Raam en Deur 4-2018

Jaargang 20 nr 4 - 2018

vakblad voor raam-, deur- en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker

Bouwplaats:

SUPERLOCAL tilt circulariteit naar een hoger niveau RenD 2018-4 Cover.indd 1

24-08-18 11:24

DucoScreen Front 150 Onzichtbare doekzonwering

NIEUW

Breedte/Hoogte

→ Onzichtbare plaatsing in de spouw → Volledig van buitenaf te plaatsen en te onderhouden → Ook beschikbaar in stormvaste uitvoering (FIX)

Bezoek ons in Hal 3, STAND F043 Van 9 t.e.m. 11 oktober

adv_Duco.indd 1 26062009_DUCO_RaamEnDeur.indd 34

22-08-18 18/07/18 11:40 08:21

VOORWOORD

Zand in de motor van de bouwsector?

Doordat er veel vraag is naar woningen, utiliteitsge bouwen en infraproductie is de werkvoorraad in de bouw hoog. Het aantal faillissementen was nog nooit zo laag. Toch verwacht de Rabobank dat de produc tiegroei in 2018 terugloopt naar 4,5% en in 2019 naar 4,0%. De groei wordt geremd door de lange doorlooptijden, tekorten aan bouwlocaties, stijgende bouwkosten en het arbeidstekort. Ook het Klimaat akkoord, de energietransitie en nieuwe wetgeving (Omgevingswet, Wet Kwaliteitsborging) zorgen voor toenemende uitdagingen in de sector. Om de bouw motor soepel te laten draaien, moet de sector vooruit denken, slimmer samenwerken en innoveren, aldus de Rabobank in zijn Bouwupdate van juli 2018.

De sector heeft voldoende veerkracht om aan deze en andere uitdagingen te voldoen. In deze Raam en Deur laten we bijvoorbeeld drie bedrijven aan het woord over hun oplossing voor de almaar oplo pende levertijden – een groot probleem in onze

booming bouw. Een innovatieve bedrijfsvoering en slim samenwerken zijn de basis van hun aanpak.

In de duurzaamheidsbranche groeit langzamerhand de aandacht voor de risico’s die luchtdicht bouwen meebrengt voor de brandveiligheid. In deze editie belichten we in twee artikelen de buitenissige brandscenario’s bij luchtdichte panden en het aan bod aan producten die een oplossing bieden voor brandveiligheid in dit type gebouwen.

In deze editie ook een voorbeschouwing van de beurs Security Essen 2018. De stijgende vraag naar huis beveiliging zorgt de komende vijf jaar voor een jaar lijkse omzetgroei van bijna tien procent, zo durft de beursorganisatie te stellen. Deze groei wordt niet alleen – maar wel vooral – veroorzaakt door ‘smart’ oplossingen zoals wifi en cloudgestuurde systemen.

Veel leesplezier, Edgar Molijn Hoofdredactie Raam en Deur

In het kader van slimmer samenwerken, roep ik onze lezers op om ons als redactie scherp te houden.

Om te beginnen door ons eens te melden waar jullie meer over zouden willen lezen in Raam en Deur.

Mail op raamendeur@plancommunicatie.nl. Ik ben benieuwd naar de tips.

Heb je persberichten, ideeën, suggesties, lopende of geplande projecten en reacties op artikelen?

Mail op raamendeur@plancommunicatie.nl of bel +31 (0)73 503 8832.

COLOFON

Eindredactie: Metttaal, Maarten Ettema

Raam en Deur vakblad voor raam , deur en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker. www.raamendeuronline.nl

Adverteren Molijn Sales Support Bert van Woesik en Edgar Molijn Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 35 44 Fax +31 (0)73 503 11 95 E mail: raamendeur@molijnsalessupport.nl Website: www.molijnsalessupport.nl

Verschijning 6x per jaar Uitgave Plancommunicatie Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 88 32 Fax +31 (0)73 503 11 95 E mail: info@plancommunicatie.nl Website: www.plancommunicatie.nl Uitgever Edgar Molijn Redactie-adres Raam en Deur Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 88 32 E mail: raamendeur@plancommunicatie.nl Redactie Hans Fuchs, Arie Grevers, Geert Hilferink, Johan van Leipsig, Edgar Molijn

Vormgeving Inpladi bv bureau voor idee en creatie, Cuijk Druk Veldhuis Media bv, Raalte Opgave en vragen over abonnementen Nederland: Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. 0900 ABOLAND of +31 (0)251 25 79 24 € 0,10 per minuut Fax +31 (0)251 31 04 05 Website: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Abonnementenland is ook bereik baar via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten.

Jaarabonnement € 77, excl.btw.

Opgave en vragen over abonnementen België: Abonnementenland Ambachtenlaan 21 Unit 2A B 3001 Heverlee Tel. +32 (0)28 08 55 23 Fax +32 (0)28 08 70 05 Website: www.bladenbox.be voor abonneren of www.aboland.be voor adreswijzigingen en opzeggingen.

Jaarabonnement buitenland € 93, Beëindigen abonnement: Opzeggingen dienen 8 weken voor afloop van de abonnementsperi ode in ons bezit te zijn. Prijswijzigingen voor behouden.

Close-Ups, Advertenties, Advertorials en Columns De inhoud van zowel Close Ups, advertenties, advertorials en columns zijn samengesteld door of namens adverteerders of derden en wordt door Plancommunicatie niet beoordeeld op de juistheid, volledigheid en rechtmatigheid daarvan. Plancommunicatie en redactie aan vaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de inhoud hiervan.

baar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Uitgever en redacteuren verklaren dat deze uit gave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld. Evenwel kunnen uitgever en redacteuren op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie.

Uitgever en redacteuren aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade van welke aard ook, die het gevolg is van hande lingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. De wederpartij wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïso leerd te gebruiken maar af te gaan op zijn pro fessionele kennis en ervaring en de te gebrui ken informatie te controlereren.

ISSN 1389 6873

: @RD_redactie

: @RD_banen

Copyrights Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, op welke wijze dan ook of worden opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of open

4/2018

RD 2018-4_Voorwoord.indd 3

I

3

23-08-18 08:44

INHOUDSOPGAVE

Bouwplaats

Bouwteam SUPERLOCAL tilt circulair bouwen naar hoger niveau Elk bouwdeel en elk materiaal uit de sloop beoordelen op zijn circulaire kwaliteit; ook kozijn hout gaat door die mangel. Dat gebeurt bij Superlocal, de herinrichting van een buurt in Kerkrade. Architect, aannemer en sloper zijn gelijkwaardige partners. En ook de kozijnleve rancier doet een flinke circulaire duit in het zakje.

8 Conceptueel bouwen

Op weg naar biobased en smart domotica De prefab NEZZT modules van De Meeuw kunnen de hele wooncarrière van bewoners facili teren: veel ruimte als het nodig is, minder als dat gewenst is. Het concept is voortdurend in ontwikkeling, stelt NEZZT directeur Bas de Haan: “De komende jaren wordt de rol van de toeleveranciers groter: zij kennen de materialen en de mogelijkheden.” Dat is al zichtbaar in Spark Village in Amsterdam, waar NEZZT koos voor aluminium kozijnen van Reynaers.

Projectmanager Theo van der Meijden van Reynaers: “Wij konden aantonen dat aluminium past in dit concept. Esthetisch, maar ook in de exploitatie en wat betreft circulariteit.”

14

Duurzaamheid

Warm gebogen glas in cool kantoorpand Structureel glas van vloer tot plafond, convex en concaaf gebogen glaspanelen op de hoe ken: in De Curve in IJsselstein drukte projectarchitect Maarten Terberg de transparante bedrijfscultuur van de gebruiker uit in een verfijnde glasgevel: “De inzet was een duurzaam gebouw, mét glas rondom maar zónder extra installaties. Dat is gelukt dankzij de oriëntering van het kantoorpand en de zonwerendheid van het glas.” Gevelbouwer Octatube werkte samen met de architect de detaillering van de gevel uit en monteerde de glaspanelen.

Projectleider Bart van Velzen: “De opdrachtgever wilde dat de verfijning en de technische uitstraling van de gevel precies werd uitgevoerd zoals de architect die had vastgelegd in 3D renders.”

18 Op de cover In de serie Bouwplaats: SUPERLOCAL tilt circulariteit naar een hoger niveau

Voorwoord

3

Conceptueel Bouwen Op weg naar biobased en smart domotica 14

Postbox Berichten uit de markt

6

Duurzaamheid Warm gebogen glas in cool kantoorpand

Jaargang 20 nr 4 - 2018

vakblad voor raam-, deur- en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker

Lees verder Bouwplaats pagina 8

Bouwplaats Bouwteam SUPERLOCAL tilt circulair bouwen naar hoger niveau Inside Bouwbesluiten, regelgeving etc

Beeld: HEEMwonen Bouwplaats:

SUPERLOCAL tilt circulariteit naar een hoger niveau RenD 2018-4 Cover.indd 1

4

I

8

13

18

Familiebedrijf Helwig Timmerfabriek – 87 jaar nieuwsgierig naar nieuwe ontwikkelingen 22 Uitgelicht Selectie productnieuws

24

24-08-18 11:24

2018/4

RD 4-2018 Inhoud.indd 4

24-08-18 11:25

INHOUDSOPGAVE

Levertijden

Hoe voorkom je lange levertijden?

Het gaat met de bouw goed als nooit tevoren. De keerzijde: op de bouwplaats loopt het spaak door een gebrek aan mankracht en kennis, en door oplopende levertijden – ook in de ramen en deurenbranche. Maar niet iedere fabrikant en toeleverancier heeft problemen.

Sommige bedrijven hebben hun orderverwerking gewoon goed voor elkaar. Twee voorbeelden uit de praktijk.

36 Luchtdicht en brandveiligheid (deel 1)

Andere brandscenario’s bij luchtdicht bouwen Dat luchtdicht bouwen leidt tot verraderlijke brandscenario’s is onder experts genoegzaam bekend. Maar de verontrustende feiten zijn buiten de burelen van experts geen gemeengoed.

Feit is: luchtdicht bouwen is energiezuinig, maar kan in geval van brand leiden tot smoor brand met rook , gas en koolmonoxideopbouw, en tot drukopbouw waardoor bewoners in de vluchtfase de voordeur niet of nauwelijks open krijgen. Bovendien bestaat de kans op back draft als de brandweer een raam intikt of een deur openbreekt.

42 Luchtdicht en brandveiligheid (deel 2)

Sprinklers, drukkleppen en bewustwording als brandbeveiliging Duurde het 30 jaar geleden nog gemiddeld zeventien minuten voordat een woningbrand ‘uit slaand’ was, anno 2018 bedraagt de ‘overleeftijd’ voor bewoners nog slechts drie minuten.

Gebruik van kunststof en andere materialen verhogen bij brand het ontstaan van giftige gas sen en koolmonoxide. Deze wetenschap, gekoppeld aan de nieuwe brandscenario’s die lucht dicht bouwen met zich meebrengen, nopen tot nieuwe brandveiligheidsvoorzieningen in woon en andere publieksgebouwen.

44 Digitaal De hele keten in beeld in VKG Opleverapp 26

Levertijden Hoe voorkom je lange levertijden?

36

Beursinfo Beurs Security Essen 2018

Luchtdicht en brandveiligheid (deel 1) Andere brandscenario’s bij luchtdicht bouwen

42

CCV Veilige wijk van de toekomst: De rol van de beveiligingsbranche gaat veranderen

30

32

Column Bart Engering van Enorm Th. Engering in ’s Hertogenbosch 34

Luchtdicht en brandveiligheid (deel 2) Sprinklers, drukkleppen en bewustwording als brandbeveiliging 44 Buiten de Deur/Agenda Beurzen en evenementen

Branchepagina’s VKG NBvT VHS VMRG

26 46 47 49

Advertorial M&C

29

Close-Up Mauriks Burghouwt

35 41

50 4/2018

RD 4-2018 Inhoud.indd 5

I

5

24-08-18 11:25

POSTBOX

Kanshebbers BouwKennis Jaarprijs bekend De drie bedrijven die dit jaar strijden om de BouwKennis Marketing Jaarprijs zijn bekend. Uit alle inzendingen waren eerder al acht kanshebbers geselecteerd voor deze prijs. Zij mochten via een elevator pitch de vakjury overtuigen van de kracht van hun marketingconcept. Hieruit kwamen dit jaar Knauf, Saint Gobain Gyproc Nederland en Wavin als finalisten uit de bus.

Op 20 september wordt de winnaar bekendgemaakt tijdens de BouwKennis Jaarbijeenkomst in theater De Kom in Nieuwegein. De BouwKennis Marketing Jaarprijs is een nationale mar ketingprijs voor marketingconcepten in de bouw. Ook dit jaar hebben tientallen bedrijven van uit de gehele kolom zich ingeschreven om mee te dingen naar de titel ‘meest inspirerende marketinginitiatief in de bouw , vastgoed en installatiesector’.

Global Paint Products behaalt Eurofins certificaat Bovenste cirkel: Saint-Gobain Gyproc Nederland.

Vlnr: Mark van Houten, Lianne Lok en Bas van Kempen.

Cirkel linksonder: Knauf BV. Coen de Hoop en Esther Bles.

Cirkel rechtsonder: Wavin.

Tristan van de Pavert en Johan Zijderveld.

Mauriks Solutions importeur Face Mauriks Solutions is exclusief importeur van Face in Nederland geworden. Face produceert deurautomaten voor draai en schuifdeuren. Face heeft dit jaar de ‘Innovation Prize 2018’ ontvangen tijdens de R+T vakbeurs in Stuttgart.

Deze prijs werd de afgelopen 30 jaar niet eerder uitgereikt aan een fabrikant in deze branche. Face ontving deze prijs voor de hoge mate van energiereductie die zij realiseren met de nieuwste technologische ontwikkeling voor deurautomaten.

Alle deurautomaten van Face zijn uitgevoerd met borstelloze elektromotoren. Deze nieuwste generatie automatisering biedt volgens Face verschillende voordelen, zoals meer dan de helft energiebesparing, geruisloze beweging van de deur, standaard voorprogrammering voor effectieve installatie en een praktische opbouw door een modulair systeem. Met de SD kaart zijn besturingsinstellingen eenvoudig te beheren en te dupliceren.

Meer huishoudens in whatsappgroepen voor inbraakpreventie De whatsapp alertgroep voor inbraakpreventie, een alarmgroep waarin buurtgenoten elkaar bij onraad kunnen waarschuwen, maakt een stevige groei door. Dat zegt stichting Nationale Inbraakpreventie Weken (NIPW) op basis van eigen onderzoek. Was in september 2016 nog iets minder dan een kwart van de huishoudens aangesloten bij een whatsapp alertgroep, zo’n anderhalf jaar later, in maart dit jaar, was dit aantal al toegenomen tot 26,7 procent.

Bijna de helft van de ondervraagden die nog niet bij een whatsapp buurtpreventiegroep zit, zou zich graag aansluiten. Frappant is daarbij wel dat zeven van de acht geen idee hebben hoe dat moet. Coen Staal, voorzitter van de stichting Nationale Inbraakpreventie Weken (NIPW) zegt: “Een whatsapp alert groep met buurtbewoners blijkt een zeer effectief middel tegen inbraken in de wijk. De universi teit Tilburg onderzocht dit in enkele Tilburgse wijken en wat bleek: het aantal woninginbraken nam met ongeveer de helft af.”

6

I

Hoofd R&D van Global Paint, Michiel Bosveld, heeft van Thomas Neuhaus (Eurofins) het Eurofins Indoor Air Comfort Gold certificaat in ontvangst genomen.

“Global Paint Products stelt hoge eisen aan de duurzame prestaties van zijn producten en we zijn erg trots dat we als eerste verffa brikant van Nederland het felbegeerde certi ficaat ontvangen voor het eerste deel van ons assortiment”, aldus Bosveld. Het label com bineert alle relevante Europese regelgevingen en de meeste vrijwillige labels over VOS emissies van producten door de strengste wettelijke voorschriften in elk EU land te kopiëren en onder één label samen te bren gen. Dit maakt van Indoor Air Comfort Gold het meest ambitieuze lage emissielabel in heel Europa. Dit betekent dat gecertificeerde producten best of class zijn wat lage emis sies betreft en dus bijdragen aan een goede binnenluchtkwaliteit.

Jonker & Co wordt distributeur van Anker Stuy Verven Anker Stuy Verven is een samenwerking aan gegaan met Jonker & Co Verfgroothandel in Amsterdam. Daarmee breidt Anker Stuy Verven zijn distributeurnetwerk voor het assortiment bouwverven en producten voor de timmerindustrie uit. Met de samenwer king met Jonker & Co heeft Anker Stuy Verven nu 41 verkooppunten. “Voor Jonkerverf staat het Hollandse verfmerk Anker Stuy voor nieuwe doelgroepen – zoals ambachtelijke schildersbedrijven, de timmer en meubelindustrie, evenals onderhoudsbe drijven en opdrachtgevers –, die het milieu een warm hart toedragen”, aldus Peter Hamstra, filiaalmanager van Jonker & Co. Voor de uitlevering van het productassorti ment wordt samengewerkt met de groothan del. Hiermee garandeert Anker Stuy Verven een landelijke dekking, aldus het bedrijf. De groothandel levert producten uit voorraad, maar kan ook op locatie de door de klant gewenste kleur maken.

2018/4

RD 4-2018 Postbox 2 pag.indd 6

23-08-18 09:00

POSTBOX

Tweede leven gevelaluminium loont De aluminiumkringloop is goed te sluiten voor gevelproducten. Dat blijkt uit onderzoek van de VMRG, de brancheorganisatie voor gevels, in samenwerking met AluEco en SKG IKOB Certificatie. Zo’n kringloop is de moeite waard, want aan de hand van pilotprojecten is geble ken dat vrijwel al het afgedankte aluminium kan worden teruggebracht tot inzetbare grondstof voor gevelprofielen. De gevelindustrie is voor het creëren van een recyclingketen voor het alu minium dat nu in gebouwen zit, afhankelijk van andere partijen uit de keten. Er zijn al tal van initiatieven op bedrijfs en sectorniveau waarbij de materiaalkringloop wordt beheerst en is gesloten. Het certificeren van materi aalstromen wordt door marktpartijen als meest kansrijk gezien om de kringloop gesloten te krijgen. Voor het certifice ren van de materiaalstromen moeten sloopaannemers, recyclingbedrijven, omsmelterijen, systeemhuizen, gevel bouwers, toeleveranciers en logistieke partners worden betrokken. Die stap is uitdagend, maar volgens de onderzoe kers zeker de moeite waard.

Renson en OpenMotics slaan de handen ineen OpenMotics, een Belgische onderneming in gebouwautomatisering, maakt sinds kort deel uit van Renson, actief in ventilatie, zonwering en ‘outdoor living’ uit Waregem. Die samenwerking opent enkele uitdagende perspectieven voor beide partijen, zo laten ze gezamenlijk weten.

“Bij Renson waren we er al langer van doordrongen dat gezond en comfortabel wonen verder reikt dan de producten die we daarvoor ontwikkelen”, aldus CEO Paul Renson. “Dankzij deze samenwerking hebben we daarvoor nu ook een concrete cloud oplossing in huis.” Rino De Muelenaere, Group Director R&D van Renson: “Het cloud platform van OpenMotics bundelt alles voor ‘intelligent wonen’, waarbij een gebouw op termijn ook leert van het gedrag van zijn bewoners, en diensten en technieken – ventila tie, zonwering, verwarming, verlichting, koeling, et cetera – daarop afstemt. Dat maakt van OpenMotics een fundamentele speler voor Renson om effectief het bewijs te leveren dat we, dankzij alle verzamelde data in de cloud, ons motto ‘creating healthy spaces’ in de praktijk kunnen waarmaken.”

Themadag Duco: iedereen ‘BENG-proof’ Duco organiseerde afgelopen juni een seminar over BENG (Bijna Energie Neutrale Gebou wen). Het doel van de dag was de bouwkolom de weg van de toekomst te wijzen. Naast enkele sprekers die het theoretisch kader van BENG uiteenzetten, kwam ook Duco zelf aan het woord met zijn vier innovatieve woonconcepten die binnen BENG passen. Joy Den Hartog, technisch adviseur, stelde die woonconcepten op een interactieve manier voor.

Daarbij werden de DucoBox Energy voor de passiefwoning en de DucoBox Eco voor het actieve huis van de toekomst voorge steld aan het publiek. Na de presenta ties hadden de gasten de mogelijk heid om een rondleiding in de prestigieuze Van Nelle fabriek mee te pikken. Bijpraten, dieper ingaan op de BENG thematiek en netwerken waren mogelijk tijdens de afsluitende borrel.

“Het was kort maar krachtig, erg pret tig”, en “goede combinatie van cul tuur en techniek” waren enkele reac ties, stelt Duco tevreden vast.

Transitie van SGT naar Hout100% Stichting Garantie Timmerwerk (SGT) intro duceerde op 1 juli het merk Hout100%. Een merk dat staat voor de beste houtverwerkende bedrijven van Nederland.

SGT hoopt met dit merk meer bekendheid te vergaren en partijen in de markt meer zeker heid van kwaliteit te bieden. Waar SGT vanuit een groep fabrikanten een garantiecertificaat achteraf bood, hebben marktpartijen zoals aannemers met Hout100% vanaf de start vol ledig inzicht in het gehele proces. Geborgd vanuit deskundige instanties. Hout100% biedt kwaliteitszekerheid door productzekerheid, prestatiezekerheid en exploitatiezekerheid.

