Wekelijks magazine bij jouw krant • 9 december 2017
K R E
W S D
IJ T JE
I R ,V
S B O
-J I T UL ?
OF M O , S DR
BBROO O J XI- IE OF
T E EA L R F BC JO
P. 3 – HANDEN UIT DE MOUWEN 4,5% van de werkende Vlamingen klust bij
P. 6 – FLEXI-JOBS Praktische regels en bedenkingen
P. 7 – DAAROM WERK IK HIER Jolien flexi-jobt in café Rokkebolle
9 december 2017 - vacature.com
2
4,5% VAN DE WERKENDE VLAMINGEN KLUST BIJ Nog nooit waren er zo veel multi-jobbers in Vlaanderen. Maar liefst 126.532 werknemers hadden vorig jaar een bijverdienste, wat neerkomt op 4,5% van de werkende bevolking. Maar wie zijn de mensen die zo vlijtig aan de slag gaan in hun vrije tijd? En waarom doen ze dat eigenlijk? Tekst: KRISTINA RYBOUCHKINA
Uit internationaal onderzoek blijkt dat er diverse drijfveren kunnen zijn om een tweede baan te nemen. Het financiële aspect is er natuurlijk een van. «Toen we een tijd geleden de situatie in Vlaanderen onder de loep namen, gingen we ervan uit dat vooral mensen met lagere inkomens een tweede job zouden hebben», vertelt BOIS NEEFS, onderzoeker bij Steunpunt Werk. «We werden echter ietwat verrast door onze bevindingen. Het werd namelijk al snel duidelijk dat er een hoger percentage multi-jobbers was bij de hooggeschoolde en beter betaalde werknemers.» Vandaag zijn het nog steeds vooral de sterkere profielen op de arbeidsmarkt die aan multi-jobbing doen. Uit de meest recente gegevens van FOD Economie blijkt dat 5,6% van de hooggeschoolde werkkrachten een bijkomende job heeft, tegenover 2,9% van de laaggeschoolden. «Waarschijnlijk hebben die eersten gewoonweg meer kansen om er een verdienste bij te nemen», verklaart Neefs. «Iemand die bepaalde kennis of expertise heeft opgebouwd tijdens zijn studies of bij zijn bedrijf, kan die gemakkelijk ook in een andere omgeving toepassen.»
3
vacature.com - 9 december 2017
We gingen ervan uit dat vooral mensen met lagere inkomens een tweede job zouden hebben. Verrassend genoeg bleek dat er een hoger percentage multi-jobbers is bij hooggeschoolde en beter betaalde werknemers Bois Neefs, Steunpunt Werk Als (kleine) zelfstandige, bijvoorbeeld: ruim 66,2% van de Vlamingen met een tweede job beoefent zijn of haar extra baan op zelfstandige basis. Sommigen doen werk dat gelijkaardig is aan de hoofdjob. Anderen starten naast hun werk in dienstverband een totaal andere zaak als hobby, die ze al dan niet op termijn hopen uit te breiden naar een volwaardige verdienste. En als je gaat vragen waarom, dan regent het woorden als ‘afwisseling, zelfontplooiing, plezier in het werk en ondernemingszin’. GEEN MANNENZAAK MEER Wat zeker opvalt, is dat multi-jobben
lange tijd vooral een mannenzaak was in Vlaanderen. In 2006 kluste 4,7% van de mannen bij, tegenover 2,6% van de vrouwen. «Het klassieke rollenpatroon speelde hier waarschijnlijk een rol», vermoedt Bois Neefs. De kloof is momenteel aan het verdwijnen, want de laatste jaren zit het aantal vrouwelijke multi-jobbers stevig in de lift. Het huidige recordpercentage hebben we zelfs aan vrouwen te danken. In 2016 was het aandeel werkende mannen met een bijverdienste hetzelfde als tien jaar ervoor: 4,7%. Bij de dames is het cijfer opgelopen tot 4,4%. Omdat meer mannen huishoudelijke taken opnemen, krijgen vrouwen ineens meer tijd voor zelfontplooiing via een tweede job? «Dat kan,» beaamt Neefs voorzichtig, «maar er is ook een veel minder rooskleurige verklaring. De laatste tien jaar is het aantal werknemers met dienstencheques fel gestegen. Dat zijn vaak deeltijdse functies, die kunnen dienen als bijverdienste, en het zijn vooral vrouwen die dergelijke jobs uitoefenen. En dan spreken we in de meeste gevallen over multi-jobben uit pure financiële noodzaak.»
