DOEN Magazine #15 2018 Van Omme & De Groot by vanomme-degroot

DOEN M A G A Z I N E

VAN OMME & DE GROOT | PROJECTONTWIKKELAARS EN BOUWERS #15

BOUWOPGAVE. 1 MILJOEN WONINGEN?!

HET DAK OP.

MEER TEVREDEN KOPERS? DAAR TEKENEN WIJ VOOR.

OLYMPUSFLAT Adriaen van der Doeslaan te Rotterdam Hillegersberg: renoveren buitenschil

Architect A3 Architecten Opdrachtgever VVE Olympusflat Gerealiseerd oktober 2017

DOEN M A G A Z I N E

Redactie

Aan dit nummer werkten mee

Van Omme & De Groot: Marco

Gijs van den Boomen, Juan Castillo

Dijkshoorn, Guus de Groot, Linda

Fuertes, Marco Dijkshoorn,

Kronshorst, CONCEPTEN &zo:

Maurice de Haan, Olaf Lange, Olivier

Rachel van Diggele

Hoogveld, Gerard Peeman, Bob van Pelt, Paul Roodnat, Delton Myers,

Eindredactie

Bert Tretmans, Nathan Volkers

Mirca Groenen In opdracht van Vormgeving

Van Omme & De Groot

Presskit Media: Gisella van Geenen,

Heemraadssingel 223

Daisy Lobker, Dennis van der Velden

3023 CD Rotterdam

OLYMPUSFLAT

ONZE SPAANSE TOPSPELER

www.vanomme-degroot.nl Tekst Henk de Kleine, Jaap van Rijn

Fotografie

verveelvoudigd en/of openbaar

Paul de Graaff, Ivo Haarman, Jaap

gemaakt door middel van druk,

van Rijn, Dennis van der Velden

fotografie, microfilm of anderszins, zonder voorafgaande schriftelijke

Cover

toestemming van de hierboven

FOTOGRAFIE Paul de Graaff

genoemde personen en/of

ASS.-FOTOGRAFIE Marit Veringmeier

bedrijven.

STYLING Miquel Mohamedjar ASS.-STYLING Rick Suijkens

MOOI ANKE

VAN OUD NAAR NIEUW

VAN DER VALK TILBURG

VISAGIE Irene van der Hart MODELLEN Loes (Max Models), Mike (Touché Models), Abel en Merel (Max Special Models)

Hebben wij u met dit magazine weten te interesseren voor Van Omme & De Groot? Neem dan voor meer informatie over onze verschillende woonconcepten, mogelijkheden voor samenwerkingen, onze kantoorontwikkelingen en uiteraard onze brede kennis en ervaring op alle gebieden van ontwikkelen en bouwen contact met ons op! Postbus 26033 3002 EA Rotterdam

facebook.com/vanommedegroot

Heemraadssingel 223 3023 CD Rotterdam T 010 - 477 58 11

@vanommedegroot

F 010 - 476 53 90 E info@vanomme-degroot.nl

Van Omme & De Groot Projectontwikkelaars en Bouwers

Alle magazines zijn terug te lezen op: www.vanomme-degroot.nl/over-ons/doen-magazine

DOEN

DE DAG VAN...

PLEZANT WONEN

HELDEN VAN DE RUYTER

BOUWOPGAVE

DAAR TEKENEN WE VOOR

LOOFMEESTERS

ERKEND LEERBEDRIJF

BOSKOOP PARKLAAN

PROJECTEN

INTERVIEW

LIFESTYLE

Het zevende leven van Flora

Van der Valk Tilburg

Olympusflat

Bouwopgave

08 Mooi Anke

32 Onze Spaanse topspeler

Plezant Wonen

36 Meer tevreden kopers?

Helden van de Ruyter

40 Loofmeesters

Daar tekenen we voor. 42 Van het oude De Combi naar

54 Boskoop Parklaan

het nieuwe Van Omme & De Groot

ACTUALITEITEN

Actualiteiten

Erkend leerbedrijf

REPORTAGE 44 Het dak op met Maurice de Haan

Sevillaweg 55, Rotterdam

NIEUWE HUISVESTING voor materieeldienst, transformatie, verbouw en onderhoud Van Omme & De Groot

Sinds de jaren 50 is de materieeldienst van Van Omme & De Groot al vele malen verhuisd. Zo hebben we niet alleen verschillende eigen locaties aan de Keenstraat in de Spaanse Polder gehad, ook elders hebben we de nodige terreinen en loodsen gehuurd. Nu zijn we er eindelijk in geslaagd – in de buurt van de Keenstraat – één vervangende bedrijfsruimte (5.500 m2) met kantoren (1.000 m2) aan te kopen, met als doel zo veel mogelijk te centraliseren en zo onze efficiency en slagkracht te optimaliseren. Het gebouw aan de Sevillaweg 55 in Rotterdam Noord-West wordt (na enige aanpassingen) vanaf de zomer geleidelijk aan onze nieuwe uitvalsbasis. In dat kader is ook besloten om de activiteiten en medewerkers van ons zusterbedrijf De Combi onder te brengen in de onderhoudsafdeling van Van Omme & De Groot, onder leiding van de directeur transformatie, verbouw, onderhoud Olivier Hoogveld. Verder zal de ondersteunende timmerwerkplaats volledig worden vernieuwd, om ook daar een frisse start te maken. De loodsen zullen grotendeels worden gebruikt door de materieeldienst van Van Omme & De Groot (onder leiding van René van Vliet) om onder meer bekistingssystemen, goederen- en personenliften, generatoren, bouwstroombenodigdheden en bouwsteigers op te slaan. Hier komt ook de opslag, en niet te vergeten het magazijn, om veelvoorkomende materialen bij de hand te hebben. Bovendien zal de reparatie en keuring van machines en gereedschappen hier plaats gaan vinden. Deze centralisatie, en uiteraard ook de centrale ligging, staat ervoor garant dat we onze relaties en bouwplaatsen niet alleen vakkundig, zoals u van ons gewend bent, maar ook nog sneller en beter kunnen gaan verzorgen!

VOORWOORD

NIEUW!

VAN OMME & DE GROOT

Vanaf dit nummer zullen de directieleden van Van Omme & De Groot op deze plek afwisselend het woord tot u richten.

KLANTGERICHTHEID "Als wij, als bouwer, eerder aan tafel zitten, kunnen we adviseren en waar nodig bijsturen. Dat voorkomt ‘gedoe’ later in het bouwproces." P. 36

TOPPERS OPLEIDEN "Een beetje zoals Feyenoord en andere topclubs ook hun toekomstige toppers opleiden." P. 51

Over vier jaar, in 2022, is Van Omme & De Groot een eeuw jong. Zo bezien lijkt het raar om in een kop jezelf als ‘nieuw’ te presenteren. Nader beschouwd is dat helemaal niet zo vreemd. In deze dynamische tijden moet je jezelf continu als het ware opnieuw uitvinden. Kijk maar naar Nokia, bijvoorbeeld. Een paar jaar geleden was die marktleider in mobiele telefoons, tot Apple de smartphone introduceerde. En hup, daar ging Nokia. Ik wil maar zeggen: het is zaak om voortdurend alert te blijven. Kijken wat de jongste ontwikkelingen zijn en daarop inspelen. Eén van die ontwikkelingen wordt steeds nijpender. We zien dat veel van onze opdrachtgevers, zoals de grote woningcorporaties, voor een enorme bouwopgave staan. Er is nieuwbouw nodig en er is vooral ook veel verduurzaming nodig bij de bestaande bouw. Echter, door een groot gebrek aan goede vakmensen komen deze opdrachtgevers klem te zitten. Ze moeten veel werk laten liggen. Naast dat tekort aan personeel moeten deze opdrachtgevers ook een oplossing zoeken voor de enorme kostenstijgingen. Wij kunnen daarbij op allerlei manieren soelaas bieden. Zo helpen we Woonstad bij het uitvoeren van hun zogenaamde Woning APK. Onze onderhoudsspecialisten voeren die APK uit en verhelpen meteen kleinere storingen. We springen ook bij met digitale innovaties. Zo kunnen we woningen compleet digitaliseren en alles wat er rond een woning speelt in kaart brengen. Nieuwe technologie gebruiken we ook om online bestanden te delen met opdrachtgevers. Zo weet je van elkaar veel beter wat de stand van zaken is in een altijd complex bouwproject. Dit versnelt ook het proces en verkleint de kans op fouten. Wat ons betreft zou die band met opdrachtgevers nog veel hechter mogen zijn. Nog te vaak missen we de kans om door beter samenspel en onderlinge afstemming winst te boeken. Winst in financiële én operationele zin. Als wij, als bouwer, eerder aan tafel zitten, kunnen we adviseren en waar nodig bijsturen. Dat voorkomt ‘gedoe’ later in het bouwproces. Wij zijn daar klaar voor en op ingericht, en we juichen het dan ook van harte toe als opdrachtgevers ook die slag maken. Deze toenemende digitalisering passen we ook toe op onze eigen processen, met homeDNA. U leest daar meer over in het artikel over onze exercitie met Flatland. En we doen er alles aan om nieuwe mensen te vinden en te binden. In deze DOEN leest u onder andere hoe we dat dilemma het hoofd bieden door sterk in te zetten op ‘eigen kweek’. Een beetje zoals Feyenoord en andere topclubs ook hun toekomstige toppers opleiden. Deze DOEN laat zien waar we nu, anno 2018, staan. We blijven onszelf vernieuwen, dag in, dag uit. Hopelijk inspireren de verschillende verhalen om nóg intensiever met ons in gesprek te gaan over onze toegevoegde waarde. We doen namelijk veel meer – en zijn al veel verder – dan u misschien denkt.

