Wekelijks magazine bij jouw krant • 18 november 2017
WERKEN NA 50 4 OP DE 10 VIJFTIGPLUSSERS WILLEN LIEFST VOLGENDE MAAND AL OP PENSIOEN
18 november 2017 - vacature.com
2
WERKEN? GRAAG, MAAR NIET LEVENSLANG De regering wil mensen langer aan het werk houden, want anders dreigen onze pensioenen onbetaalbaar te worden. Maar wat vinden de werknemers die bijna mogen afzwaaien daar eigenlijk van? Zien vijftigplussers het überhaupt zitten om er nog eens tien of zelfs vijftien jaar bij te lappen? Wij vroegen het hen. Tekst: KRISTINA RYBOUCHKINA
Uiteraard is de situatie van elke vijftigplusser verschillend. Terwijl de ene volop aan zijn carrière bouwt, telt de andere uitgeblust de dagen af tot hij eindelijk zijn werktenue aan de haak mag hangen. Maar hoe zit het met de algemene tendens? Is de gemiddelde vijftigplusser gelukkig op de werkvloer? Gaat hij met plezier naar het werk? Wil hij nog promotie maken of liever uitbollen? In welke mate kijkt hij uit naar zijn pensioen? Om een antwoord te geven op die vragen, organiseerde vacature.com een enquête bij 813 werkende vijftigplussers, representatief voor Vlaanderen. Daaruit blijkt dat maar liefst 41% van de vijftigplussers volgende maand al op pensioen zou willen. 30% zegt heel sterk uit te kijken naar het pensioen (minstens 9 op een schaal tot 10).
BAND MET COLLEGA’S «Minder of niet werken en toch betaald worden, dat wil misschien wel iedereen», nuanceert Luc Van
3
vacature.com - 18 november 2017
Ootegem, professor sociale economie aan de Universiteit Gent. «Maar het valt wel op dat niet alle respondenten hun pensioen met evenveel enthousiasme tegemoet zien.» Zo zijn het vooral lager opgeleiden die er op die manier over denken, namelijk 33%, tegenover 22% van de hooggeschoolden. Deeltijdse werknemers tellen feller af dan voltijdse (35% versus 27%). Hetzelfde geldt voor
Wie een goede band heeft met zijn collega's blijft graag wat langer werken. Maar liefst 44% van de 50+’ers die geen goede relatie hebben met hun ambtgenoten droomt er al van om te mogen thuisblijven, tegenover 28% van degenen bij wie de sfeer wél goed zit
arbeiders (36%) in vergelijking met bedienden (31%) en ambtenaren (23%). Ook de bedrijfsgrootte speelt een rol. 33% van de medewerkers in grote bedrijven (> 500 werknemers) verlangen erg naar hun pensionering, tegenover 22% van de respondenten die in kleine organisaties werken (1 tot 49 werknemers). Leidinggevenden zijn dan weer een stuk minder happig om ermee te stoppen. 22% kijkt erg uit naar zijn pensioen, in vergelijking met 32% bij werknemers met een niet-leidinggevende functie. Opvallend: 8% van de bazen wil nog absoluut niét op pensioen en geeft dat vooruitzicht een 0 op 10. Ook wie een goede band heeft met zijn collega’s blijft graag wat langer werken. Maar liefst 44% van de vijftigplussers die geen goede relatie hebben met hun ambtgenoten droomt er al van om te mogen thuisblijven, tegenover 28% van degenen bij wie de sfeer wél goed zit. Dus, binnenkort allemaal samen op teambuilding?
IS DE 50+’ER NOG GELUKKIG OP HET WERK? Hoewel sommige vijftigplussers al dromen van hun pensionering, lijkt de grote meerderheid wel tevreden met zijn job. 85% haalt voldoening uit zijn taken en 75% vertrekt ’s morgens met plezier naar het werk, blijkt uit de enquête van vacature.com. Is al dat gemor over een mogelijke verhoging van de pensioenleeftijd dan wel terecht?
