magazine 2508

Wekelijks magazine bij jouw krant • 25 augustus 2018

Goede leiders, goede werkers Wat is anno 2018 de beste managementstijl?

P. 3 – DOSSIER LEIDERSCHAP Heeft onze hiërarchische organisatiestructuur nu echt haar beste tijd gehad?

P. 6 – OPINIE EX-POLITIECOMMISSARIS ERWIN VAN WAELEGHEM «Er zijn veel managers, maar weinig ware leiders»

P. 7 – ACHTER DE SCHERMEN BIJ Crisismanager Koen Vandyck

25 augustus 2018 - vacature.com

2

Op zoek naar goed leiderschap anno 2018 Heeft onze hiërarchische organisatiestructuur nu echt haar beste tijd gehad?

Van alle factoren die mee ons werkgeluk bepalen, is onze chef ongetwijfeld een van de belangrijkste. Liefst één op de twee werknemers zou om die reden zelfs al eens van job zijn veranderd. De heilige graal van het hedendaagse hr-management is dan ook de leidinggevende die zowel oog voor de cijfers heeft als voor de mensen die ze moeten realiseren.

Tekst: PIET VERBEEST Foto Joost Callens: MAÎTRISE

Laten we beginnen met het goede nieuws: volgens de Vlaamse Werkbaarheidsmonitor Werknemers 2004-2016 van de SociaalEconomische Raad van Vlaanderen (SERV) vindt 85,7% van de werkende Vlamingen dat hun directe baas hen eigenlijk wel adequaat coacht. Het aandeel dat zijn huidige chef liever kwijt dan rijk is, daalde doorheen de jaren tot 14,3%. Amper 5% heeft een ronduit slechte relatie met zijn leidinggevende.

Ter vergelijking: volgens een enquête van carrièresite Monsterboard uit 2016 is liefst 64% van de Nederlanders ontevreden over zijn manager. Wereldwijd zou het om de helft van de werknemers gaan. Als die cijfers kloppen, doen de Belgische bazen het al bij al dus zo slecht nog niet. Al blijft elke ongelukkige werknemer er uiteraard een te veel.

Insights, een wereldwijd toonaangevende specialist in talentontwikkeling, weet dat de helft van alle volwassenen wel eens een baan heeft opgezegd wegens een slecht contact met de leidinggevende. Dat maakt dat werkgevers met een manke managementcultuur jaarlijks een gigantisch menselijk kapitaal via de achterdeur zien verdwijnen.

Een goede chef gaat bij wijze van spreken elke dag voor de spiegel staan: weet ik waar ik naartoe wil?

Slaag ik erin dat goed over te brengen op mijn team?

Joost Callens, CEO Durabrik Group

GEEN WERKBAAR WERK MET EEN SLECHTE CHEF Tegelijk staat vast dat inspirerende leidinggevenden met sterke communicatieve vaardigheden de prestaties van de organisatie naar een aanzienlijk hoger niveau weten te tillen. Volgens de hogergenoemde studie van de SERV vindt 57% van de Vlamingen met

een goed coachende leidinggevende dat ze een boeiende en motiverende baan hebben die kansen biedt op bijleren, hen niet overspannen of ziek maakt en ruimte laat voor hun gezin en privéleven. Bij onvoldoende ondersteuning zakt de werkbaarheidsgraad evenwel tot een schrikwekkende 18%. Bijna twee op de drie werknemers met een slechte baas klagen over stress en 29% vertoont ernstige burn-outsymptomen. Meer dan een kwart is zelfs zwaar gedemotiveerd. Dat aantal ligt vijfmaal hoger dan bij de mensen die aangeven wél een goede chef te hebben.

Ook in de discussie over de nood aan langere loopbanen blijkt ondersteunend leiderschap een factor van belang. 64,8% van de veertigplussers die hun beklag maken over hun leidinggevende ziet het niet zitten om hun huidige job voort te zetten tot de pensioenleeftijd. Bij hun collega's met een goede baas ligt dat aantal met 36,3% bijna de helft lager.

Redenen te over dus om, zoals vakbonden en werkgevers eind vorig jaar al aangaven in hun Actieplan werkbaar werk, verder te blijven investeren in goed en duurzaam coachende leidinggevenden.

