• Pot- en containerteelt: Niet meer weg te denken uit de boomkwekerijsector
• Bijensterfte blijft hoog, maar dit wordt niet veroorzaakt door neonics
• Groen: een veelbelovende kleur. Snel inzicht in de Poolse boomkwekerijsector
• Kleuren in de kwekerij: waarom sommige kleuren van planten niet bestaan
COLOFON: Deze KwekersBode is een samenwerking van Uitgeverij de Bode en GrootGroenPlus | Verspreiding: Gemeenten Halderberge, Etten-Leur, Rucphen en Zundert | Oplage: 54.000 exemplaren | Acquisitie: John van Aert | Layout en opmaak: Jan Bastiaenen | Aan de teksten van GrootGroenPlus werkten mee: de teamleden van GGP.News
Tekst: vakbeurs
DE UITDAGINGEN VAN EEN EXTREEM NATTE WINTER EN VOORJAAR VOOR BOOMKWEKERIJEN EN BESTAAND GROEN
Afgelopen winter en voorjaar is er meer neerslag gevallen dan in voorgaande jaren. Dat heeft bij veel kwekerijen en ook bij bestaand groen, zoals stadsparken en tuinen, gezorgd voor aanzienlijke uitdagingen. Overvolle waterwegen en verzadigde bodems zijn niet alleen een tijdelijk ongemak, maar hebben langdurige gevolgen voor de gezondheid en groei van bomen en planten.
Verzadigde bodem: een onzichtbare vijand Eén van de grootste problemen die voortkomen uit extreme regenval is de verzadiging van de bodem. Wanneer de bodem volledig verzadigd is met water, kan dit leiden tot verschillende negatieve effecten. Een gezonde bodem bevat voldoende hele kleine luchtdeeltjes rondom de wortels van de planten, waardoor deze niet zullen verstikken. Verstikking leidt onder andere tot wortelrot; een aandoening die zich snel kan verspreiden en een aanzienlijke impact heeft op de groei en gezondheid van bomen.
Ook kan een verzadigde bodem leiden tot verzakking. Wanneer een bodem te veel water absorbeert, wordt deze zwaar en compact. Dit vermindert niet alleen de porositeit van de bodem, maar kan ook de stabiliteit van bomen in gevaar brengen. Minder diepgewortelde bomen en planten en jonge boompjes lopen het grootste risico om te vallen omdat zij onvoldoende verankering hebben.
Wortelrot en vertraagde groei: belangrijke gevolgen voor boomkwekerijen
Voor boomkwekers is wortelrot één van de meest gevreesde gevolgen van een natte periode. Deze schimmelziekte, ook wel Phytophthora genoemd, gedijt in natte omstandigheden en kan snel een hele kwekerij besmetten. Aangetaste bomen vertonen symptomen zoals verwelking, verkleuring van bladeren, en - in ernstige gevallen - het afsterven van de boom.
Daarnaast zorgt de verzadiging van de bodem voor vertraagde groei. Om optimaal te kunnen groeien, hebben bomen en planten een goede balans nodig tussen water en lucht in de bodem. Te veel water verstoort deze balans en zorgt ervoor dat de wortels niet goed functioneren, wat resulteert in langzamere groei en verminderde vitaliteit. Dit betekent dat kwekers langer moeten wachten op verkoopbare bomen, wat extra kosten met zich meebrengt. Het spreekt voor zich dat de financiële impact voor de bedrijven enorm is.
Gevolgen voor stadsparken en tuinen
Niet alleen boomkwekerijen, maar ook bestaande groene ruimtes als stadsparken en tuinen hebben te lijden onder overvloedige regenval. In stedelijke gebieden, waar de bodem vaak al compact is door bebouwing en menselijke activiteiten, kan extra wateroverlast leiden tot ernstige problemen. De grond is er namelijk al zo verdicht dat het water er maar moeilijk wegtrekt, en daarmee al snel zorgt voor waterverzadiging. Daardoor staan planten en grasvelden te lang met de wortels in het water, waardoor ze eigenlijk verdrinken. Kale plekken en afstervende vegetatie zijn direct het zichtbare gevolg. Gemeenten en parkbeheerders moeten extra maatregelen treffen om de schade te beperken en herstelwerkzaamheden, zoals verbeteren van drainage en vervanging van beschadigde beplanting uitvoeren. Dit brengt veel kosten met zich mee.
Een weerbare bodem is van essentieel belang
Gezien de verwachting van meer extreme weersomstandigheden in de toekomst is het beschikken over een weerbare bodem van essentieel belang. Een weerbare bodem kenmerkt zich door een gezonde bodemstructuur met zowel een goede waterbuffering én goede drainage. Ook bevat deze voldoende biodiversiteit in en boven het maaiveld. Dat alles draagt bij aan de goede omstandigheden om overtollig water beter af te voeren en de bodemstructuur te behouden.
Om wateroverlast te voorkomen kunnen boomkwekerijen investeren in drainagesystemen die het overtollige water snel en efficiënt afvoeren. Dit kan variëren van ondergrondse buizen tot greppels en slootjes die het water wegvoeren van de laag waarin de plantenwortels zitten. Een preventieve maatregel is ook het aanleggen van verhoogde plantbedden. Doordat deze in de regel een goede beluchting hebben, blijven de plantenwortels toegang krijgen tot zuurstof.
Organische lagen en innovatieve bodemoplossingen
Om het hoofd te bieden aan de gevolgen van toekomstige overvloedige neerslag, zal gekeken worden naar twee belangrijke componenten. Het eerste is het verbeteren van het bufferend vermogen van de grond. Daarvoor is het op peil brengen en houden van het organische stofgehalte van de bodem van essentieel belang. Door organische materialen als compost en mulch toe te voegen aan de bodem, kan de structuur en daarmee het vermogen om water vast te houden worden verbeterd. Organisch materiaal bevordert een gezonde bodemfauna, wat vervolgens de beluchting en drainage verbetert. Deze lagen zijn niet alleen van belang voor het watersysteem, maar ze spelen ook een belangrijke rol in het aanbod aan voedingsstoffen voor de groei van bomen en planten.
wanneer de bodem verzadigd raakt. Daarmee krijgt de kweker vroegtijdig het signaal het drainagesysteem te activeren om overtollig water af te voeren. Deze aanpak heeft geleid tot een aanmerkelijke vermindering van wortelrot en verbeterde groeiresultaten. Extra winst die daarbij gehaald is, is dat er ook minder ziekten en plagen zijn waargenomen.
Daarnaast denken de professionals vooruit en passen zij zich aan de veranderende klimatologische omstandigheden aan, door grootschalig te investeren in bodemverbetering. Het gebruik van geavanceerde en innovatieve technologieën zoals bodemvochtsensoren kan kwekers helpen om actuele (real-time) informatie te krijgen over de vochtigheidsgraad in de bodem en daarmee te voorkomen dat deze in tijden van droogte zo ver uitdroogt dat het water er eerder van afspoelt dan dat het in de bodem trekt.
Gericht onderzoek: innovatie in de praktijk Een voorbeeld van een succesvolle aanpassing is een kweker die na een reeks natte seizoenen heeft geïnvesteerd in een geavanceerd drainagesysteem, gecombineerd met sensortechnologie. Door gebruik te maken van bodemvochtsensoren is er nu nauwkeurig inzicht in
Wat staat boomkwekerijen en groenbeheerders te doen?
De extreem natte winter van 2023/2024 heeft de kwetsbaarheid van onze bodems en groene ruimtes blootgelegd. Voor boomkwekerijen en groenbeheerders blijft het cruciaal om proactieve stappen te nemen om hun bodems weerbaarder te maken. Investeren in goede drainage, organische lagen en innovatieve technologieën zal helpen om de impact van toekomstige wateruitdagingen te verminderen. Alleen door nu maatregelen te treffen, zorgen we ervoor dat onze bomen en planten gezond blijven en onze groene ruimtes zich tonen in al hun pracht en praal, ongeacht de weersomstandigheden.
De uitdagingen zijn groot, maar met de juiste aanpak en toewijding helpen boomkwekerijen en groenbeheerders om een duurzame toekomst te bouwen, waarin zowel bomen als mensen kunnen gedijen.
“Water is in meerdere opzichten belangrijk voor de boomteeltsector. Het is dan ook goed om te zien dat meerdere specialisten, met kennis over kwaliteit en kwantiteit, op de beursvloer aanwezig zijn. Hun kennis is zo welkom als een heerlijk glas water op een zonnige dag!”
De ervaringen van GrootGroenPlus-deelnemer Laurens van Haperen van de gelijknamige kwekerij van coniferen en heesters uit
Wagenberg
Laurens: “Na twee opeenvolgende natte winters zijn de gevolgen duidelijk zichtbaar op onze percelen. Vooral Chamaecyparis-soorten hebben te lijden gehad.” Namens de KwekersBode vroegen we Laurens of hij dit nog heeft kunnen corrigeren.
Laurens: “Ingrijpen tijdens de teelt is moeilijk, daarom proberen we voor aanvang van de teelt de omstandigheden optimaal te maken door groenbemesters te telen, in de zomer te kilveren (red: kilveren is met een frees pas geploegde grond fijnmaken en het land egaliseren waardoor het perceel verzekerd is van een goede waterafvoer), afwateringssloten te graven en extra organisch materiaal aan te brengen. Bij deze ingrepen is het behoud van de bouwvoor, hierin vindt de meeste wortelvorming plaats, cruciaal. We merken dat water op sommige plekken in het perceel blijft staan, wat de bodemstructuur aantast en het bodemleven negatief beïnvloedt door een tekort aan zuurstof. Dit leidt tot een minder goed ontwikkeld gewas door verminderde beworteling tijdens het groeiseizoen.”
We vroegen of een goede drainage de oplossing is. Laurens: “Steeds vaker overwegen we peilgestuurde drainage aan te leggen om waterstanden in de winter en zomer te reguleren. Het gebruik van meetinstrumenten biedt hierbij grote voordelen, omdat vochtmetingen gerichter handelen mogelijk maken. Dit vermindert het ‘telen op gevoel’ en kan met een pF-curve goed worden onderbouwd. Concluderend vinden we dat de groene sector proactief stappen moet zetten. De weerbaarheid van de bodem is essentieel en iedereen kan op zijn eigen manier bijdragen aan een betere bodemkwaliteit.”
We stelden deze vragen ook aan Huib den Dunnen van de gelijknamige vollegrond sierheesterkwekerij H. den Dunnen uit Zundert.
Huib: “Laat ik beginnen met het feit dat we eigenlijk nog nooit met zoveel water te maken hebben gehad als afgelopen seizoen. Op onze vollegrondskwekerij, waar wij lastige bladverliezende
sierheesters met kluit kweken, is het dan ook een behoorlijke uitdaging geweest om alles fatsoenlijk door dit natte seizoen heen te krijgen. Op zich is dit uiteindelijk redelijk gelukt, omdat we voor aanvang van iedere teelt een aantal maatregelen treffen.”
Welke maatregelen hebben jullie getroffen? Huib: “Ons perceel is gedraineerd en ligt behoorlijk hoog ten opzichte van de grote beek in Zundert, waar het water uiteindelijk naartoe stroomt. Voor iedere teelt leggen wij alles terug op afschot en woelen wij de ondergrond goed los. Ook het gebruik van compost begint zijn vruchten af te werpen. Daarnaast is het kweken op bedden een groot voordeel in zo’n natte winter. Overvloedige regen kan namelijk ook via de paadjes van het land stromen. Om te voorkomen dat al het water meteen de sloot in stroomt, zaaien wij een brede grasbaan in die tevens dienstdoet als rijpad. Ook tijdens de teelt komen wij eigenlijk niet met zware machines op het land, waardoor de bedden lekker luchtig blijven.”
