Magazine 1703

Wekelijks magazine bij jouw krant • 17 maart 2018

RED DE WERELD, STUUR JE KINDEREN NAAR EEN STEM-RICHTING Technische knelpuntberoepen dreigen onze economie te verlammen

P. 3 – DOSSIER TECHNISCHE KNELPUNTBEROEPEN Mentaliteitsswitch is nodig

P. 5 – OPINIE LIEVEN SCHEIRE Jongeren moeten ontdekken dat techniek leuk en uitdagend is

P. 7 – DOE HET LICHT MAAR AAN Deze techniekers doen je lamp branden

17 maart 2018 - vacature.com

2

TECHNISCHE STUDIES EN BEROEPSKEUZES MOETEN NOG VÉÉL AANTREKKELIJKER WORDEN Het tekort aan technisch personeel is nog nooit zo groot geweest. Technologiebedrijven zitten op dit moment met de handen in het haar om ruim 30.000 vacatures ingevuld te krijgen.

Hoe komt dat toch? Is techniek werkelijk zo saai? Zo vies? «Neen, maar veel mensen denken dat wel. Terwijl technici met hun machines minstens evenveel levens redden als dokters», getuigen experts. Hoog tijd voor een mentaliteitsswitch!

Tekst: KRISTINA RYBOUCHKINA

Al sinds 1990 stelt de VDAB jaarlijks een lijst op met knelpuntberoepen. De functies die de lijst anno 2018 sieren, zijn nog grotendeels dezelfde als achtentwintig jaar geleden: jobs als technicus, ingenieur, mecanicien en informaticus zijn intussen ware knelpuntklassiekers. «Het is inderdaad altijd een uitdaging geweest om goed technisch personeel te vinden», bevestigt Rita Pannemans, Recruitment Manager met meer dan twintig jaar ervaring bij het materiaaltechnologiebedrijf Umicore. «Maar de laatste jaren voelen we dat het moeilijker is dan ooit.

Vacatures die meer dan een jaar open staan, zijn lang geen uitzondering meer, vooral voor gespecialiseerde burgerlijk ingenieurs, technische projectmanagers en IT-specialisten.

Er zijn er gewoon te weinig.»

WAR ON TALENT Ook Walter Geelen, Maintenance & Commissioning Manager bij hoogspanningsnetbeheerder Elia, merkt de trend op: «Het is vooral lastig om goed personeel te vinden in regio’s waar veel technologische bedrijven bij elkaar zitten. Er heerst namelijk een strijd om zowel schoolverlaters als ervaren werkkrachten aan te trekken. Denk maar aan Brussel of de haven van Antwerpen, daar is de ‘war on talent’ het sterkst voelbaar. Er zijn ook enkele grote chemiebedrijven gevestigd, die een sterke concurrentie vormen.»

De chemische en farmaceutische industrie is nog steeds de bestbetaalde sector in ons land, dus het is niet verwonderlijk dat overgevraagde technici zich vaak laten verleiden door de lonen die ze daar voorgeschoteld krijgen.

«Maar weet je, het verschil in loon in verschillende sectoren is eigenlijk miniem. Iederéén beseft dat goed technisch personeel heel waardevol is», vervolgt Walter Geelen.

«Techniekers kunnen tegenwoordig overal rekenen op een marktconform salaris en heel wat extralegale voordelen.»

Bedrijven moeten sollicitanten dus méér bieden dan een aantrekkelijke verloning om ze over de brug te krijgen. «Wij organiseren doorgedreven opleidingen voor ons personeel, we zetten in op een goede werksfeer en toffe activiteiten met collega’s, afwisseling in de job en doorgroeimogelijkheden», aldus

Eigenlijk is het jammer dat mama’s en papa’s er nog steeds van dromen dat hun zoon of dochter dokter wordt. Technici zijn de nieuwe dokters. Zij bouwen en onderhouden de machines in het ziekenhuis, weet je hoeveel levens zij daarmee redden?

Paul Bertels, ingenieur/onafhankelijk expert STEM-adviesplatform Walter Geelen. Ook Umicore weet kandidaten vaak op een soortgelijke manier te verleiden. «Onze werknemers mogen initiatief nemen», legt Rita Pannemans uit. «Ze krijgen de ruimte om zich te verdiepen in de projecten waarin zij sterk geïnteresseerd zijn.

