Zakenvisie Editie nr. 71

No. 71, maart 2016

Ondernemersmagazine van de Commerciële Club Zuid Friesland

CCZF

oudejaarsgala

VERFFABRIKANT MOTIP

met groot magazijn zonder mensen

NOM

als aanjager van innovatie en werk

Extra impulsen voor Friese bedrijven Friese pionier Theo de Jong:

Commerciële Club Zuid-Friesland verbinden, inspireren en ondernemen

‘Alles wat op diesel of benzine rijdt kan ook elektrisch’

Losse nummers € 3,95

ZV_71_omslag.indd 1

01-03-16 09:03

Foto: SAMPE Europe

DE KRACHT VAN GRENZELOOS ZAKENDOEN

vdlp.nl

SAMPE EUROPE

Sterk in marketing en webdevelopment Ambitieuze ondernemers succesvol maken: dat is onze missie.

Bij SAMPE Europe doen we dat door de ontwikkeling van een internationale responsive website, inrichting en begeleiding van conferenties en de realisatie van diverse communicatiemiddelen.

Even sparren?

Bel 0513 654 445 VDLP_ADV_december_2015_Zakenvisie A4 - concept.indd 1 ZV_71_omslag.indd 2

08-12-15 09:03 11:54 01-03-16

Onder de naam Raadsma ToegangsBeheer (RTB) biedt Raadsma alle mogelijke deurtechnieken en elektronische toepassingen. RTB maakt het mogelijk de toegangsrechten van personen vooraf en op afstand te regelen ten behoeve van veiligheid, beveiliging en comfort.

In onze moderne RTB showroom in Leeuwarden ontvangen onze adviseurs u graag om u te laten zien wat er allemaal mogelijk is.

KENNIS IS KUNNEN

Dokkum . Heerenveen . Leeuwarden . Groningen . t. (0519) 29 23 25 . www.raadsma.nl Raadsma-210-297.indd 1 ZV_71_binnenwerk.indd 1

03-01-13 13:52 01-03-16 12:49

Colofon

ZakenVisie is het officiële clubblad van de Commerciële Club Zuid Friesland en is een uitgave van Van der Let & Partners.

Uitgave VDLP Publishing Herenwal 137, Postbus 496 8440 AL Heerenveen Tel.: 0513 - 654 445 Fax: 0513 - 654 761 E-mail: info@vdlppublishing.nl Internet: www.vdlppublishing.nl Hoofdredactie S. van der Let Redactie Bert de Jong en Simon van der Let E-mail: mail@zakenvisie.nl Advertentieverkoop Pieter Balstra Tel.: 0513 - 654 445

No. 71

9

maart 2016

CCZF Netwerkbijeenkomst

Vormgeving Van der Let & Partners Marketing & Webdevelopment Met medewerking van J. van Zanden, L. van Noord, B. de Jong, J. Deenen, L. Ahlers, G. Schaaij, E. Reekers, E. v/d Molen, S. Jansen, S. de Rouwe, T. de Jong, A. Dijk en W. de Jong Fotografie Van der Let & Partners, Cor Pot, Fotopersbureau FPH e.a.

Druk Drukkerij Van der Eems Heerenveen Verspreiding Sandd Dagelijks bestuur CCZF Voorzitter J. van Zanden Penningmeester H. de Jager Secretaris A. Annema

10

NOM als aanjager van innovatie en werk

Algemeen bestuur CCZF C. van Rooijen F. Tuinstra E. Selderijk Ereleden CCZF M. Rem A. Brink J. de Vries J. Boeijenga Op de inhoud van dit magazine rust copyright. Niets mag op enigerlei wijze worden vermenigvuldigd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. De uitgever is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de columns. ZakenVisie is het leden- en informatiemagazine van de Commerciële Club Zuid Friesland.

20

Extra impulsen voor Friese bedrijven

Het magazine verschijnt 4x per jaar in een oplage van 4.000 exemplaren en wordt verspreid onder alle leden van de CCZF. Daarnaast komt het CCZF magazine via controlled circulation terecht bij alle bedrijven met meer dan 7 werknemers in de zuidelijke helft van Friesland en alle bedrijven met meer dan 10 werknemers in de noordelijke helft van Friesland.

Het CCZF magazine wordt tevens toegezonden aan overheidsinstanties en diverse openbare instellingen.

ZV_71_binnenwerk.indd 2

01-03-16 12:49

Deze editie

Van de redactie

Met hulp investeren in innovatie

een uitgave van

Commerciële Club Zuid-Friesland verbinden, inspireren en ondernemen

W

aar zijn de dappere investeerders en banken die kapitaal willen steken in innovatieve bedrijven?

Vooral de starters hebben het moeilijk bij het vinden van hulp en geld.

Aan innovatiekracht ontbreekt het niet. Maar veel ondernemers moeten een grenzeloos zelfvertrouwen aan de dag leggen om hun dromen werkelijkheid te laten worden. Het is soms een helletocht om kapitaal los te weken voor een goed idee.

5

Van de voorzitter

7

Oudejaarsgala CCZF

Theo de Jong is zo’n pionier. Hij begon in 2009 in zijn werkplaats bij zijn huis in Bakkeveen met het maken van elektrische voertuigen. Hij zag wat anderen niet zagen en wist een markt aan te boren. Zijn bedrijf Frisian Motors was geboren.

Commerciële Club Zuid Friesland

8

Happy Hour CCZF groot succes Commerciële Club Zuid Friesland

9

Netwerkbijeenkomst CCZF Commerciële Club Zuid Friesland

10 NOM als aanjager van innovatie en werk Innovatie en ambitie

14 Friese pionier met elektrisch vervoer Innovatie en ambitie

19 Gestapeld financieren: de bomen en het bos Eit van der Molen

20 Extra impulsen voor Friese bedrijven Innovatie en ambitie

24 Sauzenfabrikant Oliehoorn zoekt in

Drachten innovatie samen met scholen

Gelukkig was er een private investeerder die hem holp.

Met kapitaal én met zakelijke adviezen. Vergeefs klopte hij aan bij de bank. Wat De Jong deed, paste niet in de bestaande hokjes van de bank. Onvoorstelbaar.

En dodelijk voor elke andere ondernemer met een innovatief plan.

Er bleef zelfvertrouwen bij De Jong. Hij interesseerde de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij (NOM) om een lening te verstrekken, waardoor in 2016 de productie bijna kan worden verdubbeld naar 140 voertuigen.

De steun van de NOM gaf hem zelfs het gevoel van erkenning. Maar al die tijd bleef de bank aan de zijlijn.

De begrippen innovatie en duurzaamheid zijn wel degelijk vaak de sleutel voor verder succes. Dit zien ook de bestuurders van de provincie Fryslân. In de komende jaren wil de provincie ondernemers graag ondersteunen en stimuleren. En zelfs helpen met kapitaal, want ook het provinciebestuur ziet dat banken minder ruimhartig zijn.

Innovatie en ambitie

26 Verffabrikant Motip groeit in Wolvega met groot magazijn zonder mensen Innovatie en ambitie

28 Gadgets 30 Professioneel in particuliere zaken Jordan Deenen en Laura Ahlers

31 Werken en sparen doet geld vergaren Geert Schaaij

33 Autonieuws 34 Zakennieuws 37 Samen delen is het beste begin van duurzaamheid Jos Jellesma

Niet voor niets heeft de provincie in de nieuwe beleidsvisie de pijlen gericht op het midden- en kleinbedrijf. Het mkb is de kurk waar de Friese economie op drijft. Uitdrukkelijk kiest de provincie voor een regisserende rol. Het zijn de ondernemers die het moeten doen.

Bij de provincie Fryslân hebben ze de belangrijke boodschap van autobouwer Theo de Jong heel goed begrepen. Nu de drie noordelijke provincies de helft van de aandelen van de NOM in bezit krijgen, willen ze dat deze ook meer investeert in innovatieve bedrijven.

Belangrijk daarbij is dat dit werk oplevert.

Mooiste voorbeeld is daarbij het online veilinghuis Catawiki. Voor de NOM is het een parel in de oester.

Nu al is het bedrijf goed voor driehonderd banen.

Catawiki toont aan dat het kan. Durf loont, ook die van investeerders en banken.

38 Culturele tips 40 Vooraankondigingen CCZF

ZV_71_binnenwerk.indd 3

De redactie

01-03-16 12:49

Omdat geen pensioen gelijk is‌

Omdat geen pensioen gelijk is, adviseren wij op maat Breedpad 21, 8442 AA Heerenveen | Postbus 116, 8440 AC Heerenveen T (0513) 61 44 44 | F (0513) 62 37 42 | E info@kuiperverzekeringen.nl | I www.kuiperverzekeringen.nl

ZV_71_binnenwerk.indd 4

01-03-16 12:49

Van de voorzitter

Beste Leden, W

at hebben we toch een prachtige club als je de betrokkenheid van onze leden ziet bij het regelen van diverse zaken om optimaal te kunnen netwerken. We zijn nu een mooie tijd bezig om onze leden actief te betrekken bij de vernieuwing en verandering van onze CCZF en we zien de goede effecten. De start van het jaar was een succesvolle bijeenkomst in Paul Kruger in Heerenveen waar ongeveer 125 leden en introducés aanwezig waren. Maar ook achter de schermen wordt hard gewerkt om te verbinden en te vernieuwen.

Komende tijd worden er meer ideeën geventileerd om het allemaal nog “smûker” te maken. Als bestuur vinden we deze vorm van betrokkenheid lovenswaardig en wellicht geeft dat input naar nog meer.

En dan de wereld om ons heen. Ik weet niet hoe het jou vergaat maar je blijft je verbazen over alles wat er gebeurt. Wie had ooit kunnen voorspellen dat V&D zou omvallen. Dit was toch de winkel met een behoorlijke uitstraling en iedere stad of dorp wilde graag zo’n verkooppunt in haar centrum. Bizar is dan dat andere winkels worden meegetrokken in de malaise. Je kunt zeggen als dit de marktwerking is, dan is het goed. Feit is wel dat veel leveranciers en personeelsleden een heftige tijd tegemoet gaan en er niet beter van worden.

Wel zie je verdere lichtpunten in onze economie gezien de daling van de werkloosheid en het doorzetten van het herstel van de huizenverkoop. Hoe meer reuring er is des te beter het voor een ieder is. Jammer is wel dat onze economie sterk beïnvloed wordt door de mondiale problematiek als dalende olieprijs, dreigende Brexit en vluchtelingenproblematiek. Vraag is wat voor kansen biedt dit. Nederland kenmerkt zich door een kenniseconomie en dat is iets waar we volgens mij nog wel meer op in kunnen zetten. Ook ligt daar een verantwoordelijkheid van de overheid die dit meer zal moeten faciliteren om het voor onze jongeren uitdagender te maken om meer kennis te vergaren. Uiteraard hoort daarbij de eigen verantwoordelijkheid van de jongere.

Vorige week mocht ik een gastcollege geven aan de studenten van de NHL in Leeuwarden.

Dit waren eerste jaar studenten accountancy en bedrijfseconomie. Het is wel intensief om 45 studenten 3 uren te vermaken, maar het is ook genieten.

Hoe onbevangen en gemotiveerd zij zijn verrast me steeds weer en geeft aan dat het goed zit met de potentiële accountants. Ik hoop dat ze voor het prachtige vak kiezen.

Een andere leuke ontwikkeling is de digitalisering. Een goede vorm en invulling van duurzaamheid en volgens mij is het einde nog niet in zicht. Om je heen zie je dat veel bedrijven veel minder papier gebruiken en via toepassingen van apps en inloggen contact hebben.

Het is zeer functioneel en geeft snelheid, duidelijkheid en efficiency.

Gevolg is dat de wereld om je heen bestaat uit mobiele telefoons en ipads. Wat altijd blijft zal de persoonlijke communicatie zijn met je omgeving. Dan kunnen we ons gelukkig prijzen met de CCZF, waar je tijdens de bijeenkomsten elkaar in de ogen kunt kijken en onder het genot van een hapje en drankje zaken kunt uitwisselen om zo optimaal te kunnen netwerken.

Graag zien we je dan ook bij één van onze volgende bijeenkomsten.

Veel plezier met het lezen van dit blad.

Jan van Zanden Voorzitter

5

ZV_71_binnenwerk.indd 5

maart 2016

01-03-16 12:49

Sjoerd en Arjan.

Typisch ondernemers met een nine-to-five mentaliteit.

Het gemak van een grotendeels geautomatiseerde administratie Overal en altijd inzicht in actuele cijfers

Nieuw! Slim boekhouden met een betrouwbare online totaaloplossing Da’s lekker... tijd overhouden voor een potje tennis met je vrienden. Hoe doe je dat? Met Boekhout van Kromhout. Deze slimme online oplossing van Van der Veen & Kromhout geeft 24/7 inzicht in de prestaties van uw bedrijf. U bent altijd in

control en de tijdrovende administratie behoort tot het verleden. Zo kunt u de kostbare uren na vijven besteden zoals u zelf wilt: aan uw relatie, uw kinderen, uw hobby, uw sport of om nieuwe ondernemingsplannen uit te werken.