Eind goed al goed? “Achteraf is het altijd makkelijk praten en ook wij hebben ons druk gemaakt over de vraag of alles wel in leven zou blijven, maar wanneer we nu kijken naar de gewassen die dit jaar leverbaar moeten worden, zien we een goede gewasontwikkeling."
De KwekersBode vroeg ook de werkgroep Water van Coöperatieve vereniging Treeport om een reactie: Het onderwerp water bevat voor ons twee kanten. Kwaliteit en kwantiteit. Aan de kwaliteit werken we al jaren samen met waterschap Brabantse Delta (WSBD). Het met hen opgerichte project Schoon Water voor Brabant heeft ervoor gezorgd dat we grote stappen hebben kunnen zetten in het verbeteren van de waterkwaliteit. Ook bij het vraagstuk rondom kwantiteit werken we goed samen met WSBD. Zij helpen ons bij het afvoeren van het teveel aan water, maar ze hebben ook kennis van en begrip voor de watervraag voor onze teelten. Een veelgehoorde opmerking deze winter was “Ach, het is niet ondenkbaar dat we over vier weken om water zitten te smeken.” Het toont aan hoe lastig het gaat zijn om het algehele watersysteem af te stemmen op de toekomst. Gelukkig is Treeport met veel leden die hun kennis delen en bereid zijn om hier hun tijd in te steken.
Laurens van Haperen
Florall, dé Belgische vakbeurs voor sierplanten en boomkwekerijproducten
Ruim 80 sierteelt- en boomkwekerijbedrijven en bedrijven uit de toelevering zullen op dinsdag 20 augustus 2024 hun producten presenteren op de najaarsbeurs van FLORALL. Professionele telers stellen hier hun assortiment voor aan een internationaal publiek.
Naast de productiebedrijven nemen er ook belangrijke handels- en exportbedrijven en toeleveranciers (potgrond, meststoffen, automatisering, klimaatregeling) aan FLORALL deel. Alle bedrijven en hun producten vindt u in de gratis beurscatalogus, alsook in het plantenregister op de website. De vakbeurs FLORALL vindt plaats in de beurshal van Waregem Expo, met een ruime en gratis parking vlakbij de beursgebouwen. De goede bereikbaarheid en de laagdrempeligheid van FLORALL laten toe om op één dag een overzicht te krijgen van het Vlaamse najaarsaanbod. Florall Awards
Tijdens de beurs worden naar goede gewoonte ook de FLORALL AWARDS uitgereikt. Een professionele jury reikt een gouden, zilveren of bronzen FLORALL AWARD uit aan bedrijven die een noviteit in de vorm van een nieuwe variëteit, verkoops- of presentatieconcept presenteren.
Registratie verplicht
De beurs is gratis en enkel toegankelijk voor een professioneel sierteeltpubliek, gaande van groothandelaren, tuincentra tot vertegenwoordigers van openbaar groen. Om een vlotte instroom te garanderen is vooraf registratie via de website www.florall.be aangewezen.
Belgische vakbeurs voor sierteelten boomkwekerijproducten
Dinsdag 20.08.2024
9.00 - 18.00 uur | Waregem Expo | België
Gratis toegang voor professionelen, registreer online via www. orall.be. Gratis parking, bekijk het plan op www. orall.be Gratis catalogus, met overzicht van het volledige assortiment.
‘ GEAUTOMATISEERDE PLANTMACHINES ZIJN OVER EEN AANTAL JAREN NIET WEG TE DENKEN’
De geautomatiseerde plantmachines van TolenaarsTransplanting Services (TTS) uit Rijsbergen veroveren nu al de wereld. En dat is bijzonder, want het is pas ruim vijf jaar geleden dat de eerste machine van het in Rijsbergen gevestigde bedrijf het levenslicht zag. Een gesprek met eigenaar Rob Tolenaars.
TTS maakt slimme en efficiënte verplantingsmachines van eigen ontwerp. Haar machines worden vooral gebruikt voor het planten van zaailingen voor de land- en bosbouw. Ook voor bloemen kwekerijen zijn de machines een uitkomst, want stekjes van bloemen als dahlia’s kunnen met een geautomatiseerd plantsysteem eveneens eenvoudig en efficiënt in de grond worden geplaatst.
Handjes
Volgens Rob Tolenaars zijn geautomatiseerde plantmachines nu en in de toekomst eenvoudigweg niet weg te denken.”Dat heeft vooral te maken met het feit dat het tegenwoordig heel moeilijk is om aan personeel te komen in de verschillende sectoren. Er is zogezegd een tekort aan handjes en dat geldt niet alleen hier, maar ook in het buitenland. Automatisering is dan het antwoord. Met de zogeheten multi rower (hoge dichtheid planter) die wij produceren kunnen in één werkgang wel tot twaalf rijen planten op een veld worden geplant. Dan praat je over zo’n 36.000 planten per uur. Een klus waar je normaal gesproken een hele ploeg arbeiders voor nodig hebt, maar die nu kan worden gedaan door één of maximaal twee personen op de machine.”
Uniformiteit
De werking van de TTS Transplanter automatische plantmachine is eigenlijk
uit de tray halen en vervolgens in de grond plaatsen. Rob Tolenaars: “Omdat je automatiseert, kun je ook continu dezelfde hoge kwaliteit bieden. Vooral ook wanneer je de juiste plug en de juiste tray gebruikt. Wij brengen de samen met OptiPlug ontwikkelde, voorgevulde plug gecomprimeerd in, waardoor je voorkomt dat er in de TTS tray airpockets ontstaan en een plug kan inklinken. Ook Wilbert Stek maakt pluggen voor onze machines. Om plantkwaliteit en uniformiteit te garanderen, werken we bij voorkeur wel met onze eigen harde plastic trays die hiervoor zijn ontwikkeld, al denken we graag mee bij specifieke wensen van de klant. Op die manier hebben we al verschillende trays met een doordacht systeem ontwikkeld, want een tray is méér dan alleen een stuk plastic waarin gaatjes worden geboord. Het maken van trays is een vak apart. Ze worden ook uitvoerig getest, onder meer bij Boomkwekerij Verpaalen, Trayplant en Tenax Tree Plugs & Seeds.”
Schaalvergroting
Zoals gezegd is TTS wereldwijd actief met haar geautomatiseerde plantmachines:
vergroting toegepast op de gekozen rassen. Dat is bijvoorbeeld ook het geval in het Verenigd Koninkrijk. Forestry England, een overheidsorganisatie die verantwoordelijk is voor natuurbeheer, heeft bij ons het hele proces aangeschaft. De enorme percelen in die landen zijn niet te vergelijken met de percelen hier. Boomkwekers hier werken bijvoorbeeld ook nog eens vaak met veel verschillende rassen of producten. Daarom gebruiken we hier ook trays met voetjes die met een heftruck zijn te tillen. Hierdoor kun je gemakkelijker automatisering doorvoeren die geschikt is voor kleinere volumes.”
In Zundert en omgeving, dat toch bekend
TTS tot voor kort opvallend genoeg nog
geen geautomatiseerde plantmachines aan te bieden. Lodders Boomkwekerijen heeft inmiddels echter de stap gewaagd, meldt Rob Tolenaars. “Velen zijn nog terughoudend, maar uiteindelijk zal automatisering onoverkomelijk blijken. Wij bieden de machines en de daarbij komende begeleiding en consultancy.”
De geautomatiseerde plantmachines, verschillende harde trays en s transport frames van TTS worden geshowd tijdens de door Treeport georganiseerde Techniekdag Boomteelt bij Hergo Boomkwekerijen op donderdag 27 juni van 13.00 uur tot 17.00 uur. Want automatiseren is standaardiseren om te optimaliseren.
TTS B.V.
Watermanseweg 1-A 4891 SZ Rijsbergen tel. 06-24322585
VAKBEURS GROOTGROENPLUS, INTERNATIONAAL INKOOP- EN RELATIEPLATFORM
Bij een voorgenomen bezoek aan een vakbeurs ga je je uiteraard eerst oriënteren op het aanbod. Is die beurs voor mij de moeite en de reiskosten waard? Bij vakbeurs GrootGroenPlus is het antwoord op die vragen - zeker voor professionals in de groenbranche - een hele duidelijke JA. Tijdens deze vakbeurs, traditiegetrouw georganiseerd in de eerste week van oktober in Zundert, staat het groene product centraal. En die groene producten, de plant, struik of boom, worden in alle mogelijke ‘vormen’ aangeboden. Van jonge planten voor de doorkweek tot laanbomen en hoogstam vruchtbomen aan toe. Voor tuincentra en hoveniers is er van binnen- en buitenlandse kwekers een ruim aanbod aan visueel aantrekkelijke producten, met vaste planten, waterplanten, kleurrijke heesters, boompjes die aantrekkelijk zijn door bloei, bladkleur en/of vorm. Met de verandering van de klimatologische omstandigheden wordt ook mediterrane beplanting steeds meer populair. Bovendien dient GrootGroenPlus ook als een belangrijk platform voor het opdoen van nieuwe relaties en het onderhouden van bestaande contacten.
Uitbreiding internationaal bezoek en deelname
Een van de doelstellingen van GrootGroenPlus is het aantal internationale deelnemers en bezoekers uit te breiden. Een manier om dit te doen, naast de jarenlange praktijk van het uitnodigen en begeleiden van internationale journalisten, is het uitnodigen van buitenlandse inkopers, tuincentra en belangenorganisaties. Dit wordt nu mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van Stichting European Plant Support (EPS). Door middel van dit project kan in het stimuleren van internationale
bezoeken aan GGP een specifieke focus worden aangebracht op potentiële standhouders en op het bevorderen van de handel in boomkwekerijproducten, met een nadruk op het visuele aantrekkelijke segment en aanverwante technologieën. Als kweker of handelaar zakendoen met het buitenland gaat niet zomaar. Je zult onder meer aan een aantal overheidsregels moeten voldoen. Bij handel en vervoer van planten en plantaardige materialen binnen Europa is het plantenpaspoort vereist. Een plantenpaspoort is een verzameling van verplichte informatie die gedocumenteerd moet
Fotowedstrijd ‘In the picture’
Bij een thema als In the picture mag een mooie fotowedstrijd natuurlijk niet ontbreken. Daarom kunnen deelnemers en leveranciers van vakbeurs GrootGroenPlus dit jaar meedoen aan dit leuke initiatief.
Deelnemers en leveranciers worden uitgenodigd om maximaal vijf goede, mooie foto's aan te leveren, die samen een verhaal vertellen. Dat verhaal leveren de inzenders ook aan, maar... de jury krijgt dat niet direct te zien. Deze jury, een internationaal gezelschap van vijf personen, krijgen voorafgaand aan vakbeurs GrootGroenPlus de foto's te zien. Zij zullen dan hun versie van het vertelde
verhaal geven. Dat wordt vervolgens vergeleken met de inzending. De beste inzendingen zullen ook op de vakbeurs gepresenteerd worden en één van deze inzendingen zal uiteindelijk met een leuke prijs naar huis gaan.