Vacature.com legde een vragenlijst voor aan 813 werkende vijftigplussers om te peilen of zij gelukkig zijn met hun job en in welke mate zij uitkijken naar hun pensioen. De steekproef is representatief voor Vlaanderen. Uit de antwoorden blijkt dat, ondanks het feit dat de meeste vijftigplussers (68%) zich minder fris voelen dan pakweg twintig jaar geleden wanneer ze thuiskomen van het werk, 73% zijn werk nog even graag doet als toen. Vooral wie veel ervaring heeft in zijn huidige functie en dus een goede expertise heeft opgebouwd, gaat akkoord met die stelling. 66% van de respondenten geeft aan vaker om advies te worden gevraagd dan vroeger en 70% van de vijftigplussers neemt regelmatig een coachende rol op naar jongere collega’s toe. «Zulke zaken scheppen zin en voldoening en hebben natuurlijk een positieve invloed op de jobtevredenheid», licht professor Van Ootegem toe. VERWACHTINGEN NIET INGELOST Uit ons onderzoek blijkt dat al dan niet tevreden zijn met je job nauw samenhangt met uitkijken naar het pensioen. Hr-dienstverlener Securex kwam onlangs tot een vergelijkbare conclusie. Uit hun studie bij 18 november 2017 - vacature.com
4
65ste ligt en die wordt plots verlegd wanneer je er bijna bent... Dan zal je vanzelfsprekend niet blij zijn. Daarom worden pensioenhervormingen altijd gradueel ingevoerd. Maar nu blijven de spelregels steeds veranderen tijdens het spel. Er is ook veel onduidelijkheid, angst en onzekerheid over de voorwaarden en de hoogte van het wettelijk pensioen. Dat is een belangrijke bijkomende reden voor gemor.» PARTNER-PENSIOENWISSEL 80% van onze respondenten gelooft dat de regering de wettelijke pensioenleeftijd nog omhoog zal trekken. 58% vreest door die maatregelen langer aan de slag te moeten blijven dan gepland. «Volgens mij zou er meer vrijwilligheid moeten zijn in de pensioenbeslissing», vindt professor Van Ootegem. De enquête van vacature.com toont dat werknemers met een hoge jobtevredenheid, onder wie vooral bedienden, hoger opgeleiden, leidinggevenden en werk-
Pensioen inleveren door vroeger op pensioen te gaan is niet voor iedereen haalbaar is. 49% van onze respondenten vreest nu al financiële problemen te krijgen wanneer ze op pensioen gaan.
werknemers van alle leeftijden blijkt dat mensen die hun werk leuk, interessant, zinvol en waardevol vinden vier jaar langer aan de slag willen blijven dan mensen die werken ‘omdat het moet’. Wil dat zeggen dat alle problemen rond langer werken van de baan zijn als we een manier vinden om de jobtevredenheid nog meer op te krikken? «Helaas, tevredenheid is een heel subjectief en moeilijk te doorgronden begrip», weet professor Van Ootegem. «Als iemand met een bepaalde ziekte bijvoorbeeld zegt tevreden te zijn met zijn leven, spreken we in de literatuur van physical condition neglect. Die persoon moet zich tenslotte wel bij zijn ziekte neerleggen, hij kan er toch niets aan veranderen. Dat kan je doortrekken naar onze arbeidssituatie. Je hebt soms geen alternatief, je moet wel gaan werken. Dus mensen passen zich aan en proberen zichzelf tevreden te stellen.» Uiteraard zijn er ook werknemers die echt gepassioneerd zijn door hun vak en er veel plezier uit halen. Maar zelfs zij hebben bepaalde verwachtingen. «Als je al dertig jaar werkt met het idee dat de eindmeet op je
5
vacature.com - 18 november 2017
nemers in kleine bedrijven, minder uitkijken naar hun pensioen én ook van plan zijn om later te stoppen met werken dan werknemers met een lage jobtevredenheid (gemiddeld op 62,2 versus 63,8 jarige leeftijd). «Je mag echter niet vergeten dat vroeger stoppen met werken een lager pensioenbedrag moet impliceren. Wil je dus eerder op pensioen, dan zal je er altijd de financiële gevolgen moeten bijnemen.» Op dit moment loop je inderdaad een flinke som geld mis als je op vervroegd pensioen gaat, maar zijn er ook strenge regels aan verbonden. Meer flexibiliteit lijkt dus aan de orde, in plaats van de geplande verstrenging. Een belangrijke kanttekening is wel dat pensioen inleveren niet voor iedereen haalbaar is. Maar liefst 49% van de respondenten vreest nu al financiële problemen te krijgen wanneer ze op pensioen gaan. «Een ander idee is om partners pensioenjaren te laten uitwisselen», vervolgt de professor. «Wij stelden in een onderzoek vast dat werk- en levenstevredenheid daalt als slechts één van de partners nog werkt. Voor koppels met een leeftijdsverschil of in verschillende pensioenstelsels, kan het dus interessant zijn dat de ene partner een beetje langer blijft werken, niettegenstaande dat hij al op pensioen zou kunnen, zodat de andere wat vroeger dan voorzien kan stoppen. Zo kunnen de partners samen genieten van hun vrije tijd en bepaalde plannen zoals reizen of zorg voor de kleinkinderen samen realiseren.»
