Wekelijks magazine bij jouw krant • 21 april 2018
Be
de
op r t s es mer al ul ke ar ta lij is ten ks ko v t m an e p 20 as 18
he
ni ur w eu ve v at wd rd ro je ie uw nt ?
Bu
P. 3 – SALARISKOMPAS 2018 Gluren in de portemonnee van de buren
P. 5 – INTERVIEW XAVIER BAETEN (VLERICK BUSINESS SCHOOL) «We leven ver boven onze stand in België»
P. 7 – WIL JE EEN LOONSVERHOGING? Hr-experts geven tips
21 april 2018 - vacature.com
2
SALARISKOMPAS 2018 HET GEMIDDELDE BRUTOMAANDLOON BIJ BEDIENDEN IS 3.510 EURO Elk jaar opnieuw peilt vacature.com via haar Salariskompas naar de loonrealiteit in ons land, in samenwerking met KU Leuven. Afgelopen jaar vulden maar liefst 49.700 bedienden uit Vlaanderen en Brussel onze online vragenlijst in. Uit de resultaten blijkt dat het gemiddeld brutomaandloon van een voltijds werkende bediende uit Vlaanderen of Brussel momenteel 3.510 euro bruto bedraagt. Het mediaanloon is 3.100 euro bruto. TEKST: HERMIEN VANOOST
3.510 euro bruto per maand = het gemiddeld brutomaandloon van een voltijds werkende bediende uit Vlaanderen of Brussel. Een gehuwde werknemer met twee kinderen ten laste houdt daar netto 2.237 euro aan over. Let wel, het merendeel van de bedienden haalt dit gemiddelde niet. Het mediaanloon in deze studie komt op 3.100 euro bruto uit. Of anders gezegd: de helft van de bedienden verdient meer, de andere helft minder dan 3.100 euro bruto. Ongeveer 35 procent van de bedienden verdient effectief 3.510 euro of meer.
M verdient in elke sector en op elk niveau meer dan V
1 op 20 verdient meer dan 6.500 euro bruto Het aandeel ‘grootverdieners’ onder de Vlaamse werknemers is eerder beperkt. ‘Slechts’ één op de tien bedienden gaat elke maand met meer dan 5.350 euro bruto naar huis. In deze groep zijn vooral de juristen, onderzoekers en managers goed vertegenwoordigd. Omgekeerd zien we dat één op de tien het met minder dan 2.085 euro moet stellen. Administratieve bedienden, communicatiemedewerkers, creatievelingen, horecapersoneel komen we vaker in de onderste regionen tegen dan anderen. 10% verdient minder dan 20% verdient minder dan 30% verdient minder dan 40% verdient minder dan 50% verdient minder dan 60% verdient minder dan 70% verdient minder dan 80% verdient minder dan 90% verdient minder dan 95% verdient minder dan
3
vacature.com - 21 april 2018
€ 2.085 € 2.305 € 2.550 € 2.800 € 3.100 € 3.400 € 3.800 € 4.400 € 5.350 € 6.500
Het loongemiddelde van de vrouwen ligt in deze nieuwe loonstudie opvallend lager dan dat van de mannen, 3.011 euro tegenover 3.796 euro bruto per maand. 785 euro meer, met andere woorden. In elke sector en in elke beroepscategorie is er een kloof. Het verschil lijkt ook toe te nemen naarmate het functieniveau stijgt. De kloof is overigens niet toe te schrijven aan het feit dat vrouwen vaker deeltijds werken dan mannen. In de studie is enkel gewerkt met loongegevens van voltijds werkende loontrekkenden.
Lonen in toerisme liggen een derde lager dan in chemie & farma Voor de hoogste lonen moet je nog altijd in de chemie of farmaceutische industrie (4.436 euro) zijn. Het gemiddelde brutomaandsalaris ligt er 26 procent hoger dan het algemeen gemiddelde (3.510 euro). Opvallend: slechts zes van de 26 onderzochte sectoren ‘halen’ die 3.510 euro. De laagste lonen vinden we in de sector ‘toerisme, sport & recreatie’ (2.877 euro). Het verschil tussen de best en de slechtst verdienende sector loopt op tot 1.500 euro.
