Tradizzjonalment il-banek servew bħala gwardjana tal-ġid tan-nies u anke għenu l-ekonomija tal-pajjiż tikber.
Maż-żmien l-irwol tagħhom evolva u kiber u llum il-ġurnata l-banek huma involuti fi kważi kull aspett tal-ħajja tagħna. L-irwol tal-banek illum hu wieħed importanti ħafna u dan qiegħed dejjem jikber.
Għalhekk hu f'waqtu li kull min hu involut f'dan is-settur jirrifletti dwar kif is-settur bankarju jeħtieġ li jevolvi u anke jaddotta għas-snin li ġejjin biex ikompli jilħaq il-ħtiġijiet u l-interessi talMaltin kollha.
Il-‘business model’ tal-bank mhux biss irid jibqa’ dejjem jiġi aġġornat għall-ħtiġijiet tar-realtajiet ekonomiċi iżda li jara wkoll element qawwi ta’ sostenibbilità u governanza tajba f’dak kollu li jkun qed jagħmel filwaqt li jsaħħaħ il-kompetittività ta’ pajjiżna u jservi ta’ strument li jiffaċilita t-trasformazzjoni ekonomika b’mod sinkronizzat mad-direzzjoni tal-pakkett multi-miljunarju ta’ għajnuna li pajjiżna kiseb mill-Unjoni Ewropea fid-direzzjoni ta’ ekonomija aktar kompetittiva, diġitali u ħadra.
Illum il-maġġoranza tal-Maltin qegħdin isibu diffikutajiet meta jipprovaw jinqdew mill-banek lokali. Kemm jekk iridu jiftħu kont bankarju, kemm jekk jieħdu self personali u anke self ta' negozji.
Anki investituri barranin sabu sitwazzjonijiet xejn faċli fejn jidħol is-settur bankarju biex joperaw minn pajjiżna.
Bir-raġun nistaqsu fejn sejjer is-settur bankarju f'pajjiżna? Aktar u aktar bl-aħħar rapporti li bank ewlieni f'pajjiżna qiegħed jippjana li jitlaq għal kollox minn Malta.
Nirayl Grech
Wieħed mill-banek f’pajjiżna
b’analiżi strateġika tal-ishma indiretti
Fil-bidu tax-xahar ta’ Settembru ta’ din issena, il-kumpanija ta’ bank lokali fi stqarrija qalet li informat lill-bord tad-diretturi tagħha li se tibda analiżi strateġika tal-ishma indiretti ta’ 70.03% li għandha fil-bank.
Waqt li qal li jirrikonoxxi r-rwol importanti li għandu fl-ekonomija lokali, l-istess bank iddikjara li l-aħbar tiegħu hi konformi mal-obbligazzjonijiet li għandu fis-suq u biex isostni l-funzjoni bla problemi tas-suq pubbliku.
L-introduzzjoni ta’ dan il-bank kien fl-1999, wara
l-bejgħ kontroversjali u bir-ribass tal-Mid-Med Bank mill-Gvern Nazzjonalista ta’ Eddie Fenech Adami, rat it-trasferiment ta’ negozju tal-akbar bank kummerċjali lokali dak iż-żmien. Dan hekk kif il-Mid-Med kellu b’kollox 60 uffiċċju u fergħat, inkluż f’Dubai, fil-Lussemburgu u f’Milan, waqt li 1,800 ħaddiem kienu rreġistrati miegħu.
Minħabba spekulazzjoni fuq il-midja, l-istess bank qal li sa issa għad m’hemmx xi negozju għaddej ma’ bank ieħor. Dan filwaqt li qal li se jkun qed jagħti aktar tagħrif kif u meta jħoss xieraq.
Bank ewlieni f’pajjiżna kien ta’ pilastru ta’ stabbiltà fis-settur finanzjarju
Dan il-ġurnal l-Ekonomija tkellem ma’ diversi esperti li speċifikament għandhom relazzjoni tal-bank jew saħansitra jaħdmu l-banek huma l-istess.
Bank ewlieni li jopera f’pajjiżna ġie iddiskrevut bħala bank li kien ta’ pilastru ta’ stabbiltà fis-settur finanzjarju, u bbenefika l-appoġġ meħtieġ ta’ wieħed mill-akbar banek fid-dinja. Din ilkonnessjoni għenet biex titħares l-ekonomija Maltija fi żminijiet ta’ inċertezza.
Eżempju ċar għal dan huwa meta pajjiżna tpoġġiet fil-lista l-griża tal-FATF. Dan għaliex fl-istess perjodu msemmi, ilbanek lokali ffaċċjaw ostakli sinifikanti fiż-żamma tas-servizzi tal-ħlas internazzjonali, partikolarment fis-suq tal-Istati Uniti. L-esperti qalulna li kieku Malta terġa’ tiffaċċja sfidi simili, mingħajr l-appoġġ ta’ ġgant bankarju globali tal-istess bank, il-konsegwenzi jistgħu jkunu aktar gravi.
IL-MUBE SE TKOMPLI TIMPENJA RUĦHA MAL-OPERATURI REGOLATORJI
…tinsisti fuq it-trasparenza tal-proċess
Il-MUBE-Malta Union of Bank Employees, l-Unjoni Bankarja ewlenija rikonoxxuta f’Malta tirreferi għal rapporti dwar il-futur tal-wieħed millbanek ewlieni f’pajjiżna. Billi tlaħħaq mal-għoli u l-prijorità tagħha li tipproteġi lill-membru tagħha, filwaqt li tfittex l-aħjar soluzzjonijiet għall-pajjiż, kif dejjem għamlet, l-MUBE fittxet u se tkompli timpenja ruħha ma’ dawk kollha relevanti, inklużi l-operaturi regolatorji u ta’ governanza.
