PHOMI-gevelbekleding. Managing director Mathijs van Dijk, die in het verleden het MorgenWonen-concept ontwikkelde voor VolkerWessels, pleit al jaren voor industrialisatie van de bouw: “Dat is een must. De bouw moet goedkoper en het moet sneller. Om de klimaatdoelen te halen moeten
duizend woningen per dag worden aangepakt. Welstand en corporaties moeten stappen durven zetten. En er moeten concessies worden gedaan op gebied van randafwerking. Gebruik nou eens geen steenstrips in prefab gevelelementen, maar kunststof gevelpanelen. Dan heb je ter hoogte van de kozijnen ook geen kostbare oplossingen meer met steenstrips die de hoek om moeten. Dat bespaart tijd en geld.”
Biodiverse gevels Dat de gebouwschil kan bijdragen aan het herstel van biodiversiteit werd tijdens Gevel 2022 niet alleen op de beursvloer geïllustreerd.
Vier thema’s op Gevel 2022 Tech Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van 3D-design en printing, BIM, materialenpaspoort, prefab, digitalisering en automatisering. Nature Biobased bouwen, hernieuwbare materialen, biodiversiteit, gezondheid en de gebruiker in gebouwen. Art and history Karakter en narratief van gevels, tactiliteit en ornament, vakmanschap en stedelijke context. Future Data-gedreven en parametrisch ontwerpen, circulaire economie, aanpasbaarheid van gevels.
3/2022
RD 3-2022 Beurzen Gevel.indd 37
I
37
07-07-22 10:00
BEURZEN GEVEL 2022 NABESCHOUWING
Pal naast de Jaarbeurs wordt momenteel druk gebouwd aan Wonderwoods, groene woontorens met rondom tuinen op hoogte. Binnen toonde Cloud Garden een andere manier om gevels te vergroenen. Het bedrijf levert een lichtgewicht circulair groen gevel systeem dat onder meer is toegepast aan de gevels van de Aeres Hogeschool op de Floriade Almere en The Mall of the Netherlands in Leidschendam. CEO Herman Oving ziet gevels als verticale tuinen die bijdragen aan de biodiversiteit en klimaatadaptatie: “Groene gevels zorgen bovendien voor een beter binnenklimaat en een gezonde leefomgeving.”
“ Om de klimaatdoelen te halen moeten duizend woningen per dag worden aangepakt. Welstand en corporaties moeten stappen durven zetten” Slimme folies Ook slimme zonneregulering draagt bij aan dat betere binnenklimaat – en aan energie-efficiëntie en CO2-reductie. Start-up ClimAdTechnology presenteerde op de beurs een alternatief voor conventionele zonweringsystemen. Het bedrijf uit Delft ontwikkelde vier coatings op basis van polymeren die kunnen worden aangebracht op glasoppervlak of – bij nieuwbouw – in het raam geïntegreerd kunnen worden. ClimAdTechnology ontwikkelde onder meer een fotochromische raamfolie die reageert op het zonlicht: op een zonnige dag kleurt de folie donkerder en reguleert de zonnewarmtetoetreding. De thermochrome raamfolie van het bedrijf houdt, op basis van de buitentemperatuur, zonnewarmte tegen (op warme dagen) of laat deze juist door (op koude dagen).
Vrije expressie met PV Zonnepanelen zijn al lang en breed niet meer gebonden aan standaard formaten en kleuren en een opstelling op het dak. Gevel-ambassadeur UNStudio bracht Solar Visuals mee naar de Jaarbeurs, het bedrijf dat in 2018 werd opgericht door UNStudio, UNSense, TNO en TS Visuals. Solar Visuals ontwikkelt zonnepanelen als integraal onderdeel van de gevel en koppelt het oogsten van duurzame energie aan design. Het Belgische Soltech presenteerde op Gevel 2022 complete mozaïeken uit PV, volledig geïntegreerd in het glas – design als deel van de marsroute naar een circulaire bouw die aan de grote opgaven gewaagd is.
