Zakenvisie Editie nr. 75 by Van der Let & Partners

Ondernemersmagazine van Friesland AFSLUITDIJK: Een beleefdijk vol innovatie

MOBILITY SERVICE HEEFT EERSTE DIGITALE AUTOLEASEMAATSCHAPPIJ PROVINCIE prikkelt bedrijven met MKB-Tour

Van Heck

Ingenieuze oplossingen in strijd tegen water Losse nummers â&#x201A;¬ 3,95

No. 75, maart 2017

ONTDEK ONS FRYSLÂN

Samen met de Friesland Post!

Ga op ontdekkingsreis door het mooie Fryslân en maak kennis met de natuur, cultuur, mensen en economie. Friesland Post staat vol reportages, foto’s en human interest-verhalen over het heerlijke buitenleven in het heitelân.

f Al vana

, 8 2 €

Bel: 0513 - 68 33 14 Of ga naar: www.frieslandpost.nl

r) (half jaa

www.frieslandpost.nl

KENNIS IS KUNNEN ECOstyle in Oosterwolde heeft voor hun nieuwbouw gebruik gemaakt van Raadsma ToegangsBeheer (RTB). Raadsma biedt alle mogelijke deurtechnieken en elektronische toepassingen. RTB maakt het mogelijk de toegangsrechten van personen vooraf en op afstand te regelen ten behoeve van veiligheid, beveiliging en comfort. In onze moderne RTB showroom in Leeuwarden ontvangen onze adviseurs u graag om u te laten zien wat er allemaal mogelijk is.

RAADSMA IJZERSTERK

Dokkum . Heerenveen . Leeuwarden . Groningen . t. (0519) 29 23 25 . www.raadsma.nl

C IOT LEOL F O N T ZakenVisie is het ondernemersmagazine van Friesland. Uitgave VDLP Publishing Herenwal 137 8441 BE Heerenveen Postbus 496 8440 AL Heerenveen Tel.: 0513 - 654 445 Fax: 0513 - 654 761 E-mail: info@vdlppublishing.nl Internet: www.vdlppublishing.nl Hoofdredactie S. van der Let Redactie Bert de Jong, Simon van der Let en Eva Reekers E-mail: mail@zakenvisie.nl Advertentieverkoop Pieter Balstra

DEZE EDITIE

Tel.: 0513 - 654 445 Vormgeving Van der Let & Partners Marketing / Webdevelopment

Met medewerking van B. de Jong, G. Schaaij, E. Reekers, N. Donker Fotografie Van der Let & Partners, Fotopersbureau FPH e.a. Druk Drukkerij Van der Eems Heerenveen Verspreiding Meren Post Op de inhoud van dit magazine rust

Broedplek voor nieuwe technologie en toeristische topattractie

Geld zat om te innoveren, nu nog ambitie van ondernemers

copyright. Niets mag op enigerlei wijze worden vermenigvuldigd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. De uitgever is niet verantwoordelijk voor de inhoud van

de columns. Het magazine verschijnt 4x per jaar in een oplage van 4.000 exemplaren. Daarnaast komt ZakenVisie via controlled circulation terecht bij alle bedrijven met meer dan 7 werknemers in de zuidelijke helft van Friesland en alle bedrijven met meer dan 10 werknemers in de noordelijke helft van Friesland. ZakenVisie wordt tevens toegezonden aan overheidsinstanties en diverse openbare instellingen.

Leden bepalen Streekagenda tijdens diner in Thialf 2

Iets anders, een kaas die past bij de Friezen

Prikkels om te innoveren

rijgen de starters onvoldoende mogelijkheden? Zijn banken bang om te lenen? Zijn er geen durfals onder de ondernemers?

Veel meer dan bedrijven nu doen, wil het Friese provinciebestuur dat ze investeren. Kennis en innovaties zijn een belangrijke motor voor de economische ontwikkeling. Voor de toekomstige vitaliteit van het platteland is het belangrijk dat er banen uit voortkomen.

Afsluitdijk, een beleefdijk vol innovatie Innovatie

Met een heuse MKB-Tour door de provincie krijgen Friese ondernemers een hart onder de riem gestoken en worden ze geprikkeld om te innoveren en te exporteren. Het buitenland

Mobility Service heeft eerste digitale autoleasemaatschappij Innovatie

14 18

doorgaans zo bescheiden over is.

Provincie prikkelt bedrijven

Oud-commissaris van de koning John Jorritsma nam

Innovatie

onvermoeibaar Friese ondernemers op sleeptouw voor

Rabobank kiest voor welvaart en welzijn Financieel

wacht op al het moois waar het Friese midden- en kleinbedrijf

Van Heck bedenkt ingenieuze oplossingen in strijd tegen water

buitenlandse handelsmissies. De ogen gingen open voor de kansen die er lagen. Ook waar ogenschijnlijk weinig te halen viel, was er juist wel veel belangstelling voor de Friese kennis en expertise. Het was een bevestiging dat Friese ondernemers trotser mogen zijn op wat ze maken.

Innovatie

Catharinus Wierda steekt boerenambacht in nieuwe jas Ambacht

Friese bedrijven tonen hun innovatieve slagkracht op de Business Contact Dagen Noord in het WTC Expo te Leeuwarden op 21 en 22 maart. Opvallend is dat een grote groep echte maakbedrijven er de handen ineen heeft geslagen

Beurs maakt wegwijs bij innoveren en investeren Netwerken

om zichzelf in de etalage te zetten. Het gaat om de RVS- en metaalbedrijven, als representanten van wat top is in FryslĂ˘n: het maken van mooie producten.

Blijf dicht bij de kant zwemmen met alle onrust en de verkiezingen Geert Schaaij

Productenvisie

Autonieuws

Zakennieuws

Culturele tips

Er is in het Noorden een bonte keur aan fondsen waaruit ondernemers kunnen putten om te innoveren. Met deze hulp kunnen bedrijven stappen zetten en groei realiseren. Daarnaast zijn er veel investeerders die een deel van hun vermogen willen vrijmaken voor nieuwe initiatieven. Eigenlijk is er geld zat.

De redactie

Nieuwe auto van de zaak?

Boek nu de ABD Proefrit On Demand!

Gratis 24 uur proefrijden, bezorgd op locatie naar keuze

lease vana f

Renault MÉGANE ESTATE Bijtelling vanaf €160,-

0 % r

ente!

Plan uw proefrit op:

proefrit.abdrenault.nl * Netto bijtelling per maand gebaseerd op de fiscale waarde van het voertuig exclusief opties en op een belastingschijf van 40,8%.

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw

Stienstra & Van der Wal-IJlst IS

Ook kunt u bij ons terecht voor: • Remmings- en geleidewerken • Stalen damwanden • Haven aanleg en steigerwerk • Houtleverantie • Diverse typen walbeschoeiingen • Houten bruggen Voor informatie en/of een vrijblijvende offerte kunt u altijd contact met ons opnemen.

S&W

teit

& kwali iligheid Waar ve samengaan nauw

erd

certifice

A ge O en VC

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw Stienstra & Van der Wal Rogmolewei 6, 8651 EP IJlst Tel. 0515-533243, Fax 0515-531362 info@stienstra-vanderwal.nl www.stienstra-vanderwal.nl

T I NI TNEOLV A T I E

Broedplek voor nieuwe technologie en toeristische topattractie

Afsluitdijk, een beleefdijk vol innovatie DE NIEUWE AFSLUITDIJK WORDT EEN ‘BELEEFDIJK’. HET KOST WAT, MAAR LIEFST 1,1 MILJARD EURO KOMT ERVOOR OP TAFEL. HET GIGANTISCHE BEDRAG IS VOORAL BEDOELD VOOR WATERSTAATKUNDIGE WERKEN, MAAR DAARNAAST WORDT DE DIJK ‘EEN VISITEKAARTJE VOOR INNOVATIE’ ÉN EEN TOERISTISCHE TOPATTRACTIE IN DE VERHAALLIJN OVER NEDERLAND WATERLAND.