Dan qalitu fi stqarrija fejn spejgat li se tkun qed tieħu wkoll l-akbar vantaġġ mir-relazzjonijiet tagħha mal-kollaboraturi tagħha fl-istrutturi rilevanti tal-UE billi tinsisti fuq it-trasparenza tal-proċess u konsultazzjoni f'waqtha. Il-MUBE ovvjament, filwaqt li tirriserva d-dritt li tagħmel dan, f’dan l-istadju qalet li mhux se tidħol fil-merti ta’ jekk l-istess bank għandux jiġi akkwistat minn jew magħqud ma’ entità barranija jew Maltija.
Intqal li dawn huma deċiżjonijiet li għandhom jittieħdu fil-livell korporattiv, għalkemm hi tistenna li d-deċiżjonijiet kollha meħud, jaġixxu blakbar rispett għall-governanza tagħhom stess u r-responsabbiltajiet soċjali korporattivi. L-interess tal-MUBE huwa l-aktar iffukat fuq in-nies u b'mod ċar mhux immexxi mill-kummerċ.
Minkejja dan, hij qalet li qed tfittex b’mod proattiv li tipproteġi l-interessi tal-membri tagħha u talimpjegati tal-entitajiet kollha kkonċernati, tkun xi tkun u kif jittieħdu kull deċiżjoni sakemm dawn jagħmlu sens. L-MUBE, b'mod konsistenti se tpoġġi lilha nnifisha fuq quddiem u fiċ-ċentru biex tiżgura dan, billi tagħti konsiderazzjoni xierqa lil xejn ħlief l-interessi tal-impjegati kollha kkonċernati. Għall-MUBE huwa l-ewwel approċċ tan-nies.
L-MUBE appellat lil dawk kollha kkonċernati biex jissaportu li t-trasparenza u l-ġustizzja, fissens wiesa’ tal-kliem, huma pprattikati b’mod tanġibbli fl-interessi tal-impjegati u tal-pajjiż kollu u jwiegħed il-kooperazzjoni sħiħa tagħha ma’ kull min jaqsam l-istess valuri.
FEJN TIDĦOL L-INNOVAZZJONI
ID-DINJA QED TARA BIDLIET KBAR
Fejn tidħol l-innovazzjoni fintech, id-dinja qed tara bidliet kbar.. Filwaqt li ħafna mill-iżviluppi huma kbar, dawn qed iwasslu għal bidla potenzjali fil-mod ta’ kif jinteraġixxu l-banek, l-istituzzjonijiet finanzjarji u l-konsumaturi. L-AI, it-tagħlim tal-magni, il-banek mobbli, il-blockchain u l-banek onlajn, qed jipprovdu esperjenzi aħjar tal-konsumatur, inaqqsu l-frodi u l-ineffiċjenza, u jiftħu swieq ġodda għall-istituzzjonijiet finanzjarji. Dawn kollha ma kienux ikunu possibli madwar id-dinja inkluż pajjiżna, grazzi għall-innovazzjoni filfintech.
Hawn huma xi wħud mill-investimenti fintech li qed jidhru bħalissa. Ħafna ilhom għaddejjin għal xi żmien, iżda huma mistennija li possibbilment jagħmlu passi kbar fl-2024.
Blockchain
Il-Blockchain għandu l-potenzjal li jġib bidla drammatika fis-settur finanzjarju. Il-Blockchain hija t-teknoloġija li minnha twieldet il-munita kriptografika li kompliet tikber sena wara l-oħra hekk kif l-adozzjoni tiżdied. Minn din il-kitba f'Settembru 2024, il-limitu tas-suq globali tal-kripto-munita kien ta '$ 2.15 triljun.
Intelliġenza Artifiċjali
Xi Chatbots evolvew sal-punt li l-konsumaturi ħafna drabi ma jistgħux jgħidu jekk humiex qed jinteraġixxu ma’ bniedem jew ma’ Bot. L-adozzjoni talkonsumatur kienet aktar mgħaġġla milli mistenni peress li ħafna nies qed iħossuhom komdi bil-Bots. Jekk jistgħu jiksbu l-informazzjoni li jeħtieġu malajr, ħafna konsumaturi jgħidu li jippreferu Bots milli jitkellmu ma’ persuna.
Chatbots qed joħolqu effiċjenzi sinifikanti. Il-Chatbots Finanzjarji jistgħu jiffrankaw aktar minn 4 minuti fuq kull interazzjoni jew saħansitra madwar 7 ċenteżmi għal kull mistoqsija.
Cybersecurity
B'tant flus f'riskju, ic-cybersecurity hija fuq nett tal-lista għall-fintech. L-IA qed tintuża dejjem aktar biex tiskopri l-frodi. Ditta tal-karti tal-kreditu qalet li l-pjattaforma tagħha tal-AI,naqqset ir-rata tal-frodi bin-nofs. Dan huwa ekwivalenti għal aktar minn biljun dollaru ta 'frodi misjuba f'kumpanija waħda biss.
Għad hemm ammont sinifikanti ta' teknoloġija legata li qed tintuża minn istituzzjonijiet finanzjarji.
Banek Onlajn
Dawn huma banek li jagħmlu negozju onlajn. Huma banek li jeżistu biss online. Mingħajr l-ebda ħtieġa, ħafna minnhom qed joffru rati aktar kompetittivi u attraenti għall-konsumaturi.