Online shoppen Voor de koop en verkoop van materialen en producten weet de bouw van oudsher uitstekend de weg te vinden op het internet. De online Kozijnshop introduceerde begin dit jaar een nieuw platform voor de verkoop van houtskeletbouw-elementen: wandshop.nl. Op het platform geven klanten – particulieren en kleine tot middelgrote aannemers – met een configurator aan wat voor hsb-element zij wensen: formaat, Rc-waarde, binnenplaat, folies, aansluitdetails en raam- en deuruitsparingen. De koppeling aan kozijnshop.nl betekent dat de houtskeletbouw-elementen inclusief ramen, deuren en glas geleverd worden.
38
I
2022/3
RD 3-2022 Beurzen Gevel.indd 38
07-07-22 10:00
BEURZEN GEVEL 2022 NABESCHOUWING
Architect-ontwikkelaar Martine Verhoeven sprak op Gevel 2022 over circulaire bouwprocessen vanuit de optiek van de ontwikkelaar.
Architect Pieter Sprangers (Toko Fuze): “De gevel is een sociaal-maatschappelijk intermediair.”
3/2022
RD 3-2022 Beurzen Gevel.indd 39
I
39
07-07-22 10:00
BEURS RENOVATIE 2022 De combinatie van de beurzen Renovatie en Monument was voor veel bezoekers een goede match.
Tekst en beeld Geert Hilferink
Aantal exposanten op beurs Renovatie groeit
Duurzaam, prefab en circulair renoveren Dat duurzaamheid en circulariteit hun stempel drukken op de bouwsector, was tijdens de beurs Renovatie in mei duidelijk te zien. Talrijke standhouders benadrukten in hun presentaties de energiezuinige, milieuvriendelijke, grondstof besparende of anderszins verantwoorde prestaties en eigenschappen van hun producten of concepten. Met 125 exposanten was de 2022 editie van Renovatie groter dan de voorgaande in 2019. Een toename van zo’n vijftien procent, die beursorganisator 54events niet alleen toeschrijft aan het lange wach ten na herhaald uitstel door de coronapandemie. “De nadruk tijdens onze beurzen ligt op praktische oplossingen waarmee alle betrokke nen van de renovatiesector direct aan de slag kunnen – opdrachtge vers én de professionals in de bouw”, aldus beursmanager Wendy van de Geijn. Een snelle blik over de beursvloer leerde dat standhouders en bezoe kers elkaar weer goed wisten te vinden. De meeste stands hadden
Inclusief Houtbouw in 2023 De beurzen Renovatie en Monument worden volgend jaar van 23 25 mei gehouden in de Brabanthallen in Den Bosch. Voor het eerst worden de twee beurzen tegelijk met de beurs Houtbouw gehouden. Tijdens die beurs staan innovatieve toepassingen van hout en biobased materialen in de bouw centraal.
40
I
veel aanloop en de standhouders gaven uitgebreid uitleg over hun concepten en producten. Daarnaast werden contacten hartelijk aan gehaald, waaruit bleek dat zowel bezoeker als standhouders het ‘beurzen’ gemist hadden.
Isolatie Dat isolatie voor de renovatiemarkt een belangrijk thema is, bleek uit de vele stands met isolatiematerialen en concepten – van spouw muur en gevelisolatie tot oplossingen voor de gehele woning. Maar ook de meer gespecialiseerde aanbieders waren aanwezig. Zo presenteerde Raamdorpelelementen zijn nieuwe isolerende raamdorpel Isosill. Dankzij een EPS kern is deze kunststof lichtge wicht raamdorpel een goed alternatief voor de zware traditionele raamdorpel. Die moeten steeds vaker met hoekankers aan de beton nen binnenmuur bevestigd worden omdat de isolatielaag steeds dik ker wordt en gevels vaker met dunne steenstrips of gestukt afge werkt worden. Voor de bevestiging van Isosill zijn geen ankers nodig, waarmee volgens de fabrikant ook de koudebruggen onder ramen verdwijnen.
Kozijnen en glas Op de stand van Aliplast Aluminium Systems konden bezoekers kennismaken met een deel van de collecties aluminium kozijnen, deuren en puien. Ook de gevelsystemen werden gepresenteerd, waar bij aandacht werd gevraagd voor de duurzaamheid van aluminium. Trans carbo Kunststof Kozijnen deed hetzelfde met een deel van zijn assortiment, uitgevoerd in kunststof. Glasleverancier AGC Nederland toonde verschillende vlakglas oplossingen waaronder een breed assortiment isolatieglas. Topvoorzetramen liet zien wat er op het gebied van houten en aluminium voorzettenramen mogelijk is voor de renovatiemarkt.
