Wekelijks magazine bij jouw krant • 16 juni 2018
Regiorapport
2018 WAAR IN HET LAND VINDEN WE DE MEESTE JOBS, JOBS, JOBS?
MEER JOBS, MEER ZIEKTEVERZUIM Welke regio is beste leerling van klas? - P. 3
ONZE VROUW WIL GOUVERNEUR WORDEN, MAAR HOE? - P. 6
POLITICOLOOG CARL DEVOS «Geen alternatief voor provincies» - P. 7
16 juni 2018 - vacature.com
2
WAAR In Het LAnD VInDen We De meeSte
JOBS, JOBS, JOBS? Premier Michel kan het niet genoeg herhalen: overal in het land komen er extra banen bij. Toch presteert niet elke regio even sterk. Als het gaat over jobcreatie, zijn Limburg en Waals-Brabant momenteel de beste leerlingen van de klas. Ook Brussel blijft een belangrijke jobmotor, met gunstige gevolgen voor het hele land. TEKST HERMIEN VANOOST
Hoeveel jobs kwamen er bij/verdwenen tussen 2015 en 2016? Het lijkt moeilijk te geloven voor wie dagelijks in de file naar Brussel staat, maar toch is het aantal pendelaars dat vanuit Vlaanderen naar de hoofdstad rijdt, al enkele jaren aan het dalen. Terwijl er in 2011 nog 241.000 Vlamingen de oversteek maakten, was dat aantal in 2015 gedaald tot 225.231. Dat de pendelstromen ietwat aan het veranderen zijn, heeft zonder twijfel met de files te maken. Werknemers zoeken een andere job of gaan dichter bij het werk wonen. En ook de bedrijven zelf zoeken naar oplossingen. Jobs verhuizen, al dan niet naar een andere regio in het land, is daar een van. BRUSSEL BRUISEND Toch is het fout om uit de verkeersknoop of de dalende pendelstromen te besluiten dat het in Brussel economisch minder goed zou gaan. «Integendeel», stelt arbeidsmarktprofessor Ludo Struyven (HIVA-KU Leuven). «Het centrum van het land kent juist meer jobdynamiek en meer ondernemerschap dan eender welke andere regio in het land.» Om dat te bewijzen haalt hij er het jongste DynamReg-rapport bij, dat de regionale tewerk-
Limburg Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen Vlaams-Brabant Antwerpen
Bijkomende jobs +7,2% +6,0% +6,1% +6,8% +6,0%
Het centrum van het land kent meer jobdynamiek en meer ondernemerschap dan eender welke andere regio Ludo Struyven (HIVA-KU Leuven) stellingsdynamieken voor de periode 2015-2016 in kaart brengt. De studie laat onder meer zien dat de bruto-jobtoename voor die periode in alle gewesten even sterk is: per duizend bestaande jobs kwamen er in het Waals Gewest 58, in het Vlaams Gewest 57 en in het Brussels Gewest 56 nieuwe jobs bij. Tegelijkertijd verdwenen er in Vlaanderen en Wallonië 43 en in Brussel 55 jobs per duizend bestaande jobs. «De netto-jobgroei
2015 29.964 9.490 53.983 119.013 12.781
2011 35.577 11.494 58.402 119.866 15.711 Bron: Steunpunt Werk
3
vacature.com - 16 juni 2018
Netto-jobgroei (procentueel) +2,0% +1,7% +1,5% +1,4% +1,1%
Bruto-jobgroei (effectieve jobs) 20.325 jobs 29.452 jobs 25.417 jobs 25.111 jobs 40.971 jobs
Bron: Dynam Review 1/2018
Wie gaat werken in Brussel? Antwerpen Limburg Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant West-Vlaanderen
Verdwenen jobs -5,2% -4,4% -4,5% -5,4% -4,9%
(= bruto-jobtoename – bruto-jobafname) is in Brussel dus inderdaad een stukje kleiner dan in de andere gewesten», analyseert Struyven, «maar laat je daardoor vooral niet misleiden. Wat telt, is dat er jobs bijkomen. En dat is in het Brussels Gewest zeker het geval. Cijfers van de FOD Economie tonen dat de werkende bevolking in het centrum van het land veel sneller stijgt dan elders. Brussel blijft een belangrijke motor van jobgroei. Het effect ervan is in het hele land voelbaar.» Dat er in Brussel jobs verdwijnen, heeft volgens Ludo Struyven vooral met interne verschuivingen te maken. Werknemers blijven nog wel voor dezelfde werkgever werken, maar doen dat vanuit een ander gewest. In de periode 2015-2016 zijn er zo 8.000 banen van de hoofdstad naar de gewesten verschoven. Vooral schoonmaakbedrijven, financiële instellingen, groothandelaars en openbare besturen kozen ervoor om hun jobs (of een deel ervan) te verhuizen. De omgekeerde beweging werd minder vaak gemaakt: bedrijven uit Vlaanderen of Wallonië brachten samen 5.500 jobs naar de hoofdstad. «Nieuw is dit fenomeen zeker niet», benadrukt Struyven. «En het is in de voorbije tien jaar evenmin toegenomen.»