Betrouwbare sturingsinformatie in één muisklik Altijd het advies van uw accountant bij de hand Tijd overhouden voor zaken die er écht toe doen

Ontdek hoeveel tijd u kunt besparen!

Ga naar www.boekhoutvankromhout.com

ZV_71_binnenwerk.indd 6

01-03-16 12:49

Commerciële Club Zuid Friesland

16 december 2015

Oudejaarsgala CCZF ER

WAS LANG NAAR UITGEKEKEN , DE FEESTELIJKE OUTFIT WAS OP TIJD BIJ ELKAAR GEZOCHT ,

DE CADEAUTJES VOOR DE

S PEELGOEDBANK

LAGEN GEDULDIG TE WACHTEN ONDER DE

KERSTBOOM EN DE VOLGENDE DAG BLEKEN DE DANSBEENTJES NOG WEL EEN TIKJE ZWAAR , MAAR HET EINDEJAARSGALA VAN DE

V

ia de rode loper en in prachtige creaties betraden de gasten op de avond van 16 december 2015 de sfeervolle locatie de 'Pollepleats' in Westhem. Bij de ingang stond de Kerstman klaar met een glaasje glühwein en de zaal was feestelijk aangekleed.

Het werd een gezellige eindejaarsbijeenkomst, waarbij de muzikale omlijsting in handen was van 'Piano & Co'. Zij zorgden ervoor dat vele voetjes van de vloer gingen.

Samen met heerlijke hapjes en een fijne bediening van restaurant Lunia

CCZF

uit Oldeberkoop heeft de CCZF het jaar 2015 smakelijk, swingend en in stijl afgesloten.

Voor dit eindejaarsfeest had de CCZF het initiatief genomen om het fraaie werk van de Stichting Speelgoedbank Heerenveen extra te waarderen. Alle gasten hadden een mooi ingepakt cadeautje meegenomen, die door de dames Klaske Wiegersma en Anna Petra van der Wal van de Speelgoedbank dankbaar in ontvangst werden genomen. Ook waren de dames bijzonder ingenomen met de flessen wasmiddel: met enthousiasme

7

ZV_71_binnenwerk.indd 7

WERD EEN BIJZONDERE AVOND .

vertelden deze vrijwilligers dat het reeds eerder gebruikte speelgoed wat ook talrijk wordt ingebracht, eerst grondig wordt nagekeken, hersteld en waar nodig ook gewassen (bijv. knuffels) alvorens het weer uit te delen aan de kinderen die rond de armoedegrens leven. De missie van de Speelgoedbank is dat ieder kind het recht heeft om te spelen. De leden van de CCZF lieten zich niet onbetuigd en hebben deze missie hartgrondig ondersteund getuige de vele meegebrachte cadeautjes. n Tekst: Louwina van Noord

maart 2016

01-03-16 12:49

Commerciële Club Zuid Friesland

18 januari 2016

Happy Hour CCZF groot succes M ET

RUIM

100

W AS

HET TIJDSTIP

P AUL K RUGER ) H AD

ONDERNEMERS WAS DE OPKOMST MAANDAG

(17.30

UUR ) ZO AANTREKKELIJK ?

‘ BESTE

DEED GAAN ?

OF

HAD MEN

‘ GEWOON ’

ZIN OM LEKKER TE ' BABBELEN

RIGHT !

W

at de reden ook was, het Happy Hour van de CCZF werd een groot succes.

Happy Hour betekende ook nu: vele mensen zien en spreken, een feestelijk borreltje (met dan wel zonder), gezelligheid en lekker eten.

Echte ontmoetingen dus; voor het netwerken staan ze nog steeds met stip op nummer 1. In een informele sfeer wat ‘dingetjes’ uitwisselen, misschien een afspraak maken.

Maar vooral: bouwen aan vertrouwen, sympathie moet je immers verdienen.

Yeah, we’re happy!

Verbinden, inspireren en ondernemen.

Voorzitter Jan van Zanden memoreerde dit credo van de CCZF tijdens zijn terugblik op 2015 nog maar weer eens. Om de ruim 100 mensen te kunnen toespreken, diende de zevende trede van de fraaie trappen van het etablissement als strategisch speakercorner. Na een hartelijk welkom aan alle CCZF-leden, alle introducés én een gastdelegatie namens de Stichting Glasblazers Night of the Koemarkt (het bestuur en ambassadeurs) nam onze voorzitter in vogelvlucht het voorbije jaar met alle aanwezigen door:

Januari 2015: gastspreker Egon Diekstra (Hamilton Bright) o.m. over lef in het ondernemen in Beachclub Lemmer Maart 2015: netwerkspel in Kwartier Noord in Katlijk April 2015: bedrijvenbezoek Joure (HZPC, AMDK, Alderse Baas Advocaten en Dox Imagemakers) Mei 2015: sportief en muzikaal event in en rondom Tjaarda Oranjewoud Juni 2015: muzikaal festijn met de Glasblazers Night of the Koemarkt September 2015: ledendag met o.a. thema Delen = Vermenigvuldigen in Horecawerf Oosterwolde Oktober 2015: gastspreker Bart Flos over ‘Eerste hulp bij zeuren en zaniken’ in Van der Valk Hotel in Sneek November 2015: culturele avond / bezoek aan jubileumvoorstelling Tryater in de Lawei in Drachten December 2015: eindejaarsgala in de Pollepleats in Westhem

Na deze stimulerende en onderhoudende woorden, stond een ieder in de startblokken voor het heerlijke buffet. Aan tafel gingen de mooie en inspirerende verhalen verder.

En zo werd het een prachtige, happy avond. Goodbye!n Foto’s: Cor Pot Tekst: Louwina van Noord

Ook voor 2016 staan er weer diverse activiteiten op stapel, die overigens vroegtijdig op de website www.cczf.nl zullen worden vermeld, zo zegde de voorzitter toe.

8

ZV_71_binnenwerk.indd 8

H EERENVEEN

(G RANDCAFÉ

WENSEN ’ OVER VANWEGE DE IJZELWEEK WAARDOOR BIJ IEDEREEN

EEN WEEK UIT DE AGENDA IS VERDWENEN ?

Y EAH ,

JANUARI JL . BOVEN VERWACHTING .

WAS HET DE LOCATIE

DIE MEN NAAR HET GEZELLIGE CENTRUM VAN

MEN NOG VELE

EN BORRELEN '?

OF

18

maart 2016

01-03-16 12:50

Netwerkbijeenkomst

CCZF 9 februari 2016

I NNOVATIE T IJDENS

WAS HET TOVERWOORD , DINSDAG

EEN NETWERKBIJEENKOMST VAN DE

DE DIRECTEUREN - EIGENAREN VAN SUCCESVERHAAL .

V AN

9

FEBRUARI JL . IN

CCZF

T RES I NTERNET

NAM

UIT

’ T H ASKE

M ARCO

VAN DER

H EERENVEEN ,

IN

J OURE .

V OORN ,

EEN VAN

ZIJN GEHOOR MEE IN ZIJN

KLEINE START NAAR GROEI , VAN ZOLDERKAMER TOT FRAAI KANTOOR ,

VAN GOED IDEE NAAR SUCCESVOL ONDERNEMEN .

S

uccesvol is ook de gebruikelijkemaar-altijd-weer-verrassende voorstelronde waarmee de CCZF bijeenkomsten beginnen; belangstellende introducés kunnen zich dan als (startende) ondernemer in een soort 'elevator pitch' voorstellen. De CCZF kan zich verheugen in een groeiend aantal try-outs die zich nadien als lid bij de club voegen. Netwerken blijft hip!

Ook spreker Marco van der Voorn weet wat netwerken is; zo is Tres Internet sinds 2012 initiatiefnemer van 'Trendship', het grootste evenement over digitale trends en business innovatie in Noord-Nederland. “Het idee was een relatiedag te organiseren waarbij we de gasten naast het hapje-drankje ook écht iets mee konden geven”, aldus Marco enthousiast.

Dit ‘meegeven’ werd het delen van de verschillende kansen in de onlinewereld met CEO’s, bestuurders, ondernemers en andere professionals.

Een dagdeel vol kennis, netwerk en inspiratie. Inmiddels wordt het evenement samen met tal van andere

innovatieve partners georganiseerd en is het bezoekersaantal gestegen naar 1500 bezoekers. Dit zijn allemaal mensen die de positie hebben om innovatie in Noord-Nederland aan te jagen. Doel van de initiators blijft het stimuleren van de noordelijke economie. Niet zonder trots vertelt Marco: “Al die managers nemen een halve dag vrij om erbij te zijn en staan even stil bij de talrijke innovatiekansen voor Noord-Nederland.”

Ook voor je eigen onderneming is het goed om eens stil te staan, zo betoogde Marco verder. “Vraag jezelf af wat succes voor jou betekent én waarin je jezelf altijd weer kunt blijven verbeteren.” Innoveren dus.

Ook bij Tres Internet staat innovatie voortdurend op de agenda.

Marco ging in op een aantal aspecten waar hij als ondernemer – inmiddels heeft Tres Internet 40 medewerkers – mee te maken kreeg: verandering in de markt (‘wanneer moet je de bakens verzetten?’), de mens (‘ieder mens is uniek, liefst tikje eigenwijs’), plezier

Ten aanzien van deze ‘sturing’ presenteerde Marco de nieuwe managementmethode van Tres Internet sinds begin dit jaar, nl. het werken met zelfsturende teams. Dit betekent dat teams eigen verantwoordelijkheid dragen in doelen en werkwijze.

Dit zorgt voor een grote betrokkenheid en motiveert tot hoge prestaties.

Bijkomend aspect is ook dat men elkaar binnen het team aanspreekt op de resultaten, positief dan wel negatief. Marco over zelfsturing: ”Met zelfsturende teams hebben de medewerkers meer vrijheid en meer uitdaging en tegelijkertijd impliceert het minder belasting voor het management. Het is voor Tres Internet een enorme stap en uitdaging, best wel spannend, ja.”

De woorden van Marco klonken nog lang na, maar gaven genoeg inspiratie voor de naborrel: nadenken en even stilstaan. n Foto’s: Cor Pot Tekst: Louwina van Noord

9

ZV_71_binnenwerk.indd 9

(‘elkaar motiveren is onmisbaar’) en sturing (‘eigen verantwoordelijkheid eerst’).

maart 2016

01-03-16 12:50

Innovatie en ambitie

NOM als aanjager van innovatie en werk DE

ECONOMIE IN HET

N OORDEN

ZICH NOG MEER MANIFESTEREN .

KRIJGT IMPULSEN .

V OOR

DE

ONTWIKKELINGSMAATSCHAPPIJ

NOM

ZAL

INNOVATIE BIJ BEDRIJVEN EN VOOR MEER BANEN .

Wat doet de NOM? Door geld of bemoeienis van de NOM is er in het Noorden in 2014 voor €831 miljoen aan investeringen op gang gebracht en zijn er 388 nieuwe arbeidsplaatsen toegevoegd. Er zijn 88 bedrijven onder de hoede van de NOM. Het is ook nog eens een profijtelijke zaak. De NOM heeft over 2014 een positief resultaat van €9 miljoen behaald. Een rendement van minimaal 7 procent is nodig om de kosten van de NOM te financieren.

Op het kantoor van de NOM in Groningen werken veertig mensen.

10

ZV_71_binnenwerk.indd 10

maart 2016

01-03-16 12:50

H

et online veilinghuis Catawiki geldt als parel in de oester. Het bedrijf is het mooiste voorbeeld van dit moment voor succesvol innovatief ondernemen in het Noorden.

Het in 2008 opgerichte Catawiki is in de afgelopen jaren uitgegroeid tot één van de grootste online veilingsites voor verzamelaars ter wereld.

“Veilinghuis Catawiki is de parel en geldt als voorbeeld” Catawiki dient ook als voorbeeld voor waar de noordelijke provincies naar toe willen: meer innovatieve bedrijven die in het Noorden meer werkgelegenheid bieden. Dat Catawiki nu in Assen al aan driehonderd mensen werk biedt, dat is een geweldige opsteker.

Het laat zien dat het kan, ook in het Noorden.

Het succes gaat hard. Catawiki is in 2015 uitgeroepen tot het snelst groeiende technologiebedrijf van Europa.

En het is nog maar het begin.

Maandelijks bezoeken nu twaalf miljoen mensen van over de hele wereld de site om verzamelobjecten te kopen of te verkopen. Dat kunnen er nog veel meer worden.

Catawiki is ook de parel van de NOM, want deze heeft met extra investeringskapitaal het bedrijf vleugels gegeven. De Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij heeft aan de wieg gestaan en hulp geboden bij het opgroeien.

Maar al te graag haalt de NOM het voorbeeld van Catawiki aan om te laten zien hoe de inspanningen tot resultaat leiden. De NOM heeft in het Noorden in 2014 voor €831 miljoen aan investeringen op gang gebracht.

