Rotterdamse kunst & cultuur krant mei juni 2018 by UITGEVERIJ 11

MEI & JUNI 2018

GRATIS!

ETEN & DRINKEN

KUNST • BEELDEN • BOEKEN • ETEN • FRANKRIJK • VOEDSELVERSPILLING • FILM • GESCHIEDENIS • CULTUUR

Doe mee!

Y ART IN THesEwedCstITrijd! pj • Korte film 18 jaar • 12 t/m en • Mooie prijz

thecity.nl

www.artand

IN DEZE

EDITI

E • Vive la France • Prost itutie in • Food Rotterd waste: am hoe ka • Plant n het b aardige eter? r eten • Wes A nderso : Doe mee! n in KIN • Eten O in de k unst • Choc ola toe n • crypt & nu o

inf o ins rmee p r am ireer t use t ert

rotterdam

MIJN ROTTERDAM Shariff Nasr (1981) is regisseur en schrijver. Deze zomer start hij met de opnames van Rotterdam, I Love You, onderdeel van het internationale urban film project Cities of Love. Shariff woont in het centrum van Rotterdam met zijn vriendin en twee Siamese poezen.

Ben je geboren en getogen in Rotterdam? ‘Ik ben geboren in Dijkzicht en opgegroeid in Overschie. Ik had een onbekommerde jeugd, lekker veel buitenspelen met kinderen uit de buurt. Ook heb ik fijne herinneringen aan de Montessori basisschool. Als puber raakte ik meer geïnteresseerd in wat er buiten de schoolmuren gebeurde. Ik dook als een kameleon in allerlei subculturen, van Gabber tot aan de HipHop-scene. In Rotterdam was er wat dat betreft veel te onderzoeken!’ Je moeder is Rotterdamse, je vader Palestijns. Twee culturen op één kussen... Sliep daar niet de duivel tussen? ‘Bij ons juist heel veel engeltjes! In de media worden culturele verschillen vaak uitgelegd als probleem. Ik ervaar het juist als verrijking. Als kind genoot ik met het Suikerfeest van Arabische lekkernijen en met Kerstmis van wild in een warm versierd huis. Nu ik volwassen ben, merk ik dat ik ben opgevoed met een pure, wereldse blik. Mijn ouders zijn heel ruimdenkend en stimuleerden me om voor mezelf te denken.’ Hoe kwam je tot de keuze om regisseur te worden? ‘Na de middelbare school ging ik op reis naar Australië. Daar dacht ik na over wat ik wilde worden. Dat ik geen negen tot vijf baan wilde, wist ik zeker. Ik stelde mezelf de vraag: als ik vijftig ben, waar wil ik dan staan? Al snel kwam ik uit op verhalen vertellen

Colofon Dit is een uitgave van Uitgeverij 11 www.goedeboekjes.nl info@goedeboekjes.nl

en films maken. Als kind schreef ik al met plezier verhalen.’ Het zat er dus al vroeg in? ‘Ja! Mijn ouders hebben veel voorgelezen, misschien heeft dat ermee te maken. Vooral mijn vader is een echte verhalenverteller, hij verzon ze ter plekke en ze waren geen twee keer hetzelfde. Als we met mijn ouders gingen wandelen in de natuur, liep ik buiten de paadjes en speelde verschillende rollen in een zelfbedachte serie waarvoor ik zelfs cliffhangers bedacht om mijn fictieve kijkers vast te houden.’ Op naar de filmacademie! ‘Ja, ik werd aangenomen op de Filmacademie in Amsterdam. Maar ik bleef wel wonen in Rotterdam. Ik heb wel even gezocht in Amsterdam. Maar Rotterdam geeft me veel meer inspiratie voor verhalen. Daarbij voel ik me in Amsterdam altijd te gast. Ik vind het een onwijs leuke stad, maar in Rotterdam ben ik thuis. Zolang ik in Nederland woon, is Rotterdam mijn stad.’ Voel je ook binding met Palestina, het geboorteland van je vader? ‘Dat gevoel is lastig te ervaren met het bestaande conflict. Ik heb vooral gemengde gevoelens. Het is er prachtig en mijn familie daar is ontzettend warm, alleen mogen zij de stad niet uit. De situatie is mensonterend. Tegelijkertijd probeer ik me niet te veel te verliezen in het politieke conflict. Ik ben, zeker als maker, vooral bezig met de menselijke

Aan deze editie werkten mee: Ofira Nebelstein (redactie) Pien Ruigrok (tekst en beeld) Bernice Balendiran (assistent redactie) Floor Lemans (layout ondersteuning) Alek Dabrowski (boekrecensie)

‘Het maakt niet uit waar je geboren bent, we zijn allemaal Rotterdammer en daar gaat het om’

kant van een verhaal. Hoe kan het dat mensen een conflict zo ver laten komen en in een onhoudbare situatie blijven leven?’ Ken je ook positieve verhalen over Palestina? ‘Uiteraard. Ik kan erg genieten van mijn vaders verhalen over hoe idyllisch het vroeger was. Ook ben ik gek op de Palestijnse keuken. Mijn vader kan heerlijk koken. Zijn gevulde courgettes (Makhshi) en Maqluba (up side down dish)... daar kan je mij voor wakker maken! Hij kookt overigens ook heerlijk Aziatisch en Nederlands. Altijd met een eigen twist. Zijn oliebollen hebben bijvoorbeeld een hart van spijs. Mijn broer en ik spelen met het idee een kookboek te maken met de recepten van mijn vader.’ Wat kunnen we doen om oorlogen te voorkomen en in vrede met elkaar te leven? ‘Interesse in de ander de eerste stap. Niet benadrukken waarin we verschillen, maar juist dat wat ons verbindt. Zo kun je ‘het onbekende’ normaliseren bij het publiek. Laat bijvoorbeeld een Marokkaans jongetje gewoon een kinderrol vertolken, waarbij zijn afkomst er niet toe doet, of geef een vrouw met een handicap een sterke rol waar haar handicap geen rol in speelt. Als je iemands unieke persoonlijkheid benadrukt, worden de externe factoren minder belangrijk.’ Doe jij dat ook in jouw films? ‘Ik zoek altijd naar die gemene deler, de menselijke kant. We

Deze krant komt zes keer per jaar uit. Samenwerken en/of adverteren? Neem contact op via info@goedeboekjes.nl

hebben laatst de videoclip ‘Take Flight’ opgenomen voor de Rotterdamse artiest Levi Silvanie. Hierin volgen we verschillende mensen op de West-Kruiskade die allen op een belangrijk beslismoment in hun leven staan. Het gaat daarbij niet om waar ze vandaan komen of wat ze zijn, maar om waar ze staan als mens.’ De clip is een voorproefje van de film Rotterdam I love you. Leg uit... ‘Rotterdam I love you is een omnibusfilm, waarin elf internationale regisseurs een kort liefdesverhaal binnen de stad Rotterdam maken. Ik vertel ook één van die verhalen, en ben tevens verantwoordelijk voor de verbindende scènes tussen die verhalen in. De videoclip is in dezelfde hoopvolle sfeer van de film gemaakt, waarin meerdere verhaallijnen elkaar kruisen.’ Je hoort vaak dat de stad verhardt. Heb jij wel eens te maken gehad met racisme? ‘In de tijd dat ik in de horeca werkte, wees een gast mij er met een glimlach op dat ik een allochtoon was, omdat mijn vader niet in Nederland geboren is. Ik had mezelf nog nooit op die manier bekeken. Voor het eerst realiseerde ik me dat ik nergens autochtoon kon zijn. Het was een breuk in mijn zelfbeeld, het besef dat ik bij voorbaat iets nooit kon zijn.’

vooral als een beperking in het denken van de ander. Mijn zelfbeeld valt binnen andere kaders. Ik ervaar mijn achtergrond als rijkdom en ben een trotse Rotterdammer. Het zou mooi zijn als mensen zich minder bezig zouden houden met waar je geboren bent. het gaat erom waar je woont. Hier zijn we bijvoorbeeld allemaal Rotterdammer, dat is wat ons verbindt en daar gaat het om.’ Wat is jouw favoriete plek in de stad? ‘Ik vind het moeilijk om één plek te noemen. Ik woon in het centrum, maar heb ook met veel plezier in het Kralingen gewoond en in Crooswijk. Als ik moet kiezen, dan inspireert de levendigheid van de West-Kruiskade me als maker het meest. Ik eet daar vlakbij de beste dimsum van de stad in Tai Wu.’ Je bent jurylid voor de korte filmcontest Art in the City. Nogg tips voor de jonge filmmakers? ‘Houd het simpel, luister naar anderen, maar blijf trouw aan jezelf. Laat je niet tegenhouden en heb vooral veel plezier in wat je doet!’

ROTTERDAM I LOVE YOU is te zien op

Hoe ervaar je dat nu? ‘Ik zie dat soort opmerkingen nu

Met dank aan aan iedereen die een bijdrage aan deze editie heeft geleverd! © Niets uit deze uitgave mag hergebruikt worden zonder toestemming van de uitgever.

het IFFR 2019. rotterdamiloveyou.com

WWW.ARTINTHECITY.NL

Uitgeverij 11 is niet verantwoordelijk voor zet en/of drukfouten.

kunst op straat

# ME TOO !?

Rotterdam heeft veel mooie kunst in de buitenruimte. Waar staan ze voor en wie heeft ze gemaakt? Meer info over kunst in de buitenruimte op bkor.nl

In Engeland verwijderde een gallerie een schilderij omdat het vrouwonvriendelijk zou zijn. De me too revolutie, waarbij vrouwonvriendelijk en intimiderend gedrag aan de kaak wordt gesteld, is nog niet ten einde. Een goede zaak natuurlijk, dat vrouwen zich uit durven spreken over grensoverschrijdend gedrag van mannen. Maar hoe zit het met me too in de kunst? Is vrouwelijk naakt vrouw-onvriendelijk of is er sprake van verpreutsing in de kunst? Wij gingen op zoek naar vrouwelijk naakt in de stad en vonden vier prachtige beelden...

Meisjesfiguur (1964) Locatie Beumershoek 3 Gemaakt door Adri Blok in 1964

Sinds 1964 stond het bronzen meisjesfiguur op een stenen sokkeltje bij de voormalige Nijverheidsschool voor meisjes aan de Beumershoek in Zuidwijk. Tegenwoordig staat ze op het gras, op het schoolplein van VMBO scholengemeenschap Slinge.

La Grande Musicienne (1938) Locatie Westersingel 35-38 Gemaakt door Henri Laurens in 1938

Deze voluptueuze naakte vrouw is de op één na oudste sculptuur van het beeldenterras aan de Westersingel. Het is een beeld van een versmolten vrouw dat gecombineerd is met een lier-achtig muziekinstrument en een spiraal-

Foto K.Sierebeld

vorm. De Parijse kunstenaar Henri Laurens maakte onder andere sculpturen van polychroom hout, gips en metaal. Sinds 1921 is het hoofdthema in zijn kunstwerken: de vrouw. Een jaar voor zijn dood in 1953, ontving hij de prijs voor de beeldhouwkunst op de Biënnale van São Paolo. Voor zover bekend geen me too beschuldigingen.

Een kritische kijker zou wellicht vraagtekens kunnen plaatsen bij dit naakte, ontluikende meisjeslijf in de buitenruimte ... Maar is het een me too geval? Het 1.40m hoge beeldje werd gemaakt in opdracht van het schoolbestuur. Het beeldje is gemaakt door Adriana Cornelia Blok, geboren te Rotterdam in 1919, overleden in 1990. Zij was één van de eerste beeldhouwers in Nederland die betonreliëfs maakte. Foto Wikifrits

Welvaart (1953) Locatie Coolsingel 117 Gemaakt door Piet Starreveld in 1953

Liggend naakt (1994) Locatie Karel de Stouteplein 8 -10 Gemaakt door Jan de Graaf in 1994

Ze ligt er uitdagend bij, deze naakte dame... Zinnenprikkelend! Maar is het ook vrouwonvriendelijk? De kunstenaar heeft in ieder geval bewust gebruik gemaakt van tegenstellingen. Zo oogt de sokkel vrij industrieel en het liggend naakt juist figuratief.

Foto Wikifrits

Andere tegenstellingen zijn het gebruik van horizontale en verticale vlakken. Kunstenaar Jan de Graaf heeft ervoor gekozen om het hoofd af te platten, wat de vrouw minder persoonlijk doet overkomen. Jan de Graaf is geboren in 1948 in Dordrecht en afgestudeerd aan de Academie van Beeldende Kunsten in Rotterdam. De Graaf werkt hoofdzakelijk met brons.

COVER BEELD STILLEVEN MET KAZEN Floris Claesz. van Dyck Circa 1615

Olieverf op hout H 82.2cm × W 111.2cm Eigenaar: Rijksmuseum

Dit kunstwerk werd gemaakt in opdracht van de Amsterdam Bank en wordt ook wel liefkozend ‘Nakie van Blakie’ genoemd . Ze prijkte namelijk jarenlang op het bankgebouw aan de Blaak, waar nu de Willem de Kooning Academie gevestigd zit. De naakte vrouw op het beeld staat voor welvaart en in haar handen heeft ze een vredesduif. Aan haar voeten een Fries, een zaaier, een smid, een ploeger en een vrouw die schoven wegdraagt. Deze beelden staan symbool voor voorspoed. De vrouw oogt eerder als een vruchtbare godin en haar naakte lichaam benadrukt de symboliek. Kunstenaar Piet Starreveld, geboren in 1911 in Koog aan de Zaan, was niet alleen beeldhouwer maar ook medailleur, graficus, kunstschilder en glaskunstenaar.