ITNI TNEOLV A T I E

e Nieuwe Afsluitdijk moet meer zijn dan een groots project. Wat de Friese gedeputeerde Klaas Kielstra betreft: 1+1=3. „We moeten een wisselwerking op gang brengen. Ook voor recreatie en toerisme zijn er allerlei mogelijkheden.” De ‘oprijlaan naar Fryslân’ biedt uitdagingen voor ondernemers. De Afsluitdijk trekt ieder jaar 300.000 bezoekers. Het kunnen er veel meer zijn, maar jaarlijks snellen miljoenen mensen over de dijk zonder oog te hebben voor het magistrale staaltje infrastructuur. Het wordt anders, want De Nieuwe Afsluitdijk wordt in de komende jaren nóg mooier en nóg interessanter.

Toonbeeld In de toekomst is de Afsluitdijk niet slechts een groots waterstaatkundig bouwwerk, maar is deze ook een toonbeeld van innovatie. De Afsluitdijk wordt een broedplek voor veel verschillende vormen van duurzame energie. De in 1932 gerealiseerde dijk moet in een nieuwe jas een voorbeeld zijn voor ecologische innovatie. De kronkelende Vismigratierivier bij Kornwerderzand wordt interessant

voor de rest van de wereld. Windmolens langs de dijk liggen voor de hand, maar energieopwekking uit getijdeverschil is in de Nieuwe Afsluitdijk een nieuwe uitdaging. En energie uit het verschil tussen het zoute water van de Waddenzee en het zoete water van het IJsselmeer al helemaal. Er worden volop nieuwe mogelijkheden ontdekt. De Nieuwe Afsluitdijk is ‘hot’. Koning Willem Alexander noemt in zijn Troonrede van 2016 expliciet de Afsluitdijk als voorbeeld van hoe Nederland gidsland wil zijn met innovatie. Water is bovendien een van de hoofdthema’s, zowel voor economische als toeristische initiatieven. Het project is als een van de drie nationale iconen gekozen. Het kabinet zet zodoende ook internationaal de schouders onder dit ‘visitekaartje voor de Nederlandse watersector’.

Blue Energy De bouw van de proeflocatie voor Blue Energy bij Breezanddijk is een belofte voor meer. Als de pilot van het technologiebedrijf REDstack uit Sneek, het Leeuwarder Wetsus en

membraanmaker Fuji slaagt, is er grote kans dat er een centrale komt die 1 megawatt produceert met een technologie die stroom haalt uit het verschil tussen zoet en zout water. Daarmee krijgen duizend huishoudens duurzame energie. De potentie is vele malen groter. Directeur Rik Siebers van REDstack wil de nieuwe technologie wereldwijd vermarkten. Hij denkt in Europa aan 20 gigawatt en over de hele wereld zelfs 180 gigawatt. Zo zouden 150 miljoen huishoudens op een duurzame wijze van stroom kunnen worden voorzien met Hollandse innovatie.

Getijdestroming De Nieuwe Afsluitdijk moet het internationale testcentrum worden voor duurzame energieopwekking. Veelbelovend is ook de proef met getijdestroming bij het sluizencomplex van Den Oever. Turbines worden er aangedreven door het water dat via de spuisluizen uit het IJsselmeer naar de Waddenzee stroomt. Bij de geplande renovatie van de Lorentzsluizen bij Kornwerderzand wordt ook voorzien in plaatsing van

turbines om zo duurzame energie op te wekken. Opnieuw duizend huishoudens krijgen zo elektriciteit. Veel belangrijker is de kennis en expertise die hiermee wordt opgedaan. Energie uit getijdestroming is voor de toekomst wereldwijd een belangrijke factor. De verwachting is dat op termijn zo in 10 procent van de elektriciteitsbehoefte kan worden voorzien.

Zonnepanelen Zonne-energie is een uitdaging. Het lijkt prachtig om de Afsluitdijk te bekleden met zonnepanelen en zo voor duizenden huishoudens stroom op te wekken. Maar er kleven ook praktische bezwaren aan. Door lichtschittering kan de veiligheid van weggebruikers in gevaar komen bijvoorbeeld. Of het risico op schade door weer, wind en verkeer. De landschappelijke aspecten komen daar nog bij. Energiemaatschappij Nuon heeft zelf al grootse plannen voor zonne-energie ontvouwd voor in de nabijgelegen Wieringermeer. Daar is de grootste zonnecentrale van het land gepland met 120.000 zonnepanelen die voor 10.000 huishoudens energie kunnen leveren. Het zonneveld wordt gecom-

bineerd met het nieuwe windpark van 50 turbines. Zo maakt Nuon binnen dezelfde ruimte handig gebruik van twee duurzame bronnen: wind en zon. Ze vullen elkaar aan. „Als het hard waait, schijnt de zon vaak niet en andersom”, legt projectmanager Diederik Apotheker uit.

Vismigratie De Nieuwe Afsluitdijk voorziet ook in een forse innovatieve investering in natuur en water. Het meest in het oog springende project is de Vismigratierivier bij de sluizen van Kornwerderzand. Daarmee wordt een fout uit het verleden deels hersteld. De afsluiting van de Zuiderzee in 1932 had immers tot gevolg dat het rijke dieren- en plantenleven in verschraalde. Meest sprekende voorbeeld is het verdwijnen van de Zuiderzeeharing en het daarmee samenhangende visserijbedrijfsleven in plaatsen als Lemmer en Makkum. De kronkelende getijdenrivier van zo’n 6 kilometer lengte bij de sluizen van Kornwerderzand moet de oplossing zijn voor de visstand om de Afsluitdijk te passeren. De waterstand in de rivier beweegt met de getijden mee.

In de rivier ontstaat bovendien een nieuwe, brakke vegetatie. Een dergelijke Vismigratierivier is nog nergens anders in de wereld ontwikkeld. De kosten worden geschat op rond 70 miljoen euro.

Icoon Gedeputeerde Klaas Kielstra noemt de Afsluitdijk „een fantastisch icoon”. Toen hij aantrad als Fries bestuurder kreeg hij de dijk in zijn portefeuille geschoven, waarop hij dacht: „Wat moet ik ermee?” Nu zegt hij „zeker te weten dat het een succes gaat worden”. De ambitieuze plannen voor De Nieuwe Afsluitdijk maken dat het een pareltje in de portefeuille van Kielstra is. Grote attractie wordt het nieuwe Beleefcentrum bij Kornwerderzand, waarvoor de bouw volop gaande is en dat op 18 maart 2018 officieel wordt geopend.

Ondernemers Het majeure project van De Nieuwe Afsluitdijk moet ook vooral interessant zijn voor de lokale ondernemers. Een kleine tweehonderd bedrijven uit de omgeving hebben zich al gemeld in

INNOVATIE

een bidbook. Ze zijn actief in de sectoren grond-, wegen waterbouw, horeca en de reclamesector. De werkzaamheden zouden de komende jaren zeker 800 en mogelijk 1600 banen kunnen betekenen. De grote betekenis van de Afsluitdijk voor de regionale economie is ook glashelder op tafel gelegd bij het pleidooi voor het verbreden van de sluis bij Kornwerderzand. Bij alle revolutionaire plannen was het verouderde sluizencomplex over het hoofd gezien. Alsnog is er financiering gevonden, want de belangen zijn groot. De bouw van het nieuwe complex kan al in 2018 beginnen en in 2020 gereed zijn. Nu kunnen grote, luxe jachten niet in Makkum of Vollenhove komen. Voor scheepswerven in de oude Zuiderzeehavens is het mogelijk jaarlijks tientallen miljoenen tot zelfs 150 miljoen euro extra omzet te boeken, berekende ingenieursorganisatie Witteveen & Bos. Vernieuwing van het sluizencomplex levert op termijn

rond de 2500 nieuwe banen op. Veel bedrijven kunnen weer floreren, zo is de verwachting.

aftrap gegeven. Het is duidelijk dat het tij gunstig is, nu er rond de Afsluitdijk van alles gebeurt.