Lees verder blz. 4 >

3

vacature.com - 25 augstus 2018

> Vervolg blz. 3

VERBINDING EN DAADKRACHT Intussen gaan in het Belgische bedrijfsleven almaar meer stemmen op voor een radicaal andere managementstijl, weg van het traditionele hiërarchisch denken dat zo diep in onze cultuur verankerd zit. CEO Joost Callens van de Durabrik Group, een bouwbedrijf met 250 medewerkers en een omzet van 100 miljoen euro, zette al in 2015 zijn innovatieve visie uiteen in zijn boek ‘De Kwetsbare Leider’: «Voor mij draait leiderschap om de combinatie van verbinding en daadkracht.»

Alleen mensen die een oprechte passie voelen voor hun job én hun collega's, zullen als het nodig is voor elkaar door het vuur willen gaan Joost Callens, CEO Durabrik Group «Een goede chef gaat bij wijze van spreken elke dag voor de spiegel staan: weet ik waar ik naartoe wil? Slaag ik erin dat goed over te brengen op mijn team? Ben ik tegelijk sturend én ondersteunend aanwezig?

Ben ik voldoende besluitvaardig? Hoe ga ik om met tegenslagen? En welke aspecten van mezelf kan ik nog verder ontwikkelen?

Als je geen klare en eerlijke kijk op jezelf hebt, kan je onmogelijk goed aanvoelen wat er bij je mensen speelt. Als je je daarentegen open en ontvankelijk voor je

medewerkers opstelt, leg je meteen de fundamenten van een heel andere groepsdynamiek, steunend op wederzijds respect.»

De CEO van de Durabrik Group kwam niet zomaar tot dit besef. Het is de vrucht van een lange rij van gespecialiseerde workshops en managementopleidingen.

Zo belandde hij op een dag, bijna tot zijn eigen verbazing, in een wei vol wilde paarden: «Ik kreeg de opdracht om er eentje uit te kiezen en er contact mee te maken. Ik moest het puur op basis van mijn natuurlijk leiderschap overtuigen om samen met mij naar een cirkel te stappen.

De eerste stap is ervoor te zorgen dat het paard je vertrouwt. Zodra die verbinding er is, moet je het ook ergens naartoe leiden.

Het verwacht dat echt, want zo is het hem geleerd. Maar als je het paard probeert mee te sleuren, zal het zich uit alle macht verzetten. Met een team van medewerkers is dat eigenlijk net hetzelfde. Alleen liggen de markteisen in veel bedrijven zo hoog dat de leidinggevenden beweren daar geen tijd voor te kunnen vrijmaken. Welnu, ze vergissen zich: je kan wel degelijk mooie resultaten halen én goed voor je medewerkers zorgen. Meer zelfs: voor mij is er een directe link tussen investeren in persoonlijke ontwikkeling en winst.»

ALL YOU NEED IS LOVE Steeds meer leidinggevenden lijken inderdaad te beseffen dat het echt wel anders moet. Joost Callens is samen met onder

29,9%

werkstressklachten

61,2% 14,9%

motivatieproblemen

49,2% 13,4%

leerdeficit

41,3% 9,9%

combinatieproblemen werk-privé

26,3% 0%

20%

adequate coaching leiding

40%

60%

Volgens Insights heeft de helft van alle volwassenen wel eens een baan opgezegd wegens een slecht contact met de leidinggevende

onvoldoende ondersteuning leiding

Bron: Vlaamse Werkbaarheidsmonitor Werknemers 2004-2016 (SERV)

25 augustus 2018 - vacature.com

4

meer gelijkgestemde collega-ondernemers als Wouter Torfs en Frans Colruyt een van de steunpilaren van Organisation Of The Future, een leerplatform rond authentiek leiderschap en maatschappelijk verantwoord ondernemen: «Op onze eerste ervaringsdag, in april vorig jaar, mochten we 160 bedrijfsleiders en organisatieverantwoordelijken verwelkomen. Onlangs, bij de tweede editie, waren we al met 350.

Het blijft wat vreemd om dit woord in een bedrijfscontext te gebruiken, maar waar het voor mij echt om draait, is liefde. Alleen mensen die een oprechte passie voelen voor hun job én hun collega's, zullen als het nodig is voor elkaar door het vuur willen gaan. Het is de taak van de leidinggevenden om de veilige context te creëren die hun medewerkers toelaat om op de toppen van hun tenen te presteren. En ze moeten daarbij vooral zichzelf blijven. Als ze een rolletje spelen of op automatische piloot draaien, zal het niet lukken.»

