Boottest
Je anne au Sun Odysse y 4 09
Tekst: Paul Van den Keybus Foto’s: Paul Van den Keybus en Jeanneau
Weldoordachte en stijl
50 • februari 2011 • VAREN
lvolle zeilboot
Het is weliswaar donker wanneer we buitenvaren in Barcelona, maar gezien de 409 - spreek uit 40 punt 9 - de volgende dag door een internationale jury mee in de beoordeling voor ‘Jacht van het Jaar’ is opgenomen en uitgebreid getest moet worden en dus eventueel niet beschikbaar blijft, besluiten wij het zekere voor het onzekere te nemen en toch maar te gaan varen. De precieze zeilstand viel in de duisternis niet altijd goed waar te nemen, maar één ding is zeker: het log konden we wel aflezen en dat zakte eigenlijk nooit echt onder de acht knopen. Duidelijk een echte zeilboot dus.
VAREN • februari 2011 • 51
Boottest
H
et viel ons op dat in onze nota’s over deze nieuwe Jeanneau bijzonder vaak het woord doordacht voorkwam. Nu zijn er in elk nieuw schip gewoonlijk wel wat doordachte dingen aan te treffen, maar niet vaak zo geconcentreerd als bij de Jeanneau Sun Odyssey 409.
Onderdek
“Voor een boot van deze lengte is er opvallend veel ruimte. ”
Voor een boot van deze lengte is er opvallend veel ruimte. De lange waterlijn van 11 meter, een maximale rompbreedte van 3.99 meter die bovendien naar achter toe niet versmalt en een verbredende knik in het achterschip verklaren veel. Een moderne kajuit, gezellig en warm aangekleed, verwelkomt ons. De trap met aan weerskanten stijlvolle handgrepen laat ons veilig afdalen. Die trap kan ook makkelijk opklappen en zo direct toegang geven tot de degelijk geïsoleerde motor, die bovendien ook vanuit beide achterkajuiten bereikbaar is. De salonruimte is al even stijlvol in eenvoud, gewoonweg strak maar met de goede afrondingen op de juiste plaats. Vooral het contrast tussen het lichte plafond en het donkerder hout is erg aangenaam. Er valt voldoende licht binnen door het luik in het plafond, de zijramen in de opbouw en de lange ramen aan weerskanten van de romp. En waar dat niet het geval mocht zijn, nemen talrijke led-lampjes die taak over. Het keukenblok aan stuurboord voldoet ruimschoots aan de verwachtingen van iemand die uitgebreid wil koken. Een grote koelruimte van maar liefst 185 liter met een gasgeveerd deksel bewaart het voedsel op koude temperaturen. Het werkvlak is voldoende groot, er is veel bergruimte en het luxe-gasfornuis is uiteraard uitgerust met een oven. De afwerking van het houtwerk staat op onze testboot nog niet helemaal op punt, maar we vermoeden dat dit in de serieproductie helemaal wordt rechtgezet. Ook mooi: opzij van het keukenblok werd een mooi tijdschriftenrekje achter plexiglas geplaatst. De ruimte tussen vloer en kast kan overal led-verlichting hebben, wat een gezellige indruk geeft en wat ook de nachtelijke verplaatsingen veiliger maakt. Op de U-vormige
Een spiegel vol leuke opties: zwemplatvorm, zwemtrap en ruimte voor het reddingsvlot.
52 • februari 2011 • VAREN
Klassieke voorpiek met handzaam tafeltje.
bank aan stuurboord kunnen een zestal personen comfortabel zitten rond een ook al flink doordachte tafel. Doordacht: de tafelpoot is een vierkante kolom met bergruimte binnenin en met een opstaande rand waarin men een en ander zeevast kwijt kan. Het tafelblad zit daarrond en het is in normale positie half dichtgevouwen zodat de doorgang naar voren helemaal niet gehinderd wordt. Om maximaal dienst te doen, wordt het simpelweg opengevouwen met een volwaardige tafel als resultaat. Beide zeteltjes aan bakboord zijn hierbij geïntegreerd in het salongebeuren, erg comfortabel en gezellig. En nog iets bijzonders: in opgevouwen toestand kan men het blad ook vrij eenvoudig laten zakken zodat men met een invulstuk een supplementair bed krijgt. Gezien de breedte van de boot en aan weerskanten een vaste wand wordt dit zelfs een comfortabel zeebed. Tussen de stoeltjes aan bakboord staat een kleine tafel. Deze kan/moet als kaartentafel fungeren. Hierboven kunnen enkele instrumenten geplaatst worden. Geen volwaardige kaartentafel dus, maar kaartwerk kan eventueel ook op de grote tafel gebeuren. Naast de instrumenten zit het elektrisch paneel heel netjes weggewerkt. In het vooronder vindt men een echt bureautafeltje met mobiele stoel, waar de schipper zich kan terugtrekken voor enig denk- en schrijfwerk. En indien nodig kan de schippersvrouw het geheel gebruiken als kaptafeltje. Desgewenst kan de stoel ook voor de ‘kaartentafel’ gezet worden. Voorts is dat vooronder qua ruimte en indeling een echte eigenaarshut, met veel bergruimte. Eigenaardig genoeg is hier geen toiletruimte voorzien, maar die is wel in optie leverbaar. Slapen is vanzelfsprekend ook mogelijk in één van de beide klassieke achterkajuiten op een kingsize bed met dikke matras. De stahoogte in de achterkajuiten is ruim voldoende, over de hele boot wordt trouwens met een stahoogte van 1,90 meter geflirt. De karakteristieke en nu blijkbaar obligate knik in het achterschip levert 30 centimeter extra breedte op en dat is duidelijk te merken. Mooi meegenomen: die knik zou bovendien meer snelheid en stabiliteit opleveren, maar dat is moeilijk te verifiëren maar er
Originele dekluiken aan de piano geven nog meer licht binnen.
