Wekelijks magazine bij jouw krant • 3 maart 2018
K WER
ZO MOE VAN… R A A D D R O W EN? IK
STRESS VERSUS SLAAPTEKORT - P. 3 Erger dan je denkt
OPINIE PAUL VERHAEGHE - P. 5 Prestatiedruk houdt ons wakker
KORTSLAPERS, WERELDHEERSERS? - P. 6 Deze beroemdheden slapen amper
3 maart 2018 - vacature.com
18
1 WERKNEMER OP 3 SLAAPT (TE) SLECHT Vermoeidheid: heel wat mensen staan ermee op en gaan ermee slapen. Je zou haast denken dat het bij een actief leven hoort. «Maar dat is niet het geval. Als jij je ’s morgens niet uitgerust voelt, moet je ingrijpen», waarschuwt slaapexpert prof. dr. Johan Verbraecken. De gevolgen van een slaaptekort zijn namelijk niet min. «Hoeveel uur slaap je precies nodig hebt, verschilt van persoon tot persoon», weet prof. dr. Johan Verbraecken, coördinator van het slaapcentrum van het UZ Antwerpen.
31% van de werknemers is niet goed uitgerust en heeft daardoor moeite om enthousiasme op te brengen voor het werk prof. Lode Godderis
«Langslapers zullen pas goed functioneren na negen tot tien uur slaap. Kortslapers hebben daarentegen al genoeg met vier tot vijf uur per nacht.» Zou jij het ook handig vinden om wat minder tijd in bed te moeten doorbrengen? Helaas, het is niet mogelijk om je lichaam hierop te ‘trainen’. «Het is belangrijk om voor jezelf uit te zoeken hoe lang jij moet slapen om je uitgerust te voelen, en om je daar echt aan te houden», benadrukt de professor. «Elk uur dat je te weinig slaapt, heeft een impact op je welzijn. Tijdens elke te korte nacht, bouw je namelijk een slaapschuld op. En die is heus niet zo gemakkelijk in te lossen. Als je tijdens de werkweek systematisch twee uur te laat onder de wol kruipt, maak je dat niet goed door eens wat langer te blijven liggen in het weekend. Dat heeft ook weinig zin, want het verstoort je slaappatroon,
waardoor je ’s avonds moeilijker in slaap raakt en verder aan je slaapschuld bouwt. Eens je totale schuld de grens van 3.000 uur overschrijdt, kan je permanente schade berokkenen aan je hersenen. Onderzoek heeft aangetoond dat de neuronen die betrokken zijn bij het reguleren van je slaapritme bij zo’n belasting gaan afsterven. Dat maakt dat je chronische slaapproblemen kan ontwikkelen waardoor je permanent vermoeid blijft.» Daarnaast zijn er verbanden gevonden tussen langdurig slaaptekort en overgewicht, een verlaagd afweersysteem, kanker, dementie, cardiovasculaire ziekten zoals een hoge bloeddruk en diabetes en een verhoogde kans op een beroerte of hartaanval. Kortom: je denkt misschien dat je tijd wint door wat minder te slapen, maar op het einde van de rit is dat niet het geval. VICIEUZE CIRKEL Ook op korte termijn zijn de negatieve effecten van vermoeidheid duidelijk merkbaar. Je hebt minder energie, je kan je moeilijker concentreren, je wordt vergeetachtig en prikkelbaar. «Bovendien zorgt een tekort aan slaap ervoor dat je minder goed kan omgaan met stress», weet dr. Verbraecken. «Terwijl je slaapt, laad je namelijk niet alleen fysiek je batterijen op, je verwerkt ook alle emoties van de voorbije dag. Dat proces vindt plaats vlak na de diepe REMslaap. Slaap je te weinig of niet diep genoeg, dan blijft de stress sluimeren.» Jammer genoeg is stress net één van de oorzaken waarom we minder en oppervlakkiger slapen. «Onder invloed van stress maken we het hormoon cortisol aan», legt de slaapexpert uit. «Dat helpt ons om snel en alert te reageren.