Dit heeft 388 nieuwe arbeidsplaatsen toegevoegd. De NOM is inmiddels bij 88 bedrijven actief.

Hulp voor mkb Hoe snel het kan gaan bevestigen de cijfers van 2015. Bij 48 bedrijven heeft de NOM met kapitaal of met een lening geholpen. “Dat is allemaal in het midden- en kleinbedrijf en de helft zit in het segment van hoog risico’’, beklemtoont NOM-directeur Siem Jansen.

Er is in 2015 door de NOM €16 miljoen geïnvesteerd. “Dit lijkt

11

ZV_71_binnenwerk.indd 11

misschien weinig, maar bedacht moet worden dat we hiermee een veelvoud aan investeringen mogelijk maken’’, licht Jansen toe. "De impact is veel groter."

Veel vaker dan in het verleden is de NOM voor bedrijven de haarlemmerolie bij het verkrijgen van vreemd vermogen. Banken regelen bij voorkeur niet meer alleen de financiering van een bedrijf. Ze willen meedoen, als ook anderen meedoen. De NOM zelf of de provinciale fondsen die ze onder beheer hebben (in Friesland Doefonds Fryslân) zijn vaker de sleutel.

Meer innovatie De provincies Fryslân, Groningen en Drenthe willen meer bedrijven als Catawiki. Zij hebben er alle reden toe, want de werkloosheid in de noordelijke provincies wil niet dalen, zoals elders in Nederland. Bovendien is de gerealiseerde innovatie bij bedrijven

maart 2016

01-03-16 12:50

Innovatie en ambitie

in het Noorden een fractie bij wat er met name in de Randstad gebeurt.

Er is ook kritiek op de NOM. De drie provincies willen meer grip op de investeringen en ook meer sturen op de kernsectoren. En bovendien moet de NOM minder op de centen zitten, meer risico durven nemen om zaken mogelijk te maken. “De NOM is geen bank’’, stelt de Friese gedeputeerde Sander de Rouwe vast.

Helft aandelen voor provincies Uit het ongenoegen is voortgekomen dat de drie provincies gezamenlijk de helft van de aandelen in de NOM nemen. Dit is een belangrijke ommezwaai. Tot op heden bleef het aandeel van de drie provincies beperkt tot ieder een duizendste deel. De rest is in handen van de staat. Nog in 2016 krijgt Fryslân 16,666 procent van de aandelen.

“De NOM wordt meer van de regio” “De NOM wordt meer van de regio’’, beweert De Rouwe. De drie provincies Fryslân, Groningen en Drenthe krijgen een grotere vinger in de pap, ook als het gaat om de €80 miljoen eigen vermogen van de NOM. Er moet zoveel mogelijk worden ingezet voor economische initiatieven, zoveel is zeker.

“Er is ambitie, er is enthousiasme en wat ons betreft zijn er ook middelen.’’

Groot deel geld blijft in Noorden De provincies leggen €50 miljoen op tafel voor de verwerving. Daarvan gaat €12 miljoen in de kas van het ministerie van Economische Zaken. De overige €38 miljoen wordt benut voor versterking van de NOM. Er gaat hiervan €20 miljoen in het Innovatiefonds Noord-Nederland en €14 miljoen is uitdrukkelijk bestemd voor het midden- en kleinbedrijf.

De provincie Fryslân heeft al langer de ambitie om actiever de economie te stimuleren. Volgens De Rouwe is er nu meer financiële zekerheid voor de

komende jaren. Hij heeft de overtuiging dat het akkoord “alleen maar winnaars kent”. Een definitief besluit volgt tijdens de aandeelhoudersvergadering in juni 2016.

Andere wind Er waait duidelijk een andere wind, ook bij de drie provincies. Al heel veel jaren is er gesproken over een andere eigendomsverhouding. Voor de provincies belangrijk om aan de slag te kunnen met economische initiatieven in de eigen regio, voor het ministerie van Economische Zaken belangrijk om het Noorden ook zelf deelgenoot te laten zijn. “Als je geen eigenaar bent, voel je ook geen eigenaarschap’’, zegt De Rouwe.

Maar het lukte de drie provincies niet echt om op één lijn te komen. Dat veranderde in 2015. Tot genoegen van Economische Zaken was er in het Noorden eensgezindheid om “echt door te pakken’’. Er was zelfs Haagse waardering dat er vanuit het Noorden stappen werden genomen. De beloning is dat de €50 miljoen grotendeels weer wordt ingezet voor de noordelijke economie.

Instemming Den Haag De noordelijke voortvarendheid bracht het tot een voorstel dat in Den Haag instemming kreeg. Met een ambitieus plan, zodat de middelen van de NOM volop kunnen worden ingezet voor de bedrijven in de eigen regio. De NOM is de laatste regionale ontwikkelingsmaatschappij waar het rijk een stapje terug doet.

Minister Henk Kamp van Economische Zaken beklemtoont dat het rijk er veel aan gelegen is “om een stevige impuls te geven aan de economie van de drie noordelijke provincies’’. De bewindsman vindt het belangrijk dat provincies en rijk samen de schouders eronder zetten. Hij ziet dit als “het vergroten van het economisch perspectief van de regio’’.

Fries investeringsfonds Voor de provincie Fryslân telt dat er extra impulsen komen voor het midden- en kleinbedrijf. Op de plank ligt een plan voor het opzetten van een Friese Ontwikkelingsmaatschappij (FOM). Het is de uitkomst van een nieuw politiek akkoord, kort voordat de noordelijke provincies vaart zouden

12

ZV_71_binnenwerk.indd 12

maken met de NOM. De voor de FOM gereserveerde €16 miljoen kan alsnog worden ingezet. Mogelijk als een speciaal fonds dat wordt ondergebracht bij de NOM, maar wat specifiek bedoeld is voor het Friese bedrijfsleven.

Groningen en Drenthe hebben vergelijkbare investeringsvehikels.

“We hebben toen afgesproken dat we het akkoord op dit punt niet zouden herschrijven’’, licht De Rouwe toe.

“We gaan kijken waar nog behoefte aan is om zo voor extra impulsen in Fryslân te kunnen zorgen.’’

Meer greep Voor de drie provincies is het belangrijk dat ze meer greep krijgen op de NOM. Belangrijk vraagstuk is hoe groot de risico’s mogen zijn bij investeringen. Financieel manager Geert Buiter van de NOM predikt steeds dat het geld op een verstandige manier moet worden geïnvesteerd. “Over die risico’s kunnen we nu meepraten. De discussie over welk risico we willen lopen, die zullen we voeren’’, kondigt De Rouwe aan.

De rendementseisen zijn voor de provincies in beginsel veel minder belangrijk dan het binnenhalen van bedrijven en werkgelegenheid.

Nu rekent de NOM met rendementen van 7 à 8 procent, nodig om alle onkosten te kunnen bestuiveren.

Voor NOM-directeur Jansen is het belangrijk dat er vernieuwing bij bedrijven zit. “Bedrijven die het moeten hebben van een regionale markt financieren we niet. Deze halen geen extra omzet of werk naar het Noorden. Als ze verdwijnen, zijn er andere bedrijven die het overnemen.

Innovatie, export en landelijke markt zijn daarom voor ons onderscheidende elementen.’’

Wat is agenda?

Jansen juicht het toe dat de drie provinciebesturen actiever willen zijn in de NOM. “Maar dan gaat het om beleid en de kaders, het is echter aan de investeringscommissie en de raad van commissarissen van de NOM om inhoudelijk te bepalen in welke bedrijven we meedoen.’’

“Het zijn vaak van die hardnekkige beelden, ook bij politici’’, verzucht Jansen. Hij beklemtoont dat de NOM

maart 2016

01-03-16 12:50

al veel risico neemt. Hij waarschuwt: “Er gaan ook startende bedrijven failliet, of er gaan dingen mis. Het zijn niet allemaal parels.’’ Toch neemt de NOM hier zijn rol. “Er is zelfs een hoog-risicofonds.’’

“Meer risico?

Maar dan wel de stroppenpot vullen” “Als provincies meer risico willen nemen, prima. Maar dan moet je wel je stroppenpot vullen’’, stelt Jansen.

“Als provincies meer voor het mkb willen doen, ook goed. Maar definieer

dan wel wat je er onder verstaat.

Wat is je agenda?’’

Een paar voorbeelden illustreren hoe lastig het soms is. Het Doefonds Fryslân is voor het mkb, maar heeft in de regels een beperking. Het Friese fonds richt zich op innovatie en heeft in anderhalf jaar €2 miljoen uitgezet.

Het provinciaal fonds van Drenthe is veel algemener en biedt meer ondernemers mogelijkheden. In Assen is een horecaondernemer geholpen met een lening voor zijn Pannenkoekschip.

Starters De NOM investeert al veel in starters.

De helft van de portefeuille zit in deze categorie. De provincies willen dat er desondanks meer geld wordt gestoken in veelbelovende innovatieve bedrijven die uiteindelijk leiden tot een structurele verbetering van de noordelijke economie.

13

ZV_71_binnenwerk.indd 13

Catawiki is daarbij voorbeeld, maar ook toekomstige financieringsbron.

Het is de parel die door de provincies tot waarde is te maken. Ook dit zit besloten in de overeenkomst met Economische Zaken. Met de lucratieve verkoop van Catawiki komt er voor vele tientallen miljoenen euro’s aan vermogen beschikbaar die kan worden ingezet voor nieuwe initiatieven.

De rol van de NOM bij Catawiki zit er zo’n beetje op, bevestigt NOMdirecteur Siem Jansen. “Na vijf tot zeven jaar is het tijd voor andere partijen.’’ Participatie is vooral bedoeld om te helpen bij de start, beklemtoont Jansen. “Dat is de rol die wij als NOM vervullen.’’ Het is zeker geen permanente deelneming. In 2015 werd verkoop van Catawiki nog als te vroeg beoordeeld. Nu lijkt de tijd rijp voor het kroonjuweel. n Tekst: Bert de Jong

maart 2016

01-03-16 12:50

Innovatie en amb i el Tite

Innovatie van Frisian Motors met steun van NOM

Friese pionier met elektrisch vervoer A LLES IN

WAT OP DIESEL OF BENZINE RIJDT , DAT KAN OOK ELEKTRISCH .

B AKKEVEEN

BRENGT HET IN PRAKTIJK .

INVESTEERDER EN DE

EIGEN KRACHT EN MET STEUN VAN EEN

NOM.

14

ZV_71_binnenwerk.indd 14

OP

F RISIAN M OTORS

maart 2016

01-03-16 12:50

U

it het niets kwam Frisian Motors. Een voorloper met voertuigen op groene energie.

Frisian Motors is een mooi voorbeeld van nieuwe maakindustrie.

In Nederland is wel veel kennis over accu-aandrijving, maar het maken blijft er bij.

Het is 2009. In de schuur bij zijn woning in Bakkeveen knutselt Theo de Jong aan een elektrische zitmaaier,

een klein tractortje op accu’s. Hij test het op zijn eigen gazon. Het moet een gat in de markt zijn. De Jong proeft zelfs al de smaak van succes. Hij heeft snel een paar gemaakt en ook vlot verkocht.

De economische crisis is weliswaar voelbaar, maar hier valt een boterham mee te verdienen, daarvan is De Jong overtuigd. Met veel plezier hoort hij de enthousiaste reacties. Op beurzen

15

ZV_71_binnenwerk.indd 15

steekt hij zijn voelhorens uit en luistert naar klanten. Hij weet het dan zeker, er is een markt.

Jaren heeft De Jong zitten broeden.

Hij haalde een voertuig uit China, een ondermaats product. Alleen het chassis bleef over. De rest kreeg niet de goedkeuring van De Jong.

Helemaal opnieuw heeft hij de auto daarna geassembleerd, naar zijn eisen. De basis van het eigen bedrijf is met eigen financiĂŤle middelen gelegd.

maart 2016

01-03-16 12:50

Innovatie en ambitie

“Ik maakte van mijn hobby mijn werk” “Ik maakte van mijn hobby mijn werk’’, zegt De Jong. Na zijn opleiding tot elektrotechnicus werkte hij vele jaren in de ict en telefonie, ook als zelfstandig ondernemer. Het was bij nacht en ontij, het leven turbulent.

Nu reist hij over de hele wereld om samen met anderen iets nieuws te ontwikkelen. “Dit is wel veel mooier, moet ik zeggen.’’

Grote sprong Het is nu 2016. De schuur bij het huis is te klein geworden. In een grote loods in Bakkeveen zetelt het bedrijf Frisian Motors. In 2015 zijn er tachtig elektrische voertuigen gemaakt en voor 2016 staat een grote groei op stapel. Het doel is om er 140 te maken. Alles is voorbereid voor “een grote sprong’’.

Theo de Jong (41) is overtuigd van het verdere succes. Het is nog maar het begin, maar hij is erbij als het gaat om het pionieren in de markt voor elektrische voer- en werktuigen.