– Olaf Lange, Commercieel directeur

MOOI ANKE 22 woningen, Arnoud Voetlaan, Ankeveen

DOEN

Architect Schippers Architecten Opdrachtgever Eigen ontwikkeling Opgeleverd augustus 2017

ACTUALITEITEN

Steeds meer kopers ontdekken Het Verborgen Geheim van Rotterdam

WWW staat bij ons nu voor: Werk, Werk, Werk VAN OMME & DE GROOT “Het wordt steeds moeilijker om goede vakmensen aan boord te krijgen”, zegt Bob van Pelt in deze DOEN, in het artikel waarin ook Delton Myers uitgebreid aan het woord komt. Delton is een van die leerlingen met wie we enorm blij zijn. Het is altijd goed om te zien dat er gelukkig nog steeds jonge én al wat oudere nieuwkomers voor een mooi vak in de bouw kiezen. Maar helaas zijn dat er echt te weinig, zoals Olaf Lange ook in het voorwoord schrijft. We bewandelen dan ook allerlei wegen om nieuwe mensen aan te trekken. Het nieuwste wapen in die strijd is de speciale wervingswebsite werkenbijvanommeendegroot.nl. Het is een website die precies bij ons past: rechttoe rechtaan, recht op het doel af. We vragen om mensen die met plezier de mouwen willen opstropen. Op de website zijn alle actuele vacatures te zien, van Leerling Timmerman tot Uitvoerder en Werkvoorbereider. En we zijn ook altijd geïnteresseerd in open sollicitaties, via de knop Open Vacature. Op zoek naar of meer weten over een baan met heel veel mogelijkheden en toekomst?

HEIJPLAAT Het begon een paar jaar geleden bijna als een wild idee: een volledig duurzaam en energieneutraal nieuwbouwproject in het historische tuindorp Heijplaat aan de Rotterdamse Heysehaven. Die mogelijkheid en ruimte kwamen er doordat veel havenactiviteiten verplaatst waren, meer richting de Noordzee. Tuindorp Heijplaat is lang onbekend gebleven. Je kwam hier eigenlijk alleen als je in de haven werkte. Maar de tijden zijn veranderd. Tussen nu en 2022 worden op Heijplaat zo’n 170 nieuwe woningen gerealiseerd, die enorm in trek zijn. Fase 1 is uitverkocht, de woningen zijn begin mei opgeleverd. Fase 2 en 3 (in totaal 48 woningen) zijn ook helemaal uitverkocht en al in aanbouw! Deze kade- en rijwoningen gingen als de spreekwoordelijke zoete broodjes over de toonbank. Eind mei startte de verkoop van fase 4. Een nieuwe kans voor wie 100% duurzaam en groen wil wonen op een van de meest bijzondere plekken in Rotterdam. Maar... wees er snel bij! MODERNER WONEN BESTAAT NIET

Alle woningen in Het Verborgen Geheim zijn zogeheten nul-op-demeter-woningen. Dat wil zeggen dat ze net zoveel energie genereren als verbruiken. Warmtepompen, zonnepanelen, hoogwaardige iso-

Kijk op werkenbijvanommeendegroot.nl.

DOEN

latie, balansventilatie, kozijnen met triple glas: elke moderne techniek wordt hier toegepast om energie op te wekken en te besparen. Er wordt zelfs zuinig omgesprongen met bad- en regenwater. Ook in een ander opzicht is wonen op Heijplaat bijzonder wonen. Je ziet en voelt hier nog het oude ambacht en de havenhistorie van Rotterdam. Dit is geen dertien-in-een-dozijnlocatie, maar een plek die iets stoers ademt. Een plek waar kinderen heerlijk kunnen opgroeien, waar je allemaal binnentuinen en leuke plekjes kunt vinden, en waar je andere ‘pioniers’ ontmoet. LEKKER DE RUIMTE EN ALTIJD EEN PARKEERPLEK

Fase 4 van Het Verborgen Geheim geeft de keuze uit 30 eengezinswoningen van 114 m² en 121 m2. Alle woningen hebben een flinke tuin en de hoekwoningen hebben zelfs nog een zijtuin. Bijna alle woningen hebben een eigen parkeerplaats. Bezoekers parkeren gratis in de straat. Zo bieden ook de woningen in fase 4 heel veel woongenot voor een zeer, zeer scherpe koopprijs. Ontdek alle voordelen van Het Verborgen Geheim op www.hetverborgengeheim.nl.

ACTUALITEITEN

Dit is het nieuwe Groningen: project Westerwal WESTERWAL De stad Groningen is en blijft een enorm populaire woonstad. Dat is niet alleen te danken aan de duizenden studenten, maar ook aan de grote ondernemingen die voor deze stad kiezen. Groningen is dus veel mĂŠĂŠr dan de verhalen over gaswinning en het gedoe daaromheen. Groningen kijkt vooruit en het project Westerwal is daar een treffend voorbeeld van. Op het voormalige EnCeHa-terrein realiseert Van Omme & De Groot 22 ruime koopwoningen en 171 vrije-sectorhuurappartementen. Het project heeft een zeer krachtige en moderne uitstraling, symbolisch voor de nieuwe spirit van Groningen. Uiteraard wordt het project helemaal gasloos gerealiseerd, Westerwal krijgt geheel volgens de nieuwe normen een EPC-waarde van 0. Dat wil zeggen: de woningen genereren zelf energie en zijn onder andere door isolatie en andere technieken zeer energiezuinig. Vanzelfsprekend is Westerwal ook aardbevingsbestendig ontworpen. Op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan de nodige procedures; naar verwachting starten we in het najaar van 2018 met het bouwrijp maken van het terrein. Wordt vervolgd!

Nieuwe ontwikkelingen in bedrijfsmatige bouw DE POSTHOREN In elke DOEN besteden we altijd veel aandacht aan de vele projecten die Van Omme & De Groot realiseert in de woningbouw. We doen echter veel meer dan dat. Zie bijvoorbeeld onze activiteiten aan de noordelijke rondweg van Breda, op het bedrijvenpark De Posthoren. Al sinds jaar en dag is West-Brabant een logistieke hotspot en

Breda maakt daar deel van uit. Dit gedeelte van Brabant is ideaal gelegen voor grote retail- en logistieke ondernemingen: iets onder Rotterdam, vlak boven Antwerpen, met uitstekende verbindingen richting Eindhoven, Venlo en Duitsland. Om die reden is er bij veel bedrijven vraag naar grote bedrijfsruimte in deze regio. Aan de noordoostkant van Breda is Van Omme

& De Groot nu actief met de ontwikkeling van een groot kavel, vlak bij de A27. Op dit moment is het bestemmingsplan voor deze ontwikkeling in procedure gebracht. Als die fase is afgerond, kunnen we de daadwerkelijke ontwikkeling opstarten van dit circa 10 hectare grote terrein. Kortom, we timmeren ook op dat gebied flink aan de weg.

ACTUALITEITEN

Een nieuwe Entree voor Zoetermeer DE ENTREE In de jaren 80 groeide Zoetermeer in no time uit van een bescheiden dorp tot een flinke stad. Zoetermeer had in die dagen zowel particulieren als bedrijven dan ook veel te bieden: woningen met een tuin, heel veel keuze uit nieuwbouw, prima openbaar vervoer en vlak langs de A12 tussen Den Haag en Utrecht. Die razendsnelle groei bracht ook wat kinderziektes met zich mee. Zo vinden we anno 2018 de kantoorgebouwen die toen langs de Afrikaweg zijn gebouwd niet erg fraai meer. Sowieso is er lange tijd niet heel veel aandacht geweest

DOEN

voor de kwaliteit van en rond die Afrikaweg. Het is niet de mooiste entree die een stad zich kan wensen. Maar daar gaat nu verandering in komen. VAN GRIJS EN NIETSZEGGEND NAAR GROEN EN LEVENDIG

In de zomer van 2017 is door de gemeente Zoetermeer de Visie Entreegebied Zoetermeer vastgesteld. Deze visie omvat woningen, recreatie, horeca en commerciĂŤle voorzieningen aan beide kanten van de Afrikaweg. In de komende jaren ontstaat hier een

compleet nieuwe en aantrekkelijke stadsboulevard, een groene loper de stad in. In totaal gaan hier tussen de 5.000 en 6.000 nieuwe woningen komen. Van Omme & De Groot is hier volop bij betrokken. In samenwerking met Klunder Architecten werken we nu aan de ontwikkeling van een gevarieerd woongebouw met circa 300 huur- en koopappartementen en grondgebonden woningen. We kijken ernaar uit om opnieuw in Zoetermeer aan de slag te gaan.

ACTUALITEITEN

Luxe nieuwbouw in een nostalgisch heerenjasje HEEREN VAN BEAUFORT Nederland laat het geld weer rollen en dat zien we ook in de bouwen vastgoedwereld. Niet alleen stijgen de prijzen van bestaande bouw, ook nieuwbouwprojecten worden in hoog tempo uitbundiger en exclusiever. Een goed voorbeeld daarvan is het project Heeren van Beaufort van ontwikkelaar RV&O, dat Van Omme & De Groot momenteel realiseert in Soestduinen. Op een fraaie, bosrijke locatie worden 13 klassieke villa’s gebouwd in een stijl die doet denken aan 1900.

“Architect Goran Zivkovic gaf luxe nieuwbouw een gedistingeerd, nostalgisch heerenjasje”, zo is te lezen op de projectwebsite. De villa’s hebben hoge raampartijen, bordestrappen en rusten op een verhoogde plint. Zo woonden de welgestelden in het fin de siècle en die geschiedenis herhaalt zich hier, ruim een eeuw later. Meer informatie is te vinden op www.heerenvanbeaufort.nl. Maar snelheid is geboden, want deze high-end villa’s blijken zeer gewild.