Stilleven met kazen is een typisch voorbeeld van een ontbijtje, zoals stillevens met etenswaren in de 17e eeuw wel werden genoemd. Van Dyck liet een klein oeuvre na, waaronder een aantal ontbijtjes; vergelijkbare realistische stillevens met kazen, fruit en noten. Hij maakte ze tussen 1610 en 1622. De tafel is steeds gedekt met een tafellaken van roze damast met daaroverheen een groot wit servet afgezet met kant. In het midden van de tafel staat een stapel

Foto Gerardus

grote kazen, variërend in kleur. Er omheen diverse schalen en borden met fruit, noten en andere etenswaren. Bijzonder is het lichteffect, helder op de voorgrond en donker achterin. Floris Claesz. van Dyck (ca. 1575 - 1651) werd geboren in Delft maar woonde en werkte het grootste deel van zijn leven in Haarlem, waar hij zich in 1604 verloofde. Naast ontbijtjes, maakte Van Dyck ook prachtige natuurgetrouwe weergaven van planten en bloemen.

WASTED...

WIJ WAREN ERBIJ Over voedselspilling en wat je eraan kunt doen VOEDSELVERSPILLING IN CIJFERS

Op 27 maart waren wij te gast bij het filmevenement Future Flight Movie Night dat KINO organiseerde in samenwerking met Blue City. Thema van de avond was Delicious Future - Zero Food Waste, dat aan elkaar gepraat werd door presentator en piloot van het event Nathan de Groot. Het werd een interessante filmavond met lezingen en discussie over voedselverspilling en een heerlijk buffet gemaakt van ‘weggegooid’ eten. De film van de avond was de documentaire Wasted! The Story of Food Waste, die een indringend verhaal vertelt over wereldwijde voedselverspilling en de kijker probeert te inspireren tot gedragsverandering.

De moraal van het verhaal Wat duidelijk werd naarmate de avond vorderde, is dat de boeren, de industrie en de supermarkten veel kunnen doen om voedselverspillnig te voorkomen. Maar ook wij - consumenten- kunnen een steentje bijdragen. En dat is eenvoudiger dan het lijkt. Om een paar dingen te noemen: koop minder, koop bewuster, kook gerichte porties en gooi restjes niet weg maar eet ze op! Doet u ook mee? Meer info over Wasted en mogelijkheden om de film thuis te kijken op: wastedfilm.com

• 57 liter dranken per persoon per jaar 31 liter koffie en thee, 13 liter melk en zuivel drank, 4 liter dikzuivel, 7 liter fris en sappen, 3 liter sauzen • 1.3 miljard ton voedsel per jaar • 33% van de totale voedselproductie wereldwijd wordt weggegooid • 20% van het voedsel geproduceerd voor de EU wordt weggeooid • Dit is zo’nj 173 kg per EU inwoner per jaar

DUURZAME VOEDSELINITIATIEVEN IN DE STAD DE VOEDSELTUIN In Rotterdam Zuid verbouwt de Voedseltuin seizoensgroenten voor de Voedselbank Rotterdam en voor haar eigen vrijwilligers. Het is een plek om elkaar te ontmoeten en samen actief bezig te zijn in het groen. Wij werden hartelijk ontvangen en kregen spontaan een bord soep aangeboden! ga vooral eens kijken bij dit leuke, duurzame initiatief! voedseltuin.com UGLY FOOD RESCUERS CLUB De Ugly Food Rescuers Club bestaat uit een groep Rotterdamse foodpreneurs die (half)exotische overschotten van biologische groothandel Eosta omzet in verse & verduurzaamde voedingswaren. Zo helpen ze ondernemers bij het verduurzamen van hun aanbod, sluiten ze reststromen en herbestemmen ze foodwaste tot food. uglyfoodrescuersclub.com

ALLES IS KUNST FESTIVAL Op 4 maart was het Alles is Kunst festival in de Centrale Bibliotheek. Fenne (13) en Marieloe (8) gingen erheen om de dag te verslaan. Kunst is kijken in iemands dromen Door Fenne

Samen met een vriendin ging ik naar het Alles is kunst festival. Het festival werd geopend door Nienke de la Rive Box van het Klokhuis en een optreden met zang en dans van kinderen van twee verschillende basisscholen. Er waren verschillende dingen te doen die allemaal met kunst te maken hadden, zoals schilderen en theater speler met een leraar van Hofplein, fluffy futeure en je kon zelfs muziek maken. We vroegen een paar mensen wat ze ervan vonden. De meeste zeiden dat ze kwamen om naar kunst te kijken en activiteiten te doen. Finn, Thijs en Anne zijn samen met hun moeders gekomen, en vertellen dat ze het theater het leukst vonden. Ook vinden ze het leuk om iets gezelligs te doen met zijn drieën.

Openingskoor van de Pantarijn en Cristofoor

Dan interviewen we Nienke de la Rive Box. Ze vertelt dat ze gevraagd was door uitgeverij Lemniscaat omdat ze bij het klokhuis werkt en ze daar ook dingen met kunst doen. Ze willen graag kunst toegankelijk maken voor kinderen. Nienke vertelt ook dat ze heel veel dingen mooi vindt aan kunst, maar het allermooiste dat je in iemand anders dromen kan kijken...

Fenne met Nienke van Klokhuis

Dans workshop

BROODNODIG We gooien dagelijks 435 duizend broden weg in Nederland, zo’n 127 miljoen kilo brood per jaar. Zonde! En ook nog eens één van de belangrijkste oorzaken voor ongedierte in de stad, zoals ratten. Broodnodig zet zich in voor recycling van oud brood door er biogas van te maken. Er zijn inmiddels al meer dan 50 inzamelplekken in Rotterdam! Kijk op de website voor locaties en recepten met oud brood. broodnodig.co

• € 145,- aan voedsel per persoon per jaar • Ongeveer de helft van het voedsel wordt weggegooid in de productieketen van boer/ producent tot in de supermarkt. De ande re helft wordt verspild door de consument. Van dit voedsel is circa 60% nog eetbaar als het weggegooid wordt. bronnen: CBS, FAO, Gustavsson, WUR

De Verenigde Naties (VN) willen wereldwijd de voedselverspilling met 50% verminderen in 2030. Dit is 1 van de duurzame doelen (Sustainable Development Goals) die de VN met elkaar hebben afgesproken. Kirsten Palland is communicatieadviseur duurzame voeding bij Milieu Centraal: ‘Nederlanders kunnen veel besparen

FOODSHARING Een kleine vrijwillige organisatie die producten ophaalt bij winkeliers die tegen de houdbaarheidsdatum aanzitten en ze ‘s avonds verdeelt bij een uitgiftepunt. Donaties zijn van harte welkom voor bakfietsen om de producten duurzaam te vervoeren foodsharing.nl

door dranken op maat in te kopen, koffie en thee meer op maat te zetten en zuiniger om te gaan met melk die vaak nog prima bruikbaar is na de THT-datum.’ ‘Wie altijd een boodschappenlijst maakt, en zich eraan houdt, redt daarmee tot wel 9 kilo voedsel van de afvalbak.’

Een hele leuke dag

dansactiviteiten en er is van alles te zien en te doen. En iedereen is blij!’

Ik ben Marieloe en ik had mij opgegeven om jongreporter te zijn voor de Rotterdamse Kunst & Cultuur krant. 4 maart was het zo ver! Ik ging naar het Alles is Kunst festival in de bibliotheek van Rotterdam. Ik kwam voor de start al binnen om me voor te bereiden. En toen begon het, eerst een koor van twee basisscholen; de Pantarijn- en de Christofoor school. Ze zongen het openingslied: Kom maar mee, kom maar met me mee! Cyanna (9), zingt samen met haar zusjes Ishara (7) en Eliza (6) en haar neefje Noah (9) en nichtje Vaishali (7) in dit koor. Cyanna houdt erg van zingen en heeft zelfs een eigen liedje gemaakt: ‘Liefdesschatje’.

Ik heb ook de schrijver Pieter Koolwijk ontmoet en een boek van hem gekocht. Hij heeft mijn boek gesigneerd dus dat was wel bijzonder. De presentatrice van het Alles is Kunst Festival was Nienke van Klokhuis. Ik ging met haar op de foto.

Door Marieloe

Toen ging ik een workshop doen bij Fluffy Future. Je kon daar een beest uit de toekomst maken met allerlei stoffen en spulletjes zoals computerknopjes en stekkers. Ik heb een knuffel gemaakt van een kat met aan de voorkant een blije en aan de achterkant een sippe kattenkop.

Ik vond het heel leuk om reporter te zijn maar ook een beetje spannend om zomaar mensen te interviewen!

Cyanna, zusjes, nichtje en neefje Marieloe Blij

Daarna heb ik een vriendin geïnterviewd genaamd Azda, zij had net een dans-workshop gedaan van Dansschool Fuse. Azda: ‘Ik ben hier om kunst te kijken en activiteiten te doen. Ik vind het heel leuk, als ik het een cijfer moet geven zou ik het een 10 geven. Je kunt zelf kunst maken, er zijn

Marieloe Sip

Kisir uit Turkije • bulgursalade • voor 4 personen

Ingredienten: 200 gram bulgur 200 ml kokend water 1 ui (in halve ringen) 1 bosuitje (in ringen gesneden) 2 tomaten (in blokjes gesneden) 1 komkommer (in blokjes gesneden) 1 rode paprika (in blokjes gesneden) handjevol koriander (fijngehakt) 1,5 eetlepel tomatenpuree zout, peper, paprikapoeder, komijnpoeder

Bissara uit Marokko • erwtensoep • voor 4 personen

Ingredienten: 500 gram geweekte spliterwten 1 ui (gesnipperd) 1 à 2 tenen knoflook (geperst) 1 liter warm water 1 tl kurkuma 2 tl komijnpoeder 2 tl gemberpoeder 1 tl chilipoeder zout & peper (naar smaak)

Kusbanti Alu uit Suriname

• kouseband met aardappel • voor 4 personen

Ingredienten: 500 gram kouseband (diepvries) 2 aardappels 2 uien 200 ml groentebouillon 1,5 tl masala Madame jeanette (naar smaak) 175 ml water

Bereidingswijze: 1. Doe de bulgur in een schaal, schenk hier het kokende water overheen en laat dit ongeveer 15 minuten wellen. 2. Fruit de gesneden ui aan in wat olijfolie en voeg hier de paprika aan toe en bak eventjes mee. Voeg zout, peper, paprikapoeder en komijnpoeder naar smaak toe. 3. Voeg de tomatenpuree toe en meng goed door. Wanneer dit goed doorverwarmd is kun je dit mengsel toevoegen aan de bulgur. Ook nu moet je het geheel weer goed door roeren. 4. Nadat de bulgur goed doorgemend is, zal het een rood kleurtje krijgen. Voeg nu het gesneden bosuitje, tomatenblokjes, komkommer en koriander er bij en hussel nogmaals goed door.

Bereidingswijze: 1. Verhit wat olijfolie in de pan en fruit hierin de ui, voeg wanneer de uitjes glazig beginnen te worden de geperste knoflook toe. Blijf roeren, zodat het niet aanbrandt. Voeg hier alle kruiden aan toe en schep goed door. 2. Voeg nu het water en de spiterwten toe aan de pan. Laat het met de deksel op de pan ongeveer een uur sudderen op middelhoog vuur. 3. Als na een een uur de spliterwten gaar zijn en het mengsel wat dikker is geworden, mag de pan van het vuur. Nu mag het mengsel gepureerd worden met de staafmixer. 4. Na het pureren mag de pan weer terug op het vuur. Laat de bissara 10 minuten zachtjes doorkoken en de bissara is klaar om geserveerd te worden!

Bereidingswijze: 1. Schil en snijd alle ingrediënten in stukjes. 2. Verhit wat olijfolie in een pan en fruit hierin het uitje met de masala. Voeg alle andere ingrediënten toe en laat dit ongeveer 20 tot 25 minuten smoren met de deksel op de pan op zacht vuur. 3. Controleer tussendoor of er nog genoeg vocht in de pan zit. Als de aardappels zacht zijn en de kouseband mals, is het gerecht klaar om geserveerd te worden. Lekker met rijst of met roti!

Straatvraag KENNETH KRUIDENHOF (57 JAAR)

‘‘Mijn favoriete keuken is de Surinaamse keuken. Lekker en gezond, met lekker veel kouseband. Ik ben geboren in Suriname maar opgegroeid in Aruba. We aten thuis wat de pot schaft. Mijn moeder kookte en iedereen mocht mee eten. Mijn lievelingsgerecht is pom*, een ovenschotel met onder andere kip en vlees. Je eet het met brood. Heerlijk! Vooral die van mijn moeder.

Ik ben nu meer met mijn gezondheid bezig dan vroeger. Ik let er goed op en zoek op internet wat er in ingrediënten zit. Ik eet veel vitaminen en mineralen, dat heeft mijn lichaam nodig. Koken doe ik niet zo vaak. Af en toe een gebakken eitje...

JESUS (46)

‘Mijn lievelingsgerechten? Chile rellenos (gevulde pepers), enchiladas (gevulde tortilla’s met kaas) , fajitas (kip met ui en paprika)... Allemaal gerechten uit Mexico, daar kom ik vandaan. Mijn vrouw kookt meest-

al Hollandse pot: aardappelen groente en vlees. Ik ben er niet wild van. Wat ik wel lekker vind uit Nederland? Pannenkoeken met stroop, boterhammen met pindakaas en stamppot met worst. En erwtensoep! Daar houdt mijn vrouw grappig genoeg dan weer niet van. Meestal kook ik thuis en dan solo Mexicaans. Mexico heeft de lekkerste, rijkste keuken ter wereld!’

Wat is uw lekke rste gerecht?

Foto’s Debbie Kleijn

MULTI CULTI KOKEN

SYLVIA NAIR (52)

‘‘Ik kom uit Duitsland en ben hier op doortocht met een cruise. Vandaag bekijken we de Markthal. Mijn lievelingsgerechten uit Duitsland zijn krustenbraten - varkensvlees uit de oven met een knapperige korst - en semmelknödel - een beiers broodgerecht van oud brood met ei en kruiden, gaar

gekookt in water. In Duitsland eten steeds meer mensen vegetarisch of veganistisch, dat is een echte trend. Zelf eet ik veel groente, maar ook vlees. Ik kook vaak pasta of een Mexicaanse wrap. Indiase curries vind ik ook lekker!’

