CUMELA vreest ontslagen door uitblijven PAS-oplossingen

Impasse blijft

CUMELA vreest ontslagen door uitblijven PAS-oplossingen

Voor de cumelasector had de commissie Remkes bij de presentatie van het rapport over de aanpak van de stikstofcrisis weinig hoopgevend nieuws. Verder dan een advies om de maximumsnelheid te verlagen en veehouderijbedrijven in verouderde stallen bij Natura 2000-gebieden te saneren, kwam hij namelijk niet. Dat biedt geen oplossing voor de vele stilgevallen bouwprojecten.

Remkes liet er bij de presentatie geen twijfel over bestaan dat er harde keuzes zullen worden gemaakt. Daar zullen volgens hem alle sectoren aan moeten bijdragen. Van de landbouw tot de industrie en van de bouw tot de overheid. Hoe dat moet gebeuren, bleef voor het grootste deel echter onduidelijk. Verder dan het concrete advies om de snelheid op wegen in de buurt van Natura 2000-gebieden te verlagen en veehouders met verouderde stallen bij diezelfde gebieden te saneren, kwam hij namelijk niet. Dat zou volgens hem ruimte moeten geven om stilgevallen bouwprojecten weer op gang te krijgen. Hoe en hoe snel werd echter niet duidelijk. In het rapport staat een klein stukje over de bouw, maar het advies gaat niet verder dan investeren in circulair bouwen

en gebruik van nieuwe technieken, maar niets over hoe de vergunningverlening voor de aanleg van bouwterreinen of bijvoorbeeld de wegenbouw weer op gang kan komen. Dit tot grote teleurstelling van directeur Janneke Wijnia van CUMELA Nederland. “Op deze manier blijft de impasse. Wat we nodig hebben, is duidelijkheid rond de vergunningverlening. We roepen daarom het kabinet op, hiervoor snel maatregelen te nemen, zeker voor projecten die geen of nauwelijks invloed hebben op Natura 2000-gebieden. Als dat niet gebeurt, zullen veel bedrijven de komende weken steeds meer machines en mensen stil zien vallen, omdat er geen nieuw werk meer afkomt. Als dat nog enkele maanden duurt, zullen bedrijven mensen moeten ontslaan”, zo vreest zij.

Versneld herstellen

Hoopgevend voor de cumelabedrijven is wel dat de commissie Remkes adviseert om de herstelwerkzaamheden in Natura 2000-gebieden versneld aan te pakken. De commissie constateert dat deze werkzaamheden nog steeds veel te traag op gang komen. “Versneld uitvoeren zorgt ervoor dat we de natuur herstellen en voldoen aan de plannen zoals geformuleerd in het PAS-beleid.” Wijnia hoopt dat dergelijke maatregelen snel in uitvoering komen, zodat daarmee het stilvallen van ander werk wellicht kan worden gecompenseerd. “Om de kwetsbare natuur in deze gebieden zo min mogelijk te belasten, hebben we daarom bij de commissie Remkes ook het voorstel ingediend om voor deze gebieden een milieuzone in te voeren. Wij hebben aangeboden om in deze gebieden alleen met machines te werken die voldoen aan de Stage IV- of Stage V-norm, dus met de schoonst mogelijke motoren, die 90 procent minder NOx en roet uitstoten dan motoren met het niveau IIIb of eerder. Ook willen we waar dat past bij het werk zoveel mogelijk elektrisch gereedschap inzetten. Op die manier werken we met de laagst mogelijke emissies”, aldus Wijnia. Als compensatie is het dan wel nodig dat de overheid geld beschikbaar stelt om oudere machines versneld af te schrijven. “De gemiddelde levensduur van veel machines in onze sector is ongeveer acht jaar. De helft van de machines kunnen we daardoor versneld niet gebruiken. Om dat te compenseren, is ongeveer 832 miljoen nodig, zo hebben we berekend.”

Verdwijnen veehouderijwerk

Eén van de twee pijlers waarmee Remkes op korte termijn de stikstofbelasting wil verminderen, is het saneren van een deel van de veehouderijbedrijven in de buurt van Natura 2000-gebieden. De commissie adviseert bedrijven met verouderde stallen uit te kopen om de milieubelasting snel te verminderen. Nadrukkelijk kiest de commissie niet voor een sanering van de gehele veehouderij. “Dat zou geen recht doen aan bedrijven die hebben geïnvesteerd in moderne stalsystemen, en daarmee contraproductief zijn.” De voorgestelde sanering van veehouderijbedrijven rond Natura 2000-bedrijven zal ook een negatief effect hebben voor de ondernemers die actief zijn in het agrarisch loonwerk en de mestdistributie, voorspelt Wijnia. “Als de aangekondigde krimp van de veestapel werkelijkheid wordt, raken de ondernemers rond deze gebieden veel werk kwijt. Niet alleen in het uitrijden en vervoeren van mest, maar ook door het verdwijnen van boeren, waardoor er veel minder werk op de bedrijven overblijft. In het verleden konden bedrijven dat compenseren door meer werk in het grondverzet uit te voeren, maar ook die mogelijkheid valt nu weg. Veel bedrijven zullen daardoor moeten inkrimpen en personeel ontslaan.” Jelle Coen Bijlsma