Ze rijden op landgoederen, in bossen van Staatsbosbeheer, op de Waddeneilanden, in tuinbouwkassen en op campings. Inmiddels heeft Frisian Motors vijf modellen voor velerlei doelen.

Nee, het zijn bij hem geen normale auto’s. Het is de niche van klein vervoer voor vier of zes personen en van specials als een elektrische zitmaaier of een elektrisch manusje-van-alles die in een oogwenk omgetoverd kan worden

tot bijvoorbeeld shovel, sneeuwschuiver of sleuvengraver. Het is een multifunctionele krachtpatser met twaalf verschillende opties.

Vleugels krijgen Dezelfde kracht heeft ook zijn bedrijf.

De NOM (Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij) helpt Frisian Motors vleugels te krijgen. Er is in 2014 een lening van €200.000 in rekening courant verstrekt, als ‘aanjaagfinanciering’. Het is meer dan alleen het geld, beklemtoont De Jong. “Het is een bevestiging dat we op het goede spoor zitten.’’

Dat de NOM meedoet, dat opent deuren, merkt De Jong. “De NOM brengt je met anderen in contact, zorgt voor het delen van kennis en expertise. Bovendien staat het goed en geeft het vertrouwen als de NOM meedoet in je bedrijf. Het is ook niet niks, het is een zware selectie bij de NOM, ik heb een pittig gesprek gehad. Je moet je huishouding op orde hebben.

Maar het scherpt je ook op.

We worden er beter van.’’

Voor de NOM is Frisian Motors een mooi voorbeeld van een innovatief en duurzaam bedrijf. Dit is aansprekend en ook inspirerend voor andere ondernemers in het Noorden voor wie de NOM een steun wil zijn. Maar het is geen gratis geld, ook de NOM rekent in tarieven van risicokapitaal en dan geldt een rente van 8 tot 10 procent.

16

ZV_71_binnenwerk.indd 16

Private investeerder De steun van de NOM is voor de verdere groei. Toen Frisian Motors al had bewezen dat er potentie in het bedrijf zat. Veel eerder was het een private investeerder die De Jong echt hielp met startkapitaal. Nu is deze ook aandeelhouder, voor 40 procent, de overige 60 procent is van De Jong.

“Maar deze investeerder is meer, hij is ook klankbord. Elke maand is er overleg.’’

Het was op het goede moment. De Jong kwam niet verder met zijn bank.

“Ze vonden het een fantastisch plan bij Rabobank. Maar het was helemaal nieuw, ze hadden geen referentiekader. Dan moet de bank kiezen tussen een groen of rood lampje. Dus rood in dit geval.’’ Hij begrijpt het niet helemaal. “Het is wel de bank die in televisiereclame laat zien mee te willen doen aan innovatie met grote velden zonnepanelen voor groene energie.’’

Voor heel innovatieve bedrijven zijn bij banken nog steeds weinig mogelijkheden, zo is de vaststelling van De Jong. “Er is geen vergelijkingsmateriaal. Dan wordt het beschouwd als te hoog risico.’’ Hij ziet het algemeen als een lastig vraagstuk voor starters.

“Ik had zelfs voorsprong. Er waren al vijftien auto’s verkocht, er was al cashflow. Ik had al veel onderzoek gedaan, de markt verkend. In die zin bezie ik mijn bedrijf niet meer als hoog risico’’. Het eerste jaar was het hoogste risico, slaat het wel of niet aan, en dat was al bewezen.

maart 2016

01-03-16 12:50

Klanten helpen Met zijn bankpasje kan hij pinnen.

Maar rood staan, ho maar. Binnenkort stapt hij geheel over naar Triodos Bank. De bank met de groene grondslag past bij Frisian Motors.

En andersom ook. Zijn bedrijf wekt algemeen sympathie. Klanten helpen zelfs met hun netwerk mee aan de uitbouw.

Zulke ambassadeurs zijn internetondernemer Ben Woldring, tevens lid van de raad van commissarissen van NOM. Hij rijdt nu rond in een voertuig van Frisian Motors. En ook Pieter van Vollenhoven. “Het voordeel van deze auto’s is dat je er ook mee op de weg mag. Ze zijn door de Rijksdienst voor Wegverkeer goedgekeurd. En het lukt ook nog om zo’n zestig kilometer per uur te rijden. Ideaal dus voor vervoer in de eigen omgeving.’’

Kosten Het concept van Frisian Motors is eigenlijk simpel. Theo de Jong kijkt naar bestaande voertuigen die draaien op diesel of benzine. “Dat scheelt veel in ontwikkelkosten. Wij bouwen ze om naar elektrische voertuigen. Zo’n chassis komt kaal naar Bakkeveen, wij assembleren het geheel en verzorgen het elektronische gedeelte en de elektrische aandrijving en maken deze af op de wensen van de klant.’’

De Jong heeft een wijze van werken die kostenbesparend is. Het bedrijf heeft vijf werknemers en krijgt in drukke tijden aanvulling van zzp’ers.

“We hebben inmiddels zoveel routine opgebouwd dat zij voor een vast bedrag per auto deze assembleren.’’

Het maakt dat er veel flexibiliteit is in de organisatie.

Seizoen Frisian Motors is een seizoensbedrijf, beklemtoont De Jong. In de eerste helft van het jaar is 70 procent van de omzet al binnen. “We kunnen het ons veroorloven om aan het eind van het jaar een paar weken vrij te zijn, onze uren zitten er dan al op’’, zegt hij lachend.

In het begin van het jaar kriebelt het echter al snel. Zoals It Fryske Gea de voertuigen inzet bij natuur- en landschapsbeheer, zo zijn het strandpaviljoenhouders die er zonder stank of lawaai mee over het strand gaan om te bevoorraden en de parasols te verzamelen.

En groenbedrijven en manegehouders kunnen uit de voeten met de multifunctionele alleskunner.

De financiële voordelen zijn er, onmiskenbaar. Voor €11.000 heeft iemand al een basismodel. Anders dan bij gewone auto’s hoeft er geen bpm-heffing te worden betaald, is er geen bijtelling in de wegenbelasting verschuldigd. Voor ondernemers geldt dat er de mogelijkheid is voor aftrek vanwege een groene investering en sommigen kunnen met een beetje geluk zelfs subsidie los peuteren.

De kleinste supermarkt van Nederland, Vrouwe Jakoba op Schiermonnikoog steelt de show met elektrisch rijden voor het bezorgen van boodschappen en maaltijden. In vier jaar tijd is er in de Transporter van Frisian Motors al 20.000 kilometer op het autovrije eiland afgelegd.

Frisian Motors doet vooral zaken in Nederland. “Goed voor 90 procent van onze omzet’’, zegt De Jong. In 2016 moet een groter deel van de omzet uit andere Europese landen komen.

“Dat is onze ambitie. Ik denk dat er vooral in de Scandinavische landen veel mogelijkheden zijn. Daar is men al veel verder in het denken over energiebewust leven en werken.’’ n

Statement met groen “Bedrijven willen graag het statement maken dat ze milieuvriendelijk werken’’, licht De Jong toe.

17

ZV_71_binnenwerk.indd 17

“Bedrijven willen graag het statement maken dat ze milieuvriendelijk werken”

Tekst: Bert de Jong

maart 2016

01-03-16 12:50

Varen op een

Mississippi-schip De Frisian Queen biedt ruimte aan 40 tot 185 personen.

Aan boord kunt u genieten van onze uitgebreide keuken.

Het schip is uitermate geschikt voor feesten en partijen.

Het is ook mogelijk om het schip te gebruiken als trouwlocatie.

Snel & servicegericht voor professional en particulier

Maak eens vrijblijvend een afspraak om partyschip de Frisian Queen te bekijken.

sijperdaverhuur.nl

Het is zeker de moeite waard!

0900 7474747

www.frisian-queen.nl

Vertrouw op Sijperda blauw.

Fam. Meeter – It Stalt 1 – 8491 DV Akkrum – Tel. (0566) 650 030

OP ING IN FRYSLÂN!

EEN NIEUWE EN UNIEKE VAAR- EN EETBELEV

HET

H EEGERMEER

ORGANISEERT

R ABOBANK S NEEK -Z UIDWEST F RIESLAND , IN SAMENWERKING MET

O TTENHOME H EEG ,

KOMENDE ZOMER VOOR DE TWAALFDE KEER DE

R ABO B EDRIJVEN Z EILCOMPETITIE .

Fetze Gaastra, accountmanager MKB van de Rabobank: "Wedstrijdzeilen verveelt nooit en is een leuke manier om relaties te onderhouden en nieuwe relaties op te doen. Je treft op die avonden mensen van allerlei bedrijven en instellingen; op het water als tegenstander en bij de aftersail als relatie". Fetze zeilt iedere wedstrijd met verschillende collega’s van de bank.

Tussen april en september strijden de bedrijventeams op zeven avonden om de hoogste vijf plaatsen. Die selectie zeilt in de nacompetitie tegen de Groninger teams om de jaarlijkse wisselbeker.

Hoewel onze sloep een kleurrijke en roemruchte geschiedenis heeft als voormalig reddingssloep op een marineschip, scheppen wij daar niet graag over op. In plaats daarvan bieden wij een eerlijke, pure en Friese beleving.

Niets meer en niets minder.

Op Dé Sloep fan Fryslân komen meerdere werelden samen. Het roemruchte verleden

van de reddingssloep, de beleving van het Friese Merengebied en de dynamiek van het zakenleven. Dit allemaal met elkaar gecombineerd in een luxe en culinaire ambiance. Op de sloep, terwijl u vaart.

Uw personeelsuitje, zakelijke trip of familieaangelegenheid verdient het elan van Dé Sloep fan Fryslân. Reserveer snel via onze website!

35 opvarenden | Hoogwaardige ambiance | Culinaire arrangementen

Pontdyk 8F | 8525 GG Langweer | Telefoon (0513) 499 010 | info@desloepfanfryslan.nl

ZV_71_binnenwerk.indd 18

"Zeilen is net als in het bedrijfsleven: werken in een team, scherp focussen, de kop erbij en het zo goed doen als je kan. En of het die ene wedstrijd nou wel of niet helemaal ging zoals je wilde, je start gewoon de volgende wedstrijd weer vol goede moed" aldus Fetze.

De Rabo zeilcompetitie staat open voor alle bedrijven en instellingen in het Noorden. Geïnteresseerd? Kijk voor meer informatie en aanmelden op www.juistekoers.nl

01-03-16 12:50

Column Financieren

Gestapeld financieren: de bomen en het bos…

Eit van der Molen | Financieringsadviseur Priore accountants en belastingadviseurs

O

ndanks dat het economisch beter gaat, worden investeringen steeds vaker niet meer alleen rechtstreeks door de bank gefinancierd in de vorm van een lening of een rekening-courant krediet, maar worden daarvoor ook andere bronnen gebruikt. Een veel gehoorde term in dat verband is ‘gestapeld financieren’. Gestapeld financieren komt in essentie neer op het verder kijken dan de bekende traditionele financieringsvormen.

Hierbij zijn er meerdere varianten te bedenken.

De bank kan voor de financiering van een investering (pand, bedrijfsmiddelen, voorraden), werkkapitaal of een overname zelf meerdere varianten bedenken. Naast een bancaire lening kunt u bijvoorbeeld denken aan leasing en factoring: financiële producten welke verzorgd kunnen worden door de bank zelf of (meestal) door direct aan de bank gelieerde partijen.

Een andere wijze van financieren richt zich op het combineren van verschillende alternatieve financieringsvormen, veelal nog steeds in combinatie met een bancaire financiering. Denk hierbij bijvoorbeeld aan crowdfunding, familie, private

investeerders, Qredits, subsidies, leveranciers of de NOM. Steeds vaker is dit eenvoudigweg noodzakelijk, omdat de mogelijkheden van de traditionele bankfinanciering als gevolg van de strakkere financieringseisen niet voldoende blijken te zijn. Soms kan het zelfs wenselijk zijn om eerst te onderzoeken hoeveel geld er ‘uit de markt’ gehaald kan worden, alvorens naar de bank te stappen. Er bestaan tegenwoordig zelfs al investeringsplatforms, waarop MKB ondernemers gekoppeld kunnen worden aan (vermogende) investeerders. Een soort Funda, maar dan voor financieringen. Een voorbeeld hiervan is het platform Xattu.com.

Welke vorm en mix er ook gekozen wordt, het doel is in alle gevallen uiteindelijk om te komen tot een financieringsstructuur waarin optimaal gebruik wordt gemaakt van de verschillende financieringsvormen en waarbij de voorwaarden volledig op elkaar zijn afgestemd. Daarbij vormt het managen een essentieel onderdeel van het gehele proces, teneinde alle partijen gelijktijdig bij elkaar te laten komen en om bijvoorbeeld het verdelen van de zekerheden goed op elkaar af te stemmen. Een financieringsadviseur,

19

ZV_71_binnenwerk.indd 19

of beter gezegd financieringsregisseur, is een specialist die het gehele proces begeleidt van A tot Z en op basis van inhoud en kennis van zaken handelt en stuurt en de contacten met de diverse betrokkenen onderhoudt.