Meedoen kan door maximaal 5 foto's én het verhaal dat ze vertellen in te zenden via info@grootgroenplus.nl. De uiterste inleverdatum is 15 september 2024.
zijn bij het verhandelen van alle planten bestemd voor opplant binnen de Europese Unie (EU). Het geeft de identiteit en herkomst van de zending weer en maakt het mogelijk om de oorspronkelijke producent te traceren. De aanwezigheid van een plantenpaspoort bewijst dat de producent voldoet aan de geldende regels en eisen die in de Europese plantgezondheidsverordening zijn vastgesteld en dat de onderneming onder een inspectieregime van een keuringsdienst valt. Het plantenpaspoort is ook een vorm van kwaliteitsbewaking. Een Europees plantenpaspoortsysteem is nodig om plantgezondheidsrisico’s in de Europese Unie te verminderen. Het zorgt ervoor dat de identiteit en oorsprong van planten en plantaardig materiaal bekend is. Dit is belangrijk om uitbraken en mogelijke verspreiding van schadelijke ziekten en plagen te voorkomen en snelle tracering mogelijk te maken.
Een van de na te komen regels is ook dat de aangeboden partij voorzien moet zijn van de zogenoemde PZ-code, die de afnemers moet vrijwaren van planten waarin schadelijke organismen voorkomen. PZ betekent ‘Protected Zone’ (beschermd gebied). Nederland heeft geen beschermde gebieden, maar landen waarvoor de producten bestemd zijn kunnen wel beschermde
gebieden hebben. Een overzicht van de beschermde gebieden en de schadelijke organismen is te vinden op de website van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).
Vakbeurs als inspiratiemoment voor marktgericht werken Henriëtte van der Steen, accountmanager bij Bricks Presentation BV, ziet de deelname aan vakbeurs GrootGroenPlus vooral als een inspiratiemoment voor marktgericht werken. Dit bekijkt zij vooral vanuit de kant van de toeleverancier aan onder meer de tuincentra. “Wij nemen deel aan GrootGroenPlus, omdat wij deze vakbeurs zien als een echt inspiratie- en relatiemoment voor onze afnemers. Op deze manier kunnen wij onze afnemers laten zien welke toegevoegde waarde wij bieden. Er wordt door kwekers een heel breed sortiment planten aangeboden dat gericht is op de retailmarkt en ook andere producten waar verkooppunten van groen iets aan hebben. Een inkoper kijk toch naar ‘wat zijn de mogelijkheden van deze beurs voor mij op het tuincentrum’. Ze zoeken toegevoegde waarde voor de winkelvloer. Een van die punten is de behoefte aan presentatie en communicatie.”
Op welke manier presenteer je je volgens Bricks nu eenvoudig en effectief?
Wiggert Jan van Wijngaarden (De Fruithof)
PLANTEN
PLANTEN TELEN ROOIEN FOLIE
Henriette: “Door de inzet van Bricks als ‘parels’ op de winkelvloer kan je mooie eilandjes creëren, welke verkoopverhogend werken. De consument heeft altijd tientallen vragen. Ze willen weten wat hij of zij van een product kan verwachten of waar deze te vinden is. Veel tuincentra kampen met een tekort aan medewerkers. Toch willen de consumenten informatie. Bricks haakt hierop in met de levering van 3D-herkenningsborden en andere communicatie. Denk aan een levensgrote aardbei, appel, peer of juist een vlinder, lieveheersbeestje of vorm met sfeerfoto en USP’s. Op deze manier ontzorgen wij de tuincentra en wordt de verkoop gestimuleerd.”
Henriette noemt duurzaamheid ook als een heel belangrijk aandachtspunt. En dat betreft zowel de planten, het water geven, als ook de producten van de toeleveringsindustrie. Bricks levert onder meer presentatiedisplays en Point of Sale-materiaal. Henriette: “De frames zijn gemaakt van verzinkt staal. Daardoor zijn ze roestvrij en kunnen ze tientallen jaren mee. De bedrukte POS-platen zijn te recyclen of al vervaardigd van gerecycled materiaal.” Henriëtte borduurt nog even verder op duurzaamheid: “Zowel de detailhandel als de kwekers en de toele-
veringsindustrie moeten duurzaamheid hoog in het vaandel houden. Dat is een steeds belangrijker thema aan het worden en een veelgebruikte term in de markt. Dat betekent dus ook dat een noviteit meer moet zijn dan alleen een cosmetische aanpassing. Het moet echt meer te bieden hebben op gebieden als resistentie, biodiversiteit, circulariteit etc.”
Ideaal om klanten te ontmoeten
Maurice van Meel van Handelskwekerij Het Eyssel BV noemt GrootGroenPlus als een ideaal middel om in een paar dagen een groot aantal klanten en leveranciers te ontmoeten. Handelskwekerij Het Eyssel BV biedt een breed assortiment vaste planten, grassen, varens, kruiden en bodembedekkers. De handelskwekerij wordt grotendeels voorzien van planten van eigen kwekerij. Het Eyssel BV, gelegen in Meerle op de grens van België en Nederland (nabij vakbeurs
GrootGroenPlus) biedt een aantrekkelijk assortiment van ruim 1500 verschillende soorten planten gekweekt in P9. De focus ligt op de groothandel, gemeenten, grootgroenvoorzieners, tuincentra, tuinaanleg en export.
Voor Van Meel is GrootGroenPlus een echte relatiebeurs. De echte ‘handel’ komt in een later stadium op basis van de opgedane contacten. “We zien onze afnemers zich steeds meer richten op zaken als biodiversiteit en duurzaamheid, daarmee spelen ze echt in op de vraag van uit de (consumenten)markt,” zegt Maurice. Het bedrijf levert veel aan exporteurs, maar ook Het Eyssel heeft te maken met regelgeving, zoals het voldoen aan PZ-codes. “Je moet daar echt wel goed aandacht aan besteden,” zegt Maurice, “maar als je eenmaal doorhebt hoe het werkt, dan is het geen probleem.”
Nieuwe netwerkkansen Een vrij nieuwe deelnemer aan GrootGroenPlus is De Fruithof uit het Zeeuwse dorp Kapelle, totaalleverancier van een compleet fruitconcept voor tuincentra in binnen- en buitenland. De Fruithof heeft een breed sortiment van zo’n 170 verschillende rassen, van kleinfruit tot grote vruchtbomen. Algemeen directeur Wiggert-Jan van Wijngaarden benadrukt dat zowel met het brede sortiment als met de bedrijfsvoering wordt ingespeeld op de wensen uit de markt, van zowel de detailhandel als van de eindgebruiker, de consument. Zo gaat het fruitconcept verder dan alleen het leveren van goede planten. Het bestaat ook uit mooie presentatietafels, strakke banners en stijlvolle etiketten. Er wordt geleverd aan tuincentra en andere
“Op GrootGroenPlus is alles te vinden, alle thema’s komen aan bod. Een nog echt groene beurs met veel kwekers waar ook de tuincentra en tuinaannemer terecht kunnen. Samen maken we de wereld groener.” Namens Vakbeurs GrootGroenPlus: Didier Hermans, bestuurslid
SPECIALIST IN GECONDITIONEERD TRANSPORT
Neem gerust contact met ons op over de mogelijkheden: Tel. +31 (0)76 85 00850
verkooppunten van groen over heel Europa. Alle planten worden in pot (op) gekweekt en het sortiment is daardoor jaarrond leverbaar. De fruitbomen staan op traag groeiende onderstammen. Hierdoor zijn ze zeer geschikt voor de particuliere tuin en geven ze ook écht lekkere vruchten.
Duurzaamheid speelt bij De Fruithof een belangrijke rol. Dit is terug te zien in de certificaten en waardering van MPS en GLOBAL GAP. Een belangrijk onderdeel daarvan is de registratie en waardering van het middelengebruik. In de afgelopen jaren is dit fors afgenomen. Het uitgangspunt is de visie ‘Biologisch waar het kan én chemisch waar het moet’. Daarnaast is De Fruithof ook begonnen met het werken met veenvervangers. In het duurzaamheidsbeleid past ook het zorgvuldig omgaan met water. Wiggert Jan: “Om onze planten te voorzien van water maken wij gebruik van een eb- en vloedsysteem. Doordat het opgevangen regenwater in grote bassins wordt opgeslagen en hergebruikt, gaat er weinig water verloren.” Ook De Fruithof heeft te maken met de vraag om de zogenoemde PZ-code, die de afnemers moeten vrijwaren van planten waarin schadelijke organismen voorkomen. Wiggert Jan: “Ook het goed hanteren van deze codes hoort tot een zorgvuldige bedrijfsvoering. Soms moet je constateren dat je helaas aan sommige beschermde gebieden niet kunt leveren.”
De deelname aan GrootGroenPlus 2024 ziet Wiggert Jan van Wijngaarden als een goede proef om te zien of er goede contacten met nieuwe bedrijven kunnen worden gelegd en ook om bestaande relaties uit binnen- en buitenland te kunnen spreken. “Onze producten hebben al eens op GrootGroenPlus gestaan,” zegt Wiggert Jan, “maar tot nu toe alleen in combinatie met toeleveranciers uit de technieksector die onze planten dan gebruikten om de mogelijkheden van hun product aan te geven. Maar nu staan we er dus zelfstandig met ons fruitconcept.”
Bricks: de ‘parel’ op je winkelvloer
Schrauwen Machinebouw Zundert
Beekzicht 12, 4884 CA Wernhout, Gsm: 06 51 835 957
E-mail: info@s-m-z.nl Internet: www.s-m-z.nl
plantgoed van heesters
Kijk voor meer info en contact op boomkwekerij-verpaalen.nl of volg ons op facebook: BoomkwekerijVerpaalen
Nieuw in 2024: Cornus alba Nightfall
Kom gerust een kijkje nemen in onze sortimentstuin te Zundert Boomkwekerij Verpaalen Rustenburgstraat 1a, 4881 DN Zundert | +31 (0)76 5972849 info@boomkwekerij-verpaalen.nl | boomkwekerij-verpaalen.nl Sterk in
Voordelen van een lidmaatschap bij Treeport Zundert: Samen werken aan
• Praktijkgericht
• Sterk netwerk
• Treeportcafés
• Tuinavonden
• Deelnemer bij innovatiekringen
• Aansluiting bij CEMP
• Instandhouding bufferzone 7
En... er is meer!
POT- EN CONTAINERTEELT:
niet meer weg te denken uit de boomkwekerijsector
In het verleden werden boomkwekerijgewassen altijd in de volle grond geteeld, maar toen de pot- en containerteelt eind jaren 70 in Nederland van de grond kwam, opende dit geheel nieuwe mogelijkheden. Zo bestaat er voor gewassen die in pot of container zijn gekweekt geen specifiek plantseizoen en kunnen ze - zolang er geen vorst in de grond is - het hele jaar door worden aangeplant. Niet-tuinbezitters konden dankzij deze nieuwe vorm van telen ook sierplanten in een mooie pot op hun balkon of terras zetten. En waar het traditionele afzetseizoen voor boomkwekerijproducten vier tot vijf maanden besloeg, rekte de pot- en containerteelt deze periode op tot zeker acht tot negen maanden. Tuincentra en hoveniers kunnen nu planten aanbieden op het moment dat ze van nature sierwaarde hebben en zo zijn voor de detailhandel met de visueel aantrekkelijke plant hele nieuwe afzetmogelijkheden ontstaan - geschikt voor impulsaankopen.