BERNICE BALENDIRAN (22)

‘Mijn lievelingseten is Japans en dan met name sushi. Heel lang leek het me niks, rauwe vis... Tot ik een keer sushi ging eten met mijn zus. Ik was er niet meer van af te slaan! Als je mij blij wil maken, neem me dan mee

naar een all you can eat sushi restaurant! Ik houd ook van Italiaans, bijvoorbeeld pasta gekookt in romige tomatensaus. Mijn ouders komen uit Sri Lanka maar die keuken - curry met rijst- is niet mijn favoriet. Hollandse pot? Ik kom uit Zeeland, daar eten we veel mosselen. Lekker gebakken met sausjes...’

SIMON SMITS (19)

‘Snijboontjes met gebakken spekjes! Heerlijk. Ik ben ermee opgegroeid. Nu ik studeer heb ik weinig geld te besteden. En snijbonen zijn helaas best duur. Ik maak vaak pasta met kaas en gehakt, het ultieme studentenvoer. Koken heb ik gaandeweg geleerd. Als mijn moeder tot laat moest werken, dan kookte ik. Ik kook nog steeds wel eens voor haar. Van alles, ravioli of boerenkool... Multiculti koken? Ik maak weleens goulash! Telt dat?

BEELDENDE KUNST

ETEN IN DE KUNST

Eten is door de eeuwen heen in veel kunstwerken een thema. Niet zo gek, want eten is een eerste levensbehoefte en we doen het al eeuwen lang meerdere malen per dag. We bespreken twee beroemde kunstwerken die passen bij het thema ‘eten’. De aardappeleters van Vincent van Gogh en Het laatste avondmaal van Leonardo Da Vinci.

DE AARDAPPELETERS Door Vincent van Gogh gemaakt in Nuenen in april-mei 1885 . Olieverf op doek, 82 cm x 114 cm Credits: Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting)

Vincent van Gogh wilde met dit schilderij het harde boerenleven uitbeelden. De boeren gaf hij daarom grove gezichten en knokige werkhanden. Zo liet hij zien dat zij ‘met die handen die zij in den schotel steken zelf de aarde hebben omgespit en (…) dat zij hun eten zoo eerlijk verdiend hebben’. Van Gogh schilderde de vijf figuren in aardkleuren, ‘zoowat de kleur van een goed stoffigen aardappel, ongeschild natuurlijk.’ Van Gogh was tevreden over het schilderij, maar het werd kritisch ontvangen omdat het zo donker van kleur was en de figuren anatomisch vol fouten zaten. Tegenwoordig is dit schilderij één van Van Goghs beroemdste werken.

VINCENT VAN GOGH (1853 - 1890) Vincent Willem van Gogh werd geboren als oudste zoon van dominee Theodorus van Gogh en zijn vrouw Anna Cornelia Carbentus in het Brabantse Zundert. Hij had twee broers en drie zussen. Na zijn schoolopleiding, werd hij in 1869 bediende van de Haagse vestiging van de Franse kunsten prentenhandel Goupil & Cie, waarvan zijn oom Vincent van Gogh (1820-1888) mede-eigenaar was. Hij werkte ook een tijdje als leraar en hulpprediker, maar besloot op 27-jarige leeftijd - op advies van zijn broer - te werk te gaan als kunstschilder. In een periode van tien jaar - van 1880 tot 1890 - maakte hij zo’n 900 schilderijen en 1100 werken op papier. Ook liet hij een correspondentie van 902 brieven na. Van Gogh leerde de tekenkunst door zelfstudie en het kopiëren van voorbeelden. Hij volgde ook tekenen schilderlessen

in Den Haag bij Anton Mauve (18381888), vertegenwoordiger van de Haagse School. Om zich verder te ontwikkelen als boerenschilder, ging hij terug naar Brabant om zich te laten inspireren door het boerenlandschap en de plaatselijke boerenbevolking. De schilder Jean-François Millet (1814-1875) was een belangrijke inspiratiebron.

het Zuiden te vormen, met Paul Gauguin (1849-1903) als leidsman.

In 1885 trok Van Gogh naar Antwerpen waar hij korte tijd lessen volgde aan de academie. Een jaar later verhuisde hij naar Parijs waar hij introk bij zijn broer Theo, die hem financieel ondersteunde. In Parijs kwam Vincent in aanraking met het Impressionisme en maakte hij kennis met kunstenaars als Fernand Cormon, Paul Gauguin, Henri de Toulouse-Lautrec en Emile Bernard.

In april 1889 liet Van Gogh zich vrijwillig opnemen in een psychiatrische kliniek in het nabijgelegen Saint-Rémy. Een klein jaar later verliet hij de inrichting en vestigde zich in Auvers-sur-Oise nabij Parijs. Hier schilderde hij in een koortsachtig tempo het landschap en het boerenleven.

Drie jaar liet Vincent het drukke Parijse leven achter zich en vertrok naar het Zuid-Franse Arles. Het was zijn droom om een kunstenaarsgemeenschap in

Foto Jan van Esch

GESCHIEDENIS VAN DE EUROPESE AARDAPPEL

Deze (offer) kruik uit de Inca-Chimú cultuur uit Noord-Peru van 1500 na Chr. heeft twee buiken die beide een aardappel voorstellen. Op de voorste tuit zit een man die waarschijnlijk chicha (maïs-bier) uit een urpu (kruik) in een hoge beker schenkt. De kruik is te bewonderen in het Werelmuseum.

bron: vangoghmuseum.nl

In oktober 1888 trok Gauguin bij hem in, in het gele huis in Arles. De kunstbroeders schilderden samen en discussieerden over kunst. De twee kregen ruzie en in verwarde toestand sneed Van Gogh met een scheermes zijn linkeroorlel af.

Op 27 juli 1890 schoot Van Gogh zichzelf in de borst, in een veld bij het dorp. Twee dagen later overleed hij in het bijzijn van zijn broer Theo. Tijdens zijn leven werd de radicaal vernieuwende manier van schilderen van

Foto van Vincent van Gogh uit 1873

Van Gogh vrijwel niet gewaardeerd. Pas na zijn zelfmoord kreeg hij succes. Tegenwoordig trekken zijn schilderijen wereldwijd miljoenen bezoekers.

bron: geheugenvannederland

van Lima, de hoofdstad van Peru. De Peruanen

truffel’. Toen de Spanjaarden in het midden van

teelden op kleine bergperceeltjes eeuwen lang

de 16e eeuw het Inca-rijk plunderden, namen

een mengsel van rassen, deels vanwege de

ze onder andere de aardappelplant mee terug

voorkeur voor een gevarieerd menu, deels om

naar Europa.

teeltrisico’s te verkleinen.

Zo belandde ook de aardappel ergens rond

De Spanjaard Piedro de Cieza de León was de

1570 in de kloosterhoven en botanische tuinen

eerste Europeaan die de aardappel beschreef.

van Spanje, rondom de havenstad Sevilla. Via

Hij trof de aardappelplant in 1538 aan in de

onderlinge plunderingen tussen Europese lan-

Onze aardappel komt uit de Andes in Zuid-Ame-

buurt van Pasto in Colombia. In zijn kroniek

den, werd de aardappel vervolgens in de rest

rika, waar al 7000 jaar geleden sprake was van

schrijft hij dat de aardappelknol ‘die na koking

van Europa geïntroduceerd.

aardappelteelt. De vroegste vondst, uit 4500

inwendig zoo zacht wordt als een bereide kas-

Door de lyrische beschrijving van Cieza de León

v Chr. betreft aardappelresten uit het zuiden

tanje, maar die geen dikkere schil heeft dan een

werd de nieuwe plant door de Europeanen niet

De gemiddelde Nederlander eet per jaar zo’n 86 kilo aardappels, waarvan 53 kilo vers en 33 kilo als bewerkt product, zoals patat en chips. Maar wist je dat de aardappel van oorsprong geheel niet Hollands is?

BEELDENDE KUNST

HET LAATSTE AVONDMAAL Door Leonardo da Vinci

gemaakt tussen

1495 en 1498 in Santa Maria delle Grazie, een dominicaner klooster in Milaan Type Fresco (muurschildering) Afmetingen 460 × 880 cm

Leonardo da Vinci maakte de muurschildering in opdracht van hertog Ludovico Sforza in de eetzaal van een dominicaner klooster in Milaan. Het is een afbeelding van een scène uit het Laatste Avondmaal van Jezus zoals beschreven in de Bijbel en het is gebaseerd op Johannes 13:2126 waarin Jezus aankondigt dat één van hen hem zou verraden. ‘Zij keken elkaar aan, onzeker, wie hij bedoelde’, schrijft de evangelist. Alle twaalf apostelen hebben bij Da Vinci een verschillende reactie op deze aankondiging en verkeren in diverse stadia van woede en schok. Van links naar rechts: Bartolomeüs, Jakobus de Mindere en Andreas, die samen een groep vormen, zijn verrast. Voor Bar tolomeüs heeft Leonardo waarschijnlijk zijn eigen gezicht gebruikt.

Judas Iskariot vormt samen met Petrus en Johannes een andere groep van drie. Judas zit in de schaduw en kijkt teruggetrokken na het horen van de onthulling van zijn plan. Hij houdt een kleine zak met zilverstukken (het bloedgeld) vast, die hij heeft gekregen voor het verraden van Jezus. Petrus heeft een mes in zijn hand en wenkt de jongste apostel Johannes, om aan Jezus te vragen wie hij bedoelt. Volgens sommige bronnen stelt deze figuur Maria Magdalena voor.

Het schilderij is wereldberoemd en de opstelling iconisch. Omdat het niet kan worden verplaatst is het nooit in particulier bezit geweest.

LEONARDO DA VINCI (1452-1519)

Thomas, Jacobus de Meerdere en Filippus vormen de volgende groep van drie. Thomas wijst in de lucht. Filippus wijst op zichzelf alsof hij wil zeggen: ‘Ik ben het toch niet, Heer?’ Jacobus de Meerdere is verbaasd en spreidt zijn armen. Mattheüs, Judas Taddeüs en Simon de Zeloot zijn de laatste groep van drie. Zowel Mattheüs als Taddeüs zijn gedraaid in de richting van Simon, waarschijnlijk om een antwoord van hem te krijgen op hun vraag, wie zou Jezus bedoelen? Wie gaat hem verraden?

Leonardo da Vinci werd geboren in het dorpje Vinci in Toscane als buitenechtelijke zoon van een rijke Florentijnse no-

taris en een boerenmeisje. Na zijn basisopleiding in Latijn, geometrie en wiskunde , ging hij in 1466 in de leer bij beeldhouwer en schilder Andrea del Verrocchio (1435-1488) in Florence. Hier studeerde hij o.a. tekenen, scheikunde, metaalbewerking, mechanica, schilderen, beeldhouwen en modelleren. Al snel zette hij zijn eigen atelier op. Da Vinci reisde veel en werkte in opdracht van belangrijke families in Italië, zoals de invloedrijke familie d’Medici. In 1482 trad hij in dienst aan het hof van Ludovico Sforza, de hertog van Milaan. Ook werkte hij in het Vaticaan onder Paus Leo X aan het hof van de Franse koning Frans I. Naast zijn schilderwerk, deed da Vinci onderzoek naar de menselijke anatomie. en werkte hij aan vele uitvindingen. Zo maakte hij ontwerpen voor verscheidene vliegmachines. Leonardo Da Vinci stierf op 67-jarige leeftijd.

bron IsGeschiedenis

LAATSTE AVONDMAAL VAN LASTPLAK Deze versie van het Laatste Avondmaal is geschilderd door Lastplak, een collectief van negen beeldende kunstenaars uit Rotterdam met verschillende achtergronden en vaardigheden. Ze maken mooie murals in de stad en schilderen ongeacht oppervlak, omvang of locatie: muren, schilderijen, auto’s, stickers, overhemden, enzovoort. Lastplak schildert ook live op feesten en festivals en heeft een galerie/werkplek aan de Mathenesseweg 79 in Rotterdam. lastplak.com

onmiddellijk als voedselbron gezien, maar eer-

Hoe de aardappel Nederland precies bereikte

De aardappel. Frederik de Grote van Pruisen

daten bijeen liet komen om toe te kijken hoe hij

der als bijzondere tuinplant.

is onbekend, waarschijnlijk vanuit Vlaanderen

(1712-1786) gaf het bevel om enorme velden

zelf een bord vol met aardappelen op at. Hierna

Omstreeks 1600 verschijnen de eerste botani-

of Duitsland. Het waren de Friezen die in Ne-

met aardappelen te verbouwen: het ‘Kartoffel-

volgden de anderen voorzicht zijn voorbeeld.

sche beschrijvingen van de aardappelplant. Het

derland de aardappel rond 1760 enthousiast

befehl’. Maar de boeren weigerden. Het gezeg-

Of deze anekdote waar is of niet, inmiddels is

was Gaspard Bauhin die in 1596 de plant zijn

omarmden als goedkoop en makkelijk te telen

de ‘Was der Bauer nicht kennt, frisst er nicht’

de aardappel uitgegroeid tot het op drie na

Latijnse benaming Solanum tuberosum gaf. De

gewas. Andere streken in Nederland volgden

stamt uit het Pruisen van deze tijd. Frederik

grootste bulkvoedselgewas ter wereld. En niet

vermaarde botanicus Carolus Clusius uit Lei-

pas later.

stuurde soldaten naar de velden om er op toe

alleen als voedsel, aardappelzetmeel is ook een

den, speelde een belangrijke rol bij de versprei-

De 17e en 18e eeuw waren roerige tijden,

te zien dat de boeren het bevel toch opvolg-

belangrijke grondstof voor de papier-, bouw-,

ding van de aardappel in Europa. Clusius was in

vol oorlogen en hongersnood in Europa.

den. En zo volgde er in de zomer van 1755 een

textiel- en lijmindustrie. Nederland behoort tot

zijn tijd een van de meest vooraanstaande bo-

Graanoogsten mislukten en de grote leiders

prachtige oogst van aardappelen. Het verhaal

‘s werelds grootste exporteur van pootaardap-

tanici en verantwoordelijk voor de introductie

zochten naarstig naar een ander eetbaar ge-

gaat dat niemand de aardappels wilde eten, en

pelen.

van talloze sier- en kruidenplanten in Europa.

was. Botanici wisten dat er zo’n gewas bestond.