Skont sors wieħed, 43% tal-Amerikani qed jużaw servizz bankarju diġitali flimkien mal-bank primarju tagħhom u nofshom jgħidu li jippreferu l-bank diġitali milli jużaw il-post fiżiku. Fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw, il-banek onlajn biss huma diġà l-metodu preferut biex isir in-negozju.
Mobile Banking
Il-Pandemija tal-COVID-19 ġegħlet lin-nies iħossuhom iktar komdi bl-użu ta’ metodi ta’ pagamenti elettroniċi u bla tmissx aktar milli jkollhom jimmaniġġjaw il-flus kontanti. It-trasferimenti ħolqu wkoll grupp ta’ konsumaturi li jħossuhom komdi bil-mowbajl banking.
ATMs interattivi
Wieħed mill-akbar manifatturi fid-dinja ta’ ATMs qed jippjana li jniedi self-serve banking li jista’ jimmaniġġja applikazzjonijiet ta’ self u live video chats biex ikompli jnaqqas il-ħtieġa ta’ kaxxiera.
IMPENN SOĊJALI
Is-settur soċjali huwa wieħed mill-pilastri li jmexxu l-politika ta’ dan il-Gvern. F’dawn l-aħħar 11-il sena rajna kif it-tessut tas-soċjeta’ Maltija inbidel b’ritmu mgħaġġel u għalhekk il-Gvern ħadem biex jara li l-familji Maltin igawdu minn kwalita’ tal-ħajja, bi prinċipji iggwidati mill-Ġustizzja Soċjali.
Il-Gvern investa f’politika soda u sostenibbli. Dan kulħadd seta’ jarah meta pajjiżna, bħal kumplament tad-dinja, sab ruħu jikkumbatti ma’ pandemija li ħalliet effetti diffiċli f’ħafna pajjiżi li ma felħux għad-daqqa.
Dak iż-żmien, il-Ministeru għall-Politika Soċjali ħoloq xibka ta’ sostenn li żammett eluf ta’ familji milli jaqgħu lura. Inħolqu erba’ benefiċċji speċjali li minnhom gawdew il-ġenituri li ma daħlux għax-xogħol biex jieħdu ħsieb l-ulied, il-persuni b’diżabilita’, persuni li tilfu l-impjieg u persuni b’kundizzjoni medika.
Dan kollu ma jsirx waħdu. Isir għaliex Malta għandha sisien sodi li permezz tagħhom jista’ jsir l-investiment fin-nies. Il-Ministeru għall-Politika Soċjali u d-Drittijiet tat-Tfal huwa l-mutur ewlieni tal-Gvern f’dan il-kuntest. Il-ħidma tvarja minn dik iffukata fuq il-familja u trobbija tat-tfal għal investiment fl-anzjanita’ fejn filwaqt li l-Gvern jibqa’ jiggranatixxi pensjonijiet bla taxxi, jaspira wkoll għal soċjetà inklussiva li tiffoka fuq il-bżonnijiet tal-adulti akbar fl-età.
Minkejja ir-riżultati pożittivi li nkisbu matul is-snin, xorta waħda jibqa’ l-fatt li l-isfidi għall-familji tagħna ma jonqsux. Kien għalhekk li l-Ministeru għall-Politika Soċjali u d-Drittijiet tat-Tfal għamel konsultazzjoni pubblika wiesa’ li permezz tagħha kienet imfassla u mnedija il-Viżjoni Soċjali Għal Malta 2035.
Viżjoni li fiha jissawwar il-futur tas-soċjeta’ tagħna, b’ħarsa lejn il-ħajja fit-tfulija, ż-żgħożija u l-Anzjanita’ Attiva. Viżjoni li tħares ukoll lejn bosta realtajiet, fosthom, il-Faqar u l-Esklużjoni Soċjali, il-Persuni b’diżabilita’, Persuni li għandhom problemi ta’ vizzji ta’ sustanzi, il-vjolenza, l-abbuż u l-isfruttament kif ukoll l-integrazzjoni ta’ eks-priġunieri lura fis-soċjeta’.
Huwa għalhekk li se jibqgħu jiġu kkonsolidati l-isforzi kollha sabiex is-soċjeta’ tagħna tkompli titjieb u jibqa’ jkun imħares il-ġid tal-familji kollha.
b’dak li wettaqna, sena wara sena, saħħaħna l-kredenzjali soċjali tagħna. Ħabrikna biex ma nħallu ‘l ħadd jaqa’
lura, mingħajr ma tfajna piżijiet fuq il-familji u n-negożji. Sfruttajna l-ġid li nħoloq biex nagħtu ħajja aqwa lil dawk fil-faxxa t’isfel tas-soċjeta, lill-anzjani, l-pensjonanti u l-familji.
L-isfidi, iżda, ma jonqsux u tagħmel kemm tagħmel ġid, qatt ma huwa biżżejjed.
Għax qrib in-nies, u nifhmu sew il-ħtigijiet tagħhom, sawwarna pakkett ta’ miżuri verament deħen ta’ Gvern soċjalista u li ser jitnaqqax fl-istorja soċjali tal-pajjiż.
Qedin intejjbu fuq dak li diġa tajniha, u nsewwu d-disparita’ u l-anomaliji li ħoloq ħaddieħor.
Il-lingwaġġ tagħna mhux wieħed populist. Iżda posittiv, ta’ tama, ħniena, wens u kuragg.
Il-programm tagħna mhux duħħan. Iżda konkret u b’għaqal mibni fuq il-valuri ta’ ġustizzja soċjali.