Groot denken

Theater

Voor ondernemers in toerisme en recreatie liggen de kansen voor het oprapen, stelt Tjalling Dijkstra, projectleider van De Nieuwe Afsluitdijk. „Gebruik die Afsluitdijk”, is zijn oproep aan Friese en NoordHollandse ondernemers. „We moeten groot gaan denken.”

Johan Schop van Hotel ‘t Heerenlogement in Harlingen meldt zich snel: „Een mooi theater op de Afsluitdijk, waar kan ik het idee kwijt?” Dijkstra is ingenomen met de ideeënstroom: „Het begint met een goed plan. En een idee hoeft ook niet nieuw te zijn. Er zijn ondernemers die al jaren broeden op een plan.”

Het vermarkten van de Afsluitdijk staat nu op een laag pitje. „We doen te weinig”, zegt directeur Martin Cnossen van Merk Fryslân. „We doen het niet”, zegt zijn Hollandse evenknie Jeroen Kor. „We kijken wat toerisme betreft heel erg naar Amsterdam. Naar hoe die stad ontploft.”

Recreatieondernemer Doeke Pieter Hilarides uit Pingjum hoopt een oude droom alsnog te kunnen verwezenlijken: een betere toeristische benutting van de Westerzeedijk. Nu smoren initiatieven in bezwaren. „Laat ook Zurich volop profiteren”, is zijn advies.

Cnossen moedigt ondernemers aan met initiatieven te komen. „Het moet bij de ondernemers vandaan komen.” Met twee ondernemersbijeenkomsten, in Makkum en Wieringerwerf, is de

Een van de speerpunten van toeristische marketing is water. „In deze verhaallijn past uitstekend De Nieuwe Afsluitdijk, vindt marketingdirecteur Coenrad van Tiggelen van NBTC, het

nationaal toerismebureau. Ook het Wouda-stoomgemaal in Lemmer, de grachten van Giethoorn en de Friese meren zijn er onderdeel van.

Marktaandeel Door de Afsluitdijk beter op de kaart te zetten zijn er volgens Van Tiggelen veel buitenlandse toeristen te verleiden. Het Nederlandse icoon in de strijd tegen water oogst veel buitenlandse waardering. „Het is zaak om te zorgen dat we ons marktaandeel in het toerisme behouden”, vindt de NBTC-voorman. Hij kijkt met een schalks oog naar België, het land dat op dit moment een van de grootste groeiers is. Hij mikt op buitenlandse toeristen. „Daarin zit groei.'' Wie weet komen er over enkele jaren honderdduizenden toeristen meer naar de Afsluitdijk. Zoveel meer zullen het de moeite waard vinden om uit de auto te stappen en het icoon van miljoenen stenen te bewonderen. Om met eigen ogen te zien hoe honderdduizenden handen deze zeewering hebben gemaakt. Om te ervaren hoe de dijk het land verbindt en tegelijk het water scheidt. n Tekst: Bert de Jong

ITNI TNEOLV A T I E

“De autoleasemarkt is hard toe aan innovatie”

Mobility Service heeft leasemaatschappij

eerste digitale autoZIJN HELE LOOPBAAN LANG ZIT PAUL HARMS AL IN DE WERELD VAN AUTOLEASE. HIJ WEET WAT ER SPEELT EN WEET OOK HOE HET ANDERS KAN. BIJ MOBILITY SERVICE NEDERLAND IS SPRAKE VAN EEN INNOVATIEVE DOORBRAAK.

oor het leasen van een zakelijke auto moet een ondernemer geen ingewikkelde toeren hoeven uithalen. Op internet kan het nu binnen een kwartier. De droom van directeur Paul Harms komt daarmee uit. Sinds begin dit jaar is hij verwezenlijkt. “De autoleasemarkt was en is hard toe aan innovatie’’, aldus Harms. Een ondernemer heeft met een nieuwe internetapplicatie, snel een auto geregeld waarbij alle checks zijn uitgevoerd. Harms’ autoleasebedrijf Mobility Service Nederland in Eelde heeft de innovatie in handen. Het bedrijf richt zich op het midden- en kleinbedrijf. Voor veel van deze ondernemers is de bedrijfsauto een van de grootste investeringen. De volledige afhandeling van het regelwerk rondom een leaseauto wordt digitaal gedaan: van de aanvraag tot de slotfactuur. Er komt geen papier meer aan te pas. Ondernemers ondertekenen het contract digitaal via hun smartphone of tablet. Door een koppeling met 24 andere systemen, zoals die van de Kamer van Koophandel, worden ook heel snel en efficiënt controles uitgevoerd.

Grote stekkerdoos Harms noemt het “een grote stekkerdoos”, waarin allerlei koppelingen zijn gebouwd door de techneuten van het Heerenveense bedrijf Van der Let & Partners. Harms: “Een ondernemer kan een precies passend leasecontract samenstellen. De afschrijving kan aangepast worden, maar ook een hogere restsom is mogelijk. Aan alle knoppen is te draaien.’’

Sinds de zomer van 2015 is er hard gewerkt aan de totstandkoming van de digitale autoleasemaatschappij. De voordelen zijn evident. Voor de ondernemer, omdat deze snel tot een contract kan komen zonder tussenkomst van adviseurs en brokers. Voor de leasemaatschappij, omdat hij minder arbeidskrachten hoeft in te zetten voor contractafhandeling.

“Een ondernemer kan online een precies passend leasecontract samenstellen” Topfuncties Al 23 jaar is Paul Harms (49) in topfuncties in de autoleasebranche actief, in binnen- en buitenland. Tot 2012 was hij de hoogste baas bij Athlon Car Lease en onder andere ook voorzitter van de Raad van Commissarissen van Friesland Lease. Hij kent de wereld precies en weet hoe de hazen lopen. Toch was er bij hem de verwondering, want “er zijn wel veel dingen anders geworden, maar in de basis is er ook weer heel weinig veranderd”. Harms nam het besluit om het anders te doen: “Ik ben veel te ondernemend”. Voor een deel was het “uit frustratie”, omdat hij merkte dat sommige processen in grotere organisaties lang stroperig blijven en moeilijk zijn om te buigen. Toch zag

hij grote kansen voor zijn innovatieve strategie.

Grote markt Autolease is in ruim twintig jaar een grote markt geworden. Tegelijk zijn veel van de 450 autoleasebedrijven onderdeel geworden van grotere organisaties. Of van financiële instellingen of van automerken. Recent is Noordlease verkocht aan het Japanse concern Hitachi en eind 2016 is Friesland Lease samen met het moederbedrijf Athlon door Rabobank voor 1,1 miljard euro overgedaan aan Mercedes Benz. “Mobility Service Nederland is zelfstandig en onafhankelijk”, zegt Harms met enige trots. In 2014 werd het noordelijke autoleasebedrijf gekocht om zo een goed fundament te hebben om een belangrijke innovatie te kunnen doorvoeren. Met een koffer vol eigen kennis en expertise en een uitgeschreven businessplan, kon het avontuur beginnen. Harms kan bogen op een schat aan ervaringen. In Tsjechië had hij autolease geïntroduceerd kort nadat het communistische tijdperk voorbij was. In Spanje was hij tijdens “de megaluchtbel”, net voor de economische crisis, toen de bevolking daar nog op wolken van geld liep. En in Parijs had hij de lastige taak om voor Athlon de leasemaatschappij op een nieuwe leest te schoeien zodat de activiteiten ook winstgevend zouden zijn.