Speciale bemesting bij pot- en containerteelt
Hoewel pot- en containerteelt op een bepaalde manier 'gemakkelijker' is dan telen in de volle grond, zijn er natuurlijk ook zaken om rekening mee te houden. Zo worden planten in kleine potten of grote containers, balkonplanten en kamerplanten meestal in substraten gekweekt en hebben daarom speciale meststoffen nodig. Om een goede voorziening van voedingsstoffen in de loop van maanden te garanderen, kunnen langzaam werkende en gecontroleerde meststoffen worden
toegediend. Ze kunnen in het substraat worden gemengd door de potgrondleverancier of je kunt ze zelf doseren. Ook fertigatie kan in dit soort teeltsystemen worden toegepast als hoofdbemesting of om de voeding tijdens de teelt bij te sturen.
In het verlengde van de speciale bemesting, ligt natuurlijk ook de vraag in hoeverre pot- en containerteelt bijdraagt aan biologisch telen. Vanuit de markt - waaronder het openbaar groen - ontstaat een groeiende vraag naar biologisch geteelde boomkwekerijpro-
ducten. Vanuit de pot- en containerteelt komt in reactie daarop een groeiend, gevarieerd aanbod van onder meer biologische heesters, vaste planten, bosen haagplantsoen en laanbomen.
Watergift op de juiste manier
In de afgelopen jaren is er ook veel veranderd op het gebied van bewatering. Waar men vroeger volledig vertrouwde op de regen, werd daarin later veel meer gestuurd om tot meer consistente oogsten te komen. De meest effectieve manier van bewateren is uiteraard ook een belangrijk item als het gaat om poten containerteelt.
In pot- en containerteelt kennen we inmiddels een breed assortiment, met veel verschillende (pot) maten en diversiteiten. De juiste watergift wordt met name bepaald op basis van de mate waarin de plant vocht ook weer verdampt. Hoe groter het bladoppervlak, des te groter de verdamping is. Ook het klimaat op een locatie en de lichtintensiteit zijn bepalend voor de verdamping van een gewas. En natuurlijk. Het bufferende vermogen van de potgrond of het substraat dat wordt gebruikt. In de pot- en containerteelt wordt daarom regelmatig precisietechnologie ingezet door de kweker, om zo de juiste waterflow voor bodem en gewas te bepalen om een optimale groei en uniformiteit te krijgen.
Verduurzaming pot- en containerteelt
In de pot- en containerteelt wordt veel gebruik gemaakt van veen als grondstof voor het substraat. Tegenwoordig komt deze toepassing van veen echter steeds meer onder vuur te liggen, met name internationaal. Ook de maatschappelijke druk om veen in potgrond en substraten te vervangen neemt toe. Veen is namelijk een fossiele grondstof die eindig is en de ontginning ervan heeft een negatieve
impact op het milieu. Daarom is het in de overgang naar een duurzame tuinbouwsector noodzakelijk dat telers afstappen van het gebruik van veen. Toch zijn er nog niet veel alternatieven beschikbaar en zijn de beschikbare alternatieven niet geschikt voor elke teelt. Plantentelers zoeken dus naarstig naar geschikte alternatieven. Verduurzamen is voor de pot- en containerteelt relevant, omdat daarmee gezocht wordt naar andere teeltmedia.
In dat kader organiseerden de LTO Vakgroep Bomen, Vaste planten en Zomerbloemen, LTO Glastuinbouw, Plantum en Royal Flora Holland in januari het online symposium ‘Veen in potgrond en zoektocht naar alternatieve substraten’. Kokos is een afvalproduct uit de kokosindustrie, maar hoe duurzaam is het als het met schepen van de andere kant van de wereld moet komen? WUR inventariseert nu welke (afval)producten beschikbaar zijn in onze omgeving en geschikt zouden kunnen zijn als substraat.
Het ILVO Vlaanderen meldt positieve resultaten: De micro-organismen die van nature aanwezig zijn in veenalternatieven zoals compost en (natuur)beheerresten, kunnen de groei van planten stimuleren én op een natuurlijke manier plantenziektes onderdrukken, vaak zelfs nog beter dan veen. Dat blijkt uit het doctoraatsonderzoek van Steffi Pot aan KULeuven Campus Geel in samenwerking met ILVO en PCS. Bovendien kunnen, zo blijkt, verschillende methodes (bv. bemesting en het toevoegen van artificiële wortelexudaten) diezelfde micro-organismen sterk beïnvloeden, zodat ze de groei en de gezondheid van de plant nóg meer kunnen stimuleren. Ook composten en beheerresten (de biomassa die vrijkomt bij het beheer van natuurgebieden, zoals heideterreinen en bossen) zijn interessante alternatieven voor veen.
Pot- en containerteelt: ook onmisbaar in de toekomst Als we kijken naar de trends, dan blijft pot- en containerteelt ook een grote rol spelen in de toekomst. Hoewel ook deze vorm van telen zich verder zal ontwikkelen aan de hand van de vraag vanuit de markt en met oog op verduurzaming van de branche, lijkt het erop dat alle ingrediënten voor een succesvolle toekomst aanwezig zijn. Het is aan de sector om daar op een slimme, effectieve en efficiënte wijze mee om te gaan. En als we op het verleden kunnen vertrouwen, dan weten we dat dat goed komt!
De Buurte Kwekerijen
Vivai Guagno
Wat denken onze deelnemers?
Gerrit Tessemaker van De Buurte Kwekerijen uit Oene staat aan het hoofd van een kwekerij van groenblijvende tuinplanten en haagplanten. Het bedrijf kweekt en verkoopt een breed assortiment aan planten. De planten worden verkocht aan professionele partijen zoals tuincentra, hoveniers en groothandel in binnen- en buitenland. Het bedrijf bestaat uit 245 Ha boomkwekerij verdeeld over 4 vestigingen: Oene, Heerde, Uddel, en Twello. Er werken 30 betrokken medewerkers in vaste dienst, die in piekperiodes aangevuld worden met flexkrachten. “Natuurlijk proberen we zou rendabel mogelijk te kweken,” zegt Gerrit. "Daarvoor hebben we een aantal slimme bedrijfseconomische keuzes gemaakt. Zo zijn het grootste deel van al onze machinerieën en rollend materieel in eigendom. Verder is het ook afhankelijk van de marktsituatie. Door middel van mechanisatie en zo weinig mogelijk handjes - want die zijn tegenwoordig heel duur en lastig te krijgen - proberen we tegen een zo laag mogelijke kostprijs te werken." In dit kader is het bedrijf nog niet overgegaan op een irrigatiesysteem als druppelbevloeiing. Gerrit: “We zitten hier in een wildrijk gebied, reuzeleuk natuurlijk, maar als je ontdekt dat konijnen de leidingen van je druppelbevloeiing hebben stuk gebeten, zijn je planten al verdroogd.” Voorlopig gaat de beregening, indien nodig, nog gewoon via haspels.
Wat betreft duurzaamheid zegt Gerrit: "Het kweken van een goede plant begint met een goede start. Daarvoor maken we ook gebruik van stalmest en van groenbemesters. Het onkruid wordt verwijderd met een schoffel of wied-eg. Waar nodig wordt met laag volume gespoten om zo min mogelijk chemische middelen te gebruiken. We zijn natuurlijk ook aangesloten bij MPS. Biologisch telen, tja dat vraagt een omschakeling.
Vanuit de markt moet er wel vraag naar zijn en wij constateren die vraag bij onze afnemers nog niet voldoende. Maar als dat de vraag wordt, dan zul je er op moeten inspelen.” Het volledig uit de grond halen van teelten ziet Gerrit bij hun gewassen niet echt doorzetten. “Dit heeft vooral te maken met een hogere (kost) prijs voor potgekweekt en de vollegronds planten zijn gewoon ‘zwaarder/forser’."
“Een trend die zich doorzet," aldus Gerrit, “is dat de klant kleinere partijen per keer afroept om zo versere handel te houden op het tuincentrum.”
De Italiaanse kwekerij Vivai Guagno kweekt planten in potten en bakken,
maar ook nog steeds in de volle grond.
Wortelbollen zijn een relevant onderdeel van dit bedrijf geweest, maar het kweken in containers is sterk gegroeid. Gloria Guagno ziet de mogelijkheid om het hele jaar door te planten als een groot voordeel van het kweken in potten. “Het helpt tegen de effecten van kortere winters en stelt klanten in staat om de vrije tijd te optimaliseren. En het biedt ook voordelen op het gebied van logistiek, omdat containers het beheer van bestellingen vereenvoudigen in geval van kleine hoeveelheden en onzekere laaddata.”
Het hoofdkantoor van het bedrijf bevindt zich in Santa Giustina in Colle (Padova), waar al 40 jaar bosplanten in containers worden geproduceerd. Hier worden zaden geboren die vervolgens worden opgekweekt in kleinere containers (tot CLT10). Als aanvulling op de bosbouwtraditie biedt Vivai Guagno in deze kwekerij een vernieuwd assortiment jonge bomen, bedoeld voor verdere vermeerdering of stedelijke herbebossing. In de loop van de tijd is het assortiment uitgebreid met siersoorten en enten. In hun tweede kwekerij in Comacchio (Ferrara) beslaat de productie van CLT15 tot CLT1500 nu 30 hectare. Hier worden kant-en-klare meerstammigen, bomen en struiken verder gekweekt om hun assortiment compleet te maken.
“Water geven gebeurt meestal via druppelirrigatie en sproeiers in het geval van kleinere potten,” zegt Gloria. “Er zijn systemen gekozen om waterverlies te minimaliseren, waarbij verdere investeringen in modernisering van minder efficiënte planten worden gepland. Het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen is beperkt, aangezien de meeste gekweekte soorten resistent zijn tegen ongedierte, en wij werken bij voorkeur biologisch."
De basis van Boomkwekerij Heyeveld uit As (B) ligt in de jaren 30, toen Mathijs Peters en zijn echtgenote Jeanne Deville
“Op GGP zijn veel pot- en containerteeltkwekers uit binnen- en buitenland te vinden. Ze beslaan een aanzienlijk deel van de beursvloer. Zij tonen een kwalitatief en volledig sortiment.”
groenteplanten begonnen te kweken en te verhandelen. Zo’n drie decennia later werd dit door hun zonen omgezet naar de teelt van tuinplanten en de aanleg van tuinen. Momenteel wordt het bedrijf geleid door Leon Peters en Jan Nijs. Die laatste is als eerste niet-familielid in de directie gekomen. Inmiddels is Kwekerij Heyeveld is een sortimentskwekerij en kweekt winterharde tuinplanten in diverse potmaten en in volle grond op een oppervlakte van circa 100 ha. Het assortiment omvat haag- en veredelde coniferen, diverse heesters en grassen. De afnemers zijn groothandels, exporteurs en tuin- en plantencentra en andere kwekers.