Bouwteamovereenkomst gesloten voor project Bouwlustlaan te Den Haag BOUWLUSTLAAN Den Haag heeft een laan waarvan de naam ons op het lijf geschreven is: Bouwlustlaan. Deze ligt in de Haagse wijk Escamp, een typisch naoorlogse wederopbouwwijk. Gaandeweg maken de woningen die toen snel-snelsnel en dus van mindere kwaliteit zijn gebouwd plaats voor moderne nieuwbouw. We realiseren ons het niet altijd, maar juist omdat we in ons land ook in de sociaal minder sterke wijken mooi

bouwen, blijft daar de kwaliteit van leven op peil. We kennen hier niet de kaalslag die je in andere landen ziet. Dat is te danken aan de visie en investeringen van corporaties als Stichting Vestia. Samen met deze stichting gaat Van Omme & De Groot 42 sociale-huurappartementen ontwikkelen. De appartementen zijn ontworpen door Steenhuis Bukman Architecten. Dit architectenbureau is sterk in traditioneel ogende bebou-

wing: veel mooi baksteen, ‘ouderwetse’ kwaliteit met modern wooncomfort. Van Omme & De Groot is vanaf de schetsontwerpfase betrokken geweest bij het project. Zodoende hebben we veel van onze expertise op het gebied van bouwsystemen en detaillering kunnen inbrengen. Dit is precies de kant die we op willen: eerder in het proces aan tafel. Want we doen veel meer dan bouwen, we adviseren óók.

ACTUALITEITEN

Tijdens de verbouwing gaat het slapen gewoon door VAN DER VALK Van Omme & De Groot heeft al menig nieuw hotel voor Van der Valk mogen bouwen. We hebben dus veel ervaring op dat vlak. Toch zijn er altijd weer nieuwe uitdagingen mogelijk, zoals blijkt uit onze werkzaamheden bij Van der Valk Den Haag-Nootdorp. Hier breiden we het al bestaande en destijds door ons gerealiseerde hotel uit. Dat betekent dus: werken terwijl het hotel volop in bedrijf is. Het comfort van de gasten mag uiteraard niet lijden onder ons werk. En we hebben nogal wat te doen. Zo komt er een compleet nieuwe hoteltoren van acht bouwlagen met daaronder een kelder. Die kelder wordt tegen het bestaande hotel aan gebouwd en gaat dienst doen als opslagruimte. Een bijzonder (bouwkundig) element is het zwembad, dat op de zevende verdieping komt. Dit stelt extra eisen aan de draagconstructie. Boven op het bestaande hotel komt nog een extra bouwlaag. Op de nieuwe zevende verdieping zijn straks drie luxe suites en een fitnessen wellnessruimte te vinden. Hierdoor heeft dit hotel zijn gasten nog meer comfort en voorzieningen te bieden. Naar verwachting zijn we eind oktober 2018 klaar. Bouwen is altijd al passen en meten, maar hier krijgt dit dus een extra dimensie. Wij hebben daar echter geen slapeloze nachten van, net zomin als de gasten van Van der Valk die zullen hebben. Architect: P.A.M. Teunissen Architectenburo

DOEN

ACTUALITEITEN

Ontwikkelgebied Wilderszijde te Bergschenhoek WILDERSZIJDE Van Omme & De Groot heeft in samenwerking met VolkerWessels Vastgoed een bouwperceel van 15,7 hectare verworven in ontwikkelgebied Wilderszijde te Bergschenhoek. Verenigd in de Ontwikkelcombinatie Wilderszijde BV zullen de partijen in samenwerking met de gemeente Lansingerland de haalbaarheid gaan onderzoeken van de ontwikkeling en realisatie van een woningbouwplan. Wilderszijde heeft een unieke ligging in de metropoolregio Rotterdam Den Haag. Het gebied vormt de schakel tussen Midden-Delfland en het Groene Hart en ligt tegelijk precies op de rand van de

zuidelijke (Rotterdamse) en noordelijke (Haagse) verstedelijking die de twee natuurgebieden insluiten. De metropoolregio staat voor de opgave de bestaande netwerken en gebouwde gebieden beter te benutten en heeft een verdichtingsopgave van 220.000 woningen in Zuid-Holland tot 2030 bepaald. De goede bereikbaarheid en het groene karakter van de omgeving vormen de aantrekkingskracht van Lansingerland. Dorps wonen met de stad binnen handbereik heeft altijd veel gezinnen naar Lansingerland gelokt. In het eerder vastgelegde document is de ambitie gesteld om 'landschap van ontmoetingen’ centraal te stellen in

Wilderszijde en van daaruit de drie subambities – Toegankelijk, Woonmilieus en landschap en Toekomstgericht – te vertakken. Afbeelding uit: 'Ambitiedocument Wilderszijde'

Door homeDNA met hetzelfde team meer kunnen doen VAN OMME & DE GROOT De drukte in de vastgoedsector is terug van weggeweest. Bij de meeste bouwbedrijven zorgt dit voor een tekort aan personeel, minder aandacht voor de klant en meer opleverpunten. Om hiertegen bestand te zijn, koos Van Omme & De Groot begin 2018 voor homeDNA en daarbij voor een digitaal én integraal werkproces. homeDNA biedt efficiënte en gebruiksvriendelijke online software voor nieuwbouw- en renovatieprojecten. De digitale oplossing is één uniek, integraal pakket, vanaf de voorbereiding tot en met de servicefase, voor onder meer klantcontact en bouwkwaliteit, waarbij een as built woningdossier centraal staat. Hierdoor is gegevensoverdracht van afdeling naar afdeling en communicatie met de klant en externe betrokken partijen eenvoudig en compleet geworden, en is er zicht en grip op de hele keten. Bij Van Omme & De Groot durfden we een sprong in het diepe aan en zijn alle modules van homeDNA afgenomen. Door de daadkrachtige en enthousiaste medewerkers, zowel bij Van Omme & De Groot als bij homeDNA, is het gelukt om binnen enkele maanden organisatiebreed meer te digitaliseren. Kopersopties worden nu online besteld, opdrachtbevestigingen digitaal ondertekend, en onderaannemers worden geautomatiseerd per e-mail herinnerd aan openstaande reparatieverzoeken. Dit levert tijdsbesparing op. Tijd die nu wordt ingezet voor onder andere meer kwaliteit.

PLEZANT WONEN 8 twee-onder-een-kapwoningen en 7 herenhuizen, Brinkershof, Zoetermeer

DOEN

Architect Harry Sipkens Opdrachtgever Eigen ontwikkeling Opgeleverd oktober 2017

LIFESTYLE TEKST & FOTOGRAFIE Jaap van Rijn

DOEN

LIFESTYLE

FLORA HET ZEVENDE LEVEN VAN

Waarom staan Marco Dijkshoorn, Gijs van den Boomen en Bert Tretmans (v.l.n.r.) naast een NS-kaartautomaat die wordt geflankeerd door balen aardappelen? Omdat het in onbruik geraakte stationsgebouw van Boskoop en omgeving een voorbeeld is van een deels – Gijs: “Het mag hier nog wat voller!” – geslaagde herontwikkeling in een dorp in het Groene Hart. Van Omme & De Groot ontwikkelde en bouwde om de hoek mee aan de Parklaan, een residentieel woonmilieu met zowel laag- als middelhoogbouw op een plek waar voorheen een drukkerij stond en boomkwekerijen zich uitstrekten.

PANHARDS EN FIATJES

Het gesprek over de bouwopgave (p. 20 e.v.) vindt plaats in het tegenover het station gelegen Flora Boskoop. Dit gebouw werd vlak voor de Tweede Wereldoorlog opgetrokken als tentoonstellingsgebouw met hal en theater voor de Boskoopse sierteelt. De Nederlandse Spoorwegen waren destijds de belangrijkste financier, want zij verwachtten veel treinkaartjes te verkopen aan de bezoekers van Flora. De oorlog zette een streep door de ambities. Na de oorlog werden er eerst bussen gestald, later werd het gebouw een werkplaats voor technici, die hier achtereenvolgens Panhards en de Fiat Topolino assembleerden, verwarmingsketels samenstelden, spoorwagons bouwden en de vermaarde Mulder-beton-

mixers voor trucks in elkaar zetten. Vanwege te hoge loonkosten verdween ook deze maakindustrie, het gebouw verweesd achterlatend. Alleen het rosarium is nog een tastbaar bewijs van de tentoonstellingsambities van vóór de oorlog. In de hal werden nog een paar keer voor lokale begrippen legendarische concerten georganiseerd van bands als Normaal en Golden Earring. Daarna bleef het lang stil op deze plek, de sloopkogel wierp zijn schaduw al vooruit. Toen kwam de gemeenschap in actie en spande zich succesvol in om Flora, een mooi voorbeeld van de bouwstijl nieuwe zakelijkheid, tot rijksmonument te verheffen. •

“Geslaagde herontwikkeling in een dorp in het Groene Hart.”

INTERVIEW TEKST & FOTOGRAFIE Jaap van Rijn

BOUWOPGAVE EEN ENORME KLUS

V.l.n.r. Gijs van den Boomen, Bert Tretmans, Marco Dijkshoorn DOEN

INTERVIEW

Het CBS weet het zeker. We hebben ruim 1 miljoen nieuwe woningen nodig om de groei van de bevolking en het aantal huishoudens op te vangen. Bouwers zullen vanaf nu 75.000 woningen per jaar moeten opleveren. Een enorme opgave. Architect Bert Tretmans en stads- en landschapsarchitect Gijs van den Boomen bespreken de opties bouwen in de steden en bouwen in het Groene Hart.