Normaal gezien neemt je cortisolgehalte af doorheen de dag, zodat je ’s avonds in slaap kan vallen. ’s Nachts begint de productie opnieuw, met een piek tegen de ochtend, wanneer je wakker wordt. Als je overdag echter te veel cortisol geproduceerd hebt, kan je de slaap moeilijker vatten. Bovendien ga je tijdens de nacht ook meer stresshormoon aanmaken, zodat je te vroeg wakker schiet, soms nog in het midden van de nacht. Stress en slaaptekort gaan met andere woorden hand in hand.» 1 WERKNEMER OP 3 SLAAPT SLECHT Je kan dus gerust zeggen dat ons werk, en de stress die ermee gepaard gaat, een negatieve impact heeft op ons slaappatroon. Dat bevestigt ook Lode Godderis, professor arbeidsgenees-
Eens je totale slaapschuld de grens van 3.000 uur overschrijdt, kan je permanente schade berokkenen aan je hersenen prof. dr. Johan Verbraecken
kunde en directeur Kennis, Informatie en Research van de Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk IDEWE: «Denk maar aan de alarmsignalen van een burn-out: moeilijk inslapen en slecht doorslapen zijn de eerste tekenen dat je het rustiger aan moet doen op professioneel vlak.» Lees verder blz. 4 >
3
vacature.com - 3 maart 2018
> Vervolg blz. 3 Volgens een recente studie van IDEWE is maar liefst 31% van de werknemers in een dagregime niet tevreden over zijn of haar slaapkwaliteit. «52% van hen heeft meerdere keren per week meer dan een halfuur nodig om in slaap te vallen. 50% slaapt minder dan zes uur per nacht. 22% wordt regelmatig wakker. Dat laat zich uiteraard voelen tijdens de dag: 31% is niet goed uitgerust en heeft daardoor moeite om enthousiast te zijn.» SCHULD WERKGEVER? Toch is het te gemakkelijk om alle schuld in de schoenen van de werkgever te schuiven. «We dragen ook zelf te weinig zorg voor onze nachtrust», vindt de professor. «Als we thuiskomen van het werk, willen we nog van alles doen. Tijd doorbrengen met ons gezin, sporten, werken op de computer, surfen op sociale media… Daardoor gaan we steeds later slapen. Het is goed om na het werk even te ontspannen, maar overdrijf er niet in. Schermen zoals die van onze televisie, laptop, smartphone en tablet zenden bovendien blauw licht uit. Blauw licht onderdrukt de aanmaak van melatonine. Dat is een natuurlijk slaaphormoon, dat ervoor zorgt dat je moe wordt en goed kan doorslapen. Series kijken of berichtjes sturen in bed is dus absoluut geen goed idee.»
We lijken te weinig te beseffen dat wij het ons lichaam moeilijk maken om voldoende te slapen. Steeds meer bedrijven organiseren dus infosessies, om hun werknemers te wijzen op het belang van een goede nachtrust. Bayer is er een van. «We vinden
het belangrijk dat onze medewerkers goed uitgerust zijn», vertelt Joris Poppe, corporate communications manager bij Bayer België. «Wie voldoende slaapt, voelt zich gewoon veel beter. Bovendien kan je je beter concentreren als je uitgeslapen bent,
Uit gesprekken met onze medewerkers bleek dat vooral smartphones en sociale media hun slaapkwaliteit onder druk zetten Joris Poppe, Bayer
HELP,
IK WERK IN PLOEGEN! Eén op de drie werknemers in dagdienst slaapt slecht, maar bij ploeg- en nachtwerkers is het probleem nog veel groter. «Er bestaan geen concrete cijfers over hun slaaptevredenheid, maar we weten wel dat mensen die ’s nachts werken gemiddeld een uur minder lang slapen», weet prof.dr. Johan Verbraecken. «Dat komt omdat ze overdag in bed moeten kruipen, terwijl het licht is en hun lichaam net allerlei biologische processen geactiveerd heeft. Hetzelfde geldt voor werknemers in vroege en late ploegen, aangezien zij steeds opnieuw moeten wennen aan een wisselend regime.» Heb jij hier ook last van? De volgende tips kunnen je helpen om toch beter uitgerust te zijn.
1. Ga op tijd naar bed
2. Wat als het niet lukt?
Reken uit hoeveel slaap jij nodig hebt en verplicht jezelf om op tijd in bed te kruipen. Zorg ervoor dat je kamer donker en stil is en de juiste temperatuur heeft, rond de 18 graden. Vraag aan je familie om je niet te storen. Het kan helpen om een vast ritueel in te bouwen in het uur voor je gaat slapen. Zo leert je lichaam om te kalmeren eens je daarmee begint.
