Jouw toekomst na
Biologie
Bij ons leer je de wereld kennen
Oneindig veel verhalen vertellen Auke-Florian Hiemstra Student, schrijver, verteller, onderzoeker ‘Toen ik in Leiden begon met een introductieweek, interviewde een journalist van het Leidsch Dagblad een aantal eerstejaars, waaronder mij. Ik vertelde dat ik Biologie ging studeren en schrijver wilde worden. De krant was op zoek naar een wetenschappelijk columnist en toen mocht ik een proefcolumn schrijven. Dat beviel, en zo had ik al een mooie bijbaan voordat ik een kamer had.’ ‘Ik ben al van jongs af aan met schelpen bezig. Biologie lag daarom voor de hand en Leiden trok me aan vanwege Naturalis met zijn collecties planten en dieren – ik verzamelde zelf ook. Tijdens mijn bachelor deed ik onderzoek aan de Nautilus, de enige inktvis die in een schelp woont. Ik vond het zo gaaf om iets nieuws te ontdekken dat ik dat project flink heb uitgebreid. Ik bekeek collecties door heel Europa, deed veldwerk in de Filippijnen en presenteerde mijn resultaten op het World Congress Malacology in Maleisië. Sindsdien wil ik niet alleen schrijver, maar ook onderzoeker worden.’
Biologie is veelzijdig en alles waar je in duikt blijkt interessant. ‘Biologie is een veelzijdig vakgebied en alles waar je in duikt blijkt interessant. Het is fantastisch dat ik er op radio en tv over mag vertellen. Bij Willem Wever kan ik kiezen welke vragen van kinderen ik beantwoord. Ik kies vaak voor vragen waarbij ik een link kan leggen naar milieuvervuiling of klimaatverandering.’
2
2016 bachelor Biologie Universiteit Leiden Volgt de master Biology: Evolution, Biodiversity and Conservation aan de Universiteit Leiden
CV
Wetenschapscolumnist Leidsch Dagblad Lid team wetenschapscommunicatie Naturalis Inktvisexpert, Radio 1 Dierenexpert, Willem Wever
Jouw toekomst na Biologie Wil je alles weten over humane ziekten, biotechnologie, evolutie, biodiversiteit of duurzaamheid? De opleiding Biologie omvat dit allemaal en biedt een brede basis voor je toekomstige carrière. De combinatie van vakkennis en academische vaardigheden
wetenschappelijk onderzoek, bijvoorbeeld als promovendus
maakt biologen aantrekkelijk voor werkgevers. Tijdens de studie
in het fundamentele onderzoek (gericht op het uitbreiden
Biologie kom je in aanraking met veel andere vakgebieden,
van de wetenschappelijke kennis) of toegepaste onderzoek
wat ook een voordeel oplevert voor de latere beroepspraktijk.
(gericht op het ontwikkelen van een technologie, product of
Bovendien leer je als bioloog om complexe problemen te
dienst). Maar ook wanneer je niet als onderzoeker aan de slag
analyseren en op te lossen.
wilt, heb je als bioloog veel mogelijkheden. Zo kun je aan de slag gaan bij de overheid als adviseur, beleidsmedewerker of
Tijdens je studie
voorlichter. Daarnaast gaan veel afgestudeerde biologen het
De richting van je carrière bepaal je al tijdens je studie door
bedrijfsleven in, en werken bijvoorbeeld als (marketing) adviseur
de vakken die je kiest en de onderzoeksgroepen waarbij je
of manager (kwaliteitszorg) in de farmaceutische industrie, bij
projecten doet. Tijdens de master kun je je gaan specialiseren in
landbouwbedrijven (zoals een zaadveredelingsbedrijf), of in de
verschillende richtingen zoals het onderzoek, het bedrijfsleven,
biotechnologische industrie. Biologen kunnen ook aan de slag in
het onderwijs, of de wetenschapscommunicatie. Wat je naast je
de wetenschapscommunicatie, bijvoorbeeld bij een museum of in
studie doet kan ook bepalend zijn. Zo kun je bijvoorbeeld aan de
de journalistiek. Tenslotte kiezen sommige biologen ervoor om
slag als onderwijsassistent om aan je didactische vaardigheden te
hun eigen een bedrijf te starten.
