Les 14 Notities nemen

14 Notities nemen

1

Je kunt tijdens het luisteren en kijken het doel, het onderwerp, de hoofdgedachte en de hoofdpunten achterhalen

Je past luisterstrategieën (voorspellingen doen, vragen stellen, tussentijds samenvatten) bewust toe tijdens het kijken en luisteren 2 3

Je oefent op notities nemen

In het vorige trimester stond je stil bij luisterstrategieën. In deze les herhaal je ze en koppel je ze aan notities nemen.

1 Sommige schoolvakken werken met invulmethoden, bij andere vakken moet je veel zelfstandig noteren. a Bij welke vakken neem je het meeste zelf notities?

b Ben je daar goed in of vind je dat juist heel moeilijk? Leg kort uit waarom je dat vindt.

c Maak je notities bij het studeren? Waarom doe je dat (niet)?

2 Welke soorten schema’s ken je uit die vakken? 3 Hieronder krijg je drie verschillende teksten. a Wat is het doel van deze teksten? drup-drop spetter-spat plens-plons het is lente en het regent onomatopeetjes van regenachtig nat Hanneke Post. Kriebels en krabbels LES 14 nOtitieS nemen 167

‘Zeker gezond’: nieuwe app Vlaamse overheid Vlaams instituut Gezond Leven lanceert website en app met meer dan duizend recepten De overheid leert ons gezond koken © VAN IN

b Van welke tekst kun je geen schema maken? Waarom niet?

4 Als je notities maakt, heb je vaak weinig tijd om alles te noteren. Hoe kun je dat probleem oplossen?

5 Welke afkortingen of symbolen gebruik jij vaak? Deel er vijf met je medeleerlingen.

6 Aan de slag! Neem notities bij het fragment uit Man over Woord over de stilste taal ter wereld: onze lichaamstaal.

Zes vuistregels als je notities maakt 1 Zorg dat je pen en papier klaar hebt liggen. 2 Schrijf geen hele zinnen, maar kernwoorden of woordgroepen. 3 Focus enkel op de hoofdzaken. 4 Een aantal voorbeelden of extra uitleg zijn nuttig om achteraf je notities te begrijpen. 5 Laat veel wit tussen de woorden: na het luisteren kun je daar nog wat bijschrijven en/of aanvullen. 6 Notities nemen moet snel gaan: gebruik daarom afkortingen, tekens en/of symbolen. 7 Wissel je notities met die van een medeleerling. a Markeer de kernwoorden. Wanneer er informatie ontbreekt, dan mag je die in een andere kleur aanvullen. b Beoordeel de tekens, symbolen en afkortingen die je medeleerling gebruikte. Schrijf kort uit wat je daarvan vindt. 8 Vergelijk ten slotte je schema met het modelantwoord dat je van je leraar krijgt. TRAJECT NederlaNds 3 INFO & COMMUNICATIE

tip © VAN IN

Welke schema’s zijn er?

Op school moet je vaak teksten verwerken of krijg je de opdracht om de inhoud van een bron te studeren. Door een schema te maken, krijg je inzicht in de structuur van de tekst, blijft je aandacht bij de bron en zorg je voor een overzichtelijke weergave van de hoofdgedachte en hoofdpunten van een bron.

Algemeen Iedereen heeft een eigen manier om schema’s te maken. Er zijn dus geen wetten of vaste richtlijnen. Belangrijk is dat je de kernelementen van een tekst op een voor jou gestructureerde en duidelijke manier weergeeft.

Veelvoorkomende schema’s Schema’s zijn visuele manieren om informatie te ordenen; je gebruikt schema’s om bijvoorbeeld informatie uit een tekst overzichtelijk en visueel weer te geven.

Je vindt hieronder en op de volgende pagina’s enkele veelvoorkomende schema’s.

Boomschema

Een boomschema kun je gebruiken om overzichtelijk weer te geven hoe de structuur van iets in elkaar zit. Je kunt ook gemakkelijk een rangorde of een hiërarchie weergeven met een boomschema.

West Germaans

Noord Oost

Duits Nederlands Engels Zweeds Noors Deens IJslands Gotisch De Germaanse taalfamilie

Cyclisch schema Een cyclisch schema geeft een visuele weergave van een kringloop weer. Heel wat elementen in de natuur (seizoenen, waterkringloop, de ontwikkeling van ei naar volwassen dieren …) of processen in onze maatschappij (verkiezingen, een schooljaar, de indeling van een dag) verlopen volgens terugkerende patronen. Vergelijkende tabel In een tabel kun je heel gemakkelijk zaken met elkaar vergelijken. Als je de voor- en nadelen van digitaal en op papier lezen met elkaar wilt vergelijken kun je de volgende tabel opstellen. digitaal lezen op papier lezen voordelen nadelen voordelen nadelen het is goedkoop je kunt een boek niet doorgeven aan vrienden LES 14 nOtitieS nemen 169

je kunt een boek uitlenen aan vrienden het is duurder dan een e-boek het neemt weinig ruimte in beslag (op reis, in huis)

je hebt nog een extra scherm in je leven je kunt het scherm eens ontvluchten het neemt veel ruimte in beslag (op reis, in huis) het heeft heel veel opslagmogelijkheden

je leest minder nauwkeurig omdat je gaat scannen je leest nauwkeuriger, het is dus geschikter om moeilijke teksten te lezen als je de e-reader verliest, ben je het boek niet kwijt

de productie van een e-reader is heel belastend voor het milieu

de meeste boeken gebruiken papier met een fsc-label een e-reader gaat snel stuk een boek gaat lang mee Bron: www.iedereenleest.be © VAN IN

Mindmap Een mindmap is een handige manier om je gedachten te structureren. Die weergave helpt om een brainstorm te sturen of verschillende aspecten van een tekst visueel te schematiseren. Centraal staat een kernidee van waaruit verschillende pijlen vertrekken. Het kenmerk van een mindmap is dat je vooral werkt met tekeningen, en dus niet alleen met woorden en symbolen.

Volgende tips helpen je om een mindmap op te bouwen: 1 Plaats het onderwerp of de hoofdgedachte in het midden van de pagina. 2 Laat vanuit dat woord verschillende pijlen vertrekken. Je kunt voor jezelf een eigen kleurcode vastleggen: rood voor oorzaken, groen voor oplossingen, blauw voor voorbeelden. Zo creëer je eenheid tussen je verschillende mindmaps. 3 Werk met tekeningen, maar stop niet teveel tijd in details.

Tijdlijn Dit schema vertrekt van een lijn met daarop enkele kerndata of kernmomenten. De gebeurtenissen worden na elkaar op die lijn geplaatst. Die manier van schematiseren is ideaal voor teksten met een chronologisch verloop en historische gebeurtenissen. Het helpt je ook om het overzicht te behouden bij een verhaal waarin veel tijdssprongen zijn waardoor de chronologie verstoord is.

1800 ROMANTIEK REALISME EN NATURALISME

1820 TRAJECT NederlaNds 3 INFO & COMMUNICATIE

1880 1920 Continuüm Een continuüm kun je gebruiken om bijvoorbeeld de gevoelswaarde van woorden in kaart te brengen. Je krijgt op die manier snel een visueel overzicht van het effect dat sommige woorden kunnen hebben. Een continuüm is handig wanneer je de ordening nog wilt bespreken omdat het ruimte geeft om wijzigingen en nuances aan te brengen. negatieve connotatie positieve connotatie moddervet vet dik zwaarlijvig corpulent weldoorvoed volslank © VAN IN