It-tkabbir annwali
fl-attività kummerċjali kemxejn taħt il-medja storika
Il-Bank Ċentrali ta’ Malta jippubblika
l-Aġġornament Ekonomiku ta’
Settembru
L-Indiċi tal-Bank dwar il-Kundizzjonijiet tan-Negozju jindika li f’Awwissu, it-tkabbir annwali fl-attività kummerċjali kien b’mod ġenerali l-istess bħal dak ta’ Lulju u baqa’ kemxejn taħt il-medja storika.
F’Awwissu kien hemm żieda kemm fl-indikatur tas-sentiment ekonomiku u kif ukoll fl-indikatur tal-aspettattivi tal-impjiegi maħruġin mill-Kummissjoni Ewropea għal Malta. Madankollu, dawn baqgħu taħt il-livell medju storiku.
L-aspettattivi tal-prezzijiet naqsu fis-setturi kollha ħlief fost il-konsumaturi. L-akbar tnaqqis ġie mkejjel fis-setturi tas-servizzi u tal-bejgħ bl-imnut.
L-iżviluppi fl-indikaturi tal-attività ekonomika kienu mħallta. F’Lulju, kemm il-produzzjoni industrijali u kif ukoll il-kummerċ bl-imnut naqsu fuq l-istess xahar is-se-
na ta’ qabel. F’Ġunju, il-produzzjoni tas-servizzi aċċellerat fuq bażi ta’ sena fuq sena. Il-qgħad baqa’ f’livell baxx minn perspettiva storika. Dan naqas marġinalment meta mqabbel max-xahar ta’ qabel u baqa’ l-istess bħal sena qabel.
F’Lulju, il-permessi residenzjali kienu taħt il-livell fl-istess xahar tas-sena ta’ qabel. F’ Awwissu, l-għadd ta’ konvenji residenzjali żdied fuq l-istess xahar sena qabel, filwaqt li naqas in-numru ta’ kuntratti ta’ bejgħ.
Matul it-tnax-il xahar sa Lulju, it-tkabbir annwali fid-depożiti tar-residenti Maltin, li jifforma parti mill-aggregat monetarju wiesa’ M3, aċċellera. It-tkabbir annwali fil-kreditu lir-residenti Maltin, għalkemm baqa’ b’saħħtu, immodera meta mqabbel max-xahar ta’ qabel. Dan jirrifletti żidiet b’mod aktar kajman fis-self lill-gvern ġenerali u lil residenti oħra.
F’Awwissu, ir-rata annwali tal-inflazzjoni bbażata fuq l-Indiċi Armonizzat tal-Prezzijiet għall-Konsumatur (HICP) telgħet marġinalment għal 2.4%.
Filwaqt li l-inflazzjoni inġenerali f’Malta qabżet kemxejn il-medja taż-żona tal-euro, l-inflazzjoni HICP li teskludi l-prezzijiet tal-ikel u l-enerġija kienet ta’ 2.3% - ferm inqas mir-rata korrispondenti fiż-żona tal-euro. Skont l-Indiċi tal-Prezzijiet bl-Imnut (RPI), l-inflazzjoni f’Awwissu żdiedet bi ftit għal 1.5% minn 1.4% f’Lulju.
F’Lulju, il-Fond Konsolidat irreġistra surplus hekk kif żieda fid-dħul tal-gvern kienet ikkumplimentata minn tnaqqis fl-infiq tal-gvern.
Dan juri titjib meta mqabbel ma’ defiċit sena qabel.
TKATTIR TAT-TKABBIR EKONOMIKU BIL-KOPERATTIVI
L-ekonomiji tagħna huma sistemi kkumplikati u kultant fraġli li jeħtieġu livell kbir ta’ kura u fehim biex jinżamm u jkomplu jikbru. Wieħed mill-aspetti l-aktar sinifikanti tal-ekonomija tagħna huwa l-likwidità. Meta ammont kbir ta’ flus kontanti jkun qed jgħaddi minn komunità, jista’ jikber, joħloq aktar impjiegi u jnaqqas ir-rata tal-faqar. Filwaqt li ħafna fatturi jinfluwenzaw il-likwidità, l-aspett ewlieni huwa kif in-negozji fil-komunità qed jimmaniġġjaw il-porzjon tagħhom.
Meta membru tal-komunità jixtri prodott jew servizz minn negozju, flushom jispiċċaw għand l-operaturi tan-negozji. In-negozji imbgħad, milllprofitt tipikament jieħdu frazzjoni tiegħu u jinvestuha lura fl-intrapriża biex iżommuha taħdem. Madankollu, ilbiċċa l-kbira tan-negozji se jieħdu wkoll il-maġġoranza tal-flus u jużawhom biex iħallsu lis-sidien u lill-investituri tal-kumpanija, fejn jagħtu dividents etc. Dan kultant jista’ jhloq problema gġall-likwidita’. Hekk kif dan jiġri, ilkomunitajiet jitilfu d-dħul u l-kapaċità tagħhom li jonfqu, li jista’ jwassal għal żieda fil-qgħad, rata ogħla ta’ faqar u nuqqas ta’ sigurtà tax-xogħol.
Fortunatament, il-mudell tan-negozju kooperattiv joffri soluzzjoni għal din ilproblema. Minflok ma tuża l-profitt biex timla’ il-bwiet ta 'sidien jew investituri għonja, negozji kooperattivi, jew koops, tinvesti l-flus lura fin-negozju u l-komunità li sservi.