Kan je de slaap toch niet vatten? Sta even op om iets rustigs te doen. Géén lichaamsbeweging, dat houdt je wakker. Vermijd ook digitale schermen, zoals die van je smartphone of tv. Lezen is wel een goed alternatief. Drink sowieso geen alcohol voor het slapengaan. Je denkt misschien dat je sneller in slaap valt na een glaasje wijn, maar je slaap zal oppervlakkiger zijn, waardoor je minder uitgerust wakker wordt.
3 maart 2018 - vacature.com
4
je zet betere resultaten neer en je hebt minder kans op een arbeidsongeval.» SLAAPLES OP HET WERK Het farmaceutisch bedrijf riep de hulp in van een externe slaapcoach, die in een workshop verschillende tips en tricks kwam delen rond een goede slaaphygiëne. «Of onze werknemers nu allemaal veel beter uitgerust zijn is moeilijk na te gaan, maar we merken wel dat zulke sessies een succes hebben omdat er nadien veel over gepraat wordt. Het bewustzijn bij onze medewerkers is dus wel degelijk gestegen. Uit gesprekken bleek dat vooral smartphones en sociale media hun slaapkwaliteit onder druk zetten. Naar aanleiding daarvan hebben we onlangs een infodag rond digital detox voorzien.» Werkgeversorganisatie Voka juicht zulke initiatieven toe. «Slaap mag zich dan wel situeren in de privésfeer, het is een feit dat
veel werknemers wakker liggen van problemen op het werk», verklaart Pieter Van Herck, senior adviseur welzijn- en gezondheidsbeleid. «Het is belangrijk om als bedrijf aandacht te besteden aan het welzijn van je personeel. Het is dus een goede zaak dat werkgevers hier een adviserende rol in opnemen.» Daarnaast is het belangrijk om als bedrijf open te staan voor de signalen van vermoeidheid. «Merk je als leidinggevende dat een werknemer langere tijd niet uitgerust is, of signaleert iemand dat hij of zij zich niet goed voelt, hecht daar dan belang aan», voegt professor Lode Godderis eraan toe. «Ga een gesprek aan. Hoe komt het dat die werknemer zo moe is? Kunnen jullie daar samen iets aan doen? Moet er gesleuteld worden aan het takenpakket? Door tijdig in te grijpen, kan je voorkomen dat het van kwaad naar erger gaat.»
3. Vermijd slaappillen
4. Werk maar drie nachten per week
5. Zeg de nacht op termijn vaarwel
Slaapmiddelen zijn niet aan te raden omdat ze heel wat neveneffecten met zich meebrengen, zoals gewenning, geheugenverlies, verwarring en slaperigheid overdag. Heb je toch een duwtje in de rug nodig, kies dan voor melatoninesupplementen. Melatonine is het hormoon dat je slaap-waakritme reguleert. Vraag aan je arts of apotheker wanneer je dat het best inneemt, want dat hangt af van je werkregime.
Voor nachtwerkers is een snel voorwaarts draaiend systeem de beste optie. Dat betekent dat je maar twee tot drie nachten werkt, in plaats van zeven na elkaar. Je zou denken dat je lichaam na enkele dagen gewend is aan zo’n nachtritme, maar dat klopt niet. Je slaapschuld wordt groter, waardoor je alle verloren slaap onmogelijk kan inhalen. Werk je maar drie nachten achtereen, dan kan je wel voldoende recupereren tijdens je rustdag.
Sommige mensen kunnen nu eenmaal beter omgaan met ploegen- of nachtwerk dan andere. Heb jij echt veel last? Maak dan voor jezelf de afweging of het niet beter is om een job te zoeken in dagregime. Weet dat mensen die hun lichaam op jonge leeftijd uitputten door lange tijd in ploegen te werken, daar voor de rest van hun leven klachten aan kunnen overhouden.
5
vacature.com - 3 maart 2018
OPINIE PSYCHOANALYTICUS PAUL VERHAEGHE TREKT AAN DE ALARMBEL
«We willen alsmaar meer. Op ons werk, maar ook daarbuiten» «Het is te gemakkelijk om de ‘boze werkgevers’ de schuld te geven van alle stress. Niet elke baas pusht zijn werknemers tot het uiterste. Vaak doen we dat zelf! We willen goed presteren om beloond te worden. Bovendien leggen we onszelf ook buiten ons werk steeds strengere criteria op: we moeten sporten, merkkledij kopen, verre reizen maken. Op sociale media moeten we zoveel likes en volgers scoren. We willen allemaal het onderste uit de kan halen. Niet verwonderlijk dat steeds meer mensen zich onbehaaglijk en angstig voelen en dat er een groeiende groep uitvalt.»
