Wekelijks magazine bij jouw krant • 13 oktober 2018
De wereld ligt aan de voeten van de ingenieurs Maar niet meer tegen elke prijs
P. 3 - Belgische ingenieurs in het buitenland De tijd van de riante loonpakketten is voorbij P. 6 - Opinie Karel Uyttendaele (ex-topman Agoria) “We moeten meer investeren in Afrika” P. 6 - 80 vluchten per jaar Ingenieur Tim Engels over de tol van een internationale job
13 oktober 2018 - vacature.com
2
DE VOOR- EN NADELEN VAN IN HET BUITENLAND WERKEN ALS INGENIEUR "Je verdient dáár meer, maar de werk-privébalans is hier beter"
Ben je een ingenieur die de wereld wilt zien, dan is er goed nieuws: je bent gegeerd. Dat geldt trouwens ook voor buitenlandse ingenieurs die hier aan de slag willen. Maar hoe raak je als ingenieur aan een buitenlandse job? En wat zijn de troeven en minpunten aan in het buitenland werken als ingenieur? Vacature.com ging op onderzoek.
Tekst: MATTHIAS VAN MILDERS
De vraag naar ingenieurs is erg groot, dat is voldoende bekend. Ook Jan De Nul Group is voortdurend op zoek, vertelt HR business partner MORGANE LETEN. “We vinden onvoldoende Belgische ingenieurs, daarom zoeken we het verder. Zo werven we actief Portugese ingenieurs sinds de crisis in hun land. Intussen hebben we er een naam opgebouwd, al keren er verschillende terug nu Portugal er economisch weer wat bovenop is.” Het aantrekken van buitenlandse ingenieurs voor de Belgische markt is dan ook vooral een oplossing op korte termijn, stelt NANCY
VERCAMMEN, directeur van ingenieursvereniging ie-net. “De oorzaak van het tekort is dat te weinig jongeren kiezen voor ingenieursstudies. We moeten jongeren sensibiliseren om te kiezen voor een toekomst als ingenieur.”
Geen riante voorwaarden meer “Het gebrek aan de juiste mensen voor een job als ingenieur is geen exclusief Belgisch probleem”, stelt ELS DE CREMER vast. Zij is oprichter en managing director van Borderless, een internationaal opererend execu-
tive search-bureau gespecialiseerd in chemie, voedingsindustrie en life sciences. “Dat zet geschikte kandidaten
Een expat kost een bedrijf gemakkelijk twee- tot driemaal meer dan een lokale medewerker. Els De Cremer voor een job in het buitenland in een sterkere onderhandelingspositie. Maar de tijd van de riante voorwaar-
den voor expats is definitief voorbij. De pakketten worden magerder. Vroeger kreeg je nog allerlei toelagen voor onderwijs en huisvesting, maar ook bepaalde belastingvoordelen. Dat is nu veel minder. Een expat kost een bedrijf dan ook gemakkelijk twee- tot driemaal meer dan een lokale medewerker.” Wil dat zeggen dat de lonen van ingenieurs in het buitenland intussen slecht zijn? Lang niet. “Chemie en life sciences zijn sectoren die zeer goed betalen. Komt daarbij dat verhuizen naar het buitenland een ingrijpende beslissing is. De profielen
13 okt 2018 - vacature.com
3
die wij aantrekken – ingenieurs met de nodige ervaring en managementvaardigheden – zullen dan ook vaak over hun loon onderhandelen als ze naar het buitenland trekken.” De rek op die onderhandelingen is wel degelijk beperkt. “Veel bedrijven zien een job in het buitenland als deel van een groeitraject van een ingenieur, een soort internationaal management traineeship”, stelt JEROEN PEETERS, senior consultant recruitment & selection bij Hudson, vast. “Ze beschouwen het als een boost voor carrières waar ze uiteraard goed voor betalen, zonder daarom buitensporig te gaan.” In tegenstelling tot wat er vaak gedacht wordt, moeten beginnende ingenieurs vaak zelfs niet denken aan onderhandelen over hun loon voor een buitenlandse job. Morgane Leten van Jan De Nul Group: “Wij werven veel Belgische ingenieurs aan die we naar het buitenland
Voor ingenieurs in het middenkader is de boodschap rond verloning meestal simpel: ‘Take it or leave it.’" Jan Zeinstra sturen. Vaak zijn dat schoolverlaters. Onderhandelen over hun loon doen we eigenlijk niet. Onze verloning is marktconform en wordt bepaald volgens barema’s die afhankelijk zijn van ervaring en diploma. Heeft iemand wel meer ervaring of een heel specifiek en interessant profiel, dan is er natuurlijk wel meer ruimte voor onderhandelingen.” In Zwitserland, waar hij woont, doet de Belgische ingenieur JAN ZEINSTRA een gelijkaardige
4
vacature.com - 13 okt 2018
vaststelling. “Omwille van de lage belastingen zitten hier veel internationale bedrijven. De buitenlandse topmanagers kunnen natuurlijk rekenen op mooie pakketten. Maar voor ingenieurs in het middenkader is de boodschap meestal simpel: ‘Take it or leave it.’”