> Lees verder blz. 4
> Vervolg blz. 3
HOE DE PLEK WAAR JE WOONT OOK JE WERKMENTALITEIT BEÏNVLOEDT
Welke sectoren zorgen voor de grootste bruto jobgroei? Oost-Vlaanderen Antwerpen
West-Vlaanderen Limburg
Bouw
Horeca
Industrie
Industrie Horeca
Industrie Gezondheidszorg dienstverlening
Horeca Bouw
Vlaams-Brabant
Industrie Vrije/wetenschappelijke/ technische activiteiten Horeca Bouw
Horeca Vervoer en opslag
Bron: Dynam Review 1/2018
ONTSLAG
LIMBURG = GROOTSTE JOBMOTOR Terwijl de bruto-jobgroei in de drie gewesten ongeveer even hoog lag, zien we op niveau van de provincies duidelijkere verschillen. Vooral Limburg stak de voorbije jaren alle provincies voorbij als het gaat over jobcreatie. Per duizend bestaande jobs kwamen er in Limburg 72 nieuwe jobs bij (juni 2015juni 2016), tegenover 60 in Antwerpen, Oost- en West-Vlaanderen. Struyven: «Die goede resultaten dankt Limburg aan de volgehouden reconversie en het Strategisch Actieplan Limburg dat na de sluiting van Ford Genk is opgesteld. Het is duidelijk dat de industrie in Limburg een tweede adem heeft gevonden. Ook de Corda Campus, met zijn vele start-ups, werkt daar de bloei in de hand.» In absolute cijfers komt Limburg voor die specifieke periode op 20.325 extra jobs uit. «Dat zijn er veel minder dan Oost-Vlaanderen en Antwerpen,» vertelt Struyven, «maar die provincies zijn qua bevolkingsaantallen een stuk groter. Als je wilt vergelijken, kijk je dus best naar de procentuele cijfers.» In alle Vlaamse provincies zijn het de administratieve/ondersteunende diensten enerzijds en de groot- en detailhandel anderzijds die de meeste nieuwe jobs creëren. De rest van de top 5 vind je in onderstaande tabel:
Vooral Vlaams-Brabanders en Antwerpen wisselden van job
Werkzaamheid hoogst in West-Vlaanderen Om het plaatje volledig te maken, werpen we tot slot nog een blik op de werkzaamheids- en werkloosheidsstatistieken van de provincies. In tegenstelling tot de cijfers van Dynam-Reg vertrekken die niet vanuit de werkplek maar vanuit de woonplaats van werknemers. «Als je die cijfers erbij neemt, valt de sterke positie van West-Vlaanderen op», analyseert Wouter Vanderbiesen van Steunpunt Werk (KU Leuven). «Zowel naar werkzaamheid als werkloosheid scoren ze beter dan de rest. Vandaar dat de war for talent er beter voelbaar is.» Kijken we naar de evolutie van de voorbije tien jaar, dan zien we opnieuw dat Limburg een grote sprong heeft gemaakt. Tussen 2006 en 2016 steeg de werkzaamheidsgraad van 66,9 naar 70,2 procent; de werkloosheidsgraad daalde er van 9,0 naar 7,9 procent.