Een pensioentje van... 772 euro per maand Dat is het gemiddelde bruto rustpensioen dat een gepensioneerde Vlaamse vrouw uitgekeerd krijgt van de Federale Pensioendienst (bedragen voor januari 2017. Wettelijk pensioen, bedragen uit tweede en derde pensioenpijler niet meegerekend), na een carrière als werkneemster. Een man die zijn hele leven in de privésector heeft gewerkt, krijgt gemiddeld 1.627 euro per maand. In de publieke sector liggen de wettelijke pensioenen hoger, op respectievelijk 2.400 en 2.728 euro bruto. Maar ook hier blijft het verschil met het gemiddeld bruto maandloon van de actieve Vlaming groot, want dat bedraagt maar liefst 3.445 euro. Het hoeft dus niet te verbazen dat 49% van de respondenten vreest financiële problemen te krijgen na hun pensionering. «Meer nog, 65% van de vijftigplussers beschouwt hun inkomen als een van de belangrijkste redenen om te blijven werken», weet Lieze Sohier, doctoraatsstudente sociale economie aan de Universiteit Gent. «Dat blijkt uit een enquête waarbij we aan werknemers vroegen om maximaal twee redenen te selecteren waarom zij aan het werk blijven. Daarnaast geeft 34% aan te werken omdat ze het graag doen, 19% vermeldt het contact met collega’s en klanten, 13% doet het om actief te blijven of omdat ze niet weten wat anders te doen.»
Tekst: Piet Verbeest en Julie Putseys Foto: Lies Willaert
MIJN PENSIOEN EN IK 1. Officieel
In België ligt de wettelijke pensioenleeftijd momenteel op 65 jaar. Ambtenaren moeten dan echt stoppen. Werknemers en zelfstandigen mogen in principe doorgaan zolang ze dat willen. Bij zeevarenden en sommige categorieën van mijnwerkers en luchtvaartpersoneel ligt de officiële pensioenleeftijd op 60. De meeste militairen hangen al op 56 hun baret aan de haak. In 2025 wordt de wettelijke pensioenleeftijd verhoogd tot 66 jaar (voor wie geboren is van 1960 tot ’63) en in 2030 tot 67 jaar (voor iedereen geboren vanaf 1964).
2. Vervroegd
3. Work in progress
Voor een aantal zware beroepen zullen naar verwachting vanaf 2019 enkele gunstigere modaliteiten gelden. De betrokken werknemers zouden toch nog tussen 60 en 63 kunnen stoppen zonder pensioenrechten te verliezen. Als ze na hun 60ste blijven werken, verzekeren ze zich voor later bovendien van een hogere uitkering. Voorlopig is wel nog onduidelijk wat als een zwaar beroep zal worden beschouwd. Vakbonden en werkgevers zijn het wel al eens over vier basiscriteria: de fysieke zwaarte, de mentale of emotionele druk, het veiligheidsrisico en de werkorganisatie (zoals nacht- of ploegenarbeid). Onder meer politiemensen en brandweerlui komen dus in aanmerking.
4. Doe het zelf
De pensioenwebsite van de overheid (mypension.be) wordt geleidelijk aan uitgebouwd tot een online portaal voor alle gepersonaliseerde informatie. Zo kunnen werknemers, zelfstandigen en ambtenaren daar nu al zelf berekenen vanaf wanneer ze exact met pensioen kunnen.
Wie aan bepaalde leeftijds- en loopbaanvoorwaarden voldoet, kan kiezen voor een vervroegd pensioen. Tegenwoordig is de minimumleeftijd 62,5 jaar voor wie 41 loopbaanjaren op de teller heeft. Je kan ook stoppen op je 60ste na 43 jaar dienst of op je 61ste na 42 jaar. In 2018 verhoogt de minimumleeftijd naar 63 jaar. Wel voorzag de regering enkele overgangsmaatregelen voor mensen die al van plan waren om met vervroegd pensioen te gaan. Ben je momenteel 59 jaar, dan moet je maximaal twee jaar extra werken.