De directe samenwerking met de accountants en fiscalisten van Priore waarborgt daarbij dat de financiële uitgangspunten in alle gevallen correct zijn. Door al vroegtijdig in het financieringsproces mee te kijken, kunnen we op een efficiënte manier tot een optimale stapeling van financieringsvormen komen en wordt de ondernemer adequaat en onafhankelijk geadviseerd over de wijze van financieren en de betekenis hiervan voor de onderneming.

In de complexe wereld van de bedrijfsfinancieringen kan een onafhankelijke adviseur u als ondernemer door de bomen het bos weer laten zien, waardoor u de ruimte houdt om te kunnen blijven doen wat u uiteindelijk het liefste doet: ondernemen! n

maart 2016

01-03-16 12:59

Innovatie en ambitie

Extra impulsen voor Friese bedrijven M ILJOENEN

EURO ’ S ROLLEN VOOR DE

F RIESE

DE KOMENDE JAREN WORDEN VERSTERKT .

DE

ECONOMIE .

M ET

RUIM

€366

MILJOEN ZAL DEZE

ACCENTEN LIGGEN OP INNOVATIE , EXPORT EN

SAMEN DE SCHOUDERS ERONDER .

20

ZV_71_binnenwerk.indd 20

maart 2016

01-03-16 12:50

E

r wordt in Fryslân werk gemaakt. Letterlijk, want de werkgelegenheid krijgt de komende jaren de hoogste prioriteit.

Er is alle reden voor: de Friese werkloosheid loopt maar mondjesmaat terug.

De Friese economie herstelt zich wel, maar het herstel is broos. De zwaarste naoorlogse economische crisis eist zijn tol. Na de krimpjaren 2012 tot en met 2014 is er sprake van een lichte groei,

kleiner dan in andere delen van Nederland.

Het Friese provinciebestuur heeft grotere ambities. Daarom wordt in het economisch beleidsplan ‘Wurkje mei Fryslân’ een lans gebroken voor versterking van het midden- en kleinbedrijf. “Wij willen het midden- en kleinbedrijf in staat stellen om te excelleren’’, zegt verantwoordelijk gedeputeerde Sander de Rouwe.

Fryslân in de achterhoede. Samen met Drenthe, Flevoland en Zeeland neemt Fryslân nog geen 7 procent van de Nederlandse exportwaarde voor zijn rekening. Uit onderzoek blijkt dat er veel meer kansen liggen maar die blijven nu nog onbenut.

De provincie Fryslân is wel degelijk een ondernemende provincie. Door een breed midden- en kleinbedrijf is er ook een stevig fundament.

Bedrijven lokken Er is weliswaar trots over het ondernemersklimaat in Friesland, maar geen tevredenheid. Het Friese provinciebestuur pakt de koe daarom bij de horens. “We komen met extra impulsen voor het Friese bedrijfsleven’’, kondigt De Rouwe aan.

Er wordt meer inzet geleverd om het midden- en kleinbedrijf te faciliteren en er komt meer nadruk op het lokken van bedrijven naar Fryslân.

“We komen met extra impulsen voor het Friese bedrijfsleven” Hulp met een netwerk wordt als belangrijk gezien. Of begeleiding met het zoeken naar expertise of bij het vinden van subsidies voor het aanjagen van investeringen. Wie een groep willekeurige ondernemers vraagt naar ervaringen bij het aanvragen van subsidies krijgt een koude douche. Slechts een kwart heeft ooit subsidie aangevraagd.

Alle moeite en papierboel is menig ondernemer te veel van het goede.

Nog niet goed genoeg Er is geloof in de eigen kracht van de Friese economie, maar de cijfers spreken ook. Op een aantal lijstjes scoort Friesland niet goed genoeg.

Commissaris der Koning John Jorritsma loopt zich het vuur uit de sloffen om in binnen- en buitenland deuren voor Friese bedrijven te openen, maar duidelijk is dat er op het gebied van internationaal ondernemen nog veel valt te winnen.

Wat betreft export blijft Fryslân achter op het landelijk gemiddelde. Dat is een mild oordeel, want feitelijk zit

21

ZV_71_binnenwerk.indd 21

Van oudsher is het een provincie van melk en water en dat zijn ook de sterke troeven voor de toekomst. De Dairy Campus en de Water Campus tonen aan dat Fryslân hierin nog steeds wereldspelers van formaat zijn.

Onvoldoende Maar met een kritische blik is de constatering ook dat Fryslân onvoldoende scoort op zaken als innovatie, organiserend vermogen en export. Het feit dat het bedrijfsleven amper grote spelers heeft, is een nadeel. Er is bovendien relatief veel mkb verspreid over de hele provincie. Een groot deel van deze ondernemers heeft er moeite mee om samenwerking te vinden met bijvoorbeeld andere bedrijven of met kennisinstellingen.

Het midden- en kleinbedrijf vindt het af en toe lastig elkaar te vinden en elkaar te versterken. Een klein deel van de ondernemers voelt zich bijvoorbeeld vertegenwoordigd door werkgeversvereniging VNO-NCW. Sommigen putten meer energie en verbinding uit de plaatselijke ondernemersvereniging.

maart 2016

01-03-16 12:50

Innovatie en ambitie

Drachten als voorbeeld De wijze waarop Philips in Drachten de katalysator is voor innovatie bij zoveel andere bedrijven, is een lichtend voorbeeld. De hieruit voortgekomen Innovatiecluster Drachten is voor veel bedrijven een impuls geweest.

Dit is een samenwerking van hightech bedrijven die kennis delen, gezamenlijk producten maken en technische talenten binden aan de regio.

“Op dit vlak kunnen nog veel punten worden gescoord.”

Op dit vlak kunnen nog veel punten worden gescoord. Friesland staat laag op de landelijke innovatie-index. Niet vreemd ook, want meer dan de helft van de innovatieprojecten vindt in de Randstad plaats. Bovendien is het een gegeven dat Friese bedrijven op het terrein van innovatie vooral volgers zijn, of met innovaties amper een rol van betekenis spelen.

Aanjagen Geen tijd te verliezen, vindt het Friese provinciebestuur. Dus wordt er de komende vier jaar vol ingezet op het aanjagen van innovatief ondernemen.

Er ligt nu een keur aan maatregelen.

Het verder ontwikkelen van het Innovatiecluster Drachten is er een van, het opzetten van een masterplan voor ‘Smart Factories’ een andere.

Hoofdpunt op de agenda is het Innovatiepact Fryslân, waarmee projecten in de provincie Fryslân zullen worden aangemoedigd. Het innovatief vermogen van het Friese bedrijfsleven en dan in het bijzonder het midden- en kleinbedrijf moet zo fors worden vergroot.

Het blijft niet bij woorden, ook de provincie Fryslân trekt de beurs.

Om bijvoorbeeld ondernemers in het

midden- en kleinbedrijf te helpen met risicodragend krediet voor innovatieve investeringen, is er €6 miljoen beschikbaar in het Doefonds Fryslân.

De ambitie van het provinciaal bestuur is om de innovatiekracht te versterken en daarbij vooral het accent te leggen op versterking van het MKB, de belangrijke pijler onder de Friese economie en arbeidsmarkt. Innovatie wordt gezien als een bron van nieuwe werkgelegenheid en groei.

Daden Geen woorden, maar daden, is de oproep van Friese politici. Een economische beleidsvisie is mooi, maar het

Vaart maken Er wordt vaart gemaakt. Op een informatiebijeenkomst van Friese ondernemers en statenleden in januari was er waardering voor de nieuwe ambities. Maar tegelijk ligt de realiteit op tafel dat het in Fryslân heel veel kleine bedrijven zijn: “Se binne lyts en allinnich.’’

De ondernemers Anne-Jan Zwart van Ecostyle, John Vernooij van Omrin, Bart Hakbijl van Holiday Ice, Jouke de Vries van Campus Fryslân en Eise van der Sluit van SNN zijn het klankbord voor de statenleden. Ook zij zijn pleitbezorgers voor investeringen in kennis en innovatie. De elfde faculteit in Leeuwarden, prima.

Maar er is ook een waarschuwing, want het is zaak om aansluiting te houden bij de werkelijke arbeidsmarkt en bij het aanwezige arbeidspotentieel. Met andere woorden: zorgen we ook voor banen voor de vmbo’ers en de mbo’ers?

En bovendien, het economisch beleid mag zich niet alleen richten op de vier centrumplaatsen Leeuwarden, Drachten, Sneek en Heerenveen.

Statenleden hebben dit in de oren geknoopt en hameren bij voortduring op de eis dat economisch beleid van de provincie ten goede moet kunnen komen aan heel het Friese platteland.

De snelheid van de economische ontwikkelingen is een ander zorgpunt van de expertgroep. Het vraagt snel schakelen. Maar af en toe is er geen aansluiting. En ja het organiseren van kracht van ondernemers is een punt van aandacht: “Undernimmers ha elkoar sa folle ferhalen te fertellen.’’

22

ZV_71_binnenwerk.indd 22

“Geen woorden, maar daden”

maart 2016

01-03-16 12:50

moet werkgelegenheid opleveren.

En dit moet ook meetbaar zijn. Het moet meer zijn dan een creditcard om miljoenen aan het bedrijfsleven uit te delen.

concrete oplossing voor hulp bij de opvolgingsproblemen van zo’n vijfhonderd familiebedrijven in Fryslân. Er zijn duizenden arbeidsplaatsen mee in het geding.

Er komt concreet een Fries Ondernemersloket in Leeuwarden.

Dit moet bedrijven helpen bij innovatie, subsidie of het zoeken van samenwerking. Een andere is een

Katalysator Alle middelen worden ingezet, ook alle manifestaties rond Culturele Hoofdstad 2018. In het Europa van 2020 moet Fryslân dan bekend staan

23

ZV_71_binnenwerk.indd 23

als een veerkrachtige provincie die maatschappelijk en economisch voordeel haalt uit duurzame innovaties in een aantrekkelijke omgeving. CH2018 moet daarvoor volgens de provincie Fryslân de katalysator zijn. Voor veel ondernemers klinkt dit nog abstract. n Tekst: Bert de Jong

maart 2016

01-03-16 12:50

Innovatie en ambitie

Sauzenfabrikant Oliehoo rn Drachten innovatie sa m S AUZENFABRIKANT O LIEHOORN D RACHTEN

S

UIT

H OORN

OM TE KUNNEN EXPERIMENTEREN EN TE INNOVEREN .

ausproducent Oliehoorn in Hoorn zoekt de innovatie in Drachten, samen met het onderwijs. Vanaf zomer 2016 gaan zes werknemers er aan de slag met het ontwikkelen en produceren van speciaalsauzen.

Oliehoorn betrekt bij deze

innovatieslag de hogescholen Van Hall Larenstein in Leeuwarden en InHolland in Amsterdam.

Studenten van de Leeuwarder opleiding levensmiddelentechnologie zullen vooral betrokken worden bij

24

ZV_71_binnenwerk.indd 24

KIEST VOOR EEN KLEINE FABRIEK IN

nieuwe sausrecepturen, onder andere sauzen zonder E-nummers. Hun collega’s van InHolland zullen zich richten op consumentenonderzoek en smaakpanels. De wensen van consumenten veranderen snel, is de constatering. Met speciaalsauzen wil

maart 2016

01-03-16 12:50

o rn zoekt in a men met scholen Oliehoorn zo dicht mogelijk op de nieuwe smaakwensen zitten.

“De samenwerking met hogescholen is belangrijk’’, zegt commercieel directeur Arjan Dijk. Er is sprake van en win-win-situatie, vindt hij.

“Het beroepsonderwijs kan zo meer aansluiten bij de praktijk en de studenten kunnen ons helpen om onze onderscheidende en innovatieve positie in de sauzenmarkt te behouden.’’

Nieuwe concepten In de Drachtster fabriek zal volop worden geëxperimenteerd. “Oliehoorn is op zoek naar nieuwe concepten die aansluiten bij trends in de markt’’, legt Arjan Dijk uit. Oliehoorn wil zich onderscheiden met een nieuw productassortiment, onder andere met sauzen met verse ingrediënten.

Het is een opvallende keuze om in Drachten een nevenvestiging te beginnen. Want in Hoorn staat al een groot, nieuwgebouwd fabriekscomplex. Het familiebedrijf is snel zo groot geworden dat er in Hoorn amper de juiste aandacht is te vinden voor de kleine specialiteiten, verduidelijkt Dijk.

Ook kleinere volumes Vijfduizend kilogram mayonaise of tomatenketchup per uur is een fluitje van een cent. Maar in zo’n productiestroom is het lastig om ook speciaalsauzen te maken. Dijk: “Daar zijn de machines niet op ingesteld en voor de medewerkers geldt eigenlijk hetzelfde.’’