Hoeveel Vlamingen waren in 2016 wel/niet aan het werk?
West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant Limburg Antwerpen
Aan het werk Werkzoekend (=werkzaamheidsgraad, (=werkloosheidsgraad, 20-64 jaar) 15-64 jaar) 74,8% 5,8% 73,9% 7,3% 73,3% 6,0% 70,2% 7,9% 70,8% 9,2% Bron: Steunpunt Werk
Nu er weer meer vacatures zijn, beslissen er meer werknemers om van job te veranderen. Volgens cijfers van sociaal secretariaat Attentia namen vorig jaar 4,91 procent van de werknemers ontslag, tegenover 3,76 procent in 2014. De jobmobiliteit is niet overal in Vlaanderen even sterk. Zo liggen de percentages in Vlaams-Brabant en Antwerpen een stuk hoger dan in West-Vlaanderen. Zeker in 2016 was het verschil aanzienlijk: toen namen 7,09 procent van de werknemers uit Antwerpen en 6,17 procent van de werknemers uit Vlaams-Brabant ontslag. In West-Vlaanderen ging het om 4,40 procent van de werknemers. «Ondanks de vele vacatures in West-Vlaanderen zijn West-Vlamingen dus toch niet zo snel geneigd om hun job op te geven», analyseert business intelligence consultant Tim Bourguignon. Als het gaat over ontslag krijgen, zijn de verschillen tussen de provincies minder uitgesproken. De meeste ontslagen vielen in 2017 onder de Vlaams-Brabanders (1,72 procent), de minste bij de West-Vlamingen (1,07 procent). Het gemiddelde voor heel België lag vorig jaar op 1,33 procent, wat een kleine daling is tegenover 2014.
Hoeveel Werknemers namen ontslag? 7% 6% 5% 4% 3% 2014
2015
2016
2017
Vlaams-Brabanders
Oost-Vlamingen
Antwerpenaren
West-Vlamingen Bron: Attentia
Limburgers
16 juni 2018 - vacature.com
4
LIMBURGERS EN OOST-VLAMINGEN WERKEN NIET OP DEZELFDE MANIER Niet alleen hun werkgelegenheidsstatistieken zien er anders uit, ook de manier waarop Limburgers, Antwerpenaren, Vlaams-Brabanders, Oost- en West-Vlamingen naar werk kijken, verschilt. Duik bijvoorbeeld maar eens in deze statistieken. TEKST: HERMIEN VANOOST
ZIEKTEVERZUIM
WERKTIJD
Limburgers vaakst out door ziekte Ziekteverzuim dan. Zijn werknemers in de ene provincie vaker afwezig door ziekte dan in de andere? Met die vraag kloppen we aan bij HR-dienstverlener Acerta, dat de lonen voor zo’n 40.000 Belgische werkgevers berekent. Uit die gegevens kunnen ze ook afleiden hoe vaak en hoelang werknemers afwezig zijn door ziekte. Globaal genomen melden de Limburgers zich iets vaker ziek dan werknemers uit andere provincies. Vooral het langdurige verzuim (langer dan een jaar afwezig) ligt er hoger dan elders in Vlaanderen. West-Vlamingen en Antwerpenaren zijn het minst vaak afwezig door ziekte. Verklaringen voor die verschillen kunnen we uit de cijfers van Acerta niet halen. Senior Consultant Karen Van den Bergh heeft wel enkele suggesties: «Dat WestVlamingen zich minder vaak ziek melden, heeft mogelijk met de omvang van de bedrijven te maken. West-Vlaanderen telt veel kmo’s met een beperkt aantal werknemers. Van dat soort bedrijven weten we dat ze lagere ziekteverzuimcijfers hebben. In een klein bedrijf is de sociale controle en de impact op de directe collega’s immers groter, waardoor werknemers zich minder snel ziek melden.» De hogere cijfers voor Limburg zijn wellicht gelinkt aan de aanwezigheid van veel verzuimgevoelige sectoren, zoals de industrie en de zorg. Verder merkt Karen Van den Bergh op dat de tendens qua