We besteden veel aandacht aan werkplezier, afwisseling, loopbaanmogelijkheden, werkprivébalans... Het draait niet alleen om een goed loon. Maar toch. Omdat we gaan uitbreiden, zullen we dit jaar een paar honderd technische profielen aanwerven en ik weet nu al dat het een pittige zoektocht zal worden.»

Want je mag als bedrijf nog zo hard je best doen, als er niet voldoende uitstroom is van technische krachten, zal je nooit al je vacatures ingevuld krijgen.

SPELEN MET ROBOTS Ook de overheid beseft dat er iets moet veran-

deren. Daarom is in 2012 het STEM-actieplan (Science, Technology, Engineering, Mathematics) van start gegaan. Dat moet tegen 2020 een reeks doelstellingen realiseren: onder andere STEM-onderwijs aantrekkelijker maken, leraren in STEM-domeinen extra ondersteunen en de instroom in STEM-studierichtingen en -beroepen omhoog krijgen.

Want onze jongeren lijken techniek nog steeds niet te smaken. Francis Wyffels, professor robotica aan de Universiteit Gent, voelt dat in zijn auditoria: «Er zijn echt weinig studenten die kiezen voor een STEMstudierichting. Niet alleen in België, haast in alle Europese landen is er een tekort aan instroom. Internationaal onderzoek heeft aangetoond dat jongeren in ontwikkelingslanden veel meer interesse tonen in techniek dan jongeren in rijke landen. Waarschijnlijk omdat werkzekerheid bij ons geen doorslaggevend argument is om voor een bepaalde richting te kiezen. Bij ons kiezen studenten voor een richting die ze leuk vinden en blijkbaar voldoet techniek daar niet aan. Ik geloof dat dat onterecht is, het imago dat techniek heeft, stemt gewoon niet overeen met de realiteit.»

Net als veel collega’s uit het onderwijs en vrijwilligers uit het werkveld, is Francis Wyffels betrokken bij tal van projecten die techniek aantrekkelijker moeten maken. «Met Dwengo vzw en SheGoesICT hebben we bijvoorbeeld het initiatief WeGoSTEM gelanceerd, waarbij we scholen bezoeken om kinderen kennis te laten maken met robotjes.

Zo bereiken we ieder jaar ongeveer 5.000 leerlingen uit het vijfde en zesde leerjaar.

UGent zet in op beurzen zoals Boetiek Techniek, waar jongens en meisjes op een speelse manier kunnen kennismaken met al wat technisch is. Daarnaast is de universiteit aanwezig op het Lichtfestival met een wetenschapsstand, om de interesse van jongeren te prikkelen. Of die initiatieven echt het verschil gaan maken, zullen we pas op lange termijn Lees verder blz. 4 >

3

vacature.com - 17 maart 2018

> vervolg blz. 3 zien. Maar volgens mij is dat wel de beste aanpak: kinderen op zo jong mogelijke leeftijd tonen dat techniek écht leuk is.»

VAKEXPERTEN IN DE TECHNOLOGIE Sinds het startschot van het STEM-actieplan is er wel al verbetering merkbaar. Op dit moment volgen 16.507 studenten een opleiding binnen het studiegebied ‘industriële wetenschappen en technologie’ aan een Vlaamse hogeschool of universiteit. Vorig academiejaar waren dat er 16.060, in 2015-2016 15.512 en het jaar daarvoor amper 14.844.

Ook de doelen die vooropgesteld zijn in het STEM-actieplan, komen steeds dichterbij: het aandeel meisjes in technische studierichtingen neemt toe en ook het percentage studenten dat kiest voor een STEM-studierichting wordt groter. «Toch is het nog te vroeg om te juichen, want het kan nog veel beter», vindt Paul Bertels, ingenieur, consultant en onafhankelijk expert binnen het STEM-adviesplatform. «Vooral in het middelbaar onderwijs, daar is de stijging het kleinst. Volgens mij komt dat omdat veel ouders er nog steeds van overtuigd zijn dat ASO het hoogste goed is. Maar als je niet verder studeert, is zo’n diploma waardeloos! Hetzelfde geldt voor een administratief diploma TSO of BSO. Dat staat zwart op wit in het Schoolverlatersrapport van de VDAB: jongeren die een STEM-studierichting hebben gevolgd, in welk domein en van welk niveau dan ook, hebben de grootste kans om een jaar later aan het werk te zijn. Eigenlijk is het jammer dat mama’s en papa’s er nog steeds van dromen dat hun zoon of dochter dokter wordt.