FLEXI-JOBS, MULTI-JOBS, VRIJETIJDSWERK JOBCREATIE OF BROODROOF? Wie meer verdient, moet in theorie meer afgeven aan Vadertje Staat. In de praktijk is dat echter niet altijd het geval. Zo zijn flexi-jobs vrijgesteld van belastingen en sociale bijdragen. Maar welke gevolgen brengt dat met zich mee? Tekst: KRISTINA RYBOUCHKINA
In 2015 kondigde men aan dat de witte kassa verplicht zou worden in de horeca. Dat zwartwerk welig tierde in de sector, was een publiek bewaard geheim, en de maatregel stootte meteen op een storm van protest vanuit de horeca zelf. Dat protest werd door de regering dan weer – deels – gecounterd door flexi-jobs op de onderhandelingstafel te gooien. Dankzij dat nieuw statuut kunnen gelegenheidswerkers in de horeca sinds 1 december 2015 bijverdienen aan een ‘bruto=netto’-loon. De werkgever moet nog wel sociale bijdragen betalen, maar slechts 25% in plaats van 32%. Leuk voor de bijverdieners zelf; zij kunnen nu ‘in het wit’ werken zonder loon te verliezen. Redelijk oké voor de horeca-uitbaters, die nu op een officiële en flexibele manier de piekmomenten van hun eigen zaak kunnen opvangen. Voor onze socialezekerheidskas is het ook niet slecht, want zo zijn er toch weer wat jobs uit het informele circuit gehaald. Het lijkt dus een goede zaak dat flexi-jobs vanaf 1 januari 2018 zullen uitbreiden naar andere sectoren. Voortaan zullen ook kleine zelfstandigen zoals bakkers, slagers, groenten- en fruitwinkels, kappers, schoonheidsspecialisten en buurtwinkeliers flexijobbers kunnen tewerkstellen. Ook bij middelgrote levensmiddelenbedrijven en warenhuizen komen er mogelijkheden. Of is dat allemaal iets te mooi om waar te zijn? ONRECHTVAARDIG Professor IVE MARX, sociaal-econoom aan de Universiteit Antwerpen, is duidelijk: hij is echt géén voorstander van flexi-jobs. «Flexi-jobs zijn gewoon onrechtvaardig», vindt hij. «Waarom? Bekijk het even zo: jij hebt wat langer gestudeerd of je doet op je werk wat harder je best en wat meer overuren dan jouw collega en verdient daardoor 500 euro bruto meer in je dagelijkse job. Dan betaal jij daar gewoon de volle pot belastingen en sociale bijdragen op, ook al doe je dat werk bijvoorbeeld vooral na je uren of in het weekend.
Je minder hard werkende collega kan na de uren of in het weekend een flexi-job gaan doen en het geld dat hij daar verdient netto in zijn zak steken. Is dat eerlijk?» En dat is nog niet het grootste probleem. «Flexi-jobs zijn gecreëerd voor mensen die al een baan hebben», vervolgt de professor. «Je moet minstens 4/5de werken om een flexi-job te mogen uitoefenen. Het komt er dus op neer dat de mensen die momenteel het allermeeste nood hebben aan betaalde verdiensten, met name laaggeschoolde werklozen of mensen met een
Het systeem van de flexi-jobs heeft niets te maken met jobs creëren. Het is jobs afpakken Ive Marx, UA migratieachtergrond, de toegang tot bepaalde jobs ontzegd wordt. Zij zouden immers perfect in die jobs in de horeca of de verkoop aan de slag kunnen, alleen worden die banen nu gereserveerd voor mensen die eigenlijk al een inkomen hebben en wat extra willen. Zonde, volgens mij. Dat is geen jobcreatie meer, dat is jobs afpakken.» «Uiteraard zijn er ook kwetsbare groepen aan het werk met een flexi-job», weet de professor. «Alleenstaande ouders bijvoorbeeld, die een vaste baan hebben en uit noodzaak bijklussen na de uren. Zit jij in zo’n situatie, dan moet je echter de afweging maken: blijf je voltijds werken of schakel je beter over naar een 4/5de baan? Want eigenlijk heb je dan meer tijd om te flexi-jobben én zal je op het einde van de rit minder geld moeten afgeven. In feite worden mensen zo aangemoedigd om minder voltijds te werken, terwijl ze zo mogelijk bepaalde promotiekansen mislopen. Waar zit de logica? Bovendien bouwen flexi-jobbers wel sociale rechten op, maar dragen ze niet op een volwaardige manier bij aan de sociale zekerheid. Ook hier klopt het plaatje niet helemaal.» 9 december 2017 - vacature.com
4
Dit moet je weten over de flexi-job Vanaf 1 januari 2018 worden de flexi-jobs uitgebreid. Lijkt het jou wat om na je uren te beginnen bijklussen? Wij zetten de praktische regels even op een rijtje.
