Wekelijks magazine bij jouw krant • 24 maart 2018
WAAROM DE BEDRIJFSWAGEN AFSCHAFFEN DE FILE NIET NOODZAKELIJK OPLOST 1 dag per week niet met de auto naar het werk
schaf de Tankkaart af
Geef ons aub beter openbaar vervoer
Maak rijden in de spits veel duurder
OP ZOEK NAAR MINDER FILE - P. 3 Waarom kan het in het buitenland wel, en niet in België?
LAAT AUTO ÉÉN DAG PER WEEK THUIS - P. 5 En andere verrassende oplossingen voor het mobiliteitsprobleem
TOEKOMSTFILES - P. 6 Op naar 122,5 miljard voertuigkilometers in 2030
24 maart 2018 - vacature.com
2
Minder file op de weg
IN HET BUITENLAND LUKT DAT… WAAROM NIET BIJ ONS? Nergens in Europa delen werkgevers zo makkelijk en zo massaal bedrijfswagens uit als in België. Logisch dus dat we voor de oorzaak van onze files al snel naar de bedrijfswagens kijken. Maar is dat ook terecht? Is het de schuld van de bedrijfswagens dat we al bumperend naar het werk rijden?
De kogel is door de kerk. Nu dus ook de Kamer de mobiliteitsvergoeding (ook gekend als ‘cash for car’) heeft goedgekeurd, is het een kwestie van weken voor werknemers hun bedrijfswagen zullen kunnen ruilen voor extra loon. Met de komst van de mobiliteitsvergoeding heeft de regering zo een eerste stap gezet om het aantal personenwagens op onze wegen terug te dringen. Een héél voorzichtige weliswaar. De FOD Financiën schat dat er door de maatregel slechts 3 tot 9 procent van de bedrijfswagens zullen verdwijnen, wat neerkomt op 15.000 à 50.000 voertuigen. Als je weet dat er ruim zeven miljoen voertuigen in ons land ingeschreven staan en er elk jaar zo’n 100.000 extra bijkomen, is het verwachte effect dus gering.
In tegenstelling tot wat sommigen beweren, zijn bedrijfswagens niet de bron van alle kwaad. De files zijn er omdat we met zijn allen te veel de wagen gebruiken Vincent Meerschaert, mobiliteitsadviesbureau Traject «Er zullen inderdaad drastischere keuzes nodig zijn om de wegen filevrij te maken», evalueert VIncent MeerscHaert van mobiliteitsadviesbureau Traject. «De focus zal ook breder moeten zijn dan alleen de bedrijfswagen. In tegenstelling tot wat sommigen beweren, zijn die niet de bron van alle kwaad. De files zijn er omdat we met zijn allen te veel de wagen gebruiken, zowel mensen mét als mensen zonder bedrijfswagen.» Economieprofessor Bruno De Borger (Universiteit Antwerpen) volgt die redene-
ring in grote lijnen: «De bedrijfswagens afschaffen zal niet volstaan om de files op te lossen. Veel werknemers zullen in dat geval gewoon in een eigen wagen stappen.» 400.000 SALARISWAGENS Toch is dat volgens beiden geen reden om het beleid rond bedrijfswagen dan maar zo te laten. «Het blijft absurd dat een werkgever een wagen met tankkaart betaalt als een werknemer die voor zijn werk niet nodig heeft», vindt Meerschaert. «In België rijden er naar schatting 400.000 van die ‘salariswagens’ rond en elk jaar komen er ongeveer 5 procent bij. Voor al die chauffeurs is mobiliteit erg goedkoop. Ze betalen maandelijks belastingen op een forfaitair voordeel van alle aard en kunnen daarna zo goed als kosteloos rondrijden. Een kilometer meer of minder maakt hen niets uit, want ze voelen het niet in hun portemonnee.» Dat laatste wordt bevestigd in de cijfers. Een studie die we eind 2017 lieten uitvoeren (in samenwerking met hr-dienstverlener SD Worx en iVox) laat zien dat werknemers met een bedrijfswagen aanzienlijk meer kilometers afleggen dan werknemers zonder bedrijfswagen. In de eerste groep kwam bijna 80 procent van de werknemers uit op meer dan 20.000 kilometer per jaar, in de tweede groep was dat 36 procent. Wie een bedrijfswagen heeft, woont bovendien vaker verder van het werk dan wie er geen heeft. Verder blijkt uit het onderzoek dat bedrijfswagens vaker in de file staan dan andere wagens. 68 procent van de werknemers met een bedrijfswagen zegt minstens enkele keren per week in de file te staan. Bij de werknemers zonder bedrijfswagen is dat 47 pro-
cent. «Het aantal bedrijfswagens mag dan wel beperkt zijn, we weten dat ze vooral tijdens de spits én op de drukste plaatsen in ons land rijden», analyseert De Borger. «Als je met andere woorden hun aantal met een paar procenten naar beneden krijgt, zal je ook de verkeersdrukte doen dalen. Het loont dus zeker de moeite om aan het beleid rond bedrijfswagens te sleutelen.»