En het populairste extralegaal voordeel is… Maaltijdcheques Eindejaarspremie Dertiende maand Hospitalisatieverzekering Pensioenplan of groepsverzekering GSM Laptop Bedrijfsvoertuig Vergoeding woon/werkverkeer Onkostenvergoeding Mogelijkheid tot thuiswerk Internetabonnement Tablet
Hoogste lonen vind je in...
75% 75% 72% 69% 62% 52% 51% 48% 45% 38% 33% 20% 9%
Gemiddeld Mediaanloon maandloon (bruto) (bruto) Chemie & farmaceutische industrie € 4.436 € 4.000 Energie & milieu € 4.015 € 3.500 Productie van voeding en andere consumptiegoederen € 3.878 € 3.459 Bank & verzekeringen € 3.831 € 3.350 Elektronica & technologische industrie € 3.811 €3.400
De maaltijdcheques en de eindejaarspremie blijven met stip de populairste extralegale voordelen voor bedienden. Opvallend is de verdere opmars van de bedrijfswagen. Terwijl in 2014 ‘slechts’ 20 procent een bedrijfswagen ter beschikking kreeg, is dat intussen bijna de helft.
Laagste lonen vind je in...
Hoe langer onderweg, hoe hoger het loon
Gemiddeld maandloon (bruto) Toerisme, sport & recreatie € 2.877 Klein- & groothandel € 2.916 Horeca € 2.923 HR € 2.942 Media, marketing & communicatie € 3.010
Mediaanloon (bruto) € 2.500 € 2.600 € 2.600 € 2.600 € 2.650
Tot slot nog deze verrassende vaststelling: ook pendeltijd lijkt samen te hangen met de hoogte van het loon. Wie langer onderweg is naar het werk, blijkt meer te verdienen dan wie om de hoek werkt. Zo verdienen werknemers die minder dan 30 minuten onderweg zijn gemiddeld 3.247 euro, en dat bedrag stijgt ook trapsgewijs per 30 minuten dat de werknemer langer pendelt. Wie 150 minuten of meer onderweg is voor het werk, verdient gemiddeld 4.063 euro. OVER HET ONDERZOEK
Master krijgt bij start 300 euro bruto meer dan bachelor Wel of geen hoger diploma maakt duidelijk een verschil voor de carrièrestart. De kloof tussen een master en een laaggeschoolde bediende bedraagt gemiddeld 500 euro bruto per maand. Het loon van een bachelor ligt door de band genomen 300 euro lager dan dat van een master. Wil je als starter meer dan gemiddeld verdienen? Dan aas je best op een job als technieker, onderzoeker of zorgverlener.
49.700 bedienden uit Vlaanderen en Brussel vulden de online vragenlijst in, waarvan 63% mannen en 37% vrouwen, met een gemiddelde leeftijd van 36,5 jaar. 27% van hen volgde geen hoger onderwijs, 32% heeft een professionele bachelor, 7% een academische bachelor en 34% heeft een academische master.
Wil jij ook een loonanalyse op maat? Surf naar vacature.com/salariskompas
21 april 2018 - vacature.com
4
20 JAAR SALARISKOMPAS
DE LOONKLOOF TUSSEN OUDERE EN JONGERE WERKNEMERS BAART ZORGEN Sinds de start van het Salariskompas twintig jaar geleden zijn de lonen van bedienden met ongeveer een kwart gestegen. «Daarmee leven we boven onze stand», stelt Xavier Baeten van Vlerick Business School. «Want wat we verdienen, staat niet meer in verhouding tot onze productiviteit.» TEKST: HERMIEN VANOOST
«ELK JAAR LOONSVERHOGING, DAT LUKT NIET MEER» ‘De helft van de voltijds werkende bedienden en ambtenaren verdient meer dan 100.000 frank bruto per maand.’ (ongeveer 2.500 euro, nvdr) Zo stond het twintig jaar geleden in de