2022/3
RD 3-2022 Beurzen.indd 40
07-07-22 10:04
BEURS RENOVATIE 2022 Op de Renovatiebeurs was isolatie een van de grote thema’s in renoveren. Dat bewezen de vele producenten die aanwezig waren met hun concepten en producten.
Stands waar fabrikanten de verwerking van hun producten demonstreerden, zoals Repair Care met zijn houtreparatieproducten, trokken veel aandacht van het publiek.
Kozijnen, puien en andere gevelelementen en -systemen waren goed vertegenwoordigd in de Brabanthallen.
Op Monument toonden gespecialiseerde stukadoors, schilders, timmerlieden, maar ook leidekkers en rietdekkers hun vakwerk aan het publiek, veelal particulieren.
Gevelelementen Veel aandacht op Renovatie ging uit naar gevelelementen en materia len die in de gevel verwerkt worden. Zo presenteerde Alsecco mine rale steenstrips. Dankzij hun samenstelling zijn die aanzienlijk lichter dan traditionele steenstrips en daardoor ook geschikt voor hoogbouw. Ook isolatiespecialisten als Kingspan, Rockwool, Pluimers Isolatie en PIF Isolatie toonden hun oplossingen om gevels energetisch zo goed mogelijk te laten presteren. Aanbieders van prefab geveloplossingen waren eveneens goed verte genwoordigd. Het illustreert de ontwikkeling op de renovatiemarkt dat snelheid in combinatie met het gemak en de gecontroleerde kwaliteit van kant en klare bouwdelen steeds vaker gevraagd wordt.
Demonstraties De stand van Repair Care International mocht zich verheugen in grote belangstelling, met name vanwege de demonstraties in hout reparatie en herstel. Geïnteresseerd bleven veel passanten staan om de verrichtingen van de specialisten gade te slaan. Maar ook andere stands waar actie te zien was, trokken boven gemiddeld aandacht. Dat gold ook voor de plekken waar producten, technieken en concepten tot op detailniveau getoond en uitgelegd werden.
Mix met Monument De combinatie met de vakbeurs Monument – in de aangrenzende zaal – bleek voor veel bezoekers een goede match te zijn. Over en weer namen bezoekers een kijkje in de twee hallen om te zien of ook de standhou ders op de andere beursvloer voor hen interessante producten leveren. Het leverde een mooie mix van bezoekers op, waarbij vooral de vaak particuliere eigenaren van monumentale panden in de gangen van Renovatie een opvallende groep vormde. Zij waren vooral geïnteres
seerd in reparatieproducten voor hout en de na isolatiematerialen die daar gepresenteerd werden. Veel bezoekers van Renovatie werden op hun beurt naar Monument getrokken door het ambacht dat op deze beurs breed geëtaleerd werd. Gespecialiseerde stukadoors, schilders, timmerlieden, maar ook leidek kers en rietdekkers toonden hun vakwerk aan het passerend publiek.
Kennisprogramma over verduurzamen In de Brabanthallen werden ook kennissessies gehouden. In het prak tijktheater verzorgde de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland op de drie beursdagen een workshop met de veelzeggende titel ‘Verduurzamen doe je samen’. Tijdens deze workshops werden bezoe kers bijgepraat over de subsidiemogelijkheden voor isolerende maatre gelen en het installeren van warmtepompen in woningen en gebouwen. Zo kunnen woningeigenaren een beroep doen op de ISDE subsidie voor het isoleren van de bestaande thermische schil van de koopwo ning, bijvoorbeeld met spouwmuur of gevelisolatie en isolerend glas. Voor verenigingen van eigenaren is de SEEH regeling, die voor dezelfde isolerende ingrepen subsidiemogelijkheden biedt. De SVOH regeling biedt particuliere verhuurders soortgelijke mogelijkheden, waarbij deze groep ook in aanmerking komt voor subsidie voor het plaatsen van nieuwe deur en raamkozijnen in de gevel. In de Arena stonden presentaties op het programma over onder meer renovatieprojecten bij verenigingen van eigenaren, renovatie en circu lariteit, prefab in renovatie en transformatieprojecten, energiebespa ring van de woning en isoleren naar de standaard voor woningisolatie. Aan de hand van praktijkvoorbeelden deelden opdrachtgevers, aan nemers en fabrikanten hun ervaringen.