zit een zekere logica in, een langere waterlijn onder helling levert meer snelheid op. Mooi is het in ieder geval. De achterkajuiten trekken heel wat licht binnen via erg mooie gebogen plexiglas ramen die in de kuip uitkomen. Als compensatie voor het voorin gemiste toilet treffen we aan bakboord, tegenover het keukenblok, een volwaardige badkamer aan, met een aparte douche, een toilet en een wastafel met uiteraard warm en koud water.
Aan dek
Bovendeks gaat de inventiviteit en de doordachtheid verder. In de kuip, die heel erg breed is, wordt het mogelijke gebrek aan steun helemaal opgevangen door de kuiptafel met klapbladen in het midden: die heeft immers aan weerskanten een roestvrijstalen beugel, waar men zich bovenaan met de handen kan vasthouden en waartegen men onderaan met de voeten kan steunen. De stuurman bereikt één van beide stuurwielen dan weer met steun van een halfboogvormige beugel die net voor het stuurwiel geplaatst is. Het stuurwiel zelf is niet al te groot en levert dus weinig hinder op. Ook onder helling staat de stuurman stevig door de schuine vlakken opzij. Hij kan daarbij navigeren met zicht op een centrale plotter, die met een kogelgewricht in alle richtingen kan worden gedraaid. De grootschoot kan hij vanop zijn plaats bedienen door het German Sheeting System via een zelfhalende lieren (Harken 46.2). De schoten worden wordt netjes opgevangen in bergkastjes aan weerskanten, onder een deksel. De zeiltechnische dek lay-out is berekend op cruisen en daar komt wel wat denkwerk aan te pas. Standaard worden geen extra lieren voor de voorzeilen voorzien. Je moet dus telkens de grootschoot vastzetten in een stopper benedenwinds om een lier vrij te maken voor het voorzeil. Mits het voeren van een keerfok kan je die schoot wel via de, 40.2 Harken, lieren van de piano bedienen en is alles een stuk eenvoudiger. Minder winches in de kuip bevordert het comfort. De houten voetrail is onderbroken door drie grote kikkers - achteraan, in het midden en vooraan met beschermstrip. De spiegel ziet er in gewone
toestand vrij normaal en mooi uit. Maar: hij heeft bergruimte voor een reddingsvlot, kan openklappen, en vormt dan een platform waaruit de zwemtrap eerst horizontaal en uiteraard daarna verticaal kan worden geschoven. Helemaal niet storend en in noodgevallen toch direct bereikbaar! In de bergruimte is een plaats voorzien om het steekschot van de kajuitingang te bewaren. Boven die ingang is er plaats voor een echt grote buiskap. De ruime zijdekken zijn makkelijk begaanbaar - het antislip is efficiënt en de lange handgrepen maken de verplaatsingen veilig. Onderweg komt men erg mooi puttingbeslag tegen. In de ankerkluis vinden we de ankerlier en bergruimte voor zowel ankerketting als landvasten en stootwillen. Het kajuitdak heeft twee opvallende afdekkingen voor de vallen. Vóór de mast
“Het knikje in de romp zorgt voor bredere cabines en een langere waterlijn onder helling.”
Jeanneau 360° Docking Neem een motor met een 360° draaibare saildrive, voeg daar een automatische piloot, een boegschroef, een zwarte doos en een joystick aan toe, bouw dat in een Jeanneau van meer dan 44 voet en je krijgt vanaf dat moment een heersersgevoel. Ongeacht de omstandigheden beheers je de boot bij elk havenmanoeuvre, geen klam zweet en geen geroep meer. Of toch bijna niet. Jeanneau ontwierp dit systeem in samenwerking met het Duitse ZF (Zahnradfabrik Friedrichshafen), een Duitse industriegigant die bekend staat om o.a. zijn hoogtechnologische koppelingen. De automatische piloot is het eerste onderdeel dat op gang komt: hij blokkeert het roer in de middenpositie en geeft dan het echte werk door aan de joystick. Duwt men die recht vooruit, dan gaat de boot ook recht vooruit. Schuin opzij? Ook schuin opzij. Enzovoort. Draait men ondertussen het hendeltje linksom, dan pivoteert de boot ook linksom. Of rechtsom. En hoe harder men duwt of trekt of draait, hoe harder het gaat. Gewoon kinderspel, na enige oefening toch. Want het vergt wel een beetje gewenning om de juiste dosering te vinden, maar alles samen: een schitterende uitvinding. Jeanneau schenkt het jammer genoeg niet voor niets weg: je moet rond de 22.000 euro voorzien voor het complete systeem. Maar om die pil enigszins te vergulden: stel dat je een automatische piloot en een boegschroef bestelt, ben je ook al zo’n 12.000 euro lichter. Voor maar 10.000 euro extra krijg je er dus nog een joystick en een pak gemoedsrust bovenop.