Technici zijn de nieuwe dokters. Zij bouwen en

OPINIE

Lieven Scheire geLoofT in een SpeeLSe aanpak

onderhouden de machines in het ziekenhuis, weet je hoeveel levens zij daarmee redden? Het wordt hoog tijd dat ze daar wat meer aanzien voor krijgen.»

DE BOOT MISSEN Onze maatschappij steunt hoe langer hoe meer op techniek en technologie. De nood aan technische werkkrachten zal dus alleen maar toenemen. Als we er niet in slagen om daaraan tegemoet te komen, kan dat desastreuze gevolgen hebben voor de Belgische economie. «Bedrijven

Bij ons kiezen studenten voor een richting die ze leuk vinden en blijkbaar voldoet techniek daar niet aan. onterecht, natuurlijk.

Francis Wyffels, professor robotica UGent

zullen personeel moeten aantrekken uit het buitenland, of ze zullen genoodzaakt zijn om weg te trekken», voorspelt prof. Francis Wyffels. «Dat is niet goed voor onze economie. Bovendien geloof ik dat technologie aangepast moet zijn aan de plaatselijke waarden en normen. Denk maar aan Google, zij hebben enkele jaren geleden een enorme fout gemaakt bij de gezichtsherkenningssoftware van Google Photos. Mensen met een donkere huidskleur werden door het programma aanzien als gorilla’s … Dat krijg je als je technologie niet is afgestemd op de gebruikers.

Het zou dus een enorm verlies betekenen als onze

technologische bedrijven gaan delokaliseren.»

En het is vijf voor twaalf. Bedrijven zoals Umicore kijken nu al regelmatig over de grens om vacatures in te vullen. «Voor onze R&D-afdeling in Olen trekken we bijvoorbeeld vaak internationale profielen aan», vertelt Rita Pannemans. «Maar voor technische jobs in lokale afdelingen is kennis van het Nederlands noodzakelijk, dus dan is dat uiteraard geen optie. Om de nood daar in te vullen, zijn er verschillende initiatieven. We organiseren onder andere jobweekends, waarin sollicitanten het hele rekruteringsproces in één dag doorlopen en bij positief resultaat meteen hun contract tekenen. We hebben trainee en young graduate programma’s ontwikkeld, waarin starters met een technisch diploma ondersteund kunnen groeien in diverse functies. Daarnaast werken we nauw samen met partners zoals de VDAB. Werkzoekenden met interesse in techniek kunnen bij ons een technische opleiding krijgen op de werkvloer.»

Volgens consultant Paul Bertels zijn zulke initiatieven een must voor bedrijven die willen overleven: «Steeds meer firma’s gaan tegenwoordig op zoek naar werkkrachten met de juiste ingesteldheid in plaats van het juiste diploma, om hen zelf op te leiden. Zulke interne vormingen zijn heel waardevol, ook omdat technologie heel snel verandert en omdat ook de huidige werknemers op die manier mee blijven. Het is belangrijk dat bedrijven hierop blijven inzetten en dat ze nauwer gaan samenwerken met het onderwijs. Als dat gebeurt én als de visie van ouders en studenten over techniek verandert, komt het wel goed.

Ik geloof dat het mogelijk is, maar dan moeten we hier snel allemaal samen werk van maken.»

«Tieners zoeken geen werkzekerheid.

«Als je mensen een schip wil laten bouwen, moet je hen geen taken opleggen. Vertel hen liever over de pracht van de eindeloze zee, zodat ze zelf naar een boot gaan verlangen. Zo luidt een gezegde van schrijver Antoine de Saint-Exupéry. Hetzelfde geldt voor jongeren en STEM-studierichtingen», gelooft wetenschapsfanaat Lieven Scheire. «Het heeft helemaal geen zin om een tiener te dwingen om daarvoor te kiezen. Of om hem of haar te wijzen op de werkzekerheid die met zo’n studierichting gepaard gaat. Dat schrikt jongeren alleen maar af!