Frederik vervolgens honderden boeren en sol-

bron: wur.nl

BOEKEN

BOEKBESPREKING De avond is ongemak

Alek Dabrowski studeerde filosofie en geschiedenis. Hij houdt van taal en schrijven, geeft lezingen over literatuur en werkt voor diverse bibliotheken. Op Radio Rijnmond verzorgt hij de maandagse boekenrubriek De Boekenstroom; éénmaal per maand van 18.00 tot 19.00 uur, de andere maandagen een korte bespreking rond 16.30 uur.

uitgelezenboeken.blogspot.nl • alekdabrowski3@gmail.com

• Recensie door Alek Dabrowski

Voor Jas is niet alleen de avond ongemak. Na de

aandacht verzint zij helden, zoals Boudewijn de

tien minuten in de zon kan liggen, dan verlangen

Jas raakt steeds meer opgesloten in zichzelf. Om

verdrinkingsdood van haar broer Matthies is het

Groot en Dieuwertje Blok. Wanneer iemand eens

we alweer naar schaduw, duisternis.’

de wereld om haar heen begrijpelijk te maken

hele leven ongemak. Het gereformeerde boeren-

echt vraagt hoe het met haar gaat, zoals de die-

Het strenge geloof van met name de vader

vult zij de lege plekken in. Zij gelooft dat er in de

gezin raakt ontwricht. De moeder wordt passief,

renarts, is zij van slag.

speelt wel een rol in de roman, maar meer als

kelder Joden verscholen zitten. Moeder brengt

altijd aanwezige deken om het gezin heen. Het

hen blikken knakworst. Zij fantaseert over Hit-

de vader richt zich nog fanatieker dan voorheen tot God en Jas sluit zichzelf op in haar jas. Er mag

De vader van Jas werkt altijd. Wanneer Jas met

boek vertelt niet het verhaal van een meisje dat

ler, over het goede en kwade in de wereld. Haar

niets naar buiten gaan. Zelfs haar poep wil zij

hem op de tractor zit moet zij plots poepen.

haar geloof verliest. Zij mist Hem wel. ‘Ik weet niet

spelletjes en gedachten verwijzen continu naar

binnenhouden. Maar het kwaad komt van bin-

Vader heeft een hekel aan wachten, “want dan

meer wat voor God wij hebben. Misschien is Hij

dood en koude: het touw aan het zolderplafond,

nenuit.

moest hij te lang stilstaan bij zichzelf en daarvan

op vakantie, of heeft Hij zich ook ingegraven. In

de bevroren grond, een gedode haan, het oog-

ging hij meer roken. Niemand in het dorp stond

ieder geval is Hij minder op de zaak.’ Zij voelt zich

sten, de duisternis, de overkant van het meer

Met haar broer Obbe en Hanna zoekt zij een

lang stil bij zichzelf, het kon dan zomaar gebeu-

schuldig, maar waaraan? Wanneer zij met haar

en de vrieskist. Haar jas beschermt haar, maar

manier om het verdriet te verwerken, door her-

ren dat de oogst verpieterde, en wij kenden al-

broer een konijn doodt om te ontdekken wat

haar vader vindt dat het genoeg is geweest: de

beleving en door wraak, op alles en iedereen.

leen de oogst van het land, niet die van onszelf.”

dood gaan is, voelt zij bitter weinig. Uit het ver-

jas moet uit! Zij spreekt haar twee padden toe:

Daarbij overschrijden zij vele grenzen binnen

De scène speelt vlak voordat zij het bericht horen

langen om aan het piemeltje van een buurjongen

‘Ik denk dat ik net als Simson ben, alleen schuilen

het afgesloten universum van het ouderlijk huis,

dat Matthies niet is teruggekeerd van de over-

te zitten leidt zij af dat zij wel pedofiel moet zijn.

mijn krachten niet in mijn haren, maar in mijn jas.

de boerderij. De ellende, beschreven vanuit het

kant van het meer. Later kan de vader niet meer

gezichtspunt van Jas, gaat nergens vervelen. Rij-

vluchten in het werk. De MKZ-crisis heeft toege-

Zo betrekt zij veel op haarzelf. Het feit dat moe-

nevelds taalgebruik in dit schitterende romande-

slagen en al het vee wordt geruimd. Hij dreigt nu

der niet eet en niets zegt, is zij daar schuldig aan?

buut is uiterst secuur. Het is afgemeten en beel-

van huis weg te lopen en examineert de kinderen

Eén verkeerd woord en vader wijst haar aan als

dend tegelijkertijd. Vanaf de eerste pagina zat ik

over hun Bijbelkennis. Jas blijft wachten tot Mat-

de schuldige. Jas ziet een patroon. Alles wat hen

opgesloten in de wereld van Jas en in de taal van

thies terug komt van de overkant.

overkomt staat in de Bijbel. Het zijn de zeven pla-

Zonder mijn jas zal ik slaaf van de dood worden. Snappen jullie dat?’ Het einde laat zich raden.

gen: de veepest, de dood van de eerstgeborene,

Rijneveld. Zij debuteerde in 2015 met de dichtbundel ‘Kalfsvlies’. Hele stukken uit ‘De avond is

Veel scènes spelen zich af aan tafel. Moeder doet

ongemak’ kun je als een gedicht lezen.

net alsof zij eet, vader prijst het oude en soms

de padden, het bloed, de duisternis.

beschimmelde brood dat zij van de bakker krij-

Tegenover de buitenwereld doet het gezin alsof

Jas is op zoek naar genegenheid. Zij neukt iedere

gen als veevoer. Er heerst tijdelijk rust. ‘Ik denk

er niets aan de hand is. Wanneer een buurvrouw

De avond

avond met haar teddybeer en houdt twee pad-

dat we op dat moment even gelukkig zijn, zelfs

passeert weet Jas dat zij vrolijk moet glimlachen.

is ongemak

den in een emmer op haar kamer. Zij moedigt

als vader beweert dat dat niets voor ons is, dat

Tegen haar zusje zegt Jas. ‘Doe alsof je vrolijk

Marieke Lucas

ze aan om te paren, zoals zij wenst dat haar ou-

we er niet voor gemaakt zijn om gelukkig te wor-

bent.’. Hanna antwoordt ‘Ik weet niet meer hoe

Rijneveld

ders elkaar weer aanraken. Door het tekort aan

den, net als dat onze lichte huid niet langer dan

dat moet.’

€ 19,00

LUST

HANS

PROSTITUTIE IN ROFFA

Hans Eduard Merts is journalist en tekstschrijver. In deze column zegt hij wat hij vindt, geen gelul, op z’n Rotterdams....

Prostitutie roept zelden positieve associaties op. Meestal denken we aan drugs, vrouwenhandel, loverboys en andere vormen van gedwongen uitbuiting. Toch is prostitutie van alle tijden en zijn er ook altijd vrouwen die het vrijwillig doen. Hoe het er aan toe ging in Rotterdam? Hier onze rode geschiedenis in vogelvlucht.

EMMA Emma (30) werkte tijdens haar studie een aantal jaar als high class escort in Rotterdam. Het leek me spannend en leuk om te doen. Toen ik in de krant een artikeltje zag staan over een student die bijverdiende als escort, heb ik me opgegeven.

# ME TOO Ik was nog een stuk jonger. Begin dertig. Vrijgezel. Het was uit met een vriendinnetje na 4 jaar. Was er wel ff klaar mee. Naar mijn mening was er

In de 19e eeuw bloeide de prostitutie in Rotterdam. Vooral in het Scheepvaartkwartier, waar de cafés vol zaten met zeelui en werklieden, deden animeermeisjes goede zaken. In een klein aantal straten werd prostitueren aan de deur van de eigen woning zelfs gedoogd. Volgens de politie telde Rotterdam in 1889 vijf bordelen en 79 overige ‘huizen van ontucht’. De duurdere bordelen waren gevestigd aan het Haringvliet.

niets wat me weerhield om te gaan doen, wat altijd in mijn systeem zat. Ik was nieuwsgierig, het fascineerde. Daar had het meer mee te maken, dan met geilheid. Daar had ‘t eigenlijk niet zoveel mee van doen. Het bezoeken van een prostitué is waar ik ‘t over heb. Na veel vijven en zessen kwam ‘t er eindelijk van. In die dagen hing ik vaker uit met N, een vriendin plus. The benefits, waren zeer intens en prettig met N. Jesus.... Op een dag had ik de stoute schoenen aangetrokken en stapte ik met knikkende knieën een seks-tent binnen. De keuze was snel en eenvoudig gemaakt. Er was maar een dame die de clientèle van dienst mocht zijn. Stilletjes liepen we naar boven. Haar welgevormde lichaam werkte zinnenprikkelend. God is inderdaad soms een beeldhouwer. Na uitwisseling van wat

In de 20e eeuw vertrokken de prostituees wegens bouwwerkzaamheden naar andere wijken. Tippelprostituees trokken naar de Schiedamsedijk, huiszittende prostituees trokken naar Katendrecht, ‘de Kaap’. Tot 1940 stonden de dames op straat voor hun deur en ontvingen de mannen thuis. Nadat in 1911 het bordeelverbod (WvS 250bis) van kracht ging, verdwenen de vrouwen in bordelen zoals Blonde Lies en Dikke Toos. Ook runden vrouwen pseudo-tabakswinkels... In 1971 klaagde wijkcomité Katendrecht in een open brief aan de gemeenteraad over de ‘nimmer uitroeibare prostitutie’ in de wijk. Bewoners hadden veel overlast van agressief en intimiderend gedrag van klanten, nachtelijk autoverkeer en condooms op straat. In de zomer van 1973 leidde de voortdurende spanningen tot een harde botsing tussen bewoners en seksindustrie, met

vechtpartijen, brandstichting, bedreigingen en beschietingen.

Binnen een week mocht ik op gesprek komen. Na de eerste avond was ik verkocht. Het is moeilijk uit te leggen waar-

De gemeente sloot vele seksclubs en zocht oplossingen in alternatieven zoals het stichten van een Eroscentrum en bordeelboten in de haven. In 1981 werden de laatste sekspanden op Katendrecht, de bordelen van Baars en Smits, dichtgetimmerd. De brug die de Wilhelminapier met Katendrecht verbindt - de zogenaamde Hoerenloper - verwijst naar het verleden van de wijk.

om. Het lag me gewoon. In de periode dat ik als escort werkte, heb ik veel lieve, leuke en aardige mannen ontmoet. Met eentje heb ik nog steeds contact. Hij is een soort opa voor me. Soms mailt hij met de vraag of ik écht niet nog een keer wil afspreken. Dan leg ik hem vriendelijk uit dat ik nu getrouwd ben en een kind heb en dat niet meer doe. Dus dat dat feest niet meer doorgaat. Maar ik denk met

In de jaren ‘80 verplaatsten de clubs en privé-huizen zich naar met name Middelland-Zuid in Rotterdam-West. Seksploitant van Driel Vis probeerde tevergeefs een Eroscentrum te bouwen aan de Keileweg te bouwen. Ook de gemeente deed een poging een ‘vermaakcentrum’ te realiseren aan de Keileweg met 50 prostituees. De Raad van State vond het geplande centrum echter te grootschalig. In 1994 riep de gemeente de Keileweg uit tot tippelzone en dit bleef het gedurende bijna tien jaar. In 2005 werd de tippelzone gesloten en alle straatprostitutie in Rotterdam illegaal verklaard.

weemoed terug aan mijn tijd als escort. Ik heb veel avonturen beleefd, precies wat ik wilde! Natuurlijk zaten er soms zeurkousen tussen. Mannen die bleven drammen of het zonder condoom mocht, of die privé met me wilden afspreken zonder bemiddeling van het bureau, of ze bleven vissen naar mijn echte naam. Je leert omgaan met zulke dingen. C’est le ton qui fait la musique, oftewel: met een vriendelijke benadering kom je het verst. De seks was negen van de tien keer leuk, als in: ook prettig voor mij. Een enkele keer verliep het stroef, dan was het echt ‘werken’. Zoals bij mannen met

In 2000 werd het bordeelverbod opgeheven. Sindsdien hebben sekswerkers de mogelijkheid zelfstandig en legaal hun werk te doen.

rare, vieze verzoeken. Eentje vroeg of ik

(bronnen: sekswerkerfgoed , wikipedia, historischkatendrecht

rend! Zoenen deed ik altijd. Dat hoort

niet wilde afvegen toen ik naar het toilet ging. Dat soort rare fratsen. Maar vaak genoeg was de seks gewoonweg spette-

geld, volgde een wasbeurt van deze

erbij als high class escort. Je speelt een

‘jonge heer’.

rol en na een tijdje gaat dat vanzelf. Als

“Ben je wat zenuwachtig of zo”?, vroeg

ik bij een nieuwe klant kwam, liep ik bij-

de jonge dame in kwestie zich af. “Hoe-

voorbeeld eerst even een rondje door

zo, kan je ‘t merken”?, vroeg ik (me af).

de kamer. Zo kon hij me goed en rustig

Ze lachte lief. “Dat hoeft niet hoor”,

van alle kanten bekijken. Dat vinden

deze vakvrouw verstond de kunst

mannen prettig. Daarna zo snel moge-

waar zij haar beroep van had gemaakt

lijk de financiën afhandelen. Meestal

zeer! Tjeempie....

checkte ik in de wc even of het klopte

Na gedane zaken verliet ik het pand en

en stopte het geld dan weg in mijn tas.

liep naar huis. Lui als ik ben, het was

Vervolgens zag ik het als mijn taak om

bij me om de hoek, toen nog in het

hem zo veel mogelijk op zijn gemak te

Oude Noorden.

stellen. Met een glaasje champagne of

Daags later kwam de eerder genoem-

PROSTITUTIE IN DE KUNST

de vriendin N, (inmiddels zonder benefits), op visite en vertelde haar wat

een babbeltje. Over het algemeen was het ijs snel gebroken. Ik kom heel schattig en verlegen over, niet intimiderend.

voor escapades ik me op de hals had

Bijna alle mannen kregen hem bij mij

gehaald. “Jezus, Jij bent echt zonder

zonder problemen omhoog.

gêne, het is bij je om de hoek”, zei N. Fragment uit het minidagboek van Emma Uit De angst de lust niet te kunnen

waarin zij vertelt over haar spannendste

weerstaan maakte ik met haar de een-

dates. Uit Van Lichte zeden, een boek

voudige deal: “als je zin hebt, dan bel

met positieve verhalen uit de wereld van

je mij en dan lul ik ‘t wel uit je hoofd”,

de prostitutie.

zei N. Twee maal heb ik haar gebeld. Want ik sta me voor op mijn feminist

Rolla van Henri Gervex • circa 1878

De Klant van Jean-Louis Forain • 1878

Van lichte zeden

zijn, ik volgde het vak ‘Vrouwenge-

Schilderij - olie op doek

Prent - waterverf en gaouche op papier

€ 14,90

schiedenis’ op de universiteit. En ik

Locatie Musée d’Orsay

Collectie van The Dixon Gallery in Memphis

Bestel dit boek via

Het is bij dat ene bezoekje gebleven.