Duurzaamheid, de zorg voor het milieu, neemt bij het bedrijf een belangrijke plaats in. Zij hebben een carbon footprint laten maken. Dit is een term voor de som van totale uitstoot. Uitstoot bestaat uit allerlei verschillende broeikasgassen, zoals methaangassen, f-gassen en CO2. Zoals afgesproken bij het Klimaatverdrag van Parijs wil de Europese Unie in 2050 klimaatneutraal zijn. Dat betekent dat er dan netto geen broeikasgassen meer worden uitgestoten. “Op basis van de resultaten van die carbon footprint-meting zijn we begonnen met het terugdringen van ons dieselverbruik en het zoveel mogelijk gebruiken van biodiesel,” zegt Jan Nijs. “Ook ons verwarmingssysteem voor de burelen werd gewijzigd waardoor we minder gas gebruiken.” Irrigatie is een aandachtspunt bij Kwekerij Heyeveld. Voor de volle grond wordt druppelbevloeiing gebruikt en voor de pot- en containerteelt wordt naast druppelbevloeiing ook óverhoog beregend, maar alle niet opgenomen water wordt weer keurig teruggeleid naar grote watercontainers, zodat er geen water verloren gaat. Jan Nijs: “Ons bedrijf overweegt op dit moment nog niet om over te stappen naar biologisch telen, maar gaan wel stap-voor-stap verder op het pad van duurzaamheid. Dat betekent ook het terugdringen van het middelengebruik en een verdergaande automatisering en mechanisatie.” Het bedrijf heeft onlangs een bijkomende portaaltrekker in gebruik genomen en een snoeimachine voor de struiken en bollen. “De ontwikkeling van de techniek gaat steeds verder,” zegt Jan, “Ik zie vooral een steeds verdergaande verbetering van bestaande techniek, niet zo zeer grote veranderingen. Wat de teelt betreft zien we dit jaar opnieuw dat vollegrondskweken niet evident is vanwege de klimaatveranderingen en extremere weersomstandigheden. De teelt in pot is toch eenvoudiger en heeft bovendien het voordeel van het jaarrond te kunnen leveren."
Vivai Guagno
Vivai Guagno
BIJENSTERFTE BLIJFT HOOG, MAAR DIT WORDT
NIET VEROORZAAKT DOOR NEONICS
Afgelopen winter was er weer veel bijensterfte onder de honingbijen. Bij de eerste controle van de bijenkasten door de imkers bleken veel bijenvolken afgestorven te zijn of heel sterk verzwakt. Hier zijn verschillende oorzaken voor aan te wijzen en verder onderzoek is zeker nog nodig. Maar: duidelijk is al wel dat de grote bijensterfte dit keer niet wordt veroorzaakt door de neonics. Dat zijn echter niet de enige vijanden die bijen hebben. Er zijn meer zaken die een bijenvolk kunnen verzwakken. Hier zullen we een aantal van deze oorzaken uitdiepen.
Maar eerst: de honingbij De honingbij (Apis mellifera) vormt grote kolonies met aan het hoofd één koningin, werkbijen (vrouwelijke bijen) en darren (mannelijke bijen). Honingbijen worden in kasten gehouden en kunnen in de zomer uitgroeien tot een populatie van meer dan 50.000. Honingbijen zijn de belangrijkste bestuivers van bloeiende planten en zijn onmisbaar voor het ecosysteem en voor de landbouw. Er worden door de imkers in onze lage landen voornamelijk twee rassen gehouden, zgn. Carnica-bijen en Buckfast-bijen. Beiden zijn zachtaardig bij kastcontrole. De taak van de imker bestaat uit de bijen goed te verzorgen en zwermen te beletten. In een goed drachtjaar wordt de imker dan beloond met heerlijke honing.
Er zijn ca. 360 soorten wilde bijen in Nederland en België, die voornamelijk solitair leven. Ook zij zijn belangrijk voor de bestuiving van bloeiende planten. Die bestuiving komt in gevaar door de hevige bijensterfte waar we mee te maken hebben, met verschillende oorzaken.
OORZAAK 1: De invloed van de schadelijke Varroa-mijt
De Varroa-mijt is één van de zwaarste uitdagingen voor de moderne imkerij. De ectoparasiet met wetenschappelijke naam, Varroa destructor, is de veroorzaker van de Varroa-mijtziekte (varroatose) bij bijen. Deze exotische parasiet is een grote bedreiging voor de Europese honingbij. Deze mijtsoort komt uit Azië en werd voor het eerst in Nederland aangetroffen in 1983. Varroa-mijten verzwakken de bijen en kunnen virusziektes overbrengen, met een hoge wintersterfte tot gevolg. De bestrijding van deze schadelijk mijt door de imkers wordt uitgevoerd met oxaalzuur, mierenzuur of varianten hiervan. Ook lopen er heel wat proeven met een zogenaamde broedbeperking om de mijten samen met het besmette broed weg te halen.
OORZAAK 2: Beperkt aanbod aan voedsel
Bijen hebben behoefte aan goede waardplanten voor zowel nectar als pollen. Er zijn verschillende databanken
die de waarde aangeven per plantensoort. Niet elke bloeiende plant is waardevol voor de bijen. In de lente/ zomer bloeit er genoeg, maar in het vroege voorjaar en najaar zijn er heel weinig goede drachtplanten. Met enkel onze inheemse soorten redden we het dan niet. In tuinen kunnen we perfect de beste bijenplanten gebruiken die terug te vinden zijn in het brede sortiment van onze kwekers.
Bijen zien de kleur paars beter dan andere kleuren. Het is dan ook logisch dat de beste bijenplanten paarse bloemen hebben. Daarbij kunnen we bijvoorbeeld denken aan lavendel (Lavandula), sieruien (Allium), vlinderstruik (Buddleja) en kattenkruid (Nepeta faassenii).
OORZAAK 3:
Weersomstandigheden
Ook het weer heeft een grote invloed op het vlieggedrag van de bijen. Een nat, koud voorjaar en/of een natte zomer heeft grote gevolgen. Bijen kunnen bij slecht weer nauwelijks uitvliegen en ook vele bomen en struiken bloeien onregelmatig of veel te kort. Dit beperkt de dracht aanzienlijk en heeft dus rechtstreekse gevolgen voor de bijenpopulatie. Daarnaast kan dit ervoor zorgen dat bijen aanzienlijk zwakker de winter ingaan, waardoor de kans op overleven ook weer kleiner wordt.
OORZAAK 4: Vervuiling
In onze moderne samenleving hebben we veelvuldig te maken met vervuiling. We gebruiken tal van chemische stoffen die invloed hebben op onze gezondheid, maar ook op die van onze fauna en flora. Een aantal van deze stoffen blijft helaas onder de radar van de algemene media, denk aan dioxines, Pcb’s, PFOS, lood cadmium, arseen, kwik, enz. Deze stoffen zijn soms echter wél in hoge concentraties terug te vinden in bepaalde gebieden. Van deze stoffen weten we ook dat ze schadelijk zijn. De media, maar ook diverse groene organisaties, schilderen gewasbescherming vaak af als de grote boosdoener. En hoewel het duidelijk is dat gewasbescherming oordeelkundig moet worden gebruikt en we de impact niet moeten minimaliseren, is er voldoende vakbekwaamheid aanwezig bij onze kwekers. Allen moeten zij jaarlijkse opleidingen doorlopen voor het behoud van hun spuitlicentie of fytolicentie. Een aantal jaar geleden werd één van de mogelijk oorzaken van bijensterfte toegewezen aan de zgn. neonics (neonicotinoïden). In Europa gelden al sinds 2013 beperkingen en is sinds 2018 een totaalverbod op het gebruik van kracht.
Osmanthus Aquifolium
Honingbij op Prunus
We zijn ondertussen 6 jaar verder en de winterbijensterfte is nog altijd torenhoog, dus deze invloed was blijkbaar toch niet zo groot.
OORZAAK 5: Invasieve Aziatische hoornaar
Deze redelijk nieuwe invasieve exoot is een vraatzuchtige rover die hele kolonies van bijen kan verwoesten. De laatste jaren is de Aziatische hoornaar aan een felle opmars bezig en deze dient onder controle gehouden te worden. Deze rover zou in de toekomst wel eens de grootste bedreiging kunnen worden van onze honingbijen. Deze Aziatische hoornaar is inmiddels wel opgenomen op de zogenoemde Unielijst voor invasieve exoten, wat wil zeggen dat binnen de Europese Unie is afgesproken om verspreiding van dit soort zoveel mogelijk te voorkomen.
Bijensterfte blijft zorgelijk
De toenemende bijensterfte blijft zorgelijk. Hoewel wintersterfte van honingbijen jaarlijks voorkomt, is deze in sommige jaren problematisch. Dit heeft verschillende oorzaken en soms speelt een combinatie aan factoren. Een goede verzorging en ziektebeheersing van de bijen blijven belangrijk om de gevolgen zoveel mogelijk tegen te gaan. Ook blijft het essentieel om te zorgen voor
voldoende drachtplanten tijdens de volledige vliegperiode. Hiervoor wordt aangeraden om zoveel mogelijk planten te gebruiken die bijen aantrekkelijk vinden, met voldoende stuifmeel en nectar. Voor een goed advies en een breed assortiment van bijpassende planten kunt u uiteraard terecht bij de kwekers op vakbeurs GrootGroenPlus. En komt u de Aziatische hoornaar tegen? Meld dit dan bij imkers of via waarneming.nl of vespawatch.be.
Toelichting
De honingbij komt algemeen voor in grote aantallen en wordt gewaardeerd vanwege de rol als bestuiver van vele plantensoorten, waaronder fruitbomen. Daarnaast is de honingbij de belangrijkste leverancier van verschillende natuurproducten zoals honing, bijenwas, koninginnengelei en propolis.
Solitaire of wilde bijen vormen tezamen met de hommels en de honingbijen de superfamilie van Apoidea s.l.
We vroegen een aantal deelnemers van vakbeurs GrootGroenPlus naar hun visie: Didier Hermans van Herplant BV en BetterBuxus®, beide deelnemer aan vakbeurs GrootGroenPlus, houdt al jaren bijen op de kwekerij, waaruit ook een eigen honing voortkomt. Didier zegt daarover: “Buxus is een prima bijenplant, evenals de Prunus. Er zijn beweringen in de media dat Buxus geen bijdrage zou leveren aan de biodiversiteit en slechts een ordinaire tuinplant zou zijn. Niets is echter minder waar, want Buxus is een prima bijenplant! Buxus die op een natuurlijke manier is gegroeid en weinig wordt gesnoeid zal elk jaar bloeien en wordt druk bezocht door zowel de honingbij als tal van wilde bijen en insecten.” Hij gaat verder: “Het oordeelkundig gebruik van gewasbescherming leidt niet tot meer bijensterfte. Siertelers spelen een belangrijke rol in het aanbod aan drachtplanten voor bijen vanwege hun sortimenstkennis.”
Laura Bruni van deelnemer Tuscany
Growers werd ook om een reactie gevraagd. Tuscany Growers kweekt sierplanten voor buiten. De kwekerijen zijn gevestigd in Pistoia in de prachtige omgeving van Toscane in Italië. VIVAI PIANTE BIAGINI en VIVAI PIANTE MASETTI SABINO hebben bijgedragen aan de faam van Pistoia, als hoofdstad van het Europese groen. Laura vertelt de KwekersBode: “Bijen zijn essentieel voor het leven: zonder bijen kunnen planten niet overleven en zich niet voortplanten. We moeten ons inzetten om zoveel mogelijk te doen om onze wereld en de bijen te beschermen, dus BE BEEFRIENDLY!!!” Ze vervolgt: “Goede bijenplanten zijn bijvoorbeeld de Lagerstroemia indica en de Osmanthus Aquifolium.”
Ad van Heesbeen van deelnemer
ASRA Plant B.V. spraken we over de bijensterfte. ASRA verkoopt tuinplanten onder de merknaam Sense of Nature. “Als boomkwekers staan wij aan de basis om het voedselprobleem van de bijen op te lossen. Boomkwekerijen kweken planten die door toepassingen bij de consument, in bedrijfsbeplanting, in overheids- en gemeenteplantsoenen een goede voedselbron voor bijen kunnen zijn,” aldus
Ad. Hij vervolgt: “Echt iedereen kan een bijdrage leveren om de bijen te voeden, zelfs als je alleen een balkon hebt! Ook kan er in het openbaar groen nog veel meer en beter aangeplant worden, denk daarbij aan de bermen en afritten van grote wegen die nu vaak uit gras bestaan met hier en daar een boom. Plant dit vol met bos- en haagplantsoen, vaste planten en dergelijke, er is keuze genoeg. Zo wordt de ouderwetse houtwal de moderne bermwal!” ASRA Plant kweekt planten die enorm geliefd zijn bij bijen en hommels, zoals o.a. de Stokesia met een blauwe paarse bloem. Ze bieden ze aan op alle tuincentra in Europa en doordat ze worden geplant in (particuliere) tuinen, helpen ze de bijen aan voeding.