3/2022
RD 3-2022 Beurzen.indd 41
I
41
07-07-22 10:05
VMRG NIEUWS Einsteinbaan 1, Postbus 1496, 3430 BL Nieuwegein T: 030.605.36.44, E: info@vmrg.nl, I: www.vmrg.nl De informatie op deze pagina is afkomstig van de VMRG en kwam tot stand buiten de verantwoordelijkheid van de Raam en Deur redactie
Kwaliteitsgevels en -borging in Façades 2022
Façades 2022, de jaarlijkse uitgave van de VMRG, de brancheorganisatie voor metalen gevelbouw, is verschenen en is dit jaar dikker dan ooit. Een inspiratieboek met prachtige gevels van gebouwen die de afgelopen twee jaar opgeleverd zijn. Tussen de mooie plaatjes door is een aantal artikelen te lezen waarbij kwaliteitsborging centraal staat.
Zij worden hierop regelmatig gekeurd, zowel in de fabriek als op de bouwplaats. De Europese aanbestedingsrichtlijnen bieden ruimte om het VMRG Keurmerk voor te schrijven in een bestek. Elk bedrijf met het VMRG Keurmerk krijgt, nadat de keuringen positief verlopen zijn, jaarlijks een VMRG Keurmerk certificaat uitgereikt, zodat een opdrachtgever er zeker van is dat het bedrijf voldoet aan de hoge standaard van de VMRG Kwaliteitseisen en Adviezen.
Kwaliteitsborging
Gijs Rikken, een van de architecten van het project dat te bewonde ren is op de cover van Façades 2022, mocht het allereerste exem plaar in ontvangst nemen. Gijs Rikken, Associate Design Director / architect bij MVRDV: “Wij zijn er trots op dat Valley in Amsterdam op de cover staat van Façades 2022. Bij MVRDV verleggen we continu de grenzen. Als architecten hebben we een verantwoordelijkheid om te proberen de wereld een stukje beter te maken. Daarbij past het VMRG Keurmerk, dat hoge kwaliteitseisen aan gevels stelt.”
Tussen de verschillende categorieën projecten is in het boek een aan tal artikelen opgenomen. In deze veertiende uitgave van het Façades boek staat kwaliteitsborging centraal in deze artikelen. Een logische keuze met de nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen in het vooruitzicht. Zo is te lezen dat de VMRG haar VMRG Keurmerk kwali teitssysteem al volledig aangepast heeft aan deze nieuwe wet die vanaf 2023 in werking treedt. Gevelbouwers met het VMRG Keurmerk helpen hun opdrachtgevers een handje door te zorgen voor een gedegen opleverdossier gevelbouw.
Kwaliteitsgevels
Online versie
Façades 2022 bestaat uit 232 pagina’s met uiteenlopende gevel bouwprojecten waar VMRG bedrijven bij betrokken zijn geweest. Het boek is ingedeeld in renovatie , utiliteitsbouw , woningbouw en zon weringsprojecten. In totaal bijna 100 prachtige gevels van uiteenlo pende gebouwen. Bij elk project staat aangegeven of het project onder het VMRG Keurmerk gerealiseerd is. Alle bedrijven met dit keurmerk leveren gegarandeerde kwaliteit op het gebied van gevels.
Het boek is ook online te bekijken. In de online versie staan per project links naar meer informatie over het project en over het bedrijf dat bij dit project betrokken was. Op de website van de VMRG https://vmrg.nl/ kunt u zich op de homepage aanmelden voor de Inspiratienieuwsbrief. Dan blijft u maandelijks op de hoogte van interessante projecten.
42
I
https://www.digitaalpubliceren.com/facades2022
2022/3
RD 3-2022 VMRG.indd 42
05-07-22 11:58
KOMO-certificering voor OTTOSEAL® S 120 en OTTOCOLL® S 81:
Gecertificeerde kwaliteit voor raamfabrikanten Of het nu in de bouwmaterialenhandel is of op het internet: De kwaliteit van bouwproducten kan niet op het eerste gezicht worden beoordeeld. Niettemin hangt een professionele uitvoering af van de keuze van het juiste product. Het keurmerk KOMO® maakt het voor de professionele fabrikant makkelijker om producten van hoge kwaliteit te onderscheiden van andere. Het keurmerk werd in 1962 in Nederland geïntroduceerd en is sindsdien een gevestigd kwaliteitsmerk geworden dat door 48 landen over de hele wereld wordt erkend. Het keurmerk KOMO® wordt beheerd door de Stichting KOMO®; het wordt onder andere toegekend door de SKH, een erkende certificatie-instelling die zich toelegt op het testen van producten en toebehoren voor de houtbewerkingsindustrie en industriële bedrijven.