64,8% van de veertigplussers die zich beklagen over hun leidinggevende ziet het niet zitten om hun huidige job voort te zetten tot de pensioenleeftijd

GEZOCHT: leergierige leidinggevenden Omdat Joost Callens zijn verworven inzichten graag met anderen wil blijven delen, lanceert hij dit najaar een nieuw leiderschapsprogramma. Zijn twee partners in dit avontuur zijn Björn Prins van het trainingscentrum Itam en

5

vacature.com - 25 augustus 2018

business- en teamcoach Mieke Van den Bossche van Assess. Vanaf januari nemen ze samen een eerste groep van 14 leidinggevenden onder hun vleugels, om hen vervolgens in een jaarcyclus van een 16-tal dagen intensief te begeleiden.

Volgens Joost Callens evolueren we binnen afzienbare tijd naar een nieuw soort structuren waar de mensen meer dan ooit samen de bakens zullen uitzetten.

Betekent dit dat zelfsturende teams op termijn de norm zullen zijn? «Misschien wel, al is dat voor mij geen doel op zich .

Het is mij ook iets te veel een modebegrip geworden. Maar op zich is het niet logisch dat alle beslissingen in het epicentrum van het bedrijf worden genomen, mijlenver van de echte actie. De medewerkers die bijvoorbeeld de klantencontacten onderhouden, hebben een heel specifieke en nuttige expertise. Waarom zouden zij niet vaker hun stem mogen laten horen? Voor de puur uitvoerende, repetitieve jobs is dat in de praktijk wellicht niet zo makkelijk.

Het is dan aan de leidinggevende om ook die mensen de kans te geven om hun job zo zinvol mogelijk in te vullen.»

OPINIE

EX-POLITIECOMMISSARIS ERWIN VAN WAELEGHEM

«ER ZIJN VEEL MANAGERS, MAAR WEINIG WARE LEIDERS» Erwin Van Waeleghem zette als commissaris in Leuven zijn schouders onder een van de allereerste zelfsturende politieteams van ons land. Tegenwoordig is hij als CEO (Cultuur Evolutie Ondersteuner) bij Semco Style Institute BeLux een actief pleitbezorger van de revolutionair vernieuwende principes van de Braziliaanse ondernemer Ricardo Semler.

Tekst: PIET VERBEEST

«Onze klassieke hiërarchische organisatiestructuur, met een smalle top en een brede basis, is echt niet meer van deze tijd. Als je piramides bouwt en in stand houdt, blijven op den duur alleen nog mummies over. We hebben dringend nood aan een cultuurevolutie. De hiërarchie moet de controle leren loslaten en inzetten op een meer participatieve bedrijfsvoering. Ik heb de laatste vijf jaar van mijn carrière als politiecommissaris zelf ook die stap gezet. Ik vond al lang dat er aan onze manier van werken iets niet klopte.»

«De klik kwam toen ik op de Nederlandse tv een documentaire zag over Ricardo Semler. Typisch aan de Semco-filosofie is dat de leidinggevenden niet boven maar tussen en soms zelfs onder hun mensen staan, zodat ze hen op moeilijke momenten als het ware kunnen dragen. Ik ben die principes toen in de dagelijkse praktijk gaan toepassen. Ik maakte weer gewoon deel uit van het team en gaf mijn mensen de kans om zelf meer initiatief te nemen. Na een tijd kwam mijn job er vooral op neer dat ik de nodige ondersteuning bood en regelmatig mijn waardering uitsprak voor de goede zaken die ze realiseerden.»

EX-COMMISSARIS MET EEN MISSIE «Dat succes inspireerde om vier jaar voor mijn pensioen ontslag te nemen en resoluut voor een nieuwe uitdaging te gaan. Ik zie het nu als mijn missie om de ideeën van Ricardo Semler verder te verspreiden. 95% van onze organisaties steunen in feite nog steeds op het taylorisme van de tweede industriële revolutie (wetenschappelijke bedrijfsvoering (scientific management of taylorisme) is een stroming binnen de managementtheorie die het aansturen van bedrijfsprocessen rond de werkvloer op een wetenschappelijke wijze vorm wilde geven, red.). Eind 19de eeuw waren de meeste werkkrachten analfabeet. Zij hadden echt wel sturing nodig.