In Nederland komen circa 350 soorten voor, in onder andere de volgende geslachten: zijdebijen, groefbijen, zandbijen, metselbijen en behangersbijen. Waar honingbijen en enkele soorten hommels een sociale levenswijze hebben, doet de solitaire bij alles alleen: het maken van een nest, het zoeken van voedsel en het leggen van eitjes. Het komt ook wel voor dat nesten die dicht bij elkaar liggen een kolonie vormen, maar dat hoeft niet.
Ook komt het voor dat de bijen dezelfde ingang gebruiken voor het nest (communaal), maar ook dat hangt van de soort af. Solitaire bijen leven meestal maar een paar weken, de nakomelingen overwinteren soms als larve, soms als pop en soms als imago (naam voor een volwassen insect na metamorfose).
Honing is een natuurlijke vloeibare zoete substantie die ontstaat als honingbijen en/of honingmieren nectar uit bloemen verzamelen en deze vervolgens omzetten. De nectar wordt zowel door toevoegen van enzymen als door indikking door verdamping omgezet naar honing.
Lokale honing wordt vaak aanbevolen omdat het pollen bevat van de planten in de omgeving. Deze lokale blootstelling zou het lichaam kunnen helpen wennen aan de pollen waar je allergisch voor bent. Kies bij voorkeur lokale honing van Nederlandse bodem als je in Nederland woont en last hebt van pollenallergie.
Osmanthus Aquifolium
Stokesia (ASRA Plant BV)
GROEN: EEN VEELBELOVENDE KLEUR
Snel inzicht in de Poolse
boomkwekerijsector
Op dit moment kan de Poolse sierteeltsector het beste worden omschreven als ‘veelbelovend maar niet helemaal voorspelbaar’. Net als in andere landen heeft de buitengewone hausse in de groene sector, veroorzaakt door de pandemie en de lockdowns, nieuwe klanten opgeleverd. Tegelijkertijd moeten we concluderen dat de hausse inmiddels voorbij is en dat het tijd wordt om meer balans te brengen in de bedrijfsvoering, rekeninghoudend met uitdagingen die de economie en een oorlogssituatie in de buurt met zich meebrengen.
Een stukje recente geschiedenismet invloed op de huidige situatie Na de invoering van de markteconomie in Polen in 1989 is de productie van boomkwekerijgewassen een van de snelst groeiende sectoren van de Poolse landbouw geworden. De sector werd gedomineerd door een aanzienlijk aantal kleinschalige familiebedrijven. De meeste van de toen bestaande kwekerijen werden opgericht in de jaren 1970 of 1980, d.w.z. tijdens het communistische tijdperk in Polen (1945-1989). Enkele bedrijven waren zelfs al opgericht in de periode voor de Tweede Wereldoorlog.
De toetreding van Polen tot de Europese Unie in 2004 betekende een stimulans.
Dit kwam onder meer door Europese subsidies, de eenvoudigere handel binnen de EU en een toenemende welvaart onder binnenlandse klanten.
In 1991 werd de Poolse vereniging van kwekers (Związek Szkółkarzy Polskich - ZSzP) opgericht door een groep kwekers. Deze vereniging heeft een grote invloed gehad op de ontwikkeling en de toestand van de sector. De ZSzP richtte een jaarlijkse internationale tentoonstelling op, werd lid van de European Nurserystock Association (ENA) en vertegenwoordigt Polen sinds 2018 in de International Association of Horticultural Producers (AIPH).
Huidige status
Volgens de laatste editie van de International Statistics Flowers and Plants (2023), gepubliceerd door de AIPH, bedroeg het totale areaal van de Poolse boomkwekerijgewassen in 2022 7174 hectare, met een productiewaarde van 324 miljoen euro. Deze cijfers zijn echter gebaseerd op schattingen, onderzoek en analyse (door Dawid Olewnicki van de Warsaw University of Life Sciences - SGGW), niet op harde cijfers. Die zijn namelijk niet beschikbaar.
Andrzej Kujawa, de huidige voorzitter van de ZSzP geeft toe dat de productie van boomkwekerijgewassen een sterke pijler van de Poolse tuinbouw blijft.
Tegelijkertijd zegt hij een ommekeer te verwachten. Een belangrijke reden hiervoor is het verlies van de Russische markt, die naar schatting verantwoordelijk was voor zo’n 20% van de export van sierkwekerijproducten. Voor sommige kwekerijen was het zelfs het grootste deel van hun inkomsten.
Voor bepaalde Poolse kwekers van siergewassen waren Russen jarenlang belangrijke klanten. Hieraan droegen het klimaat, productieprofiel, kwaliteit en de nabijheid van de markt uiteraard bij, evenals de gemakkelijke communicatie tussen de Slavische partijen die betrokken zijn bij de handelsbetrekkingen. Het grootste deel van Polen ligt in klimaatzone 6 (enkele kleinere delen - in koudere zone 5b en warmere zone 7). Het meeste kwekerijmateriaal dat hier wordt geproduceerd is daarom voldoende winterhard voor Oost- en Noord-Europa, waar Poolse planten dan ook naartoe worden geëxporteerd.
De voorzitter van de ZSzP voegt eraan aan dat hij tamelijk optimistisch is als hij kijkt naar de activiteiten van zijn collega’s, die hun exportbestemmingen hebben gediversifieerd of zelfs volledig hebben gewijzigd. “Hun strategieën kunnen verschillen, maar het is het effect dat telt,” benadrukt Kujawa en hij geeft aan dat de juiste profilering van de klant de sleutel tot succes is.
En inderdaad: de oostelijke exportrichting was inderdaad kenmerkend voor de Poolse boomkwekerijsector. Polen ontwikkelde echter ook verkoop naar vele andere bestemmingen, waaronder niet-Europese. Rond 2010 werden Poolse boomkwekerijproducten naar ongeveer 40 landen geëxporteerd, met Duitsland als een van de belangrijkste afnemers. Tot nu toe is dit aantal alleen maar toegenomen.
Veranderende tijden Polen blijft een belangrijke speler als coniferenproducent. Hoewel het aandeel van bladverliezende struiken en bomen en vaste planten regelmatig is toegenomen en tegenwoordig de overhand heeft, zijn naaldbomen nog steeds populair in het land. Thuja occidentalis ‘Smaragd’ neemt de eerste plaats in op de lange lijst van taxa - als een makkelijke, groenblijvende conifeer, geschikt voor hagen. De omvang van de productie is echter afgenomen, voornamelijk door het verlies van de Russische markt.
Thuja ‘Smaragd’ is het paradepaardje van de grootste sierteeltkwekerij van Polen, deelnemer aan GGP Sutkowscy.
Deze kwekerij bezit 300 hectare grond, waarvan meer dan 160 hectare wordt gebruikt voor de teelt. Grote exemplaren van Thuja en andere coniferen, gekweekt in de volle grond, vormen het kernproduct van dit bedrijf, dat ook bladverliezende struiken en bomen aanbiedt. De kwekerij exporteert ongeveer 80% van haar voorraad naar heel Europa. Tot het exportverbod naar Rusland werd 80% van de totale omzet (zowel uit buitenlandse als binnenlandse verkoop) gegenereerd door ‘Smaragd’. Op dit moment benadrukt eigenaar Michał Sutkowski dat “de tijden veranderen” en hij meldt een groeiende vraag naar andere boomkwekerijgewassen uit zijn assortiment, ook in containers (potten van minimaal 3 liter), zoals Carpinus, Fagus, Hydrangea, Euonymus enz. “In deze onvoorspelbare tijden die we sinds 2020 meemaken, moet je zo flexibel mogelijk zijn,” zegt Sutkowski en hij legt uit dat een van zijn doelen nu de gestage ontwikkeling van de laanbomenproductie is.
Laten we benadrukken dat gewone Thuja’s, die in aanzienlijke hoeveelheden worden verkocht, niet het kenmerk zijn van de Poolse boomkwekerijsector. Bij coniferen biedt geënt materiaal meer concurrentievoordeel. Dit was ook te zien op GrootGroenPlus 2023. Daar presenteerde kwekerij A&M Kałuzińscy Polskie Korzenie geënte coniferen (en magnolia’s) in containers, terwijl het bedrijf Multiflora - geënte liners voor verdere productie liet zien, met dennen als specialiteit. Er zijn meer bedrijven die enten aanbieden van een breed assortiment soorten en variëteiten.
Namens Vakbeurs GrootGroenPlus: Chantal van Kuyck, beursmanager
“De kwekerijsector in Polen kent net als die in Nederland meerdere kansen en bedreigingen. We zien na de pandemie weer jaarlijks het aantal Poolse deelnemers en bezoekers stijgen. Op de beursvloer worden de bestaande relaties verstevigd en nieuwe contacten aangegaan.”
De productie van vaste planten zit in de lift. Siergrassen zijn in Polen momenteel ongekend populair, zowel in tuinen als in stedelijke groengebieden. Het aanbod is verrijkt met de cultivars van Poolse rassen, bijvoorbeeld de bekroonde Miscanthus sinensis ‘Boucle’ of Festuca ‘Miedzianobrody’ (Sunrise). In de toekomst zullen er nog veel meer worden geïntroduceerd.
Het meest succesvolle en internationaal erkende Poolse veredelingsprogramma is echter van toepassing op Clematis. Op dit moment zet Szczepan Marczyński de lange Poolse veredelingstraditie van dit geslacht voort (bijv. Clematis Blue Angel = ‘Błękitny Anioł’ of ‘Warszawska Nike’ van S. Franczak) en zal hij zeker nog meer nieuwigheden toevoegen aan de lijst van zijn eigen 72 cultivars.
Uitdagingen
De hausse in de groene industrie als gevolg van de pandemie had gevolgen voor de ontwikkeling van de kwekerijsector, zowel op het gebied van oppervlakte als het aantal producten en inkomsten. Kwekers konden de prijzen van hun producten verhogen. Het uitbreken van de grootschalige oorlog in Oekraïne in 2022 was ook een gamechanger voor de branche. De productiekosten stegen aanzienlijk, net als de inflatie. De gemiddelde jaarlijkse inflatie in Polen in 2023 bedroeg 11,4%.
Dit betekende een afname van de koopkracht van de gemiddelde Poolse klant. Dat maakt dat kwekers momenteel terughoudend zijn in het verhogen van prijzen van boomkwekerijproducten op de binnenlandse markt. Economisch gezien zou het logisch zijn, maar dit heeft zeker invloed op de afzet.
Wat misschien wel veel belangrijker is: de arbeidskosten en het personeelstekort worden steeds problematischer voor kwekers. De populistische regering die tussen 2015 en 2023 in Polen aan de macht was, verhoogde regelmatig het wettelijke minimumloon. In de boom-
kwekerijsector, waarin veel handarbeid nodig is, werd het tekort in februari 2022 nog eens verergerd door de uittocht van Oekraïense mannen die zich vanaf toen massaal meldden bij het leger. Als gevolg daarvan is de schaalvergroting die we de afgelopen jaren in Polen zagen tot stilstand gekomen.