De heren hebben een gezamenlijk verleden in Boskoop. Marco Dijkshoorn ontwikkelde namens Van Omme & De Groot de locatie Torenpad-Oost en Parklaan, Gijs van den Boomen bedacht het landschapsontwerp en Bert Tretmans tekende voor het ontwerp van de woningen en appartementen. Omdat Boskoop midden in het Groene Hart ligt, biedt het een inspirerende omgeving om van gedachten te wisselen over de bouwopgave. Om gelijk met de deur in huis te vallen: we gaan toch niet het Groene Hart volbouwen? Gijs van den Boomen: “Laten we in ieder geval geen stammenstrijd voeren over bouwen in de stad of bouwen in het weiland. Zo van: dit is goed en dat is slecht. Over een tegenstelling kun je lekker debatteren, het geeft reuring. Maar je verzandt snel in kamergeleerdendiscussies. Ik pleit voor niet-dogmatisch denken. Het tekort aan woningen gaat iedereen raken. Want we hebben een meer diverse vraag dan in de tijd van de Vinex-locaties. De vraag naar woningen voor 1- en 2-persoonshuishoudens is inmiddels vele malen groter. Deze vraag zal met de komst van buitenlandse kenniswerkers en expats alleen maar groeien. Die

mensen hebben na aankomst per direct een woning nodig. En deze vraag komt naast die van de gezinnen en doorstromers. De steden zullen dus verdicht moeten worden en toch aantrekkelijk moeten blijven. De bouwopgave, die overigens net zo groot is als tijdens de wederopbouw, wordt veiliggesteld door het een niet ten koste te laten gaan van het andere. Ik ben voorstander van zowel bouwen in de stad als bouwen in het weiland. Ik weet dat bouwen in de stad altijd een lastige, kostbare opgave is. Ik begrijp de angst voor deze kosten, alhoewel in de stad nu goede prijzen gevraagd kunnen worden. Bouwen in de polder is inmiddels ook ingewikkeld, denk aan natuurbescherming, landschapsontwikkeling, aanpassing van infrastructuur en slechte grondslag. Ik begrijp ook dat bouwen in de stad minder urgent is als voor de wei wordt gekozen, een vrees van stadsbestuurders. Dus is het dringende noodzaak een mechanisme te vinden om zowel in de stad als in de polder te kunnen bouwen.” Bert Tretmans: “De bouwopgave kun je überhaupt niet in en bij de stad opvangen. In de periode ná de Tweede Wereldoorlog werden de openbare ruimten in de stad aantrekkelijker en veel ruimer ontworpen,

en ook waren ze veel veiliger. Iedereen speelde op straat, mede omdat er veel minder verkeer was en meer sociale controle. Nu brengen ouders de kinderen tot in de school. De huidige binnensteden zijn dan ook voor vele gezinnen niet aantrekkelijk genoeg om te wonen. Ik denk dat de

“DANKZIJ DE MODERNE COMMUNICATIEMIDDELEN HOEVEN VELEN NIET MEER VLAK BIJ HUN WERK OF DE KLANTEN TE WONEN.” grootste groep woningzoekenden buiten de stadscentra wil wonen. Dus moet je hun daar gezinswoningen met een tuin bieden. Wat voor mij niet betekent dat de overheid, zoals in de Vinex-tijd, groeikernen aanwijst om maar dicht bij de steden te blijven. Je kunt bij en in de steden wél kleine kavels volbouwen met onder meer gezinswoningen. Maar dit zal de vraag nooit dekken. Dankzij de moderne communicatiemiddelen hoeven velen niet meer vlak bij hun werk of de klanten te wonen. Voor deze gezinnen kunnen we buiten de Randstad bouwen, »

INTERVIEW

DOEN

OVER KUIPERCOMPAGNONS

OVER SCHIPPERS ARCHITECTEN

101 jaar geleden richtten Marinus Jan Granpré Molière en Pieter Verhagen een bureau op, dat nu KuiperCompagnons heet. Granpré Molière was de grondlegger van de Delftse School, een stijl waarbij de bouwer de schoonheid zoekt in eenvoud. Het Rotterdamse Vreewijk, Nederlands eerste tuindorp, was een van de hoogtepunten van het bureau. Pieter Verhagen ging uit van het landschap bij zijn ontwerpen, destijds een bijzonderheid. Deze aanpak – stedenbouw en landschap samen centraal – kenmerkt nog steeds de werkwijze van KuiperCompagnons. Gijs van den Boomen ontwierp het stedenbouwkundig plan voor het Boskoopse Torenpad-Oost, dat opvalt als een landgoed met bebouwde eilanden die zijn omgeven door een waterrijk rietlandschap.

96 jaar geleden richtte Arie Schippers in Den Haag Schippers Architecten op. Hij ontwierp woningen in een stijl die nu bekendstaat als de jaren 30-stijl, of de Nieuwe Haagse School. Sindsdien geeft het Haags architectenbureau vorm aan de wensen van de opdrachtgevers en ontwerpt het naar de verlangens van de gebruikers, geïnspireerd op de eigen ontwerpen uit het interbellum. Bert Tretmans tekende voor het waterrijke TorepadOost in Boskoop appartementsgebouwen in de vorm van landhuizen, villa’s en twee-onder-een-kapwoningen met de uitstraling van buitenverblijven.

INTERVIEW

bijvoorbeeld voorbij Amersfoort, of denk aan Lelystad. Nu trekt door de marktwerking alles en iedereen naar de Randstad toe. Dat is niet houdbaar, de steden zijn inmiddels grotendeels onbetaalbaar voor de middengroepen.” Wat gaan we de stedelingen bieden? Gijs van den Boomen: “Waarom wil iemand in de stad wonen? Om verbonden te zijn met anderen, met wie je werkt en plezier maakt. De zelfstandig werkende Randstedeling moet bijvoorbeeld de ene dag in Amsterdam zijn en de andere dag in Utrecht. Voor hen is de auto een achterhaald concept. Velen van hen hebben niet eens een rijbewijs. Het gaat om jonge mensen die groot zijn geworden met de ov-jaarkaart. Ze zullen steeds vaker vanaf een knooppunt van openbaar vervoer gebruik maken van de ov-fiets voor de last mile. En straks ook met e-bikes, die de last mile oprekken tot 5 kilometer. Zulke voorzieningen maken de werking van knooppunten krachtiger. Wellicht wil hij of zij graag vlak bij een hotspot als Rotterdam Centraal wonen. Maar dat is steeds vaker te duur. Wij richten ons dan ook op de knooppunten die nog betaalbaar zijn, denk aan Schiedam Schieveste en Delft Campus. Als je vanuit je huis het perron van Schiedam Centrum op kunt rollen, dan is Schiedam ineens een aantrekkelijk betaalbaar alternatief. Alleen jammer dat de capaciteit van het openbaar vervoer tegen de grenzen aan loopt en de gewenste ontwikkelingen remt. Directeuren van vervoersbedrijven luiden niet voor niets al een paar jaar de noodklok.” Bert Tretmans: “Toen ik nog in Maastricht woonde en in Roermond werkte, deed ik 30 minuten over de reis met het ov, even snel als met de auto. Na een verhuizing naar het centrum van Delft verwachtte ik sneller op kantoor in Den Haag te kunnen komen. Tot mijn verbazing deed ik er met de trein en tram 50 minuten over. En met de auto 17 minuten, bij file 30 tot

40 minuten. Ik onderschrijf dus dat we met het openbaar vervoer een flinke stap moeten maken. Met het oog op die nieuwe woningen moet het openbaar vervoer ook naar de nieuwe woongebieden geleid worden. Ik vrees dat het uitloopt op een kip-en-eidiscussie. Wat moet je doen: eerst het ov realiseren en dan bouwen, of omgekeerd? Het eerste is zeer kostbaar. Doe je het laatste, dan ben je te laat en heeft iedereen al twee auto’s.” Dit smeekt om een visie van de Rijksoverheid. Gijs van den Boomen: “Mark Rutte vindt dat je voor visie naar de oogarts moet gaan. Er heerst een visieaversie in Den Haag. Ik begrijp wel wat Rutte bedoelt: zorg dat iets maatschappelijk gedragen wordt. Dus niet de samenleving een bepaalde kant op duwen omdat een politicus dat leuk vindt. Maar een beetje sturing en coördinatie kunnen in dit geval geen kwaad. Identiteit – gemeenschap – wordt een probleem als je geen visie hebt op wat je samen bent. Dat moet je durven te benoemen. De ruimte is van ons allemaal, die hoeft niemand zich toe te eigenen. Daar moet je met elkaar over kunnen praten. Hierbij is de pragmatische Nederlandse manier van handelen nuttig. Want als het moeilijk wordt, dan moet je elkaar snel weten te vinden. “Iedere projectontwikkelaar wil op de beste plek zitten. Het is als overheid handig om te kijken waar het geld en alle energie naartoe gaan. Want waar sociaal-maatschappelijk een waardestijging plaatsvindt, is de waardestijging van het vastgoed het grootst. Met wat sturing versterk je zwakke gebieden. Het is zaak om ook een gebied als Rotterdam Zuid te laten profiteren van de kansen die de huidige dynamiek biedt. De grote bouwopgave zou het Nationaal Programma Rotterdam Zuid overbodig moeten maken.” Bert Tretmans: “De Rijksoverheid en de gemeentebesturen kunnen zich afvragen

“WIJ RICHTEN ONS DAN OOK OP DE KNOOPPUNTEN DIE NOG BETAALBAAR ZIJN.”