werken. Wat afgestudeerde biologen met elkaar gemeen hebben is dat ze
Arbeidsmarkt
geïnteresseerd zijn in nieuwe ontwikkelingen, open staan voor
De master Biologie is een echte onderzoeksmaster.
andere inzichten en een grote betrokkenheid hebben bij mens en
Veel afgestudeerde biologen gaan daarom verder in het
maatschappij.
Waar komen biologen terecht?
In de grote cirkels zijn meer alumni werkzaam. Wetenschapscommunicatie ICT/Telecom
Onderzoek (wetenschap, musea, medisch)
Onderwijs
Zelfstandig (eigen bedrijf)
Overheid en Non-profit
Industrie
Overig o.a. zakelijke dienstverlening
3
Van kennis naar product Wouter Bruins Biotechnologisch ondernemer
CV 2006 – 2013 studie Biologie Universiteit Leiden Specialisatie: Science Based Business
4
Ondernemer In Ovo; Amplino MVO Pluimvee Award 2011 Vodafone Mobiles for Good Herman Wijffels Innovatieprijs Zestiende plaats in de ‘Duurzame 100’, Trouw, 2013 ‘Nerd van het Jaar’, oftewel de beste techneut, weekblad Vrij Nederland, 2015
Al tijdens zijn studie begon Wouter Bruins aan zijn toekomst te bouwen. Hij richtte twee bedrijven op waar hij zijn biologische kennis en ondernemerszin goed kwijt kan. ‘Geen dag is voor mij hetzelfde. De ene dag
‘Ik moest stage lopen bij een bedrijf en besloot
krijg ik een machinebouwer over de vloer,
toen om samen met een studiegenoot er zelf
de volgende dag praat ik over intellectueel
één op te richten. Ik ging bij allerlei mensen
eigendom en contracten. Tussendoor doe ik
langs om te vragen wat ik als bioloog kon
onderzoek. Ik werk voor twee bedrijven die
betekenen, zoals bij een bloemenveiling en
ik zelf mede heb opgericht. In Ovo maakt
een fysiotherapeut. Zo kwamen we bij het
producten voor de pluimveesector, zoals
haantjesprobleem. We financierden ons bedrijf
een systeem dat kippeneieren onderscheidt
met prijzen, subsidies en giften. Het mooie is
in mannelijk en vrouwelijk. Tot nu toe
dat iedereen open staat voor een enthousiaste
worden voor de fok van leghennen alle
student. Ik had dan ook goede mentoren.’
eieren uitgebroed en de haantjes gedood. Als je de mannelijke eieren er uithaalt, scheelt dat dierenleed en kosten. Het andere bedrijf, Amplino, ontwikkelt gevoelige DNA-technieken, bijvoorbeeld om de
Er zijn kansen genoeg in de biologie.
malariaparasiet op te sporen.’ ‘Toen we als studenten practica in het lab ‘Toen ik ging studeren, dacht ik dat ik leraar
deden en door een microscoop keken, dacht
zou worden. Maar ik zag op het Bioscience
ik nog helemaal niet aan toepassingen. Maar
Park in Leiden al die biotechbedrijven en werd
nu gebruik ik die kennis. Het helpt wanneer
gegrepen door het idee om vanuit biologische
je als student al vroeg weet wat je met je vak
kennis een product te ontwikkelen. Ik koos
wilt en daar naar toe werkt. Dan zijn er kansen
daarom voor het mastertraject Science Based
genoeg. In de biologie zijn er veel stormachtige
Business ter voorbereiding op een carrière in
ontwikkelingen. Het is dan ook net een
het bedrijfsleven.’
snoepwinkel.’