Draaischijf Met de nieuwe draaischijf van Mobility Service Nederland hoopt Harms de MKB-ondernemers ook te

8601 WB Sneek

E info@merenpost.nl I www.merenpost.nl T 0515 - 33 54 33 A Smidsstraat 2A, 8601 WB Sneek

POSTBEZORGING PAKKETDISTRIBUTIE FOLDERVERSPREIDING KOERIERSDIENSTEN

Meren Post Smidsstraat 2A 8601 WB Sneek 0515 - 33 54 33 www.merenpost.nl info@merenpost.nl

Friesland

93.2

wwww.waterstadfm.nl

INNOVATIE

helpen met financiering. “We merken dat banken minder vaak kleine leningen verstrekken. Daar spelen we op in met autolease.” Er is geen vrijgave van pandrecht nodig en ondernemers hoeven de btw niet voor te financieren.

Harms weet waar hij het over heeft, omdat hij zo veel jaren in het buitenland is geweest. “Het is een verrijking, ook voor je kinderen.” Toen hij in 2011 terugkeerde was er even een kleine schok. “Ik had het leven in Nederland wat te veel

geromantiseerd. Maar dat neemt niet weg dat we in ons land echt een aards paradijs hebben.” n Tekst: Bert de Jong

Mobility Service Nederland heeft in de afgelopen jaren flinke groei laten zien. Nu zijn er 3.300 leaseauto’s in beheer bij ruim 700 klanten. Het in 2008 opgerichte bedrijf, zetelend in een provinciaal monument recht tegenover vliegveld Groningen Airport Eelde, telt inmiddels een jaaromzet van ruim 30 miljoen euro. Opvallend is de groeiende markt van jong gebruikte auto’s in de leasemarkt. “Het is een heel interessante, want de vraag ernaar is groot”, verduidelijkt Harms. Ook hier speelt Mobility Service de centrale rol voor veel ondernemers, maar ook voor autodealers die hun aanbod onderbrengen voor lease. “Dat wordt echt serieuze business. Er staan al 600 auto’s op onze site.”

Prikkels Zakelijke autolease is groot in Nederland, zeker in vergelijking met het buitenland. Het is volgens Harms niet zo vreemd dat de eerste digitale autoleasemaatschappij van Europa uit Eelde komt. “Hier heb je de prikkels. Het past ook goed in de diensteneconomie waar ons land al zo sterk in is.”

Passie voor Fries Jacht Naast auto’s heeft Paul Harms een

De Stichting tot behoud van het Friese

grote passie voor boten. Bijzonder is

Jacht, met Harms als een van de tien

zijn liefde voor het uit 1896 daterende

bestuurders, heeft het jacht in 2015

Fries Jacht ‘De Flecke Jouwer’,

gekocht en daarna laten restaureren

gebouwd op de vermaarde werf van

op de werf van Pier Piersma in Heeg.

Eeltje Holtrop van der Zee (Eeltsjebaes)

Daarmee is belangrijk varend erfgoed

in Joure. Uit liefde voor “oud hout”

veiliggesteld. ‘De Flecke Jouwer’

hebben tien leden van de zeilvereniging

wordt gebruikt voor zeiltochten en is

Oostergoo in Grou, hun krachten

beschikbaar voor verhuur.

gebundeld voor behoud van varend erfgoed.

ITNI TNEOLV A T I E

Provincie prikkelt bedrijven met MKB-Tour

Geld zat om te innoveren, nu nog ambitie van ondernemers FRIESE ONDERNEMERS KUNNEN VEEL MEER DAN ZE LATEN ZIEN. MET MEER AANDACHT VOOR INNOVATIE EN HET BUITENLAND LIGGEN DE KANSEN VOOR HET OPRAPEN.

r liggen tientallen miljoenen euro’s te wachten. Ze zijn al jaren opzij gelegd om ingezet te worden voor innovatie in het Friese bedrijfsleven. Er zijn talloze regelingen voor krediet of subsidie, maar er wordt maar mondjesmaat gebruik van gemaakt. De provincie Fryslân vindt het de hoogste tijd om ‘te brûzje en te siede’. Het midden- en kleinbedrijf, veruit de grootste motor van de Friese economie, moet geprikkeld worden om de vleugels uit te slaan. Met een MKBTour gaat gedeputeerde Sander de Rouwe en zijn gevolg in 2017 bij Friese ondernemers langs om ze te prikkelen. De Rouwe heeft een knuppel in het hoenderhok gegooid door de Friese ondernemers het ‘suikerbroodsyndroom’ te verwijten. Ze maken een goed product, maar daar blijft het bij. Het wordt niet met bravoure en passie in de etalage gezet. En onvoldoende wordt het buitenland opgezocht.

Lat hoger De lat mag best hoger worden gelegd, vindt het provinciebestuur. Daar profiteert de Friese economie van, bedrijven kunnen groeien en het levert werkgelegenheid op. Er is sprake van

een duidelijke plus door ondernemers te verbinden met het buitenland. Ze groeien sneller en ze zijn innovatiever. Er zijn fraaie staaltjes innovatie binnen het Friese bedrijfsleven uitgebroed. Maar er zijn er ieder jaar slechts een paar te vinden in de innovatie Top-100 van het MKB. Het wekt frustratie op. In vertwijfeling vraagt het provinciebestuur wat ze nog meer kunnen doen. Het moeten er meer worden dan bijvoorbeeld de garnalenpelmachine van roestvrijstaalindustrie De Boer in Makkum.

Investeringsfondsen hebben miljoenen voor groei Aan miljoenen euro’s in ieder geval geen gebrek. Eerder is het zo dat ondernemers door de bomen het bos niet meer zien, zoveel investeringsfondsen zijn er beschikbaar. Zo is er het potje van 5 miljoen voor Ondernemersimpuls Fryslân en het met bijna 5 miljoen euro gevulde Doefonds Fryslân. De belangstelling voor het laatste fonds is groot. Bij de Noordelijke Ontwikkelings Maatschappij (NOM) zijn er voorts nog

veel andere mogelijkheden voor Friese bedrijven. Desondanks wil het Friese provinciebestuur er nog een schepje bovenop doen. Een verkiezingsbelofte wordt daarmee ingelost: meer geld voor het Friese bedrijfsleven. Met een met 20 miljoen euro gevuld investeringsfonds moet ondernemers aan kapitaal worden geholpen om hun droom waar te maken.

Lenen tegen 10 procent Hoe werkt het nu? Hoe groter het risico, hoe minder kans op krediet van de bank. En: hoe hoger het risico, hoe hoger de rente. Dan gelden er tarieven van boven de 10 procent. Banken zijn terughoudender met kredietverlening aan het midden- en kleinbedrijf, zeker aan starters. Maar bij de Friese Rabobanken is er desondanks al jaren sprake van een stijging van het totaal aan bedrijven uitgezet krediet. Fondsmanager Jens Ruesink van het Innovatiefonds Noord-Nederland - onderdeel van de NOM - legt uit waar de schoen wringt. „Het is sinds de crisis met bedrijfsfinancieringen veel complexer geworden. Voorheen was het normaal dat je voor geld naar de bank ging, nu moet je ook op zoek naar andere investeerders. Banken

Snel & servicegericht voor professional en particulier

Een goed plan

sijperdaverhuur.nl

0900 7474747

Vertrouw op Sijperda blauw.