wat de kwaliteit van de openbare ruimte op landelijk en regionaal niveau is. Hoe onderscheidt die zich? En vervolgens komt aan de orde wat, hoe en waar er gebouwd gaat worden. Neem de kwaliteit van de Randstad, die heeft de potentie om een wereldstad te zijn. Een groot pluspunt is dat het groen nooit ver weg is. In Azië ben je 2 uur aan het rijden om uit de stad te komen. Dan zit je hier bij wijze van spreken al in het Limburgse heuvellandschap. Ook onderscheidend: de unieke kernen van de steden en stadjes van de Randstad zijn herkenbaar. Ze bieden een caleidoscopische ervaring.” Gijs van den Boomen: “Om terug te komen op de verdichtingsopgave in de stad: de huidige dichtheid van Nederlandse steden is met 40 tot 50 woningen per hectare laag, in vergelijking met veel buitenlandse steden. Maar het is een misverstand dat je een hogere woningdichtheid vooral realiseert met torens. Je kunt ook een compact weefsel realiseren met lagere bouw, zoals het Timmerhuis in Rotterdam. Het gaat hier om stadsblokken naast en boven elkaar met dakterrassen. We kunnen ons beter druk maken over de kwaliteit van de openbare ruimte dan over de hoogte van torens. Dat gebeurt te weinig. Daaris sturing van de overheid bij nodig en geen vrijheid, blijheid. In Manhattan wordt bij hoogbouw rekening gehouden met schaduwwerking, die gecompenseerd moet worden met openbare voorzieningen in de plint, denk aan pocket parks, micropleintjes en atria. De wet dwingt in New York deze kwaliteit van de openbare ruimten af. Daar kunnen onze bestuurders en wij allen van leren. De betrokkenheid met die ruimten is nu te laag. De leefomgeving van mensen is een enorme verantwoordelijkheid en iedereen hoort daar iets van te vinden. Vergelijk het met het Nederlands voetbalelftal met zijn 17 miljoen coaches. We hebben nog een flinke weg te gaan.” •

LIFESTYLE FOTOGRAFIE Paul de Graaff STYLING Miquel Mohamedjar VISAGIE Irene van der Hart ASSISTENT-FOTOGRAFIE Marit Veringmeier ASSISTENT-STYLING Rick Suijkens AUTO Jaguar Land Rover Knook Breda MODELLEN Loes (Max Models), Mike (TouchÃ© Models), Abel en Merel (Max Special Models) TEKST Henk de Kleine KLEDING Voorwinden SCHOENEN Silhouette Rotterdam en Van den Assem

UITRUSTEN IS HARD WERKEN VAN DER VALK TILBURG

DOEN

LIFESTYLE

Bij het woord ‘hotel’ denk je aan vakantie, weekendjes weg en lekker niet zelf hoeven koken. Je ziet je in gedachten al binnenkomen in een heerlijk schone en opgeruimde kamer. De verrassing als de kamer nog groter blijkt dan toen je online boekte. De kinderen roepen “Wow!” als ze de badkamer zien. En nog wat harder als ze horen dat er op de zevende verdieping ook nog eens een zwembad is. En een dakterras en fitness en een soort van sauna. O ja, wellness! Dat is vakantie. Heerlijk een paar dagen nietsdoen. Vóórdat het zover is, hebben heel wat mannen en vrouwen maandenlang hard gewerkt om dat allemaal mogelijk te maken. Zo ook bij het nieuwe Valk Exclusief hotel in Tilburg. Daar startten we in mei 2016. Een jaar later was het betoncasco klaar. Dan komt de afwerking. In dit geval: aluminium vliesgevels en kozijnen én de natuursteen gevelbekleding van Duitse muschelkalk. 'Muschel' is het Duitse woord voor schelp. “Kijk jongens”, probeert papa nog, “als je goed kijkt, zie je miljoenen kleine schelpdeeltjes, kalkresten en fossielen uit de tijd van de dinosaurussen.” Maar de kinderen willen weten of ze hier ook Netflix hebben en wat het wifiwachtwoord is. Na de zomer van 2018 is het helemaal klaar. En dan gaan we eerst zelf ook even uitrusten.

DOEN

LIFESTYLE

DOEN

LIFESTYLE

DOEN

LIFESTYLE

INTERVIEW

ONZE SPAANSE TOPSPELER NIEUWE FINANCIEEL DIRECTEUR: JUAN CASTILLO FUERTES

DOEN

INTERVIEW TEKST Henk de Kleine FOTOGRAFIE Dennis van der Velden

Sinds september 2017 is het directieteam van Van Omme & De Groot verrijkt met een nieuwe financieel directeur: Juan Castillo Fuertes. In dit WK-jaar ligt het voor de hand om zijn kwaliteiten en visie in voetbaltermen te omschrijven. Een gesprek met de man die snapt hoe het financiële speelveld snel verandert, de man ook die een stevige invloed heeft op ons scorend vermogen.

Juan Castillo Fuertes kan het toch even niet laten, bij het begin van het gesprek. Hij móét het even zeggen: “Ik ben de enige hier die wél aan het WK meedoet.” De kersverse financieel directeur van Van Omme & De Groot heeft de Spaanse nationaliteit, maar een onmiskenbaar Rotterdamse tongval. “Ik kwam als kleuter van vijf naar Nederland. Dat was in de jaren 70, toen in Spanje de dictator Franco nog aan het bewind was. Mijn vader had daar grote moeite mee. We woonden met ons gezin in Valencia en verhuisden naar Rotterdam. Mijn vader was CO2-lasser, dus hij kon als gespecialiseerd vakman hier prima aan de bak. Zodoende ligt mijn hart in twee steden. Ik kom nog vaak in Valencia en dat is” – hier beginnen de ogen van Juan te stralen – “een geweldige stad. Net iets zuidelijker dan Barcelona, een heerlijk klimaat en mooie architectuur, niet voor niets steeds populairder bij Nederlanders. Ik ben echt een liefhebber van steden, en zeg nou zelf, Rotterdam is toch ook prachtig?” De kleine Juan groeide op tot de jongeman die in de jaren 80 aan de HES in Rotterdam studeerde. In 1985 ging hij vervolgens in dienst bij de Fortress Groep, waar hij ruim dertig jaar zou blijven. “Ik kwam daar bij wijze van spreken in m’n korte broek binnen, een ventje nog. Dan begin je in de boekhouding, je klimt op, wordt controller, adjunct-directeur en uiteindelijk financieel directeur. Ik heb dus echt wel alles gezien en gedaan. En wat ik tot op de dag van vandaag nog als een groot voordeel zie: ik startte mijn loopbaan toen we midden in een van de zwaarste crises van de vorige eeuw zaten. Dan neem je een levensles mee die van grote waarde is in deze functie.” ALERT BLIJVEN

“Als je nu jong bent en net afgestudeerd, en je komt op welke manier dan ook in aanraking met vastgoed, dan groei je op in de veronderstelling dat het allemaal niet op kan. Dat lijkt natuurlijk geweldig, maar volgens mij mis je dan ook iets. Je hebt nog niet meegemaakt dat het ook anders kan, dat alles ineens veel minder kan worden. Ik denk dat je dan minder goed in staat bent om op tijd te veranderen. Je hebt wel in theorie, maar niet in de praktijk geleerd dat je altijd voorbereid moet zijn op verandering, dat je alert en wakker moet blijven. Je moet op het

juiste moment willen en kunnen veranderen, geleidelijk meegaan met wat er om je heen gebeurt. En er spelen nogal wat grote issues op dit moment. De brexit gaat niet echt van een leien dakje. De ECB heeft nauwelijks nog een rente-instrument om bij te sturen. Italië gooit de kont tegen de krib, en in Spanje hadden we kort geleden een politieke crisis, met het opstappen van Rajoy. Amerika is met Trump aan het roer onvoorstelbaar onvoorspelbaar geworden. Over en weer wordt gedreigd met handelsoorlogen en heffingen. Dat is het wereldtoneel. Hier in Nederland zie je in de bouwwereld nog wat andere ontwikkelingen die om een antwoord vragen. We hebben momenteel te maken met een enorme vraag naar woningen en bouwen, maar niet te voorspellen is, en Bouwend Nederland maakt zich daar ook zorgen over, hoeveel bouwbedrijven zich straks staande kunnen houden. Het gaat om bedrijven die

“HET GAAT OOK OVER INNOVATIEVERMOGEN. HET VERMOGEN OM STEEDS WEER KLAAR TE ZIJN VOOR WAT GEVRAAGD WORDT EN NODIG IS.”

aan de ene kant te maken hebben met een inmiddels vastgestelde verkoopprijs en die aan de andere kant de kostprijs, door gebrek aan vakmensen en productiecapaciteit van materialen, omhoog zien gaan. Dus de marge krimpt. Als je dan niet over buffers beschikt, maar flink met vreemd vermogen hebt gefinancierd, kun je in de problemen komen. Een van de sterke kanten van Van Omme & De Groot is dat we nagenoeg niet afhankelijk zijn van vreemd vermogen. We kunnen onze eigen broek ophouden; met een eigen vermogen van circa € 45 miljoen en een solvabiliteitsratio van meer dan 70% is er meer speelruimte. Maar zelfs dán moet je je ogen openhouden en goed kijken hoe je maximale grip houdt.” INNOVATIEVERMOGEN

In de ogen van Juan Castillo Fuertes is de zorg voor het financieel vermogen maar de helft van zijn functie bij Van Omme & De Groot. “Het gaat ook over innovatievermo-

gen. Het vermogen om steeds weer klaar te zijn voor wat gevraagd wordt en nodig is. Zo is de nadruk op compliancy enorm toegenomen. Je moet alles kunnen verantwoorden, enorm veel gegevens heel snel kunnen aanleveren. Dat is een erfenis van de laatste recessie: de regelgeving is geëxplodeerd. Wil je in business blijven, dan moet je dus iets doen aan je interne processen. Met de juiste technologie en programmatuur kunnen we bijna op elk gewenst moment de verlangde cijfers boven water halen. Dat lijkt niet innovatief, maar krijg het maar eens voor elkaar. Het is dan ook fijn dat ik hier mag samenwerken met een gemotiveerd en kundig team en met ons nieuwe hoofd financiële administratie, Ronald Heeringa. Hij heeft een schat aan ervaring in de bouw en daarmee is hij voor mij de ideale sparringpartner.” PART OF THE FAMILY