Dankzij de Wet kwaliteitsborging wordt de aan nemer volledig verantwoordelijk voor het hele proces. In sommige gevallen kan de aannemer terugvallen op de timmerfabrikant, maar in alle gevallen blijft de aannemer zelf verant woordelijk. Door te werken onder het ‘zeker heidsmerk Hout100%’ heeft de aannemer gedurende het gehele proces, van productie tot en met gebruik, aantoonbaar zekerheid dankzij diverse waarborgcontroles. Voor woningbouwverenigingen zijn exploitatiekosten inzichtelijk en zijn er geen zorgen over onder houd. Ook een particulier weet waar hij of zij aan toe is, want dankzij Hout100% is direct duidelijk wie verantwoordelijk is, aldus SGT.

Praat mee over norm Ordeningsregels NEN 2660 ‘Ordeningsregels voor gegevens in de bouw’ wordt herzien en daarvoor zoekt NEN nog partijen die mee willen praten.

NEN 2660 helpt organisaties bij het opstel len van een decompositie. Een goede decom positie is een onmisbaar instrument voor een eenduidige communicatie in de bouwketen.

Een decompositie functioneert als ordenings principe om ‘assets’, en de onderdelen waar deze uit bestaan, in een eenduidige struc tuur te organiseren. Dat verbetert de aanslui ting tussen verschillende standaarden (NEN 2767, IMGEO, IMBOR). Ook kan benchmar king van assets beter worden uitgevoerd en verbetert communicatie tussen de verschil lende processen in de levenscyclus van een asset. Herziening van NEN 2660 ‘Ordenings regels voor gegevens in de bouw’ legt de basis voor een eenduidig gesproken taal in de bouwketen met een volgens NEN drasti sche verlaging van faalkosten in de bouw tot gevolg.

4/2018

RD 4-2018 Postbox 2 pag.indd 7

I

7

23-08-18 09:00

BOUWPLAATS Tekst Arie Grevers Beeld HEEMwonen

Bouwteam SUPERLOCAL tilt circulair bouwen naar hoger niveau

Hergebruik 2.0

Elk bouwdeel en elk materiaal uit de sloop beoordelen op zijn circulaire kwaliteit; ook kozijnhout gaat door die mangel. Dat gebeurt bij Superlocal, de herinrichting van een buurt in Kerkrade. Architect, aannemer en sloper zijn gelijkwaardige partners. En ook de kozijnleverancier doet een flinke circulaire duit in het zakje, legt projectleider Martijn Segers uit.

8

I

2018/4

RD 4-2018 Bouwplaats.indd 8

24-08-18 11:26

BOUWPLAATS

IBA Parkstad Het project Superlocal sluit nauw aan bij het thema ‘recycle stad’ van IBA Parkstad. IBA (Internationale BauAusstellung) is een concept dat meer dan 100 jaar geleden is ontstaan in Duitsland om planologische, stedenbouwkundige en architectonische impulsen te geven aan regio’s die met stagnatie of krimp kampen. IBA Parkstad is de eerste die buiten Duitsland is opgezet, door de stadregio Parkstad Limburg. Superlocal is een van de 50 projecten die IBA Parkstad heeft omarmd en die bij de opening van de IBA-bouwexpositie in 2020 gepresenteerd zal worden. Mede door inzet van het concept heeft Superlocal aanspraak kunnen maken op een flinke bijdrage uit het budget van UIA (Urban Innovative Actions), een prestigieuze subsidie van de Europese Unie voor de stimulering van duurzame stedelijke ontwikkeling.

Circulariteit is ontegenzeggelijk een hype op de golven waarvan een duurzaam punt gemakkelijk te scoren is. Voer voor marketeers. Maar een vluchtige hype zijn de circulaire bouwplannen van woningcorporatie HEEMwonen in Kerkrade allerminst. Vijf jaar geleden zijn de eerste plannen voor de transformatie van 300 gedateerde appartementen in drie hoogbouwflats in de Kerkraadse buurt Bleijerheide gestart – een vierde is direct in 2012 al gesloopt. Dat gebeurde bij de brainstormsessies aan een van de zogeheten transitietafels. De focus was direct duidelijk: hergebruik van materialen die vrijkomen bij de sloop. Die plannen van HEEMwonen waren er al nog voordat TNO in opdracht van de regering het eerste beleidsonderzoek naar circulaire economie had afgerond (2013). De corporatie is dus eerder een trendsetter dan een volger van een hype.

Drie R’s Projectleider Martijn Segers van HEEMwonen: “De bouwsector is een grootgebruiker van primaire grondstoffen, een energieslurper en grootproducent van afval. We wilden samen met de gemeente Kerkrade een statement maken door te zeggen: het kan en moet anders met de drie resterende flatgebouwen. Voordat we de eerste ervan begonnen te slopen hebben we een proefgebouwtje gemaakt van de vrijgekomen sloopmaterialen (fase 1). Een tweede flat gaan we circulair slopen en van die materialen maken we vier proefwoningen (fase 2, start dit najaar). En we gaan via track and trace op de voet volgen waar de overige sloopmaterialen via de lokale recy-

Het expo-gebouw dat geheel gemaakt is van de uitgezaagde appartement van flatgebouw, 100% circulair.

cleketen belanden, om een beter inzicht te krijgen in de bouwafvalstromen. Als het gaat lukken met die vier proefwoningen komen er op die manier nog eens 16 grondgebonden woningen in het gebied.

“Verder gaan we één flatgebouw renoveren in plaats van slopen.

Uiteindelijk is het de bedoeling dat er in het gebied 125 sociale huurwoningen komen (fase 3), deels in het oude flatgebouwcasco en deels als grondgebonden woningen. Ten slotte nog eens 25 grondgebonden vrijesectorwoningen. Per bouwdeel en per materiaal maken we samen met de betrokken partijen een analyse waar en hoe we de sloopproducten en materialen kunnen inzetten. De 3 R’s, reuse, remake en recycle, zijn daarbij in die volgorde leidend. Dus eerst kijken naar hergebruik van bouwdelen, dan de materialen opwaarderen door ze te verbeteren en – als dat allemaal niet lukt – gaan we er grondstoffen van maken voor nieuwe materialen en producten. Denk bij dat laatste bijvoorbeeld aan granulaat uit puin voor funderingsbeton.”

Superlocal Superlocal is het project gedoopt. Los van de duurzame doelstellingen willen de gemeente en de corporatie laten zien hoe je kunt omgaan met bevolkingskrimp: minder woningen en meer woon- en omgevingskwaliteit. Maar, zegt Segers, wel zoveel mogelijk met behoud van sociale structuren. “Buren die al een leven lang in harmonie samenleven en zelfs op elkaar aangewezen kunnen zijn, die moet je niet uit elkaar halen. Daarom krijgen oud-bewoners de kans 4/2018

RD 4-2018 Bouwplaats.indd 9

I

9

24-08-18 11:26

BOUWPLAATS

Spectaculaire foto’s: sloper zaagt appartement uit de bovenste verdieping van galerijflat en hijst ‘m richting maaiveld.

om terug te keren naar hun buurt. Ook in sociaal opzicht is ons handelen dus circulair te noemen.”

De bewoners en omwonenden zijn eveneens betrokken geweest bij de herinrichting en de bouwplannen. Hun inbreng is meegewogen in de uiteindelijke opzet. Een voorbeeld: vele bewoners waarderen het uitzicht vanuit de hoge flats op de bosrijke omgeving. Mede om die reden blijft één flatgebouw behouden en de zichtlijnen blijven georiënteerd zoals ze waren.

De naam Superlocal verwijst ook naar de inzet van lokale en regionale uitvoerders, want het project is nadrukkelijk bedoeld om de economie in en om Kerkrade te versterken. Verder verrichten studenten van diverse opleidingscentra veel reken- en onderzoekwerk.

Expo-paviljoen Eind verleden jaar ging fase 1 van het project op spectaculaire wijze van start. Sloper Dusseldorp kwam met het voorstel om een complete woning uit de bovenste verdieping van de te slopen galerijflat te zagen. De woning is in drie delen met een 400 tons kraan op het maaiveld gezet. Van de delen is voor IBA Parkstad (zie kader) het expositiepaviljoen gebouwd – het al genoemde proefgebouwtje. In het paviljoen dat voor 100 procent gemaakt is van hergebruikte bouwdelen en -materialen, zal de voortgang van Superlocal op de voet te volgen zijn.

Honderd procent recycling zal geen haalbare kaart zijn in fase 2, de bouw van vier proefwoningen. En ook niet bij de daarop volgende

fase die moet leiden tot de oplevering van een hoogwaardig leefgebied in 2020, tegelijk met de opening van de IBA-expositie.

Segers: “De praktijk is altijd wat weerbarstiger dan de theorie. Daarom houden we tijdens het ontwikkelproces continu de vinger aan de pols.

Is het haalbaar wat we ons hebben voorgenomen? En in hoeverre kunnen en willen we bijstellen? Vaststaat dat we zo min mogelijk willen tornen aan de oorspronkelijke circulaire gedachte.”

Borstwering Dat circulariteit niet voor 100 procent gaat lukken, was al snel duidelijk. Er is destijds, in 1967, veel asbest verwerkt in de galerijflats. De borstweringen in kozijnen zijn bijvoorbeeld asbestpanelen.

Segers: “Daar moet iets anders voor in de plaats komen. Die panelen in het expo-gebouwtje komen nu uit delen van de binnendeuren.

Ook is er asbest gevonden in de kit waarmee het glas is vastgezet.

Dat was niet te scheiden van het vensterglas dus onbruikbaar voor hergebruik. Het glas is zelfs niet geschikt als grondstof voor nieuw glas. Betonnen binnenwanden proberen we opnieuw te gebruiken in plaats van ze te vermalen tot betongranulaat. Zo zijn we de hele tijd aan het wikken en wegen. Daarbij past een intensieve samenwerking tussen de betrokken partijen, die afwijkt van het traditionele bouwproces. Je zit aan tafel met de architect die zegt wat hij nodig heeft, de aannemer die zijn eisen deelt en de sloper die aangeeft wat hij kan leveren en in welke vorm. Uiteindelijk moet het allemaal ook nog eens financieel haalbaar zijn.”

I

10 2018/4

RD 4-2018 Bouwplaats.indd 10

24-08-18 11:26

BOUWPLAATS

Hergebruik houten kozijnen

Helwig Timmerfabriek is door de uitvoerende hoofdaannemer van Superlocal gevraagd mee te denken over hergebruik van de houten kozijnen. Daar heeft het bedrijf uit Geleen graag gehoor aan gegeven, aldus directeur Wil Helwig: “We profileren ons sinds jaar en dag als innovatief bedrijf (zie ook artikel Familiebedrijf in dit nummer, red.). Dat betekent voor ons ook dat we voorop willen lopen bij de vermindering van de CO2-uitstoot. Dan is het logisch dat we erbij willen zijn als er bij wijze van spreken bij ons om de hoek geëxperimenteerd wordt met circulair bouwen.”

Het kozijnhout in de puien in het expo-gebouwtje is weer opgeknapt en voorzien van borstweringpanelen gemaakt van binnendeuren. “Dat kun je voor de overige woningen niet op die manier doen. Want die moeten iets langer mee dan de duur van de IBA Parkstadexpositie.

Wel maken we voor de proefwoningen in fase 2 volop gebruik van kozijnhout dat vrijkomt uit de sloopwerkzaamheden. Een inventarisatie heeft opgeleverd dat een gedeelte van het kozijnhout in de gevels prima opnieuw gebruikt kan worden en dat geldt zeker ook voor de binnendeuren en bergingskozijnen.”

De vier proefwoningen, die onder de Europese UIA-vlag gerealiseerd en in het voorjaar van 2019 opgeleverd worden, krijgen gelamineerde kozijnen in de gevels. De buitenzijde van het kozijn bestaat uit accoyahout en de binnenzijde uit het vuren sloophout.

Wil Helwig: “Het resultaat is een kozijn dat uitstekend presteert qua isolatie en ook qua duurzaamheid. Ten minste de eerste tien jaar kan een schilderbeurt achterwege blijven.”

Helwig Timmerfabriek trekt daarbij samen op met Mevo Houtindustrie. Deze producent van houtproducten uit Helmond staat ook aan de basis van de ontwikkeling van polypyrrool, een milieuvriendelijk conserveringsmiddel dat vurenhout waterafstotend en weersbestendig maakt en het oppervlak een dofzwarte kleur geeft. Mevo noemt deze de conserveringsbehandeling Polytreat. Wil Helwig: “Daardoor kunnen we bijvoorbeeld rabatdelen voor de borstweringen van vuren sloophout maken.”

Cijfers over de bouw De bouwsector is goed voor circa 50% van het grondstoffenverbruik in Nederland, evenals voor 40% van het energieverbruik en 30% van het waterverbruik. Daarnaast heeft een groot deel van alle afval in Nederland (circa 40%) betrekking op bouw- en sloopafval en is de sector verantwoordelijk voor circa 35% van de CO2-uitstoot.

Deelnemende partijen aan Superlocal UIA-partners HEEMwonen, gemeente Kerkrade, IBA Parkstad, Stadsregio Parkstad Limburg, Dusseldorp Infra Sloop- en Milieutechniek, Bouwbedrijven Jongen (Koninklijke VolkerWessels), Waterleiding Maatschappij Limburg (WML), Waterschapsbedrijf Limburg (WBL), gemeente Brunssum, gemeente Landgraaf, Zuyd Hogeschool en branchevereniging VERAS Overige betrokken onderwijsinstellingen TU Eindhoven, TWTH Aachen University Overige betrokkenen o.m.

Maurer United Architects (expo-gebouw); voor de kozijnen Helwig Timmerfabriek BV en Mevo Houtindustrie

Geen fossiele brandstoffen Het spreekt voor zich dat er in de nieuwe situatie geen beroep meer gedaan wordt op fossiele brandstoffen voor verwarming en warm tapwater. De daken komen vol te liggen met zonnepanelen en wellicht worden warmtepompen geïnstalleerd. Verder komen er waterbesparende systemen met buffers voorzien van waterzuiverende installaties – de zogenoemde gesloten waterkringloop.

I

4/2018 11

RD 4-2018 Bouwplaats.indd 11

24-08-18 11:26

MDF? Buiten?

In de regen? 50 jaar lang?

BEN JE GEK?

De toekomst van ramen, deuren en gevels MTX is een revolutionair product, ideaal te verwerken in raam, deur en geveltoepassingen.

Doordat het hout op natuurlijke wijze verduurzaamd en formaldehydevrij verlijmd wordt, is MTX de perfecte oplossing voor al je ontwerp uitdagingen. Het biedt de volledige ontwerpvrijheid van MDF maar dan met garanties tot 50 jaar bij gebruik in buitentoepassingen.

Het is het meest innovatieve, duurzame alternatief voor materialen als staal, plastic of beton.

Check www.mdfosb.com voor meer informatie over MTX of vraag een monster aan via info@mdfosb.com

adv_Coillte.indd 1

05-06-18 13:09

INSIDE

Bouwbesluit en bouwfysica in praktijkboek De publicatie ‘Praktijkboek bouwfysica en bouwtechniek’ biedt bouw fysische kennis en geïntegreerde oplossingen waarmee u fouten die in de werkvoorbereiding en uitvoering geregeld ontstaan terugbrengt.

De informatie in de publicatie is gerangschikt naar bouwdelen – zoals fundering, casco, gevel –, waarbij de paragrafen eenzelfde opzet vol gen: eerst een uitleg over de bouwfysische werking en de problemen die kunnen optreden. Daarna volgt een samenvatting van de eisen, zowel uit het Bouwbesluit als andere eisen. De ‘Tips voor kwaliteits borging’ wijzen op de belangrijkste punten in de uitvoeringsfase. Het verdient aanbeveling altijd ook de inleiding even door te nemen; die geeft de noodzake lijke achtergronden om deze ‘maatregelen en aandachts punten voor borging van kwali teit’ beter te begrijpen. Verder staat de publicatie boordevol referentiedetails. De meeste hiervan zijn afgeleid van de SBR Referentiedetails.

De gedrukte versie van het boek is te bestellen bij SBRCurnet voor € 149,00.

Gratis te downloaden via www.sbrcurnet.nl

Norm vlakglas gebouwen gepubliceerd De publicatie van NEN 3569 ‘Vlakglas voor gebouwen – Risico beperking van lichamelijk letsel door brekend glas’ geeft antwoord op de regeling van betrouwbaarheid. NEN 3569 geeft eisen voor verti caal geplaatst, rondom lijnvormig opgelegd vlakglas, toegepast als bouwproduct voor gebouwen en bouwwerken. Doel van de norm is het beperken van het risico van lichamelijk letsel door het breken van glas ‘ten gevolge van een stootbelasting door personen’. Daarmee wordt letsel door scherven en vallend glas bedoeld. Letsel door het bezwijken zelf wordt geregeld in NEN 2608 (over het draagvermogen en de vervormingen van vlakglas; methode Fine & Kinney). De norm vervangt NEN 3569:2011. Drie van de belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de vorige versie zijn de aanscherping van de beschrij ving van de oplegging van het glas, de aanpassing van de definitie over de minimale dagmaat en de afstemming van de gebruiksfuncties op die functies genoemd in het Bouwbesluit 2012.

Zie www.nen.nl

Luchtdichte aansluiting van kozijnen Zowel overheid als bewoners stellen steeds hogere eisen aan de ener giezuinigheid en het comfort van woningen. Extra aandacht voor de luchtdichtheid is dan ook noodzakelijk. Immers, via lekken kan lucht ongecontroleerd in en uit de woning stromen. Dit leidt tot tochtklach ten, vochtklachten en onnodig energieverlies. Het luchtdicht uitvoeren van kozijnaansluitingen in de gebouwomhulling en van beglazing of draaiende delen met het kozijn speelt daarbij een cruciale rol. Dit info blad van SBRCurnet laat zien hoe dat moet aan de hand van instructies voor vier soorten aansluitingen: aansluiting van binnenspouwblad met spouwlat, aansluiting van spouwlat met kozijn, aansluiting van kozijn met draaiende delen en de aansluiting van beglazing met het kozijn.

Het infoblad is te downloaden op www.sbrcurnet.nl

Norm brandveiligheid gebouwen herzien NEN en Brandveilig Bouwen Nederland (BBN) gaan samenwerken aan de herzie ning van NEN 6093 ‘Brandveiligheid van gebou wen – Beoordelingsmethode van rook en warmteafvoer installaties’. NEN 6093 geeft de eisen voor het beoordelen van voorzieningen voor de afvoer van rook en warmte (RWA installaties) in gebouwen. De huidige versie van NEN 6093 stamt uit 1995, aangevuld met een wijzigingsblad uit 2004. De norm is toe aan een herziening zodat deze weer aansluit op de stand der tech niek, de nieuwste bouwtechnieken en bouwvormen en de huidige kijk op brandveiligheid. Er is verder een sterke behoefte de norm uit te breiden met handvatten voor het bepalen van de brandomvang en het warmtevermogen in de meest voorkomende situaties. Momenteel wordt gewerkt aan de samenstelling van ‘werkgroep NEN 6093’ met daarin vertegenwoordigers van onder meer gebouweigenaren, inspec tie instellingen, brandweer, adviesbureaus en verzekeraars. De werk groep gaat naar verwachting in september van start.

Zie voor de huidige norm www.nen.nl.

4/2018

RD 4-2018 Inside 1 pag.indd 13

I

13

24-08-18 11:26

CONCEPTUEEL BOUWEN Tekst Hans Fuchs Beeld NEZZT

NEZZT-modules: prefab, all electric, plug and play

Op weg naar biobased en smart domotica De prefab NEZZT-modules van De Meeuw kunnen de hele wooncarrière van bewoners faciliteren: veel ruimte als het nodig is, minder als dat gewenst is. Het concept is voortdurend in ontwikkeling, stelt NEZZT-directeur Bas de Haan: “De komende jaren wordt de rol van de toeleveranciers groter: zij kennen de materialen en de mogelijkheden.” Dat is al zichtbaar in Spark Village in Amsterdam, waar NEZZT koos voor aluminium kozijnen van Reynaers. Projectmanager Theo van der Meijden van Reynaers: “Wij konden aantonen dat aluminium past in dit concept. Esthetisch, maar ook in de exploitatie en wat betreft circulariteit.”

72 sociale huurwoningen in Almere Stad, 81 sociale huurwoningen aan de Van Lohuizenlaan in Amsterdam, 110 eenpersoonsstudio’s en tweepersoonsappartementen in de sociale huursector aan de Amsterdamse Louwesweg. Corporaties maken gretig gebruik van de tijdelijke en herplaatsbare huisvesting van NEZZT, het woninglabel van De Meeuw. Afgelopen juli ging bij De Meeuw de productie van start van het tot nog toe grootste project: Spark Village op het Amsterdam Science Park. De Meeuw bouwt er 240 NEZZT-woningen voor studenten en statushouders voor woningcorporatie Rochdale.

Oplevering: dit jaar nog.

En het concept blijft niet binnen de landsgrenzen. In Abu Dhabi zijn plannen voor een toren naar ontwerp van architectenbureau OMA van Rem Koolhaas, waar NEZZT-modules worden gestapeld tot zestien lagen hoog. Daarnaast is NEZZT actief in België, Zwitserland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.