JPERDA VERHUUR_ADV_90x130mm_04_2016.indd 2

22-04-16 15:30

VOOR OOR AL AL UW UW V G ROND ROND - EN EN S STRAATWERKEN TRAATWERKEN G

(0513) 636 636 178 178   ii www.gebrdevries.nl www.gebrdevries.nl tt (0513)

financieren wij binnen één dag.

Dus kom maar op met dat plan Als ondernemer wil je niet wachten. Je wilt vooruit, je plan uitvoeren. En dat kan, want de Rabobank financiert klanten met een goed plan binnen één dag. Dus kom maar op met dat plan.

Ontdek hoe het werkt op Rabobank.nl/kommaarop Een aandeel in elkaar

ITNI TNEOLV A T I E

zijn voorzichtiger, ook door strengere toezichtregels. Ze delen dan ook graag het risico met andere partijen.” „Andersom vraagt de financiering van ondernemers ook veel meer aandacht en voorbereiding. Dat zijn ze niet echt gewend”, vervolgt Ruesink. Meer dan voorheen wordt een ondernemingsplan kritisch bekeken en vaker dan voorheen volgt er een kritische rapportage of zelfs een afwijzing.

“De tijd van bijna gratis geld is voorbij” „De tijd van makkelijk geld of zelfs bijna gratis geld is voorbij”, weet Ruesink. Tot frustratie soms van ondernemers die vandaag een gouden idee hebben, morgen bij de bank aan tafel zitten en overmorgen aan de slag willen. „Nu is het zaak om andere partijen te interesseren. Crowdfunding is ook een optie. Belangrijk is onze vliegwielfunctie. Het helpt enorm bij het vinden van financiering op het moment dat de NOM bereid is mee te doen.”

brekende innovatie om met een media-applicatie informatie op internet naar persoonlijke behoefte en voorkeuren te ordenen. Ruesink was snel enthousiast. Het past heel goed bij het fonds. Bovendien zijn er partijen samengebracht. Evalley uit Groningen is strategische partner geworden en brengt specialistische kennis in voor de applicatie. „Er wordt nu hard gewerkt aan de doorontwikkeling naar een commercieel product. De marktpotentie is groot.”

Innovatiefonds

Trots

Het Innovatiefonds Noord-Nederland heeft in 2016 van de 61 aanvragen er slechts 6 toegekend. Het grote aantal afvallers lijkt imposanter dan het is, beklemtoont Ruesink. „Sommige aanvragen zijn niet innovatief. Andere zijn nog niet goed genoeg. Er zijn ook ondernemers die we begeleiden naar fondsen waar ze beter op hun plaats zijn. Vaak help je ze wel verder.”

Ruesink is er trots op in beide gevallen een rol van betekenis te kunnen spelen. Hij weet dat het een weg vol hobbels en gaten is voordat een idee een vermarktbaar product is. Juist voor dat soort projecten kan het lastig zijn om noodzakelijke financiering te vinden. Het IFNN doet het met verstrekking van risicodragende financiering. De ondernemers dienen zelf min-

Twee Friese initiatieven kregen de hulp en ondersteuning van het innovatiefonds dat door de NOM en de drie noordelijke provincies met 20 miljoen euro is gevuld. De een is Aeolus in Terwispel, dat is opgezet door verffabrikant Anker Stuy en Parthian Technology in Hengelo. Twee gerenommeerde bedrijven zetten hun kennis en expertise in om een speciale coating te ontwikkelen voor de door storm en onweer belaste wieken van windturbines. De coating zorgt voor een langere levensduur van de wieken. Er ligt een grote markt open voor deze vinding die recent is gepresenteerd. De ander is Catch-Up, een echte startup van de Heerenveense ondernemer Harrit Kingma. Het betreft een baan-

stens de helft van het budget, na aftrek van subsidies, in te brengen. „Dit soort trajecten hebben tijd nodig”, zegt Ruesink. Uit zijn innovatiefonds is inmiddels 1,5 miljoen euro naar bedrijven gegaan. Er staan nog heel wat op het lijstje voor dit en de volgende jaren. „Er kunnen dit jaar weer enkele mooie bedrijven worden toegevoegd.”

Nog 66 miljoen euro Tevreden stelt hij vast dat er in de afgelopen jaren in het Noorden tientallen miljoenen zijn geïnvesteerd in innovatie. Met een totaalsom van 79 miljoen euro uit allerhande fondsen zijn 129 bedrijven geholpen, waarvan bijna de helft starters. Het karwei is echter nooit klaar. „Er is 66 miljoen euro in fondsen beschikbaar om bedrijven te helpen.” n Tekst en foto’s: Bert de Jong

Doefonds Fryslân helpt ondernemers Voor de financiering van plannen van

en/of aandelenkapitaal. Het beheer is

innovatieve ondernemers, starters of

uitbesteed aan de NOM.

bestaande bedrijven met nieuwe ideeën heeft de provincie Fryslân het Doefonds

Na een flitsende start in 2014 zijn al

Fryslân opgericht. Hiermee moet de

heel wat Friese bedrijven geholpen.

economische structuur en uitbouw van

Daartoe horen de landbouwmechanisa-

de werkgelegenheid worden versterkt.

tiegroep Zonderland in Joure, houtindustrie De Houtmakers in Heerenveen,

Het Doefonds kan investeren met

het cadeauconcept MakeMyDreams

bedragen van € 25.000,- tot maximaal

in Heerenveen, het omgevingsvisuali-

€ 1.5 miljoen per onderneming. Het

satiebedrijf ViaDrupsteen in Sneek en

fonds verstrekt geen subsidies maar

Biotrack in Leeuwarden, de maker van

uitsluitend financieringen. Dit gebeurt in

bacteriedetectiemachines.

de vorm van (achtergestelde) leningen

TIT F N EA LN C I E E L

Leden bepalen Streekagenda tijdens diner in Thialf

Rabobank kiest voor welvaart en welzijn VAN OUDSHER IS RABOBANK DE BANK VAN DE LEDEN. ZIJ WAREN DE BAAS, ALTHANS ZO LEEK HET BIJ DE COÖPERATIEVE BANK. NU LUISTERT DE TOP VAN RABOBANK ÉCHT NAAR WAT DE ACHTERBAN VINDT. ZE GAAN SAMEN AAN TAFEL.

eer dan andere Nederlandse banken is Rabobank in de jaren na de financiële crisis veranderd. De coöperatieve structuur is ingrijpend overhoop gehaald, de organisatie is verkleind en er is bezinning op de eigen positie. De bankiers tonen bovendien een ander gezicht. Rabobank wil niet slechts bank zijn, maar ook actief bijdragen aan het welzijn en de welvaart in Nederland. Het is een andere wind die er waait rond de grote kantoorkolos van Rabobank in hartje Utrecht. Het gaat niet slechts om euro’s, het hoort ook te gaan om betekenis. Economische groei is mooi, maar welvaart en welzijn is in de nieuwe Rabo-filosofie beter. Op dat punt is er werk aan de winkel, want de welvaartsindex is na de uitbraak van de financiële en economische crisis gedaald. Sinds die tijd gaat economische groei niet meer

gelijk op met de welvaart van de Nederlandse huishoudens.

Aanjager Rabobank heeft zichzelf opgelegd aanjager te willen zijn bij het vinden

van oplossingen voor welzijn- en voedselvraagstukken. Niet vanuit het hoofdkantoor in Utrecht, maar met initiatieven in de eigen regio. Uitdrukkelijk is de leden gevraagd om hun maatschappelijke voorkeuren kenbaar te maken.

Diner met een boodschap Rabobank Heerenveen-Zuidoost Friesland pakte het onorthodox aan en nodigde de leden uit voor een diner in het vernieuwde ijsstadion Thialf. Binnen enkele dagen waren er meer dan achthonderd leden die in het nieuwe jaar tijdens acht bijeenkomsten voor Samen aan Tafel wilden meepraten over welvaart en welzijn.