Gevraagd naar een belangrijke reden om na dertig jaar de overstap te maken naar een andere onderneming, noemt Juan zonder aarzelen: “De bedrijfscultuur. Ik verliet een onderneming waar ik bijna een deel van de familie was. Ik kwam privé bij de eigenaar over de vloer, je kent elkaar door en door. Ik zou nooit naar een organisatie of onderneming zijn gegaan waar dit niet min of meer hetzelfde is. Ik werk weliswaar met geld, maar het draait uiteindelijk om het werken met mensen. Ik kende Guus, dus dat schept al een band. Het mooie van ook dit familiebedrijf is: we doen het allemaal samen en dat weten we ook van elkaar. Iedereen is in het grotere geheel even belangrijk. En een tweede reden om de overstap te maken: het belang dat hier gehecht wordt aan vernieuwing en innovatie. Dat zou je misschien niet verwachten van een bedrijf waar sommige mensen al tientallen jaren werken. Maar juist die continuïteit heb je nodig om te kunnen vernieuwen. Je hebt van die bedrijven die constant aan het reorganiseren zijn, waar steeds wisselende passanten binnenkomen. Uiteindelijk verlies je dan de echte samenhang, de informele structuur. De historie die medewerkers met zich meedragen, is superbelangrijk. Je moet je geschiedenis koesteren om stevig de toekomst in te gaan.” •

HELDEN VAN DE RUYTER

Architect Bokkers Van der Veen Architecten

8 stadswoningen, Noordereiland, Rotterdam

Opgeleverd september 2017

DOEN

Opdrachtgever CPO Helden van de Ruyter

INTERVIEW TEKST Henk de Kleine FOTOGRAFIE Dennis van der Velden

DOEN

INTERVIEW

MEER TEVREDEN KOPERS?

DAAR TEKENEN WE VOOR. “We zagen dat er iets moest gebeuren, maar we wisten niet precies waar we moesten beginnen.” Paul Roodnat, bij Van Omme & De Groot onder andere verantwoordelijk voor innovatie, beschrijft de frustratie na wéér een tegenvallende reactie van een kersverse koper. Het roer ging om, met behulp van de designers van Flatland.

We kennen ze allemaal, die vragenlijstjes na aankoop van een product: Hoe beoordeelt u de kwaliteit van het product? Hoe beoordeelt u de service? Enzovoort. Dergelijke enquêtes komen binnen zodra je bijvoorbeeld een stofzuiger hebt gekocht of een reis hebt geboekt. De bouwwereld kent ook zo’n klanttevredenheidsonderzoek. De onafhankelijke Stichting Klantgericht Bouwen (SKB) vraagt kopers van een nieuwe woning korte tijd na de oplevering van de nieuwe woning

hoe de vlag erbij hangt en publiceert de scores via de website bouwnu.nl. Paul Roodnat vertelt hoe het voor Van Omme & De Groot een verdeeld genoegen was om die feedback te ontvangen. “Veel kopers zijn tevreden, dus dat is mooi. Daar doen we het immers voor. Maar er kwamen ook tegenvallende resultaten binnen, naar onze smaak zelfs te veel. Dat zijn dan reacties van kopers die niet erg enthousiast zijn als ze net in hun nieuwe huis zitten. Ontzettend vervelend, natuurlijk. Wij, als bouwers, doen enorm ons best om het allemaal zo goed mogelijk te doen. En wij zijn zelf van mening dat we een product afleveren met een optimale prijs-kwaliteitsverhouding. Maar kennelijk zien sommige kopers dat anders. Dan ga je denken: waar ligt dit aan? Het is lastig om daar zelf achter te komen. Het hoeft namelijk niet aan de woning zelf te liggen, zo’n reactie. Misschien zijn kopers wel teleurgesteld in hoe de communicatie tijdens de bouw verliep. We wilden weten wat (en hoe?) we zouden kunnen verbeteren. Daar kom je zelf niet zo een-twee-drie achter. Mijn collega Marco Dijkshoorn had wel een ideetje: ‘In het Groot Handelsgebouw zit

een club mensen die ons een spiegel kan voorhouden: Flatland.’ En zo kwamen Nathan Volkers en zijn collega’s in beeld.” MOEILIJK MAKKELIJK MAKEN

Flatland is een bijzondere verzameling van specialisten met verschillende opleidingen, waaronder bouwkunde, sportpsychologie, economie, bedrijfskunde, rechten en antropologie. “Naast de meestal universitaire achtergrond hebben we nog een vaardigheid”, vertelt Nathan Volkers, een van de managing partners van Flatland. “We kunnen allemaal erg goed tekenen.” Die opmerkelijke combinatie blijkt voor de opdrachtgevers van Flatland ideaal. “De wortels van onze aanpak liggen in de TU Delft, waar veel van onze mensen gestudeerd hebben. Daar heb je een richting binnen Industrieel Ontwerpen waar het visualiseren van onder andere bedrijfsprocessen een grote rol speelt. Dat blijkt een heel goede manier te zijn om bijvoorbeeld een complexe workflow of een ingewikkelde structuur inzichtelijk te krijgen. Gewoon: tekenen. Laten zien wat er gebeurt. Dat helpt om grip te krijgen op de manier waarop een

“GEWOON: TEKENEN. LATEN ZIEN WAT ER GEBEURT.”

bedrijf te werk gaat. Het helpt ook om abstracte ideeën helder te krijgen. Ons werk lijkt een beetje op wat consultants doen. We luisteren. We analyseren. Maar anders dan consultants geven we geen advies. Met onze tekeningen en ons meedenken laten we onze opdrachtgevers als het ware zelf ontdekken wat er aan de hand is en waar de mogelijke oplossing zit.” Paul vervolgt: "Dat was precies wat wij nodig hadden, iemand die er met verstand van zaken helemaal fris en open tegenaan kijkt. En dus vroegen we Flatland het bouwproces voor ons in beeld te brengen. Dat was aanvankelijk de vraag, want wij dachten: als we kopers beter kunnen uitleggen hoe dat proces werkt, dan halen we misschien de angel eruit. We gingen ervan uit dat het vooral in verwachtingsmanagement zou zitten. Uiteindelijk bleek het toch net even anders te lopen en ging het veel dieper.” UIT DE COMFORTZONE

“Van Omme & De Groot legde ons uit dat kopers in een heel vroeg stadium van het koopproces allerlei keuzes kunnen maken”, vertelt Nathan. “Ze kunnen aangeven waar de dakkapel moet komen, welke uitbouw ze willen en hoe de keuken en het sanitair eruit moeten zien, dat soort beslissingen. Daarna lijkt er dan een hele tijd niets te gebeuren. Logisch dat iemand zich dan

DOEN

gaat afvragen waarom er in het begin al zoveel beslist moest worden. Dan kun je uitleggen, en laten zien, dat er heel veel voorbereiding zit in het toepassen van prefab onderdelen. En je kunt nóg beter overbrengen wat nou echt de keuzevrijheid is. Die is namelijk niet altijd zo groot als kopers denken.” Paul vult aan: “We kwamen er al snel achter dat we er niet waren met een betere communicatie van het bouwproces. We ontdekten dat er intern ook van alles moest gebeuren, we moesten dringend zelf aan de bak.” Zo kon het gebeuren dat medio december een flink gezelschap van Van Omme & De Groot naar het Groot Handelsgebouw ging om tijdens een intensieve sessie bij Flatland gezamenlijk de klantreis – van begin tot eind – in beeld te brengen. “We zijn hiernaartoe gekomen met verschillende medewerkers, die allemaal op de een of andere manier met kopers te maken hebben: de dames van de kopersbegeleiding, een projectontwikkelaar, een medewerkster van marketing en verkoop en een deel van de directie. Je bent allemaal even in een andere omgeving, uit je comfortzone. Met de ontwerpers van Flatland hebben we het gehele proces in beeld gebracht en steeds gekeken waar we iets konden verbeteren. Het een haalde het ander naar boven en we keerden elke steen om. Dat leidde tot een hele reeks verbeterpunten.”

SNELLE ACTIE, SNEL RESULTAAT

“Middelgrote ondernemingen als Van Omme & De Groot hebben als voordeel dat ze heel snel kunnen schakelen”, constateert Nathan. “De lijnen zijn kort, het management kan snel knopen doorhakken. Dan kun je efficiënte slagen maken. Zo ontdekten we dat je in het voortraject van de aankoop veel misverstanden kunt voorkomen. Een voorbeeld: het is altijd gebruikelijk geweest om bij grote projecten met alle kopers apart een gesprek te hebben. Dat leek ons sympathiek, maar er schuilt ook een gevaar in. Je kunt in een gesprek bepaalde details missen of iets net even anders verwoorden, waardoor de verwachtingen van de kopers uiteen kunnen lopen. De oplossing is dan: één gezamenlijke sessie organiseren. We signaleerden ook dat uitgelote kopers soms nooit meer iets hoorden, een gemiste kans voor een volgende fase van een project. Ook hoorden we dat na de oplevering het herstel van de opleverpunten door de onderaannemers moeizaam kan verlopen. Waarom dan niet de eigen onderhoudsafdeling ingeschakeld? En je zou ook kunnen denken aan een ander moment om het klanttevredenheidsonderzoek te doen. Vaak komt dat net te vroeg, namelijk vrij kort na de oplevering. Kopers zitten dan nog midden in de verhuisstress en lopen dan wel eens op ongelegen momenten