VAREN • februari 2011 • 53
Boottest kan, optioneel, een rail voor een keerfok gemonteerd worden.
Varen
De teloorgang van de kaartentafel.
De rail voor een zelfkerende fok maakt het zeilen makkelijker.
Jeanneau Sun Odyssey 409 LOA: Lengte romp: LWL: BOA: Waterverplaatsing: Ballast: Diepgang: Grootzeil: Keerfok: Categorie CE: Water: Diesel: Vuilwatertank: Koelkast: Prijs:
12,34 m 11,98 m 11,00 m 3,99 m 7.450 kg 2.260 kg 2,10/1,55 m 42 m2 28 m2 A8 330 + 200 l 200 l 80 l 180 l 128.740 euro excl. btw
Info: www.marinaoostende.be - 059/32.00.28 54 • februari 2011 • VAREN
Met de motor op zijn laagste stand lopen we Port Veil in Barcelona uit. We halen dan 1,7 knopen, een snelheid die makkelijk kan worden opgedreven naar 8 knopen. Het motorgeluid is goed gedempt, wat bevestigd wordt door een kijkje in de motorruimte: overal isolatie. Er zijn ook bijna geen trillingen waarneembaar; de Yanmar 3JH5CE beheerst stil en volgzaam zijn 40 paarden. Met boegschroef wordt het helemaal gemakkelijk om te manoeuvreren, ook al moet de 409 dan qua gebruiksgemak toch nog onderdoen voor het Jeanneau 360°-systeem dat hieronder wordt besproken en dat (nog) niet op de 409 leverbaar is. Onder zeil blijft die manoeuvreerbaarheid behouden. De als extra leverbare keerfok maakt van deze toch wel best groot getuigde boot een voorbeeld van handigheid. Overstag gaan gaat vanzelf, en het sturen vanaf een van beide stuurwielen is efficiënt. Ook onder helling vinden stuurman en bemanning stevig steun. De stuurman kan eigenlijk alles bedienen want het German Sheeting System leidt de grootzeilschoot aan weerskanten naar hem toe. Uiteraard lopen alle vallen onderdeks naar de kuip toe. De centrale piano met beiderzijds de zelfhalende lieren met vier spinlock stoppers is vlot bereikbaar. De overloop van het grootzeil staat net voor de buiskap. Zoals in het begin reeds gezegd bleef de snelheid steeds hoog. Bij 17-18 knopen wind haalden we minimaal 7,6 knopen, een snelheid die in de vlagen al snel opliep tot 8,2 knopen. En dan weten we niet eens of de zeilen optimaal getrimd waren, gezien de nachtelijke duisternis. Geen enkele keer liep de 409 uit zijn roer. De maximale hoogte die we konden halen lag rond de 30° schijnbare wind, behoorlijk hoog dus. De boot is standaard uitgerust met een diepstekende kiel van 2,15 meter, wellicht omdat de boot dan best zeilt. Mits een toeslag van 1000 euro kan je een korte kiel van 1,55 meter laten monteren, handig in ondiepe vaargebieden maar een verlies aan zeilend potentieel al heeft dit schip met grote tuigage wel een ruime marge. Toch een punt van kritiek: de kleine stuurwielen bevorderen weliswaar het kuipcomfort, maar het sturen zelf wordt er wel zwaarder door en een deel van het stuurgevoel verdwijnt. Wat het golfgedrag betreft: dat hebben wij niet echt kunnen uitproberen omdat wij aan hogerwal zeilden, maar we hebben er het volste vertrouwen in dat er, gezien de gematigde vorm van het onderwaterschip, geen nare verrassingen loeren.
Conclusie
Jeanneau heeft met de 409 Sun Odyssey een overtuigend aanbod in huis. Zijn looks, zowel binnen als buiten, spreken aan. De vaareigenschappen doen daar niet voor onder, vandaar onze conclusie. De vreugde over de gunstige instapprijs van 155.775 euro wordt wel enigszins getemperd door een behoorlijke lijst van extra’s, die weliswaar vaak in gunstige pakketten verpakt zitten. Behoorlijk uitgerust flirten we zo met de 200.000 euro grens, wat voor de afmetingen zeker nog acceptabel is. z