Het blijft absurd dat een werkgever een wagen met tankkaart betaalt als een werknemer die voor zijn werk eigenlijk niet nodig heeft Vincent Meerschaert, mobiliteitsadviesbureau Traject Het zijn trouwens niet alleen de experts die tot die conclusie komen. In onze studie geven 330 van de 500 bevraagde werkgevers (67,8 procent) toe dat er gewoon te veel bedrijfswagens rondrijden om goed te zijn. Dat lijkt een ietwat vreemde vaststelling, tenslotte zijn het de werkgevers zelf toch die beslissen om de bedrijfswagen aan te bieden? «Ja en nee», antwoordt Vincent Meerschaert. «Ik ken verschillende werkgevers die graag zouden stoppen met bedrijfswagens geven, maar die dat niet kunnen omdat ze dan geen geschikte kandidaten meer vinden. Ze voelen zich verplicht omdat de concurrenten het doen. Zeker bij de grote bedrijven speelt dat mee.» Een redenering die steek lijkt te houden. Uit de enquête blijkt immers ook dat bijna zeven op de tien werknemers hun job niet hadden aangenomen als er geen bedrijfswagen in het loonpakket zat. En ook Lees verder blz. 4 >
3
vacature.com - 24 maart 2018
> Vervolg blz. 3 v eelzeggend:slechts6procenthadliever extraloonofanderevoordeleninplaatsvan eenbedrijfswagengekregen. VOER DE GRATIS TANKKAART AF Restdanvooraldevraaghoederegeringhet beleidrondbedrijfswagensbestgaatbijsturen.Alsafschaffenteverregaandisen ‘cashforcar’tebeperkt,hoemoethetdan wél?Nicole VaN DoNiNck,managervan hetexpertisecentrumSmartMobility(AntwerpManagementSchool):«Ikhoopeerst envooraldatersneleenwetgevendkader vooreenéchtmobiliteitsbudgetkomt. Daarmeekunnenwerknemersdemobiliteitsoplossingenvanhunvoorkeurfinancieren.Zekrijgendusmeerflexibiliteit.De bedrijfswagenzaldannogaltijdpopulair zijn,maarwerknemerszullenweldekeuze hebbenomalnaargelanghunbehoeftenop alternatievevervoersmiddelenoverte stappen.Bovendienvereenvoudigtditde administratiebijdewerkgeverenkandie sturendwerkendoorhetgebruikvan duurzamemiddelentebelonen.» Verderzietzegraaghetonbeperktegebruik vandetankkaartteruggeschroefdworden. «Zo’npersoonlijketankkaartzetwerknemersaanomookvoorkleineverplaatsingen indewagentestappen.Alszeeentankbeurt uiteigenzakmoetenbetalen–wattochalgauw70à80eurois–zullenzemeernaden-
JA, IK GEEF WERKNEMERS ALLEEN EEN BEDRIJFSWAGEN ALS ZE DIE NODIG HEBBEN VOOR DE JOB. (mening van 500 HR-managers)
> 100 werknemers
26% 52%
21-99 werknemers
57%
< minder dan 20 werknemers
OP HOEVEEL KILOMETER VAN HET WERK WOON JE? 51,2% 24,7%
19,6%
29%
26,7%
20,7%
Werknemers met bedrijfswagen < 16 km
17,4%
10,6%
Werknemers zonder bedrijfswagen 16-25 km
26-50 km
> 50 km
TE VEEL WERKNEMERS IN ONS LAND KRIJGEN EEN BEDRIJFSWAGEN. AKKOORD? (mening van 500 HR-managers)