INTERVIEW tegen onverwachte zaken aan. Als je er dan later nog eens naar vraagt, blijkt er al veel kou uit de lucht.” Paul: “Parallel aan dit verbetertraject zijn we inmiddels ook gaan werken met homeDNA. Dat is een online platform waar kopers al hun gegevens bijeen hebben. Ze kunnen er ook digitaal documenten ondertekenen.* Dat haalt met name bij onze kopersbegeleiders veel druk van de ketel. Het fascinerende van de afgelopen maanden is dan ook vooral dat we veel breder zijn gaan kijken, en dat we intern nu veel beter weten wie wat wanneer doet. We zien nú al interne verbeteringen en we zien ook de klantwaardering in tussentijdse metingen flink verbeteren. Dat geeft iedereen extra werkplezier en stimuleert enorm om volgende verbeterpunten op te pakken.” NOOIT AF

Nathan: “Elk voor zich zijn die nieuwe ideeën, oplossingen en verbeterpunten misschien geen rocketscience. Het gaat echter altijd om het grotere plaatje, letterlijk en figuurlijk in ons geval. Van belang is de gedeelde beweging die in gang gezet wordt, en die bij Van Omme & De Groot echt vaart heeft. Medewerkers voelen zich intern beter begrepen. Wat begon als het visualiseren van het koop- en bouwproces heeft dus tot iets geleid dat veel dieper gaat.” Paul besluit: "En we realiseren ons dat die beweging die we aan het maken zijn, eigenlijk nooit af is. Het verwachtingspatroon van mensen verandert snel, zoals ook de wereld snel verandert. Consumenten zien wat bedrijven als Coolblue, bol.com en IKEA doen. Het is ‘Vandaag bestellen = morgen binnen’, ‘Alles naar wens’ en ‘Totaal digitaal’. Wij moeten mee in die beweging, binnen de grenzen die je als bouwonderneming hebt. We moeten onze processen daarop afstemmen en nóg beter vertellen wat we wel en niet kunnen. Flatland heeft ons geholpen om op dat gebied een flinke slag te slaan.” • * Voor meer informatie over homeDNA, zie p. 15

MEER INFO: HTTPS://FLATLAND.AGENCY

in deze DOEN en de website homedna.nl.

LOOFMEESTERS

Architect PBV Architects

37 woningen, Burgemeester Overvoordelaan, Maassluis

Opgeleverd mei 2017

DOEN

Opdrachtgever AM

INTERVIEW TEKST Henk de Kleine FOTOGRAFIE Dennis van der Velden

VAN OUD NAAR NIEUW VAN HET OUDE DE COMBI NAAR HET NIEUWE VAN OMME & DE GROOT

Je bent goed in transformeren, verbouwen, onderhouden en renoveren. Dan is het niet zo gek als je ook jezelf eens flink aanpakt. Dat is dus precies wat er gebeurt met De Combi. In 2014 nam Van Omme & De Groot na een faillissement de activiteiten van deze specialist in onderhoud en renovatie over. Na vier jaar is het tijd om De Combi en de onderhoudsafdeling (zie p. 6) van Van Omme & De Groot volledig samen te voegen. Zo ontstaat een tweede pijler binnen de onderneming: Van Omme & De Groot transformatie en onderhoud. Da’s mooi, want je staat nu eenmaal steviger op twee benen.

“Dit is dus een van de redenen dat we hier weggaan”, zegt Olivier Hoogveld, als hij met zijn hand een paar vliegen probeert weg te slaan. We treffen elkaar in het bedrijfspand, aan de Keenstraat in de Spaanse Polder. “Hiernaast zit een bedrijf dat nogal wat vliegen aantrekt, dus met de ramen open is het geen doen.” We gaan het hebben over die andere reden waarom hier aan het eind van 2018 geen De Combi meer op de gevel zal staan. En waarom dan alle vakmensen

DOEN

in transformatie, onderhoud, verbouw en renovatie in een veel groter nieuw onderkomen zitten, net als de complete materieeldienst van Van Omme & De Groot overigens. Kortom we gaan het hebben over de samenvoeging van De Combi en de onderhoudsafdeling (zie p. 6) van Van Omme & De Groot. Die samenvoeging krijgt niet alleen een nieuw onderkomen, maar ook een nieuwe naam. “Waarschijnlijk zal het Van Omme & De Groot Transformatie en Onderhoud worden. De nieuwbouwprojecten blijven als vanouds aangestuurd worden vanuit de Heemraadssingel.” Zo snel als Olivier het nu even uiteenzet, zo snel is de samenvoeging van de twee onderhoudsbedrijven niet gegaan. Met de verhuizing naar de Sevillaweg komt een eind aan een intensief traject, dat begon in 2014, het jaar dat Van Omme & De Groot besloot om De Combi Rotterdam en De Combi Den Haag over te nemen. “Het ging ons vooral om De Combi Rotterdam. We zagen toen al dat deze regionale vestiging een mooie aanvulling zou kunnen zijn op onze activiteiten. Van Omme & De Groot hecht al sinds jaar en dag veel belang aan onderhoud en renovatie. Hier lag een kans om die positie verder uit te bouwen. Maar het duurde even voordat we van twee onderhoudsbedrijven echt één hebben kunnen maken.” VERSCHILLENDE CULTUREN

Direct na de overname van De Combi in 2014 is ervoor gekozen om het oude bedrijf zo autonoom mogelijk door te laten werken.

Dus niet meteen alles omgooien, eerst even rustig alles aanzien. Olivier over die periode: “De Combi hoorde weliswaar vanaf dat moment bij Van Omme & De Groot, maar zou wel de eigen broek moeten ophouden. Dus zelf klanten werven en die optimaal van afdeling zijn. De mensen van de onderhoudsdienst van Van Omme & De Groot trokken in bij De Combi. De gedachte was dat daar vanzelf een eenheid uit zou

“SPRING MAAR IN HET DIEPE, DAN LEER JE HET SNELST ZWEMMEN.”

ontstaan. Maar toen gebeurde er wat bij elke samenvoeging van bedrijven gebeurt. Mensen moeten aan elkaar wennen. Er zijn cultuurverschillen. Bij Van Omme & De Groot hebben we bijvoorbeeld als stelregel dat je fouten moet kunnen maken. Spring maar in het diepe, dan leer je het snelst zwemmen. Bij De Combi waren ze dat niet zo gewend, dus dat ging wringen. Daarnaast zagen we dat in zakelijk opzicht niet altijd de weg werd gekozen die we bij Van Omme & De Groot voor ogen hadden. Op enig moment bedachten we dat een nieuwe leiding de gewenste verandering in een stroomversnelling zou kunnen brengen. Guus de Groot ging op zoek naar een nieuwe directeur voor De Combi en ik stak

INTERVIEW

“HET IS DUS MEER ORGANISEREN ÉN IMPROVISEREN. HET BIJZONDERE VAN VAN OMME & DE GROOT IS DAT WE HET ALLEBEI DOEN.”

mijn vinger op. ‘Maar zoiets heb je nog nooit gedaan’, zei Guus. Dat klopte, want ik was op dat moment nog projectleider, ik had geen managementfunctie. ‘Dat is waar’, zei ik, ‘maar ik heb wel feeling voor waar we naartoe willen, met m’n ervaring binnen Van Omme & De Groot.’ Dus zo maakte ik de overstap, als nieuwe operationeel directeur van De Combi, met op de achtergrond Ruud de Schepper als medebestuurder. Mijn eerste taak was: nu echt eenheid creëren, weg met die verschillende bloedgroepen. Begin 2015 kwam daar zelfs nog een bloedgroep bij. Van Omme & De Groot nam de lopende werken, het personeel en de handelsnaam van het failliete Zevenbergen over, organisatorisch werd een en ander bij De Combi ondergebracht.” MUREN SLOPEN

Olivier zag wat elke directeur na een fusie ziet: tussen de medewerkers van de verschillende bedrijven zitten muren en drempels, en die zitten vooral tussen de oren. “In dit geval zaten die muren er ook écht. De uitvoerders van De Combi en van Van Omme & De Groot zaten in verschillende ruimtes. Dus om te beginnen hebben we die muur eruit gesloopt en we hebben de medewerkers de mogelijkheid gegeven om lid te worden van dezelfde personeelsvereniging. Langzaam maar zeker zijn we ook steeds meer mensen gaan uitwisselen op projecten. Dus niet meer kijken wie waar vandaan komt, maar

gewoon kijken wie de beste is voor een bepaalde klus. Wat ook hielp: iedereen eenzelfde logo op de bedrijfskleding. Zo sleutel je met z’n allen aan allerlei elementen om naar de gewenste eenheid toe te groeien. Zo’n proces moet je even de tijd geven. Maar nu zijn we dan zover dat de verschillende uitvoerders en vakmensen elkaar echt kennen en steeds beter waarderen. De weerstand over en weer is verdwenen, de herkomst speelt geen rol meer. Het is hoogstens voor opdrachtgevers soms nog even wennen. Ik snap dat ook wel, verandering roept altijd enige weerstand op. Dat is mensen eigen. Maar nu het stof is neergedaald, kunnen we de eenheid nog beter gestalte geven. Dat doen we door de verhuizing naar de Sevillaweg, ook hier in de Spaanse Polder. Van daaruit werken alle onderhoudsmensen voortaan samen. We zijn nu in alles één bedrijf. Daarnaast worden de verschillende locaties van de materieeldienst allemaal op de Sevillaweg ondergebracht. Dat levert grote logistieke voordelen op.” IMPROVISEREN OF ORGANISEREN