Prioriteit Langer thuis blijven wonen voor oudere mensen is absoluut prioriteit voor een groot deel van de Raboachterban. Gezonde voeding, duurzame energie en werkgelegenheid scoren ook hoog. En verrassend vaak wordt een betere aansluiting van onderwijs en bedrijfsleven en meer strijd tegen verspilling bepleit. Voor Rabobank zijn de uitkomsten van de klanten richtinggevend in beleid, maar ook van groot belang voor de toekenning van subsidiegeld uit het Coöperatiefonds. Dit is het deel van de bankwinst dat wordt teruggesluisd naar de samenleving. De dorpen, bedrijven en ook onderwijsinstellingen zijn nu aan zet voor actie, de bank helpt bij nieuwe initiatieven en projecten.

De vergaderruimtes van het schaatshart van de wereld zijn ideaal voor elke zakelijke bijeenkomst. Van groepen van 8 tot 2000 gasten, Thialf zorgt voor een unieke sfeer! Van diner op de 400 meter baan tot lunch op hoog niveau in de Koninklijke loge. Of net als de Rabobank genieten van een op maat gemaakt diner gedurende een aantal aaneengesloten avonden. Catering zoals u het wenst! Nieuw is dat u het gehele jaar bij ons terecht kunt. Wilt u de ultieme ijssfeer beleven? Ook buiten het reguliere seizoen, van 5 juni tot 10 juli, is er zelfs ijs in Thialf. Catering van â&#x20AC;&#x2122;t Hooge is de horecapartner van Thialf*. Met al meer dan 40 jaar ervaring is de cateraar expert in het bieden van de juiste culinaire beleving. Inmiddels hebben al vele gasten genoten van de vers bereide, smaakvolle, gezonde en duurzame gerechten ingekocht bij vele lokale leveranciers. Ontdek de mogelijkheden! Vraag eenvoudig een offerte aan via horeca@thialf.nl Meer informatie? Sjoerd Oosterbos â&#x20AC;&#x201C; Horeca manager Tel. 06-11358070 *met uitzondering van de publiekshoreca rondom de baan tijdens evenementen

FINANCIEEL

„We willen een maatschappelijke bank zijn en daarover echt in gesprek met onze leden”, zegt directievoorzitter Rients Schuddebeurs van Rabobank Heerenveen-Zuidoost Friesland. „Het doel is om iets op gang te brengen. Het gesprek begint bij ons aan tafel en krijgt thuis of in eigen dorp een vervolg. Zo komt er een Streekagenda vol met projecten”, licht Schuddebeurs toe. Zijn bank pompt hiervoor ieder jaar 750.000 euro in de eigen regio.

Samenwerking Rabobank grijpt nadrukkelijk terug op de coöperatieve oorsprong. Samenwerking in lokale en regionale verbanden is van het grootste belang, vindt de nieuwe topman Wiebe Draijer. De uitvoering van zijn vijfjarenplan heeft heel wat ophef gebracht, maar ook bezinning. Lang leek de bank de rots in de branding. Maar daaraan kwam een eind met de Libor-affaire, het internationale schandaal met renteafspraken. De reputatie kreeg nog extra deuken door de slepende affaires met niet renderende woekerpolissen en met omstreden rentecertificaten die voor enkele tienduizenden ondernemingen in het midden- en kleinbedrijf een blok aan het been zijn geworden.

Zelfstandigheid kwijt Tegen deze achtergrond maakt Rabobank de grootste verandering uit het bestaan mee. De lokale Rabobanken hebben hun zelfstandige positie opgegeven. Onder dwingende regie van De Nederlandsche Bank is er nog maar één Rabobank in Utrecht. Zo is het centrale toezicht eenvoudiger uit te voeren. Eerder moest DNB alle ruim honderd Rabobanken onder het vergrootglas houden. De autonome positie van de lokale Rabobanken mag dan verloren zijn gegaan, de klanten merken daar weinig van, beklemtoont Rabodirecteur Schuddebeurs: „We kunnen nu lokaal zelfs sneller een bedrijfskrediet regelen.” Achter de schermen zijn de effecten wel te zien. De organisatie is met duizenden arbeidsplaatsen verkleind omdat veel zaken centraal in Utrecht worden geregeld. En er zijn lokaal geen officiële lokale ledenvergaderingen meer om de cijfers goed te keuren. Maar daarvoor in de plaats is er dialoog en die moet in de regio

plaatsvinden. Een duidelijk signaal is er al vanuit het hoofdkantoor. De centrale sponsoring van het wielrennen, de paardensport en mogelijk ook hockey wordt gestopt. Zo kunnen er meer middelen worden

ingezet om de eigen leefomgeving te versterken. Het mandaat daarvoor ligt als vanouds bij de lokale banken. n Tekst: Bert de Jong

Duurzaam en gezond hoog op Streekagenda Rabobank Aan de hand van kaartjes is er enige

wordt gesproken over de noodzaak van

structuur, maar toch zijn de uitkomsten

goede gezondheidszorg, ouderenzorg

heel verschillend. Aan de ene tafel

en gezonde voeding.

komt versterking van de middenstand in dorpen bovenaan te staan, andere

Gastspreker Jacques Dekker

tafels kiezen voor ondersteuning van

hamert tussen de gangen door op

het verenigingsleven of voor stimulering

het belang van vers en gezond

van innovatie bij onderwijs en bedrijven.

eten. Hij is strategisch adviseur van Diverzio, de stichting die ijvert

Onder het genoegen van de

voor gezond voedsel en daarvoor

gerechten die topkok Jan Smink

ook samenwerkt met verschillende

voor schotelt, komen in ijsstadion

zorginstellingen in Fryslân. Een ieder

Thialf in Heerenveen tijdens de

laat zich de opgediende kalfswang als

acht bijeenkomsten van Samen

hoofdgerecht bijzonder smaken, maar

aan Tafel al snel de discussies los.

schrikt van de cijfers van Dekker. De

Bankmedewerkers hebben een nieuwe

voedselverspilling in zorginstellingen

rol aangemeten gekregen: zij zijn in de

kost jaarlijks 200 miljoen euro. Maar

bediening, zij serveren drankjes. En

liefst 2 miljard kilogram voedsel gaat in

bankdirecteur Rients Schuddebeurs

Nederland verloren. Zijn conclusie: „Er

zelf verzorgt muziek op keyboard.

zal iets moeten gebeuren, anders komt

Gaandeweg wordt de Streekagenda

het niet goed met deze aarde.”

bepaald. Met daarop hoog: duurzame voeding, circulaire economie en

Het voedselrecept voor de toekomst is

vitaliteit voor een ieder.

volgens Dekker: „Duurzaam, vers en uit eigen regio.” Een door Rabobank

Vanuit onder andere Grou, Gorredijk

ondersteund project als De Streekboer

en Gersloot zijn ze gekomen om gast

is daarvan een mooi voorbeeld. Het

aan tafel te zijn en vooral om mee te

in Nieuwehorne door enkele jonge

denken. Tijdens deze kleine dorpen-

ondernemers begonnen initiatief biedt

toppen staat de plattelandsproblematiek

een nieuwe distributie van vers voedsel

met krimp, vergrijzing en ontgroening

van boeren uit eigen regio. „Zo houden

hoog op de agenda. Maar het meest

de boeren ons gezond.”