7%
15%
Helemaal niet akkoord
28% Eerder niet akkoord
40% Eerder wel akkoord
Helemaal akkoord
10% Geen mening
Uit het onderzoek van vacature.com en SD Worx blijkt dat bijna zeven op de tien werknemers hun job niet hadden aangenomen als er geen bedrijfswagen in het loonpakket zat kenvoorzeeenritjemaken.»Ookvoor VincentMeerschaertligtdaardesleutel. «Allesbijelkaarvindikdetankkaarteen groterprobleemdandebedrijfswagen.Het isdecombinatiebedrijfswagenentankkaartdiemaaktdatwerknemersgeenenkeledrempelervarenomindewagentestappen.Hetverklaartookdeelswaaromwerknemersnietverhuizenwanneerzeeenjob aandeanderekantvanhetlandaanvaarden.Dewerkgeverbetaalttoch.Steljevoor datwerknemerszelfvoordiekostenzouden moetenopdraaienenelkemaand500euro nettozoudenmoetenophoesten.Zoudenze dangeenanderekeuzesmaken,denkje?»
24maart2018- vacature.com
4
3 voorstellen voor minder drukte op onze wegen Tien à twintig jaar al zijn Bruno De Borger, Vincent Meerschaert en Nicole Van Doninck met (onderzoek naar) mobiliteit bezig. De toestand op de wegen zagen ze in die tijd systematisch verslechteren. Dat er vanuit politieke hoek zo moeizaam gereageerd wordt, vinden ze onbegrijpelijk. «Een beetje meer politieke moed is wenselijk», vindt Meerschaert. «Ik stel vast dat bedrijven tegenwoordig vooruitstrevender zijn en meer initiatieven nemen dan overheden. Te vaak nog denken zij in klassieke oplossingen. Meer wegeninfrastructuur bijvoorbeeld, maar dat is niet hetgeen we het meest nodig hebben. Ik mis een ‘sense of urgency’ bij beleidsmakers. Maak eindelijk eens keuzes waar we beter van worden. Als het kan in het buitenland, waarom dan hier niet? Ik denk dat veel Belgen mentaal al een switch gemaakt hebben.» Behalve de klassiekers – beter openbaar vervoer en extra, brede en veilige fietspaden – suggereren de experts ook volgende oplossingen:
Maak rijden in de spits duurder Niet alleen voor vrachtwagens, ook voor personenwagens zou er een systeem van rekeningrijden moeten zijn, vindt economieprofessor Bruno De Borger. In een eerste fase denkt hij aan een ‘cordonheffing’, naar het voorbeeld van Londen, Stockholm en Milaan. In dat systeem betalen chauffeurs een heffing wanneer ze tijdens de spits met de auto de stad binnenrijden. «Steden die zo’n heffing invoerden, zagen de verkeersdrukte, de vervuiling en het aantal ongevallen substantieel dalen. In Stockholm waren er zelfs 30 procent minder wagens.
5
vacature.com - 24 maart 2018
In zo’n scenario moet je er natuurlijk wel voor zorgen dat er degelijke alternatieven beschikbaar zijn. Maar het voordeel is dat je dankzij de opbrengst van de heffing voluit in openbaar vervoer en infrastructuur kunt investeren.»