De SKH heeft OTTO-CHEMIE, een van Europa‘s grootste fabrikanten van afdichtingskitten en lijmen, nu het KOMO® keurmerk toegekend voor niet minder dan twee producten: Vanaf 1 april 2022 mogen zowel OTTOSEAL® S 120 als OTTOCOLL® S 81 het befaamde keurmerk dragen. OTTOSEAL® S 120 is een speciaal silicone voor de afdichting van glassponning van houten ramen, welke wrijfvast is en zodoende bestand is tegen slijtage van de tegenwoordig gebruikte chemische reinigingsmethoden. Behalve het KOMO® keurmerk is ook OTTOSEAL® S 120 getest volgens de internationaal geldende norm ISO 11600 G 25 LM en beantwoordt het ook aan de Duitse DIN 18545 deel 2 (groep E / eisen aan de slijtvastheid). De premium neutrale silicone is verkrijgbaar in 42 standaard kleuren. De speciale 2K-silicone OTTOCOLL® S 81 is door OTTO-CHEMIE ontwikkeld voor het lijmen en afdichten van directe vensterbeglazing (Direct Glazing) en voor het lijmen van de isolerende beglazing in raamvleugels van PVC, hout en aluminium. De productie van ramen met OTTOCOLL® S 81 maakt ramen met uiterst smalle kozijnprofilering mogelijk, omdat deze toepassing van glasverlijming de vleugel stabiliseert. Deze smalle kozijnprofilering maakt meer lichtinval in het interieur mogelijke en kan doordoor bijdragen tot energiebesparing.
KOMO-Zertifizierung-NL_Advertorial.indd 1 adv_OttoChemie.indd 1
De economische voordelen voor de fabrikant zijn tijd- en grondstof- cq. materiaalbesparing. Bovendien wordt het risico van glasbreuk verminderd door de elastische eigenschappen van de silicone OTTOCOLL® S 81. Ramen samengesteld met OTTOCOLL® S 81 zijn ook inbraakwerend (RC2 en RC3 volgens EN 1627-1630), zonder dat dit visueel zichtbaar is. „Wij zijn zeer verheugd en trots dat onze premium glassponningsilicone OTTOSEAL® S 120 en de 2K-speciaalsilicone OTTOCOLL® S 81 nu ook gecertificeerd zijn met het Nederlandse KOMO/ SKH-keurmerk,“ zegt Peter Heuberg, vertegenwoordiger bij OTTO-CHEMIE. Dit maakt de keuze van de juiste producten overzichtelijke en maakt het voor de professionele verwerker gemakkelijker om te kiezen voor premium producten van OTTO-CHEMIE.“
Hermann Otto GmbH Krankenhausstr.14 83413 Fridolfing +49 8684 908-0 international@otto-chemie.de www.otto-chemie.nl
23.05.2022 13:54:47 01-07-22 12:51
Innovatief beslag, dat hout met de toekomst verbindt.
Duurzame raam- en deursystemen die perspectief bieden.
Hout is meer dan materiaal. Voor veel mensen creëert het een duurzame, authentieke perfectie. Een mening die we al meer dan een eeuw delen. Daarom ontwikkelen we innovatieve oplossingen met liefde voor details. Met productie-geoptimaliseerd TITAN-beslag dat automatisch toleranties compenseert, moderne KFV-meerpuntssluitingen voor deuren in een efficiënt modulair systeem en baanbrekende oplossingen voor een smart home. Profiteer van onze veelzijdige expertise in hout, geniet van het ruimtecomfort van morgen: www.siegenia.com/nl/houtoplossingen
360° Ruimtecomfort
SIEGENIA_AZ_Holz_NL_Raam en deur_210x297_RZ.indd 1 adv_Siegena.indd 1
09.02.22 11:22 12-04-22 11:41