Dat is vandaag voor de overgrote meerderheid al lang niet meer zo, maar toch blijven ze opgescheept met een management dat in de praktijk nauwelijks reëel leiderschap uitdraagt. Leiding geven komt nog veel te vaak neer op controleren of iedereen wel volgens de vele procedures en regeltjes werkt. Nee, we moeten werk maken van een andere, meer natuurlijke hiërarchie die niet op status, titels en ego’s steunt maar op ervaring, knowhow en expertise. Vooral de jonge, opkomende generaties pikken het niet langer dat ze de hele tijd moeten luisteren naar iemand die het zogezegd beter weet. En dus gaan ze op zoek naar een baan die wél ruimte laat voor zelfleiderschap en verantwoordelijke autonomie. Waarom denk je dat tegenwoordig zoveel mensen gaan freelancen of een eigen zaak opstarten?»

TIJD VOOR DE MENTALE SWITCH «Zoals alle dieren zijn we genetisch geprogrammeerd om goed voor elkaar te zorgen, maar op het werk wordt dat vandaag al te vaak vergeten. Jarenlang werden in managementopleidingen gewoon de verkeerde accenten gelegd. MBA’s bijvoorbeeld hebben vast en zeker hun economisch nut maar je verneemt er onvoldoende hoe je een mensgerichte leidinggevende wordt. Mensen worden binnengehaald op grond van hun diploma en moeten er dan ook naar handelen om de verwachte resultaten te halen. Al de rest is bijkomstig. De Semco Stijlfilosofie daarentegen zegt: zet iedereen op de juiste plaats, geef hen vertrouwen en het succes zal wel komen. Een gezondere ondernemingscultuur leidt automatisch tot gelukkigere en dus ook productievere medewerkers. Het kost uiteraard tijd om die mentale switch te maken. Maar bedrijven die blind blijven voor de hedendaagse problemen zullen het almaar moeilijker krijgen om nog de juiste krachten aan te trekken.»

Als ‘crisismanager’ en organisatiecoach is Koen Vandyck vooral actief in de cultuursector. Het zijn dan ook niet de minste organisaties die al een beroep op hem deden: Zomer van Antwerpen, Agentschap Kunsten en Erfgoed, STUK Leuven, Brussels Jazz Orchestra, De Grote Post Oostende, ... Hij verheldert wat zijn beroep inhoudt en legt pijnpunten in moderne bedrijven bloot.

Tekst: JONI HOREMANS Foto: PHILIPPE VANDENBROECK

Koen Vandyck: «Je kan mijn job best vergelijken met die van een huisarts of een therapeut, maar dan voor het welzijn van organisaties in hun geheel. De problemen waarmee bij mij wordt aangeklopt zijn heel divers en vaak behoorlijk complex.

Het gaat meestal om interne spanningen die flink wat druk kunnen veroorzaken op het hele systeem. Denk aan een aanslepend conflict tussen bestuur en directie, een slecht verteerde fusie of de zoektocht naar een toekomststrategie die aansluit bij een nieuwe werkelijkheid. Van mij wordt verwacht dat ik de knoop ontwar, de organisatie begeleid naar rustiger vaarwater en vervolgens de boeg opnieuw in de stroom leg. Waar nodig doe ik een beroep op specialisten.»

OBAMA’S EN POETINS «Leiderschap en organisatie-

25 augustus 2018 - vacature.com

6

ACHTER DE SCHERMEN BIJ

CRISISMANAGER KOEN VANDYCK

«MIJN AMBITIE? BIJDRAGEN AAN DE GEBOORTE VAN HET NIEUWE LEIDERSCHAP!» ontwerp zijn in mijn praktijk absoluut de twee meest voorkomende knelpunten. Elk tijdperk kent zijn organisatievorm en bijhorend leiderschap en net omdat we in zo’n snel veranderende, complexe wereld leven, worstelen veel organisaties hiermee. Het oude model werkt niet meer naar behoren, en nieuwe modellen zijn nog vrij experimenteel.»

«Het is vandaag dan ook niet evident om aan het hoofd te staan van een afdeling of een bedrijf. De verwachtingen en visies op leiderschap liggen soms sterk uiteen. Kort door de bocht: veel mensen vinden Obama een sterke, goede leider. Veel mensen vinden Poetin een sterke, goede leider. Toch? In onze tijd waar

veel uitdagingen enkel op mondiaal niveau kunnen aangepakt worden geloof ik absoluut meer in de kwaliteiten van het Obama-type.