Bouwen voor Jan Doorsnee Samenwerken met sterarchitecten, grote corporaties als klant, grensoverschrijdende ambities: met NEZZT lijkt De Meeuw het imago van saaie ‘ketenstapelaar’ van zich af te willen werpen. NEZZT-directeur Bas de Haan: “Met NEZZT opereert De Meeuw voor het eerst op de woningmarkt. Het concept is ontwikkeld als antwoord op ontwikkelingen in de maatschappij. Er komen meer en meer eenpersoonshuishoudens en kleine huishoudens, er is sprake van vergrijzing. Dat heeft impact op de woningmarkt. Maar we bouwen nog als tweedui-

NEZZT-modules: verplaatsbaar, herbruikbaar en volledig demontabel.

zend jaar geleden: twee lagen onder een kapje voor Jan Doorsnee.”

Dat klassieke woningtype sluit niet meer aan op de vraag, aldus De Haan: “Kijk naar woningcorporaties in krimpgebieden, naar de corporaties in Amsterdam. Die wensen een ander soort nieuwbouw, minder groot en minder lang in gebruik. Die vraag kun je beantwoorden met flexibiliteit en aanpasbaarheid.”

Lego Het concept is op die twee principes gegrond. Bas de Haan: “De modules kunnen worden geplaatst voor een periode van enkele jaren, en dan desgewenst verplaatst en hergebruikt op een andere locatie.

De NEZZT-modules zijn volledig demontabel.”

Daarnaast kan het concept meegroeien en -krimpen met woonwensen: “NEZZT werkt als Lego. Op de hoeken van de modules bevinden zich kolommen met koppelstukken waarmee je de modules aan elkaar schakelt. We bieden momenteel verschillende basisformaten aan, en werken toe naar een configurator waarmee een klant zijn eigen woonruimte samenstelt. Je kunt nu bijvoorbeeld kiezen uit familynezzt, singlenezzt, of socialnezzt waarbij je in een woongemeenschap ruimtes en voorzieningen deelt. Je kunt als klant je woning steeds opnieuw configureren en aanpassen aan je actuele wensen.”

I

14 2018/4

RD 4-2018 Conceptueel bouwen 3 pag.indd 14

24-08-18 11:32

CONCEPTUEEL BOUWEN

Spark Village

Prefab en ‘plug and play’ Die flexibiliteit-op-maat is niet aan de orde in de recente Amsterdamse en Almeerse NEZZT-projecten. De Haan: “Het is in de praktijk mogelijk, maar een project moet er wel op ingericht zijn. Je moet daar als opdrachtgever van tevoren over nadenken, in verband met zaken als fundering en extra bouwruimte. In de projecten in Almere en Amsterdam is dat niet gedaan. Die woningen worden verplaatst en dan op een nieuwe locatie opnieuw gebruikt, of na de gebruiksfase in hun geheel teruggenomen.”

De modules zijn volledig geprefabriceerd. De basis is staal en beton. Bas de Haan: “De prefab vloer bestaat uit een stalen cassette – een rechthoek met stalen liggers – die in een mal wordt geplaatst waarna er beton in gegoten wordt. Het plafond is een prefab staalelement. De wanden zijn van hsb en worden bij De Meeuw geproduceerd. De buitenspouw wordt naar believen voorzien van baksteenstrips, hout of staal. De binnenwanden zijn metalstud constructies, afgewerkt met Fermacell.”

En NEZZT is plug and play, aldus De Haan: “De modules gaan hier het terrein af compleet met alle installaties. Onze nieuwste generatie modules wordt veelal all-electric uitgevoerd en scoort daarbij minimaal energielabel A dankzij zonnepanelen, een warmteterugwininstallatie en een warmtepomp.”

Voor woningcorporatie Rochdale bouwt De Meeuw 240 NEZZT-woningen, bestemd voor studenten en statushouders.

De woningen komen op het Amsterdam Science Park, dat wordt ontwikkeld tot internationaal kenniscomplex met een mix van wetenschappelijk onderwijs, onderzoeksinstanties en kennis­ intensieve bedrijven. Spark Village is ontworpen door architectenbureau Kok Harleman uit Amsterdam.

Spark Village op het Science Park in Amsterdam. Woningen voor studenten en statushouders.

I

4/2018 15

RD 4-2018 Conceptueel bouwen 3 pag.indd 15

24-08-18 11:32

23 – 26 OKTOBER 2018

GLASS CONNECTS Ontdek nieuwe zakelijke gebieden, toepassingen, producten en technieken. Of het nu gaat om glas in binnenhuisarchitectuur, in de gevels, in combinatie met hout, metaal of steen.

Nergens anders, alleen hier op ’s werelds toonaangevende vakbeurs glasstec. Wees erbij!

Meer informatie:

glasstec.de/crafts

Informatie in Nederland: Fairwise bv Zeestraat 100 _ 2518 AD Den Haag Tel. +31 (0) 70 350 1100 info@fairwise.nl

www.fairwise.nl

glt1802_Handwerk_91x267_NL.indd 1

RD 4-2018 Conceptueel bouwen 3 pag.indd 16

13.07.18 15:19

24-08-18 12:17

CONCEPTUEEL BOUWEN

Spark Village.

Projectmanager Theo van der Meijden van Reynaers: “Normaal gesproken kies je voor tijdelijke bouw al snel voor kunststof of houten kozijnen en deuren. Maar wij konden De Meeuw overtuigen dat aluminium een goed alternatief is. Esthetisch, maar ook in de exploitatie en wat betreft circulariteit.”

Proefwoning met slanke profielen

Het woningbouwcomplex Karmijn in Amsterdam telt 88 eenpersoonsstudio’s en 22 tweepersoonsappartementen.

Biobased en domotica Hergebruik is het verdienmodel. Dat maakt het concept ook circulair, stelt Bas de Haan: “De crux van circulair bouwen is dat we geen of weinig beroep doen op grondstoffen. De modules worden herplaatst en hergebruikt of gedemonteerd. En bij demontage hergebruiken we de onderdelen van de module. Het enige wat verwijderd wordt en uit de cyclus verdwijnt, is de aanheling die we bij montage aanbrengen in de naden van de betonvloer. De discussie is natuurlijk of beton circulair is. De keuze voor betonvloeren werd binnen De Meeuw gemaakt lang voordat NEZZT aan de orde was. We kampten vroeger met dat stigma van ‘de keet’ met zijn gehorige houten wandjes. Toen is ooit besloten om betonnen vloeren te gaan gebruiken, voor een betere isolatie. Bij ons is het zo dat alle vloeren worden hergebruikt. Daarin steekt de circulariteit.”

Bas de Haan verwacht dat bij het concept het accent de komende jaren meer komt te liggen op comfort en welzijn: “Dat zal vertaald worden naar de inzet van biobased materialen. Dat is voor ons vrij pril. Ook technologisch zijn er veranderingen op komst. Dat zien we nu al. In drie micro-appartementen die we vorig jaar bouwden in Almere zit slimme domotica. Alles wordt in die woningen aangestuurd vanaf de tablet en de smartphone.”

Spark Village is het eerste project waarbij Reynaers in NEZZT participeert. Van der Meijden: “NEZZT zit in een exclusiever segment dan de andere producten van De Meeuw. Daarbij past een materiaal met een fraaie uitstraling. Daarnaast biedt aluminium meer keuze van systemen. En men kan bij gestapelde bouw beter voldoen aan eisen ten aanzien van brandwerendheid. Aluminium is bovendien 100 procent recyclebaar.”

Over het terugnemen van de aluminium kozijnen heeft Reynaers nog geen afspraken met De Meeuw. Van der Meijden: “Hun verdienmodel is natuurlijk dat een NEZZT-woning blijft staan of in zijn geheel wordt hergebruikt – inclusief de aluminium kozijnen die er al inzitten.”

Bijzonder aan Spark Village is dat Reynaers de profielen levert, Van Oorschot Aluminium Constructies uit Helmond de kozijnen maakt, maar De Meeuw de montage van de kozijnen zelf doet, in de eigen fabriek.

In Spark Village wordt raam- en deursysteem CS 77 van Reynaers gebruikt. Van der Meijden: “Dit systeem sluit qua aanzicht aan op de kunststof profielen die aanvankelijk in het project gebruikt zouden worden. We maken binnenkort ook een proefwoning in Amsterdam, waar we ons SL 38 raam- en deursysteem toepassen. Dat is veel slanker en sluit beter aan op de wens van architecten om ranke systemen te gebruiken, zoals de vroegere stoeltjesprofielen.”

Karmijn en Lohuizen Binnen zes maanden tijd – van toekenning vergunning tot oplevering – stonden ze er: 110 sociale huurwoningen aan de Amsterdamse Louwesweg voor statushouders en starters op de Amsterdamse woningmarkt. Het woningbouwcomplex Karmijn telt 88 eenpersoonsstudio’s en 22 tweepersoonsappartementen. Woningcorporatie Alliantie laat de NEZZT-woningen minimaal tien jaar op deze locatie staan. De woningen zijn ontworpen door SVP architecten.

Karmijn was het eerste van twee grote projecten die Alliantie en NEZZT in Amsterdam realiseerden. Begin 2018 zijn aan de Van Lohuizenlaan nog eens 81 woningen voor dezelfde doelgroepen opgeleverd.

Meerwaarde via toeleveranciers Toeleveranciers zijn binnen NEZZT belangrijke partners, aldus de Haan: “Zij staan het dichtst op de ontwikkelingen, innovaties en mogelijkheden binnen hun eigen vakgebied. Daar willen we meer gebruik van gaan maken, onder andere om de circulariteit van het concept te vergroten.”

In Spark Village is dat al zichtbaar. De 240 woningen voor studenten en statushouders krijgen aluminium ramen en deuren van Reynaers.

Woningen van NETZZ-modules aan de Van Lohuizenlaan in Amsterdam.

I

4/2018 17

RD 4-2018 Conceptueel bouwen 3 pag.indd 17

24-08-18 11:32

DUURZAAMHEID Tekst Hans Fuchs Beeld EVA architecten; Octatube; Luuk Kramer

Projectgegevens Opdrachtgever: Edmuntend Properties, IJsselstein Architect: E V A architecten, Utrecht Projectarchitect: Maarten Terberg Aannemer: Van Baaren aannemers, Lopik Gevel: Octatube, Delft Installaties (elektriciteit en warmte):

Terberg Totaal Installaties, IJsselstein Constructeur: Geelhoed Engineering, Moordrecht Adviseur installaties: Total Building Technologies, IJsselstein Advies bouwfysica: LBP Sight, Nieuwegein

De Curve scoort A++++

Warm gebogen glas in cool kantoorpand Structureel glas van vloer tot plafond, convex en concaaf gebogen glaspanelen op de hoeken: in De Curve in IJsselstein drukte projectarchitect Maarten Terberg de transparante bedrijfscultuur van de gebruiker uit in een verfijnde glasgevel: “De inzet was een duurzaam gebouw,

Verfijnd en industrieel: De Curve.

70 procent beter dan het bouwbesluit vraagt. Het gasloze kantoorpand is voorzien van een warmtepomp met een gesloten bodemwisselaar (WKO). Zonnepanelen op het dak wekken genoeg stroom op om het gebouw zelfvoorzienend te maken voor elektriciteit. CO2gestuurde zone-luchtbehandeling en aanwezigheidsdetectors voor de ledverlichting voorkomen energieverspilling.

mét glas rondom maar zónder extra installaties. Dat is

Landmark

gelukt dankzij de oriëntering van het kantoorpand en de

De Curve staat sinds de nazomer van 2017 op een zichtlocatie aan de entree van een bedrijventerrein, tegen het stadshart van IJsselstein aan. Projectarchitect Maarten Terberg van het Utrechtse bureau EVA architecten noemt De Curve een landmark aan de rand van het stadje aan de Hollandsche IJssel.

Terberg ontwierp het opvallende glazen kantoorpand voor het naburige installatiebedrijf: “Het gebouw is deels ontworpen voor specifiek gebruik, deels voor verhuur aan derden. De gebruiker is een dochterbedrijf van het installatiebedrijf naast De Curve. Dat groeide uit het bestaande pand en greep die groei aan voor nieuwbouw met een eigen gezicht. De helft van De Curve verhuurt men aan derden.”

zonwerendheid van het glas.” Gevelbouwer Octatube werkte samen met de architect de detaillering van de gevel uit en monteerde de glaspanelen. Projectleider Bart van Velzen: “De opdrachtgever wilde dat de verfijning en de technische uitstraling van de gevel precies werd uitgevoerd zoals de architect die had vastgelegd in 3D-renders.”

Een rondom glazen kantoorpand dat A++++ scoort en af kan zonder extra installaties voor koeling, verwarming en zonwering? In het duurzaamste kantoorpand van IJsselstein is het een feit: De Curve kreeg rondom een volledig glazen gevel met op de hoeken convexe en concave warmgebogen panelen. Met een EPC van 0,3 presteert De Curve

Transparantie In het ontwerp was transparantie leidmotief. Maarten Terberg: “Transparantie is een kernwaarde van de hoofdgebruiker van De Curve. Dat resulteerde in een kantoorpand met een volledig glazen

I

18 2018/4

RD 4-2018 Duurzaamheid 3 pag.indd 18

24-08-18 11:37

DUURZAAMHEID

“ Transparantie is een kernwaarde van de hoofdgebruiker van De Curve. Dat is vertaald in een kantoorpand met een volledig glazen gevel”

Aluminium banden

gevel.” Rondom heeft De Curve op twee verdiepingen gevels met dubbelglas panelen van 180 centimeter breed en 260 centimeter hoog. De vlakglas panelen hebben een opbouw van 8/14/10.10.4 (8 mm buitenblad, 14 mm spouw met argon en 2 keer 10 mm binnenblad). Bij de warmgebogen glaspanelen op de hoeken is de opbouw 8/18/8.8.4.

Maatwerk van Octatube

De geschroefde aluminium banden ter hoogte van de vloeren en plafonds dragen bij aan het technische gevelaanzicht.

Projectarchitect Maarten Terberg: “De aluminiumlijsten zijn decoratief en ontworpen omwille het technische aanzicht dat ons voor ogen stond.” Ook deze banden werden door gevelbouwer Octatube vervaardigd en gemonteerd. Bart van Velzen van Octatube: “Het zijn geen extrusiepanelen, maar aluminium strips die los op de achterplaat zijn geschroefd. De gebogen panelen zijn lasergesneden.”

De gevel is in De Curve zo beeldbepalend voor het ontwerp, dat de opdrachtgever besloot om naast de constructief aannemer een specialistische aannemer voor de glasgevel in de arm te nemen. Dat werd Octatube uit Delft, dat de gevel vervaardigde en monteerde.

Projectleider Bart van Velzen: “Opvallend aan de glasgevel is de verfijning en de industriële uitstraling. Tussen de dubbelglas panelen van De Curve zitten geen storende lijsten, maar smalle kitnaden. De architect had dat beeld vastgelegd in 3D-renders. De opdrachtgever hechtte eraan dat dat ook zo zou worden uitgevoerd.”

Het structurele glas in De Curve is maatwerk, wat betreft constructieve sterkte en doorvalveiligheid. Van Velzen: “In het dichte deel van de vloerwand worden alle krachten opgevangen. Daar zitten relatief veel passtukken in de vloer, in een thermisch ontkoppeld U-profiel.

Het geheel is een stalen constructie die de panelen verbindt, als een ladderframe. Op de kop van dat ladderframe zitten de U-profielen.”

De montage van de glaspanelen nam vijf maanden in beslag.

I

4/2018 19

RD 4-2018 Duurzaamheid 3 pag.indd 19

24-08-18 11:37

Uw innovatieve partner in de nieuwste generatie draai- en schuifdeurautomatisatie

Open nieuwe deuren samen met Mauriks Solutions en Face en reduceer het energie verbruik met meer dan 50%

www.maurikssolutions.com Mauriks Solutions | t +31 (0)73 646 11 00 | e info@maurikssolutions.com | i www.maurikssolutions.com

vinGarant®, huismerk van de ketenpartner bij uitstek!

MET IS GRAT a® r t x E vin

Uw E WAARD of IN 1,35 2 mK 0,98 W/

vinGarant® is het huismerkkozijn van Van de Vin. Het is een kozijn met een optimale prijs-kwaliteitverhouding en is uitgevoerd met standaarddetails die voldoen aan de huidige normen en eisen. vinGarant® is bovendien een product met méér dan de gewenste technische prestaties volgens de KVT en het Bouwbesluit. Van de Vin stelt dan ook hoge minimumeisen aan zijn houten gevelelementen.

Het vinGarant®kozijn is leverbaar in concept II, III en IV. Het is voorzien van een CE Keurmerk, SKH Verklaring en 10 jaar garantie. Het kozijn kan gemonteerd worden met een SKH Procesverklaring.

De uitvoering van het vinGarant® kozijn is een typisch voorbeeld van onze geslaagde co-productie met een geselecteerde groep vooraanstaande toeleveranciers. Over ketensamenwerking gesproken.

Van de Vin ramen en kozijnen b.v. - Industrieterrein ‘De Poortmannen’ De Geestakkers 8, 5591 RC Heeze - Postbus 102, 5590 AC Heeze T: 040 2241999 - F: 040 2241990 - E: info@vandevin.nl - www.vandevin.nl

RD 4-2018 Duurzaamheid 3 pag.indd 20

24-08-18 11:37

DUURZAAMHEID

Van Velzen: “Het is allemaal millimeterwerk bij deze constructie.

Dat kost veel tijd. Het plaatsen van het glas zelf was in twee weken afgerond.”

Coating Insteek van De Curve was transparantie zonder extra installaties.

Maarten Terberg: “We wilden hier niet meer installaties dan bij een ‘reguliere’ gevel. Dat was om te beginnen haalbaar dankzij de gunstige oriëntering van het gebouw. Het meeste glas in De Curve zit aan de noordwestzijde.”

Het dubbelglas is daarnaast voorzien van een zonwerende coating op zijde 2. De vlakglas panelen hebben een lichttoetreding (LTA) van 47 procent en een zonnewarmtetoetreding (ZTA) van 31 procent. Bij de warm gebogen glaspanelen bedraagt de LTA 48 procenten en de ZTA 32 procent.

Omwille van het doorzicht en de eenheid in de kleur van het glas, is de coating in één gebogen paneel aangepast. Van Velzen: “Bij het convexe paneel op de verdieping, in de hoek van het dakterras, zit de coating op zijde 3. Je kunt de panelen niet op de coatingzijde leggen bij het buigen. Zodoende moest de coating bij dit paneel op zijde 3.

Doordat de coating op een andere zijde zit, doet deze het voor de ZTA minder goed: 45 procent. Dit paneel is relatief klein en zit onder de luifel, dus is dit niet zo kritisch voor de warmtelast.”

Montage van de glaspanelen.

Overstekken De glazen gevel was ook haalbaar dankzij de forse overstekken in het gebouw. Maarten Terberg: “De gevelband springt op specifieke punten los en zorgt voor overstekken op plekken waar de zoninval moest worden beperkt. De overstekken van 125 centimeter aan de zuidwestgevel dragen veel bij aan de zonwering. Op de begane grond zit dat niet, daar is het binnen ook wel iets warmer.” Op beide verdiepingen beschikken de gebruikers over screens als binnenzonwering.

Montage van een gebogen paneel.

Tussen de panelen geen storende lijsten, maar smalle kitnaden.

Gedraaid en uitkragend De Curve volgt de bestaande rooilijn van de naastgelegen bedrijfspanden. Projectarchitect Maarten Terberg: “De insteek was zoveel mogelijk vierkante meters maken. De maximale hoogte was vastgelegd en parkeren moest op het eigen terrein worden opgelost.”

Op de verdieping kraagt de iets gedraaide verdieping van De Curve uit om de hoek van het kantoorpand te accentueren en het uitzicht optimaal te benutten. Aan het binnenterrein wijkt de gevel terug om ruimte te scheppen voor de daktuin. Terberg koos voor halfverdiept parkeren – in een bak waarvan de hoeken eveneens zijn afgerond.

Warmgebogen glas op de ronde hoeken.

I

4/2018 21

RD 4-2018 Duurzaamheid 3 pag.indd 21

24-08-18 11:37

FAMILIEBEDRIJF Tekst Arie Grevers Beeld Helwig Timmerfabriek

Helwig Timmerfabriek – 87 jaar nieuwsgierig naar nieuwe ontwikkelingen

‘ Innovaties beginnen met een idee en een stuk hout’

De derde generatie van het familiebedrijf Helwig staat aan de wieg van tal van vernieuwende initiatieven.

En dat hebben ze van geen vreemde, want de oprichter van het bedrijf had al een scherp oog voor de jongste ontwikkelingen.

De vierde generatie Helwigs heet Bob. Hij wordt geflankeerd door de huidige directie en derde generatie: links Wil en rechts Frank.

financiën, personeelszaken en de algemene leiding. Zijn broer is de techneut en zorgt voor het reilen en zeilen in de fabriek en is verantwoordelijk voor kwaliteit.