MAAK WERK VAN JOUW TALENT Heel de maand november kunnen werknemers die werk willen maken van hun talent zich professioneel laten bijstaan door de CarrièreCoaches van vacature.com. Dat zijn vijf ervaringsdeskundige professionals die hun dagen vullen met thema's waar heel wat mensen mee worstelen: hoe moet je solliciteren, hoe ziet het perfecte cv er nu echt uit, wat zijn je rechten en plichten
op de werkvloer, wat kan je verwachten van loopbaancoaching en hoe kan je je goed blijven voelen op het werk. Surf naar vacature.com/nl-be/carrierecoach en stuur je vraag naar de CarrièreCoach die je met jouw thema kan helpen. Hij of zij krijgt die vervolgens in de mailbox en stuurt je een antwoord.
18 november 2017 - vacature.com
6
WHY I WORK HERE
Wilfried Rentmeesters (61) werkt bij het Agentschap voor Natuur en Bos
«In 1977 ben ik beginnen te werken voor het agentschap. Eerst werkte ik als controleur bij het departement Mijnwezen, maar na verloop van tijd zijn mijn interesses verschoven. Ik heb toen fotografie bijgestudeerd in avondschool en heb daarna – tot vorig jaar – in bijberoep als fotograaf gewerkt. Sinds de jaren 90 maak ik, naast mijn vaste taken als logistiek ondersteuner, regelmatig fotoreportages voor het agentschap. Ik sta ook in voor de fotodatabank. Mijn job is dus heel gevarieerd.» «Ik ben nu 61 jaar en zou in principe op pensioen kunnen gaan. Financieel zou dat echter niet interessant zijn omdat ik de eerste dertien jaar het statuut van tewerkgestelde werkloze had en ik pas redelijk laat
«Mijn baas is 17 jaar jonger dan ik, maar dat maakt me helemaal niets uit»
Universele eigenschappen als ambitie, empathie en collegialiteit hebben niets met leeftijd te maken; ik vind dus uitstekende collega’s bij zowel de oudere als de jongere generatie.»
LOON: vastbenoemd ben. Door de flexibiliteit van mijn werkgever zie ik het wel nog zitten om tot mijn 65ste te blijven werken. Zo mag ik onder andere één dag in de week van thuis uit werken. Dat neemt niet weg dat het af en toe emotioneel moeilijk is om collega’s uit mijn eigen leeftijdsgroep op pensioen te zien gaan. Dan krijg ik wel een beetje het gevoel dat ik eenzaam achterblijf.» «Mijn baas is met zijn 44 jaar een
flink stuk jonger dan ikzelf, maar dat deert me totaal niet. We komen overeen, we kunnen goed met elkaar overleggen, en dat is het belangrijkste. Bovendien geeft hij me de nodige vrijheid om mijn job met enthousiasme te blijven doen.» «Intussen ben ik zeker één van de oudste werknemers binnen ons agentschap. Maar mensen zijn mensen; je vindt zowel bij ouderen als jongeren verschillende karakters.
1.800 euro netto voor 4/5de tewerkstelling EXTRALEGALE VOORDELEN:
maaltijdcheques, treinabonnement, hospitalisatieverzekering, korting op internetabonnement, thuiswerk PENDELTIJD:
45 minuten heen (fiets en trein) ANCIËNNITEIT:
40 jaar
COLOFON Redactie 09 353 51 54, redactie.vacature@vacature.com Advertenties 09 353 51 57, commercieel@vacature.com Ordering 09 353 51 52, ordering@vacature.com VU Dirk Dewulf Content Manager Roxanne Claessens Coördinatie Katrien Brys Redactie Hermien Vanoost, Julie Putseys, Joni Horemans, Kristina Rybouchkina Vormgeving Khuram Chaudry Sales Marijke Van Impe Ordering An Parewijck
Ontdek nog meer op facebook.com/vacaturedotcom of volg ons op Twitter via @vacaturedotcom en Instagram via instagram.com/vacaturedotcom.
7
vacature.com - 18 november 2017
18 november 2017 - vacature.com
8
9
vacature.com - 18 november 2017
18 november 2017 - vacature.com
10
11
vacature.com - 18 november 2017
18 november 2017 - vacature.com
12
13
vacature.com - 18 november 2017
18 november 2017 - vacature.com
14
15
vacature.com - 18 november 2017
18 november 2017 - vacature.com
16