ITNI TNEOLV A T I E

Van Heck bedenkt ingenieuze oplossingen in strijd tegen water WAAR WATER EEN PROBLEEM IS, DAAR BIEDT VAN HECK UIT NOORDWOLDE HULP. MET INGENIEUZE KUNSTSTUKJES LEVERT HET BEDRIJF HOLLANDS GLORIE.

e rode pompen van Van Heck Group gaan de hele wereld over. In een paar dagen verstouwen ze massa’s water Het bedrijf is toonaangevend met innovatieve oplossingen bij baggerwerken, bergingen of in de olie-industrie. Met installaties met illustere namen als Sea Trophy en Hydro Digger kunnen ze bij Van Heck nog veel meer dan alleen pompen. Met de innovatieve Hydro Digger kunnen scheepswrakken bij olieterminals bloot worden gelegd. Het bracht ook de door Van Heck zelf ontwikkelde en gepatenteerde Sea Trophy, waarmee op zee in snel tempo de voor het milieu gevaarlijke brandstoftanks kunnen worden leeggepompt.

Stuw Grave Het meest van het werk ligt in de offshore-sector, voor twee derde deel in het buitenland. Maar begin dit jaar stond het bedrijf in eigen land in de schijnwerpers, toen het in twee dagen tijd de haven van Heijen weer op hetzelfde peil bracht als het Maas-

kanaal, nadat een dronken schipper in dichte mist de stuw bij Grave kapot had gevaren. Het water in de rivier stroomde weg en tientallen woonschepen kwamen droog en/of scheef te liggen. Het waterpeil was 2,5 meter gezakt. Het was een snelle actie. Acht vrachtwagens met materieel vertrokken begin januari van Noordwolde naar het ‘rampgebied’. Twee dagen later was het waterpeil in de haven van Heijen weer op het normale niveau. De vier pompen leverden 25.000 kubieke meter water per uur.

Majeure operaties Van Heck gaf een visitekaartje af. Het bedrijf is toonaangevend in majeure operaties in de strijd tegen water. Waar woest stromend water het Engelse platteland teistert, daar helpt Van Heck. Waar de Duitse rivier de Elbe buiten de oevers treedt, brengen de rode pompen redding. Van Heck is een internationaal opererend familiebedrijf, dat vanwege

de aard van het werk eerder in de omgeving van de havens van Rotterdam wordt verwacht dan op de zandgronden van Noordwolde. Het was oprichter Roel van Heck, jarenlang werkzaam in de baggerindustrie, die in 1964 begon te pionieren in grote waterpompen.

Groei Nu worden er wereldwijd tachtig grote pompinstallaties ingezet. Maar liggen er ook vele tientallen kilometers aan pijpleidingen om het water te kunnen verplaatsen. Directeur/ aandeelhouder Jeroen van Heck (53) heeft het bedrijf, waar 25 mensen werken, na de overname in 2003 van zijn vader een keer zo groot laten groeien. Het grootste deel van de winst wordt opnieuw geïnvesteerd om als bedrijf gezond te blijven. Van Heck deinst niet terug voor grote projecten als het plaatsen van een groot boorplatform. Anderhalf jaar lang is in Noordwolde gedacht en gerekend om de kolos met een ponton op de pilaren in zee te krijgen. De speling is slechts 3 centimeter. Aan Van Heck om het ponton met uiterste precisie te vullen met 30.000 ton water, zodat het platform precies op zijn plaats op de pijlers zakt.

Nominatie Zoiets is een miljoenenklus van een bijzonder bedrijf op Friese grond. Alle reden waarom Van Heck is genomineerd voor de prestigieuze titel Friese Onderneming van het Jaar 2017 Dezelfde titel van de gemeente Weststellingwerf had Jeroen van Heck al in 2013 opgehaald. In zijn Schotse kilt. n Tekst: Bert de Jong

T IMT BE AL C H T A

Catharinus Wierda steekt boerenambacht in nieuwe jas

Iets anders, een kaas die past bij de Friezen DWARS TEGEN DE STROOM IN VOLGT ONDERNEMER CATHARINUS WIERDA ZIJN GEVOEL. HIJ IS NET ZO EIGENZINNIG ALS ZIJN PAS GEÏNTRODUCEERDE KAAS ‘DE FRYSKE’.

e nieuwe kaas De Fryske moest krachtig zijn, zoals de Friezen ook zijn. Een kaas met pit van de volle, rauwe melk van koeien die in de wei mogen grazen. Zie hier het eigenzinnige antwoord van Catharinus Wierda uit Oudemirdum. „Er is een kaas waar we als Friezen trots op kunnen zijn.” Twee jaar lang werkte hij in stilte aan een nieuw concept voor een echte Friese kaas. „We zijn zoveel typisch Friese producten kwijtgeraakt”, constateert Wierda. De schaalvergroting in de zuivel ging gepaard met verschraling. Hij zocht samen met kaasmaker John Klaver uit Winkel naar iets speciaals. Het werd een kleine Friese innovatie in een grote mondiale zuivelmarkt.

Verhaal vertellen Het ambachtelijk proces van Klaver maakt het mogelijk om De Fryske te maken. Zonder toevoegingen. „Bij deze kaas valt bovendien een verhaal te vertellen”, vervolgt Wierda. „Wij zorgen weer voor leven in het landschap.” De melk komt van boeren

die hun koeien meer dan de helft van het jaar buiten in de wei hebben. Bovendien doen ze aan weidevogelbeheer. Niet voor niets pronkt de grutto groot op de ronde kazen van De Fryske. Het is de missie van Wierda om te laten zien dat het anders kan „Het Friese cultuurlandschap is monotoon, het heeft niets te vertellen. Dat is jammer. Veel boeren willen diep in hun hart veel meer boer zijn, maar zitten knel door allerhande wetten en regels.” Albrecht Binnema uit Warstiens is zo’n melkveehouder die het wel anders doet, met oog voor zijn vee en de weidevogels in zijn land. De tweehonderd koeien weiden minstens 180 dagen in boerennatuur. Ze vreten kruidenrijk gras en in hun rantsoen zit geen mais. De melk van deze koeien is voor de nieuwe ‘weidevogelkaas’. Kaas in overvloed, dat geldt zeker voor Nederland. Jaarlijks wordt 850 miljoen kilogram gemaakt, vooral goed voor een export van 3 miljard

euro. Maar een echt Friese kaas die past bij het karakter van de Friezen, die miste ondernemer en boerenzoon Catharinus Wierda. Na zijn studie aan de Universiteit Wageningen was hij vele jaren werkzaam als agrarisch adviseur, onder andere bij zuivelbedrijven. Ook is hij betrokken bij het vorig jaar gestarte zuivelproject Weideweelde, samen met zuivelbedrijf Noorderland en Vogelbescherming Nederland.

Eerlijk en duurzaam „Ik zie een beweging in de markt naar meer diversiteit in de schappen van de winkels. En bovenal naar producten die eerlijk en duurzaam zijn. Kaas marcheert altijd, schreef de Vlaamse auteur Willem Elsschot in zijn beroemde boek Kaas. Wierda denkt dat het ook online moet. Daarom is De Fryske in de eigen webshop te koop. De markt zit voorlopig in Friesland. Kaasboer Siebren brengt de nieuwe kaas bij de consumenten. Ook via de Friese Jumbo-supermarkten heeft Wierda nieuwe wegen gevonden. Hij hoopt dat er wekelijks twee of drie verkooppunten bij komen. De provincie Fryslân steunt het initiatief voor de ‘weidevogelkaas’ met een subsidie van ruim 36.000 euro. Het past in het beleid om boeren te helpen bij het vinden van verdienmodellen voor weidevogelbeheer. Gedeputeerde Johannes Kramer toont zich dan ook ‘grutsk’ op deze nieuwe Friese kaas met een boodschap. n Tekst: Bert de Jong

T IETTEWL E R K E N N

“Ondernemers worstelen met de vraag: hoe kan ik groeien?”

Beurs BCDN in WTC Expo De Business Contact Dagen Noord zijn op dinsdag 21 maart en woensdag 22 maart in het WTC Expo in Leeuwarden. De openingstijden van de beurs zijn op beide dagen van 12.00 uur tot 22.00 uur.