Tussen 2000 en 2016 nam de gemiddelde uurloonkost met 45 procent toe, terwijl onze arbeidsproductiviteit met slechts 13 procent steeg allereerste salarisstudie van KU Leuven en vacature.com, uitgevoerd bij zo’n 15.000 Vlaamse werknemers. Bij de jongste editie van het Salariskompas, met 47.900 deelnemers, kwam dat mediaanloon op 3.100 euro bruto uit, wat 24 procent of 600 euro meer is dan in 1998. (zie grafiek evolutie mediaanloon 1998-2018) WAT DENK JE ALS JE DIE CIJFERS ZIET? Xavier Baeten, Vlerick Business School: «Op zichzelf vertellen die cijfers niet zoveel. Echt interessant wordt het pas als je er loongegevens van andere landen naast kunt zetten. In de Europese klas zie je bijvoorbeeld dat België er samen met Luxemburg uitspringt als het over de loonkosten gaat: terwijl de gemiddelde uurloonkost in de EU-28 op 25,4 euro ligt, is dat in België 39,2 euro (cijfers Eurostat, nvdr). Bovendien lopen de loonkosten bij ons veel sneller op dan in de buurlanden. Tegenover 2004 zijn de kosten volgens diezelfde bron met een derde gestegen, in Nederland, Frankrijk, Duitsland en GrootBrittannië met een kwart. De laatste jaren is er weliswaar verbetering. We zijn nog altijd
koploper wat betreft loonkosten, maar het verschil met de anderen wordt kleiner. Met dank aan de indexsprong en de oproep van de regering tot loonmatiging. We zien ook dat een aantal bedrijven effectief al actie onderneemt.» «Een andere belangrijke vraag voor mij is: hoe verhoudt deze loonevolutie zich tot de arbeidsproductiviteit in ons land? Brengen die hogere lonen ook een hogere productiviteit met zich mee? Uit eigen onderzoek weet ik dat dat niet zo is. Of tenminste, niet meer. Tot 2004 hielden de loonkosten en productiviteit gelijke tred, sindsdien drijven ze steeds verder uit elkaar. Tussen 2000 en 2016 nam de gemiddelde uurloonkost met 45 procent toe, terwijl de arbeidsproductiviteit met slechts 13 procent steeg (cijfers Eurostat en OESO, nvdr). Dat verschil is gigantisch. In die zin kan je stellen dat we boven onze stand leven. Wat we verdienen, staat niet langer in verhouding tot onze productiviteit.» WELKE PROBLEMEN BRENGT DAT MET ZICH MEE? «Het meest bedreigend is de loonkloof tussen jongere en oudere werknemers. Een 55-jarige werknemer verdient in ons land gemiddeld 45 procent meer dan een 30-jarige met dezelfde job. Dat is onhoudbaar, zeker als je ziet hoe snel onze bevolking vergrijst. De regering heeft dan wel maatregelen genomen om werknemers langer aan het werk te houden, aan het loonsysteem heeft ze nauwelijks iets veranderd. Met alle gevolgen van dien: vijftigplussers blijven in hun gouden kooi zitten en bedrijven in herstructurering schuiven hun oudere – lees: duurdere – medewerkers nog altijd als eerste aan de kant.»
WAT MOET ER DAN VERANDEREN? HOE RAKEN WE UIT DE SPIRAAL? «De correlatie tussen leeftijd en salaris moet drastisch verminderen. We moeten af van het idee dat onze lonen een hele carrière lang blijven stijgen. Kijk naar de loonbarema’s. Die bevatten soms dertig stappen. Dat is niet meer van deze tijd. Werknemers blijven jaren aan een stuk op de loontrap klimmen, ook al neemt hun productiviteit niet meer verder toe. De evolutie van het basisloon zouden we moeten herbekijken in functie van de productiviteit van de werknemer. Wie aan een nieuwe job begint, maakt een snelle leercurve door en wordt productiever. In die beginperiode zou het basisloon sneller moeten kunnen stijgen.
Een 55-jarige werknemer verdient in ons land gemiddeld 45 procent meer dan een 30-jarige met dezelfde job Na verloop van tijd, wanneer medewerkers ‘volleerd’ zijn én een marktconform loon krijgen, zou die stijging moeten verminderen en zelfs stoppen.» BLIJVEN WERKNEMERS DAN WEL GEMOTIVEERD? «Terechte vraag, maar werkgevers hebben nog andere instrumenten ter beschikking om medewerkers te motiveren en prestaties te belonen. Bedrijven kunnen met hun werknemers bijvoorbeeld afspraken maken rond variabele beloning.