Ir-Rwol tal-Koperattivi fl-Iżvilupp Ekonomiku
Anke jekk in-negozji kooperattivi ilhom parti mill-ekonomija globali għal għexieren ta 'snin, huma biss reċentement li bdew jieħdu frazzjoni mportanti mill-ekonomija globali. Ilkooperattivi madwar id-dinja jkomplu jaqdu u jtejbu l-komunitajiet tagħhom, u jġibu aktar impjiegi, rati aktar baxxi ta’ faqar u anke distribuzzjoni tal-ġid. Il-kooperattivi jistgħu jagħmlu dawn l-affarijiet għall-komunitajiet tagħhom minħabba li jsegwu lista speċifika ta 'prinċipji, magħrufa bħala l-Prinċipji ta' Rochdale, li jipprovdu linji gwida għall-kooperattivi biex ipoġġu l-valuri tagħhom f'azzjoni li tħalli riżultat.
Is-seba’ prinċipji kooperattivi huma:
- Sħubija volontarja
- Kontroll tal-membri Demokratiċi
- Parteċipazzjoni ekonomika tal-membri
- Awtonomija u indipendenza
- Edukazzjoni, informazzjoni u taħriġ
- Kooperazzjoni fost il-kooperattivi
- Tħassib għall-komunità
Madankollu, xi membri tal-komunità kooperattiva jemmnu li hemm it-tmien prinċipju jappartjeni fil-lista. Huma jemmnu li l-kooperattivi għandhom jaħdmu flimkien ma' gruppi oħra mmexxija miċ-ċittadini biex joħolqu ekonomija ġenwinament ekwa, inklużiva u demokratika. Jekk il-kooperattivi jadottaw dan il-prinċipju hekk imsejjah ġdid, ikollhom impatt saħansitra aktar sostanzjali fuq l-ekonomija l-kbira. Filwaqt li dan il-prinċipju jħeġġeġ lill-kooperattivi jinfluwenzaw l-ekonomija tagħhom intenzjonalment u direttament, ilkooperattivi ilhom jaqdu rwol importanti għal għexieren ta’ snin.
Intrapriżi kooperattivi huma proprjetà u operati mill-individwi li jużaw u jibbenefikaw mis-servizzi jew prodotti li tipprovdi l-kumpanija. Peress li l-membri
tal-ko-op huma wkoll membri talkomunità li sservi, tista’ tieħu deċiżjonijiet li huma l-aktar ta' benefiċċju għallkomunità. Il-membri tal-ko-op jistgħu jiddeċiedu kemm nies jimpjegaw, kemm jaqilgħu l-impjegati u kemm se jiswew l-oġġetti jew is-servizzi.
Il-kooperattivi jistgħu joħolqu aktar impjiegi minn mudell ta’ negozju tradizzjonali, u dan japplika ħafna għal Malta wkoll, u jiżguraw ukoll li l-ġid jitqassam b’mod aktar ugwali. Peress li l-biċċa l-kbira tal-kooperattivi mhumiex intrapriżi għall-profitt, il-membri se jerġgħu jinvestu ħafna mill-flus li jaqilgħu. Pereżempju, meta xi ħadd mill-komunità jixtri oġġett jew servizz mingħand ilkooperattiva, dawn imbagħad jużaw dawk il-flus biex iħallsu lill-impjegati tagħhom paga ġusta u ta’ għajxien, li żżid id-dħul tal-impjegati,u li huma wkoll membri tal-komunità. Minflok il-flus imorru mill-membru tal-komunità għas-
sid tal-kumpanija, iduru lura għal aktar membri fl-istess komunità.
Meta l-flus jibqgħu fil-komunità, iduru għal membri oħra u dejjem iżid il-ġid ta 'kulħadd b'mod ugwali. Meta aktar nies ikollhom aktar flus, jonfquhom fuq negozji oħra fil-komunità. Dan il-likwidità amplifikata tippromwovi t-tkabbir ekonomiku u ttejjeb il-kwalità tal-ħajja għal kulħadd fil-komunità.
Is-sitt prinċipju, il-kooperazzjoni fost il-kooperattivi, ifisser li l-kooperattivi għandhom jaħdmu flimkien biex joħolqu netwerk ta’ kooperattivi reġjonali, nazzjonali u globali biex imexxu 'l quddiem il-moviment u dak il-prodott li tant ikunu jemmnu fih. Madankollu, dan il-prinċipju mhux biss sempliċiment ixerred il-mudell tan-negozju kooperattiv — ixerred ukoll it-tkabbir ekonomiku li jiġi miegħu. L-adozzjoni globali talmudell tan-negozju jkollha effetti fit-
MARIO FAVA PRESIDENT AKL
tul fuq l-ekonomija globali. Għandha l-potenzjal li telimina l-faqar, tagħti spinta lir-rati tal-impjiegi u trawwem ekonomija bieżla u għonja b'mod ekwu. Dan partikolarment f’ żoni u reġjuni urbani.
Filwaqt li ekonomija globali stabbli u ugwali tista’ tidher fantasija utopika, huwa kompletament possibbli jekk ilmudell tan-negozju kooperattiv jista' jsir komuni daqs mudelli ta 'negozju tradizzjonali. Anke mingħajr it-tmien prinċipju, il-kooperattivi għandhom rwol kritiku fl-ekonomija attwali tagħna u għandhom il-potenzjal u s-setgħa li jsolvu ħafna mill-problemi li se jolqtu l-futur tagħna jekk nibqgżu ma nagżmlu xejn.
Il-Kooperattivi jtejbu t-Tkabbir Ekonomiku kemm fil-Komunitajiet Rurali kif ukoll fil-Komunitajiet Urbani
It-tkabbir ekonomiku kooperattiv huwa possibbli fi kwalunkwe ambjent. Minn rurali għal urban, kbar għal żgħar, jew għonja għal fqar, in-negozji kooperattivi jistgħu joperaw b'suċċess u jiffjorixxu f'assi kritiku tal-komunità. Mhux ilmudelli tan-negozju kollha jistgħu jakkomodaw l-istess livell ta’ offerta ta’ ko-ops u versatilità. Biex nifhmu aħjar kif il-kooperattivi jaħdmu daqshekk tajjeb għall-komunitajiet tagħhom, irridu nifhmu kif jistgħu jittħadmu fi kwalunkwe ambjent.