Schilderij gebaseerd op het gelijknamige boek

De prentkunst leende zich bij uitstek voor

goedeboekjes.nl

Onderdrukking is ‘# me too’ ook

waarin hoofdpersoon Rolla zich laat verleiden

pikante onderwerpen zoals prostitutie, omdat

en betaal geen

door een courtisane.

prenten zich makkelijk lieten verbergen in

verzendkosten!

weiger een ‘hoerenloper’ te zijn.

verwerpelijk.

de webwinkel van

privé mappen van particuliere verzamelaars.

NATUURLIJK De leukste kruidenier / groenteboer in Rotterdam

RECHTSTREEEX VAN RINI

OPLEIDING

In het kleiwegkwartier vind je op donderdag en vrijdag de leukste en meest bijzondere kruidenier annex groenteboer van Rotterdam! Op deze dagen runt juf en wijkchef Rini namelijk met haar klas een afhaalpunt van Rechtstreex.

NATUURVOEDINGSADVISEUR SONNEVELT OPLEIDINGEN

Bij Rechtstreex bestel je online verse producten -groenten, fruit , zuivel, vlees, vis, brood, pasta en beleg - van boeren en producenten uit Rotterdam en omgeving, die je vervolgens ophaalt bij een afhaalpunt bij jou in de wijk.

Rini Treurniet

Mark de chauffeur

VSO De Hoge Brug

Suheyla met pastinaak

Julia in de winkel

Is suiker schadelijk, wat doet het met je lijf en zijn er alternatieven? Steeds meer mensen zijn op zoek naar kennis over gezonde voeding. Natuurlijke voeding is de basis van een evenwichtig en vitaal leven. Als je wil ervaren hoe natuurvoeding lichaam en geest beïnvloedt en hoe je de kennis daarvan op anderen kunt overdragen, dan is de opleiding Natuurvoedingsadviseur echt iets voor jou! Je kunt daarmee jezelf en anderen helpen om het lichaam beter te begrijpen. In de opleiding Natuurvoedingsadviseur leer je hoe de manier van eten, de bereiding en de samenstelling van onze voeding bepalend zijn voor het behoud van onze gezondheid (voedingsleer) en hoe dit doorwerkt op alle niveaus: fysiek, geestelijk, emotioneel en spiritueel. Je ontdekt hoe voeding kan worden gebruikt als krachtig middel voor behoud van vitaliteit. De opleiding Natuurvoedingsadviseur duurt negen maanden en bestaat uit 15 klassikale lesdagen, 1 dag per 14 dagen. In regio Rotterdam start de opleiding op 25 oktober 2018.

Meer weten over de opleidingen van Sonnevelt? Kom dan naar één van de open dagen of informatieavonden.

Stoere Naoufal

MINI’S

Ekin doet de kassa

Rechtstreex is een Rotterdams initiatief dat gelooft in een eerlijker voedselsysteem door kortere ketens te maken tussen producent en klant. Door direct in te kopen bij de boer krijgt deze een eerlijke prijs en de klant verse, lekkere producten van lokale producenten. Het leuke is dat je op de website precies kunt zien van welke boerderijen je bestelling komt. Het bijzondere van het afhaalpunt van Rini, is dat het in de De Hoge Brug is, een school voor kinderen die anders leren, voornamelijk door te doen. Rini: ‘De winkel wordt gerund door de kinderen zelf. In de ochtend worden de producten aangeleverd en maken we de pakketten klaar. ‘s Middags komen de klanten de boodschappen halen en betalen.’

Een mini is € 1,- per woord! Max 50 woorden. Stuur je tekst voor de juli-augustus editie uiterlijk 15 juni naar info@goedeboekjes.nl

Rini: ‘Het is een goede praktijkervaring voor de leerlingen en een mooie extra is dat er meer contact is tussen de school en de wijk. Buurtbewoners kunnen nu ook eens een kijkje nemen achter de schooldeuren en zien wat hier gebeurt.’ Rini staat ook helemaal achter de idealen van Rechtstreex. ‘Meer transparantie in het voedselsysteem en kortere ketens, daar staan we voor. Eerlijk, vers en seizoensgebonden... Dat is het best voor iedereen!’

Afhaalpunt De Hoge Brug Hillegondastraat 25 (hoofdingang nr. 19) www.rechtstreex.nl

RADIO DE LATE AVOND Prachtige easy listening muziek en nieuws uit de streek. Iedere werkdag tussen 23:00 uur

LOFTLY Jouw airbnb zorgeloos verhuurd

STAGEPLAATS

Wil jij jouw leuke woning in Rotterdam (tijdelijk)

Volg jij een opleiding op het

verhuren tijdens vakantie of zakenreis, maar

gebied van media, redactie,

heb je geen tijd om het zelf te regelen? Wij nemen

communicatie en/of sales? Ben je enthousiast,

graag het verhuurtraject voor je uit handen!

geïnspireerd en kun je zelfstandig werken?

Je kunt bij ons terecht voor verhuur van enkele

Solliciteer dan naar een stageplek bij ons!

dagen tot een jaar, aan één of meerdere huur-

www.goedeboekjes.nl • Uitgeverij 11

partijen. www.loftly.nl

info@goedeboekjes.nl

CRYPTOGRAM

Al doende leren de kinderenn in de praktijk hoe het er in een winkel aan toe gaat: hoe ze met klanten moeten omgaan, hoe je een bestelling weegt en hoe een kassa werkt.

en middernacht bij 12 lokale omroepen in Zuid-Holland en 1 in Spanje. delateavond.nl

Het woord cryptogram komt van het Griekse woord kruptos, dat verborgen betekent, en gráphein dat schrijven betekent. Een cryptogram is als het ware een soort geheimschrift dat ontrafeld moet worden.

WIJ TESTEN HET

Deze keer twee mooie natuurlijke verzorgingsproducten van EKOPLAZA

Botanique Citroengras Bad- en douchegel Botanique Citroengras bad- en

HORIZONTAAL 8. Fantastisch slot (5) • 9. Zo heet een bajesklant (7) • 10. Grondstof voor een goed humeur (7) 11. Gevoelig of gespannen (5) • 12. Natuuronderwijs in Griekenland ? (6) • 13. Hoort net onder het hoogste punt (6) • 15. Alarmerende muze (6) • 17. Kijkt geboeid naar haar kapsel (6) 20. Onderstellen planten (5) • 22. Spookachtig (7) • 24. Dieren die van weven houden? (7) 25. Gereedschap met vis strijkt het glad (5) VERTICAAL 1. Verstandige speech (4) • 2. Hemelse taal? (6) • 3. Rinkelt veraf (8) • 4. Gek wapen (5) 5. Bloemenmeisje op het oog (4) • 6. Vlees waarop de bijl is losgelaten (6) • 7. Beroemdheid in het licht? (8) • 12. Hij verstuurt spam? (8) • 14. Hij (ver)koopt boeken (8) • 16. Wegpiraten in de file (6) • 18. Sportief begin onderaan de ladder (6) • 19. Stille helper? (5) • 21. De zuster viel als eerste in slaap (4) • 23. Sportwagen? (4)

douchegel heeft een heerlijke frisse geur. Het doet een beetje denken aan de citroenballetjes van Napoleon, nostalgisch! Citroengrasolie ruikt niet alleen lekker, volgens de makers activeert en verfrist het ook lichaam en geest. Botanique maakt ook nog eens enkel gebruik van plantaardige en natuurlijke grondstoffen en daar zijn wij natuurlijk enorm fan van! Bee Honest Olijf & Propolis Shampoo

Open dagen: • 13 mei in Soestduinen • 9 september in Soestduinen

Mail uw oplossing voor 20 juni

Bee Honest Cosmetics maakt

naar goedeboekjes@gmail.nl

natuurlijke en bij-vriendelijke

en maak kans op

cosmetica. In deze shampoo zit

een EKOPLAZA

Informatieavonden: • 29 mei Zaltbommel • 18 september Zaltbommel

verrassingstas! De winnaar van de

PUZZE L MAIL & WIN!

vorige tas was Doortje!

onder andere biologische honing en olijfolie. Hij ruikt lekker naar citroenaroma wat een fris en kruidig gevoel geeft. De shampoo voelt heerlijk zacht

www.sonneveltopleidingen.nl

aan wanneer je het in je haar masseert. Op het etiket staat dat 99% van de ingrediënten van natuurlijke oorsprong is. Dat klinkt goed! Uw product(en) laten testen door ons? Mail ons op info@goedeboekjes.nl

PLANT AARDIG

CHOCOLADE TOEN & NU

ROKBAR = 100% VROUW

De geschiedenis van chocolade gaat eeuwen terug. Het werd bij toeval ontdekt door de Tolteken, een stam uit Midden-Amerika...

Rokbar is de eerste chocolade die volledig geproduceerd en verhandeld wordt door vrouwen. Van de cacaoboerin in Peru tot de verkoop in Holland. Eén van de initiatiefneemsters is Anna Laven, geboren en getogen in Rotterdam. Anna (47) is senior adviseur duurzame economische ontwikkeling bij het KIT.

Dit geburde waarschijnlijk zo’n tweeduizend jaar geleden. De Tolteken gebruikten eerst alleen de pulp uit de vrucht van de cacaoboom, en ontdekten later de heerlijke geur die van de bonen afkwam als ze in het vuur terecht kwamen.

jaar geheim gehouden aan het Spaanse hof! Maar het duurde niet lang of de rest van Europa leerde het drankje kennen. Wel blijft het tot in de zeventiende eeuw vooral een elitaire drank voor de rijke bovenlaag. Pas rond het begin van de negentiende eeuw wordt de prijs van cacao en chocolade lager. De eerste chocoladefabriek werd in 1728 in Engeland geopend. Korte tijd later volgden Frankrijk en Duitsland. In Zwitserland werd pas rond 1819 chocolade gefabriceerd.

De Maya-indianen waren de eerste die cacao gericht gingen telen. Zij hadden zo’n 600 jaar na Christus de eerste cacaoplantages. Ze gebruikten de cacaobonen om een bittere drank te maken. De Azteken, die het land van de Maya’s veroverden en zo ook de plantages in handen kregen, bereidden en dronken dezelfde drank en noemden het xocoatl. Deze Azteken aanbaden de oude koning van de eerdergenoemde Tolteken, die volgens hun mythologie de grote meester van de cacao was. Hij leerde zijn volk cacaoplanten te telen en de drank te bereiden. Xocoatl hielp volgens hem tegen vermoeidheid (door de cafeïne in de cacao) en ze zagen het als goddelijk drankje. Behalve cacao zaten er ook vanille, chilipeper en piment in.

In Nederland ontdekt Casparus van Houten in 1828 hoe hij het vet van de cacaomassa kon scheiden, oftewel hoe je cacaoboter uit chocolade haalt. Ook introduceerde hij technieken om cacaopoeder te maken dat makkelijk dat makkelijk mengbaar was met water. Hierdoor kon bjivoorbeeld chocoladepasta gemaakt worden. Tegenwoordig wordt dit proces wereldwijd toegepast en wordt het ook wel Dutching genoemd. Onze Hollandse ‘stempel’ op de chocolade industrie.