Houten kozijnen Wie bijna tien jaar voor de Tweede Wereldoorlog zijn zojuist opgerichte bedrijf een ‘Elektrische Timmerfabriek’ noemt, wil een signaal afgegeven. Hij wil zeggen: ik ben een modern bedrijf gestart en ik sta open voor vernieuwing. Er zit nog een boodschap in verscholen. De naamgever vindt het productieproces belangrijk door te benadrukken dat de houtbewerkingsmachines elektrisch worden aangedreven. Dat zijn zaken die Wil Helwig kennelijk bewust of onbewust wilde uitdragen toen hij op 4 februari 1931 zich met deze naam, als Elektrische Timmerfabriek W Helwig, inschreef in het Handelsregister van de regionale Kamer van Koophandel – plaats van vestiging werd zijn woonplaats Geleen.

Kennelijk heeft hij dat innovatieve karakter stevig verankerd in de genen van het bedrijf, want anno 2018, aldus zijn kleinzoon en naamgenoot Wil Helwig, wil het bedrijf vooroplopen in de ontwikkelingen en dat laten zien door zich te profileren met innovatieve concepten en producten. Hij geeft samen met zijn broer Frank leiding aan Helwig Timmerfabriek BV en is verantwoordelijk voor acquisitie,

De eerste jaren na de start in 1931 waren niet gemakkelijk. Wil Helwig maakte onder meer houten eggen en ploegen voor de Limburgse boeren en het was niet ongebruikelijk dat hij in ruil daarvoor wat graan, eieren en vlees ontving. Maar na de Tweede Wereldoorlog ging het crescendo. Dankzij de economische groei die in Limburg vooral door het succes van de kolenmijnen tot stand kwam, hadden de mensen weer geld te besteden. In de jaren vijftig ontwikkelde het bedrijf zich van een breed georiënteerde timmerfabriek tot een onderneming die zich ging toeleggen op de productie van houten kozijnen voor de woningbouw. Ook bleef men nog tot eind jaren tachtig balies en trappen produceren.

Jos en Jacq, de tweede generatie Helwigs, namen in 1966 het roer over van de oprichter. Het waren de hoogtijdagen van de kozijnen.

Althans tot ongeveer begin jaren tachtig toen er door een diepe crisis in de bouw behoorlijk de klad in kwam. Een moeilijke tijd die toch weer gevolgd werd door een periode van voorspoed. Het keerpunt viel ongeveer samen met het aantreden in 1987 van de derde generatie,

I

22 2018/4

RD 4-2018 Familiebedrijf.indd 22

23-08-18 08:47

FAMILIEBEDRIJF Helwig verwerkt hout en wil transparant zijn. Hout en glas, deze twee materialen zijn verwerkt in de entree van het huidige bedrijfsgebouw.

Wil en Frank. Een jaar later verhuisde het bedrijf naar de huidige locatie, waar inmiddels een goed geoutilleerde productieruimte van 15.000 vierkante meter is ingericht. In 2006 bestond het bedrijf 75 jaar. Ter gelegenheid daarvan kreeg het bedrijfsgebouw een compleet nieuwe, eigentijdse entree van glas en hout.

Belang van vakbekwame mensen De jubilea zijn altijd gezamenlijk met de medewerkers gevierd. Wil Helwig: “In 1996 toen het bedrijf 65 jaar bestond, zijn we met z’n allen naar Euro Disney geweest. Een geweldige ervaring. En je merkt dat je er wat voor terugkrijgt. We hebben nauwelijks verloop onder de medewerkers. En dat komt zeker mede doordat we altijd, ook in slechte tijden, een sociaal beleid hebben en jonge mensen opleiden.

In 2007 kreeg onze toenmalige praktijkopleider, Hub Webers, de prijs voor de beste praktijkopleider in het houtvak van de branchevereniging van de hout- en meubelindustrie. Daar waren we erg trots op want we hechten grote waarde aan goed en vakkundig personeel. Al sinds 1990 hebben we een behandelkamer waar de fysiotherapeut elke woensdagmiddag de mensen behandelt die kampen met fysieke klachten. Puur om redenen van preventie. We zijn zelfs nog een tijdje mede-eigenaar geweest van een fysio-sportschool op het perceel naast ons bedrijf. Daar kunnen onze mensen ook terecht voor bedrijfsfitness. Die inspanningen zie je terug in het lage ziekteverzuim. Je kunt in het productieproces zoveel robots inbouwen als je wilt, maar zonder vakbekwame mensen die de kwaliteit van het werk kunnen beoordelen, ben je nergens.”

Showroom midden in de productiehal. Klant kan zien hoe kozijnen gemaakt worden.

Begin van deze eeuw breidde onderneming zich uit en startte twee nieuwe bedrijven. Prohout is een houtleverancier van met name meranti, merbau en mahonie. En Hermetico verzorgt bij renovatie de complete montage van kozijnen en geveldelen. Door die combinatie van bedrijven en de samenwerking met derden (zie ook artikel Bouwplaats over project Superlocal) beheerst Helwig de complete keten tot en met eindmontage en oplevering. Een mooi voorbeeld is de renovatie van 492 appartementen in Heerlen waarvan een illustratief filmpje te vinden is op de website van het bedrijf, www.helwig.nl.

Vallen en opstaan Er zijn experimenten geweest met bamboe. Wil Helwig: “Dat heeft echter niet tot het gewenste resultaat geleid en dan houd je er weer mee op. Innoveren gaat met vallen en opstaan.”

Gelukkig waren de meeste innovatieve ontwikkelingen waaraan het bedrijf zijn bijdrage leverde of die het in een zeer vroeg stadium geadopteerd heeft, succesvol. Denk aan: Dutch Innohouse, het ComVita-concept, de Comfortgevel, het Longlife-concept van Sikkens, het modulair hsb-systeem iXpando!, de ventilatiedorpel Movair, het gelamineerde kozijn Ibrid met accoyahout. En zo zijn er nog veel meer te noemen.

Wil Helwig: “De toepassing van plantagehout Red Grandis is een recente ontwikkeling in ons bedrijf waar we veel van verwachten.

De houtsoort is een beter alternatief voor tropisch hardhout, dat in Nederland te pas en te onpas wordt voorgeschreven.”

Voorloper en vernieuwer

Productieproces centraal

Sinds de derde generatie aan het roer staat, is het aantal vernieuwende initiatieven nauwelijks te tellen. Nu waren er – in lijn met het gedachtegoed van de oprichter – altijd wel vernieuwende stappen gezet, maar de afgelopen 25 jaar profileert het bedrijf zich nadrukkelijk als voorloper en vernieuwer. Er is al gewezen op de zorg voor de gezondheid van de medewerkers. En in 2012 mochten Wil en Frank de prijs voor maatschappelijk verantwoord ondernemen van de stad Sittard-Geleen in ontvangst nemen, mede vanwege hun bijdrage aan diverse maatschappelijke projecten en organisaties.

Het meest opvallend blijft echter hun bijdrage aan conceptuele en technische vernieuwingen.

Er is door de jaren heen altijd een groot belang gehecht aan het productieproces. Dat school 87 jaar geleden al in de eerste naam van het bedrijf, de Elektrische Timmerfabriek, en daar is tot op de dag van vandaag weinig aan veranderd. Bob Helwig, zoon van Wil en daarmee de vierde generatie in het bedrijf, is verantwoordelijk voor het BIM- en leanproces, waardoor productieprocessen in een open omgeving, snel, transparant en flexibel aan te sturen zijn. Tekenend is ook dat bij Helwig de showroom midden in de fabriek staat. De bezoeker kan met eigen ogen zien hoe de producten die er zijn uitgestald gemaakt worden. Wil Helwig: “Iets nieuws creëren begint bij ons met een idee en een stuk hout.”

4/2018

RD 4-2018 Familiebedrijf.indd 23

I

23

23-08-18 08:47

UITGELICHT

Kunststof kozijnen in vijf werkdagen Raam en Deur ontvangt wekelijks vele persberichten, die de uitgever van het blad graag op de website: www.raamendeuronline.nl plaatst. Het is echter onmo gelijk dat al die persberich ten een plaats krijgen in het blad. Daarom maakt de redactie elke twee maanden een selectie van ongeveer zes berichten die, volgens de redactie, wat extra aan dacht verdienen.

Toeleveringsbedrijf Online wil een totaalaan bieder zijn van kozijnen. Op weg naar de rea lisatie van deze ambitie kan het bedrijf nu behalve houten kozijnen op maat ook kunst stof kozijnen leveren. Binnen vijf dagen na plaatsing van de bestelling kan het kozijn op locatie zijn. Uit analyses van online zoekge drag van de doelgroep is gebleken dat de vraag naar kunststof kozijnen groot en groei ende is. Dat komt volgens de leverancier mede doordat kunststofkozijnen met hout nerfstructuur nauwelijks te onderscheiden zijn van hun houten tegenhanger.

Het ligt in de lijn der verwachting dat het assor timent in de toekomst verder wordt uitgebreid.

Stevige mobiele batterij voor bouwplaatsen Energieopslag in grote vermogens is nu ook beschikbaar voor tijde lijke projecten op wisselende locaties. De nieuwe installatie, een 20 ft container gevuld met lithium ion accu’s, is gepresenteerd door Bredenoord, heeft een vermogen van 600 kilowattuur en kan binnen een uur opladen en ontladen. Door de gepatenteerde opbouw en con structie is de zogeheten Big Battery Box de eerste grotere batterij die veilig en snel verplaatst kan worden, aldus de leverancier. De accu’s zijn op te laden via zonnepanelen, windmolens, het vaste net en aggregaten. Doordat de energie nu ook uit duurzame bronnen kan komen, noemt de leverancier zijn product een flinke stap richting 100 procent duurzame mobiele stroom.

De installatie is in te zetten voor bouwplaatsen, snellaadstations, eve nementen, netovernames en leent zich in het bijzonder voor een hoge stroomvraag van korte duur, bijvoorbeeld als er op een bouwplaats tij delijk een torenkraan in actie komt.

24

I

2018/4

RD 4-2018 Uitgelicht.indd 24

23-08-18 08:49

UITGELICHT

Dakramen bedienen met je stem

Het nieuw smarthomesysteem van Velux en Netatmo zorgt uit zich zelf voor een gezonder binnenklimaat. Dakramen, rolluiken en raam decoratie dus die zelfstandig open en dicht gaan op basis van het weer en de CO2 concentratie, luchtvochtigheid en temperatuur in huis. Het is volgens de leverancier het eerste smarthomesysteem dat de luchtkwaliteit in huis reguleert met hightech sensoren en weer apps. Dat betekent – behalve comfort en gemak – een gezonder bin nenklimaat, aldus de leverancier. Nog een primeur: dankzij de con

nectie met de Apple HomeKit is het systeem spraakgestuurd te bedienen.

Het zogeheten Velux Active systeem werkt met een bedieningsapp voor iOS en Android en is behalve via spraakherkenning ook gewoon aan te sturen met een paar tikken op de smartphone. Het systeem is ontwikkeld in samenwerking met Netatmo, een Frans techbedrijf.

Velux Active met Netatmo startpakket is bij dealers verkrijgbaar voor 249 euro. De aanvullende binnenklimaatsensoren kosten 99 euro.

Bepaal online de geschikte doekzonwering

Wie zijn keuze heeft laten vallen op buitendoekzonwering, wil natuur lijk wel graag het type doek dat het beste past bij zijn wensen.

Renson heeft daartoe de online Screen Selector ontwikkeld. Op basis van verschillende criteria waaronder het type raam (zoals hoekraam, schuifraam, horizontale beglazing) en aan de hand van persoonlijke

voorkeuren leidt Renson de gebruiker door het keuzemenu. Moet het een verduisterend screen worden? Hoe belangrijk is lichtinval en zicht naar buiten? Welke kleuren genieten de voorkeur? Wat zijn je eisen op het vlak van privacy? De antwoorden op dergelijke vragen leveren uiteindelijk het gewenste buitendoek op.

Meer ruimte en licht onder de dakpannen Fakro heeft een dakkapel ontwikkeld voor meer daglicht en extra ruimte onder de dak pannen. Dat maakt de kamers aldaar, zegt de

producent, meer ruimtelijk en comfortabeler, ook al doordat ventileren eenvoudiger wordt.

De dakkapel kan ook aan de straatzijde zon der vergunning aangebracht worden, doordat deze niet verder dan 60 centimeter boven het dakvlak uitsteekt. Ook aan kindveiligheid is gedacht. Door speciale voorzieningen aan te brengen is het voor peuters onmogelijk om het raam zomaar te openen.

De dakkapel is leverbaar in vier verschillende uitvoeringen: twee of drie dakramen onder en dezelfde aantallen boven; twee of drie dakra men onder en een dichte bovenzijde.

4/2018

RD 4-2018 Uitgelicht.indd 25

I

25

23-08-18 08:49

DIGITAAL

Tekst Geert Hilferink Beeld VKG

Verzekerd van ketenbrede kwaliteit

De hele keten in beeld in VKG Opleverapp In aanvulling op het nieuwe VKG Keten Keurmerk presenteerde directeur Albert Zegelaar tijdens de VKG Architectuurdag eind mei in Nieuwegein de digitale VKG Opleverapp. “Deze app vergemakkelijkt het hele opleveren controletraject voor alle partijen in de keten. Het biedt de eindgebruiker, maar ook de professionele opdrachtgever de zekerheid van de kwaliteit waar het VKG Keurmerkcertificaat voor staat. Handig en overzichtelijk in een oogopslag te raadplegen”, zegt VKGdirecteur Albert Zegelaar.

Hoewel de ontwikkeling van de Opleverapp niet is geïnitieerd als voorbereiding op de nieuwe Wet Kwaliteitsborging, die waarschijnlijk in 2019 wordt ingevoerd, past het wel perfect binnen het opleverdossier dat ieder bouwproject binnen die nieuwe wetgeving straks moet hebben. Zegelaar: “Het sluit prima aan bij die nieuwe regelgeving, maar de app is een digitale tool waarin wij als VKG ons kwaliteitsstreven vastleggen. Van toeleverancier tot fabrikant en van dealer tot montagebedrijf. Alle schakels in de keten worden nauwkeurig gemonitord zodat de klant weet dat hij kiest voor de gewaarborgde kwaliteit van het VKG-keurmerk. Wel is de Opleverapp zo ingericht dat hij straks als een bouwsteen past in het opleverdossier zoals de nieuwe wet die voorschrijft.”

26

I

Circulair De ketenbrede kwaliteitsborging biedt volgens VKG-directeur Albert Zegelaar ook grote voordelen voor duurzaam produceren.

“Doordat we de hele keten goed in beeld hebben kunnen we ook belangrijke zaken als recycling relatief eenvoudig aanpakken.

Eigenlijk zijn we nu al een circulaire keten. Bestaande kunststof kozijnen die vervangen worden gaan nu – onderdeel voor onderdeel gescheiden – terug naar de leverancier of fabrikant. Glas naar de glasproducent, kunststof naar de profielproducent.

Iedere stroom gaat terug om weer opnieuw als grondstof gebruikt te worden. Hierdoor is sprake van een volledig circulaire keten en daar mag de branche best trots op zijn.”

Zekerheid Voornaamste aanleiding voor de ontwikkeling van het VKG Keten Keurmerk en de Opleverapp zijn verschillende onderzoeksresultaten.

Die laten volgens VKG zien dat zowel onder consumenten als onder professionals de behoefte aan zekerheid en kwaliteit groot is. “Een consument wil zeker weten dat de investering die hij doet verantwoord is. Dus dat er gebruik wordt gemaakt van goed materiaal, dat er goed en netjes gewerkt wordt en dat – mocht er iets gebeuren – hij of zij terug kan vallen op goede service en garantie”, aldus Zegelaar.

Maar ook professionals in de gevel- en kozijnenbranche willen zekerheid. “De keten is zo sterk als de zwakste schakel. Dus als jij als fabrikant een A-kwaliteit product levert, maar dat wordt gemonteerd

2018/4

RD 4-2018 VKG-Keurmerk 2 pag.indd 26

24-08-18 11:34

DIGITAAL

Het

Keurmerk. Een keur aan extra zekerheden

Keten van Kwaliteit

Partner

Eindgebruiker

Glasproducenten

Dealer

Keurmerk

Certificaat

App met opleverdossier

Lid

Eindgebruiker

Profielproducenten Levering inclusief montage

Keurmerk

Certificaat

App met opleverdossier

Partner

Hang- en sluitwerk producenten

Eindgebruiker

Montage bedrijf

Keurmerk

Certificaat

Partner

Roosters, panelen en andere toeleveranciers

App met opleverdossier

Kozijnenfabrikanten Montagebedrijf ZZP/Aannemer

Overige leveranciers

Overige fabrikanten Partners en leden met een VKG Keurmerk certificaat

Vereniging Kunststof Gevelelementenindustrie

Extra Garantie

Kwaliteitscontrole

Gesloten kwaliteitsketen

Keurmerk certificaat

door iemand die het niet zo nauw neemt met de regels en de kwaliteit van zijn werk, wordt jouw werk mogelijk te niet gedaan. En datzelfde geldt richting de toeleveranciers. Met slechte onderdelen kun je geen goed product maken.”

Exclusief Om de belofte van het VKG Keurmerkcertificaat waar te kunnen maken, is het gebruik van de Opleverapp exclusief voorbehouden aan VKG aangesloten bedrijven. Zegelaar: “De app kan alleen worden ingezet wanneer de toeleverantie, de productie en de montage wordt verzorgd door VKG Keurmerk-bedrijven. Het digitale projectsysteem waarin alle schakels werken, zorgt in combinatie met de digitale oplevering voor een gesloten kwaliteitsketen. Als een van deze schakels niet VKG-gecertificeerd is, zal het project bij oplevering geen certificaat kunnen ontvangen. Alleen op die manier kunnen we een kwaliteitsborg bieden.”

Snelheid Een groot voordeel van de Opleverapp is de snelheid waarmee zaken geregeld en verwerkt kunnen worden. Opleverdossiers worden nu nog op papier opgesteld. Dat kunnen – met alle ‘achterliggende documenten’ – flinke dossiers worden. Zegelaar: “Straks heeft de eindgebruiker een handzaam digitaal document met daarin alle relevante informatie. Niet alleen wie waarvoor verantwoordelijk is, maar ook alle gebruikte materialen staan erin. Heel transparant zodat je een

✖ Geen certificaat Leveranciers / fabrikanten zonder VKG Keurmerk certificaat

Oplever App met digitaal dossier

VKG Keten Keurmerk Binnen het nieuwe Keten Keurmerk van VKG zijn de vier hoofdrolspelers binnen de keten opgenomen. Centraal staan de kozijnenfabrikanten met aan de ene kant de toeleveranciers en aan de andere kant de dealers en montagebedrijven. De eindklant sluit de rij in de keten.

Bij de toeleveranciers is een onderverdeling gemaakt in glas-, profiel- en hang- en sluitwerkproducenten en leveranciers van roosters, panelen en andere toebehoren. “Al deze toeleveranciers moeten VKG-gecertificeerd zijn. Net als de montagebedrijven en dealers aan de andere kant. Die gesloten kwaliteitsketen zorgt voor maximale garantie”, aldus Albert Zegelaar, directeur van VKG.

‘as built-dossier’ krijgt. En als er bij de oplevering nog punten geconstateerd worden die aangepast of hersteld moeten worden, levert dit nu nog extra papierwerk op. Dankzij de app kan dit met één druk op de knop direct worden doorgezet naar de partij die het op moet lossen. Foto erbij zodat iedereen kan zien wat er aan de hand is. Nadat het hersteld is, wordt er weer een foto gemaakt, met daarbij de handtekeningen van opdrachtgever en -nemer. Pas als dat allemaal is vastgelegd en goedgekeurd, wordt een VKG Keurmerkcertificaat toegekend.”

I

4/2018 27

RD 4-2018 VKG-Keurmerk 2 pag.indd 27

24-08-18 11:34

Uniek in deursluittechniek,

sinds 1932

fabrikant van geruisloze deursluitoplossingen

Design line

Deurvastzetters

ontworpen met het oog voor design en gebruikersgemak

met een slag van 8, 12, 16 of nu zelfs

20 cm !

    

Voor het vastzetten van bijvoorbeeld openslaande (terras-) deuren waarbij de bestrating fors lager ligt.

DICTATOR Productie B.V. E-mail: info@dictator.nl

Compact design Voetbediend Eenvoudige montage Verzonken bevestigingsgaten, torx schroeven meegeleverd Verende constructie in de voet, altijd goed contact met de (gladde) vloer

 Leverbaar in:

Energieweg 11 Emmeloord of bezoek onze website:

grijs (RAL 9006), wit (RAL 9010) of zwart (RAL 9005)

T +31 (0)527 613456 www.dictator.nl

ATRIUM ® HS H ef-sc h u i f-b es l a g

S TERK BARRI ÈRE VRIJ, I N D I VI D UEE L Het hef-schuif-beslag voor allround gebruik. Draagt zware elementen tot 440 kg ook bij grote glazen oppervlakken en openingsstanden.

Talrijke extra’s zorgen voor barrièrevrijheid, veiligheid en comfort. Te gebruiken voor alle kozijnmaterialen.

www.hautau.de

adv-28.indd 34

23-08-18 09:08

M&C heeft de lat weer hoger gelegd! Na het grote succes van de in 2012 geĂŻntroduceerde M&C Color Pro SKG*** cilinder met zijn hardstalenbrug, gaat het bedrijf nog verder de strijd aan tegen het inbrekersgilde. Op de Security beurs in Essen van 25 t/m 27 september 2018 kunnen bezoekers zien hoe M&C dat doet met de Matrix en Condor cilinderserie.