Il-kooperattivi jistgħu jtejbu t-tkabbir ekonomiku kemm fil-komunitajiet rurali kif ukoll f'dawk urbani
Il-punti segwenti jispjegaw dan f’ aktar dettal.
- Offerta ta’ Flessibilità
In-natura flessibbli tan-negozji kooperattivi hija r-raġuni primarja li jistgħu jadattaw u jirnexxu fi kwalunkwe daqs jew tip ta’ komunità. Il-kooperattivi jistgħu jfasslu l-prodotti jew is-servizzi tagħhom skont ilħtiġijiet tal-komunità u jsibu mod kif jagħmluhom kemm utli kif ukoll affordabbli. Filwaqt li l-kooperattivi jistgħu jeżistu fi kwalunkwe industrija, huma l-aktar komuni u ta’ suċċess flagrikoltura, u jagħmluhom għażla ideali għall-komunitajiet rurali.
Il-komunitajiet rurali tipikament ikollhom nuqqas ta’ nies u impjiegi, iżda rari jkollhom nuqqas ta’ ikel u bdiewa. Kooperattiva tista' tipprovdi mod eċċellenti biex tiġbor u tbigħ ilprodotti u tħeġġeġ lill-produtturi biex jaħdmu flimkien. Meta aktar produtturi jkunu involuti ma' ko-op, jistgħu jiksbu prezzijiet bl-ingrossa mill-fornituri tagħhom u jżommu l-ispejjeż baxxi għall-klijenti tagħhom. Din rajniha taħdem bħala mudell anki f’ Pajjiżna. Dan apparti li tinżamm it-tradizzjoni bejn il-ġenerazzjonijiet.
Fil-komunitajiet urbani, il-flessibbiltà tal-kooperattivi tippermettilhom jippersonalizzaw is-servizzi u l-prodotti tagħhom għal dak kollu li teħtieġ il-komunità. Peress li l-kooperattivi jistgħu joperaw fi kwalunkwe industrija, jagħmilha faċli għall-membri biex jivvalutaw il-komunità u jimlew kwalunkwe vojt fis-suq. Dan iġibna anqas dipendenti fuq importazzjoni, speċjalment f’ sitwazzjonijiet bħal ma kellna fl-2019 bil-pandemija.
2. Jiċċirkola l-Flus
Kemm iż-żoni rurali kif ukoll dawk urbani jiffaċċjaw problemi biċċirkolazzjoni tal-flus. Peress li n-negozji tradizzjonali, għall-profitt jiddominaw il-biċċa l-kbira tal-komunitajiet, il-flus ma jistgħux jiċċirkolaw kif suppost. B’negozji tradizzjonali, il-flus imorru mill-komunità għall-bwiet ta’ min għandu l-kumpanija. Bil-kooperattivi, il-flus jibqgħu fi ħdan il-komunità minħabba li kwalunkwe profitt imur lura fin-negozju, li mbagħad juża l-flus għal skopijiet li jibbenefikaw lill-komunità — bħal tnaqqis fil-prezzijiet u ingaġġi ta’ impjegati ġodda.
Din iċ-ċirkolazzjoni hija ta’ benefiċċju għal kull tip ta' komunità, iżda hija speċjalment ta’ għajnuna għallkomunitajiet li m'għandhomx likwidità qawwija. Meta membri ta’ komunità ma jkollhomx ħafna flus, ma jkollhomx ħafna x’jonfqu. Meta ma jkollhomx ħafna x’jonfqu, il-likwidità tal-komunità kollha hija aktar dgħajfa, u dan jirriżulta f’ekonomija aktar dgħajfa. Ilkooperattivi jiġġieldu din il-problema billi jdaħħlu aktar flus kontanti fiċċirkolazzjoni.
3. Toħloq Impjiegi
Fi kważi kull komunità, żieda flopportunitajiet ta’ xogħol hija ħaġa pożittiva. Anke jekk ir-rati tal-qgħad f’’ċerti pajjiżi kultant jonqsu, kemm fiżżoni rurali kif ukoll f'dawk urbani, jistgħu jerġgħu jogħlew fi kwalunkwe ħin. Hemm firxa wiesgħa ta’ varjazzjonijiet ta’ ko-op, iżda kull waħda toffri mod differenti u effettiv ta’ kif jinħolqu impjiegi ġodda.
Il-kooperattivi tal-ħaddiema huma mod tajjeb ħafna biex joħolqu s-sigurtà taxxogħol u l-pagi tal-għajxien peress li kull impjegat jikseb vot f’kull deċiżjoni li tieħu l-kooperattiva. Inkella, il-kooperattivi tal-produtturi jgħinu biex jinħolqu impjiegi aħjar u sigurtà tax-xogħol għaliex jippermettu lill-produtturi kollha jaħdmu flimkien, jaqsmu r-riżorsi u jixtru b’ ammonti akbar. Dan jagħmilhom aktar kompetittivi anki ma’ negozji tradizzjonali kbar.