Werk-privébalans Het financiële is één aspect, maar uiteraard spelen nog andere overwegingen mee voor een ingenieur de sprong naar het buitenland waagt, zegt Nancy Vercammen. “Voor een job in het buitenland kijken ingenieurs naar de implicaties op hun leven en dat van hun familie. De werk-privébalans moet goed zitten. Jonge ingenieurs zijn daar veel meer mee bezig dan de oudere generaties.” Els De Cremer beaamt dat: “Het moet zowel qua jobinhoud en carrièrekansen als wat betreft de levensomstandigheden goed zitten voor een ingenieur naar het buitenland verhuist. En dan heb ik het nog niet gehad over de reputatie van het bedrijf of de bedrijfscultuur.” Met een ingenieur die naar het buitenland trekt, verhuist vaak een hele familie mee. “Bedrijven moeten inspelen op het feit dat veel koppels tweeverdieners zijn”, zegt
De vraag naar ingenieurs voor buitenlandse jobs is zo prangend dat bedrijven en rekruteerders niet wachten tot je afgestudeerd bent.
BARBARA STUPP, een internationale rekruteerder die opereert vanuit Zwitserland. “Zo bundelen sommige bedrijven hun krachten om kansen te zoeken voor partners van buitenlandse werknemers.” Els De Cremer ziet tussenvormen waarbij een internationale job wordt gecombineerd met een thuis in België. “Het internationaal pendelen zit in de lift. Bepaalde profielen reizen veel doorheen de week, maar zijn in het weekend thuis.” Morgane Leten merkt dat jonge ingenieurs minder flexibel zijn dan in een recent verleden. “Het is een buikgevoel, maar ik heb de indruk dat er meer zijn die kiezen voor de gekende omgeving in België. We vinden nog steeds voldoende goede kandidaten voor een buitenlandse job, maar het wordt moeilijk.”
HOE PAK JE WERKEN ALS INGENIEUR IN HET BUITENLAND AAN? Stel: je bent een ingenieur en je staat wel open voor een buitenlandse uitdaging. Hoe ga je dan aan deslag? Samen met ingenieursvereniging ie-net bevroeg vacature.com eenentwintig Belgische ingenieurs die in het buitenland wonen en werken. Zelf je interesse laten blijken, is volgens hen een belangrijke eerste stap. Dat doe je door spontaan te solliciteren, maar ook via je LinkedIn-profiel. Dat laatste maakt je dan weer makkelijker vindbaar. “Je kan ook je cv doorgeven aan een kennis binnen een bepaald bedrijf ”, adviseert TALINA ZEIDAN, een Libanese ingenieur die voor BESIX in Brussel werkt. “Dat is een makkelijke manier om tot bij de hr-verantwoordelijke te komen.” Bedrijven als Jan De Nul Group nemen het heft in eigen handen en rekruteren zelf ingenieurs voor een buitenlandse job. Verder schuimen grote rekruteringsfirma’s en gespecialiseerde bedrijven de markt af. Die zoektocht gaat vaak over de landsgrenzen heen. De vraag naar ingenieurs voor buitenlandse jobs is zo prangend dat bedrijven en rekruteerders niet wachten tot je afgestudeerd bent. “We doen veel aan zogenoemde campus recruitment”, beaamt Morgane Leten. “Jaarlijks gaan we naar heel wat jobbeurzen van universiteiten en hogescholen. We organiseren bedrijfsen werfbezoeken en etentjes om op
11%
een informele manier uitleg te geven over onze projecten in het buitenland." Ook buitenlandse ingenieurs in spe worden zo voor de Belgische markt geworven, ondervond Talina Zeidan aan den lijve. “Ik kreeg al een aanbod nog voor ik afstudeerde aan de UGent. Door zo vroeg al te rekruteren is een bedrijf zeker dat de meest gemotiveerde kandidaten nog beschikbaar zijn.” De Belgische ingenieurs in het buitenland die we bevroegen, roemen heel vaak de kans om de wereld te ontdekken en het leven en werken in een andere cultuur. Die troef zien ze niet enkel van toepassing op zichzelf, maar bijvoorbeeld ook op hun kinderen die opgroeien als wereldburgers. Andere voordelen hangen meer samen met de job zelf: de carrièremogelijkheden, de afwisseling, het feit dat op sommige plaatsen minder regeltjes gelden. En ja, het salaris speelt mee, zij het niet voor alle respondenten. "Als je als schoolverlater in het buitenland gaat werken, krijg je sneller verantwoordelijkheden”, voegt