Als je mij vroeger had gezegd dat ik wetenschappen moest studeren zodat ik later een goede job zou hebben, dan had ik dat nooit gedaan. Op zo’n leef-

tijd denk je niet aan werken, dat klinkt saai. Jongeren zijn op zoek naar interesses, passies. Het is dus veel beter om hen op een ongedwongen manier te laten kennismaken met techniek en wetenschap.»

SPELENDERWIJS LEREN

«Mijn kinderen van 8 en 9 jaar zijn verzot op Scratch. Dat is een visuele programmeertaal, waarmee ze zelf verhaaltjes kunnen ontwikkelen.

Als vriendjes dat zien, is ook hun interesse meteen gewekt. Omdat het zo leuk en speels is. Als je Scratch zou introduceren op school als onderdeel van een les, zou het volgens mij niet werken. Dan voelt het te veel als een verplichting. Maar laat kin-

17 maart 2018 - vacature.com

4

MEER STEM IS NODIG Om aan de vraag van de arbeidsmarkt te voldoen, wil de overheid meer jongeren warm maken voor een STEM-richting (Science, Technology, Engineering & Maths). De Vlaamse regering formuleerde daarvoor in 2010 de zogenaamde STEMdoelen. Elk jaar meet de STEM-Monitor of we op goede weg zijn.

4

%meer

Met het STEM-actieplan wil de regering tegen 2020 4% meer STEM-instroom bereiken dan in 2010. Het aandeel technologiestudenten in het secundair en hoger onderwijs zou dan 27,82% moeten bedragen. Een tweede belangrijke doelstelling is een stijging van het aantal meisjes dat een technische richting volgt.

Idealiter moeten in 2020 33,33% van de technologiestudenten meisjes zijn.

9.047

STEM-studenten

Als de tendensen die zich jaar na jaar aftekenen doorzetten, lijkt het erop dat de overheid in haar opzet zal slagen. Zowel het aantal jongeren dat voor een STEM-studie kiest, als het aandeel van de dames hierin stijgt. Bij de laatste meting kozen 9.047 jongeren voor een technologierichting aan een hogeschool of unief. Dat is de vijfde stijging op rij én de eerste maal sinds decennia dat de doelstelling van 9.000 studenten (om aan de vraag van de arbeidsmarkt te voldoen) overschreden wordt.

Onder de professionele bachelors zijn er zo 2,43% meer STEMstudenten (26,25%) en onder de academische bachelors steeg hun aandeel van 29,02% in 2010-2011 tot 31,13% vijf jaar later. De masters tekenden een stijging op van 1,23%.

50,2

%meisjes

Ze zoeken een passie» deren er tijdens de pauze mee spelen en ze zijn er wél mee weg. Doorheen de jaren zal hun interesse voor programmeren blijven groeien, omdat ze zien wat voor toffe dingen je er allemaal mee kan doen.»

«Natuurlijk zal je niet iedereen meekrijgen. Dat is normaal, niet iedereen kan hetzelfde boeiend vinden. Maar nu is de groep jongeren die zich afkeren van techniek en wetenschap zo groot, omdat ze er nooit op de juiste manier mee in aanraking zijn gekomen. Laat ons dus vooral projecten en platformen creëren waar jongeren zelf kunnen ontdekken dat techniek en wetenschap leuk en uitdagend kunnen zijn. Dat geeft ongetwijfeld ook goesting om een studie in die richting te kiezen.»

5

vacature.com - 17 maart 2018

De meisjes doen het eveneens goed. Hun aandeel onder de professionele bachelors in een STEM-richting bedroeg volgens het laatste rapport 23,63%: een toename met 2,5%. In de academische STEM-richtingen werden de doelstellingen zelfs al behaald!

34,14% van de academische bachelors en 33,72% van de masters zijn er vrouwen. In de derde graad van het ASO spannen de meisjes echter de kroon. Met 50,2% is hun aandeel in de technische richtingen zelfs net iets groter dan dat van de jongens. Het probleem blijft evenwel hardnekkig in TSO en BSO, waar respectievelijk amper 15% en 3,55% van de STEM-studenten meisjes zijn.