4. Issaħħaħ il-Komunità
L-għan ewlieni ta’ negozju kooperattiv huwa li jaqdi lill-komunità. Ilkooperattivi jipprovdu impjiegi,
prodotti, servizzi u distribuzzjoni talġid, u jsaħħu wkoll il-komunità kollha kemm hi. Il-kooperattivi jgħallmu lill-membri tal-komunitajiet li fihom joperaw, tmexxija imprezzabbli u ħiliet professjonali li jgħinuhom fl-aspetti kollha ta’ ħajjithom. Huma jħeġġu wkoll lin-nies biex imexxu 'l quddiem il-moviment kooperattiv billi joħolqu u jappoġġjaw ko-ops oħra, bit-tama li l-benefiċċji ekonomiċi jkomplu jinfirxu. Dawn jagħtu spazji wkoll għal siegħat flessibli lil dawk il-membri tal-komunita’ i ma jkunux jistgħu jaħdmu ħinijiet normali jew twal miabba ċ-ċirkostanzi familjari tagħhom.
Kif Tħeġġeġ l-Iżvilupp Koperattiv filKomunità Tiegħek
Kemm jekk int individwu li qed tfittex li tappoġġja ko-op lokali jew sid ta' negozju kooperattiv li qed ifittex li jtejjeb il-moviment jew jassisti lil ħaddieħor, hemm diversi affarijiet li tista' tagħmel biex tgħin. F'moviment bħal dan, kull ftit appoġġ jgħin. Jekk qed tfittex li titgħallem aktar dwar kif tkabbar l-ekonomija kooperattiva, xi affarijiet li tista’ tagħmel biex tgħin jinkludu:
Qsim ta' Informazzjoni
L-informazzjoni u l-għarfien huma tnejn mill-aktar għodod b'saħħithom li tista' tuża biex tinkoraġġixxi l-iżvilupp. Innegozju kooperattiv huwa kunċett ġdid għal ħafna individwi u komunitajiet. Iktar ma tista’ tinfirex informazzjoni, aktar se jikber il-moviment. Naturalment, il-bidla ma tistax isseħħ bl-informazzjoni biss — iżda kwalunkwe azzjoni trid tibda bl-informazzjoni. Billi wieħed juża’ l-gżarfien tiegħu dwar innegozju koperattiv biex jgżin u jeduka lill-oħrajn, ikun ipoġġi l-pedament li fuqu tista’ sseħħ il-bidla.
2. Tikkuntattja lir-Rappreżentanti Tiegħek
Mod ieħor tajjeb ħafna biex tinkoraġġixxi l-iżvilupp kooperattiv huwa li tagħmel is-sentimenti tiegħek magħrufa lin-nies li jistgħu jagħtu bidliet reali lis-soċjetà u lill-ekonomija tagħna. Billi tikkuntattja lir-rappreżentanti lokali tiegħek, bħal kunsilli lokali, li jistgħu jixprunaw dan ittibdil. Tista' tgħinhom isiru aktar konxji tax-xewqat u l-bżonnijiet tan-nies li jirrappreżentaw.
Eżempju tajjeb huwa dawk is-sidien ta’ negozji li jkun bi ħsiebhom jirtiraw bl-eta’ u ma jkollhom lil ħadd li jista’ jmompli jmexxi n-negoazju. B’ koperattiva minn membri fil-komunita’ dak is-servizz ikun jista’ jkompli jingħata anki wara li dawn il-persuni jirtiraw. Dan huwa eżerċizzju li anki jistgħu imexxu ilKunsilli Lokali.
3. Bini ta' Alleanzi
Il-formazzjoni ta' alleanzi ma' unjins u organizzazzjonijiet mhux governattivi,
jew NGOs, hija mod tajjeb ħafna biex tinfirex l-informazzjoni, tiġbor flimkien ir-riżorsi u tikkollabora ma' individwi li jaħsbuha l-istess. In-negozji kooperattivi u t-trejdjunjins għandhom għanijiet simili għall-impjegati tagħhom, inklużi sigurtà mtejba tax-xogħol, pagi u kundizzjonijiet tax-xogħol. L-NGOs f’oqsma bħalliżvilupp soċjali, l-iżvilupp rurali, issaħħa u l-edukazzjoni għandhom ukoll għanijiet simili bħall-kooperattivi, peress li t-tnejn jaqdu l-komunitajiet li joperaw fihom. Meta tibni alleanza ma 'dawn l-organizzazzjonijiet, il-kooperattiva tiegħek se tissaħħaħ u jkollha aċċess għall-informazzjoni u l-istrateġiji ta' dik l-organizzazzjoni.
4. L-iżvilupp ta' Standards u Strateġiji Ġodda
Peress li l-ekonomiji, is-soċjetajiet u l-komunitajiet qed jinbidlu kontinwament, il-kooperattivi jridu jitgħallmu kif jadattaw. Billi ssegwi l-aħħar żviluppi tal-moviment kooperattiv u kontinwament tisfida lilek innifsek biex toħroġ bi strateġiji u standards ġodda, tista’ tiżgura li l-kooperattiva tiegħek tibqa' fil-wiċċ. Mod tajjeb biex tibqa' aġġornat dwar l-aħbarijiet u x-xejriet riċenti huwa li ssegwi kwalunkwe pubblikazzjonijiet li jkopru stejjer dwar l-industrija tiegħek jew in-negozju kooperattiv b'mod ġenerali. Lokalment hemm koperattivi li jagħmluj dan b’ mosd mill-aktar eċċezzjonali.
5. Ngħinu lil Oħrajn Jorganizzaw
Wieħed mill-aktar prinċipji sinifikanti tan-negozju kooperattiv huwa l-edukazzjoni, l-assistenza u l-appoġġ ta’ kooperattivi oħra fl-industrija jew filkomunità tiegħek. Sakemm il-mudell tan-negozju ko-op jibqa’ fil-minoranza, jirriskja li n-negozji l-kbar jopponuh jew sażansitra jippruvaw jeqirduh. Biex ngħinu l-iżvilupp ekonomiku talkooperattivi lokali, jeħtieġ li nappoġġaw lil oħrajn fil-vjaġġ tagħhom lejn l-għanijiet tal-koperattiva tagħhom, għaliex dan huwa kunett fejn ħadd ma jista’ jaħdem għal rasu.