Iedereen minstens één dag per week niet met de auto naar het werk Er is niet één zaligmakende oplossing voor de files, maar dat we meer kunnen doen dan vandaag is ook voor Nicole Van Doninck (AMS) duidelijk. «Met een beetje creativiteit kunnen we al het verschil maken. Het kan bijvoorbeeld niet zo moeilijk zijn om iedereen een engagement te laten maken om minstens één dag per week niet met de auto naar het werk te rijden. De ochtend- en avondspits zou er al een heel stuk anders uitzien.»
Minder parkeerplaatsen, hogere tarieven En ook via het parkeerbeleid kun je mensen/ bedrijven motiveren om uit de wagen te stappen, stelt Vincent Meerschaert. Hij haalt er het Brussels Gewest als voorbeeld bij. «Bedrijven die zich er vestigen, krijgen nog maar een beperkt aantal parkeerplaatsen ter beschikking. Gebruiken ze er toch meer, dan betalen ze daarvoor een milieuheffing. Verschillende Brusselse werkgevers hebben ons intussen gevraagd om uit te rekenen hoeveel het hen zou kosten als werknemers de bedrijfswagen thuis laten en met alternatieven naar Brussel komen. En ja, meestal blijkt het goedkoper om op de alternatieven in te zetten dan om extra parkings te huren. Die economische logica trekt hen over de streep.»
OPINIE «Toestand op de wegen is ernstig, maar nog niet dramatisch voor bedrijven» Ook in 2017 zijn de files weer wat langer geworden. 6 procent langer, schrijft het Vlaams Verkeerscentrum in haar nieuwe jaarverslag. De verkeersdrukte groeit zo snel aan dat je je stilaan afvraagt of bedrijven er geen schade door ondervinden. Frank Beckx (managing director van essenscia vlaanderen, dat onder meer de chemiebedrijven in de haven van Antwerpen vertegenwoordigt): «Het verkeer is onvoorspelbaar geworden. Niemand die nog weet wanneer hij aankomt en net dat maakt het zo stresserend. Sommige werknemers beslissen daarom om een andere job te zoeken, dichter bij huis.» «De toestand op onze wegen is ernstig, maar nog niet ronduit dramatisch. Het is bijvoorbeeld niet zo dat chemiebedrijven, die 24/7 draaien, hun productie al moesten stilleggen omdat grondstoffen door de files niet tijdig aankwamen. Wel zijn bedrijven naarstig op zoek naar oplossingen om zowel goederen als werknemers vlotter op hun bestemming te krijgen. Zo loopt het goederentransport van en naar de Antwerpse haven vandaag al voor 70 procent via andere modi dan de weg.» «Vanuit overheidshoek hoop ik dat er een tandje bij gestoken wordt voor het collectief vervoer van en naar de haven. De Lijn zou zeker meer kunnen betekenen dan vandaag het geval is. Veel werknemers in de haven werken in ploegen. Zij kunnen nu niet met het openbaar vervoer naar het werk komen. Ook veilige fietsverbindingen ontbreken vaak nog in het havengebied en in talloze andere industriezones.»
Tekst: Hermien Vanoost en Matthias Van Milders. Foto: Tom Verbruggen
5 praktische vragen bij ‘cash for car ’ Nu de Kamer de mobiliteitsvergoeding heeft goedgekeurd, is het alleen nog wachten op de publicatie in het Staatsblad – waarschijnlijk in april – voor bedrijven er in de praktijk mee aan de slag kunnen. Veerle Michiels, juridisch adviseur van SD Worx, vat samen wat cash for car precies inhoudt.
Welke bedrag hou je eraan over? «De jaarlijkse vergoeding is gelijk aan 20 procent van 6/7de van de cataloguswaarde van de ingeleverde wagen. Kreeg de werknemer een tankkaart, dan stijgt dat tot 24 procent. In de praktijk komt het meestal neer op een bedrag tussen de 300 en 700 euro netto per maand.»