De 2 hightech-cilinders, beide weer voorzien van een hardstalen brug, zijn getest door PKVW-dealers die de meest recente praktijkvoorbeelden hebben toegepast, zoals cilinder- en kerntrekken. Op basis van deze tests blijkt dat er momenteel in dit segment geen betere cilinders op de markt zijn die deze populaire inbraakmethodes kunnen weerstaan. Waar de M&C Color met zijn technische aspecten stopt, gaan de Matrix en Condor cilinders nog verder.

Enkele voorbeelden hiervan:

Zeer geschikt voor uitgebreide sluitsystemen.

Standaard voorzien van tweezijdige bediening (sleutel mag aan de binnenzijde blijven zitten).

Uitsluitend bij de geautoriseerde M&C-dealers verkrijgbaar.

Modulair (zeer eenvoudig aan te passen aan deurdikte).

Cilinderlengte tot 102/102mm, dus geschikt voor deuren tot 18 cm dikte.

M&C laat beide cilinders zien op de beurs in Essen van 25 t/m 27 september 2018. Het zien en ervaren van haar laatste noviteiten Nog beter beveiligd tegen cilindertrekken, slagmethode, lockpic- is voorbehouden aan de bezoekers van de beurs. ken en zelfs bestand tegen de impressietechniek. .

www.m-c.eu

Nieuwstraat 54 | 7411 LN Deventer | NEDERLAND T 0570 - 617 098 E info@havekesdeventer.nl W www.havekesdeventer.nl

adv_M&C.indd 1

22-08-18 11:44

BEURSINFO Tekst Geert Hilferink Beeld Messe Essen / Security

Inbraakpreventie is en blijft een belangrijk issue op Security.

Behoefte aan veiligheid en bewaking groeit flink

Zekere toekomst voor security Volop positieve geluiden in de aanloop naar Security 2018, de grootste internationale vakbeurs op het gebied van beveiliging en bewaking die in september in Essen wordt gehouden. Of het nu gaat om de beveiliging van de voordeur van een woonhuis of grote terreinen of om de internationale strijd tegen cybercriminelen, de komende jaren groeit de wereldwijde omzet binnen deze branche flink. Volgens marktanalisten zelfs ‘aanmerkelijk harder’ dan de wereldwijde groeicijfers die IMF en andere mondiale financiële instellingen voorspellen.

De grootste stijging wordt verwacht binnen de IT-security. Bescherming van online data heeft continu prioriteit van overheden en bedrijfsleven. Bedraagt de verwachte mondiale economische groei volgens het IMF bijna vier procent, IT-beveiligers kunnen een groei van tot wel dertien procent tegemoetzien, aldus de analisten, die hun cijfers tijdens de beurs nader toelichten.

Een van de voorname redenen voor deze stijging is dat overheden, organisaties en bedrijfsleven steeds vaker een beroep doen op externe professionals voor het beschermen van hun online en digitale systemen. Maar ook voor beveiliging dichterbij huis ziet er toekomst er zonnig uit. Daarbij gaat het niet alleen om zaken als inbraakpreventie en de doorontwikkeling van draadloze sluitsystemen, ook de vraag naar brandpreventie- en brandalarmeringssystemen blijft de komende jaren groeien.

Sluitwerk De stijgende vraag naar huisbeveiliging zorgt de komende vijf jaar voor een jaarlijkse omzetgroei van bijna tien procent, zo durft de organisatie te stellen. Deze groei wordt niet alleen – maar wel vooral – veroorzaakt door ‘smart’ oplossingen zoals wifi- en cloud-gestuurde systemen. Analisten ramen de wereldwijde omzet in deze ‘smarthome-oplossingen’ in 2018 op een slordige 20 miljard dollar. Een kwart daarvan wordt besteed aan sluit- en beveiligingssystemen en dat aandeel zal de komende jaren alleen maar stijgen.

Ook de fabrikanten van mechanisch hang- en sluitwerk profiteren volop van de groeiende behoefte van consumenten en ondernemers om hun bezittingen optimaal te beschermen tegen ongewenste

I

30 2018/4

RD 4-2018 Beursinfo Security Essen 2 pag.indd 30

23-08-18 09:02

BEURSINFO

Zeven hallen en een forum Security 2018 toont in zeven beurshallen de toekomst van beveiliging. Verdeeld in zes thema’s of ‘werelden’ worden nieuwe producten en toepassingen gedemonstreerd en kunnen de bezoekers zelf noviteiten testen.

De thema’s zijn: • toegang – mechatronica – mechanica • brand – inbraaksystemen • video

• perimeter bescherming • cybersecurity en economische bescherming • diensten

In Hal 2 wordt dagelijks in het Security Expert Forum aandacht besteed aan nieuwe ontwikkelingen en producten binnen deze zes thema’s. Meer dan 90 presentaties en demonstraties vullen het programma van dit Forum. Iedere beursdag start het Forum met een keynote speaker en het programma wordt steeds afgesloten met een live demonstratie aan het eind van de dag.

“ Ook de vraag naar brand­preventie en -alarmerings­systemen blijft de komende jaren groeien”

De videobel is ook in de particuliere markt aan een snelle opmars bezig.

indringers. Zij presenteren – net als hun ‘digitale’ collega’s – tijdens de beurs eind september hun noviteiten, waarbij naast inbraakwerendheid ook kwaliteit en duurzaamheid centraal zullen staan.

Videobewaking Producten als videobewaking en cameratoezicht zijn aan een flinke opmars bezig in de particuliere markt. De videobel, gekoppeld aan een elektrische deurbediening, werd enige jaren geleden geïntroduceerd en is inmiddels uitgegroeid tot een volwaardig bewakings- en alarmeringssysteem – in sommige gevallen zelfs verbonden met een alarmcentrale en surveillancedienst – waarmee een woning van voor tot achter in de gaten gehouden kan worden. Ook voor de zakelijke markt ontwikkelt deze sector zich in gestaag tempo.

Brandveiligheid Een tweede belangrijk beveiligingsissue voor woon- en bedrijfsgebouwen is de brandbeveiliging. Ook in die markt is volgens de organisatie van Security 2018 sprake van een toenemende vraag naar slimme brandalarmering- en brandbeveiligingssystemen – van signaal-alarmsystemen tot sprinklerinstallaties en brandblussers. Die groei houdt de komende jaren aan, niet in de laatste plaats ingegeven door strin-

gentere wet- en regelgeving op gebied van brandveiligheid in gebouwen en woningen.

Die toename komt niet alleen van eigenaren van grote kantoor- en bedrijfsgebouwen, ook onder particulieren groeit het bewustzijn over het belang van brandveiligheid – en dus de vraag naar rook- en gasmelders en andere, meer geavanceerde beveiligingssystemen, aldus de beursorganisatie. Donderdag 27 september is door de beursorganisatie omgedoopt tot ‘Fire Prevention Day’, met volop aandacht voor brandpreventie, brandalarmering en brandbestrijdingssystemen.

Security 2018 Essen Internationale vakbeurs voor security en brandbeveiliging www.security-essen.de Van dinsdag 25 tot en met vrijdag 28 september.

Openingstijden: dinsdag – donderdag van 9.00 – 18.00 uur vrijdag van 9.00 – 16.00 uur Aantal exposanten: 1000, uit meer dan 40 landen.

I

4/2018 31

RD 4-2018 Beursinfo Security Essen 2 pag.indd 31

23-08-18 09:02

Laat u inspireren over de veilige wijk van de toekomst.

P V

L w

Door spraakmakende sprekers - zoals Hamit Karakus van Platform 31 - en interessante workshops, als de flirtcoach en het PKVW-café, laten u zien wat u kunt doen om uw organisatie voor te bereiden op de toekomst en hoe u dat met partners kunt vormgeven. U kunt zich laten informeren over de succesfactoren van de bindende afspraken tussen gemeenten en woningcorporaties en de wijze waarop u een nieuw buurtpreventieteam kan faciliteren.

D v3 a l o k a w

Niet alleen tijdens workshops kunt u zich laten inspireren, ook op deVeilige beurs vindtwijk uwijk een groot aanbod van de nieuwste innovaties van Veilige van van de de toekomst: toekomst: Veilige toekomst: goed hang-en-sluitwerk en andere technieken op het gebied van woningbeveiliging. Minister Dekker van het ministerie van Justitie enHoe Veiligheid deelt de PKVW-Innovatieprijzen uit.Welke Hoe ziet ziet dede Veilige Veilige wijk wijk van van dede toekomst toekomst eruit? eruit?

Welke

N d g Lw e w

U s b

de derol rolvan vande debeveiligingsbranche beveiligingsbranchegaat gaatveranderen veranderen de beveiligingsbranche veranderen Hoe ziet de Veilige wijk van de toekomst eruit? Welke ontwikkelingen ontwikkelingen staan staan stedenbouwers, stedenbouwers, projectontwikkelaars, projectontwikkelaars, ontwikkelingen staan stedenbouwers, projectontwikkelaars, bouwers, bouwers, fabrikanten fabrikanten en en leveranciers leveranciers van van hang-en-sluitwerk en en bouwers, fabrikanten en leveranciers vanhang-en-sluitwerk hang-en-sluitwerk en PKVW-bedrijven PKVW-bedrijven te te wachten? wachten?

Experts Experts vertellen vertellen over over de de trends, trends, PKVW-bedrijven te wachten? Experts vertellen over de trends, kansen kansen enen uitdagingen. uitdagingen. kansen en uitdagingen.

Een dag vol trends, innovaties en kennisontwikkeling. Mis het niet!

“Levensloopbestendig “Levensloopbestendig maken maken van van woningen, woningen, complexen complexen enen wijken wijken “Levensloopbestendig maken van woningen, complexen en wijken is een is een opgave opgave voor voor dede toekomst”, toekomst”, zegt zegt Arjen Arjen Koole, Koole, directeur directeur van van is een opgave voor de toekomst”, zegt Arjen Koole, directeur van branchevereniging branchevereniging voor voor hang-en-sluitwerksector hang-en-sluitwerksector VHS. VHS. “Door “Door branchevereniging voor hang-en-sluitwerksector VHS. “Door de de vergrijzing vergrijzing – en –aan en het het beleid beleid dat dat ouderen ouderen langer langer thuis thuis wonen wonen –– Meldt u zich nu voor het gratis congres via de vergrijzing – en het beleid dat ouderen langer thuis wonen – ontstaat ontstaat een een toenemende toenemende behoefte behoefte aan aan huizen huizen enen buurten buurten waar waar ontstaat een toenemende behoefte aan huizen buurten waar politiekeurmerk.nl/veiligwonendag.

Hier vindtDit uenDit meer informatie mensen mensen hun hun hele hele leven leven kunnen kunnen blijven blijven wonen. wonen. betekent betekent datdat mensen hun hele leven kunnen blijven wonen.

Dit betekent woningen woningen multifunctioneler multifunctioneler worden worden enen aanpasbaar aanpasbaar zijn zijn aan aandat over het programma, locatie en het beursaanbod.

Neem een woningen multifunctioneler worden en aanpasbaar zijn aan veranderende veranderende woonwensen, woonwensen, terwijl terwijl dede beveiliging beveiliging steeds steeds opop orde orde veranderende woonwensen, terwijl de beveiliging steeds orde abonnement op de nieuwsbrief van het CCV, zodat u woningen op deophoogte is.” is.”

Koole Koole noemt noemt hethet voorbeeld voorbeeld van van complexen complexen met met woningen voor voor is.”

Koole noemt het voorbeeld van complexen met woningen gezinnen, gezinnen, appartementen appartementen voor voor senioren, senioren, restaurants, restaurants, winkels winkels envoor en bent van het laatste nieuws over de dit Veilig Wonen Dag winkels 2018. gezinnen, appartementen voor senioren, restaurants, en een een gemeenschappelijke gemeenschappelijke tuin. tuin.

“Voor “Voor dit soort soort concepten concepten is,is, naast naast een gemeenschappelijke tuin.

“Voor dit soort concepten is, naast multifunctionaliteit multifunctionaliteit enen flexibiliteit, flexibiliteit, ook ook toegankelijkheid toegankelijkheid een een multifunctionaliteit en flexibiliteit, ook toegankelijkheid een enen uitdaging: uitdaging: zorgpersoneel zorgpersoneel enen leveranciers leveranciers moeten moeten er er eenvoudig eenvoudig Graag tot ziens op woensdag 3 oktober!bezoekers, uitdaging: zorgpersoneel en leveranciers moeten er eenvoudig en snel snel kunnen kunnen komen, komen, maar maar ongewenste ongewenste bezoekers, zoals zoals inbrekers, inbrekers, snel kunnen juist juist niet.” niet.”komen, maar ongewenste bezoekers, zoals inbrekers, juist niet.”

“Wijken “Wijken worden worden zodanig zodanig gebouwd gebouwd datdat buurten buurten enen woningen woningen in in dede “Wijken worden zodanig zijn gebouwd dat buurtenwoonbehoeften”, enwoonbehoeften”, woningen in de loop loop derder tijdtijd aanpasbaar aanpasbaar zijn aan aan veranderende veranderende gaat gaat Koole Koole verder.

“Een “Een uitgangspunt uitgangspunt bijbij een een integrale integrale wijkaanpak wijkaanpak loop der tijdverder. aanpasbaar zijn aan veranderende woonbehoeften”, is dat is Koole dat gebouwen gebouwen in dede toekomst toekomst van van functie functie kunnen veranderen, veranderen, gaat verder.in“Een uitgangspunt bij eenkunnen integrale wijkaanpak waardoor reguliere reguliere in in de de veiligheidsmaatregelen veiligheidsmaatregelen iswaardoor dat gebouwen in aanpassingen deaanpassingen toekomst van functie kunnen veranderen, noodzakelijk noodzakelijk zijn. zijn.

Het Het is nu is nu gebruikelijk gebruikelijk datdat hethet veiligheidsniveau veiligheidsniveau waardoor reguliere aanpassingen in de veiligheidsmaatregelen wordt wordt vastgesteld vastgesteld op op het het moment moment van van oplevering oplevering van van een een woning, woning, noodzakelijk zijn. Het is nu gebruikelijk dat het veiligheidsniveau complex complex of of wijk. wijk.

In In de de toekomst toekomst zullen zullen langlopende langlopende afspraken afspraken wordt vastgesteld op het moment van oplevering van een woning, worden worden gemaakt om te te zorgen zorgen dat dat dede beveiliging beveiliging in in de de loop loop derder complex ofgemaakt wijk. Inom de toekomst zullen langlopende afspraken tijd tijd op op orde orde blijft. blijft.

De De beveiligingsbranche beveiligingsbranche levert levert dan dan niet niet alleen alleen worden gemaakt om te zorgen dat de beveiliging in de loop der producten, producten, zoals hang-en-sluitwerk, maar maar monitort monitort ook dealleen de impact impact tijd op orde zoals blijft.

Dehang-en-sluitwerk, beveiligingsbranche levert danook niet

producten, zoals hang-en-sluitwerk, maar monitort ook de impact

van van veranderende veranderende functionaliteit functionaliteit enen omgevingsfactoren omgevingsfactoren opop het van veranderende functionaliteit en omgevingsfactoren ophet het veiligheidsniveau. veiligheidsniveau.

En En adviseert adviseert zo zo nodig nodig over over aanvullende aanvullende of of veiligheidsniveau. En adviseert zo nodig over aanvullende of aangepaste aangepaste maatregelen.” maatregelen.” aangepaste maatregelen.”

“Een “Een veilige veilige wijk wijk van van dede toekomst toekomst begint begint bijbij een een goede goede basis basis “Een veilige wijk van de toekomst begint bij een goede basis enen hethet Politiekeurmerk Politiekeurmerk Veilig Veilig Wonen Wonen (PKVW) (PKVW) is het is het aangewezen aangewezen en het Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW) is het aangewezen instrument instrument omom hethet fundament fundament te te leggen”, leggen”, zegt zegt Susanne Susanne instrument om het fundament te leggen”, zegt Susanne Schat, Schat, adviseur adviseur bijbij hethet Centrum Centrum voor voor Criminaliteitspreventie Criminaliteitspreventie Schat, adviseur bij het Centrum voor Criminaliteitspreventie enen Veiligheid Veiligheid (het (het CCV).

CCV).

Het Het PKVW PKVW is een is een compleet compleet pakket pakket aan aan en Veiligheid (het CCV). Het PKVW is een compleet pakket aan veiligheidsmaatregelen veiligheidsmaatregelen diedie (nieuwe (nieuwe of of bestaande) bestaande) woningen woningen nodig nodig veiligheidsmaatregelen die (nieuwe of bestaande) woningen nodig hebben hebben omom hethet inbrekers inbrekers moeilijk moeilijk te te maken. maken.

Daarvoor Daarvoor is een is een hebben om het inbrekers moeilijk teálle maken.

Daarvoor isSchat. een nauwe nauwe samenwerking samenwerking nodig nodig tussen tussen álle betrokkenen, betrokkenen, zegt zegt Schat. nauwe samenwerking nodig tussen álle betrokkenen, zegt Schat.

“Gemeente, “Gemeente, politie, politie, projectontwikkelaars, projectontwikkelaars, stedenbouwkundigen, stedenbouwkundigen, “Gemeente, politie, projectontwikkelaars, stedenbouwkundigen, fabrikanten fabrikanten enen leveranciers leveranciers van van hang-en-sluitwerk hang-en-sluitwerk enen PKVWPKVWfabrikanten en leveranciers van hang-en-sluitwerk en PKVWbedrijven bedrijven gaan gaan idealiter idealiter al al in in een een vroeg vroeg stadium stadium omom tafel tafel om om bedrijven gaan idealiter een vroeg stadium omistafel om veiligheid veiligheid mee mee te te nemen nemen inalin deinde plannen. plannen.

Het Het resultaat resultaat beter is beter énén veiligheid mee te nemen in de plannen.

Het resultaat is beter goedkoper goedkoper dan dan alsals je je achteraf achteraf nog nog aanpassingen aanpassingen of of aanvullingen aanvullingenén goedkoper dan als je achteraf nog aanpassingen of moet moet doen doen omom veiligheidsmaatregelen veiligheidsmaatregelen te te integreren.” integreren.”aanvullingen moet doen om veiligheidsmaatregelen te integreren.”

OpOp dede Veilig Veilig Wonen Wonen Dag, Dag, woensdag woensdag 3 oktober 3 oktober 2018, 2018, brengen brengen dede Op de Veilig WonenVERTAZ Dag, woensdag oktober 2018, brengen de brancheverenigingen brancheverenigingen VERTAZ enen VHS VHS en3en het het CCV CCV al al deze deze partijen partijen brancheverenigingen VERTAZ en VHS en het CCV al dezeExperts partijen samen samen omom te te praten praten over over dede Veilige Veilige wijk wijk van van dede toekomst. toekomst.

Experts samen omKoole te praten over deSchat, Veilige wijk van de toekomst.

Experts zoals zoals Arjen Arjen Koole enen Susanne Susanne Schat, maar maar ook ook Hamit Hamit Karakus Karakus –– zoals Arjen Koole en Susanne Schat, maar ook Hamit Karakus – directeur directeur van van Platform Platform 31,31, kenniskennisenen netwerkorganisatie netwerkorganisatie voor voor stad stad endirecteur en regio, regio, vertellen vertellen over over de31, de kansen, kansen, trends trends enen innovaties. innovaties.

Daarnaast Daarnaast van Platform kennisen netwerkorganisatie voor stad reikt reikt minister minister Dekker Dekker van van hethet ministerie ministerie van van Justitie enen Veiligheid Veiligheid en regio, vertellen over de kansen, trends enJustitie innovaties.

Daarnaast dereikt de PKVW-Innovatieprijs PKVW-Innovatieprijs uituit voor voor hethet meest meest innovatieve innovatieve minister Dekker van het ministerie van Justitie PKVWenPKVWVeiligheid product product enen dede prijzen prijzen voor voor hethet beste beste PKVW-bedrijf PKVW-bedrijf met met énén zonder zonder de PKVW-Innovatieprijs uit voor het meest innovatieve PKVWpersoneel. personeel. product en de prijzen voor het beste PKVW-bedrijf met én zonder personeel.

Kom Komnaar naardedeVeilig VeiligWonen WonenDag Dag2018!

2018!

Kom naar de beurssafari Veilig Wonen Dag 2018!

Netwerken, Netwerken, trends, trends, beurssafari enenPKVW-prijzen PKVW-prijzen Netwerken, trends, beurssafari en PKVW-prijzen Mediapartners van de Veilig Wonen Dag:

© het © het CCV, CCV, julijuli 2018 2018 www.hetccv.nl www.hetccv.nl | www.politiekeurmerk.nl/veiligwonendag | www.politiekeurmerk.nl/veiligwonendag © het CCV, juli 2018 www.hetccv.nl | www.politiekeurmerk.nl/veiligwonendag RD 4-2018 CCV 2 pag.indd 2

23-08-18 08:40

D 3 l o k a w

E k

M p o a b

N d g w e

E k

G

M p o a b

G

n

g

d t

Laat u inspireren over de veilige wijk van de toekomst.

UITNODIGING UITNODIGING

Presenteer Presenteeruw uwproducten productenop opde de Veilig VeiligWonen WonenDag Dag2018 2018 U mag U mag niet niet ontbreken ontbreken tijdens tijdens deze deze Veilig Veilig Wonen Wonen Dag? Dag? Meldt Meldt u zich u zich snel snel aan aan voor voor een een stand stand opop dede beurs. beurs.