Lees verder blz. 6 >
5
vacature.com - 21 april 2018
> Vervolg blz. 5
Xavier Baeten Professor of Management Practice
Denk maar aan de winstpremie die dit jaar werd ingevoerd en werkgevers de mogelijkheid geeft om werknemers in de winst te laten delen. Verder kunnen ondernemingen natuurlijk ook met individuele en collectieve bonussen werken. Zijn de doelen bereikt, dan
In Zweden beslisten politici en werkgevers al eind jaren 80 om individuele prestaties als basis voor verloning te nemen kunnen ze daar een financieel extraatje tegenover zetten. Uit onderzoek weten we dat dergelijke systemen goed werken. Het moet trouwens niet altijd over financiële vergoedingen gaan. Je kunt net zo goed belonen met verlofdagen, opleiding of een extra keuze op het vlak van mobiliteit. Op die manier kun je tegemoet komen aan specifieke noden van werknemers, wat mogelijk zelfs nog motiverender is.»
VERGELIJK EENS MET ONZE BUURLANDEN. HOE HOUDEN ZIJ DE KLOOF TUSSEN JONG EN OUD ONDER CONTROLE? «Nederland kent ook een systeem van loonbarema’s, maar die tellen maximum tien stappen. Loonsverhoging hangt er af van een combinatie van anciënniteit en individuele prestaties. In het Verenigd Koninkrijk is er zelfs een wet die stelt dat loonsverhoging niet aan aantal gewerkte jaren mag gekoppeld worden. Alleen tijdens de eerste vijf jaar mag die link er zijn. Als er toch een koppeling is, heeft dat met specifieke bedrijfsnoden te maken en moet een werkgever dat objectief kunnen motiveren. Al die maatregelen samen, maken dat Britse organisaties slechts drie salarisniveaus gebruiken: startniveau, ontwikkelniveau en uitzonderlijk niveau. Heerlijk simpel. In Zweden speelt anciënniteit zelfs helemaal geen rol meer bij verloning. Daar beslisten politici en werkgevers eind jaren tachtig al om de individuele prestaties als basis te nemen. Al die voorbeelden samen tonen dat er wel degelijk alternatieven zijn. Het is mogelijk om de salarisbanden te verkleinen en de loonkloof tussen jongere en oudere werknemers aan te pakken.»
HOE ZAL JE DIT VERKOCHT KRIJGEN? «Ik begrijp dat dit geen makkelijke boodschap is, zeker niet voor oudere werknemers. Aan hen is immers altijd gezegd dat ze later de vruchten zouden plukken van hun lage startloon. Als je nu gaat verkondigen dat je hun loon zult aftobben, dan ligt dat uiteraard moeilijk. Maar wat is het alternatief? Doen
In het begin van onze carrières zouden de lonen sneller moeten stijgen om dan na verloop van tijd te stagneren we niets, dan verliezen ze op termijn gewoon hun job. Dat is de realiteit waar we voor staan. Ik hoop dat de sociale partners, sectoren, politici en bedrijven stilaan de moed vinden om in te grijpen. Het is sowieso iets wat ze samen zullen moeten doen. En beter vandaag dan morgen. Nu het economisch beter gaat en de kostendruk minder voelbaar is, is dit het ideale moment.»
21 april 2018 - vacature.com
6
TIPS VAN EXPERTS OM HET MAXIMALE LOON IN DE WACHT TE SLEPEN Tekst: HELEEN DE BISSCHOP
Wie een nieuwe job zoekt, wil meestal op verschillende vlakken vooruit gaan, ook financieel. Hoe haal je het onderste uit de kan? Twee hr-professionals geven hun ultieme tips.
1. Een nee heb je, een ja kan je krijgen
5. Hou je persoonlijk leven erbuiten
Het is heel logisch dat je een mooi salaris in de wacht probeert te slepen, al is het wel belangrijk om te polsen of er onderhandelingsruimte is. «Je mag vooral geen schrik hebben», zegt Siska D’hoore. Zij is sinds kort Head of HR Management bij de Nationale Bank van België en werkte daarvoor jaren in de IT-industrie. «Vragen staat vrij, maar wees ook niet te teleurgesteld als het antwoord negatief is.»