van de jonge industrieel ingenieurs werkt volledig of meer dan halftijds in het buitenland. Voor de bio-ingenieurs is dat 5 procent, voor de burgerlijk ingenieurs 4 procent (afgestudeerden in 2015, 2016 of 2017).
Morgane Leten nog toe. “Je hebt ook meer vrijheid om je werk uit te oefenen. Voor iemand die snel wil groeien, is dat belangrijk.” Buitenlandse ingenieurs die in België werken noemen dan weer de goede leefomstandigheden. “Voor ik in Brussel werkte, zat ik twee jaar in Abu Dhabi”, blikt Talina Zeidan terug. “Je verdient daar meer, maar de werk-privébalans is hier veel beter. Je hoeft hier niet elke dag tot 's avonds laat te blijven. Ze begrijpen dat je een leven hebt naast het werk." Het grootste nadeel van het buitenland vinden de ingenieurs de grote afstand met familie en vrienden in hun moederland. Al noemen de anciens ook wel de verbeterde communicatiemogelijkheden als verzachtende factor. Andere nadelen zijn de onduidelijke pensioenopbouw en de mindere sociale bescherming. Voor wie na enkele jaren in het buitenland terugkeert naar België wacht mogelijk ook een lager loon, aldus Jeroen Peeters
25%
van de studenten in de ingenieursopleidingen is internationaal. De VUB (31 procent) en de KU Leuven (30 procent) hebben beduidend meer internationale ingenieursstudenten dan de UGent (9 procent). Bronnen: ie-net, KU Leuven, UGent, VUB
13 okt 2018 - vacature.com
5
OPINIE
KAREL UYTTENDAELE:
“AFRIKA HEEFT EEN ENORM POTENTIEEL AAN INGENIEURS DIE VOOR BELGISCHE BEDRIJVEN KUNNEN WERKEN” Belgische bedrijven vergeten nog te vaak dat Afrika een groot potentieel heeft aan ingenieurs en andere hoog opgeleiden, vindt Karel Uyttendaele. De vroegere topman van Agoria probeert daarin verandering te brengen. Tekst: MATTHIAS VAN MILDERS Foto: TOM VERBRUGGEN
“Ik wil meer Belgische industriëlen aansporen om nú te investeren in Afrika. We moeten vermijden dat China, India, Turkije of Zuid-Korea met de kaas van tussen onze boterham gaan lopen. Afrika, met 25 procent van de toekomstige actieve wereldbevolking, heeft een enorm potentieel aan jonge hoogopgeleiden. In juni kreeg ik de kans om 35 pas afgestuurde Afrikaanse ingenieurs te interviewen in opdracht van een toonaangevende Belgische onderneming. Ze hadden allemaal gestudeerd aan Afrikaanse universiteiten en velen onder hen waren echt goed in hun vak.” “Via circulaire migratie kunnen we Afrikaanse talenten tijdelijk tewerkstellen in Belgische bedrijven. Met de opgebouwde praktische kennis en vaardigheden keren ze terug naar Afrika als ambassadeurs van hun gastonderneming. Ze introduceren er moderne technologieën en geavanceerde be-
6
drijfsmodellen. En dat is wat Afrika vraagt. Men heeft het daar nu wel wat gehad met westerse experts of goeddoeners. Landen die investeren in Afrika, creëren een markt voor hun producten en verdienen hun investeringen terug op vijf jaar. Het is niet zonder reden dat de Europees president JeanClaude Juncker in zijn State of the Union op 12 september opriep tot massale investeringen in Afrika.” “Belgische ondernemers moeten inzien dat er ook een ander Afrika is dan dat van de armoede, corruptie en ongelijkheid. Dat is het Afrika van de jongeren die vooruit willen, van de eeuwig hernieuwbare energiebronnen, van de landbouwgronden van de wereld, van de moderne communicatiemiddelen. Het is het Afrika met loonkosten die drie keer lager liggen dan in China, met verrassend veel eigen financiële middelen, met ontluikende stabiele democratieën.”