“Wij zullen afscheid moeten nemen van personeel”

De werkvoorraad op zijn bedrijf is gekrompen van negen naar drie maanden. Het aantal projecten in voorbereiding is tegelijk gedaald van twintig naar vijf. Jelle Coen Bijlsma van het gelijknamige bedrijf uit het Friese Giekerk merkt dagelijks de effecten van de PAS-crisis. “Als er niet op korte termijn een oplossing komt, moeten wij - en vele bedrijven met ons - afscheid moeten nemen van medewerkers. Hoopvol keek Bijlsma uit naar het advies van de commissie Remkes. Zwaar teleurgesteld constateert hij dat er geen enkele oplossing is gepresenteerd. “Vandaag is niets anders dan gisteren. Er is geen enkele visie gegeven hoe er weer beweging kan komen in de vergunningverlening.” Het gevolg is dat hij op korte termijn te maken krijgt met een gebrek aan werk. “Niet alleen omdat er geen nieuwe opdrachten meer afkomen, maar ook omdat opdrachtgevers zelfs werk dat al is aanbesteed niet vrij durven te geven.” Wat hem het meest steekt, is dat niemand zich buiten de sector druk maakt over deze situatie. “Alles lijkt nog goed te gaan nu de meeste machines nog draaien, maar schijn bedriegt. Bij ons zitten de werkvoorbereiders al bijna zonder werk. Normaal waren ze nu met twintig projecten bezig, nu nog met vijf. En de werkvoorraad is in enkele maanden teruggelopen van negen naar drie maanden. Gewoon omdat er niets meer bijkomt.” Bijlsma vreest dat hij op korte termijn werknemers thuis krijgt waarvoor hij geen werk meer heeft. “Ik heb de mensen al laten weten hoe het ervoor staat en dat we als er geen oplossing komt, we vanaf begin volgend jaar tientallen mensen uit de flexibele schil niet meer nodige zullen hebben. Ik vrees dat dit najaar na elk werk dat wordt afgerond er mensen thuis komen. Dat zou niet erg zijn als je weet dat je binnen korte tijd weer nieuw werk hebt, maar dat perspectief is er niet. Ook van ingenieursbureaus waar de voorbereiding voor projecten start, hoor ik dat ze al maanden stilliggen. Het gaat dus maanden duren voor er weer nieuwe werken kunnen worden aanbesteed. Die tijd kunnen wij niet overbruggen.” Hoewel het hem aan het hart gaat dat hij afscheid moet nemen van mensen die hij normaal hard nodig heeft, hoopt hij wel dat dit een eind maakt aan de ver-van-mijn-bed show die de PAS-problematiek lijkt te zijn. “Je ziet het aan Zandvoort of het verlagen van de maximumsnelheid: als het mensen raakt, komt er actie. Dan begint de politiek zich te realiseren dat er echt wat moet gebeuren. Het is echter triest dat mensen eerste thuis moeten komen te zitten voor het zover is.”

Kijken naar systeem

CUMELA Nederland is blij dat de commissie Remkes aankondigt in de tweede fase ook naar het systeem te kijken waarop het beleid is gebaseerd. “We hebben in Nederland 160 Natura 2000-gebieden en gekozen voor een technisch model waarbij de uitstoot in de Rotterdamse haven nog effect kan hebben op een gebied in Drenthe. Dan praten we echter wel over tienden van procenten. Dat is schijnnauwkeurigheid, die wel de hele economie stillegt. Wij vinden daarom dat we niet moeten werken met modellen, maar gewoon meten wat de werkelijke depositie is en daarop het beleid baseren. Daarom vinden we dat we niet alleen naar robuustere natuurgebieden moeten, maar ook naar een robuuster beleid. Als het kabinet geen maatregelen neemt, raken we in een nieuwe bouwcrisis, die alle sectoren van de economie zal raken.”

TEKST:Toon van der Stok FOTO‘S: CUMELA Communicatie