Dat jij een extraatje wel kan gebruiken omdat je net een huis hebt gekocht of omdat er een kindje onderweg is, hou je maar beter voor jezelf. «Werkgevers kunnen moeilijk rekening houden met dergelijke persoonlijke argumenten», zegt Sartini. «Het is beter om te bewijzen met werkgerelateerde feiten dat je die extra verloning waard bent.» Zet bijvoorbeeld in de verf hoeveel klanten je hebt binnengehaald of hoeveel omzet je hebt gecreëerd.
2. Weet wat je waard bent Belangrijk is om te weten wat je marktwaarde is. Als dat hoger is dan wat je aangeboden krijgt, kan je dat uitspelen. «Wees bijvoorbeeld eerlijk als je andere aanbiedingen hebt die je een mooier loonpakket aanbieden. Ook als je die andere jobs helemaal niet ziet zitten, kan je wel zeggen dat het mooie loon verleidelijk is», zegt Ella Sartini, HR Specialist bij Nu Skin. Belangrijk is daarbij wel dat je je huiswerk goed maakt en zeker bent van je stuk. Onderzoek hoeveel je verdient bij vergelijkbare functies. Dat kan bijvoorbeeld met het Salariskompas van vacature.com. Of vraag informatie aan mensen die binnen je netwerk gelijkaardig werk doen.
3. Lieg niet Hoewel het verleidelijk is, is het geen goed idee om te liegen over je huidige salaris. «Liegen is nooit aan te bevelen en werkgevers hebben meestal een vrij goed beeld over marktconforme verloning.» Dat betekent niet dat je volledig open kaart moet spelen. «Ik raad eerder aan om over je verwacht salaris te praten», zegt D’hoore.
6. Solliciteer niet voor te weinig
4. Kijk naar het grote plaatje Een mooie vergoeding is meer dan een brutoloon. «Denk daarom ook na over niet-financiële verloningen, zoals flexibele uurroosters of extra verlofdagen», aldus D’hoore. Ga je graag op vakantie of sport je ’s ochtends graag voor het werk? Dan kunnen die niet-financiële voordelen een leuk alternatief zijn voor als er over het salaris weinig onderhandelingsruimte is.
Als je op voorhand weet dat er geen onderhandelingsruimte is en je bent echt niet bereid het voorgestelde loon aan te nemen, solliciteer je beter niet. Je verspilt alleen maar tijd. «De enige reden waarom je wel zou kunnen solliciteren is als je de organisatie echt interessant vindt en wil laten weten dat je beschikbaar bent», vertelt Sartini. «Maar ik zou het niet doen.» Als je toch solliciteert en je krijgt het voorstel dat je binnen enkele maanden opslag zou kunnen krijgen, moet dat op papier gezet worden. «Beloftes worden heel snel mondeling gemaakt, maar wie zeker wil zijn, moet het zwart op wit hebben staan», besluit Sartini.
Meer tips voor loonsonderhandelingen vind je in onze gratis gids via vacature.com/nl-be/tools-testen/ gids-onderhandelen-over-je-loon
COLOFON Redactie 09 353 51 54, redactie.vacature@vacature.com Advertenties 09 353 51 57, commercieel@vacature.com Ordering 09 353 51 52, ordering@vacature.com VU Dirk Dewulf Content Manager Roxanne Claessens Coördinatie Katrien Brys Redactie Hermien Vanoost, Julie Putseys, Joni Horemans, Kristina Rybouchkina Vormgeving Kris Masschelein Sales Marijke Van Impe Ordering An Parewijck
Ontdek nog meer op facebook.com/vacaturedotcom of volg ons op Twitter via @vacaturedotcom en Instagram via instagram.com/vacaturedotcom.
7
vacature.com - 21 april 2018
21 april 2018 - vacature.com
8
9
vacature.com - 21 april 2018
21 april 2018 - vacature.com
10
11
vacature.com - 21 april 2018
21 april 2018 - vacature.com
12
13
vacature.com - 21 april 2018
21 april 2018 - vacature.com
14
15
vacature.com - 21 april 2018
21 april 2018 - vacature.com
16
Maak werk van je talent Flexibel
17
vacature.com - 21 april 2018
VIND JE JOB
21 april 2018 - vacature.com
18