Voor wie? Om op 1 januari te mogen starten met een flexi-job moet je ofwel drie kwartalen geleden (dus in dit voorbeeld de volledige periode van april t.e.m. juni 2017) minstens 4/5de aan de slag zijn geweest bij een Belgische werkgever ofwel gepensioneerd zijn.
Waarom zou je kiezen voor een flexi-job? Bruto staat bij flexi-jobs gelijk aan netto. Je betaalt dus geen belastingen of sociale bijdragen op je flexiloon. Er is wel ruimte voorzien op je belastingbrief om dat aan te geven, maar de aangifte is puur pro forma. Het basisflexi-loon bedraagt 9,18 euro per uur, maar bij sommige werkgevers verdien je meer.
Zijn er nog extraatjes aan verbonden? Als flexi-werknemer bouw je sociale rechten op. Je prestaties tellen dus mee voor je werkloosheidsverzekering, je pensioen, vakantierechten. Dat wil ook zeggen dat je 7,67% vakantiegeld ontvangt. Dat wordt meteen gestort, samen met je verloning.
In welke sectoren kan je aan de slag? Naast de horeca kan je voortaan ook flexi-jobben bij kleine zelfstandigen zoals bakkers, slagers, groenten- en fruitwinkels, kappers, schoonheidsspecialisten en buurtwinkels. Ook bij middelgrote levensmiddelenbedrijven en warenhuizen zijn er mogelijkheden.
Heb je een contract nodig? Voor je start moet je een raamovereenkomst ondertekenen met een aantal verplichte vermeldingen over de flexi-job. Een bijkomende schriftelijke arbeidsovereenkomst van bepaalde duur of voor een specifieke taak is niet verplicht, je mag dat ook mondeling afspreken. Je werkgever houdt je prestaties en aanwezigheid bij via een dimona (Déclaration Immédiate/Onmiddellijke Aangifte).
Mag je verlof nemen voor je flexi-job? Ja, je mag wettelijke vakantie opnemen bij je hoofdwerkgever om te gaan bijklussen. Let wel, bij thematische verloven zoals ouderschapsverlof en tijdskrediet gelden specifieke regels. Neem contact op met de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening om zeker te zijn of je in jouw persoonlijke situatie geen overtreding begaat.
5
vacature.com - 9 december 2017
Tekst: Kristina Rybouchkina en Joni Horemans Foto:Tom Verbruggen
HET BOS DOOR DE BOMEN DE ANDERE BIJVERDIENOPTIES ZELFSTANDIGE IN BIJBEROEP, VRIJETIJDSWERKER, VRIJWILLIGER Niet iedereen komt in aanmerking voor het flexi-jobstatuut, maar wat als je echt graag wat wil bijverdienen? ‘Gewoon’ een tweede job in loondienst erbij nemen, eventueel via een interimbureau, is meestal niet de meest voordelige oplossing. Dan worden de inkomsten van je hoofdberoep en je bijverdienste namelijk op één hoop gegooid; je belastingen en socialezekerheidsbijdragen betaal je op dat geheel. Verdien je in 2017 tussen de 21.190 en 38.830 euro, dan gaat 45% van het bedrag dat die tussen die grenzen valt naar de staatskas. Daarboven moet je zelfs 50% afgeven. Reken dus voor jezelf uit of het sop de kool wel waard is. Misschien vind je wél je gading bij een van de andere bijverdienopties.