5
Anniek de Vreede Biologiedocente ‘Tijdens de bachelor Biologie in Leiden volgde ik een cursus lesgeven en deed ik een kennismakingsstage op een middelbare school. Het onderwijs bleek leuker dan ik had verwacht. Ik had aanvankelijk onderzoeker willen worden, maar bij onderzoeksprojecten tijdens de master Ecology and Evolutionary Biology, ontdekte ik dat onderzoekers zo veel taken hebben
Erwin Mattijssen Forensisch wetenschapper
dat ze minder toekomen aan praktisch werk. Ik wilde juist praktisch bezig zijn en daarom heb ik ervoor gekozen om docent te worden. In Leiden volgde ik de uitdagende lerarenopleiding World Teachers Programme, gericht op tweetalig onderwijs.
‘Mijn werk bij het Nederlands Forensisch Instituut is een
Ik liep stage in Nederland, en heb drie weken lesgegeven in
mooie combinatie van wetenschappelijk onderzoek en praktijk.
een Indianenreservaat in Amerika.’
Ik houd me bezig met schietincidenten, met vragen als: uit welk vuurwapen komt de kogel en waar heeft de schutter
‘Nu geef ik alweer zes jaar les op een tweetalige school in
gestaan? Daarnaast toets en ontwikkel ik methodieken die we
Rotterdam, voornamelijk in biologie. Het contact met de leerlin-
toepassen om die vragen te beantwoorden.’
gen vind ik het leukst. Door hun reacties loopt elke dag anders dan gepland. Ik verveel me dan ook nooit.’
‘Dit was niet per se het toekomstbeeld waarmee ik Biologie ging studeren. Van tevoren vond ik vooral evolutiebiologie interessant en dat was het ook. Maar tijdens mijn bachelor in Leiden merkte ik dat ik maatschappelijke vraagstukken wilde aanpakken. Forensisch onderzoek trok me aan, omdat je daarmee misdaden helpt oplossen en zo de samenleving veiliger maakt. Met mijn bachelor kon ik overstappen naar de master Forensic Science aan de Universiteit van Amsterdam.’ ‘Bij het werk dat ik nu doe heb ik veel profijt van mijn bachelor Biologie. Daar heb ik de basisbeginselen van goed onderzoek geleerd.’
Bij Biologie heb ik de basisbeginselen van goed onderzoek geleerd. 6
Het contact met de leerlingen vind ik het leukst.
Hermen Visser Ondernemer in de wetenschapscommunicatie ‘Het was moeilijk om een studie te kiezen, maar het enthousiasme van de biologiedocent gaf de doorslag. Wat ik met biologie wilde doen, wist ik nog niet. Dus voor mij was de studie een spannende ontdekkingstocht waar gaande weg is gebleken waar mijn interesses lagen. Ik viel voor de wetenschapscommunicatie en deed tijdens mijn master de specialisatie Science Communication and Society.’
Anne van der Meij
‘Er zijn veel goede en gedreven wetenschappers die onzichtbaar
Promovenda moleculaire biotechnologie
ene bedrijf train ik wetenschappers om hun verhaal te vertellen,
blijven. Daar wil ik iets aan doen. Ik heb twee bedrijven; in het in het andere koppel ik onderzoekers aan kranten, radio en
‘Toen ik Biologie ging studeren, leken onderzoek en onderwijs
tv. Daarnaast schrijf ik twee dagen per week teksten voor de
me allebei leuk. Ik kwam naar Leiden omdat je hier breed
website De Kennis van Nu. Wat ik bij Biologie heb geleerd is
begint en veel practica hebt. Een sterk punt is ook dat
om me in een onderwerp vast te bijten, het te analyseren en
onderzoeksgroepen de studie verzorgen. Zo kom je dicht bij
betekenis te geven. Deze vaardigheid pas ik dagelijks toe.’
het onderzoek. Daar raakte ik door gefascineerd, dus daarin wilde ik verder.’