5
West-Vlamingen meest met werk bezig
Hoeveel werknemers zijn afwezig door ziekte? West-Vlaanderen Antwerpen Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant Limburg
6,05% 6,16% 6,44% 7,10% 8,42%
Bron: Acerta, cijfers voor 2017 ziekteverzuim in alle provincies stijgend is. Overal in Vlaanderen neemt het toe. Tegenover 2014 is het langdurige ziekteverzuim gemiddeld met 20 procent gestegen, in Antwerpen en Vlaams-Brabant ligt dat zelfs nog iets hoger. «Het effect van de re-integratietrajecten voelen we op dit moment nog niet», evalueert ze. «Je mag ervan uitgaan dat de overheid in de toekomst meer dwingendere maatregelen – mét sancties voor werknemers en werkgevers – zal nemen om die alsmaar stijgende cijfers naar beneden te krijgen.»
vacature.com - 16 juni 2018
Kijken we ten slotte ook eens naar de werktijden. Wie is in Vlaanderen het meest en het minst met werk bezig? Interessante bron daarvoor is het jongste Tijdsbestedingsonderzoek (2013) van VUB. Daarvoor vulden 3.230 Vlamingen tussen 18 en 75 jaar gedurende een week een dagboek in. Over alle deelnemers heen kwamen de onderzoekers voor die ene week op een werktijd van 20 uur en 11 minuten uit. Hielden ze alleen rekening met de mensen die in die week betaalde arbeid verrichtten (dus zonder studenten, werklozen, langdurig zieken, gepensioneerden…), dan steeg dat naar 30 uren en 49 minuten. Aan professor en onderzoeksleider Ignace Glorieux vroegen we om die laatste cijfers verder op te splitsen naar provincie. Uit die oefening kwam naar boven dat WestVlamingen in die specifieke week zo’n drieënhalf uur meer betaald werk hadden verricht dan Limburgers. Het verschil was vooral toe te schrijven aan de West-Vlaamse mannen. Die waren gemiddeld 36 uren en 26 minuten met betaalde arbeid bezig geweest, wat bijna vijf uur meer was dan de Limburgse mannen. Bij de vrouwen waren het
de Vlaams-Brabanders die de meeste uren betaalde arbeid verrichtten. Zij waren 28 uren en 58 minuten met betaald werk bezig, of ongeveer een halfuur meer dan de West-Vlaamse vrouwen. Of het cliché van de hardwerkende West-Vlaming hiermee voor eens en altijd bewezen is? Professor Glorieux aarzelt: «Op basis van deze cijfers kun je in elk geval niet stellen dat er een verschil in werkmentaliteit is. Dat de WestVlamingen meer met betaalde werktijd bezig zijn, zou bijvoorbeeld ook met de samenstelling van de beroepsbevolking te maken kunnen hebben. Misschien telt West-Vlaanderen significant meer ondernemers dan pakweg Limburg? Die werken sowieso meer uren dan loontrekkenden.» Het cliché helemaal ontkrachten doet hij evenmin: «Er zijn in het verleden al studies geweest waarbij werkethos naar voren werd geschoven als verklaring voor de betere resultaten van West-Vlamingen. Dat er meer West-Vlamingen voor het toelatingsexamen geneeskunde slagen bijvoorbeeld, werd onder andere daaraan gelinkt.»