Enkele andere uitdagingen waar kwekers mee te maken krijgen zijn: - de onvoorspelbare klimaatomstandigheden, met gevaarlijke extremen; - nieuwe plagen en ziektes die met de voorraad uit het buitenland worden ‘geïmporteerd’ of zich noordwaarts verplaatsen als gevolg van de opwarming van de aarde; - een afnemend aantal efficiënte gewasbeschermingsmiddelen die beschikbaar zijn op de EU-markt; - beperkingen, zoals het verbod op het gebruik van turf in de productie of op exportmarkten.
Dit seizoen
Poolse kwekers zijn dit jaar positief over de verkoop aan tuincentra aan het begin van het seizoen. Dit gevoel werd nog eens versterkt door het warme weer in februari 2024 en de algemene tendens dat bestellingen eerder worden afgeroepen. De waargenomen afkoeling van de vastgoedmarkt en beperkte nieuwe investeringsmogelijkheden in Polen lijken geen invloed te hebben op de interesse om te investeren in planten.
“De COVID-jaren hebben ervoor gezorgd dat veel mensen zich hebben gestort op het creëren van een groene omgeving,” vertelt Jakub Kurowski, mede-eigenaar en derde generatie van de kwekerij Kurowscy. Hij hoopt dat dit jaar de voortzetting van het seizoen net zo goed zal zijn als de start in het vroege voorjaar. Michał Sutkowski deelt deze mening en zegt dat de Poolse sierteeltsector het goed doet in vergelijking met veel andere sectoren. Hij voorspelt dat het huidige seizoen niet slechter zal zijn dan het vorige .
Sutkowscy)
Thuja (Kwekerij
Projectleider Procesoptimalisatie
Als Projectleider Procesoptimalisatie bij Rijk Zwaan weet jij met goede ideeën de processen in Fijnaart nóg beter te maken. Jij leidt de verbeterprojecten en samen werken we aan de groente van morgen!
Werk mee aan de groente van morgen! Solliciteer via: www.rijkzwaancareers.com/vacature
Wij zijn op zoek naar: Fulltime allround medewerk(st)er boomkwekerij
Wij kweken bos en Haagplantsoen in de volle grond, van zaaien/stekken tot 1 en 2 jarige verplanten planten.
Daarnaast hebben we ook nog sierheesters en rozen in pot voor onder andere de visuele en aanleg markt.
Wij bieden je:
• Loon en arbeidsvoorwaarden conform CAO open teelten
• Afwisselend werk
• Mogelijkheid tot opleidingen
• Fijne werksfeer
Dus vindt/lijkt je het leuk om een plant te zien groeien en bloeien vanaf zaadje of stekje en heb je interesse, of voor meer info:
De Noordhoek vaste planten BV produceert ruim 2500 soorten vaste planten voor diverse afnemers in Nederland en België. De kwekerij is gevestigd in Schijf.
VACATURE LOODS MEDEWERKER M/V (38 uur)
Je bent verantwoordelijk voor:
• Klaarmaken van bestellingen;
• Controleren van de kwaliteit;
• Laden/lossen van bestellingen van klanten en leveranciers.
Buiten ons afleverseizoen wisselen wij bovenstaande werkzaamheden af met het produceren van planten en de overige teeltwerkzaamheden.
Ben je enthousiast geworden door deze vacature, neem dan contact met ons op door een email te sturen naar kantoor@noordhoekschijf.nl.
Wij kijken uit naar je brief met motivatie en jouw actuele CV.
Je profiel:
• Werkt netjes en nauwkeurig;
• Houdt van aanpakken;
• Beheerst de Nederlandse taal in woord en geschrift;
• Teamplayer, maar kan ook goed zelfstandig werken;
• Beschikt over een heftruckcertificaat, of bereid om deze te behalen op onze kosten;
• Bereid om in de maanden maart, april en mei extra uren te werken.
Je komt te werken in een plezierige, informele werkomgeving met een hecht team. Plantenkennis is geen vereiste, je krijgt bij ons de mogelijkheid om heel veel planten te leren kennen!
je vragen hebben over deze vacature dan kun je mailen naar kantoor@noordhoekschijf.nl of bellen naar 0165-551666.
Mocht
Boot & Dart levert beplanting aan groenvoorzieners, gemeenten en overheden om de wereld een stuk groener te maken.
Wij zijn op zoek naar een:
CONTAINERTEELTMEDEWERKER
• Op duurzame wijze kweken van planten in pot/container
• Verzamelen van orders met heftruck
• Gemotiveerd team van 3 à 4 collega’s
Interesse?
BOOMKWEKERIJMEDEWERKER
• Topkwaliteit kweken van bomen en planten
• Rooien en afleveren van bomen en planten
• Enthousiast team
Scan dan de QR code of kijk op https://bootendart.nl/vacature voor de volledige functieomschrijving en meer vacante functies. Neem contact op via: pz@bootendart.nl 06 53 85 05 77
Van Oers groeit. Wil jij werken in de boomkwekerij?
Bij Van Oers heeft je werk direct invloed op ondernemers, de lokale economie en daarmee de samenleving. Die verbondenheid zoeken we ook actief op in ons werk en in de maatschappelijke projecten en initiatieven waaraan we een bijdrage leveren.
We kijken daarom voorbij de cijfers en bouwen aan duurzame relaties. Want mensen bepalen het succes. Je bent daarom continu bezig met wat er speelt bij klanten maar zeker ook bij collega’s. En die collega’s hebben net zo goed oog voor jou. Benieuwd naar de mogelijkheden? Bekijk de vacatures op de website.
Matchen we? Laat van je horen! Neem contact op met onze recruiter Wendy Snel-Lutt. 06 20 71 07 24 / werken@vanoers.nl
KLEUREN IN DE KWEKERIJ: waarom sommige kleuren van planten niet bestaan
Wie een kijkje neemt op een gemiddelde kwekerij, ontkomt niet aan een grote golf van groen. Groen is dé kleur van de boomkwekerijsector. Het is niet voor niets dat de grootste sectorgerichte vakbeurs GrootGROENPlus heet. Maar hoe kan dat eigenlijk? Waarom is nu juist groen de kleur die in de natuur zoveel voorkomt? Waarom kunnen we onze tuinen niet opvrolijken met een mooie blauwe Ginkgo? En welke ruimte hebben we wél in het creëren van mooie, kleurrijke planten? Wij gingen op onderzoek uit.
Hoe krijgen planten hun kleur?
In de bladgroenkorrels van planten is het stofje chlorofyl te vinden. Dit is een pigment dat (mede)verantwoordelijk is voor het absorberen van lichtenergie en het omzetten ervan in voedingsstoffen door middel van fotosynthese. Oftewel: het proces waarin zonlicht de groei van planten stimuleert. Chlorofyl neemt wél het blauwe en rode licht van de zon op, maar amper het groene. Dat blijft als het ware ‘over’, wat ervoor zorgt dat planten voornamelijk groen zijn. Natuurlijk is chlorofyl niet het enige pigment in een plant. We kennen bijvoorbeeld ook xanthofylen en flavonoïden. Xanthofylen zijn gele pigmenten die voorkomen in planten en helpen bij het absorberen van lichtenergie. Ze spelen ook een rol bij het beschermen van plantencellen tegen schadelijke uv-straling. Flavonoïden zijn een groep pigmenten die verantwoordelijk zijn voor de kleuren van bloemen en fruit. Ze spelen een rol bij het aantrekken
van bestuivers en het beschermen van plantencellen tegen schadelijke uv-straling. Dit kan leiden tot andere kleuren. Misschien ben je zelfs wel eens zilverkleurige planten tegengekomen. Die worden overigens niet gekleurd met zilverpigment; de zilveren gloed wordt veroorzaakt door fijne haartjes die het licht reflecteren. Dit zie je vaak bij schaduwplanten die geen direct licht opvangen. Gebeurt dat onverhoopt wel, dan zorgen de zilveren haartjes voor reflectie van het licht naar andere planten, zodat het blad niet verbrandt.
Aanpassen aan de omgeving Hoewel het hebben van een specifieke kleur wellicht niet van levensbelang lijkt voor planten, is het absorberen van licht dat wel. En dat hangt wél weer samen met de kleur van een plant. Maar laten we even een stap terugnemen: factoren die de lichtabsorptie in planten beïnvloeden, zijn onder andere de intensiteit en kwaliteit van het licht, de
aanwezigheid van andere pigmenten en de gezondheidstoestand van de plant. Planten hebben verschillende kleuren ontwikkeld om zich aan te passen aan hun omgeving en om te communiceren met andere organismen. Zo hebben bloemen bijvoorbeeld felle kleuren ontwikkeld om bestuivers aan te trekken, terwijl bladeren de groene kleur hebben ontwikkeld als een manier om zonlicht te absorberen voor fotosynthese. Omgevingsfactoren, zoals lichtintensiteit, temperatuur, vochtigheid en bodemsamenstelling, kunnen de kleur van planten beïnvloeden. Planten die worden blootgesteld aan hoge lichtintensiteit kunnen een donkerdere groene kleur ontwikkelen om zichzelf te beschermen tegen overmatige lichtenergie. En planten die worden blootgesteld aan koude temperaturen kunnen een paarse kleur ontwikkelen als reactie op stress. Andere omgevingsfactoren, zoals bodemsamenstelling en voedingsstoffenniveaus, kunnen ook invloed hebben op de kleur van planten.
Een tuin met persoonlijkheid dankzij de Kleurencirkel
Maar hoe ga je nu creatief om met die verschillende kleuren in een tuin?
primaire kleur met een secundaire kleur te mengen. Geeloranje, roodviolet en geelgroen zijn hier voorbeelden van. Binnen de plantenwereld heerst een eigen kleurensysteem. Alle effecten hangen af van omringende kleuren en het licht. Bloemen met warme kleuren geven een ander effect dan bloemen met koele kleuren. In de tuin zorgt een groene beplanting ervoor dat alle planten in de tuin met elkaar verbonden worden.
De andere kleuren uit de kleurencirkel geven de tuin een eigen persoonlijkheid. Zachte pastelkleuren zorgen voor een rustige uitstraling, terwijl felle kleuren ervoor zorgen dat je tuin levendig en dynamisch wordt.
Herfstkleuren
Hoe breng je er leven in, persoonlijkheid - zonder voorbij te gaan aan de daadwerkelijke praktische functie van de diverse kleuren? De Bloementuin van Appeltern geeft een mooi voorbeeld met de Kleurencirkel. Deze bestaat uit twaalf kleuren, waarvan zes warme en zes koele kleuren. Warme kleuren variëren van rood en goud tot oranje en doen ons denken aan warme elementen zoals de zon of vuur. Koele kleuren zoals blauw, groen en magenta zijn de tonen van de winter en de nacht en ze doen ons denken aan koele dingen zoals water of gras. Het principe van de kleurencirkel bestaat uit de drie primaire kleuren: rood, blauw en geel. Wanneer deze kleuren worden gemengd, ontstaan de secundaire kleuren: oranje, paars en groen. Naast de primaire en secundaire kleuren in de kleurencirkel, zijn er ook nog de tertiaire kleuren. Deze kleuren ontstaan door een
Per seizoen kan hierin ook nog verschil worden aangebracht, met name in de herfst. In de herfst verkleuren bladeren van bomen en heesters, met dikwijls een ware kleurenexplosie tot gevolg. Het bladgroen, zoals al opgemerkt, één van de voornaamste stoffen, zorgt in de zomer voor de fotosynthese, aanmaak van suikers en zetmeel met behulp van zonlicht en koolzuurgas. Bij hoge temperaturen wordt deze bouwstof regelmatig opnieuw aangemaakt. Met het dalen van de temperatuur in de herfst is dit niet meer mogelijk. De groene kleurstof in de bladeren neemt af en de andere aanwezige, eerder verscholen pigmenten nemen nu de overhand. Voordat de bladeren voorgoed van de bomen vallen, worden de laatste restjes chlorofyl uit de bladeren getrokken en opgeslagen in de takken. De kleurpigmenten die nog resten worden nu zichtbaar en zorgen voor een prachtig herfstpalet. Caroteen kleurt de bladeren oranje, xanthofyl zorgt voor
Sander van Vliet
Hydrangea serr. Daredevil (Van Vliet New Plants)
een gele tint, anthocyaan voor rood en tannines voor bruin.