Kan iedereen zijn bedrijfswagen inruilen? «Nee, want een werkgever is niet verplicht om de regeling in te voeren. Bovendien kan hij bijkomende voorwaarden opleggen. Hij kan bijvoorbeeld zeggen dat werknemers die de bedrijfswagen nodig hebben voor beroepsmatige verplaatsingen niet in aanmerking komen om te ruilen. En nog een voorwaarde: werkgevers moeten minstens 36 maanden een systeem van bedrijfswagens hebben voor ze cash for car mogen aanbieden.»
Kan je werkgever je verplichten om je firmawagen in te wisselen voor cash? «Nee, het is aan de werknemer om te beslissen of hij wel of geen mobiliteitsvergoeding aanvraagt. Er is niemand die hem daartoe kan dwingen. Goed om te weten: werknemers die willen ruilen, moeten voor hun aanvraag minstens twaalf maanden een bedrijfswagen ter beschikking hebben gehad (eventueel bij verschillende werkgevers), waarvan de laatste drie maanden ononderbroken. Die bijkomende voorwaarde, die er is gekomen om misbruik tegen te gaan, heeft natuurlijk nadelen. Pas afgestudeerde IT’ers bijvoorbeeld, die een wagen aangeboden krijgen, missen zo de kans om meteen een mobiliteitsvergoeding aan te vragen. Ze moeten eerst minstens twaalf maanden met de bedrijfswagen rondrijden voor ze dat kunnen. In de praktijk zal dat zelfs nog langer zijn, aangezien leasecontracten doorgaans over vier jaar lopen.»
Welke addertjes zitten er onder het gras? «Werknemers moeten er zich van bewust zijn dat het bedrag van de mobiliteitsvergoeding doorheen de tijd onveranderd blijft. Met andere woorden: maak je promotie en hangt daar in principe een grotere bedrijfswagen aan vast, dan zal je dat niet aan je mobiliteitsvergoeding merken. Je zou eerst weer twaalf maanden met die grotere wagen moeten rijden voor je hem voor een (hogere) mobiliteitsvergoeding kunt ruilen. Bedenk ook dat eens je een mobiliteitsvergoeding krijgt, je op geen enkele manier nog aanspraak maakt op een tussenkomst van je werkgever voor woon-werkverkeer. Woon je ver van je werk, dan is de mobiliteitsvergoeding hoogstwaarschijnlijk onvoldoende om je traject te financieren.»
Wat met het mobiliteitsbudget? «Ook daarover heeft de regering intussen een akkoord bereikt. Het grote verschil met de mobiliteitsvergoeding is dat je bij het mobiliteitsbudget kunt blijven kiezen voor een bedrijfswagen, zij het een kleiner exemplaar en al dan niet in combinatie met andere vervoersmiddelen. Het maatschappelijke draagvlak voor die regeling is allicht groter dan voor de mobiliteitsvergoeding. Dat bleek recent nog uit onze eigen rondvraag bij werknemers. Iets meer dan de helft van de werknemers bleek in het mobiliteitsbudget geïnteresseerd.»
Wil je graag weten hoeveel ‘cash’ je zou krijgen in ruil voor je huidige bedrijfswagen? Bereken snel hoeveel jij overhoudt via de tool op vacature.com/nl-be/tools-testen/cash-or-car
TOEKOMSTFILE Onlangs maakt het Vlaams Verkeerscentrum de filecijfers bekend voor 2017. En net als 2016 was dat een recordjaar voor de filezwaarte. De oorzaak? De stijging van de ochtenden de avondfiles. ’s Ochtends waren de files gemiddeld 13 kilometer langer dan in 2016 (158 kilometer), voor de avond kwam er drie kilometer bij (124 kilometer). Voorspellingen maken over de lengte van de files in de toekomst is je op glad ijs begeven. Maar het Federaal Planbureau voorspelt tegen 2030 wel een toename van het aantal gereden kilometers op de Belgische wegen met maar liefst 22% ten opzichte van 2012. Dat betekent dat er
gemiddeld elk jaar 1,17 miljard kilometer meer wordt gereden. Vooral de bestelwagens (+ 43%) en de vrachtwagens (+ 30%) zouden een stijging kennen, meer dan de personenwagens (+ 19%). Volgens deze prognose wordt het dus nog een stukje drukker op de weg.