Hoeveel tijd spendeer je aan betaalde arbeid? West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant & Brussel Antwerpen Limburg
32 uren en 36 minuten 31 uren en 33 minuten 30 uren en 55 minuten 29 uren en 54 minuten 28 uren en 57 minuten
Bron: Tijdsbestedingsonderzoek VUB, 2013-2014
OPEN SELECTIEPROCEDURE BRENGT VOORLOPIG NOG NIET MEER TRANSPARANTIE
VEEL MIST ROND ZOEKTOCHT NIEUWE GOUVERNEUR OOST-VLAANDEREN Jan Briers gaat in oktober met pensioen en dus moet de provincie Oost-Vlaanderen op zoek naar een nieuwe gouverneur. Voor het eerst verloopt die zoektocht via een klassieke selectieprocedure en niet via afspraken tussen politieke partijen. Meer objectiviteit, daar kunnen we bij vacature.com alleen maar voor zijn. Al is het twijfelachtig of we dat ook echt zullen krijgen. Het kabinet van minister Homans blokte onze vragen over de selectieprocedure alvast vakkundig af. TEKST: HERMIEN VANOOST
Het leek een prima idee: om inzicht te krijgen in de manier waarop managementfuncties bij de overheid worden ingevuld, wilden we graag eens praten met de mensen die de zoektocht naar de nieuwe gouverneur van Oost-Vlaanderen in goede banen leiden. Hoe gaan ze te werk? Welke testen gebruiken ze? Waarop letten ze tijdens sollicitatiegesprekken? Vragen die allemaal niets met de kandidaten zelf te maken hebben – daar hebben we inderdaad geen zaken mee – en toch mag/kan/wil er niemand antwoorden. Op het kabinet van Liesbeth Homans, als minister van Binnenlands Bestuur bevoegd voor de benoe-
Op het kabinet van de bevoegde minister Homans, wimpelt de woordvoerder ons drie keer af met het argument: «De procedure loopt, we kunnen niks zeggen.»
ming van de gouverneur, wimpelt de woordvoerder ons drie keer af met het argument: «De procedure loopt, we kunnen niks zeggen.» GEEN COMMENTAAR Het enige wat we na aandringen toch toegestuurd krijgen, is het uitgebreide selectiereglement. Daaruit leren we dat kandidaten tien jaar relevante beroepservaring moeten kunnen voorleggen, over een breed netwerk moeten beschikken en kaas moeten gegeten hebben van de besluitvormings- en begrotingsprocessen in een overheidscontext. Qua persoonsgebonden
Jan Briers gaat in oktober met pensioen. Foto Belga vaardigheden ligt de nadruk op samenwerkingsverbanden sluiten, draagvlak creëren, verantwoordelijkheid nemen, visie ontwikkelen en dienstverlening optimaliseren. Verderop in het document staan ook de grote lijnen van de procedure zelf uitgelegd (zie rechts). Volgens de informatie daar zou een extern selectiekantoor op dit moment met een potentieelinschatting van de kandidaten bezig
zijn. Op de vraag of dat ook echt zo is, wat zo’n potentieelinschatting precies inhoudt en welk bureau ermee bezig is, gaf de woordvoerder – je raadt het al – geen commentaar. Alles bij elkaar blijft er rond de procedure dus veel mist hangen. Van echte transparantie is er geen sprake. Het is dan ook zeer de vraag of er écht een breuk met het verleden zal kunnen worden gemaakt.
16 juni 2018 - vacature.com
6
OPINIE
Zo vindt Oost-Vlaanderen een nieuwe gouverneur Maart-april 2018: Eerste screening van de kandidaten op basis van het sollicitatieformulier. Mei 2018: Verkennende gesprekken, uitgevoerd door een extern kantoor. Daarin wordt gepeild naar de motivatie voor de job, de ervaring van de kandidaat, zijn communicatievaardigheden en zijn inpasbaarheid binnen de overheidscontext. Juni 2018: Externe potentieelinschatting, wat bestaat uit een competentiegericht interview, persoonlijkheidsvragenlijst, rollenspel en een analyse- en presentatieoefening op basis van een case. De namen van de geschikte kandidaten worden gebundeld en doorgegeven aan minister Homans. Samen met de andere leden van de Vlaamse regering selecteert zij de kandidaat die het meest aan het competentieprofiel voldoet. Hij of zij wordt vervolgens uitgenodigd voor een hoorzitting in de bevoegde Commissie van het Vlaams Parlement. 1 november 2018: Huidig gouverneur Jan Briers gaat met pensioen en geeft de fakkel aan zijn opvolger door.