Iemand die groots genoeg is om te zoeken naar win-winoplossingen, die de kunst van verbindende communicatie verstaat, een positief wereldbeeld heeft en zichzelf blijvend ontwikkelt. Voorbij het ego.»

«Er is een groeiend aantal leidinggevenden dat vanuit die dienende en verbindende visie aan het roer gaat staan. Kleine Obama’s, zeg maar.

Daarnaast zijn er evenveel kleine Poetins: leiders die grotendeels opereren vanuit macht en ego. Wat we in het groot zien gebeuren op het wereldtoneel, gebeurt evengoed op mesoniveau in organisaties.»

NIEUWE HIËRARCHIE «Vooral bij jongeren roept de traditionele machtshiërarchie veel weerstand op. Zij pikken het niet meer dat iemand bepaalt wat ze moeten doen, louter op basis van macht of status. Bovendien werkt een machtshiërarchie vanuit controle en beperkingen. Dat is niet vol te houden in een wereld die steeds opener is, waar informatie gedeeld wordt aan lichtsnelheid en waar vernetwerkte systemen ontstaan die op hun best functioneren op basis van vertrouwen.»

«En dus wordt overal gezocht naar alternatieven. Dat is ontzettend boeiend om mee te maken en het gaat bovendien heel snel. In veel gevallen begeleid ik dan ook bedrijven

bij een upgrade van hun systeem: van de traditionele machtshiërarchie naar de meer gesofisticeerde natuurlijke hiërarchie. Die laatste is veel meer aangepast aan de noden van deze tijd, maar vraagt een heel andere manier van denken en leidinggeven. Meer zelfsturing, ander leiderschap, meer gericht op de bijdrage aan het grote geheel. Het wordt daarom ook een ‘purposedriven’ model genoemd. Telkens opnieuw stel ik vast hoeveel energie dat vrijmaakt bij medewerkers en directie, hoe een dynamiek ontstaat die niemand nog wil verliezen. Ik ben ervan overtuigd dat dit het nieuwe normaal zal worden, ook al is er nog een hele weg af te leggen.»

«Weet je, over de hele wereld ontstaan nu waanzinnig boeiende initiatieven die antwoorden bieden, of hopen te bieden, op de ecologische, economische en sociale uitdagingen waar we samen voor staan.

Daarvoor heb je sterke samenwerkingsverbanden nodig, sterke leiders en gezonde organisaties. Ik voel mij een kleine strijder in dat grote leger van initiatiefnemers dat werkt aan duurzame en constructieve oplossingen. In dat opzicht heb ik geen andere ambitie dan nog veel jaren bij te dragen aan de geboorte van het nieuwe, verbindende leiderschap en nieuwe organisatiemodellen. Hoe meer organisaties ik kan helpen om purpose-driven te werken en bovendien gezond, weerbaar en wendbaar in de wereld te staan, hoe meer zij op hun beurt kunnen bijdragen aan dat grote ideaal.» www.koenvandyck.be

COLOFON Redactie 02 490 10 87, redactie.vacature@vacature.com Advertenties 02 490 10 78, commercieel @vacature.com Ordering 02 490 10 61, ordering@vacature.com VU Ruben Van Goethem Content Manager Roxanne Claessens Coördinatie Katrien Brys Redactie Hermien Vanoost, Kristina Rybouchkina, Piet Verbeest, Joni Horemans, Matthias Van Milders Sales Marijke Van Impe Ordering An Parewijck

Ontdek nog meer op facebook.com/vacaturedotcom of volg ons op Twitter via @vacaturedotcom en Instagram via instagram.com/vacaturedotcom.

7

vacature.com - 25 augustus 2018

25 augustus 2018 - vacature.com

8

9

vacature.com - 25 augustus 2018

25 augustus 2018 - vacature.com

10

11

vacature.com - 25 augustus 2018

25 augustus 2018 - vacature.com

12

13

vacature.com - 25 augustus 2018

25 augustus 2018 - vacature.com

14

15

vacature.com - 25 augustus 2018

Maak werk van je talent

Hands-on

VIND JE JOB

25 augustus 2018 - vacature.com

16

17

vacature.com - 25 augustus 2018