Nog nijpend tekort Een grotere instroom is evenwel nog geen garantie voor een hogere uitstroom. Momenteel is 26,03% van de afgestudeerden in het bezit van een STEM-diploma. Per duizend jongeren tussen 20 en 29 jaar zijn er zelfs maar 18,58 met een STEM-diploma.

Vooral richtingen als informatica en ingenieur kampen nog met een nijpend tekort.

Tekst: KRISTINA RYBOUCHKINA EN JONI HOREMANS Foto: TOM VERBRUGGEN

Zodra je wakker wordt, steek je het licht aan, en 's avonds doe je het met één druk op de knop weer uit.

Maar zelfs om zo een alledaagse handeling mogelijk te maken, is een heus leger van techniekers nodig.

Wij zochten uit wat die technische tovenaars allemaal verzetten om jouw lamp te doen branden.

Elektriciteit opwekken

Elektriciteit wordt opgewekt met behulp van hernieuwbare energiebronnen zoals wind of waterkracht, uit de verbranding van fossiele brandstoffen of uit kernenergie.

Burgerlijk en industrieel ingenieurs in functies als technisch projectcoördinator, R&D-medewerker of procesingenieur zijn verantwoordelijk voor het uitbouwen en uitbreiden van de centrale, ze bestuderen welke processen efficiënter en veiliger kunnen verlopen.

Technici in jobs zoals monteur-elektricien en servicetechnieker staan in voor het dagelijks preventief onderhoud van het machinepark in de centrale en treden curatief op bij defecten.

Energie leveren De netwerkbeheerder zorgt voor je elektriciteitsinfrastructuur, maar het is de energieleverancier die verantwoordelijk is voor de eigenlijke levering van elektriciteit.

Energieleveranciers hebben veel klantendienstmedewerkers, maar ook R&D-specialisten, productontwikkelaars, ingenieurs en project managers in dienst, die innovatieve projecten zoals het inzetten van zonnepanelen, elektrische laadpalen en windturbineparken (verder) realiseren. Technici helpen hen om hun projecten uit te werken.

ER ZIT MEER ACHTER EEN LICHTKNOP DAN JE DENKT Elektriciteit transporteren en verdelen Vanuit de centrale loopt elektriciteit via het hoogspanningsnet, langs bijna 8.000 km aan onder- en bovengrondse kabels, naar je thuis. Zodra de elektriciteit binnenkomt in je streek, wordt hij plaatselijk verdeeld via de lokale distributienetbeheerder.

Dispatchers bewaken 24/24 het elektriciteitsnet en coördineren indien nodig werken en herstellingen. Techniekers gespecialiseerd in hoogspanning, laagspanning, kabels en lijnen voeren de onderhouds- en reparatiewerken uit aan de elektriciteitslijnen.

Ingenieurs ontwerpen meet- en automatiseringsapparatuur en kienen oplossingen voor ingewikkelde problemen uit.

Je huis van elektriciteit voorzien

Lampen produceren De lamp die je aansteekt, werd met veel zorg geproduceerd, in een fabriek waar onderhoudstechniekers de machines in orde houden, waar development engineers onderzoek voeren naar de nieuwste lichttechnologieën, waar technische tekenaars lampen ontwerpen …

En achter elke technologie die zij gebruiken, schuilt ook een heel verhaal.

Zo zie je maar: techniek is werkelijk onmisbaar in onze samenleving.

Elektriciens voorzien woningen van bekabeling, zodat jij overal werkende stekkers en lichtknopjes hebt.

Sommige elektriciens zijn domoticaspecialisten.

Installateurs, werfelektriciens en interventietechniekers voorzien nieuwe elektriciteitsaansluitingen in woningen, plaatsen elektriciteits- en aardgasmeters, nemen meterstanden op en verhelpen technische storingen om het distributienetwerk goed en veilig te houden.

17 maart 2018 - vacature.com

6

WHY I WORK HERE

Stijn Depuydt (38) is Senior Analyst/Developer bij Sofico

«Mijn positie heeft veel voordelen, maar de werkdruk is hoog» «Een week na het afleggen van mijn thesis was ik al vast aan het werk bij Sofico. Inmiddels ben ik hier 12 jaar in dienst. Ik ben begonnen als developer en vijf jaar later kon ik doorgroeien naar mijn huidige functie. Mijn takenpakket is nu uitgebreid met een belangrijk sociaal luik. Het gros van de tijd moet ik overleggen met veel verschillende mensen en daarnaast coach ik nieuwe collega's. Die combinatie van technologische uitdaging en sociale interactie spreekt mij bijzonder aan.