Tekst: KRISTINA RYBOUCHKINA EN JONI HOREMANS. Foto: LIES WILLAERT
DEZE BEROEMDHEDEN VINDEN SLAPEN TIJDVERSPILLING
WEINIG SLAAP = DE SLEUTEL TOT SUCCES? Vervloek je de wekker wel eens na een korte nacht, bedenk dan dat je niet de enige bent! Van heel wat succesvolle mensen is het geweten dat ze hyperkort slapen. De aangeprezen slaapduur is 7,5 uur per nacht, maar wetenschappers toonden aan dat 1 à 3% van de bevolking functioneert met slechts de helft. We lijsten enkele bekende leden van deze ‘slapeloze elite’ op.
Celebs met een overdosis energie
Amerikaanse presidenten
Politici en CEO’s
Historische figuren
Madonna Dat je er ook met weinig slaap nog goed uit kan zien, bewijst de Queen of Pop. Haar dagelijks schoonheidsslaapje duurt slechts 4 uur.
Donald Trump 3 tot 4 uur per nacht, zegt hij zelf. «Iemand die 12 uur slaapt, kan simpelweg niet opboksen tegen wie die tijd in zijn carrière steekt.»
Bart De Wever De Antwerpse burgemeester omschrijft zichzelf als een nachtraaf en doet het met een uur of vijf. De zware fysieke vermoeidheid die hij soms meesleurt, probeert hij in te halen op vakantie.
Thomas Edison De befaamde uitvinder van de gloeilamp deed eveneens amper 4 uur het licht uit om te slapen.
Tom Ford, modeontwerper en filmregisseur 3 uur per nacht. Hij dankt zijn succes naar eigen zeggen niet aan talent, maar aan een overdosis energie. Lady Gaga «Ik slaap wel als ik dood ben.» Tijdens een interview in 2010 liet de popster zich ontvallen dat ze vaak amper slaapt – ze was op dat moment al 3 dagen wakker, zei ze.
Barack Obama 6 uur per nacht, als het meezit. Bill Clinton 5 tot 6 uur per nacht toen hij president was. Sinds zijn hartoperatie doet hij het wat rustiger aan. Na zijn ambtstermijn sprak Clinton zich ook uit tégen het gestoef over weinig slapen. «De meeste fouten die ik maakte in mijn lange politieke carrière, maakte ik op momenten dat ik moe was.»
Wouter Beke De partijvoorzitter van CD&V is tevreden met 6 à 7 uur per nacht. Margaret Thatcher: De Britse Iron Lady regeerde van 1979 tot 1990 met slechts 4 uur rust per nacht. Wouter Torfs Gemiddeld 7 uur. Zijn slaaptip: aftellen vanaf 10.000.
Nikola Tesla Wat weinig slaap betreft, moest Edison zijn rivaal Tesla echter het nakijken geven. De ServischAmerikaanse uitvinder deed het met niet meer dan 2 uur per nacht. Leonardo da Vinci Deze homo universalis zou er een wel heel bizar slaappatroon op nagehouden hebben. Hij deed om de vier uur voor slechts 15 minuten de ogen dicht. Wat neerkomt op een absoluut record van 1,5 uur!
3 maart 2018 - vacature.com
6
ZO BLIJF JE WAKKER OP HET WERK 6 TIPS VAN DE SLAAPCOACH Daglicht doet wonderen
Wil je frisser zijn op het werk, dan is het vaak niet voldoende om wat vroeger in je bed te kruipen. «Werken aan een goede nachtrust, dat doe je namelijk 24 uur op 24», weet psycholoog en slaapcoach Jana Maes. Zij verklapt welke kleine aanpassingen je kunnen helpen om je beter uitgerust te voelen.