Konkluzjonijiet
Jekk wieħed ikollu jara’ x’ joħroġ minn dan kollu, jsib li l-kunċett ta’ koperattiva jagħti sens ta’ assigurazzjoni filkomunitajiet. Ikattar is-sens ta’ appartenenza u s-sens parteċipattiv. Jagħti sens ta’ ugwaljanza u ekwita u fuq kollox iħares l-interessi u l-bżonnijiet tal-komunita’. Fejn negozji oħra primarjkament iħarsu lejn il-profitt, ilkoperattivi jagħtu aktar sens soċjali.
Għaldaqstant, anki f’ ambjent ta’ Pajjiż żgħir bħal Malta, hemm ambjent u għalqa fertili fejn dawn il-koperattivi jistgħu jaħdmu ujiffjorixxu Damn jekk dejjem isibu lil min jissapportjhom, lil min jemmen fihom u lil min lest jikser l-istatus quo u jaħdem lejn din iddirezzjoni.
STABBILTÀ
Mhumiex konvinċenti l-argumenti tal-Kamra tal-Kummerċ li l-programm tal-gvern għat-trażżin tal-prezzijiet, Stabbiltà, ma
kellu l-ebda effett. Veru li jekk tħares lejn kif żvolġiet in-nisġa tal-prezzijiet internazzjonalment fl-aħħar xhur xorta waħda suppost li l-għoli tal-ħajja kien jonqos “waħdu”. Il-bużillis qiegħed fis-suppost.
Kien ikun hemm l-istess riżultat mingħajr
Stabbiltà, intqal. Biss, wisq ta’ spiss l-addattamenti ekonomiċi f’pajjiżna ma jsegwux it-tendenzi Ewropej. Għal dan jaħti ċ-ċokon tal-gżejjer, imma jaħtu wkoll ta’ spiss arranġamenti moħbija jew le bejn l-operaturi ekonomiċi.
Did-darba, l-eżistenza tal-programm
Stabbiltà serviet ta’ ankra biex ma jħallix il-prezzijiet jinsaqu ’l quddiem minn kurrenti moħbija anke waqt li internazzjonalment il-baħar tal-prezzijiet ikkalma.
Naturalment il-Kamra tal-Kummerċ għandha interess vestit biex tiċħad dilħaġa. Għaliha l-argument jibqa’ li is-suq
isuq. Imma mhux dejjem, mhux biss. L-GĦANIJIET TAL-ISPORT
Ili d-deċennji nisma’ argumenti dwar x’għandhom ikunu l-għanijiet fil-politika nazzjonali dwar l-isport. Emfażi fuq suċċess internazzjonali billi niffokaw fuq l-isportivi elite li b’taħriġ intensiv jistgħu
jaqtgħu figura internazzjonalment?
Jew konċentrament ta’ riżorsi fuq edukazzjoni u taħriġ sportiv għall-kotra, indipendentement minn kull ħsieb ta’ rebħ kompetittiv, u dan biex titjieb issaħħa u l-kwalità tal-ħajja taċ-ċittadini?
Qatt ma jkun ċar kif qed jiġu deċiżi
Minn Dr Alfred Sant
dawn il-mistqosijiet. Jista’ jkun li qatt ma ġew deċiżi tabilħaqq. Li forsi jispjega l-fatt għaliex la f’qasam u lanqas fl-ieħor ma nistgħu ngħidu b’onestà, li fuq bażi umana, rajna xi progres reali. Dwar titjib ta’ faċilitajiet fiżiċi iva.
Dwar l-impatt fuq is-saħħa taċ-ċittadini, l-aktar stampa ċara tatulna dan l-aħħar, l-istatistika Ewropea dwar l-obesità. Minnha ħareġ li pajjiżna jispikka fuq kważi l-oħrajn kollha fl-obesità ġenerali
taċ-ċittadini tiegħu.
FEHMA
Qed issir inkwetanti l-fehma li għadha tinfirex li m’hemmx biżżejjed integrità fil-governanza tal-pajjiż. Ir-raġunijiet li tisma’ għal dan huma varji u jiddependu ħafna mil-pożizzjoni politika ta’ min jagħmilhom.
Li hemm strateġija konxja ta’ gruppi ta’
nies biex jifirxu l-fehma hi ħaġa ċara. Li din l-istrateġija tinkludi esaġerazzjonijiet, taħwid ta’ fatti u għajdut, fost elementi oħra, hu wkoll ċar.
Imma l-fehma qed tinfirex fost nies li mhumiex ta’ subgħajhom f’ħalqhom. Li mhumiex Nazzjonalisti tal-qalba. Uħud minnhom jappoġġjaw il-gvern Laburista mhux għax iridu jirkbu sakemm qed imexxi l-partit tagħhom, imma b’mod ġenwin.
Filfatt dawn tal-aħħar huma fost l-aktar inwketati.
Il-gvern jagħmel ħażin jekk jinjora dan li jinsab għaddej – jekk sempliċement iwaħħal fl-avversarji tiegħu għax qed iħarrfu. Hemm mod wieħed kif jilqa’ effettivament għal dit-theddida. Billi kontra kull abbuż li jinkixef, jittieħdu passi qawwija ta’ kontroll u trażżin li jitwasslu sal-aħħar.