In 1585 werd chocolade voor het eerst voor commerciële doeleinden naar Europa getransporteerd, van Veracruz naar Sevilla. De Europeanen voegden suiker en vanille toe en lieten de chilipoeder weg: het begon al meer te lijken op chocolademelk zoals wij het nu kennen. De Spanjaarden ontdekten ook dat ze chocoladekoekjes konden bakken door suiker aan de cacao toe te voegen. Deze koninklijke versnapering werd bijna 25

PLANT AARDIG KOKEN De productie van dierlijke producten legt veel drukt op het milieu. Minder zuivel en vlees eten, is het beste wat je kunt doen voor de wereld. En het is nog gezond ook! Doe mee met de plantaardige revolutie en en laat je inspireren door onze plantaardige recepten. Deze keer: cashew kruidenkaas! Dit recept komt uit Vegan Cheese, simple delicious, plant-based recipes. Een Engels kookboek vol vega kazen. Te koop bij Gimsel voor € 26.95

Ingrediënten: 3 of meer tenen knoflook 1/4 cup fijngesneden verse kruiden (tijm, rozemarijn, bieslook, etc) 1 cup rauwe cashewnoten, overnacht geweekt en afgespoeld zout en grof gemalen peper naar smaak 3 eetlepels citroensap 3 eetlepels kokosmelk

Wat is Rokbar? ‘ Rokbar is kwaliteitschocolade die van beanto-bar helemaal door vrouwen gemaakt is. De vrouwen in de keten zijn eigenaar van de reep. Met Rokbar willen we bijdragen aan zeggenschap en financiële onafhankelijkheid van vrouwen in de gehele keten en ondersteunen we vrouwelijke ondernemers, want cacoaboeren zijn ondernemers. Omdat we goede kwaliteit chocolade maken, kunnen we de reep voor een hogere prijs verkopen en de vrouwen meer betalen.’ Hoe zijn jullie op dit idee gekomen? ‘Vijf jaar geleden waren mijn collega Noortje Verhart en ik in Ghana voor een opdracht van de World Cocoa Foundation, die duurzaamheidsprogramma’s in de cacaoketen wilde opzetten om meer vrouwen te bereiken. We merkten dat vrouwen ondanks al het werk dat ze doen op de cacaoplantages, vaak niet als boer worden gezien. Het land staat meestal niet op hun naam en ze hebben minder makkelijk toegang hebben tot trainingen of bestrijdingsmiddelen. Het zijn ook vooral mannen die de cacao verkopen en de beslissingen nemen. Toen zeiden we tegen elkaar, als we echt willen dat vrouwen profiteren van hun werk op cacaoplantages dan kunnen we het best een exclusieve vrouwenreep maken. Inmiddels is ook Cassandra Salvo aangeschoven bij Rokbar, en zijn we met zijn drieën.’ Worden cacaoboeren uitgebuit? ‘We hebben vanuit het KIT onderzoek gedaan naar de situatie van cacaoboeren. De meeste boeren in West Afrika kiezen bewust voor cacao als één van de meer lucratieve gewassen. Maar veel cacao wordt in bulk geproduceerd en in die bulk-sector gaan enorme volumes cacao om. Lokale boeren zijn kleine schakeltjes in internationale ketens. Ze hebben geen invloed op de prijs die ze krijgen. De prijs wordt bepaald op de wereldmarkt, en daar halen de overheden vaak nog een groot deel van af.

Dit kaasje blijft ongeveer twee weken goed in een afsluitbare verpakking zoals tupperware.

Het kan veel beter en eerlijker. Wij denken dat directe handel hierbij kan helpen. In een kortere keten, zoals Rokbar, kun je op een heel andere manier werken. Je kunt een relatie opbouwen met de boeren en gezamenlijk werken aan veranderingen.’ Hoe ziet jullie keten eruit? ‘Onze eerste Rokbar komt uit Peru. In Peru hadden we het geluk met een hele goede chocolademaakster te kunnen werken, Lisi Montoya van Shattell. Lisi heeft een kleine fabriek in Lima waar ze heerlijke chocolade maakt. Via Lisi hebben we contact gelegd met vrouwen die aangesloten zijn bij een coöperatie. Deze vrouwen wilden graag met ons werken en de eerste 5000 Rokbarren zijn begin dit jaar gemaakt! We hopen volgend jaar ook Rokbarren uit Nigeria en Ghana te kunnen realiseren.’ Krijgen de vrouwen goed betaald? ‘Lisi betaalt een de vrouwen zo’n 2,5 keer de normale prijs en wij doen daar nog een percentage bovenop. Ons doel is om later dit jaar de vrouwen te bezoeken en te bespreken hoe de winsten van Rokbar het beste kunnen worden besteed. Waar we ook trots op zijn, is dat het geld dat verdiend wordt met Rokbar, terug gaat in de keten in het land waar de cacao vandaan komt. Wel zo eerlijk!’ Wat betekent Rokbar voor jou? ‘Rokbar voelt als een verlengstuk van mezelf. Ik ben al zo’n vijftien bezig met duurzame cacao. Altijd aan de zijlijn vol goede adviezen hoe het beter kan. Om nu dan echt zelf met duurzame chocolade aan de slag te gaan, voelt heel goed. Hoewel het idee bij ons al een aantal jaren speelde, lijkt het nu het beste moment voor een vrouwenreep. Chocolade als een politiek statement. Klinkt best lekker toch?’

In mei en juni kun je Rokbar bestellen in de webwinkel van goedeboekjes.nl. Je betaalt geen verzendkosten en krijgt de reep thuis in de bus!

Bereidingswijze: 1. Verwarm de oven voor op 175 graden. Pak de knoflook in aluminiumfolie en rooster ze 20 minuten tot ze zacht en geurig zijn. 2. Meng alle ingrediënten in een blender tot een mooi mengsel. 3. Schep het mengsel in een (kaas)doek en verpak het stevig. 4. Laat hem een nacht rusten in de koelkast en klaar is kaas!

werk

‘Idle hands are the Devils playground...’

NIET LULLEN MAAR POETSEN op het dak

Foto Greensparrow.nl

Wouter Bauman (42) is adviseur natuur en ruimte bij het Rotterdams Milieucentrum. Hij adviseert de gemeente over natuur en milieu, biedt ondersteuning aan milieuorganisaties en achterbangroepen én is beheerder van Dakakker, een groentetuin bovenop het dak van het Schieblock. Wouter woont samen en is vader van een dochter en een zoon.

Wat zijn groene daken precies? ‘De Dakakker is een voorbeeld van een groen dak: een dak met begroeiing. Groene daken hebben allerlei milieuvoordelen. Ze zorgen voor lagere temperatuur in de stad bij hitte en ze spelen een belangrijke rol bij de wateropvang bij heftige regenbuien. De Dakakker heeft een oppervlakte van 100m2 en kan 60.000 liter/60 m3 water herbergen tijdens een heftige regenbui. We hebben nu 250.000 vierkante meter groen dak in de stad. De ambitie is om dit oppervlak te vergroten naar 1 miljoen vierkante meter multifunctioneel dak.’

Foto Greensparrow.nl

Wat is het Rotterdamse Milieucentrum precies en wat doen jullie? ‘Het RMC is veertien jaar geleden opgericht als zelfstandige organisatie en stichting. We zijn een zusterorganisatie van de grootstedelijke milieucentra in Utrecht, Amsterdam en Den Haag en aangesloten bij Stichting Natuur en Milieu en de Milieufederatie Zuid-Holland. Ons doel is om van Rotterdam een natuur- en milieuvriendelijke stad te maken. Een stad waar we goed, gezond en veilig kunnen wonen.’ Hoe ben jij bij het RMC terecht gekomen? ‘Ik heb Toerisme, Vrije tijd en Omgeving gestudeerd aan Universiteit van Wageningen Universteit en Bos- en Natuurbeheer bij InHolland. Na mijn studie heb ik een tijdje gewerkt als natuurgids met kinderen en als yogadocent. Twaalf jaar geleden kwam ik in dienst bij RMC. Sindsdien werk ik hier met veel plezier.’ Hoe gaat het RMC te werk? ‘Wij geven waar nodig gevraagd en ongevraagd advies op gebied van natuur en milieu. Zo hebben we laatst een debat georganiseerd over de kolenoverslag in de Rotterdamse Haven. En op het moment zijn we actief in het ‘groene daken programma’, dat gericht is op stimulering van groene en slimme daken in de stad.’

Wat is een multifunctioneel dak? ‘Groen met begroeiing; blauw met wateropvang; geel met zonnepanelen en rood met recreatie. De Dakakker is groen en rood. En we werken aan wateropvang, een zogenaamd ‘slimdak’ met een extra waterreservoir om bij piekbelasting (heftige regenval) het riool te reguleren. Ook wordt er in de stad nagedacht over transport via de daken. Rotterdam heeft veel platte daken, er is dus veel potentie!’ Jouw functie klinkt druk en divers. Hoe zien jouw dagen eruit? ‘Met twee kleine kinderen ben ik sowieso altijd vroeg op. De ochtenden zijn rennen tegen de klok om iedereen op tijd op zijn plek te krijgen. De rest van mijn dagen zijn gevuld met het geven van rondleidingen en interviews, overleg en gesprekken en natuurlijk werken op de Dakakker. Ook zijn er ‘s avonds regelmatig bijeenkomsten, zoals vanavond een Parkenoverleg.’ Waar gaat dat over? ‘In september is het Rotterdamse Parkenmaand. Samen met de gemeente en bewoners kijken we hoe we de parken kunnen verbeteren. De nieuwe uitdaging is om dertig parken circulair te maken, dat wil zeggen dat er geen afval geproduceerd wordt en dat alles in het park wordt hergebruikt. Snoeimateriaal kan dienen als bemesting en er moeten afvalbakken komen voor gescheiden afval. Het Vroesenpark wordt een eerste casestudie.’

Je bent ook imker. Is dat veel werk? ‘Valt mee. In principe gaan de bijen hun eigen gang. In de winter overwinteren ze in de korf, die staat aan de andere kant van het dak. In het voorjaar gaan de bijen op zoek naar honing. Het is vooral de verantwoordelijkheid voor de bijen. Als ze gaan zwermen, moet ik zorgen dat ze weer thuis komen. Ik heb ze wel eens op moeten halen bij de fontein op het Hofplein!’ Waar ben je het drukst mee? ‘Met rondleidingen geven aan buitenlandse delegaties. We krijgen heel veel bezoek, van burgemeesters uit Afrika tot televisiecrews uit Japan. Vorige week was CBC hier - de ‘Canadese BBC’ - hier om een item te maken. Rotterdam geldt als voorbeeld op het gebied van regulering van water en hitte. Het gaat om uitwisseling en leren over de veerkrachtigheid van steden.’ Niet lullen maar poetsen... Op jou van toepassing? ‘Het is mijn levensmotto! We zijn niet voor niets in Rotterdam, toch? Gewoon hard werken, dat hoort erbij. Voor mij is vooral de zomer druk. Maar ik vind het heerlijk, de tijd vliegt voorbij. Ik hou van mijn werk en vertel mensen graag over de milieuvoordelen van groene daken. En niet alleen in de stad, maar overal in de wereld. Ik wil iedereen inspireren: begin je eigen dakakker!’ DAKAKKER

VRIJWILLIG In Rotterdam werken honderden enthousiaste vrijwilligers bij allerlei organisaties. Deze keer Sandra Jansma (29 jaar) over haar werk bij de Voedselbank.

‘Sinds vijf maanden werk ik als medewerker Voedsel- en Fondsenwerving. Ik doe het als een tussenjaar, daarna ga ik op zoek naar een betaalde baan. Vorig jaar was ik manager van een charityshop in de UK. Dat heeft mijn ogen geopend voor armoede in onze Westerse wereld. Niet iedereen heeft een goed gevulde koelkast of geld om boodschappen te doen... Toen we naar Rotterdam verhuisden voor het werk van mijn vriend, was dat een goed moment om een jaar dit werk te doen. De Voedselbank deelt in Rotterdam zo’n 2000 pakketten per week uit. We hebben twee doelen: mensen die het nodig hebben eten geven en voedselverspilling voorkomen. Alles wat we uitdelen wordt gedoneerd. Bijvoorbeeld door supermarkten en producenten, omdat een partij producten tegen de datum aanzit, omdat er een spelfoutje op de verpakking staat of gewoon zomaar. De loods huren we voor een symbolisch bedrag van het Havenbedrijf. Wat ik heel bijzonder vind aan de Voedselbank, is dat iedereen onbetaald werkt, ook de directeur. Sinds ik hier werk, ben ik mijn eigen rijkdom meer gaan waarderen. Ik kan elke dag in de supermarkt mijn eigen boodschappen uitkiezen. Mensen die aangewezen zijn op een voedselpakket kunnen dat niet, om wat voor reden dan ook. Vroeger dacht ik dat armoede je eigen schuld was. Nu denk ik daar genuanceerder over. Ook als armoede het gevolg is van slechte keuzes, doet niemand dat express. Mensen helpen zodat ze minder zorgen hebben en hun situatie kunnen verbeteren, voelt goed. Vroeger dacht ik aan een carrière in retail of marketing. Tegenwoordig kijk ik naar vacatures in de sociaal maatschappelijke hoek. Dit werk heeft mij wezenlijk veranderd.’

De Dakakker is de grootste dakboerderij van Europa waarbij direct met grond op dak wordt

Een voedselpakket van de Voedselbank is

gewerkt. Hij is 1000 m2 groot, er worden groen-

een aanvulling op de dagelijkse boodschap-

ten, fruit, kruiden en eetbare bloemen ver-

pen. Je komt in aanmerking voor een pakket

bouwd en er worden honingbijen gehouden.

als je na aftrek van je vaste lasten minder

De Dakakker werd in april 2012 aangelegd door

dan 200 euro aan leefgeld per maand te be-

Binder Groenprojecten naar het idee en ont-

steden hebt. Meer info en een mini docu over

werp van ontwerpbureau ZUS en ontwikkeld

Voedselbank Rotterdam op voedselbank.nl

in samenwerking met gemeente Rotterdam en het Rotterdams Milieucentrum. De DakAkker

De Voedselbank werd opgericht door de Rot-

is een van de deelprojecten van het Stadsini-

terdammers Sjaak en Clara Sies die begon-

tiatief De Luchtsingel. Naast Dakakker zit res-

nen vanuit hun woonkamer. Inmiddels run-

taurant Op Het Dak waar je kunt ontbijten en

nen zij een gaarkeuken voor mensen die net

lunchen met producten van het seizoen en uit

buiten de criteria van de voedselbank vallen.

de regio. www.dakakker.nl • ophetdak.com

rotterdamgaarkeuken.nl

CULTUUR OP REIS

ALLIANCE FRANÇAISE ROTTERDAM De Alliance Française is een stichting met een bestuur van vrijwilligers. Het is een Frans taal- en cultuurinstituut, dat ook lezingen, exposities, muzikale en culinaire avonden organiseert. De Alliance Française is gevestigd in een prachtig gebouw uit 1876 aan de Westersingel met ingenieuze binnenhuisarchitectuur ontworpen door bureau OMA en Joep van Lieshout. Aan de buitenkant herkent u het gebouw aan de streepmotieven van de Franse ontwerper Daniel Buren. Dit jaar viert de Alliance Française haar 125-jarige bestaan! Hieronder het aanbod voor mei en juni.