«Daglicht is niet alleen belangrijk voor de aanmaak van vitamine D, het speelt ook een belangrijke rol in je slaap-waakritme. De productie van je slaaphormoon gaat namelijk omhoog wanneer het donker is. Probeer daarom elke dag even naar buiten te gaan terwijl het nog licht is, zeker in de winter. Zelfs al is het maar een kwartiertje. Dat maakt je een stuk alerter en laat je ’s avonds beter inslapen.»
Goed begonnen, half gewonnen
Las een piekermoment in
«Regelmaat is heel belangrijk voor je bioritme», aldus slaapcoach Jana Maes. Ons bioritme is een samenspel van hormonen. Zij bepalen wanneer je precies moe wordt en wanneer je genoeg geslapen hebt. Als je ritme in de war is, krijgt je lichaam moeite om de juiste hormonen op het juiste moment te produceren. Het is dus mogelijk dat je nog vol slaaphormoon zit wanneer je wekker gaat. «Probeer daarom steeds op hetzelfde uur te gaan slapen, en vooral op hetzelfde uur op te staan. Ook in het weekend.»
Beetje moe? Drink géén Nalu «Als je begint te geeuwen op je werk, is het verleidelijk om naar cafeïne te grijpen. Koffie, cola, energiedrankjes, er wordt nogal wat afgedronken tijdens de werkuren. Maar onderschat niet hoe lang zo’n energieshot blijft nawerken. De kans is groot dat de cafeïne ’s avonds nog in je lichaam zit, waardoor je moeilijker in slaap raakt of slechter slaapt. Zo kom je gemakkelijk in een vicieuze cirkel terecht.»
«Veel mensen kunnen de slaap niet vatten omdat ze over van alles en nog wat liggen te piekeren. Bekruipen de zorgen jou ook zodra je hoofd je kussen raakt? Dat kan je voorkomen door een vast piekermoment in te lassen op een ander uur van de dag. Komt er ’s avonds toch een onrustige gedachte in je op, dan kan je die het zwijgen opleggen door het idee van je af te schrijven. Zo wordt het een zorg voor later.»
Pauzes zijn heilig
Laat je werk los
«Heb je een drukke dag op het werk? Sla dan vooral je middagpauze niet over. Dat is vaak het eerste wat erbij inschiet, maar het is het slechtste wat je kan doen», weet de experte. «Door even afstand te nemen van je taken en je aandacht op iets anders te richten, zal je je frisser voelen. Eigenlijk zou je elk uur minstens vijf minuten pauze moeten nemen. Ga een glas water halen of doe een praatje met een collega. Nadien zal je geconcentreerder en efficiënter kunnen voortdoen.»
«Ook voldoende ontspanning is belangrijk om te voorkomen dat je ’s avonds aan je werk blijft denken», aldus de slaapcoach. «Ga na de werkuren niet in de zetel liggen, maar plan activiteiten in die jou helpen om te ontspannen: sporten, afspreken met vrienden, quality time met de kinderen … Wat je doet, is persoonlijk. Zorg er gewoon voor dat je wat stoom kan afblazen, zodat de werkstress niet blijft nazinderen. Zo kruip je later met een geruster gemoed in bed.»
COLOFON Redactie 09 353 51 54, redactie.vacature@vacature.com Advertenties 09 353 51 57, commercieel@vacature.com Ordering 09 353 51 52, ordering@vacature.com VU Dirk Dewulf Content Manager Roxanne Claessens Coördinatie Katrien Brys Redactie Hermien Vanoost, Julie Putseys, Joni Horemans, Kristina Rybouchkina Vormgeving Kris Masschelein Sales Marijke Van Impe Ordering An Parewijck
Ontdek nog meer op facebook.com/vacaturedotcom of volg ons op Twitter via @vacaturedotcom en Instagram via instagram.com/vacaturedotcom.
7
vacature.com - 3 maart 2018
3 maart 2018 - vacature.com
6
7
vacature.com - 2 maart 2018
7
vacature.com - 3 maart 2018
3 maart 2018 - vacature.com
8
9
vacature.com - 3 maart 2018
3 maart 2018 - vacature.com
10
11
vacature.com - 3 maart 2018
3 maart 2018 - vacature.com
12
13
vacature.com - 3 maart 2018
Plaats je cv online en word gevonden door meer dan 2.000 werk werkgevers gevers
Op welk punt sta jij in je carrière?
3 maart 2018 - vacature.com
14
15
vacature.com - 3 maart 2018
3 maart 2018 - vacature.com
16