1. Zelfstandige in bijberoep In bijberoep werken betekent dat je boven op je werk in loondienst - die minstens de helft van een voltijdse uurrooster moet zijn - ook een zelfstandige activiteit uitoefent. Je hebt dus als werknemer een arbeidsovereenkomst met een werkgever, maar daarnaast werk je ook nog voor eigen rekening, bijvoorbeeld na de werkuren of in het weekend. Aan de slag gaan als zelfstandige in bijberoep kan een interessante optie zijn, ook financieel. Je moet dan weliswaar een boekhouder betalen, maar op die manier blijven je sociale bijdragen minimaal én kan je beroepskosten inbrengen zodat je minder belast wordt. Als kleine onderneming ben je vrijgesteld van btw, wat de administratieve rompslomp beperkt. Nadelen zijn dan weer dat je als zelfstandige in bijberoep geen extra sociale rechten opbouwt én mogelijks zwaarder belast wordt. De inkomsten uit je nevenactiviteit komen immers bovenop je andere inkomsten, waardoor je in een hogere belastingschijf terecht kan komen.
2. Vrijetijdswerk
Vanaf januari 2018 kan iedereen die minstens 4/5de werkt of gepensioneerd is, tot 500 euro per maand en 6.000 euro per jaar bijverdienen in de non-profitsector, vrij van belastingen en sociale bijdragen. Jobs die in aanmerking komen: trainer bij de lokale voetbalclub, dirigent van het jeugdorkest, naschoolse kinderopvang en thuisoppas voor zorgbehoevenden. Een soortgelijk systeem wordt opgezet voor de deeleconomie (denk: mensen die hun diensten of woonst aanbieden via platformen als Uber en Airbnb) en losse klusjes uitgevoerd door particulieren, al zullen de inkomsten daarvan wél moeten ingevuld worden op de jaarlijkse belastingaangifte. Ook deze manier van bijverdienen is voorbehouden voor mensen die al aan het werk zijn en is in die zin dus gelijkaardig aan het statuut van de flexi-job.
3. Vrijwilligerswerk
Je kan je als vrijwilliger ook kosteloos inzetten voor diverse organisaties of doelen. In sommige gevallen krijg je daar een vrijwilligersvergoeding voor, die je echter niet moet aangeven aan de belastingen; de vergoeding dient immers om je kosten te compenseren en wordt in die zin niet als inkomen gezien. De regel is dat je bij een forfaitaire vergoeding nooit meer dan 33,36 euro per dag krijgt, met een maximum van 1334,55 euro per jaar.
Onbelast bijklussen? Wacht even! De Raad van State schoot begin december het onbelast bijverdienen als vrijetijdswerker af. Ze vindt de regeringsmaatregel die werknemers, zelfstandigen en gepensioneerden toelaat om voor 6.000 euro per jaar onbelast te kunnen bijklussen discriminerend, omdat de regeling alleen openstaat voor wie al een andere professionele hoofdactiviteit heeft of met pensioen is. De Raad vindt dat bijvoorbeeld ook huisvrouwen die deeltijds werken of zelfs werklozen in aanmerking zouden moeten komen.
Dat het werk dat onder de regeling kan vallen, ook door een zelfstandige of werknemer kan worden gedaan, doet eveneens de wenkbrauwen fronsen: de Raad van State vindt het niet evident dat de bijklusser het werk onbelast zou kunnen doen, terwijl een werknemer wél belastingen zou moeten betalen. CD&V uitte daarbij de wil om het onbelast bijverdienen toch opnieuw te bekijken en pas in fases in te voeren, Open VLD wil de nu uitgewerkte regeling dan weer handhaven.
9 december 2017 - vacature.com
6
WHY I WORK HERE
BEZIGE BIJVERDIENERS Jolien Verdeyen (28) klust bij in eetcafé de Rokkebolle in Ledeberg.
13,7% van de bijverdiensten situeert zich in de sector ‘menselijke gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening’. Daartoe horen jobs in ziekenhuizen, huisartsen- en tandartspraktijken, binnen de verpleging, vroedkunde, psychiatrische hulpverlening, … Ook rust- en verzorgingstehuizen en kinderopvang vallen in die categorie.