Geen zwarte bloemen
Toch zien we niet alle kleuren terug in de tuin. Als je goed kijkt, ontbreekt zwart bijvoorbeeld altijd. Ondanks inspanningen van veredelaars, hebben we geen zwart pigment om uit te kiezen. Er zijn wel enkele ’zwarte’ bloemen, maar die zijn niet écht zwart. Ze bevatten geen zwart pigment; meestal gaat het dan om heel donkerpaarse, -bruine of zelfs -rode bloemen.
En wellicht is dat tot nu toe ook niet nodig geweest. De kleuren die van nature voorkomen, zorgen vaak namelijk voor een ‘special effect’. Zo wees ‘weervrouw’ Helga van Leur al eens naar de Euonymus, de kardinaalsmuts. Als deze paarsroze doosvrucht opensplijt, steken de gele bessen eronder er op een indrukwekkende manier tegen af. Zo indrukwekkend, dat Vincent van Gogh dat trucje ook toepaste in zijn schilderij ‘Caféterras bij nacht’, waar hij de sterrenhemel paars kleurde, om het geel van het terras nog warmer en sterker over te laten komen. En waar de gele bessen door de combinatie met paars aantrekkelijker lijken voor vogels, blijven kunstliefhebbers ook nét even iets langer voor dit schilderij staan. De kleuren in de natuur - inclusief het groen - zijn er niet voor niets.
Wat vinden onze deelnemers?
Jelle Havermans van About Plants heeft daar een duidelijk mening over: “Enkel echte nieuwe innovaties zijn interessant, een kleine kleur of vormaanpassing kan zeker een verbetering zijn, maar haal het oude soort daarna dan ook uit de markt. Een echte innovatie, die duidelijk afwijkt van het bestaande qua kleur bladvorm, groeiwijze, of resistentie, doet het vaak goed in de markt, maar moet zich de jaren daarna toch pas echt bewijzen. Het is belangrijk om goed in de gaten te blijven houden hoe de plant zich uiteindelijk in de tuin, balkon of in het openbaar groen manifesteert.”
“Het gaat om keuzes maken,” vindt Jelle. “Goede keuzes maken als kweker of handelaar is belangrijk, maar niet altijd simpel met zoveel diversiteit in een bepaald assortiment. Je kunt als kweker niet alles maken. Ik zou zeggen: kies ergens voor en houd je dan vast aan die gekozen lijn. Daarnaast telt er volgens mij tegenwoordig nog een belangrijker punt: is de innovatie te kweken op een
verantwoorde manier, of zelfs zonder het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen?”
Minier Professional Solutions, uit Beaufort en Anjou (F) werd opgericht in 1838, in de Anjou, die ook wel bekendstaat als ‘de tuin van Frankrijk’. Inmiddels is het areaal van Minier gegroeid tot meer dan 300 hectare, met daarbij nog een uitzonderlijke plantencollectie, nuttig voor het creëren van nieuwigheden. Het milde klimaat, de zomerse warmte en het vruchtbare slib van de rivier de Loire zijn meer dan gunstig voor de productie van rustieke en winterharde planten. Minier biedt een ruime keuze aan bomen, fruitbomen, struiken, coniferen, klimplanten, bamboes en grassen. Hun specialiteiten zijn Hibiscus, Hydrangea, Magnolia, Syringa en Wisteria. Elk jaar worden 4 miljoen gevormde planten en 10 miljoen jonge planten over heel Europa verstuurd, en ook naar de Verenigde Staten, Zuid-Afrika en Japan.
Het belang van selectie
“Sinds de mens zich vestigde en de landbouw begon, is de productie verbeterd door soorten en klonen te selecteren,” zegt Olivier Pallussière. “Hetzelfde fenomeen zien we nu al enkele eeuwen in de sierteelt. Iedereen waardeert het innovatieniveau van een plant volgens zijn eigen criteria: een
kweker wordt aangetrokken door vegetatieve kwaliteiten of weerstand tegen ziekten, terwijl de eindklant vooral wordt aangetrokken door een aantrekkelijke vorm of kleur. Het is daarom belangrijk om een onderzoeksfocus vast te stellen bij het uitvoeren van hybridisatie- en selectiewerk. Deze doelstellingen kunnen variëren afhankelijk van de planten waarmee we werken: bloemkleur en -grootte, plantvorm, bloei in het eerste teeltjaar, potproductie, enz. Tijdens het selectieproces kan met deze talrijke criteria rekening worden gehouden om een nieuwe plant te definiëren en ze moeten worden vergeleken met bestaande variëteiten om een kritische blik te behouden. Het is belangrijk om voortdurend nieuwe variëteiten aan ons assortiment toe te voegen om de kwaliteit en esthetiek van onze planten te verbeteren en zo de markt te stimuleren. “En,” zo voegt Olivier Pallussière toe, “Laten we niet vergeten dat de eerste vraag van klanten altijd dezelfde is: ‘Wat is er nieuw?’”
Van Vliet New Plants uit Stroe, is gespecialiseerd in de introductie, exploitatie en het management van nieuwe plantensoorten die beschermd zijn met kwekersrecht. Als een kweker voldoende overtuigd is van de potentie
van zijn nieuwe soort, dan heeft hij de mogelijkheid om dit verder op de markt te brengen via een daarin gespecialiseerd bedrijf, zoals Van Vliet New Plants. Na het afsluiten van een testovereenkomst wordt dan een aantal planten uitgezet bij gespecialiseerde kwekers in het netwerk. Gedurende een bepaalde periode (meestal 2 jaar) testen zij de plant op z’n kwaliteiten om er een goede beoordeling over te kunnen geven. Als de plant de testperiode goed doorgekomen is, kan er kwekersrecht aangevraagd worden. Dit kan per land, per continent (Europa bijvoorbeeld) of voor de hele wereld. Aangetoond moet dan worden dat de plant voldoet aan alle eisen met betrekking tot nieuwheid, onderscheidbaarheid, uniformiteit en bestendigheid. Zodra een nieuw ras is gelanceerd, is het belangrijk om het ras continu te beheren en te zorgen dat het in de publiciteit komt. “Het heeft geen enkele zin om de markt te overvoeren met nieuwigheden,” zegt Sander van Vliet. “Het moet gaan om noviteiten, die echt een bijdrage leveren aan het sortiment. Veel kleine mutaties zijn vaak toevalstreffers, waarbij je goed moet nadenken of de markt op die mutatie zit te wachten. Want ook bij noviteiten gaat het om inspelen op de interesse van de markt. Een compleet nieuwe kleur is zeker interessant, maar zaken als resistentie, onderhoudsarm, compacte groeiwijze zijn ook zaken die van belang zijn.”
“Dat groen niet één kleur is, maakt de boomteelt wel duidelijk! Maar welke kleuren zien we nog meer en waarom? Ook enkele deelnemers aan de vakbeurs laten hun licht hierover schijnen en bekennen kleur…”
Minier Professional Solutions (Hortival Diffusion)
BUSINESS CENTRE TREEPORT (BCT) ZET GROEN IN DE ETALAGE
Impressies: Joyce Oomen Blooming Business B.V.
Met mooie, duurzame gebouwen en ruim opgezette verbindingswegen is goed nagedacht over de inrichting van Business Centre Treeport (BCT). Toch lijkt het groen op dit moment nog een ondergeschoven kindje. Lijkt, want achter de schermen wordt er hard aan gewerkt.
Naar verwachting duurt het nog zeker twee tot drie jaar voordat de groeninrichting van het terrein van het BCT - aan Nederlandse zijde in totaal maar liefst 54 hectare groot - volledig is voltooid. Dat heeft onder meer te maken met een aantal nog niet afgeronde bouwwerkzaamheden. Het BCT wil koste wat kost voorkomen dat het groen nadelige gevolgen ondervindt van bouwactiviteiten die nog (moeten) plaatsvinden. Ook vindt er, op advies van de werkgroep Agrobiodiversiteit van Coöperatieve Vereniging Treeport, bodemonderzoek plaats voordat er daadwerkelijk wordt gestart met planten. Om tot het beste resultaat te komen, moeten de grondomstandigheden immers goed zijn. Goede grond en opkweek kosten echter tijd. Alles meteen inplanten oogt weliswaar mooi, maar het groen gaat het dan nooit lang volhouden. Wie zich op het BCT vestigt, heeft bovendien de opdracht om te zorgen voor een groene aankleding.
Biodiversiteit
Vanuit haar kennis en expertise maakt de werkgroep Agrobiodiversiteit plannen en verstrekt zij adviezen. Zo adviseert
deze werkgroep over de groeninrichting die verankerd werd in het bestemmingsplan.
Biodiversiteit is hét trefwoord bij de aanleg van het groen- en natuurgebied waarvoor 12 hectare van het BCT-terrein is gereserveerd. Het gebied kent straks onder meer wadi’s, bomen, wandelpaden, vaste planten en bloemen- en kruidenmengsels. Ook is er ruimte voor een zogeheten zaadgaard, een opstand met bomen en planten die zaad gaat leveren. In die zaadgaard zijn inmiddels al twee delen ingeplant. Dat geldt eveneens voor een bufferstrook langs de watergangen.
Wadi
wandeling of fietstocht te maken. Hiernaast spelen praktische zaken een rol. Het bedrijventerrein moet immers ook optimaal kunnen functioneren. Dat betekent dat er rekening moet worden gehouden met bijvoorbeeld bewegingen van voetgangers, fietsers en vrachtverkeer.
De realisatie van andere onderdelen vergt een langere adem, zoals de aanleg van een wadi van maar liefst twee hectare groot. Dat gebied krijgt straks de uitstraling van een park en bij de inrichting daarvan wordt de nadruk gelegd op biodiversiteit en leefbaarheid. Zo wordt er voor kinderen een heus blote voetenpad gecreëerd en kan er straks worden gepicknickt. De perfecte plek dus om in een natuurrijke setting een
Bredere blik
’Last but not least’ is ervoor gekozen om de groeninrichting van het BCT meteen te benutten als een soort etalage voor de sector, waarbij de schoonheid van gecombineerde disciplines als bomen, heesters, grassen en vaste planten tot uiting moet komen. Tegelijkertijd moet de groeninrichting ervoor zorgen dat de boomteeltsector met een bredere
en niet alleen oog heeft voor het eigen product. Drie clusters - bomen, struiken en bloemen - moeten bij de inrichting in elkaar overvloeien, wat uiteindelijk moet resulteren in een voor insecten vruchtbaar leef- en woongebied. Dat vele groen wordt straks zichtbaar in de gehele hoofdas van het BCT. Ook het buitenterrein van kennis- en onderzoekscentrum ROOTZ wordt volledig aangekleed met functioneel groen.