Mijn job beantwoordt zeker niet aan het clichébeeld dat mensen hebben van de sector. Als je hier niet sociaal bent, heb je een probleem.»

«Tijdens mijn studie Informatica had ik al wat via interim gewerkt en was ik beginnen solliciteren voor diverse jobs binnen mijn richting.

Niet zozeer omdat het mijn droom-

jobs waren, als wel om vertrouwd te raken met het solliciteren zelf. Bij het behalen van mijn licentiaat waren er een drietal bedrijven geïnteresseerd om met mij in zee te gaan. Ik heb uiteindelijk voor Sofico gekozen omdat de technologie waarmee ze werken me interesseerde en ook hun bedrijfscultuur me aanstond. Als je een diploma behaalt in een knelpuntrichting heb je de luxe om op meerdere vlakken eisen te stellen.»

«Ik koos in de eerste plaats voor informatica, een richting met veel wiskunde, omdat dat me interesseert. Ik was me er wel van bewust dat het een knelpuntberoep is, maar dat was een aangename bijkomstigheid. Ondanks dat werkgelegenheid natuurlijk erg belangrijk is, vind ik toch dat persoonlijke interesse voorrang zou moeten krijgen. Ik vertoef weliswaar in een luxepositie waarin ik nooit

werkloos ben geweest. Wie die ervaring wel heeft, zal er misschien een heel andere mening op nahouden.»

«Een knelpuntberoep uitoefenen heeft veel voordelen. Zo heb ik altijd jobopties gehad en is de verloning bovendien zeer goed. Langs de andere kant is de werkdruk vaak hoog. We hebben moeite om voldoende geschikt personeel te vinden.

Vacatures raken niet ingevuld en het overschot aan werk komt op onze schouders terecht. Iedere week klop ik daardoor gemakkelijk tien overuren. Iedereen geeft er natuurlijk zijn eigen invulling aan, maar persoonlijk denk ik dat ik geen twee dagen achtereen gewoon van 9 tot 5 werk.

Mijn collega's en ik moeten de balans tussen ons werk- en privéleven echt bewaken. Eens te meer omdat ik mijn werk zo graag doe, is dat niet altijd even gemakkelijk!»

WOONPLAATS

Gent WERKPLAATS

Zwijnaarde PENDELTIJD

2 x 20 minuten BRUTOLOON

tussen de € 3.000 en € 3.500 WERKUREN/WEEK

Officieel 40.

In werkelijkheid rond de 50.

ANCIËNNITEIT

12 jaar EXTRALEGALE VOORDELEN

laptop, gsm-abonnement, bedrijfswagen en tankkaart

COLOFON Redactie 09 353 51 54, redactie.vacature@vacature.com Advertenties 09 353 51 57, commercieel@vacature.com Ordering 09 353 51 52, ordering@vacature.com VU Dirk Dewulf Content Manager Roxanne Claessens Coördinatie Katrien Brys Redactie Hermien Vanoost, Julie Putseys, Joni Horemans, Kristina Rybouchkina Vormgeving Kris Masschelein Sales Marijke Van Impe Ordering An Parewijck

Ontdek nog meer op facebook.com/vacaturedotcom of volg ons op Twitter via @vacaturedotcom en Instagram via instagram.com/vacaturedotcom.

7

vacature.com - 17 maart 2018

17 maart 2018 - vacature.com

8

9

vacature.com - 17 maart 2018

17 maart 2018 - vacature.com

10

11

vacature.com - 17 maart 2018

17 maart 2018 - vacature.com

12

13

vacature.com - 17 maart 2018

17 maart 2018 - vacature.com

14

15

vacature.com - 17 maart 2018

17 maart 2018 - vacature.com

16

17

vacature.com - 17 maart 2018

Vindt nu jouw droomjob

Eindredacteur

VIND JE JOB

17 maart 2018 - vacature.com

18

19

vacature.com - 17 maart 2018

17 maart 2018 - vacature.com

20