Een bezoek aan het nieuwe onderkomen aan de Sevillaweg maakt de omvang van het nieuwe bedrijfsonderdeel van Van Omme & De Groot nog eens goed zichtbaar. Want de opmerking van Olivier dat er dagelijks niet minder dan 44 busjes met onderhoudsmensen rondrijden, dat is een getal. Rondlopen in de nieuwe bedrijfshal maakt pas duidelijk om hoeveel mensen

en materieel het gaat. “Je ziet hier heel goed dat transformatie, verbouw en onderhoud echt een heel andere tak van sport is dan nieuwbouw”, vertelt Olivier. “Bij nieuwbouw draait het vooral om hoe het werk wordt uitgevoerd. Je hebt een lange voorbereiding, het gaat vooral om organiseren. Je hebt daar steeds meer te maken met veel prefab, dus veel bestellingen. En je moet je onderaannemers en hun vakmensen om je heen organiseren. Bij verbouw en transformatie ligt dat anders. Je hebt in verhouding tot nieuwbouw veel meer eigen vaklui en spullen nodig, want elk werk is net weer even anders. Als je 40 oude woningen renoveert of een kantoorpand transformeert, dan loop je dagelijks tegen verrassingen aan. Daar moet je als uitvoerder bovenop zitten. Bij nieuwbouw moet je je vooral aan de standaardprocessen houden, bij onderhoud en transformatie is er vaak amper sprake van standaard. Het is dus meer organiseren én improviseren. Het bijzondere van Van Omme & De Groot is dat we het allebei doen. We realiseren zowel een centrumplan van 80 miljoen als de verbouw van een woonhuis. Onze specialisatie is dus dat we álles doen.” SCHERP EN FRIS BLIJVEN

Olivier ziet in die combinatie veel voordelen. “Er is een voortdurende kruisbestuiving tussen de grote projecten en de projecten gericht op transformatie en onderhoud. Er vindt uitwisseling van mensen over en weer plaats, bijvoorbeeld. Zo voorkom je dat mensen volledig op de automatische piloot gaan draaien. Je hebt nieuwe vakmensen ook meer te bieden, want bij Van Omme & De Groot doen we alles. Je kunt je dus specialiseren in nieuwbouw, maar je kunt je ook ontwikkelen tot een renovatiespecialist. En: iemand in opleiding kan bij ons alle mogelijke opdrachten vervullen, om zo alle benodigde punten te halen. We zijn een heel compleet en erkend leer-werkbedrijf.” Gevraagd naar de volgende stap van Van Omme & De Groot, ziet Olivier nu eerst vooral consolidatie. “Wij zijn nooit een onderneming geweest die steeds op zoek is naar een volgende overname. We houden altijd de ogen open voor acquisities, maar het is nooit een doel op zich. Het moet een mooie kans zijn en echt iets toevoegen. We willen wat we hebben graag gestaag uitbreiden, maar we gaan niet ‘groeien om het groeien’. Je moet het tenslotte ook kunnen bemannen.” •

REPORTAGE TEKST & FOTOGRAFIE Jaap van Rijn

DE DAG VAN MAURICE

BONNENDAG

DOEN

REPORTAGE

Waarom gaan bouwmensen zo vroeg aan de slag? Het schijnt iets van vroeger te zijn, toen vaklieden alleen met daglicht bouwden in vooral de zachte maanden. Bouwlampen kwamen pas later in zwang. Je zou verwachten dat vakmensen die beschikken over sterk ledlicht via de cao de kantooruren opzoeken. Niets is minder waar. Ze zijn niet alleen aan het werkritme gewend, ze hebben ook geen zin om in files te staan. Liever vroeg op dan laat thuis. Dus brengt Maurice de Haan – of zijn vrouw, die dialyseverpleegkundige is, de taken verdelen ze eerlijk – eerst zijn ene kind om 06:30 naar de gastouder en vervolgens zijn andere naar school. Of de kids dat niet vervelend vinden. Niet dus. Regelmatig krijgt Maurice bij het ophalen te horen: "Ben je er nu al? Mijn tekening is nog niet klaar.” Dat zijn nog eens ideale kinderen! Vervolgens rijdt vakman Maurice naar de Van Omme & De Groot-locatie aan de Keenstraat in de Spaanse Polder. Daar neemt hij op zijn tablet de opdrachtbonnen van deze dag door. Het gaat om klussen voor gebouwbeheerders, woningbouwverenigingen en particulieren.

DOEN

REPORTAGE

07:45

ROUTE

Na raadpleging van Buienradar legt Maurice de route vast, met het oog op de fotografie. De dag start grijs, in de loop van de middag verwachten de meteorologen opklaringen. Eerst rijden we naar de Van Heusdestraat in Rotterdam West, alwaar een plafonnetje in de meterkast is beschadigd als gevolg van een lekkage. Maurice gaat het ontstane gat dichtmaken. De dame die opendoet op de vierde etage – de dag begint met veel ochtendgymnastiek – is het Nederlands niet machtig. Na wat handen- en voetenwerk begrijpt ze hoe Maurice de klus aanpakt. Na het inmeten gaat hij op straat aan het werk. Opvallend detail: de mobiele accustofzuiger op zijn rug. Hij moest wennen aan veilig werken, maar is inmiddels helemaal om en echt niet vanwege de foto’s. Doppen in de oren, slang op de invalzaag en gáán. Na de klus volgt een hilarisch moment. Maurice haalt een witte box uit de werkbus en gaat op straat op z’n gemak een bak koffie zetten. Want hij wil verse. Ook opvallend: passanten kijken er niet van op.

09:00 IN DE BUSCABINE

Eenmaal weer in de buscabine vraagt Maurice de route op naar Prinsenland. Conform afspraak kondigt hij zijn bezoek bij de bewoners een halfuur van tevoren telefonisch aan. Na het vervangen van de cilinders van de toegangsdeur rijden we naar Wassenaar Dorp. In een hofje aldaar tobt een vrouw met waterschade. Binnen staan overal elektrische kachels, het hagelnieuwe tapijt is doorweekt. Oorzaak: heftige regenval tijdens een zware onweersbui. “Het water spoot uit de putjes. Het is al de tweede keer.” Omdat aanpassing van de rioolcapaciteit ongetwijfeld lang op zich laat wachten, moeten twee dammetjes vooralsnog de oplossing bieden. Maurice slijpt buiten twee composietdorpels op maat en plaatst deze op de zijkant op de oude dorpels. “Wel opletten dat je er niet over struikelt!” Daarna maakt hij de klus proper. “Belangrijk: de klus schoon achterlaten. Dat waarderen de klanten enorm”, zo weet Maurice. Genoeg concullega’s laten de klant in een stofbende achter.

REPORTAGE

“BELANGRIJK: DE KLUS SCHOON ACHTERLATEN. DAT WAARDEREN DE KLANTEN ENORM.”

DOEN

REPORTAGE

12:00 TOT NU TOE LOOPT DE DAG GESMEERD.

Bijzonder, want onderhoudswerk biedt zelden standaardsituaties, meestal wordt een beroep op de vindingrijkheid gedaan. Dat zal snel blijken. Terwijl langzaam de bewolking breekt, rijden we naar de Wilhelminatoren op de Kop van Zuid van Rotterdam. Daar kampt een kantoor op de hoogste verdieping ook met een hardnekkige lekkage. Het blijkt een ware Sherlock Holmes-klus. Maurice doet zijn aanvalsplan uit de doeken. “Ik wil alleen de opdracht weten. Krijg je info, dan stuurt dat je al een beetje. Ik wil stap voor stap zelf alle mogelijke oorzaken uitsluiten.” Op de plek des onheils staan vier emmers met helder lekwater. Maurice concludeert dat hij de plekken waar hij kleurstof aanbracht, kan afvinken. Hij wil de inpandige installatie voor luchtbehandeling boven het kantoor zien en laat de technische man oppiepen. Achter brandkastdikke deuren staan immens grote installaties en filterwanden in enorme metalen bakken. Door de patrijspoort ziet hij onder een installatie te veel water staan. De technische man schakelt de installaties uit. “Als deze draaien, word je zo naar binnen gezogen.” De ruimte wordt droog gemaakt en vervolgens gaan de mannen op onderzoek uit. Ze hebben een vermoeden, maar toch gaan we het dak op om andere oorzaken uit te sluiten. Maurice: “Het kan zijn dat dit probleem ontstaat omdat een ander lekprobleem nog niet is opgelost. We zijn hier helaas nog wel een tijdje zoet mee."

“DAT MAAK JE NIET VAAK MEE, EEN VAKMAN DIE EEN DAG EERDER KOMT.”

16:3 0 TIJD VOOR DE LAATSTE KLUS:

het repareren van een deurdranger in een kantoor bij de Waalhaven. Eenmaal aangekomen doemen vier identieke kantoren op. Maurice loopt naar gebouw 4 en kiest voor de vierde etage. Daar toont de dame achter de balie zich aangenaam verrast: “Dat maak je niet vaak mee, een vakman die een dag eerder komt.” Maurice grinnikt en gaat aan de slag met een behoorlijk lamme dranger. Totdat de voor de klus verantwoordelijke langskomt. Redelijk lang verhaal kort: we zitten op de juiste etage van het verkeerde gebouw. Wat een toeval. Na het bijstellen van de juiste dranger zit de dag erop. En na een filerijke rit bereiken we rond 17:30 het kantoor van Van Omme & De Groot in de Spaanse Polder. Maurice weet wat dat betekent: nog een uur rijden om vanaf hier in zijn woonplaats Ridderkerk te komen. Vandaag geldt: vroeg op en laat thuis. Gelukkig houdt zijn leidinggevende daar rekening mee bij het inroosteren van de volgende dagen. Het was een fijne en leerzame dag. Nu nog met z’n allen stap voor stap dat gierend uit de klauwen lopende mobiliteitsprobleem oplossen. •

BOSKOOP PARKLAAN

Architect Schippers Architecten

30 eengezinswoningen en twee-onder-een kapwoningen aan de Parklaan te Boskoop

Gerealiseerd 2015-2017

DOEN

Opdrachtgever Eigen ontwikkeling

TITEL

www.vanomme-degroot.nl

@vanommedegroot 56

facebook.com/vanommedegroot