vacature.com - 13 okt 2018
INGENIEUR TIM ENGELS VLIEGT VAN TOKIO TOT TEHERAN VOOR HET WERK De wereld rondreizen voor het werk is iets waar velen van dromen. Maar strookt ons romantische idee ervan wel met de werkelijkheid? Ingenieur Tim Engels (Navitas Engineering) stelt het beeld op scherp. Tekst: JONI HOREMANS “Sinds 1996 reis ik naar zowat alle hoeken van de wereld voor mijn werk. Na mijn studies industrieel ingenieur scheikunde en ecologie ben ik begonnen als sales manager voor een Amerikaans bedrijf actief in gasvloeistof-scheiding. Ik was er verantwoordelijk voor het Midden-Oosten en Azië. Vervolgens opereerde ik voor een andere firma in diezelfde sector vanuit Parijs en Rijsel en nadien reisde ik de wereld rond voor een bedrijf uit Wales. Hierna heb ik drie-en-eenhalf jaar in het Midden-Oosten gewoond. Ik zat toen een week in mijn thuisbasis Dubai, een week in Bahrein waar het kantoor was, de volgende in Iran en de vierde in Egypte, Jordanië, Syrië of Libië. Momenteel run ik al zes jaar mijn eigen zaak. Ik combineer sales met techniek en werk vooral samen met een Italiaanse firma die zich bezighoudt met industriële gasreiniging. Ik ben nu hoofdzakelijk actief binnen Europa en CIS, hoewel ik dit jaar onder meer ook al Singapore, China en Maleisië bezocht. Iran, Taiwan en Belarus staan de komende maanden nog op het programma. Als business developer ontwikkel ik klantenrelaties van Rusland en Israël tot Azië.
80 vluchten “Jaarlijks neem ik ongeveer 80 vluchten, en dat al 22 jaar. Al tijdens mijn studies wilde ik zo’n internationale carrière, al had ik er toen zeker nog
een romantischer beeld van. In de praktijk spendeer je het merendeel van je tijd op luchthavens, in taxi’s, hotels en vergaderzalen en zie je weinig van de landen die je bezoekt. Wel een echte opsteker is dat je over de hele wereld vrienden maakt. Dus als je dan eens vakantie neemt, kom je vaak op plekken die een gewone toerist nooit ziet.” “Op lichamelijk niveau kan het vele reizen wel echt beginnen doorwegen. Vlieg je naar Rusland of Iran, dan reis je ’s nachts en moet je vaak nog een boel binnenlandse vluchten nemen. Dat is zwaar. Ik probeer dan ook om zoveel mogelijk overdag te vliegen.”
Meertalige kameleon “Politiek interesseert me, en het is verfrissend om eens totaal andere visies te horen dan de westerse. Je moet je ook wel respectvol opstellen naar die andere culturen, beseffen dat je met een Japanner echt op een andere manier zaken doet dan met een Arabier of een Fin. Talenkennis helpt: ik studeerde al twee jaar Arabisch en twee jaar Mandarijn. Een mondje Italiaans lukt ook, en sinds kort ben ik gestart met Russisch. En uiteindelijk moet je altijd zeer goed beseffen waar je bent en wat de gevoeligheden zijn. Zo maak je in Israël beter geen grapjes over Iran (en omgekeerd) en is het echt niet verstandig om in Taiwan je handelsrelaties met China uit de doeken te doen.”