Met in het achterhoofd de grote wens om in kleinere volumes te kunnen produceren viel een belangrijk besluit:

25

ZV_71_binnenwerk.indd 25

een aparte lijn in een tweede vestiging en wel in Drachten, in de voormalige biologische zuivelfabriek van Friesland Campina. Veel materieel is nog aanwezig, ook het laboratorium.

Friese genen Algemeen directeur Wim Dijk had de Drachtster fabriek al langer in het vizier. Hij woont nog steeds in Bakkeveen, waar hij decennia werkte bij de horecagroothandel van Van der Velde. Totdat hij in 1999 de kans kreeg om van Klaas van Kalken de door hem in 1981 opgerichte sauzenproducent Oliehoorn over te nemen.

Vader Wim Dijk en zoon Arjan Dijk zijn niet uit Friesland weg te krijgen, ook al staat hun familiebedrijf aan de overkant van het IJsselmeer.

Ze blijven wonen in respectievelijk Bakkeveen en Sneek. Maar het werk zit in Hoorn. Vorig jaar nog is de in 2008 gebouwde nieuwe fabriek uitgebreid om de snel gestegen vraag naar sauzen en frituuroliën verder te kunnen opvangen. n

Tekst: Bert de Jong

maart 2016

01-03-16 12:50

Innovatie en ambitie

Verffabrikant Motip groeit in Wolvega met groot magazijn zonder mensen

26

ZV_71_binnenwerk.indd 26

maart 2016

01-03-16 12:50

I NNOVATIE

TELT VOOR VERFFABRIKANT

M AGAZIJN

EN DISTRIBUTIE ZIJN EIND

ER

M OTIP D UPLI

2017

IN

W OLVEGA .

VOLLEDIG GEAUTOMATISEERD .

KOMT IN HET NIEUW TE BOUWEN COMPLEX BIJNA GEEN MENS MEER AAN TE PAS .

E

r komt straks bijna geen mens meer aan te pas in het nieuwe magazijn van Motip Dupli in Wolvega. Alles loopt eind 2017 op rolletjes in de volledig geautomatiseerde opslag.

De verwachting is dat de huidige mankracht het werk kan verstouwen.

Naar alle delen van de wereld gaan de verven van Motip Dupli in Wolvega.

De groei is zo groot dat er nodig een

forse uitbreiding moet komen.

Op maar liefst drie hectare terrein komt in de loop van 2017 een majestueus nieuw gebouw van 18 meter hoogte. Het kan zo plaats bieden aan tienduizend pallets vol verfblikken en spuitbussen.

De productiegroei bij de Wolvegaster vestiging van het internationaal opererende concern Motip Dupli is ieder jaar 5 tot 10 procent.

“We hebben nu zoveel schaalgrootte dat een zo grote investering in magazijn en distributie verantwoord is’’, legt Wino de Jong uit.

Motip Dupli is Europees grootste producent van spuitbusverven.

Het bedrijf richt zich op autolakken, doe-het-zelf en industriële markten.

Bij Motip Dupli in Wolvega werken gemiddeld over het jaar driehonderd mensen, afhankelijk van de seizoensdrukte. In het voorjaar is de vraag naar spuitbussen met verf altijd groter.

Naast spuitbussen in veel kleuren produceert Motip Dupli ook lakstiften en plamuren en technische producten als remmenreiniger en siliconenspray.

“We voeren 25.000 artikelen’’, verduidelijkt De Jong. Met dat aantal in het achterhoofd was het besluit voor een volledig geautomatiseerd opslag- en distributiesysteem snel genomen.

“Het is de weerslag van de revolutie die er gaande is in technologie en informatie’’, verklaart De Jong.

“Je kijkt heel scherp naar kosten om voor de toekomst concurrerend te kunnen blijven. Dan moet je dit soort stappen nemen.’’

De investering van in totaal €15 miljoen zit niet eens zo zeer in het grote pakhuis als wel in het

27

ZV_71_binnenwerk.indd 27

volledig geautomatiseerde opslag- en distributiesysteem. Het gebouw staat er snel, maar daarna komt de echte klus. Dit is ook de grote kostenpost.

Bovendien wordt er veel geld gestoken in brandbeveiliging met toepassing van een CO2-blusinstallatie. De eisen zijn streng omdat het gaat om een vestiging met brandbare stoffen.

Motip Dupli heeft gekozen voor de

“We bouwen dit voor nu, maar ook voor de verre toekomst” CO2-methode omdat deze effectief en efficiënt is en weinig opruimkosten nodig heeft. Het vuur wordt gesmoord door het gas.

Motip Dupli geeft daarnaast veel aandacht aan duurzaamheid.

“We bouwen dit voor nu, maar ook voor de verre toekomst’’, zegt De Jong.

Het nieuwe magazijn wordt met een corridor verbonden met het bestaande complex van Motip Dupli in Wolvega.

Ook voorziet het plan in verplaatsing van het parkeerterrein en de aanleg van een parkeerplaats voor overnachtingsmogelijkheden op eigen beveiligd terrein. n

Tekst: Bert de Jong

maart 2016

01-03-16 12:50

Productenvisie

Boekje 'Wachtwoord vergeten' W

ie kent het niet?

Na de vakantie ben je alle wachtwoorden vergeten.

Met het boekje ‘Wachtwoord vergeten’ komt hier verandering in. Het boekje biedt op 30 pagina’s ruimte aan 60 wachtwoorden. Maak je ergens een nieuw account aan dan kan je het gelijk in dit boekje noteren. Zo vergeet je nooit meer een wachtwoord! n www.megagadgets.nl

Thristy bird watertap W

ater is gezond! En toch vergeten we vaak genoeg te drinken. Zet deze vrolijke Qualy Thirsty bird watertap neer op je bureau en je wordt er steeds aan herinnert een glaasje water te tappen. Er passen koppen tot 15 centimeter hoog onder de tap. Heb je een kop die hoger is? Zet de tap dan op het randje van je bureau, zodat elke kop past! n www.fonq.nl

Mini voetbalset H

et is heel belangrijk om af en toe te ontspannen op het werk. Met de Desktop Foosball Stationery Set kun je stiekem voetballen tegen je collega. De set bestaat uit twee voetballers, een bal en twee potloden. De voetballers (gummen) schuif je aan de potloden. Vervolgens is het de bedoeling dat je de bal (ook een gum) in het bijgeleverde kartonnen doel van de tegenstander schopt. n www.ditverzinjeniet.nl

28

ZV_71_binnenwerk.indd 28

maart 2016

01-03-16 12:50

USB-hub K

en je dat? Dat je computer of laptop te weinig USB-ingangen heeft en je de hele tijd moet wisselen?

Vervelend, maar Kikkerland komt met de ideale oplossing: een USB-hub! Met maar liefst vier ingangen heb je altijd genoeg ruimte voor je hardware. Door zijn kleine, maar fijne formaat neem je hem bovendien overal mee naartoe! n www.gadgethouse.nl

Notitieboekset van drie K

en je iemand die een echte sportfanaat is? Dan horen deze notitieboekjes absoluut op zijn of haar bureau. De set bestaat uit drie notitieboekjes die je kunt gebruiken voor het bewaren van al je ideeĂŤn, schetsen of voor een potje ping-pong. Twee boekjes uit de set doen namelijk dienst als tafeltennisbatjes. n www.gadgethouse.nl

Desktop Aquarium H

eb je een eigen kantoor en kun je wel wat gezelligheid gebruiken? Overweeg dan de aanschaf van een huisdier. In dit prachtige desktop aquarium is ruimte voor een goudvis. Daarnaast biedt het aquarium ruimte aan al je pennen. Door hem aan te sluiten op een USB-poort kun je bovendien gebruik maken van de handige ingebouwde klok en kalender functie. n www.gadgethouse.nl

29

ZV_71_binnenwerk.indd 29

maart 2016

01-03-16 12:50

RechtsprT a iatke l

Professioneel in particuliere zaken W ELLICHT M ET

IS DE STAP OM NAAR EEN ADVOCAAT TE GAAN VAAK EEN GROTE OM TE NEMEN .

NAME ALS DIT GEPAARD GAAT MET EMOTIES .

AAN ECHTSCHEIDINGEN .

M AAR

DE EMOTIES HOOG OPLOPEN .

B IJ

DIT LAATSTE WORDT VAAK GEDACHT

OOK BIJ HUURZAKEN , STRAFZAKEN OF ERFRECHTKWESTIES KUNNEN

B IJ A BE

ADVOCATEN BEGRIJPEN WE DAT EN DAAROM DOEN WIJ ER

ALLES AAN OM DE SPREEKWOORDELIJKE DREMPEL ZO LAAG MOGELIJK TE MAKEN .

WE

BESTEDEN

NAAST DE JURIDISCHE KANT OOK AANDACHT AAN DE MENSELIJKE KANT VAN DE ZAAK .

P

er 1 maart 2016 gaat Abe Advocaten van start. Er zijn twee vestigingen: Heerenveen en Drachten. De specialismen binnen het kantoor zijn personen- en familierecht, strafrecht, erfrecht en huurrecht. Mocht u een probleem hebben op een van deze rechtsgebieden of wilt u enkel advies of simpelweg sparren, dan kunt u contact opnemen met Laura Ahlers of Jordan Deenen, de advocaten van Abe Advocaten. Samen met u zullen we beoordelen wat voor u de meest geschikte en meest wenselijke aanpak is.

U, als ondernemer, denkt wellicht dat dit alles niet op u van toepassing is.

U denkt voornamelijk aan solvabiliteit, liquiditeit en het eigen vermogen.

Maar heeft u wel eens nagedacht over de financiële gevolgen wanneer u gaat scheiden? Wat gebeurt er dan met de

(voortzetting van de) onderneming?

Dient u kinder- en/of partneralimentatie te betalen? Dit zijn misschien vragen waar u zich liever niet mee bezighoudt en waar u, wellicht, het antwoord ook helemaal niet op weet. Dan is het goed om te weten dat Abe Advocaten u met raad en daad kan bijstaan.

Een doemscenario waar u als ondernemer bijvoorbeeld mee te maken kunt krijgen: een hennepkwekerij wordt ontdekt in één van uw (beleggings)panden, terwijl u hier niet van op de hoogte was.

Het zou dan heel goed kunnen dat u wordt verdacht van medeplichtigheid aan het verbouwen van drugs dan wel de handel in drugs. Mocht deze situatie zich voordoen, dan is het aan te raden om direct contact op te nemen met Abe Advocaten, zodat wij u kunnen voorzien van advies.

Een verklaring afleggen waar u het later niet mee eens bent kan namelijk grote gevolgen hebben.

Wij kunnen met u bespreken of het benoemen van een vereffenaar tot een oplossing kan leiden of dat juist een verdelingsprocedure de meest verkieslijke route is.

Kortom: ook als ondernemer kunt u te maken krijgen met een ‘particulier’ rechtsprobleem. Vooraf gedegen advies kan vaak het escaleren van een geschil voorkomen. Neem daarom – op het moment dat u te maken krijgt met een kwestie binnen het personenen familierecht, strafrecht, erfrecht of huurrecht – contact op met één van de advocaten van Abe Advocaten.

Wij zullen u voorzien van advies op maat. n

Jordan Deenen en Laura Ahlers advocaten bij Abe Advocaten te Heerenveen

Het kan ook zijn dat u als ondernemer bijvoorbeeld te maken krijgt met een afwikkeling van een nalatenschap die al jaren vastzit, met andere woorden: u en de overige erfgenamen komen niet tot overeenstemming.

30

ZV_71_binnenwerk.indd 30

maart 2016

01-03-16 12:50

Column Geert Schaaij

Werken en sparen doet geld vergaren

W

ie er ooit over droomde op zijn oude dag rente te ontvangen op zijn vergaarde vermogen komt bedrogen uit. Sparen blijkt een verkeerde beslissing te zijn. Samen met een collega schrijf ik een boek over het verval van onze munt. Wij zijn ervan overtuigd dat het leed dat spaarders ondervinden nog veel erger kan worden. Maar is beleggen dan de oplossing? Deze week ontving ik een mail van een belegger in Royal Dutch Shell met de vraag of hij er goed aan doet zijn aandelen met verlies te verkopen en de opbrengst veilig tegen 1% op de bank te zetten.

Het beproefde gezegde “werken en sparen doet geld vergaren” kan in de prullenbak. Hoewel de spaarder een heel ander type mens was dan de belegger, kwamen deze twee typen mensen de laatste decennia van de vorige eeuw nader tot elkaar. Het vermogen werd verdeeld over sparen en beleggen. Dat ging lange tijd goed, tot op heden. De spaarder wordt opgejaagd en delft het onderspit. Met de jongste fiscale maatregelen is de spaarder wederom de pisang. Hij wordt geacht met wat grotere spaarbedragen een hoger rendement te maken, maar de toetreders van de afgelopen jaren ervaren dat anders.

Beurs is een achtbaan De effectenbeurzen vliegen op en neer, maar de laatste weken meer neer dan op. Beleggers worden er zeer onrustig van en stappen in groten getale naar vermogensbeheerders.

