ONZE BEDRIJVEN DOEN HET GOED

Ja, de Belgische bedrijven doen het goed. Sterker nog, als het aankomt op investeringen in Onderzoek & Ontwikkeling (O&O), behoren ze tot de absolute top in Europa en de wereld. De innovaties die daaruit voortvloeien zorgen voor talrijke bijkomende jobs en creëren welvaart. Toch staat het kader dat die positieve tendens ondersteunt, onder druk. Durven bedrijven in de toekomst nog investeren in O&O in België?

Waarom staan O&O en innovatie zo hoog op de agenda?

Edward Roosens (ER): “Het belang van Onderzoek & Ontwikkeling (O&O) valt moeilijk te onderschatten. De bedrijven kunnen met innoverende processen, producten of diensten marktaandeel veroveren of nieuwe marktsegmenten aanboren. De consumenten krijgen toegang tot innovatieve producten of diensten. O&O is ook ontzettend belangrijk voor onze Belgische economie en de samenleving in zijn geheel. Het zorgt er immers voor dat onze bedrijven weerbaar(der) worden op het moment van ongeziene kostenstijgingen. O&O moet onze concurrentiekracht verhogen. O&O moet ervoor zorgen dat duurzame jobs worden gecreëerd en onze sociale en economische welvaart veilig wordt gesteld. Bovendien zullen we, enkel dankzij O&O, oplossingen vinden voor de enorme uitdagingen die op ons afkomen. Denk in de eerste plaats aan alles wat te maken heeft met de klimaatopwarming.”

Welke weg legde België af?

Jean Baeten (JB): “Vandaag bekleedt België een koppositie op het vlak van investeringen in O&O. Die kwam er niet zomaar. Tien jaar geleden waren we een Europese middenmoot. Mede dankzij de faciliterende rol van onze overheden, met o.a. een gericht fiscaal ondersteuningsbeleid (lees de inzet), werden in het afgelopen decennium grote stappen gezet. Daar plukken we nu de vruchten van, met name met meer patenten, meer tewerkstelling in kennisintensieve en innovatieve ondernemingen, en meer toegevoegde waarde in onze verschillende sectoren.”

Welke actoren droegen hiertoe bij?

ER: “De weg naar de top hebben we samen beklommen. Het was een collectieve inspanning van onze Belgische topuniversiteiten en kennisinstellingen. Maar – eerlijk is eerlijk – de grote sprong vooruit gebeurde vooral op het conto van onze bedrijven. Zij waren, en zijn nog steeds, de draaiende motor van O&O in België. Ze bleven dat ook tijdens de crisissen van de voorbije jaren. Die hadden een aanzienlijke negatieve impact op het ondernemersvertrouwen en op de beschikbare financiële middelen voor investeringen in O&O en onderzoekinfrastructuur, maar dankzij het stabiele O&O-investeringsklimaat bleven ondernemingen tijdens de coronapandemie toch investeren. Zelfs de huidige heftige energie- en competitiviteitscrisis, die zwaar inhakt op de financiële draagkracht van de bedrijven, lijkt de innovatieappetijt van onze bedrijven nauwelijks te fnuiken.”

“DE FISCALE STIMULI OVERTUIGDEN BEDRIJVEN DESTIJDS OM TOCH TE SPRINGEN IN DE ONZEKERHEID. WE MOETEN OP DEZE INGESLAGEN WEG VERDERGAAN”

Jean Baeten

Wat is er nodig om dit succes te bestendigen?

JB: “Er was en is veel moed nodig om als bedrijf budgetten vrij te maken voor O&O. Zal de investering renderen? Zal ze iets opleveren? Die onzekerheden vormen drempels voor O&O.

De fiscale stimuli hebben bedrijven destijds overtuigd om de risicoberekening te maken. Ze trokken hun stoute schoenen aan en waagden de sprong in de onzekerheid. Op die ingeslagen weg moeten we verder. We moeten België de boost geven om door te groeien tot de nummer één in Europa én in de wereld. Laten we dus niet op onze lauweren rusten of, erger nog, de gunstige fiscale stimuli afbouwen. Dat zou ons meteen tien jaar terug in de tijd katapulteren.”

Welke rol speelt artificiële intelligentie (AI)?

ER: “Artificiële intelligentie met haar waaier aan mogelijkheden, is niet meer weg te denken als het over innovatie gaat. De term ‘artificiële intelligentie’ duikt tegenwoordig zowat overal op en dekt – afhankelijk van de context – niet altijd dezelfde lading. Is AI een containerbegrip geworden? Misschien wel. We stellen vast dat veel bedrijfsleiders AI nog altijd als een ver-van-mijnbedshow ervaren. In deze REFLECT verduidelijken we het begrip AI en illustreren we hoe bedrijven de technologie vandaag al toepassen. Zo willen we de mist rond AI doen optrekken en de mogelijkheden zichtbaar maken.”

HET FISCALE O&O-INSTRUMENTARIUM

Inkomsten: innovatieaftrek die inkomsten uit innovatie lager belast.

Investeringen: O&O-belastingkrediet en -aftrek die het investeren in octrooien, innovatie en groen of milieuvriendelijk onderzoek stimuleert.

Loonkost:

• Expatregime voor onderzoekers die de hoge belastingdruk in België voor tewerkgesteld buitenlands talent tijdelijk in lijn brengt met andere O&O-landen;

• Vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing voor onderzoekers die de loonkost van tewerkgestelde onderzoekers voor de werkgever verlaagt.

Horizon België 2030

De creatieve en digitale omwenteling is één van de strategische thema’s van onze toekomstvisie voor een beter België ‘Horizon België 2030’. Dankzij investeringen in Onderzoek & Ontwikkeling en innovatieverspreiding, kunnen nieuwe digitale en technologische mogelijkheden ten volle worden benut. Ze leiden tot innovatieve producten, productieprocessen en diensten die het leven van iedereen aangenamer maken en minder druk zetten op de natuurlijke rijkdom van onze planeet. Op die manier komt België opnieuw op het pad richting hogere productiviteit en economische groei en kan het de betaalbaarheid van andere belangrijke maatschappelijke doelstellingen verzekeren.

Download ons toekomstplan op www.vbo.be > publicaties > Horizon België 2030.