VIVE LA FRANCE Frankrijk, officieel de Franse Republiek (La République française), is het op twee na grootste Europese land in West-Europa met bijna 700.000 km² en ruim 65 miljoen inwoners. Het is veruit het populairste vakantieland onder Nederlanders. We boeken jaarlijks meer dan 1,8 miljoen vakanties naar dit prachtige land om te genieten van de Franse keuken, Parijs, mode, wijn, kastelen, de Franse taal en de mooie natuur. Een greep uit de Franse cultuur... bron CBS

FRANKRIJK

Het woord Frankrijk (France) is afgeleid van het Latijnse Francia, ‘land van de Franken’. De Germaanse Franken waren voorouders van het Franse volk. De naam kan afgeleid zijn van het woord ‘frank’, dat ‘vrij’ betekent, maar sommigen denken dat het is afgeleid van ‘frekkr’, dat ‘gehard’ of ‘moedig’ betekent.

FRANSE WIJN

ZATERDAG 26 MEI : LA PUCE À L’OREILLE Een vrolijke voorleesactiviteit in het Frans voor jonge kinderen, toegankelijk voor Franstalig en Nederlandstalig publiek! • 10:15 tot 11:00 uur • Locatie De Kleine Kapitein VRIJDAG 1 JUNI: GEDICHTEN VAN JOË BOUSQUET In het kader van Poetry International, biedt de Alliance Française Rotterdam een muzikale voordracht uit de dichtbundel van Joë

Vinoloog Henk Hoogeweegen organiseert een vierdaagse reis naar de Bourgogne. Henk Hoogeweegen: ‘De reis is voor iedereen die geïnteresseerd is in wijn. We bezoeken lokale, traditionele wijnboeren, in de middag is er een cultureel programma en ‘s avonds genieten we van een heerlijk diner. Uiteraard proeven we tijdens de reis heel veel mooie wijnen! Hoe bij mij de liefde voor wijn ontstond? Tijdens mijn eerste bezoek aan de Bourgogne proefde ik tijdens het diner de rode bourgogne Richebourg. Een fenomenale wijn! De volgende morgen bij het opstaan proefde ik hem nog. Ik was voorgoed verkocht!’

Bousquet door zangeres en vertolkster Yvette

FRANSE KEUKEN

De Franse keuken heeft een lange traditie en wordt wereldwijd gewaardeerd. Elk gebied heeft zijn eigen gastronomie, met een aantal regionale kenmerken: in het noordwesten kookt men met boter, room (crème fraîche) en appels; in het zuidoosten (de Provençaalse keuken) met olijfolie, kruiden en tomaten; in het zuidwesten gebruikt men eendenvet en pens; in het noordoosten reuzel, worst en bier.

Drie sterren Michelin Chef Alain Passard is dé groente chef van Parijs. In zijn restaurant L’Arpège legt hij bewust de nadruk op groente en gebruikt uitsluitend groenten uit zijn eigen moestuin. alain-passard.com

• 17:30 uur

Ingrediënten 8 mooie witte asperges • 2 rijpe handperen in parten gesneden • bosje (klaver) zuring • boter • citroen Werkwijze Zet de asperges op met koud water en een klontje boter. Zet het vuur uit zodra ze aan de kook zijn en laat afkoelen. Warm de asperges op met wat boter. Bak de peer in de boter zachtjes bruin. Blus af met citroensap. Schik de asperges op borden en garneer met de gebakken partjes peer, citroenjus en (klaver)zuring.

WIJNREIS VRIJDAG 22 JUNI: FÊTE DE LA MUSIQUE

BOURGOGNE

Optredens van verschillende musici.

30 mei t/m 2 juni

Het Fête de la musique is een jaarlijks terug-

Opgeven via de

kerend muziekfestival dat sinds 1982 in alle

website van Allian-

gemeentes van Frankrijk gevierd wordt en

ce Française en via

vooral amateurmuzikanten de kans geeft op

vinami.nl

te treden in een straatfeestachtige sfeer. • Locatie: Westersingel 14 VRIJDAG 29 JUNI: LE POT DE DE L’AFR Culinaire netwerkborrel voor cursisten en belangstellenden onder leiding van Miriam ter Braak rondom het thema ‘de Bourgogne’. • 17:30 uur • Locatie: Westersingel 14

ALLIANCE FRANÇAISE Westersingel 14 • Rotterdam • 31 (0) 10 436 04 21 • alliancerotterdam.nl • bonjour@alliancerotterdam.nl

DE FRANSE TAAL

Sinds 1993 zijn scholen niet meer verplicht om Frans aan te bieden. Toch hebben veel scholen Frans nog altijd in het vakkenpakket. Volgens francoloog Marjolijn Vogel heeft dit alles te maken met het prestige van de taal. Het Frans wordt gezien als ‘symbolisch kaiptaal’. Frans was ooit de taal van de elite en zo wordt het nog gezien, een mooie taal waarmee je je kunt onderscheiden. Tegelijkertijd merkt ze op dat Nederlanders een grote drempel voelen om Frans te spreken. Engels durven we met Hollands accent, maar voor Frans ligt de lat hoger. We durven pas Frans te spreken, als we het heel goed kunnen...

promoveerde onlangs aan de Erasmus Universiteit met het proefschrift Bon ton of boring? De ontwikkeling van het Frans in onderwijs en uitgeverij in Nederland.

Gesteund door de Nederlandse patriotten, werd de Nederlandse Republiek in 1795 door Franse troepen veroverd. Het ideaal: liberté, égalité, fraternité (vrijheid, gelijkheid, broederschap). Tot 1806 bleef de Bataafse Republiek, zoals Nederland toen werd genoemd, formeel onafhankelijk van Frankrijk, maar in werkelijkheid had Napoleon de touwtjes in handen. In 1806 benoemde hij zijn broer Lodewijk tot koning van Holland, en werd Nederland een koninkrijk. Daarmee werd de grondslag gelegd voor de latere monarchie. In 1810 zette Napoleon zijn broer af en lijfde hij Nederland bij het Franse Keizerrijk in. Drie jaar later werd Napoleon verslagen in de slag bij Waterloo en werd Nederland weer onafhankelijk.

NAPOLEON IN ROTTERDAM Op 25 oktober 1811 bezocht Napoleon Rotterdam tijdens een inspectiereis om te onderzoeken hoe zijn legers ervoor stonden. Nederland behoorde in die periode tot het Franse rijk. Napoleon verbleef twee dagen in de stad en logeerde in het Schielandhuis, dat speciaal voor zijn bezoek werd ingericht als woonhuis. In de stad werden twee feestmalen georganiseerd: één voor Napoleon en zijn vrouw Marie-Louise en de elite van de stad in de oude Doelen, en één voor het volk. Napoleon verliet Rotterdam met zijn koetsen en ruiters via de Oudedijk en de ‘s Gravenweg richting Gouda.

Stilleven met asperges Adriaen Coorte, 1697 Olieverf op papier, 25 × 20,5cm Locatie Rijks Museum

• Goed Frans leert u spreken bij de Alliance Française

Marjolijn Vogel is francoloog en socioloog. Ze

NEDERLAND ONDER NAPOLEON

ALAIN PASSARD

Asperges met peer van Alain Passard

• Locatie: Westersingel 14

NAPOLEON BONAPARTE

In Rotterdam organiseert Miriam ter Braak culinaire netwerkborrels in de Alliance Française. Op dergelijke avonden geeft zij een lezing over een bepaalde regio, een presentatie van een recept , een interactieve quiz en na afloop een hapje eten met een glas wijn.

Yché, vergezeld door Gilles Baissette op piano.

• 17:30 uur

Deze pagina maakten wij (gedeeltelijk) in samenwerking met de Alliance Française. Ook een pagina adopteren voor uw kunst- of cultuurboodschap? Neem contact op voor de mogelijkheden!

Coorte schilderde vooral kleine stillevens met een intiem karakter. Door hun eenvoudige onderwerpen – zoals asperges of besjes – en de verfijnde weergave, staken zijn schilderijtjes scherp af tegen de grote pronkstillevens die toen in de mode waren.

De-Franse vlag wappert-op-het-Schielandshuis

Dit Franse geschiedenislesje kregen wij van historicus Dick Vuik tijdens een Bibliotheekcollege in de het bibliotheektheater, mogelijk gemaakt door de Alliance Française.

FILM

Deze pagina maakten wij in samenwerking met KINO. Ook een pagina adopteren voor uw kunst- of cultuurboodschap? Neem contact op voor de mogelijkheden!

MEI & JUNI IN KINO • Vanaf 3 mei :THE DEATH OF STALIN Als in maart 1953 Joseph Stalin dood wordt verklaard, probeert iedereen zijn eigen hachje te redden. • Vanaf 3 mei : UNSANE Unsane stelt vragen over perceptie van de werkelijkheid, overlevingsinstinct en het systeem dat geacht wordt voor ons te zorgen. • Vanaf 10 mei: TULLY Marlo (Charlize Theron) had altijd alles onder contro-

KINO is de nieuwe bioscoop in het centrum van Rotterdam. Het historische pand aan de Gouvernestraat, een zijstraat van de Binnenweg en de Kruiskade, heeft een rijke geschiedenis op het gebied van film, muziek en theater en staat met KINO weer op de culturele kaart van de stad!

le, tot het gezin een derde kind heeft... • Vanaf 23 mei: SOLO: A STAR WARS STORY Een nieuw avontuur uit een ‘galaxy far, far away’, over de iconische smokkelaar, Han Solo en Wookiee, Chewbacca.

Met vier filmzalen, een bar, restaurant en een creatieve werkplek voor de audiovisuele industrie BURO, is KINO meer dan alleen een bioscoop. Je kunt er van de vroege middag tot de late avond werken, borrelen, eten, drinken en natuurlijk de mooiste films kijken! KINO heeft een wisselend aanbod van arthouse tot blockbusters, van shorts

tot klassiekers. De bioscoop heeft een totale capaciteit van 457 stoelen en is zeven dagen per week geopend. Elke film kent een unieke ‘hoezo bij KINO?’, waarin de programmeur uitlegt waarom de film juist bij KINO te zien is. Ook zijn er regelmatig lezingen, tentoonstellingen, muziekoptredens en festivals in samenwerking met partners van bin-

nen en buiten Rotterdam. Kijk op de website voor het volledige overzicht.

• Vanaf 24 mei: A PRAYER BEFORE DAWN Het waargebeurde verhaal van Billy Moore, een Britse gevangene in de gevaarlijke gevangenis Klong Prem in Bangkok.

KINO Rotterdam

• Vanaf 31 mei: LEAN ON PETE

Gouvernestraat 129 – 133

Vijftienjarige Charley Thompson vindt hij werk bij

KINO’s restaurant is elke dag open van

een paardentrainer en sluit vriendschap met het

17:30 tot 21:00 uur

versleten renpaard Lean on Pete.

kinorotterdam.nl

• Vanaf 14 juni: HEREDITARY Na het overlijden van matriarch Ellen, begint de familie van haar dochter cryptische en angstaanjagende

THE COMPLETE WES ANDERSON

geheimen over hun voorouders te ontrafelen. • Vanaf 21 juni: THE THIRD MURDER Thriller over een advocaat die probeert de waarheid

Met de release op 10 mei van Wes Andersons negende film, Isle of Dogs, brengt KINO in samenwerking met LAB111 het complete werk van deze eigenzinnige auteur terug in de bioscoop! Zijn kleurrijke art direction, weergaloze set design en precieze cameravoering gaan gepaard met bitterzoete avonturen van even vreemde als aimabele personages en maken zijn films direct herkenbaar en volkomen uniek.

te achterhalen terwijl hij zijn vertrouwen in het recht verliest. • Vanaf 28 juni: THE TRIP TO SPAIN Acteurs Steve Coogan en Rob Brydon beginnen aan een zesdelige roadtrip door Europa. Deze keer in

DRESS TO IMPRESS WES PARTY: ISLE OF DOGS Kom verkleed als je favoriete personage en maak kans op een Wes Anderson-inspired-cadeau-pakket en een diner voor twee!

Spanje.

BOTTLE ROCKET (1996)

THE ROYAL TENENBAUMS (2001)

THE DARJEELING LIMITED (2007)

MOONRISE KINGDOM (2012)

Wes Andersons debuutfilm bevat al veel van de typi-

‘Family isn’t a word, it’s a sentence.’ De tagline van An-

Na de familie strubbelingen in The Royal Tenenbaums

Wes Anderson put met Moonrise Kingdom uit zijn

sche handelsmerken uit zijn latere oeuvre (de Wilson

dersons derde speelfilm omschrijft dit familieportret

zijn knellende familiebanden opnieuw het belangrijk-

eigen kindertijd, die hij veelal doorbracht als padvin-

broers, onderwater shots en de innige werkrelatie

perfect. Wanneer de patriarch van het disfunctione-

ste thema in Andersons ‘train trip’ The Darjeeling Limi-

der. De film gaat, na de steeds grotere budgetten in

met cameraman Robert D. Yeoman), maar kon des-

le Tenenbaum gezin (Gene Hackman in één van zijn

ted. Drie van elkaar vervreemde broers (Adrien Brody,

zijn voorgaande films, terug naar de basics en is de

tijds nog geen groot publiek bereiken. Martin Scorsese

laatste en beste rollen) plots huiswaarts keert met het

Owen Wilson en Jason Schwartzman) reizen per trein

goedkoopst geschoten film (op 16mm) uit zijn oeuvre

was wel een fan van het eerste uur en vond het één

nieuws dat hij stervende is, komt oud zeer weer bo-

door India. Anderson lijkt zich met de Oosterse setting

maar wellicht ook zijn beste werk sinds The Royal Te-

van de beste films van de 90’s. De simpele plot (een

ven. Met z’n indrukwekkende ensemblecast van kleur-

buiten zijn comfort zone te bewegen, maar de spiritu-

nenbaums. Een aandoenlijke film bestaande uit twee

paar vrienden plannen een soort road trip annex cri-

rijke personages (o.a. Gwyneth Paltrow, Ben Stiller,

ele tocht van de broers en de kleurrijke locals blijken

werelden: die van de tegen de pubertijd aan schurken-

me spree) geeft vooral ruimte aan de jonge maker en

en, jawel, Bill Murray), vlijmscherpe dialogen en een

perfecte ingrediënten voor een vakantie in de vriende-

de kinderen en die van de overbezorgde en serieuze

de debuterende Owen Wilson om hun stem te vinden.

tijdloze soundtrack kan The Royal Tenenbaums gezien

lijke maffe wereld van Wes Anderson.

volwassenen - die zich in de ogen van Anderson nog

worden als Andersons eerste ‘grote’ meesterwerk. Een

RUSHMORE (1998)

melancholische film over herkenbare familieperikelen.

maar moeilijk kunnen inbeelden hoe het was om op

FANTASTIC MR. FOX (2009)

THE LIFE AQUATIC WITH STEVE ZISSOU (2004)

Voor hun tweede scenario samen namen Wes Ander-

een onbewoond eiland verdwaald te zijn met je liefje.