Voor Voor leden leden van van VERTAZ VERTAZ enen VHS VHS bedragen bedragen dede kosten kosten €450,€450,enen voor voor niet-leden niet-leden €650,-. €650,-.

U krijgt U krijgt een een stand stand 2 van van 6m 6 2minclusief inclusief WiFi WiFi enen stroom. stroom.

U kunt U kunt zich zich aanmelden aanmelden viavia politiekeurmerk.nl/veiligwonendag. politiekeurmerk.nl/veiligwonendag.

Door spraakmakende sprekers - zoals Hamit Karakus van Platform 31 - en interessante workshops, als de flirtcoach en het PKVW-café, laten u zien wat u kunt doen om uw organisatie voor te bereiden Veilige wijk van de detoekomst toekomst op deVeilige toekomst enwijk hoe u datvan met partners kunt vormgeven. U kunt zich laten informeren over de succesfactoren van de bindende Woensdag Woensdag 3 3oktober oktober 2018 2018en de wijze afspraken tussen gemeenten en woningcorporaties waarop u een09.30 nieuw buurtpreventieteam kanuur faciliteren.

Van Van 09.30 uur uur- -16.30 16.30 uur

Veilig VeiligWonen WonenDag Dag

De DeReehorst ReehorstininEde Ede

Niet alleen tijdens workshops kunt u zich laten inspireren, ook op de beurs vindt u een groot aanbod van de nieuwste innovaties van goed hang-en-sluitwerk en andere technieken op het gebied van woningbeveiliging.

Minister Dekker van hetde ministerie van Justitie Laat Laatuuinspireren inspireren over over deveilige veilige enwijk Veiligheid deeltde de wijk van van dePKVW-Innovatieprijzen toekomst. toekomst. uit.

Door Door spraakmakende spraakmakende sprekers sprekers - zoals - zoals Hamit Hamit Karakus Karakus van van Platform Platform 31 31 - en - en interessante interessante workshops, workshops, alsals dede flirtcoach flirtcoach enen hethet PKVW-café, PKVW-café, laten laten u zien u zien wat wat u kunt u kunt doen doen omom uwuw organisatie organisatie voor voor te te bereiden bereiden opop dede toekomst toekomst enen hoe hoe u dat u dat met met partners partners kunt kunt vormgeven. vormgeven.

UU kunt kunt zich zich laten laten informeren informeren over over dede succesfactoren succesfactoren van van dede bindende bindende afspraken afspraken tussen tussen gemeenten gemeenten enen woningcorporaties woningcorporaties enen dede wijze wijze waarop waarop u een u een nieuw nieuw buurtpreventieteam buurtpreventieteam kan kan faciliteren. faciliteren.

Een dag vol trends, innovaties en kennisontwikkeling. Mis het niet!

Meldt u zich nu aan voor het gratis congres via politiekeurmerk.nl/veiligwonendag. Hier vindt u meer informatie over het programma, locatie en het beursaanbod. Neem een abonnement op de nieuwsbrief van het CCV, zodat u op de hoogte bent van het laatste nieuws over de Veilig Wonen Dag 2018.

Niet Niet alleen alleen tijdens tijdens workshops workshops kunt kunt u zich u zich laten laten inspireren, inspireren, ook ook opop dede beurs beurs vindt vindt u een u een groot groot aanbod aanbod van van dede nieuwste nieuwste innovaties innovaties van van goed goed hang-en-sluitwerk hang-en-sluitwerk enen andere andere technieken technieken opop hethet gebied gebied van van woningbeveiliging. woningbeveiliging.

Minister Minister Dekker Dekker van van hethet ministerie ministerie van van Justitie Justitie enen Veiligheid Veiligheid deelt deelt dede PKVW-Innovatieprijzen PKVW-Innovatieprijzen uit.uit.

Een Eendag dagvol voltrends, trends,innovaties innovatiesen en kennisontwikkeling. kennisontwikkeling.Mis Mishet hetniet! niet!

Graag tot ziens op woensdag 3 oktober!

Meldt Meldt u zich u zich nunu aan aan voor voor hethet gratis gratis congres congres viavia politiekeurmerk.nl/veiligwonendag. politiekeurmerk.nl/veiligwonendag.

Hier Hier vindt vindt u meer u meer informatie informatie over over hethet programma, programma, locatie locatie enen hethet beursaanbod. beursaanbod.

Neem Neem een een abonnement abonnement opop dede nieuwsbrief nieuwsbrief van van hethet CCV, CCV, zodat zodat u op u op dede hoogte hoogte bent bent van van hethet laatste laatste nieuws nieuws over over dede Veilig Veilig Wonen Wonen Dag Dag 2018.

2018.

Graag Graag tottot ziens ziens opop woensdag woensdag 3 oktober!

3 oktober!

Mediapartners van de Veilig Wonen Dag:

Mediapartners Mediapartners vanvan de de Veilig Veilig Wonen Wonen Dag: Dag:

RD 4-2018 CCV 2 pag.indd 3

23-08-18 08:40

Dankbare klant Zoals in het introductiestukje over mijn column (Raam en Deur 3, 2018) staat, zal mijn vader me terzijde staan bij de invulling ervan. Maar hij heet niet Theo zoals vermeld, maar Jac. Theo is mijn opa en hij startte in 1931 Th. Engering in Schiedam. Jac begon in 1967 zijn bedrijf in Den Bosch. De voornaam van mijn opa is nog steeds terug te vinden in de naam van ons Bossche bedrijf Enorm Th. Engering. Wie meer wil weten, moet maar even googlen en op onze website kijken. Mooi, dat is dan rechtgezet! .

De winkel is er nog steeds en de klanten blijven komen, maar je moet er wel wat voor doen om de loop erin te houden. In en rond Den Bosch zitten enkele grote bouwmarkten en als de plannen doorgaan komt er binnenkort weer zo’n gigant bij. Hoe blijf je als kleine ondernemer zichtbaar tussen al dat bouwmarktgeweld? Dat begint, vind ik, bij een groot assorti ment en eindigt bij veel kennis achter de toonbank en bij de onderhoudsmensen. ‘Nee’ verkopen is er niet bij. Iedereen die bij ons werkt kan een deugdelijk advies geven over ventilatie, raam en deurbeslag, horren, elektrische handgereedschappen en alles wat wij onze klanten aanbieden.

En je merkt dat de mensen dat waarderen. Onlangs nog kwam er een vriendelijke dame een enorme taart bezorgen, enkel omdat we ons werk gedaan hebben. Het ventilatieproduct dat wij bij haar geïnstalleerd hadden, deed het niet meer – iets met de remote control. Reparatie viel nog onder garantie, dus het kostte haar niks. Onze monteur heeft het ter plekke in orde gemaakt door een onderdeel te vervangen. Een klusje van niks eigenlijk . Maar ze was dolblij, want de eerste tekenen van de hittegolf van deze zomer kondigden zich aan. Ze bracht de taart omdat ze wist dat het ook heel anders kan gaan. Zo had ze een of ander huishoudelijk apparaat gekocht bij zo’n grote leverancier. Het complete apparaat moest naar de fabrikant toen het stuk ging en twee maanden later kwam het bericht dat ’ie niet te repareren was. Toen dacht ik: ja Bart, je zit toch op het goede spoor met je service, waarmee je je profileert als ‘instant probleemoplosser’.

Je moet jezelf in deze tijd continue opnieuw uitvinden.

Bart Engering (Directeur Enorm Th. Engering, Den Bosch)

34

I

2018/4

RD 4-2018 Column Engering.indd 34

23-08-18 09:14

CLOSE UP

Importeur Mauriks Solutions zoekt partners

Innovatieve deurautomaten van Face

Mauriks Solutions uit Den Bosch is sinds begin dit jaar importeur van de Italiaanse Face “Innovative Automation” draai- en schuifdeur automatisatiesystemen. Directeur Carlos Mauriks noemt de automatische deurensystemen met hun innovatieve brushless motoren hoogstaand, goed doordacht en onderscheidend. De inzet van nieuwe technologie zoals de stille en zuinige motoren levert in deze systemen een energiebesparing op van meer dan 50 procent, een essentiële toegevoegde waarde voor de Nederlandse markt.” Het handelshuis uit ’s-Hertogenbosch zoekt in Nederland partners die met de Face producten willen werken, op gebied van verkoop, installatie en service.

Bij die partners denkt Carlos Mauriks aan deurbedrijven gespecialiseerd in deurautomatisering van schuif- en draaideuren, aan zzp’ers en aan het midden- en kleinbedrijf: “Wij zijn importeur van de Face toegangssystemen, omdat wij als marktleider op het gebied van automatisering van deuren, poorten en hekwerken altijd op zoek zijn naar producten op A-niveau. Face levert dergelijke kwaliteitsproducten. Voor deze nieuwe deurautomaten in ons assortiment zijn we op zoek naar goede partners die deze innovatieve producten willen inzetten binnen hun netwerk.”

Mauriks Solutions is een handelsonderneming die behalve poort- en deurautomatisering onder andere ook hang- en sluitwerk levert en onderdelen en accessoires voor hekwerken, parkeertechniek en toegangscontrole. Carlos Mauriks: “Wij bestaan sinds 1973 en leveren onze klanten en partners behalve hoogstaande producten ook toegevoegde waarde met een kenniscentrum waar we trainen en opleiden – vaak samen met de leverancier. Daarnaast hebben wij onze eigen serviceafdeling.”

Partners die meedenken Voor de Face toegangssystemen zoekt Mauriks Solutions partners die ook willen meedenken over het innoveren van deze producten, bijvoorbeeld om ze verder toe te snijden op de Nederlandse markt.

Mauriks: “Dan hebben we het over vernieuwingen op het gebied van extra functies of veiligheid. Face ontwikkelt momenteel zelf een app die het beheer en onderhoud aan de toegangssystemen organiseert.

Hiermee kun je zowel aan de deur als op afstand met je telefoon de deur uitlezen, controleren en aanpassen. Face brengt de app eind dit jaar op de markt. Dan kunnen de toegangssystemen ook worden geïntegreerd in het bestaande gebouwbeheer van een pand.”

Energiereductie De draai- en schuifdeur automatisatiesystemen van Face zijn ontwikkeld door voormalige engineers/medewerkers van DITEC/Entrematic.

Carlos Mauriks: “Zij zijn gestart met Face, een nieuw bedrijf met een mix van experts op gebied van deurautomatisering en specialisten met een achtergrond in moderne technologie. Face is een open en vooruitstrevend bedrijf, compact, klein maar effectief.”

Het Italiaanse bedrijf ontwikkelde hoogstaande, goed doordachte en onderscheidende deurautomation-systemen, waarvoor het op de R+T vakbeurs beloond werd met de Innovation Prize 2018. De toegangssystemen van Face besparen 54 procent energie ten opzichte van reguliere systemen. Mauriks: “Dat is een essentiële toegevoegde waarde voor de Nederlandse markt, zeker in het huidige politieke klimaat, waarin van ons verlangd wordt dat we minder energie gebruiken in verband met CO2-uitstoot.”

Airport Rotterdam Mauriks Solutions realiseerde in Nederland al diverse projecten met Face toegangssystemen, waaronder 11 dubbele draaideurmotoren op Airport Rotterdam.

De brushless motoren van Face zijn te bezichtigen en uit te proberen in het Kenniscentrum van Mauriks Solutions aan de Australiëlaan 10 in ’s-Hertogenbosch. Kijk voor meer informatie over Face op maurikssolutions.com of bel 073-646 11 00.

Deurautomaten van Face • Meer dan 50% energiebesparing door brushless motoren • Geruisloos bewegende deur • Eenvoudige installatie dankzij modulaire opbouw • Standaard voorprogrammering voor effectieve ingebruikname • SD-kaart voor eenvoudig beheer van besturingsinstellingen • Data eenvoudig uitleesbaar • Vijf jaar garantie op de brushless motoren • Face toegangscontrole app d.m.v. NFC • TÜV-gekeurde motoren • Profielen optioneel leverbaar • Alle gewenste motoren leverbaar ook voor bijv. driedubbele schuifdeuren

I

4/2018 35

RD2018-4 CU Mauriks Solutions.indd 35

24-08-18 09:12

LEVERTIJDEN Tekst Hans Fuchs Beeld Van de Vin Ramen en Kozijnen/Gerard Staals, Deventer Profielen

Hoe voorkom je lange levertijden?

Korte acties, kleine orders Het gaat met de bouw goed als nooit tevoren. De keerzijde: op de bouwplaats loopt het spaak door een gebrek aan mankracht en kennis, en door oplopende levertijden – ook in de ramen- en deurenbranche. Maar niet iedere fabrikant en toeleverancier heeft problemen. Sommige bedrijven hebben hun orderverwerking gewoon goed voor elkaar. Twee voorbeelden uit de praktijk.

Een juichstemming met rafelrandjes, dat typeert de bouw van nu. De bouw boomt – en tegelijkertijd rijzen op sommige fronten de problemen de pan uit. Te weinig handen op de bouwplaats, te weinig vakbekwaam personeel, stijgende kosten voor arbeid en materialen. Projecten stagneren, en soms gaat een aannemer zelfs kopje onder door ongewilde stilstand op de bouw.

Het overkwam meerdere bedrijven dit jaar: een faillissement in een sector die in de hoogste versnelling draait.

Niet geïnvesteerd Ook lange levertijden van bouwmaterialen zijn in de huidige bouwboom een struikelblok. Om verschillende redenen.

Productiecapaciteit die in de crisistijd werd afgebouwd is niet stante pede weer op sterkte. Fabrikanten en toeleveranciers hebben hun personeelsbestand afgeroomd: minder mensen vast in dienst en een 36

I

flexibele schil voor de pieken – pieken die tot voor kort jarenlang uitbleven. En niet iedereen investeerde gedurende de crisis in een toekomst die weer op stoom is.

Binnen de raam- en deurbranche is het niet anders. Kortgeleden lagen de levertijden voor glas op gemiddeld twee tot drie weken, in plaats van een week. Bij kunststof kozijnen was het recentelijk tot drie maanden wachten (in plaats van zes weken in de crisis). Wie om buitendeuren verlegen zit, moet ze minstens drie tot vier weken voor aanvang van zijn klus bestellen. Tendens: stijgend.

Projectoverstijgend werken Wie zich tegen deze leverproblematiek weet te wapenen loopt een stap voor. Van de Vin Ramen en Kozijnen is zo’n bedrijf. Het familiebedrijf uit Heeze zet in op ketenintegratie, lean werken en QRM

2018/4

RD 4-2018 Levertijden.indd 36

23-08-18 08:54

LEVERTIJDEN

een procentuele indicatie van de zekerheid waarmee hun project doorgaat. Met die zekerheden kan ik zo’n opdracht ruim van tevoren inplannen.”

Maar de praktijk is weerbarstig. Mathee van de Vin ziet veel vertragingen in de bouw, op alle facetten in de keten: “We lopen op onze tenen.

Projecten schuiven door. Men bestelt iets voor een bepaalde week, maar neemt het veel later af. Wij lossen dat op met sturen op prioriteiten: waar moeten we het eerst starten? In alle stadia van onze doorlooptijd kijken we daar kritisch naar. Soms is het de calculatie die voorrang heeft, soms het tekenwerk, een andere keer de productie zelf. Heel belangrijk is dat je als bedrijf je eigen capaciteit kent. Je moet jezelf niet helemaal vol plannen. Ken jezelf en neem niet teveel werk aan.”

Vuistregel: laat starten Daarnaast hanteert Van de Vin de QRM-vuistregel: zo laat mogelijk starten. Van de Vin: “In onze eigen planning willen we zo weinig mogelijk lucht. We houden de planning zo concreet en actueel mogelijk. Daarvoor hebben we nauw contact met onze klanten en toeleveranciers. Hoe beter wij onze toeleveranciers informeren, des te gestroomlijnder is bij ons het productieproces. En voordat we met een opdracht starten, checken we nog een keer of de gestelde leverdatum nog wel actueel is. Je wilt niet overwerken om achteraf te constateren dat een klant zijn spullen veel later pas nodig heeft.”

Grote orders in kleine partjes In de bouw loopt de gemiddelde ordergrootte op. Volgens Mathee van de Vin heeft de keten daar de laatste jaren naar toegewerkt.

Onbedoeld neveneffect: langere doorlooptijden. Van de Vin: “Beter zou zijn om kleine orders uit te zetten. Dus niet in één keer zestig woningen, maar zes keer tien woningen.”

Maar zo denkt de keten nog niet, constateert Van de Vin.

“ Ken jezelf en neem niet teveel werk aan”

Van de Vin Ramen en Kozijnen zet in op ketenintegratie, lean werken en QRM.

(Quick Response Manufacturing) – strategieën die het bedrijf over de jaren heen bedrijfsbreed integreerde. Directeur/eigenaar Mathee van de Vin: “Bij ons is zo’n 60 procent van onze productie inmiddels voor projectoverstijgende opdrachten – dat zijn per jaar minstens 13.000 kozijnen voor klanten met wie we duurzaam en proactief samenwerken in de keten.” En dat heeft pluspunten: “Ketenintegratie met een ingespeeld team van toeleveranciers en klanten levert je meer kwaliteit op bij kortere doorlooptijden, minder nazorg en lagere faalkosten.”

Forecasts Voor een selecte groep klanten werkt Van de Vin bij de capaciteitsplanning met zogenaamde forecasts. Van de Vin: “Zij geven ons ruim van tevoren de omvang en de einddatum van een project door. Plus

Nadelig is ook de marktwerking: “Klanten krijgen bij kleine orders geen concurrerende prijzen. De markt is alleen geïnteresseerd in grote orders.” Dan moet je in je keten in gesprek, aldus Van de Vin: “Bespreek met je klant: je krijgt je grote order, maar in kleine partjes. Als je daar transparant in bent, dan kan dat.”

Van de Vin adviseert om het werk ook niet per order te bekijken: “Als je weet dat je bij een klant op jaarbasis een order voor honderd woningen hebt, dan kun je dat in coupures van vijf tot tien woningen per keer over het jaar organiseren, tegen marktconforme prijzen. Dat zorgt voor budgetzekerheid. Die afspraak maak ik ook met toeleveranciers.”

QRM in Breda Een toeleverancier die merkt dat de kozijnindustrie zijn productie anders inricht – en daarop handelde – is Deventer Profielen in Breda.

General manager sales Kees Verweel: “Wij leveren via de tussenhandel aan de kozijnindustrie. Die industrie zet heel erg in op kortere doorlooptijden. Onze levertijden moesten dus ook omlaag.”

Tegelijkertijd speelde bij Deventer Profielen een andere kwestie. Men kwam aan de eigen productiecapaciteitsgrenzen. Verweel: “We kunnen op onze bedrijfslocatie niet verder uitbreiden.”

Quick Response Manufacturing bleek het antwoord op die twee kwesties.

I

4/2018 37

RD 4-2018 Levertijden.indd 37

23-08-18 08:54

LEVERTIJDEN

Zelfsturende teams QRM, Verweel noemt het ‘het managen van tijd’: “Vroeger was bij ons de levertijd voor een extrusie-order tien dagen, voor een laskader zes tot acht dagen. Op de laskaderafdeling gaat het steeds om kleine orders en alle kaders zijn uniek. Dus: maatwerk, in een lang ordertraject. Een binnenkomende order werd intern van afdeling naar afdeling doorgeschoven: van orderontvangst tot aan de uiteindelijke productie en levering. Dat deden we zo omdat onze medewerkers allemaal een specialisme hadden, een deel van het proces uitvoerden, en niet multi-inzetbaar waren.”

Bij QRM is multi-inzetbaar zijn de basis, aldus Kees Verweel: “Onze complete productie is nu ingericht als zelfsturend teamwerk. Alle medewerkers beheersen praktisch alle facetten van de productie. De schijven zijn eruit, men is rondom inzetbaar. En men heeft daar ook de bevoegdheden voor.”

55 procent sneller Vertrouwen in QRM kreeg men bij Deventer Profielen in 2015 bij een kennismaking met deze werkwijze. General manager sales Kees Verweel: “We hebben een hele dag het bedrijf gesloten en een QRM-spel gespeeld; met elkaar vliegtuigjes bouwen van Lego. Aan het eind van de dag, konden we met de helft van het aantal mensen twee keer zoveel vliegtuigjes produceren in dezelfde tijd binnen de gestelde levertijden en de vliegtuigjes waren 100 procent foutloos gebouwd.”

Daarop volgde een QRM-pilot, op de laskaderafdeling. Kees Verweel: “Acht tot zes dagen levertijd spoorde niet met de wens van korte doorlooptijden vanuit de kozijnindustrie. We hebben de afdeling geherstructureerd, de oppervlakte vergroot en de orderinvoer naar de afdeling verhuisd. Momenteel zijn we zover dat 95 procent van de mensen op de laskaderafdeling alle taken kan uitvoeren. De pilot leidde uiteindelijk tot een reductie van de doorlooptijd van 55 tot 65 procent.

Crosstraining en softskills De tijdwinst die QRM opleverde, investeerde Deventer Profielen in crosstraining – het leren van elkaars vaardigheden. General manager sales Kees Verweel: “Daardoor wonnen we nog meer tijd. En zo ontstaat binnen je bedrijf een wiel dat gaat draaien. We hebben ook fors ingezet op het trainen van soft skills: wat is verantwoordelijkheid, hoe ga je om met conflicten? Vroeger dachten mensen bij een conflict: ‘Dat lost mijn chef wel op.’ Nu is de chef er niet meer, maar ben je deel van een zelfsturend team. Dat conflict ligt op jouw bordje en jij mag en kan het zelf oplossen.”