‘Ik had Biologie gekozen vanuit mijn interesse voor ver-
Je in een onderwerp vastbijten, het analyseren en betekenis geven.
schillende levensvormen. Ik koos voor de master Microbial Biotechnology and Health omdat ik het mooi vind hoe een cel functioneert. Nu werk ik bij de Universiteit Leiden met Streptomyceten: bacteriën die antibiotica maken. Ik ga na welke antibiotica ze kunnen maken en hoe je ze moet stimuleren om dat daadwerkelijk te doen. Er is grote behoefte aan nieuwe antibiotica omdat ziekteverwekkers ongevoelig worden voor bestaande middelen.’ ‘Het werk als promovenda is nog leuker dan ik had kunnen denken. Elke dag is een spannende ontdekkingstocht. Ik ga zeker proberen om na mijn promotie in de wetenschap actief te blijven.’
7
Aanstekelijk enthousiasme Desirée Hagens Educatiemedewerker
CV 2005 – 2010 studie Biologie Universiteit Leiden Specialisatie: Science Communication and Society
Sinds 2016 werkzaam bij NEMO Science Museum Opzet en uitvoering van ‘Antibiotica Gezocht!’, winnaar Academische Jaarprijs 2011 Werkervaring: Museum Boerhaave, Universiteit Leiden, De Praktijk
8
Desirée Hagens ging studeren uit nieuwsgierigheid voor de wetenschap. Als medewerker educatie bij NEMO probeert ze nu de nieuwsgierigheid van kinderen te prikkelen. ‘Laatst gaf ik een workshop voor docenten van
‘Als masterrichting koos ik voor Science
middelbare scholen zoals we die ook zouden
Communication and Society en heb ik stage
geven aan kinderen. Ze moesten een praktisch
gelopen bij Museum Boerhaave. Ik kreeg
probleem oplossen, een vervoersprobleem.
tijdens die stage veel vrijheid om mijn eigen
Na afloop vertelde een docent dat ze was
koers te bepalen. Ik heb bijvoorbeeld een
geïnspireerd om op eenzelfde manier in de
stadswandeling door Leiden ontwikkeld,
klas te gaan werken. Daar doe ik het voor. Ik
en geholpen met de ontwikkeling van de
vind wetenschap en techniek tof en breng mijn
tentoonstelling “Say Cheese” over de mond. We
passie daarvoor graag over.’
lieten bijvoorbeeld zien hoe de mond verandert als iemand emoties toont. Na mijn afstuderen
‘Ik koos voor Biologie omdat het een brede
kon ik nog een tijd bij Museum Boerhaave
studie is die aansloot bij mijn nieuwsgierige
blijven werken.’
aard. Ik heb toen voor Leiden gekozen, omdat het kleinschalig is en vanwege de gedragsbiologie die daar wordt gegeven. Voor dat vak zijn we een keer gaan kamperen in de duinen om ’s morgens vroeg naar de vogels te luisteren. Het aanstekelijke enthousiasme van
Ik wil mijn passie voor wetenschap en techniek delen.
de docenten zal me altijd bijblijven. Ik kijk ook met evenveel plezier terug op de activiteiten
‘Bij NEMO doe ik nu veel verschillende dingen.
die ik deed voor de Leidse Biologen Club. Al
Zo nemen we deel aan een Europees project
met al heb ik tijdens mijn studie ontzettend
Tinkering, waar we kinderen vanaf 8 jaar een
veel geleerd: analytisch denken, projectmatig
technisch systeem laten bouwen. De bedoeling
werken, samenwerken, het organiseren van
hiervan is dat kinderen iets over wetenschap
evenementen.’
en technologie leren door er zelf op een innovatieve manier actief mee bezig te zijn.’