THE GRAND BUDAPEST HOTEL (2014)

De combinatie van Roald Dahls fabel en Wes Ander-

son en jeugdvriend Owen Wilson een eenvoudige pre-

sons eerste stop-motion animatie is een schot in de

misse - puberende leerling wordt verliefd op zijn lera-

De eerste film waarbij jeugdvriend Noah Baumbach

roos. Het perfectionisme van Anderson komt hier per-

Na het relatief kleine en autobiografische Moonrise

res - en werkten deze uit tot een eigenzinnige lofzang

aanschoof aan de schrijverstafel en samen met een

fect tot zijn recht omdat hij letterlijk elke vierentwin-

Kingdom trekt Anderson voor The Grand Budapest

van de jeugdige excentriekeling. De zelfingenomen

indrukwekkende cast (Blanchett. Goldblum, Dafoe,

tigste van een seconde de kleine sets, gebouwen en

Hotel alle registers open. Geschoten op drie verschil-

Max (debuterende Jason Schwartzman) verslonst zijn

Bill Murray) een ouderwetse avonturenfilm brouwde.

poppen minutieus kan manipuleren. Fantastic Mr. Fox

lende beeldformaten, met een enorme cast aan An-

schoolwerk om zijn lerares weg te stelen bij multimil-

Zissou is een ode aan de Franse zoöloog Jacques-Yves

is een lust voor het oog en een hoopgevende voorlo-

derson-regulars lijkt deze film op het eerste gezicht

jonair Mr. Blume (een onuitstaanbare en tegelijkertijd

Cousteau maar ook aan zorgeloos avonturieren en

per van zijn nieuwe animatiefilm, Isle of Dogs.

een speels jongensboek. Maar met het relaas over de

aandoenlijke Bill Murray). Rushmore is een kenmer-

stijlvol ontwijken van (ouderlijke) verantwoordelijkhe-

kend schakelpunt in Andersons carrière; stilistisch

den. Dit alles vergezeld door de akoestische uitvoe-

ingetogen doch rijkelijk gevuld met frisse flair en (pu-

ringen van David Bowie liedjes door de Braziliaanse

berale) pathos.

zanger Seu Jorge.

flamboyante conciërge van het gelijknamige vijfsterMAIL & WIN KINO geeft 4x2 kaartjes weg! Mail naar wes@kinorotterdam.nl en maak kans op kaartjes voor jouw favoriete W.A. film!

renhotel (een immens charmante Ralph Fiennes) en zijn poging uit de handen van de fascisten te blijven, laat Anderson zijn historisch besef zien. Een ‘period piece’ vol onstuitbare energie.

agenda mei & juni Een greep uit het culturele uitgaansaanbod van Rotterdam. Een agenda item plaatsen kan voor € 25,- ex btw. Mail uw item voor de agenda van juli en augustus uiterlijk 15 juli naar info@goedeboekjes.nl (20 woorden + titel en locatie)

MEI

JUNI

di 1 - zo 6 • CIRCUSSTAD

do 3

za 2 • SALSA AAN DE HAVEN

Voorstellingen, bijzondere circus acts en workshops.

Feest, workshops en prachtige shows!

Locatie: Schouwburgplein

Aanvang: 22:00 uur • Prijs: 12,50

• CIRK LA PUTYKA

Acrobatiek, illusies en humor staan centraal!

Aanvang: 20:00 uur • Prijs: €25,-

Locatie: De Doelen - Schouwburgplein wo 6 • TWOOLS SCAPINO BALLET Geen thema, Geen verhaal, maar een voorstelling vol

Locatie: Oude Luxor Theater - Kruiskade 10

vaart waarin korte dansstukken van topchoreografen

zat 5 • IN OORLOG EN LIEFDE

Het waargebeurde oorlogsverhaal...

en nieuw talent.

Locatie: De Buurvrouw - Afrikaanderplein 7

vrij 15 • THE WAR OF THE WORLDS

di 8 • DER FLIEGENDE HOLLÄNDER

Eigentijdse versie van de science fiction rockmusical.

Muziekdrama over de bekende kapitein op zijn

Aanvang: 20:00 uur • Prijs: € 20,00 - € 40,00

spookschip.

Locatie: Nieuwe Luxor Theater - Posthumalaan 1

Locatie: Theater Rotterdam Schouwburg

• Aanvang: 20:00 uur • Prijs: €15,- / 47,-

za 16 • THE SKYLINE SISTERS JUBILEUMCONCERT Een koor van 50 vrouwen neemt je mee op tijdreis

do 10 - zo 13 • ROUTE DU NORD

door de afgelopen 10 jaar.

Gratis, nomadisch festival met beeldende kunst,

performance theater en live-muziek.

Locatie: zie routedunord.nl

Aanvang: 19:30 uur • Prijs: €15,00 Locatie: Hofplein Theater -Benthemplein 13 di 19 • UN BALLO IN MASCHERA

vrij 11 • DUITSE MOEDERS

Verboden liefde, Koningsmoord, verraad en waarzeg-

Boekpresentatie van ‘Duitse moeders’ door Frank

Fresco over haar roman ‘De idealisten’ en Radna Fa

Avontuurlijk festival met nieuwe muziek, live perfor-

bias over haar poëziebundel ‘Habitas’.

mances en beeldende kunst.

Locatie: Donner - Coolsingel 119 • Aanvang: 15:00 uur

Locatie: Diverse podia • motelmozaique.nl za 23 • KID DYNAMITE AT NIGHT

Wijn zorgt er voor dat de avond van deze vrienden

Voorafgaand aan het Kid Dynamite Festival een

groep net iets anders dan anders verloopt.

openlucht concert door het Rotterdams Retropole

Locaties: Oude Luxor Theater - Kruiskade 10

Orkest. northsearoundtown.nl

zo 26 • DISCUSSIEMIDDAG IN TENT

Eén van de 30 buurtconcerten in verzorgings-

positie en context bepalen: als actievoerder of

huizen tijdens North Sea Round town.

beeldvormer, als historicus of als technoloog?

Aanvang: 18:00 uur

Locatie: TENT • Aanvang 15:00 uur

Locatie: check northsearoundtown.nl

zat 31 • BABA ZULU

Geniet van de Turkse psychedelische muziek van

zat 30 • ROOTZ LIONS (REGGAE)

deze vier-koppige band! • Prijs: €10,

North Sea Round Town: allerlei optredens en concerten door de hele stad! Aanvang 21:00 uur

Pieter de Hoochweg 125 • grounds.nu

Locatie: Dizzy - ‘s-Gravendijkwal 127

JUNI KINDEREN

do 3 • ROBOTWORKSHOP

Hoe werkt een robot en hoe bestuur je ze?

• Aanvang: 14:30 uur • Prijs: € 2.50

Locatie: Bibliotheek Ommoord

za 2 • ZINGEN DE STERREN VAN DE HEMEL

Zing de sterren van de hemel met het hele gezin.

Locatie: De Doelen - Schouwburgplein

Aanvang: 10:00 uur - Prijs: € 13,00

vrij 4 • KOEKIE BOEKIE VOORLEESMIDDAG

zo 3 • KATHARINA IN HET GANZEBORD

Leerzame voorleesmiddag voor kleintjes van 4 tot 8

Avontuurlijke voorstelling: komt Katharina uit het

jaar. • Aanvang 14:30 uur

levend Ganzenbord? • Prijs: € 15,00

Locatie: STUDIO BAKKERIJ - Bergweg 283

Locatie: Hofplein Therater • Aanvang: 15:00 uur

di 8 • PRINSES OP DE ERWT

Vrolijke en muzikale voorstelling gebaseerd op het

Het welbekende verhaal van Hans & Grietje in een

bekende sprookje. Prijs: vanaf €16,50

nieuw jasje! • Aanvang: 13:30 uur • Prijs: € 15,00

Locatie: Theater Zuidplein • Aanvang 14:00 uur

Creatieve feestjes voor grote en kleine kinderen • Grote en kleine groepen • In speeltuin de Torteltuin of bij jou thuis Zelf een schilderij maken en/of geschminkt worden? Het kan allemaal!

merel.vuil@gmail.com • 06 17403598

Een bijzondere tentoonstelling met bijna levensech te menselijke figuren.

Locatie: Outdoor Valley Bergschenhoek

Locatie: Kunsthal - Westzeedijk 341 zo 29 • IK ZIE IK ZIE WAT JIJ ZIET

Aanvang: 11:00 uur • Prijs: ouder&kind €44,

Via het keukenkastje gaat Anna op avontuur en

Food & Fun op het Noordplein en in het Kralingse

onderweg maakt ze kennis met allerlei dieren.

Bos! Leuk voor het hele gezin! • rrrollend.nl

Aanvang: 11:00 uur • Prijs: € 8,50

Locatie: Kralingse Bos en Noordple

Locatie: Studio de Bakkerij - Bergweg 283

za 26 • PATAFRICA Locatie: Maaspodium • Aanvang: 12:00 uur

DE MAANSTEEN

Locatie: Oude Luxor Theater - Kruiskade 10

StrongFamilyRun bij Outdoor Valley! (7+)

Dansfeestje voor iedereen vanaf 6 jaar. Prijs: € 14.00

Kijk voor actuele info over eten & drinken en de programmering: • Facebook pagina PaviljoenahW • W: charloisaanhetwater.nl/paviljoen • Brielselaan 157 Rotterdam

zo 10 • HYPERREALISME SCULPTUUR

Alle stoere families opgelet! Doe meet met de

ma 21 • RRROLLEND ROTTERDAM

KUNST & CULTUUR IN CHARLOIS • Cultuurrestaurant, bar, projectruimten & residencies • Presentaties, tentoonstellingen, ontmoe tingen en sociale bijeenkomsten • Om het beste dat Rotterdam Zuid te bie den heeft te delen en te beleven.

za 10 • HANS & GRIETJE

do 10 • STRONG FAMILY RUN

zo 27 • AN EASY SUNDAY

Kinderevent met livemuziek, een kinderdisco en diverse workshops van SKVR, TOS Delfshaven en in de kinderdisco. Live optreden voor ouders.

ROTTERDAMSE KUNST & CULTUUR KRANT

De avonturen van Nijntje op de fiets.

Aanvang: 12:30 uur

De volgende editie heeft thema

Locatie: Bibliotheek Rotterdam • Aanvang: 10:30 uur

Locatie: Podium Grounds - Pieter de Hoochweg 125

Festivals en is verkrijgbaar in juli en augustus.

woe 30 • NIJNTJE OP DE FIETS

Reggaeband uit Rotterdam. Onderdeel van

Locatie: Podium Grounds • Aanvang 20:00 uur

MEI KINDEREN

Locatie: Deliplein • Aanvang: 20:00 uur do 28 • BUURTCONCERT

Kunstenaars bespreken de manier hoe zij hun

Locatie: Hostel ROOM - Gratis entree do 19 • MOTEL MOZAIQUE

do 24 • WIJN

Indie folk en instrumentele muziek van Andrei Sen kevich uit Belarus. Aanvang 20:00 uur

haar dagboek ‘Neerslag van een huwelijk’, Louise O.

Aanvang: 20:00 uur • Prijs vanaf €17,50

PAVILJOEN AAN HET WATER

Locatie: Schouwburg • Prijs: € 15,00 - 47,00

zat 12 • MARCEL MÖRING IN GESPREK Möring gaat in gesprek met Mensje van Keulen over

TING! 3 t/m 7 oktober 2018 Choreograaf Ed Wubbe creëert samen met zijn dansers, de NITS en circusartiesten een magisch rauwe sprookjeswereld. Dans, muziek en circus komen op én boven een draaiende piste samen tot een betoverend schouwspel. TING! trok in 2016 wekenlang volle zalen in de Rotterdamse Ferro Dome. Dit najaar is TING! nog een laatste keer te zien in het Nieuwe Luxor Theater. Mis het niet! Koop uw kaarten via: scapinoballet.nl

vrij 22 • ANDREI SENKEVICH

Hans Sleutelaar, Barbara Plugge en Ove Lucas. Locatie: Donner - Coolsingel 119 • Aanvang: 16:30 uur

Foto Eric Fecken

gerij in de vorm van Opera. Aanvang: 20:15 uur

Dam. Maria Heiden interviewt Xaviera Hollander,

• Aanvang: 20:30 • Prijs: €10,00 - €38,00 Locatie: Theater Rotterdam - Schouwburgplein 25

• Aanvang: 20:00 uur • Prijs: €12, 50

NIEUWE VOORSTELLING SCAPINO BALLET: TING!

• Prijs: vanaf € 7.50

facebook.com/Rotterdamse-Kunst-Cultuur-Krant

4786CBK advertentie.indd 1

24-04-18 09:44