Sommige vermogensbeheerders in het Gooi hebben naar verluidt het hele rendement dat ze in 2015 voor hun clienten hadden behaald, nu alweer verspeeld. Wat kunt u doen om te voorkomen dat u dat overkomt?

Wanneer u hebt gekozen voor vermogensbeheer, is het goed om een second opinion te vragen. Ik kan dat niet genoeg benadrukken. U kunt met al uw vragen bij ons terecht en u krijgt altijd objectief antwoord.

Hoe weet u of uw rendement op een verantwoorde wijze tot stand komt?

Hoe weet u of het wel voldoende is wanneer u 8% rendement hebt behaald? Hoe weet u of u niet een heel groot risico loopt met de beleggingen die u in portefeuille hebt?

Wie zelfstandig belegt, maakt zijn eigen keuzes. Daarbij is het van belang te weten of u belegt om uw vermogen intact te houden of om van de revenuen te leven. Belegt u juist om uw vermogen te laten groeien voor later, of belegt u omdat u het gewoon leuk vindt? Iedereen belegt, al was het maar met een deel van het pensioen, maar niet iedereen heeft hetzelfde profiel. U moet goed weten wat uw doel is als u gaat beleggen, waarbij ik wederom een cliché van stal trek: spreiden, spreiden en spreiden.

Ik zou er niet over piekeren om aandelen RDS, Aegon of ABN AMRO te verkopen alleen maar omdat de koers daalt. De eerste en enige vraag moet zijn waarom de koers daalt.

Pas wanneer er een echte aanwijsbare reden is waaruit blijkt dat het met de onderneming slecht gaat, kan de echte belegger overwegen de aandelen te verkopen. Een speculant heeft natuurlijk andere beweegredenen, hij surft mee over de golven van de beurs en daar is niks mis mee.

In de over RDS gepubliceerde berichten wordt steeds weer vermeld dat het bedrijf het dividend wil handhaven en dat de overname van BG goed is voor de aandeelhouder.

Waarom blijft de koers dan maar dalen? Emotie! Een lage olieprijs en dalende aandelenkoersen brengen twijfel en onzekerheid. De tijd is uw vriend en het jaarlijks terugkerend dividend is uw vriend, de intrinsieke waarde is uw vriend.

Koersen stijgen, koersen dalen.

Beleggen is soms ook ondergaan.

Toets de fundamenten, wat u met behulp van onze site op elk moment kunt doen. De eerste weken van het jaar waren om gek van te worden.

Er waren dagen dat alle aandelen

31

ZV_71_binnenwerk.indd 31

rood waren gekleurd. Omdat beleggers alleen oog hebben voor hun eigen mandje met aandelen, slaat de vertwijfeling toe. Heb ik wel de juiste aandelen? Ben ik wel geschikt om te beleggen? ….

Een paar weken geleden was ik bij een makelaar die een jaar of acht geleden ook een beleggingsportefeuille had. Hoewel hij in het begin een fraaie winst realiseerde, daalden zijn aandelen al snel en verloor hij op papier 30% van zijn vermogen. Een half jaar later stegen zijn aandelen gelukkig weer en zodra hij zijn geld terug had, heeft hij snel alles verkocht. Wat was hij blij.

Ik vertelde hem dat hij de klassieke fout had gemaakt en vroeg hem of hij wel eens had uitgerekend wat zijn portefeuille nu waard was geweest.

Toen hij op mijn vraag ontkennend antwoordde, heb ik hem dat maar eens voorgerekend. Wat ben ik een sukkel, was zijn conclusie toen hij zag wat zijn toenmalige portefeuille nu waard was geweest. Ik heb hem maar niet verteld dat het dividend er ook nog bij opgeteld moest worden.

De moraal van dit verhaal? Laat u niet onzeker maken door dalende koersen, zeker niet wanneer er geen alternatieven zijn. Controleer regelmatig of de onderneming op koers ligt en of de fundamenten intact zijn. Sparen is ook beleggen, beleggen in geld. Nu is gebleken dat het safe geld een slechte belegging is, zult u op zoek moeten naar alternatieven. n Geert Schaaij www.beursgenoten.nl

maart 2016

01-03-16 12:51

5 JAAR GARANTIE

NU NU OP OP ALLE ALLE NISSAN NISSAN BEDRIJFSWAGENS! BEDRIJFSWAGENS!

EN EN TIJDELIJK TIJDELIJK ZEER ZEER VEEL VEEL VOORDEEL VOORDEEL BIJ BIJ ABD ABD NISSAN NISSAN

5 160 000 KM 160 000 KM

JAAR JAAR GARANTIE GARANTIE OP ALLE BEDRIJFSAUTO’S OP ALLE VAN NISSAN BEDRIJFSAUTO’S VAN NISSAN

DE DRIE ZEKERHEDEN VAN ONDERHOUD BIJ ABD NISSAN: DE DRIE ZEKERHEDEN VAN ONDERHOUD BIJ ABD NISSAN:

#1 #1

Wij garanderen de Wij garanderen de laagste kosten per laagste kosten per kilometer. kilometer.

#2 #2

Wij repareren niets Wij repareren zonder uw niets zonder uw toestemming. toestemming.

#3 #3

Gegarandeerd Gegarandeerd de beste service. de beste service.

DRACHTEN DRACHTEN HEERENVEEN HEERENVEEN

DE HEMMEN 1 DE HEMMEN 1 SKRYNMAKKER 26 SKRYNMAKKER 26

Tel: 0512 - 571 671 Tel: 0512 - 571 671 Tel: 0513 - 633 775 Tel: 0513 - 633 775

De ADAM

€ 279

p.mnd.

INCLUSIEF: • Wegenbelasting • Afleveringskosten • Verzekering • Onderhoud en reparatie

OPEL PRIVATE LEASE ONBEZORGD RIJPLEZIER, VOOR EEN VAST BEDRAG PER MAAND. Het enige dat je nog hoeft te doen, is tanken!

Jouw nieuwe Opel ADAM bestaat nog niet. Van de velgen tot het dak, zowel het interieur als het exterieur, de ADAM kun je zelf ontwerpen tot in ieder detail. En met Opel Private lease rijd je ’m al voor € 279 per maand. All-inclusive! Vergelijkbaar met het maandabonnement van bijvoorbeeld je telefoon, ben je voor een vast bedrag per maand verzekerd van ongekend rijplezier!

DRACHTEN De Knobben 25 • 9202 XH • Drachten • (0512) 51 44 55 HEERENVEEN Kattebos 162 • 8446 DB • Heerenveen • (0513) 62 21 00

W W W. S I TO N . N L

Gemiddeld brandstofverbruik en CO2-uitstoot: liter/100 km 5,1 – 4,2; km/liter 19,6 – 23,8; CO2 gr/km 119 – 99. Er is al een Opel Adam vanaf € 13.495. Leaseprijzen zijn incl. btw/bpm, kenteken- en recyclingkosten. Kijk voor de verkoopvoorwaarden op opel.nl

ZV_71_binnenwerk.indd 32

01-03-16 12:51

Autonieuws

Volkswagen Passat Variant GTE H

et Duitse Volkswagen heeft een nieuw paradepaardje: de Volkswagen Passat Variant. Het model komt uit het bouwjaar 2015 en is ditzelfde jaar benoemd tot auto van het jaar. De GTE is hierbij een gewilde uitvoering van de Passat Variant. Met een laadvermogen tot wel 1.613 liter is de Passat Variant GTE de ruimste plug-in hybride.

Het radio-navigatiesysteem ‘Discover Pro’ laat zich met zijn grote TFT-kleurentouchscreen intuïtief bedienen. Daarnaast zijn zaken als spraakbediening, een Bluetooth-functie, USB- en iPod-aansluiting niet vergeten.

Niet geheel onbelangrijk is dat de Passat Variant GTE voorzien is van

vele assistenten. De File-assistent zorgt ervoor dat u ook ontspannen kunt rijden in de file. De File-assistent houdt de Passat Variant GTE bij filerijden tussen de lijnen en zorgt voor voldoende afstand tot

Opel Mokka X

voorliggers. Kop-staartbotsingen behoren met deze assistent dus tot het verleden. De File-assistent loodst u zelfs veilig over smalle rijbaangedeelten en versmalde rijbanen bij wegwerkzaamheden. n

O

pel heeft een nieuwe uitvoering van de Mokka geïntroduceerd. De X in de naam van de nieuwe uitvoering symboliseert het avontuurlijke karakter van de auto. De nieuwste uitvoering van de Mokka is voorzien van led koplampen.

Naast een nieuw uiterlijk heeft de Mokka X ook een nieuw innerlijk gekregen. Het vernieuwde dashboard biedt plek aan een infotainmentsysteem, dat om weet te springen met Android Auto en Apple CarPlay.

Op motorisch vlak verandert er ook een en ander. Opel introduceert de 1.6 CDTI-dieselmotor die 110 pk en 300 Nm koppel levert.

De CO2-uitstoot van deze zelfontbrander ligt op 99 g/km.

Daarmee komt hij in aanmerking voor 21% bijtelling.

De Opel Mokka X verschijnt in het najaar van 2016 op de Nederlandse markt! n

33

ZV_71_binnenwerk.indd 33

maart 2016

01-03-16 12:51

Zakennieuws

Friese taal beschikbaar in Google Translate H

et is nu echt mogelijk: u kunt Google Translate gebruiken voor het vertalen van bijvoorbeeld Japanse woorden naar het Fries. Duizenden Friezen met een talenknobbel, hebben zich hier de afgelopen maanden voor ingezet.

Samen vertaalden zij meer dan

één miljoen woorden van het Engels naar het Fries.

“Met Google Translate zorgen we ervoor dat alle bewoners van de wereld met elkaar in gesprek kunnen gaan. Daar hebben we nu het Fries aan toegevoegd, vooral dankzij alle

Friezen die ons geholpen hebben”, zegt Pim van Feltz, de directeur van Google Nederland. Momenteel spreekt ongeveer 99% van de wereldbevolking een taal, die in Google Translate te vinden is. Dit betekent dat Friezen nu met vrijwel iedereen vrij gemakkelijk in de eigen taal kunnen communiceren.n

Subsidieregeling voor MKB moet Friese export versterken D

e Friese midden- en kleinbedrijven worden door een nieuwe subsidieregeling van de provincie Fryslân gestimuleerd om deel te nemen aan beurzen en handelsmissies in het buitenland. Het uiteindelijke doel van de subsidieregeling, met de naam International Business Fryslân 2016, is het versterken van

de Friese export. Maximaal de helft van de kosten voor een beurs of handelsmissie kunnen vanuit de provincie betaald worden.

Dit bedrag kan oplopen tot 4.000 euro. Door deze financiële bijdrage wordt het voor het Friese mkb eenvoudiger om zich over de landsgrenzen heen te profileren als aantrekkelijke handelspartner. n

Komst van Rijksuniversiteit Groningen/Campus Fryslân is een feit A

fgelopen maand kwamen de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), de gemeente Leeuwarden en de provincie Fryslân samen voor het tekenen van een overeenkomst over de vestiging van RUG/Campus Fryslân. Al in september 2015 werd er over de campus een principeakkoord gesloten, maar de concrete overeenkomst werd tot dusver niet ondertekend.

Het plan is dat de faculteit

vanaf september 2017 open is en minstens 15 jaar in Leeuwarden gevestigd zal zijn. RUG/Campus Fryslân wordt een residentieel college met een bacheloropleiding, een mastercollege en een graduate school. De faculteit zal naar verwachting een enorme impuls geven aan de Friese economie.

Er wordt gestreefd naar het binnenhalen van 1.000 studenten en 50 promovendi in zeven jaar. n

34

ZV_71_binnenwerk.indd 34

maart 2016

01-03-16 12:51

B

Duurzaam Bouwloket Fryslân is geopend A

an het begin van dit jaar is het Duurzaam Bouwloket Fryslân geopend. Bij de opening was een groot aantal wethouders en ondernemers uit de bouwsector aanwezig. Bij het bouwloket kunnen bewoners uit 24 Friese gemeenten, informatie inwinnen over duurzaamheidsmaatregelen.

Deze maatregelen kunnen zij weer toepassen op de eigen woning om deze toekomstbestendig te maken.