POLITICOLOOG CARL DEVOS NEEMT HET OP VOOR DE PROVINCIE
«Onbekend maakt onbemind, dat is het probleem van de provincies» TEKST: KRISTINA RYBOUCHKINA
Begin dit jaar werden verschillende provinciale bevoegdheden zoals welzijn, sport en cultuur overgebracht naar het lokale of Vlaamse niveau. Verschillende politieke partijen vinden die afslanking echter niet voldoende en blijven pleiten voor een volledige afschaffing van de provincies. Maar waarom? Wat doet de provincie eigenlijk precies? En zijn de provincies wel misbaar? Wij vroegen het aan politicoloog Carl Devos. «Vroeger dacht ik ook dat de provincie een overtollig orgaan was, dat zo snel mogelijk afgeschaft moest worden. Ik dacht dat het schrappen van een beleidsniveau het bestuur efficiënter zou maken. Ik bekijk dat nu anders. Vroeger wist ik zelf weinig over de provincies, en onbekend maakt onbemind. Maar sinds ik als vertegenwoordiger van de Universiteit Gent vaak in West-Vlaanderen, op allerlei manieren, met de provincie samenwerk, besef ik hoeveel van wat ze doet moeilijk door een andere instantie gedaan kan worden. Zo werken we op Campus Oostende intensief samen om daar een wetenschapspark rond Blauwe Groei te maken. We willen een nieuwe fietsroute in het Brugse ommeland maken om al de boeiende
kennis van onze historici over die streek voor een breed publiek te ontsluiten. In Kortrijk werken we samen in een onderzoekscentrum voor de voedingsindustrie. Er is simpelweg een niveau nodig tussen de gemeente en Vlaanderen. Want Vlaanderen is er te groot en de gemeente te klein voor.» «Wat als een bos in vijf verschillende gemeentes ligt, wie zal het dan beheren en een fiets- en wandelroute aanleggen? Hoe kunnen alle kleinere West-Vlaamse gemeenten apart aankloppen bij werkzoekenden in Noord-Frankrijk om de vacatures in hun bedrijven in te vullen? Wie zal het Physical Internet in West-Vlaanderen introduceren? Dat lukt allemaal niet zomaar. Voor Vlaanderen zijn zulke cases veraf, één gemeente apart staat daarin niet sterk genoeg. Deze en andere voorbeelden tonen dat je een soort overkoepelend, regionaal en democratisch orgaan nodig hebt. Zoals de provincie. Zijn ze perfect? Neen, maar een beter alternatief is er tot op heden niet. Als je ze afschaft moet je meteen iets gelijkaardigs oprichten. Dat hopelijk even democratisch werkt. Dus focussen we ons beter op de vraag hoe we ze beter kunnen maken, in plaats van ze helemaal af te voeren.»
COLOFON Redactie 02 490 10 87, redactie.vacature@vacature.com Advertenties 02 490 10 78, commercieel@vacature.com Ordering 02 490 10 61, ordering@vacature.com VU Ruben Van Goethem Content Manager Roxanne Claessens Coördinatie Katrien Brys Redactie Hermien Vanoost, Kristina Rybouchkina, Piet Verbeest Sales Marijke Van Impe Ordering An Parewijck
Ontdek nog meer op facebook.com/vacaturedotcom of volg ons op Twitter via @vacaturedotcom en Instagram via instagram.com/vacaturedotcom.
7
vacature.com - 16 juni 2018
16 juni 2018 - vacature.com
8
9
vacature.com - 16 juni 2018
16 juni 2018 - vacature.com
10
11
vacature.com - 16 juni 2018
16 juni 2018 - vacature.com
12
13
vacature.com - 16 juni 2018
16 juni 2018 - vacature.com
14
16 juni 2018 - vacature.com
15