QRM-afspraken in de keten Met grote klanten heeft Deventer Profielen inmiddels QRMafspraken, waarbij men garandeert dat laskaders in maximaal drie dagen worden geleverd. Verweel: “Meestal is het twee dagen.”

In de keten goede afspraken maken, helpt, stelt Verweel: “Als jij als enige QRM hanteert, profiteert niet de hele kolom. We hebben met de tussenhandel bijvoorbeeld afspraken gemaakt over dagelijks leveren. QRM betekent: waarom wachten met leveren als dingen klaar zijn? Stuur het meteen weg! Het bol.com-principe. Maar de tussenhandel moet daar 38

I

Voor een selecte groep klanten werkt Van de Vin Ramen en Kozijnen bij de capaciteitsplanning met ‘forecasts’.

Bij QRM is multi-inzetbaar zijn de basis. Binnen zelfsturend teams beheersen alle medewerkers van Deventer Profielen praktisch alle facetten van de productie.

Van de Vin Ramen en Kozijnen pleit voor het uitzetten van kleine orders: niet in één keer zestig woningen, maar liever zes keer tien.

ook op ingesteld zijn. Die moet aanhaken. Inmiddels horen we dat het op deze manier – leveren als het klaar is – ook voor hen veel handiger is. In plaats van één of twee keer per week een hele pallet wegwerken ontvangt men nu iedere dag een paar dozen, wat de afhandeling makkelijker maakt.”

Bijkomend voordeel voor Deventer Profielen: de voorraad is afgebouwd.

Verweel: “De laskaderafdeling is 40 procent groter geworden. Dat hebben we gedaan door een hap uit ons magazijn te nemen. Dat kon, want met QRM hebben we minder magazijn nodig.”

Exit roze briefjes Met QRM verdwenen bij Deventer Profielen ook de bekende roze briefjes voor spoedorders. Verweel: “De directeur bepaalde welke order voor ging. Dat betekende dan automatisch dat iets anders bleef liggen. Dat zorgde voor stress. Bij QRM is iedere order bij wijze van spreken een spoedorder. Maar dan zonder de stress. Roze briefjes, daar doen we niet meer aan.”

2018/4

RD 4-2018 Levertijden.indd 38

23-08-18 08:54

LEVERTIJDEN

Kunststof en aluminium gevelelementen Hanssen Group: World Class Manufacturing De Hanssen Group in Panningen is met kunststof en aluminium gevelelementen actief op de zakelijke en particuliere markt, in renovatie en nieuwbouw, met de bedrijven De Jong Rutten, AKH Gevelelementen en Bohaco. Snel produceren en leveren doet het concern mede dankzij World Class Manufacturing (WCM). Directeur Remko Hanssen over de voordelen, kansen en mogelijkheden.

Sinds wanneer gebruikt u in uw bedrijf WCM? De basisprincipes van ‘lean manufacturing’ bleken eigenlijk altijd al in onze bedrijfscultuur en werkwijze verankerd te zijn. Na de realisering van onze nieuwe fabriek hebben we in 2012 het officiele begin gemaakt met WCM, een combinatie van QRM/LEAN, TPM, TQM en basis verbetertechnieken.

Wat zijn de resultaten?

Buiten de efficiëntieslagen die hiermee gerealiseerd zijn, is het continu bezig zijn met verbeteringen van klein tot groot een van de beste resultaten. De veranderingsgezindheid van onze medewerkers is hierdoor vergroot. Daarmee is in feite een cultuurverandering in gang gezet. Onze medewerkers kunnen beter mee met veranderingen binnen het bedrijf en dragen zelf bij aan verbeteringen. We zien mede hierdoor een aanzienlijk lager personeelsverloop.

QRM: kortere doorlooptijden, groeien zonder expanderen en meer werkplezier.

Dankzij QRM kan bij Deventer Profielen 95 procent van de mensen op de laskaderafdeling alle taken uitvoeren. De QRM-pilot leidde hier tot een reductie van de doorlooptijd van 55 tot 65 procent.

De grootste winst, buiten de veel kortere doorlooptijden en de mogelijkheid om te groeien zonder te expanderen, is volgens Kees Verweel dat het werkplezier toeneemt: “Want er is rust in het bedrijf, er is orde en netheid, er wordt niet meer gescholden, er is geen verwijtcultuur meer. Dat blijf je voor met QRM.”

Het gaat om de prijs Zijn er eigenlijk nog bedrijven die zonder strikte planning produceren? En zo ja, functioneert dat nog? Mathee van de Vin: “Ik merk in de markt dat zulke leveranciers constant de boer op moeten als ze te grote orders hebben. Als zo’n order doorschuift zitten ze met een gat en moeten ze acuut ander werk regelen.” Kees Verweel ziet dat traditioneel opererende bedrijven de huidige markt verstoren: “Want op een gegeven moment dumpen zij noodgedwongen hun veel te grote voorraad. En in de bouw gaat het uiteindelijk altijd toch weer over de prijs.”

Is WCM een goed instrument tegen oplopende levertijden?

WCM draagt er hoe dan ook toe bij dat we onze doorlooptijden verkorten. Echter, aan de huidige oplopende levertijden liggen capaciteitsproblemen ten grondslag. Dat begint al bij de leveranciers. Als zij niet in staat zijn hun doorlooptijden te verkorten, zijn wij met handen en voeten gebonden. De vraag groeit momenteel gewoon sneller dan de in de markt beschikbare capaciteit. WCM helpt ons wel om nog sneller te groeien om zo beter aan de toegenomen vraag tegemoet te komen van onze klanten.

Welke veranderingen waren intern nodig om WCM mogelijk te maken?

Het vergroten van de betrokkenheid, het denken in continue verbeterprocessen, bottum-up benadering en samenwerken.

Communicatie is hierin het toverwoord. Het is een cultuuraanpassing die jaren nodig heeft.

Ziet u in de toekomst nieuwe kansen en toepassingsmogelijkheden voor WCM? Met de huidige snelle ontwikkelingen zijn er veel kansen en mogelijkheden. De moeilijkheid is om op alle vlakken geïnformeerd te blijven om op het juiste moment nieuwe ontwikkelingen te omarmen en implementeren. Hoe dan ook moet je als bedrijf steeds flexibeler zijn en heb je een intelligente organisatie nodig.

Door de toepassing van VSM’s (Value Stream Mapping) proberen we potentiële verbeteringen voor de toekomst in kaart te brengen.

Meten is weten.

4/2018

RD 4-2018 Levertijden.indd 39

I

39

23-08-18 08:54

EEFD, EEFD+ & EEFS+ DORPELS VOOR HOUTEN KOZIJNEN

KOMO gecertificeerd.

Verkrijgbaar tot een lengte van maar liefs 7 meter.

Verwisselbare profielkappen en slijtstrippen die zeer eenvoudig te vervangen zijn.

INNOVATIEVE OPLOSSINGEN VOOR DE KOZIJNINDUSTRIE

WWW.VENSTERTECHNIEK.NL

SOCIAL MEDIA Volg ons op Twitter @RD_redactie Volg ons op LinkedIn Raam en Deur Plaats uw vacature op ons Twitter account @RD_banen Informeer naar de mogelijkheden tel. +31 (0)73 503 35 44 mail raamendeur@molijnsalessupport.nl

adv-40.indd 1

24-08-18 10:11

CLOSE UP

Deuren, hang- en sluitwerk en montage uitbesteden

Burghouwt ontzorgt met DeurenConcept Van advies tot nazorg en controle: met het DeurenConcept neemt Burghouwt klanten het hele traject uit handen op gebied van deuren en hang- en sluitwerk. Ruud Klijn, manager Projectenafdeling bij Burghouwt: “Ons DeurenConcept zorgt op bouwprojecten voor een gestroomlijnde afhandeling van alle facetten op het gebied van deuren en hang- en sluitwerk. Dat bespaart onze klanten tijd en kosten. Ook hiermee creëren we voor onze klantenkring toegevoegde waarde.”

Met het Deurenconcept speelt Burghouwt in op de veranderingen in de bouw van de laatste jaren. De aannemer heeft tegenwoordig voornamelijk een organiserende rol. Ontwikkelen, ontwerpen en langdurig onderhoud staan daarin centraal. Zelf uitvoerend bouwen met eigen personeel komt steeds minder voor, aannemers gaan meer en meer uitbesteden.

Dat heeft consequenties voor de onderaannemer, stelt Klijn: “De onderaannemer krijgt hierdoor ook een andere rol, namelijk een uitvoerende, met meer verantwoordelijkheden en taken.”

Uitgewerkte tools voor klanten Het DeurenConcept van Burghouwt springt daarop in. Ruud Klijn: “Ons deurenconcept past in de veranderende rol van de groothandel; wij reiken onze klanten uitgewerkte tools aan, waarmee we ze volledig ontzorgen en toegevoegde waarde leveren. Ons DeurenConcept is onderdeel van een breder dienstenpakket dat wij als groothandel leveren. Daarbij zijn wij als één partij steeds het contact- en aanspreekpunt voor de klant.”

Oplossingen op maat Burghouwt voorziet met het DeurenConcept aannemers en de timmerindustrie van deuren en hang- en sluitwerk, organiseert de montage en voert regie over de hele, vaak gefaseerde planning. De groothandel brengt de wensen van bouwer en opdrachtgever in kaart en combineert dat met de juiste eisen omtrent regelgeving. Burghouwt kijkt daarbij naar bedieningsgemak en gebruiksintensiteit, stelt een sleutelplan op en analyseert aspecten als vluchtwegen, geluids- en hygiënebeheersing, inbraak- en brandwering, veiligheid- en energieprestaties.

De planning en uitvoering worden eveneens door Burghouwt verzorgd.

Ruud Klijn: “Bouwprojecten zijn altijd maatwerk – ook de deuren en het hang- en sluitwerk. Binnen het DeurenConcept stroomlijnen wij voor de klant dit facet van de bouw en besparen zo tijd en kosten voor die klant. En wij staan achter ons concept. Daarom geven we een gebruikersgarantie van zes jaar op de deuren en het hang- en sluitwerk.”

Professionele partners Met van Vuuren (Grou) en Houtindustrie Ideaal (Zevenaar) beschikt Burghouwt over twee partners voor de fabricage en aanlevering van hoogwaardige deuren. Voor het inmeten, schaven en afhangen werkt Burghouwt samen met een netwerk van specialisten.

In 2018 voerde Burghouwt voor bouwbedrijf van C. van Dillen uit Culemborg het DeurenConcept in enkele bouwprojecten uit.

Burghouwt rondde recentelijk samen met Van Dillen het project ‘Zorghuis Huis en Wei’ in Scherpenzeel af. Klijn: “Daarbij ging het om 225 HPL-deuren. We hebben Van Dillen geadviseerd, digitaal ingemeten en afgehangen met bijpassend hang- en sluitwerk.”

Kortgeleden werden onder leiding en regie van Burghouwt ook 106 HPL-deuren afgehangen bij ‘Kindcentrum Kiljanpad’ in Leiden. Klijn: “In beide projecten waren we in staat om voor de aannemer een goede match te maken van veiligheid en gebruiksvriendelijkheid.”

Ook benieuwd naar het DeurenConcept? Kijk op www.burghouwt.nl en zoek op deurenconcept.

Verstandig bouwen met Burghouwt Burghouwt is meer dan een traditionele groothandel. Burghouwt levert klanten niet alleen A-kwaliteit producten voor de bouw, maar helpt klanten vooruit en ondersteunt ze met diensten.

Vanuit de bedrijfsfilosofie ‘Verstandig bouwen met Burghouwt’ kiest het bedrijf voor langdurige relaties en een nauwe samenwerking met klanten. Ruud Klijn: “Dankzij hen kennen we de bouwpraktijk door en door. Wij stellen ons als kennispartner op, denken al aan de voorkant mee, innoveren op product- en procesgebied en bieden oplossingen die onze klanten vooruit helpen en tijd en kosten besparen. Hier gaan we echt een stap verder dan andere groothandels. Daar zit voor onze klanten de toegevoegde waarde van Burghouwt.”

I

4/2018 41

RD 4-2018 Burghouwt CU.indd 41

24-08-18 10:03

LUCHTDICHT EN BRANDVEILIGHEID (DEEL 1) Tekst Hans Huchs

Andere brandscenario’s bij luchtdicht bouwen

Kans op smoorbrand en ‘b De verkoolde resten van de gevel van Grenfell Tower

Dat luchtdicht bouwen leidt tot verraderlijke brandscena-

Smoorbrand en drukopbouw

rio’s is onder experts genoegzaam bekend. Maar de ver-

raam intikt of een deur openbreekt.

Het passiefhuis trok in het Belgische onderzoek de slechtste kaarten. Belangrijkste bevinding van de universiteit van Mons: bij een brand in een luchtdicht passiefhuis ontstaan hoge concentraties koolmonoxide en onverbrande gassen als gevolg van een zogeheten smoorbrand – een brand die bij gebrek aan zuurstof langzaam dooft.

Zo’n type brand verbruikt in korte tijd alle zuurstof en produceert daarbij in de afgesloten woning giftige gassen, rook en koolmonoxide.

Mochten bewoners toch in staat zijn te vluchten, dan wacht ze een tweede onaangename verrassing. Bij een brand in een luchtdichte woning wordt door het uitzetten van gassen een hoge druk opgebouwd. Zo hoog, dat de voordeur van binnenuit door bewoners niet meer te openen is.

Er was een onderzoek uit België voor nodig om de Nederlandse bouw in 2011 te attenderen op de specifieke risico’s bij brand in luchtdichte gebouwen. Dat onderzoek met de titel ‘Brand in een passiefhuis = inferno?’ was afkomstig van de Universiteit van Mons en werd uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Het onderzoek vergeleek aan de hand van fysische modellen de gevolgen van een brand in een passiefhuis en in een gewoon huis.

Slecht nieuws hadden de Belgische onderzoekers ook voor de brandweer. De onderzoekers concludeerden dat het risico van een backdraft tijdens de interventie van de brandweerdiensten in een passiefhuis niet mocht worden onderschat. Bij het openen of inslaan van een deur of raam bestaat bij een gesmoorde brand de kans dat er een explosie optreedt door de plotselinge toevoer van zuurstof aan de brand.

ontrustende feiten zijn buiten de burelen van experts geen gemeengoed. Feit is: luchtdicht bouwen is energiezuinig, maar kan in geval van brand leiden tot smoorbrand met rook-, gas- en koolmonoxideopbouw, en tot drukopbouw waardoor bewoners in de vluchtfase de voordeur niet of nauwelijks open krijgen. Bovendien bestaat de kans op back-draft als de brandweer een

Back-draft

I

42 2018/4

RD 4-2018 Luchtdicht en brandveiligheid deel 1.indd 42

24-08-18 11:02

LUCHTDICHT EN BRANDVEILIGHEID (DEEL1)

n ‘back-draft’ Passiefhuizen Velve-Lindenhof

Op de agenda In Nederland pakte brandspecialist Ruud van Herpen de Belgische bevindingen op en startte Nederlands onderzoek om de problematiek nader te bestuderen. Van Herpen is technisch directeur van Nieman Raadgevende Ingenieurs, fellow fire safety engineering aan de TU Eindhoven en lector brandveiligheid aan de Hogeschool Saxion. De conclusies van het Belgische onderzoek noemt hij wat ongenuanceerd: “Maar het zette de problematiek wel op de agenda.”

En die is altijd nog actueel, stelt Van Herpen, nu duurzaamheid in de bouw almaar bepalender wordt, onder meer uitgedrukt in de BENG, die in 2020 in werking treedt. BENG geeft het beteugelen van het primaire energieverbruik in gebouwen hoge prioriteit. Van Herpen: “Dat vraagt om een gebouwschil die luchtdicht is.”

Strowoning Luchtdicht bouwen brengt andere brandscenario’s met zich, heet het in het onderzoek wat eufemistisch. En het bleef niet bij die papieren constatering alleen. In februari demonstreerde een strowoning in Kampen ook in de praktijk het nukkige karakter van brand in een luchtdichte woning. Van Herpen: “In de strowoning in Kampen speelde mee dat brandbaar materiaal in de woningschil was opgesloten. De brandweer had moeite de brand te controleren en uit te

‘Eerlijke brand’ en ‘zuurstof-beheerste brand’ Bij de brandweer maakt men een onderscheid tussen een ‘eerlijke brand’ en een ‘zuurstof-beheerste brand’. In het eerste geval verdwijnen hitte, rook en giftige gassen naar buiten. In het tweede geval speelt de brand zich af in een afgesloten ruimte waarin het koolmonoxidegehalte zich snel opbouwt. Vaak fataal voor de mensen in die ruimte, maar ook een risico voor brandweerlieden en hulpverleners.

maken. Uiteindelijk moest men zelfs een deel van de gevel uit elkaar trekken. Ook was men verbaasd over de hevigheid van de brand.”

Het glas blijft intact – met als gevolg dat de luchttoevoer stagneert en de brand smoort.

Geen glasuitval Bij de specifieke brandscenario’s in luchtdichte woningen speelt het isolerende dubbel en triple glas een belangrijke rol. De luchtdichtheid van de gevel speelt vooral een rol in de drukopbouw in de woning maar is nauwelijks van betekenis voor de toevoerlucht en de mate van smoring van een brand. Van Herpen: “In een conventionele woning breekt bij brand het glas en vloeit zuurstof naar de brand. Bij dubbel en triple glas in een luchtdichte woning is daar vaak geen sprake van. Het glas blijft intact – met als gevolg dat de luchttoevoer stagneert en de brand smoort.” Die opvallende rol van glas bleek uit onderzoek dat in 2013 werd uitgevoerd door adviesbureau Peutz.

Daaruit werd duidelijk dat glasuitval afhankelijk is van de temperatuur maar vooral van de energiedosis en drukopbouw tijdens brand in de woning.

I

4/2018 43

RD 4-2018 Luchtdicht en brandveiligheid deel 1.indd 43

24-08-18 11:03

LUCHTDICHT EN BRANDVEILIGHEID (DEEL 2) Tekst Geert Hilferink Beeld Nullifire; VWI

Er bestaan talloze soorten sprinklers. Centraal in beeld de watersprinkler – met glazen buisje, gevuld met rode vloeistof.

Nieuwe brandscenario’s vragen andere oplossingen

Sprinklers, drukkleppen en bewustwording als brand­beveiliging Duurde het 30 jaar geleden nog gemiddeld zeventien minuten voordat een woningbrand ‘uitslaand’ was, anno

zijn ze niet op de juiste plek gemonteerd. Bijvoorbeeld in een verkeersruimte in plaats van een verblijfsruimte.

2018 bedraagt de ‘overleeftijd’ voor bewoners nog slechts

Compartimenteren

drie minuten. Gebruik van kunststof en andere materialen

Ook als het gaat om brandveilig luchtdicht bouwen zijn er wel richtlijnen, maar er is geen controle op wat er gebeurt nadat en gebouw ‘brandveilig’ is opgeleverd. Bij hoogbouw wordt getracht met behulp

verhogen bij brand het ontstaan van giftige gassen en koolmonoxide. Deze wetenschap, gekoppeld aan de nieuwe brandscenario’s die luchtdicht bouwen met zich meebrengen, nopen tot nieuwe brandveiligheidsvoorzieningen in woon- en andere publieksgebouwen.

Ondanks de alarmerende conclusies uit meerdere onderzoeken in Europa en Nederland, lijkt de aandacht bij de overheid voor de gevolgen van luchtdicht bouwen voor brand nog niet erg groot. Volgens experts komt dat vooral omdat er in ons land tot nog toe weinig grote incidenten zijn geweest.

Wet- en regelgeving anticipeert er voorlopig niet op. Zo zijn er op het gebied van rookmelders wel voorwaarden gesteld (sinds 2003 verplicht in nieuwbouw), maar in de praktijk werken ze vaak niet goed of

I

44 2018/4

RD 4-2018 Luchtdicht en brandveiligheid deel 2 2 pag.indd 44

23-08-18 09:01

LUCHTDICHT EN BRANDVEILIGHEID (DEEL 2)

van compartimentering de brandveiligheid te vergroten. Hierbij blijft de brand beperkt tot de ruimte, het compartiment, waarin het vuur ontstaat. Vluchtroutes blijven vrij van rook en andere giftige gassen en bewoners en gebruikers kunnen tijdig vluchten. De brandweer krijgt vervolgens te maken met een brand in een beperkte ruimte.

Maar wat als na de oplevering nog een extra leiding of kabel door een brandwerende wand wordt geboord? Of een bewoner hangt een schilderij op en doorboort letterlijk en figuurlijk de brandwerendheid van het isolatiemateriaal?

Brandveilig afdichten Verschillende producenten van kitten en isolatie-vulmiddelen bieden producten aan die – naar eigen zeggen – de brandwerende luchtdichtheid van een ruimte kunnen herstellen als deze niet langer intact is. “In de praktijk zien we vaak dat brand niet beperkt blijft en over- en doorslaat omdat de brand en rook via de muren en vloeren het compartiment uit kunnen. Daarom moet aan een aantal knelpunten speciale aandacht besteed worden”, aldus fabrikant Nullifire, onderdeel van tremco illbruck. Ook andere fabrikanten leveren brandbeschermende en -vertragende coatings, kitten en schuimproducten, waaronder Den Braven, Gerco en DFI. Fabrikanten van dichtingsprofielen hebben brandvertraging eveneens hoog op de agenda staan. Zo heeft Deventer Dichtingsprofielen brandvertraging als “vijfde dimensie” toegevoegd aan de deurdichtingsprofielen. Naast bescherming tegen wind, water en geluid en het acrylaatverfbestendig maken van de profielen biedt Deventer klanten nu ook de garantie dat de afdichtingsprofielen “30 tot wel 90 minuten” brandwerend zijn. Daarnaast voldoen de profielen met decodering S, SV, DS aan DIN 18095 respectievelijk EN 1634-3.