Er is onder meer veel informatie over het plaatsen van zonnepanelen beschikbaar. Tevens kunnen bewoners meer te weten komen over lokale gecertificeerde bedrijven en duurzaamheidsleningen. n

Vernieuwing Afsluitdijk levert groot aantal banen op H

et vernieuwen van de Afsluitdijk levert flink wat extra werkgelegenheid in SúdwestFryslân op, zo blijkt uit recent onderzoek. Dit onderzoek werd aan het einde van 2015 uitgevoerd door het onderzoeksbureau Ecorys. Het werk aan de Afsluitdijk zorgt tijdelijk voor zo’n 8.530 tot 8.710 banen. De gemeente Súdwest-Fryslân heeft aangegeven een groot deel van deze

beschikbare werkplekken te willen vervullen met werkzoekenden. Zo kan de werkeloosheid in de regio de komende jaren gaan dalen. “We willen dat de werkeloosheid de komende jaren fors naar beneden gaat, van 9,3% naar 5%. Dit betekent elk jaar 390 nieuwe banen erbij. Het werk aan De Nieuwe Afsluitdijk moet hier een mooie bijdrage aan gaan leveren”, aldus wethouder Maarten Offinga. n

Een miljoen euro beschikbaar voor jonge boeren T

ussen 1 maart en 15 april 2016 kunnen jonge boeren subsidie aanvragen bij de provincie Fryslân. Met deze subsidie kunnen zij moderne installaties en machines aanschaffen, die de mate waarin er

duurzaam wordt geproduceerd, verhogen. De provincie Fryslân heeft voor deze subsidieregeling met de naam ‘jongeboerenregeling’ 500.000 euro beschikbaar gesteld. Vanuit Europa wordt dit bedrag aangevuld

35

ZV_71_binnenwerk.indd 35

tot één miljoen euro. Boeren tot 41 jaar komen voor de subsidie in aanmerking. “Us jonge boeren ha de takomst”, zegt gedeputeerde Johannes Kramer. n

maart 2016

01-03-16 12:51

Rabobank Bedrijvenzeilcompetitie  Bedrijventeams Bedrijventeams ‘DE JUISTE KOERS’ 7 avonden x 3 wedstrijden

   

7 avonden x 3 wedstrijden April April tot tot september september Fiscaal verrekenbaar Fiscaal verrekenbaar 5 beste beste teams teams in in finale: finale: 5 Friesland Groningen Friesland - Groningen

www.juistekoers.nl www.juistekoers.nl Info@ottenhomeheeg.nl Info@ottenhomeheeg.nl 0031 0031 (0) (0) 515 515 442898 442898

Interesse gewekt? Geef je nu op! info@ottenhomeheeg.nl info@ottenhomeheeg.nl

AUTOBELETTERINGEN PANDBELETTERINGEN (WERK) KLEDING DRUKWERK ICARUS 19 - 8448 CJ HEERENVEEN - T: 0513-640 637 - WWW.DMHEERENVEEN.NL

ZV_71_binnenwerk.indd 36

01-03-16 12:51

Bedrijfspresentatie

Jos Jellesma, directeur Sijperda Verhuur:

“Samen delen is het beste begin van duurzaamheid” M ET

MAAR LIEFST ELF VESTIGINGEN VERDEELD OVER

V ERHUUR

EEN BEKEND GEZICHT IN DE BOUWWERELD .

N OORD -N EDERLAND “A L 26

W

Op zoek naar nieuwe specialismen Met elf vestigingen in vijf provincies zit Sijperda Verhuur altijd dichtbij.

Bovendien hebben enkele vestigingen een eigen specialisatie, legt Jos uit.

“Zo kunnen we vaak maatwerk bieden. Daarbij kun je denken aan steigerbouw, bouwplaatsinrichting en klimaatbeheer. Maar we zijn ook continu op zoek naar nieuwe specialismen, om onze diensten nog verder uit te breiden.”

Aan de muur in de kantine hangt een grote foto van het Glemmer Beach Festival in Lemmer. “We worden steeds vaker gevraagd voor grote evenementen”, wijst Jos naar de foto.

“Je komt ons tegen bij The Tall Ship Races in Harlingen, de Flaeijelfeesten in Nieuwehorne en het Bevrijdingsfestival in Leeuwarden.

Daar verzorgen we onder andere de stroomvoorziening en de sanitaire voorzieningen; onmisbaar voor een geslaagd festival.”

Veilig aan de slag Nieuw in het assortiment is de specialisatie Valbeveiliging.

“De arbeidsinspectie stelt steeds hogere eisen aan de bouwsector op het gebied van veiligheid”, knikt Jos. “Met ons bedrijf High Safety geven we klanten graag advies over de beste valbeveiliging en monteren we veiligheidsnetten en dakrandbeveiliging.”

Met het oog op de verscherpte veiligheidseisen ontwikkelde Sijperda Verhuur bovendien een eigen opleidingscentrum in Heerenveen. “Hier volgen onze medewerkers verschillende trainingen om veilig om te gaan met de hoogwerkers, heftrucks en steigers”, vertelt Jos. “Maar ook onze klanten kunnen terecht op het opleidingscentrum, zodat ze veilig aan de slag gaan met ons materieel."

Duurzaamheid voorop Naast veiligheid richt Sijperda Verhuur haar pijlen ook op duurzaamheid.

37

ZV_71_binnenwerk.indd 37

S IJPERDA

JAAR VERHUREN WE

ALLES WAT U ALS PROFESSIONAL NODIG HEEFT ”, KNIKT DIRECTEUR aar Sijperda Verhuur in 1990 klein begon, is het bedrijf de afgelopen 26 jaar uitgegroeid tot een grote speler met zo’n 150 gemotiveerde medewerkers. “Wij verhuren alles voor de bouwwereld, in de breedste zin van het woord”, vertelt Jos. “Er is geen product in deze sector, dat we niet kunnen leveren.”

IS

J OS J ELLESMA .

Door het wagenpark up-to-date te houden, probeert Jos de CO²-uitstoot zoveel mogelijk te beperken. “Maar duurzaamheid gaat bij ons veel verder”, knikt hij. “We scheiden ons afval, hebben op bijna alle vestigingen zonnepanelen en we doen aan papierloze facturatie. Zowel op de weg als op kantoor werken we zo duurzaam mogelijk.”

Om het goede voorbeeld te geven meldde Sijperda Verhuur zich aan voor het Koplopersproject van de provincie Fryslân. “Het Koploperproject helpt ons om op een doelgerichte en effectieve manier duurzamer te ondernemen”, legt Jos uit. “Dat past precies bij onze missie. Wij delen ons materieel, zodat u als ondernemer niet zelf spullen aan hoeft te schaffen.

Samen delen is het beste begin van duurzaamheid.”n Sijperda Verhuur www.sijperdaverhuur.nl 0900 747 47 47

maart 2016

01-03-16 12:51

Culturele tips

Julian Sas

Al meer dan 21 jaar is Julian Sas, de bekende bluesrock legende, met zijn band actief in binnen- en buitenland. Daarmee is het één van de langstlopende bands die ons land kent. Het brede repertoire van Julian Sas toont aan hoe divers Bluesrock is. Op 26 maart brengt Julian Sas de nummers van zijn nieuwe album, en natuurlijk een hoop oude bekende nummers, ten gehore in Het Bolwerk.

Waar: Bolwerk concertzaal, Sneek Wanneer: 26 maart 2016 Aanvang: 21.00 uur Prijs: € 13,00 Meer informatie: www.theatersneek.nl

Nonsens

Het begon ooit met een nonnenansichtkaart, die de Amerikaanse schrijver Dan Goggin ontving van een bevriende monnik. Het inspireerde hem tot een cabaretshow die uiteindelijk in 1985 leidde tot een musical rond een groep nonnen. Een nieuwe uitvoering van deze musical is op dinsdag 15 maart te zien in De Harmonie onder de naam ‘Nonsens’. Bekende musicalsterren Marjolein Touw en Mariska van Kolck swingen er op los en zorgen voor een avond vol vermaak.

Waar: Stadsschouwburg De Harmonie, Leeuwarden Wanneer: 15 maart 2016 Aanvang: 20.15 uur Prijs: € 38,50 Meer informatie: www.harmonie.nl Foto: Roy Beusker

Het Noord-Nederlands Orkest Het Noord-Nederlands Orkest komt op 22 maart naar Leeuwarden met een uitvoering van Bachs Matthäus Passion. Bach componeerde de Matthäus Passion rond 1736. Het vertelt het verhaal over het lijden en sterven van Jezus. Het Noord-Nederlands Orkest vertolkt middels indringende en ontroerende aria’s en koralen de verhalen van Judas en Petrus.

De Matthäus is voor veel mensen - gelovig én niet-gelovig - één van de hoogtepunten uit de muziekgeschiedenis.

Waar: Stadsschouwburg De Harmonie, Leeuwarden Wanneer: 22 maart 2016 Aanvang: 19.30 uur Prijs: € 38,00 Meer informatie: www.harmonie.nl

André Kuipers

Bent u ook zo benieuwd naar het leven van een astronaut? Dan is dit uw kans! André Kuipers geeft tijdens zijn voorstelling een kijkje in zijn leven als ruimtevaarder. Aan de hand van foto’s en video’s neemt André de aanwezigen mee op een magische reis. Een college vol humor, verbazing en opmerkelijke feiten, die menigeen aan het denken zullen zetten. Bovendien ook zeer interessant voor jonge ‘astronauten’.

Waar: Schouwburg De Lawei, Drachten Wanneer: 16 maart 2016 Aanvang: 20.00 uur Prijs: € 29,50 Meer informatie: www.lawei.nl

38

ZV_71_binnenwerk.indd 38

maart 2016

01-03-16 12:51

Elske de Walle

Elske de Walle, van Friese bodem, treedt op 19 maart samen met haar vijfkoppige band op in De Lawei. Met ‘Velvet Soldier’, tevens de titel van haar derde album, neemt Elske u mee in verhalen, die gaan over liefde, vergankelijkheid en doorzettingsvermogen.

Waar: Schouwburg De Lawei, Drachten Wanneer: 19 maart 2016 Aanvang: 20.15 uur Prijs: € 22,50 Meer informatie: www.lawei.nl

Berthold Gunster

Na drie succesvolle seizoenen met de succesvolle Omdenken Theatershow komt Berthold Gunster, samen met acteur Dion Vincken, in het komende seizoen terug met een nieuw programma: De ‘Lastige kinderen? Heb jij even geluk’ Theatershow. Deze show is gebaseerd op zijn laatst verschenen boek. De shows van Berthold staan bekend om een mix van theater, lezingen en cabaret. Hierdoor zijn ze uitermate geschikt voor een brede doelgroep. Ouders en kinderen zijn welkom, maar dat geldt ook voor grootouders, onderwijzers en voetbaltrainers!

Waar: Theater Sneek, Sneek Wanneer: 22 april 2016 Aanvang: 20.15 uur Prijs: € 22,50 Meer informatie: www.theatersneek.nl

Kasper van Kooten

Kasper van Kooten, wie kent hem niet? Al jaren staat hij op toneel. Tijdens zijn eerlijkste ‘Bonte Avond’ ooit geeft Van Kooten antwoord op de vraag waarom hij nog steeds iedere avond op het toneel staat.

Dit doet hij dansend en zingend op zijn muziek, van de jaren tachtig naar nu. En dat werkt op de lachspieren en traanzakjes.

Waar: Theater De Koornbeurs, Franeker Wanneer: 9 april 2016 Aanvang: 20.15 uur Prijs: € 18,00 Meer informatie: www.theaterdekoornbeurs.nl

Pier 21 – Feteranen Friesland werd bevrijd in de periode van 12 tot en met 17 april 1945. Nu, 71 jaar na dato, vieren we nog steeds vrijheid. En brengt Pier 21, wederom ‘Feteranen’ op het podium van De Skâns. Twee oude ‘feteranen’ hebben altijd gevochten voor de vrijheid van Friesland.

En als het moet, doen zij dat zo weer! Met uniformen vol medailles zijn zij bij elke herdenking aanwezig. De twee Friese acteurs Freark Smink en Joop Wittermans spelen de beide ‘feteranen’ in deze voorstelling waar hilariteit, breekbaarheid en herkenbaarheid elkaar afwisselen.

Waar: De Skâns, Gorredijk Wanneer: 15 april 2016 Aanvang: 20.30 uur Prijs: € 19,50 Meer informatie: www.skans.nl

Foto: Jan Bensliman

39

ZV_71_binnenwerk.indd 39

maart 2016

01-03-16 12:51

CommerciĂŤle Club Zuid Friesland

Mededelingen CCZF Activiteitenprogramma Op dit moment zijn er nog geen activiteiten bekend.

Bezoek regelmatig onze website voor actuele informatie over ons activiteitenprogramma of blijf op de hoogte via de social media. www.cczf.nl/events/ www.twitter.com/cczfevents www.facebook.com/cczfevents

40

ZV_71_binnenwerk.indd 40

maart 2016

01-03-16 12:51

Business contact dagen noord

22 & 23 MAART Business Contact Dagen Noord Business Contact Dagen Noord is hĂŠt netwerkevent waar ondernemers en organisaties zichzelf presenteren.

Het platform om samen nieuwe kansen en markten aan te boren.

WWW.BCDN.NL ZV_71_omslag.indd 3

01-03-16 09:03

advocaten

mr. Jordan Deenen mr. Laura Ahlers

www.abeadvocaten.nl

Heerenveen | Drachten 0513 820 822

0512 748 022

personen- en familierecht | erfrecht | strafrecht | huurrecht

ZV_71_omslag.indd 4

01-03-16 09:03