DEZE 5 BEDRIJVEN ZIJN POPULAIR BIJ INGENIEURS Ingenieurs hoeven niet om werk verlegen te zitten: als hoogopgeleide technici zijn ze een beetje de rocksterren van de arbeidsmarkt. En je vindt ze werkelijk overal, van de bouw tot de farmaceutische industrie. Welke Belgische bedrijven doen het goed bij Belgische ingenieurs? Tekst: JONI HOREMANS
Bouwbedrijf Dethier Ingenieurs die graag creatief aan de slag gaan, kunnen het best op zoek naar een kleinere kmo. Bouwbedrijf Dethier uit Herentals won dit jaar een Belgian Building Award voor hun inzet op digital construction. Het bedrijf trekt voluit de kaart van innovatie en gelooft sterk in het gebruik van big data. Het toekomstbestendige familiebedrijf van 71 jaar oud vindt zelfontplooiing, samenwerking en evaluatie van zijn werknemers heel belangrijk.
DEME Grote multinationals zijn sowieso altijd op zoek naar ingenieurs. DEME is een internationale speler op het gebied van baggeren, landwinning en windenergie en heeft zijn hoofdzetel in Zwijndrecht. De DEME-groep zet voortdurend in op technologische innovatie en duurzaamheid. Als ingenieur kun je er snel doorgroeien. Je kunt, als je wil, zowat overal ter wereld aan de slag, maar ook gewoon in de Benelux blijven.
Janssen Pharmaceutica Niet elke ingenieur staat met de voeten in de modder. Janssen Pharmaceutica in Geel is koploper in de gezondheidszorg, en ook daar zijn ingenieurs aan het werk. Janssen Pharmaceutica heeft naar eigen zeggen een vernieuwend personeelsbeleid ontwikkeld, waarbij er veel oog is voor de gezondheid, het welzijn en de talenten van de werknemers. Het bedrijf biedt zijn medewerkers een duurzame loopbaan met volop groeikansen.
Umicore
Aquafin
Umicore is een materiaaltechnologiegroep met vier vestigingen in België. De internationale groep houdt zich voornamelijk bezig met de bewerking van metalen voor o.a. zonnecellen, en de recyclage van waardevolle metalen. Umicore zet in op talent met een eigen engineering traineeship en een young graduate-programma. Kernwoorden in hun personeelsbeleid zijn groeien, verantwoordelijkheid krijgen, een gezonde balans tussen werk en leven en een aantrekkelijk loon.
Ingenieurs die een maatschappelijke meerwaarde willen bieden (en niet bang zijn voor natte voeten), zijn bij Aquafin aan het juiste adres. Aquafin, met Aartselaar als hoofdkantoor, zuivert rioolwater zodat het weer de natuur in kan. Daarnaast doet het bedrijf aan regenwaterbeheer. Dat levert een uitdagende balansoefening op tussen technologie, infrastructuur, overheid, technische partners en natuur. De open werkcultuur en de afwisselende jobs maken van Aquafin een populaire werkgever.
COLOFON Redactie 02 490 10 87, redactie.vacature@vacature.com Advertenties 02 490 10 78, commercieel@vacature.com Ordering 02 490 10 61, ordering@vacature.com VU Ruben Van Goethem Content Manager Roxanne Claessens Coördinatie Katrien Brys Vormgeving Bob Haentjens Redactie Hermien Vanoost, Kristina Rybouchkina, Piet Verbeest, Joni Horemans, Matthias Van Milders Sales Marijke Van Impe Ordering An Parewijck
Ontdek nog meer op facebook.com/vacaturedotcom of volg ons op Twitter via @vacaturedotcom en Instagram via instagram.com/vacaturedotcom.
13 okt 2018 - vacature.com
7
13 oktober 2018 - vacature.com
8
9
vacature.com - 13 oktober 2018
13 oktober 2018 - vacature.com
10
11
vacature.com - 13 oktober 2018
13 oktober 2018 - vacature.com
12
13
vacature.com - 13 oktober 2018
13 oktober 2018 - vacature.com
14
15
vacature.com - 13 oktober 2018
13 oktober 2018 - vacature.com
16