Zo werkt de waterleidingsprinkler Waterleidingsprinklers worden aangesloten op de drinkwaterleiding. In elke sprinkler zit een buisje gevuld met vloeistof, dat bij een temperatuur van 57 graden kapot springt en de sprinkler in werking stelt. De sprinklers blussen met een volumestroom van 15 liter per minuut en een druk van 50 kPa. Omdat elke sprinkler afzonderlijk op de hitte reageert, wordt alleen op de plaats van de brand geblust. Zo blijft de waterschade beperkt.

Volgens Uneto-VNI kunnen installateurs die gecertificeerd zijn overeenkomstig KOMO BRL 6000-07 en 6000-08 (Ontwerpen en installeren van Ieidingwaterinstallaties van woningen en andere bouwwerken) en specifieke kennis en kunde hebben over waterleidingsprinklers, een goede sprinklerinstallatie ontwerpen en aanleggen.

Bedrijven die de waterleidingsprinkler willen installeren, moeten eerst een cursus volgen en examen doen. De cursus is te volgen bij waterleidingsprinkler.nl en leidt tot een erkenning als waterleidingsprinkler-installateur.

Overdrukventiel Een van de gevolgen van brand in een luchtdichte woning kan drukopbouw zijn.

Die druk kan er zelfs voor zorgen dat brandweer of andere hulpverleners een toegangsdeur niet kunnen openen. Om die druk te laten ontsnappen kan het plaatsen van drukventielen en -kleppen een oplossing zijn. Deze treden in werking als in een ruimte of compartiment overdruk ontstaat. Vooral in trappenhuizen en andere ruimten die deel uitmaken van vluchtroutes kunnen deze voorzieningen de veiligheid aanzienlijk verbeteren.

Brandwerendheid van isolatiemateriaal

Sprinklers Een andere mogelijke oplossing voor de ‘nieuwe branden’ zijn sprinklers. Toepassing van watersprinklers in huizen en kantoren zorgt ervoor dat de brandhaard snel gedoofd wordt. Dat voorkomt verdere uitbreiding van de brand, maar minstens zo belangrijk, vermindert daardoor ook de kans op de vorming van giftige gassen en koolmonoxide.

Bijkomende voordelen van een sprinklerinstallatie in huis: doordat de vlammen sneller gedoofd zijn, beperkt de schade aan gebouwen zich.

De Verenigde Woningsprinklerinstallateurs (VWI) noemt daarnaast het belang van een woningsprinkler voor ouderen en mensen die minder of niet zelfredzaam zijn van groot belang.

BAM Bouw en Techniek, SIRON, TU-Delft, Brandweer Nederland en leverancier VSH hebben gezamenlijk het initiatief genomen voor de zogeheten Waterleidingsprinkler, een sprinklerinstallatie die kan worden aangesloten op het drinkwaterleidingsysteem in een woonhuis of bedrijf.

Isolatiefabrikanten als Isobouw en Kingspan besteden veel aandacht aan brandveiligheid van hun producten. Isobouw is op zijn website direct duidelijk met de stelling dat ‘onbrandbaar isolatiemateriaal’ niet bestaat. Wel is het zaak voor de producenten om te zoeken naar materialen die de brand vertragen en eventuele doorslag van het vuur zo lang mogelijk tegenhouden.

Kingspan benadrukt: “Hoewel een FM Approval – van ’s werelds grootste verzekeringsmaatschappij van industrieel vastgoed FM Global – in Europa geen vereiste is, wordt er wereldwijd veel waarde gehecht aan dit keurmerk vanwege de hoge eisen. FM Global is gespecialiseerd in risicoanalyses en schadepreventie. Inmiddels worden FM Approvals door steeds meer opdrachtgevers in Nederland verplicht gesteld. Een brede range van onze sandwichpanelen beschikt over FM 4880, 4881 en 4882.”

Gevoelige knelpunten Iedere ruimte in een woning, kantoor of ander bouwwerk kent verbindingen en overgangen tussen materialen, en openingen voor leidingen en kanalen. Deze verbindingen kunnen knelpunten worden als het gaat om isolatie en brandveiligheid.

Voorbeelden hiervan zijn voegen bij verdiepingsvloeren en nietdragende wanden en uitsparingen in vloeren en wanden voor leidingen, losse kabels, kabelgoten en luchtkanalen.

I

4/2018 45

RD 4-2018 Luchtdicht en brandveiligheid deel 2 2 pag.indd 45

23-08-18 09:01

Voordeel

#8

Houten kozijnen zijn inbraakwerend

Sporen van braak, vandalisme en mechanische beschadiging laten zich bij houten kozijnen vaak onzichtbaar wegwerken.

Terwijl het dievengilde u bij braakschade van kunststof of aluminium kozijnen vaak opzadelt met onherstelbare beschadigingen die totale vervanging nodig maken. Ook is het houten kozijn standaard inbraakwerend en speelt zo een belangrijke rol bij de veiligheid van uw dierbare huisgenoten.

Bekijk alle voordelen op:

Kozijnenvanhout.nl adv_NBvT.indd 1

22-08-18 11:45

Bezoekadres: Zilverstraat 69, 2718 RP Zoetermeer • Postadres: Postbus 190, 2700 AD Zoetermeer T: +31 (0) 79 35 31 270, E: vhs@fme.nl, I: www.vhsbranche.nl De informatie op deze pagina is afkomstig van de VHS en kwam tot stand buiten de verantwoordelijkheid van de Raam en Deur-redactie.

VHS: Internationaal actief en enthousiaste leden ARGE-congres 2018 Van 13 t/m 15 september organiseert de Algemene Branchevereniging VHS (VHS) in samenwerking met ARGE, het ARGE-congres 2018. ARGE is een internationale branchevereniging waar de VHS bij aangesloten is.

Voor de leden een mooi moment om kennis te maken en te netwerken met internationale branchegenoten.

De 66ste editie van het congres wordt dit jaar georganiseerd in Rotterdam. Het VHS-bestuur heeft, i.s.m. ARGE, een interessant programma opgesteld. Tijdens het congres wordt er een update gegeven over de belangrijkste Europese ontwikkelingen en activiteiten van ARGE. Daarnaast zijn er ook twee zeer interessante gastsprekers. Oud minister president Jan Peter Balkenende geeft een lezing over duurzaamheid en sociale betrokkenheid en onderzoeker Henk Buining vertelt meer over de laatste innovaties op het gebied van “additive manufacturing en 3D printing” binnen de universiteiten en TNO. “Er is veel animo voor het congres en dat is positief. Ik vind het belangrijk dat de VHS sterk vertegenwoordigd is. Dit is niet alleen een goede PR voor de vereniging, maar ook voor Nederland”, aldus Arjen Koole (directeur VHS).

Naast het formele programma is er ook ruimte voor ontspanning.

Er wordt onder meer een prachtige rondvaart door de Rotterdamse haven georganiseerd en er vindt een diner plaats op het ss Rotterdam cruiseschip. Heeft u zich als VHS-lid nog niet aangemeld of heeft u interesse in het lidmaatschap van de VHS, stuur dan een mail naar Arjen Koole (arjen.koole@fme.nl).

Jurgen Rensen (Venster Techniek) “De informatievoorziening is van hoog niveau en dat is prettig. In de verschillende werkgroepen word je perfect op de hoogte gehouden van de nieuwste ontwikkelingen, wet- en regelgeving binnen de branche. Ook fungeert de VHS als centraal aanspreekpunt richting o.a. het NBvT en SKG.”

Femke Oudshoorn (HMB profit locks & tools) “Natuurlijk hebben wij ook naar het financiële plaatje gekeken, maar een lidmaatschap van de VHS levert ons nog veel meer op.

Zo hebben wij onze EPD’s netjes voor elkaar en zijn we altijd up to date door de professionele begeleiding van Arjen Koole en de verschillende werkgroepen die zijn opgezet.”

Leden enthousiast over fusie De VHS-leden zijn erg enthousiast over de fusie. Met name de “oud ABHS-leden” ervaren de flinke professionaliseringsslag die gemaakt is en dat was nodig!

Ronald Boon (CES Nederland) “Wat een slimme move. Ik heb dit al jaren geroepen en ben blij met waar we nu staan. We hebben een sterk draagvlak gecreëerd.

Daarnaast is directeur Arjen Koole ontzettend kundig en zeer professioneel, waardoor we te allen tijde op de hoogte zijn van de laatste ontwikkelingen in de branche”.

I

4/2018 47

RD 4-2018 VHS branchepag. 1 pag.indd 47

23-08-18 08:39

Woningen veiliger

maken

Elk jaar stijgt het aantal woninginbraken. Zeker met de donkere wintermaanden in aantocht, is het nuttig daar extra aandacht aan te besteden. Daarom is Roto in oktober aanwezig op de Veilig Wonen Dag in Nederland. Het is een kans om te zien hoe de TiltSafe technologie van Roto NX vooruitgang boekt in woningbeveiliging.

Hoe woningen veiliger maken?

De internationale markt kon voor het eerst kennismaken met Roto NX op Fensterbau 2018. Het TiltSafe mechanisme is een

Het inbraakveilig maken van woningen door het ontwikkelen

van de eigenschappen die het meeste indruk heeft gemaakt

van innovatief en duurzaam beslag is voor Roto een constant

binnen de sector. De bezoekers van de Veilig Wonen Dag

aandachtspunt. Onze aanwezigheid in de herfst op de Veilig

kunnen het van dichtbij bekijken.

Wonen Dag van het Politiekeurmerk Veilig Wonen in Nederland is dan ook geen toeval. Dit evenement draait rond ‘De veilige wijk van de toekomst’. We zullen er de aspecten van het merk Roto promoten die relevant zijn voor woningbeveiliging.

Roto NX met TiltSafe technologie Aan de stand van Roto zal een draai-kiepraam centraal staan dat gebruikmaakt van het hardwaresysteem Roto NX en het TiltSafe-mechanisme.

Evenement voor professionals

“Ramen en deuren zijn altijd de zwakke plekken in een huis

De Veilig Wonen Dag is bedoeld voor alle professionals die

waarlangs inbrekers zullen proberen binnen te komen”, zegt

graag hun steentje willen bijdragen om woningen en wijken

Eva Schümmer, marketing en communicatiespecialist voor

veiliger te maken. Dat zijn onder andere woningbouwers,

Roto West Europa. “Daarom zijn ramen met een

architecten, lokale overheden, projectontwikkelaars,

vergrendelsysteem van hoge kwaliteit altijd belangrijk. Er is

beveiligingsconsultants en iedereen voor wie betere

echter één probleem: het vergrendelsysteem werkt enkel

woningbeveiliging een prioriteit is.

wanneer het raam gesloten is.”

Naast een bezoek aan Roto en andere stands kunnen de “Bij Roto hebben we dat opgelost met een nieuwe eigenschap

bezoekers ook lezingen bijwonen, deelnemen aan

van het hardwaresysteem Roto NX”, legt ze uit. “Het TiltSafe

praktijkgerichte workshops en de uitreiking van de PKVW

mechanisme biedt een goede bescherming tegen inbraken

prijzen meemaken.

wanneer het raam gekiept is. Dat wordt mogelijk gemaakt door drie speciale sluitstukken op elk raam. Deze van versterkt staal

De Veilig Wonen Dag vindt plaats op 3 oktober 2018 in

gemaakte sluitstukken houden de vleugel in de kieppositie en

het ReeHorst Hotel in Ede.

beveiligen het raam. Tests wezen uit dat ze voldoen aan RC 2 (weerstandsklasse 2).”

Benieuwd naar de inbraakveilige kwaliteiten van Roto NX? Bekijk de video op www.rotogether.com

adv_Roto.indd 1 OFF_1820371_ROTO_Advertentie.indd 1

22-08-18 11:45 14/08/2018 15:54

VMRG NIEUWS Einsteinbaan 1, Postbus 1496, 3430 BL Nieuwegein T: 030.605.36.44, E: info@vmrg.nl, I: www.vmrg.nl De informatie op deze pagina is afkomstig van de VMRG en kwam tot stand buiten de verantwoordelijkheid van de Raam en Deur-redactie

Tweede leven gevelaluminium zeer de moeite waard Uit recent onderzoek uitgevoerd door de VMRG, de brancheorganisatie voor gevels, in samenwerking met AluEco en SKG-IKOB Certificatie, blijkt dat de aluminium kringloop goed te sluiten is voor gevelproducten. Zo’n kringloop is de moeite waard, want aan de hand van pilotprojecten is gebleken dat er, mits op een juiste manier aangeleverd en verwerkt, vrijwel al het end-of-life aluminiumschroot kan worden teruggebracht tot inzetbare grondstof voor gevel­ profielen. Het kleine deel dat hier niet voor in aanmerking komt, kan als gietaluminium worden hergebruikt. Het mooie van de aluminium kringloop is ook nog eens dat deze oneindig herhaald kan worden.

Op dit moment gaat circa 80% van het end-of-life aluminiumschroot naar landen buiten Europa. De gevelindustrie heeft vanaf de productie van gevelproducten geen zicht op wat er gebeurt met haar producten en materialen. Ook heeft zij geen invloed op het proces om aluminiumschroot weer te kunnen inzetten als grondstof voor nieuwe aluminiumprofielen. Geschat wordt dat er vanuit de gevelindustrie jaarlijks ±30.000 ton end-of-life aluminiumschroot vrijkomt. De verwachting is dat dit tonnage in de komende jaren aanzienlijk zal toenemen. Voldoende reden voor het onderzoek ‘Second life for raw materials’ dat tot stand is gekomen met ondersteuning vanuit de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

Gesloten aluminiumketen Onderzocht is hoe de aluminiumketen in Nederland sluitend is te maken. De gevelindustrie is voor het creëren van een recyclingketen voor het aluminium dat nu in gebouwen zit afhankelijk van andere partijen uit de keten. Binnen de bouw zijn op zowel bedrijfsniveau, als op sectorniveau initiatieven waarbij de materiaalkringloop wordt beheerst en is gesloten. Op basis van de bestaande initiatieven op sector- en bedrijfsniveau en de product- en bouwstrategieën, wordt het certificeren van materiaalstromen door marktpartijen als meest kansrijk gezien om de materiaalkringloop gesloten te krijgen.

Certificeren van materiaalstromen Voor het certificeren van de materiaalstromen dienen sloopaannemers, recyclingbedrijven, omsmelterijen, systeemhuizen, gevelbouwers, toeleveranciers en logistieke partners te worden betrokken.

Vervolgens moeten alle stromen van aluminiumschroot en nieuwe producten exact worden vastgelegd. Er moet nog een stevige hobbel genomen worden om dit voor elkaar te krijgen, maar gezien het hoge percentage dat van end-of-life aluminiumschroot weer als grondstof terug de keten in kan, is dit zeer de moeite waard.

Nieuw aangesloten bedrijven De VMRG verwelkomt een nieuwe partner: • Assa Abloy Entrance Systems | www.assaabloy.nl

I

4/2018 49

RD 4-2018 VMRG branchepag 1 pag.indd 49

24-08-18 11:36

BUITEN DE DEUR

Security Essen 25-28 september De tweejaarlijkse beurs Security in het Duitse Essen toont de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van beveiliging en (brand)veiligheid voor de professionele en zakelijke markt. Op de beurs informeren ongeveer 40.000 experts, beleidsmakers en inkopers zich over de nieuwste innovaties, producten en diensten. Van brandpreventie en cyberveiligheid en CCTV tot de bescherming van buitenruimtes. Security Essen vindt dit jaar voor de 42ste keer plaats. www.security-essen.de

Agenda Installatie Vakbeurs Hardenberg 11-13 september In de Evenementenhal Hardenberg is van 11-13 september weer de Installatie Vakbeurs. Deze beurs wil een platform bieden voor vertegenwoordigers uit de complete installatiebranche. www.evenementenhal.nl

Cursus Facade

Vakbeurs Energie 9-11 oktober De Vakbeurs Energie in de Brabanthallen in Den Bosch is, zo melden de organisatoren, uitgegroeid tot een onmisbaar platform voor iedereen die serieus met duurzame energieopwekking en energiebesparing bezig is. Dit platform bestaat uit ruim 350 exposanten en honderden inhoudelijke sessies. Uniek daarbij is volgens de initiatiefnemers de verbinding die wordt gelegd tussen de belangrijkste betrokken sectoren: gebouwde omgeving, industrie en – door de combinatie met de vakbeurs Ecomobiel – mobiliteit. Een platform boordevol innovaties, lezingen, livedemonstraties en waardevolle contacten. De vakbeurs is een platform ‘Energie & Industrie’ ingericht. Dit platform krijgt een eigen inhoudelijk programma en aparte presentaties op de beursvloer. Op het gebied van duurzame mobiliteit en mobiliteitstoepassingen kunnen bezoekers terecht op de aangrenzende vakbeurs Ecomobiel. Deelnemen aan Vakbeurs Energie betekent in gesprek komen met een geïnteresseerd vakpubliek, het aangaan van samenwerkingsverbanden, het leggen van nieuwe contacten, het creëren van naamsbekendheid, relatiebeheer en de mogelijkheid deel te nemen aan workshops en debatten.

Meer informatie: www.energievakbeurs.nl

Smart Homes & Intelligent Buildings 22 november ‘Comfort, care, control en connect’ zijn de kernbegrippen op Smart Homes & Intelligent Buildings.

Het evenement in de Jaarbeurs in Utrecht richt zich op toepassingen die gebouwen en huizen slimmer, zuiniger, flexibeler, comfortabeler en levensloopbestendiger maken. Daarbij draait alles om integrale oplossingen, praktijkvoorbeelden, kennisuitwisseling en het mobiliseren van expertise van leveranciers en gebruikers, zo zegt de beursorganisatie. Smart Homes & Intelligent Buildings is gericht op aanbieders van domotica, intelligente gebouwtechniek en totaal-installatieoplossingen de beslissers en beïnvloeders uit de vastgoed- en installatiewereld – denk aan architecten, bouwkundigen, adviseurs, projectontwikkelaars, facilitymanagers en IT-managers. www.sh-ib.nl/beursinformatie

26 september-7 nov Nieman-Kettlitz Gevel- en Dakadvies verzorgt voor de tweede maal dit jaar de cursus Facade, een cursus over voorgehangen geventileerde gevels. In negen lessen, inclusief eindtoets, worden alle relevante aspecten van dit type gevel behandeld door specialisten. www.bouwwereld.nl

Bouwcompleet Hardenberg 9-11 oktober Bouw Compleet brengt de totale bouwwereld samen. Bouw Compleet is dé vakbeurs in Noordoost Nederland. Het is de ontmoetingsplek waar alle bouwtechnieken, noviteiten van gereedschappen en bouwmaterialen worden gepresenteerd. www.evenementenhal.nl

Prowood 21-25 oktober Voor de technologische houtvakbeurs in Flanders Expo in Gent, België hebben zich ruim 150 exposanten ingeschreven voor een ruimte van circa 15.000 vierkante meter. www.prowood-fair.be

Bouwfysica in de praktijk: geluid 8 november In deze opleiding krijgt de deelnemer op interactieve wijze inzicht in de bouwfysische aspecten van geluid en geluidsoverlast. Met de vele praktische voorbeelden en middels het spelen met variabelen wordt het accent meer gelegd op het snel kunnen overzien van geluidstechnische ingrepen dan op het feitelijk berekenen ervan. www.bos.bob.nl

I

50 2018/X

RD 2018-4 Buiten de Deur.indd 50

23-08-18 08:51

Moderne vorm – moderne kleur

Product afbeeldingen

Speciaal attributen

Voor wie gesteld is op een moderne inrichtings-stijl, bieden de markante vormen van de HOPPE-Serie Dallas precies het juiste. De duidelijke vormen worden nu door een verdere kleurvariatie versterkt: De mat zwarte oppervlakte F9714M is een speciaal accent op de deur!

Voor de buitendeur is het rechte ontwerp in de nieuwe kleurstelling als inbraakwerend beslag met montagevriendelijke Snelstift-techniek verkrijgbaar – natuurlijk SKG*** getest. Zoals alle producten van HOPPE hebben ook de garnituren uit de Serie Dallas 10 jaar mechanische functionaliteitsgarantie.

Meer informatie gewenst? Vragen rondom de goede greep beantwoorden we graag onder telefoonnummer: 06-83692558

HOPPE AG • Am Plausdorfer Tor 13 • D-35260 Stadtallendorf • Tel. +49 6428 932-0 • Fax +49 6428 932-220 • www.hoppe.com • info.de@hoppe.com

Raam-en-deur-Anzeige_Ausgabe_8-2018.indd 1 adv_Hoppe.indd 1

09.07.2018 09:43:13 22-08-18 11:43

_DEF_Siegenia_HansDampf_210x297mm_lettercontouren.indd 1 adv_Siegena.indd 1

14-08-18 16:50 22-08-18 11:46