9
Bioloog met een missie Merijn Tinga Kunstenaar ‘Surfend langs de Nederlandse kust zag ik hoe veel afval daar ligt. Uit verbazing (en frustratie) maakte ik in 2014 een kitesurfboard van plastic afval dat ik in één maand op 250 meter strand verzamelde. Dat was 10 kilo. Omgerekend spoelt er per maand langs onze kust materiaal aan voor 1400 boards. Met mijn board surfte ik de hele kust langs om het plasticprobleem zichtbaar te maken.’ ‘In september 2016 stak ik de Noordzee over van Scheveningen naar Engeland met de bedoeling een record te vestigen. Het was een zware dag met harde wind en metershoge golven. Het lukte net niet: met de kust al in zicht moest ik de volgboot in omdat de wind wegviel. Geen record dus, maar wel een prachtig verhaal. Ik zie die tocht als kunstwerk, een performance. Ik heb er een actie aan gekoppeld: ik verzamel handtekeningen voor het invoeren van statiegeld op kleine petflesjes. Daarmee zouden we 40 procent van het plastic zwerfafval vermijden.’
Dit biologische probleem breng ik als kunstenaar aan de man. ‘Om de actie te onderbouwen heb ik een studie gemaakt van het plastic in zee: wat voor stoffen zijn het, wat is het effect op dieren. Dat is mijn biologische achtergrond. Maar ik breng het probleem op een persoonlijke manier aan de man: als kunstenaar.’
CV 1991 – 1996 studie Biologie Universiteit Leiden Richting: Medische Biologie
Sinds 2004 kunstenaar Sinds 2014 Plastic Soup Surfer 10
Loopbaanadvies Jouw studie kan de basis vormen voor heel diverse loopbanen,
Het Alumni Mentornetwerk
zoals de voorbeelden in deze brochure laten zien. Hoe jouw
Om je op weg te helpen met je carrière zetten wij de kennis en
loopbaan er precies uit gaat zien, hoef je aan het begin van
ervaring van Leidse alumni in. Via het online mentornetwerk
de opleiding nog niet te weten. Tijdens de opleiding word
kun je in contact komen met ervaren alumni en hen eenvoudig
je geholpen bij het maken van studiekeuzes die van invloed
benaderen voor advies. Het eerste contact is laagdrempelig en
zijn op jouw carrière. Ook organiseert de Universiteit
je mag zelf bepalen hoe jouw mentorrelatie eruit ziet: eenmalig
Leiden diverse activiteiten om je te laten kennismaken
of herhaaldelijk contact, persoonlijk of juist digitaal. Zo kunnen
met de arbeidsmarkt, zoals de voorlichtingsdagen voor
alumni en studenten elkaar inspireren en werken we aan een
de Masterkeuze, Bètabanenmarkt en de Bio Science Park
hechte Leiden Science gemeenschap.
Excursie. Daarnaast helpt de Science Career Service jou bij jouw loopbaankeuzes en kun je het advies inwinnen van
mentornetwerk.universiteitleiden.nl
ervaren alumni via het Alumni Mentornetwerk. Al deze diensten bieden jou de mogelijkheid om al tijdens jouw studie de arbeidsmarkt te verkennen en kennis en ervaring op te doen voor de loopbaan die het best bij jou past.
Science Career Service De Science Career Service is er om jou te ondersteunen bij jouw vragen die gaan over studiekeuze en loopbaanoriëntatie, bijvoorbeeld door: • Informatie te geven over de mogelijkheden op de arbeidsmarkt. • Workshops en trainingen aan te bieden op het gebied van sollicitatievaardigheden. • Een persoonlijk gesprek met de loopbaanadviseur gespecialiseerd in jouw vakgebied. lucareerzone.com
11
Colofon
Druk: UFB/Grafimedia Vormgeving: Creja ontwerpen Fotografie: Hielco Kuipers, Pim Rusch Interviews alumni: Willy van Strien Met dank aan alle alumni die in deze brochure hun verhaal wilden vertellen. © Januari 2017 Aan deze uitgave, die met zorg is samengesteld, kunnen geen rechten worden ontleend.
Bij ons leer je de wereld kennen
Meer informatie:
studereninleiden.nl/biologie assistentopleiding@biology.leidenuniv.nl