2012 2020 2025 2030
24 maart 2018 - vacature.com
6
WHY I WORK HERE
«Ik help bedrijven en hun medewerkers met het goed organiseren van de fiscale, sociale zekerheidsen immigratieaspecten van grensoverschrijdende tewerkstelling. Vrij regelmatig heb ik vergaderingen buitenshuis en dan is een bedrijfswagen onontbeerlijk. Momenteel zitten mijn meeste klanten in Oost- of West-Vlaanderen of de Brusselse regio. Maar evengoed had ik al vergaderingen in Welkenraedt of in de buurt van Maastricht. Op veel plekken raak ik enkel vlot met de auto.» «Als ik niet naar klanten moet, werk ik afwisselend in onze kantoren in Gent en Brussel of van thuis uit. Sinds KPMG Brussel half februari verhuisde naar een gebouw bij de luchthaven, pendel ik met de trein vanuit Gent. En dat is een echte verademing; ik heb geen files meer en kan dus goed voorspellen wanneer ik aankom. Moet ik vanuit ons nieuwe kantoor in Brussel een klant bezoeken, dan rijd ik mee met een collega of gebruik ik onze elektrische poolwagen.» «KPMG hanteert een flexibel mobiliteitspakket. De keuze om je deels te verplaatsen met het openbaar vervoer of de fiets, wordt beloond met incentives. Ga je voor een kleinere bedrijfswagen, dan kan je het vrijgekomen budget bijvoorbeeld investeren in openbaar
Nele Godefroid (47) is Senior Manager Global Mobility Services bij KPMG
«Een bedrijfswagen is nuttig, maar dan wel flexibel gecombineerd met het openbaar vervoer» vervoer, fietslease of extra vakantie. Dat hele mobiliteitspakket is een deel van ReFlex, een flexibele verloningstool waarin werknemers een deel van hun verloningspakket individueel kunnen invullen. We gebruiken onze knowhow op dit vlak ook bij klanten.» «De files naar Brussel ben ik nu kwijt, maar ik mis wel de muziek en Hautekiet op de radio onderweg. Luidkeels meezingen gaat niet als ik meerijd met een collega. (lacht)
En ook snel even een telefonische vraag oplossen, zit er niet meer in. Over confidentiële zaken zoals verloning praat ik liever niet als de hele trein kan meeluisteren. De tijd die vrijkomt, gebruik ik met plezier om op de trein te lezen, te werken of gewoon weg te dromen. Voor mij blijft de bedrijfswagen een nuttig instrument, maar eentje dat je best flexibel combineert met het openbaar vervoer of andere vervoersoplossingen.»
WOONPLAATS Gent PENDELTIJD 1u10 (Brussel) of 5 minuten (Gent) LOON marktconform salaris plus bonus VOORDELEN groepsverzekering, representatievergoeding, iPhone (via ReFlex), maaltijdvergoeding, mobiliteitspakket, bedrijfswagen en heel wat ‘soft benefits’ die me al bijna 24 jaar bij KPMG houden
100,2 miljard voertuigkilometers 111,3 miljard voertuigkilometers 117,5 miljard voertuigkilometers 122,5 miljard voertuigkilometers Bron: Federaal Planbureau
7
vacature.com - 24 maart 2018
24 maart 2018 - vacature.com
8
9
vacature.com - 24 maart 2018
24 maart 2018 - vacature.com
10
11
vacature.com - 24 maart 2018
24 maart 2018 - vacature.com
12
13
vacature.com - 24 maart 2018
24 maart 2018 - vacature.com
14
15
vacature.com - 24 maart 2018
Vindt nu jouw droomjob
Eindredacteur
VIND JE JOB
24 maart 2018 - vacature.com
16