«Tijdens mijn studie werkte ik voltijds in de horeca. Ik deed het werk heel graag, maar na mijn afstuderen was het natuurlijk de bedoeling dat ik iets met mijn diploma zou doen. Momenteel ben ik in hoofdberoep dan ook planning en office coördinator bij Spot It. Ik beoefen deze nieuwe baan sinds maart. Rond dezelfde tijd ben ik ook begonnen met het flexi-jobben.» «Vlak na het afronden van mijn studies bestond het flexi-jobstatuut nog niet. Ik had toen ook heel graag bijgeklust in de horeca, maar financieel zou dat niet goed uitdraaien. Ik zou immers meer belastingen moeten betalen waardoor ik op het einde van de rit amper wat zou overhouden. Dat was natuurlijk niet de bedoeling. Bijna drie jaar heb ik daardoor niet in de horeca kunnen werken. Ik miste het best; vooral het sociaal contact en de teamspirit die er heerst onder horecapersoneel.» «Begin dit jaar hoorde ik dan via via
«Dankzij het flexi-jobstatuut hoef ik het horecawerk niet meer te missen» over het flexi-jobstatuut. Iedereen die minstens 4/5de vast werkt, kan via dit statuut onbeperkt bijverdienen. Je betaalt bovendien geen belastingen of sociale bijdragen op je loon. Het bleek ideaal voor mijn situatie, en ik heb dan ook meteen gesolliciteerd bij de Rokkebolle. Ik was er al klant en er zijn niet zoveel toffe zaakjes in Ledeberg, dus mijn keuze was snel gemaakt.» «Ik werk er nu ongeveer twee zondagen per maand. Ik heb net een huisje gekocht dus de extra centjes die ik daarvoor krijg zijn zeer welkom, maar daarnaast doe ik het werk ook gewoon heel graag. Ik heb erg fijne collega’s die allemaal net als ik een hart voor de horeca hebben. De sfeer in de zaak is altijd aangenaam. Het is
hard werken, maar toch geeft deze job mij energie. Zo kan ik het blijven combineren met mijn vaste baan. Een ander voordeel van mijn flexijob is natuurlijk dat ze zo flexibel is. Ik spring wel eens een extra dag in, maar volgende maand kom ik wegens mijn verhuis dan weer niet werken, en dat is allemaal prima.»
WOON- EN WERKPLAATS
Ledeberg PENDELAFSTAND
minder dan 300 meter LOON
12,3% Onderwijs is de tweede populairste sector. 12,3% van de mensen die er een tweede job op nahoudt, oefent na de gewone uren een onderwijsactiviteit uit. Dat kan gaan van werken op een school, bijles geven of volwassenenonderricht tot cultureel of sport- en recreatieonderwijs.
9,7% Op nummer drie staan ‘administratieve en ondersteunende diensten’. Die zijn goed voor 9,7% van de bijverdienstes. Denk hierbij aan activiteiten als het ter beschikking stellen van personeel, verhuur en leasing van goederen, werken bij een reisbureau, beveiligingsdienst of callcenter, reiniging van gebouwen...
+-150 euro per maand extra
COLOFON Redactie 09 353 51 54, redactie.vacature@vacature.com Advertenties 09 353 51 57, commercieel@vacature.com Ordering 09 353 51 52, ordering@vacature.com VU Dirk Dewulf Content Manager Roxanne Claessens Coördinatie Katrien Brys Redactie Hermien Vanoost, Julie Putseys, Joni Horemans, Kristina Rybouchkina Vormgeving Kris Masschelein Sales Marijke Van Impe Ordering An Parewijck
Ontdek nog meer op facebook.com/vacaturedotcom of volg ons op Twitter via @vacaturedotcom en Instagram via instagram.com/vacaturedotcom.
7
vacature.com - 9 december 2017
9 december 2017 - vacature.com
8
9
vacature.com - 9 december 2017
9 december 2017 - vacature.com
10
11
vacature.com - 9 december 2017
9 december 2017 - vacature.com
12
13
vacature.com - 9 december 2017
9 december 2017 - vacature.com
14