Beursmanager Hetty Kroes van WTC Expo in Leeuwarden

Beurs maakt wegwijs bij innoveren en investeren MEER DAN OOIT KOMT HET VOOR ONDERNEMERS AAN OP CONTACTEN EN NETWERKEN. ZO ZIJN ER ALTIJD MENSEN DIE JE KUNNEN HELPEN BIJ PLANNEN OM TE INVESTEREN, TE INNOVEREN OF TE EXPORTEREN. DE BUSINESS CONTACT DAGEN NOORD OP 21 EN 22 MAART IN HET WTC EXPO IN LEEUWARDEN BRENGT HIERVOOR DE MENSEN SAMEN.

en eerste ondernemingsplan is op een A4-tje snel gemaakt, maar de financiering is een veel ingewikkelder klus. Zeker als er banken of investeerders moeten worden overtuigd. Wie wil profiteren van subsidieregelingen of innovatiefondsen die moet absoluut huiswerk doen. „Het is de realiteit van nu, ondernemers weten niet waar ze het geld voor hun plannen kunnen vinden”, zegt beursmanager Hetty Kroes van WTC Expo in Leeuwarden. Het bracht haar op het plan om op de beurs Business Contact Dagen Noord een Financeplein te maken. Het moet ondernemers in contact brengen met adviseurs die wijze raad hebben bij het vinden van innovatiefinancieringen, crowdfunding, fondsen en bedrijfskredieten. Juist op dit gebied komt het aan op het vinden van personen of instanties die de weg weten. Tijdens de vorige editie van de Business Contact Dagen Noord in 2016 was de belangstelling

groot voor masterclasses en presentaties over bedrijfsfinancieringen en innovatieregelingen. Het is een duidelijk signaal, vindt Kroes. „Ondernemers worstelen met de vraag: hoe kan ik groeien?”

Informeren De provincie Fryslân neemt de regie om het Friese midden- en kleinbedrijf te stimuleren meer tijd en geld te steken in innovatie en in export naar het buitenland. Zo is er voor deze bedrijven een snellere groei te bereiken. Op de beurs wil de provincie ondernemers informeren over de f inancieringsmogelijkheden en de beschikbare fondsen. De oproep aan Friese ondernemers om meer te investeren in innovatie is tegelijk een signaal aan de MKB’ers om meer gebruik te maken van investeringsregelingen en kapitaal op te halen uit beschikbare fondsen. Eigenlijk laten veel ondernemers mogelijkheden liggen, uit onwetendheid of omdat ze door de bomen het bos niet meer zien.

Pleinen Tijdens de Business Contact Dagen ligt onder andere de kracht in de verschillende ondernemerspleinen die in WTC Expo zijn gecreëerd. Het is de plek van samenkomst waar heel veel kennis en expertise is gebundeld. De pleinen blijken in de praktijk veel effectiever te zijn. Naast het Financeplein is er ook een Duurzaamheids- en Innovatieplein. Ook hier ligt de nadruk op het wegwijs maken van ondernemers in een woud aan aantrekkelijke opties.

Veel Friese gemeenten benutten de pleinsegmentatie naar regio al langer. De gemeente De Fryske Marren pakt het dit jaar bont aan. Met bussen worden bezoekers uit de gemeente naar WTC Expo gebracht en daar wacht een feestelijk en informatief programma.

Metaal Financiële dienstverlening en advisering mag dan een belangrijke sector zijn binnen de Friese economie, de echte ruggengraat is de maakindustrie. Opgetogen vertelt Hetty Kroes dat bijna twintig bedrijven uit de metaal- en rvs-branche in snel tempo het speciale plein hebben ingevuld. De ondernemers hebben aan de beursdagen zelfs een eigen vergadering gekoppeld. Deze bedrijven zijn groot geworden met klinkend staal, maar ook met innovatieve producten, in veel gevallen voor de voedingsindustrie. De metaalverwerkende bedrijven in Fryslân staan hoog aangeschreven, ook in het buitenland. Zeker voor de agrarische sector gaat er heel wat aan machines de grens over. Alleen al het RVS & Metaalplein laat zien wat voor een verscheidenheid de Friese maakindustrie in huis heeft. Van Snijtech in Joure dat complete jachten in een pakket van staal levert tot Eurofinish in Sneek dat roestvrijstaal slijpt en polijst en als een spiegel laat blinken. Beursmanager Kroes is trots: „Het is zo mooi dat deze bedrijven zich gezamenlijk in de etalage zetten.” n Tekst: Bert de Jong

Sjoerd en Arjan. Typisch ondernemers met een nine-to-five mentaliteit. Het gemak van een grotendeels geautomatiseerde administratie Overal en altijd inzicht in actuele cijfers

Nieuw! Slim boekhouden met een betrouwbare online totaaloplossing Da’s lekker... tijd overhouden voor een potje tennis met je vrienden. Hoe doe je dat? Met Boekhout van Kromhout. Deze slimme online oplossing van Van der Veen & Kromhout geeft 24/7 inzicht in de prestaties van uw bedrijf. U bent altijd in

control en de tijdrovende administratie behoort tot het verleden. Zo kunt u de kostbare uren na vijven besteden zoals u zelf wilt: aan uw relatie, uw kinderen, uw hobby, uw sport of om nieuwe ondernemingsplannen uit te werken.

Betrouwbare sturingsinformatie in één muisklik Altijd het advies van uw accountant bij de hand Tijd overhouden voor zaken die er écht toe doen

Ontdek hoeveel tijd u kunt besparen! Ga naar www.boekhoutvankromhout.com

Rabobank Bedrijvenzeilcompetitie  Bedrijventeams Bedrijventeams ‘DE JUISTE KOERS’ 7 avonden x 3 wedstrijden

   

7 avonden x 3 wedstrijden April April tot tot september september Fiscaal verrekenbaar Fiscaal verrekenbaar 5 beste beste teams teams in in finale: finale: 5 Friesland Groningen Friesland - Groningen

www.juistekoers.nl www.juistekoers.nl Info@ottenhomeheeg.nl Info@ottenhomeheeg.nl 0031 0031 (0) (0) 515 515 442898 442898

Interesse gewekt? Geef je nu op! info@ottenhomeheeg.nl info@ottenhomeheeg.nl

TC IOT LE UL M N G E E R T S C H A A I J

Blijf dicht bij de kant zwemmen met alle onrust en de verkiezingen L

aten we eerlijk zijn, wat reageert de beurs soms anders dan we denken. De Brexit: wie had nu niet gedacht dat de beurs in elkaar zou plumpen? Je kon geen zender indrukken en geen analist of bankier aanhoren of hij gaf aan dat de Brexit bijna het einde van de (beurs)wereld zou betekenen. Hetzelfde bij president Trump. Deze president zou het doemscenario zijn voor de belegger. Het tegendeel bleek waar. Hoe kan het zijn dat wanneer iedereen het erover eens is dat een bepaalde ontwikkeling slecht zou zijn voor de beurs en de aandelen, dat er dan het tegenovergestelde plaatsvindt? Het verwijzen naar een TINA-markt (there is no alternative), waarmee bedoeld wordt dat er geen alternatieven zijn voor uw vermogen, is een te simpele verklaring. Ik kom met de volgende simpele verklaring; Doordat iedereen een daling verwacht, hebben beleggers op voorhand collectief al een schikking gemaakt. Ze hebben bepaald welke aandelen ze kwijt wilden en welke aandelen ze wilden houden. Beleggers bereiden zich voor op de storm. Op het moment dat het rampscenario zich dan voltrekt en de beurs moet dalen, blijken de beleggers geen schipbreuk te leiden, omdat ze voorbereid waren op de storm.

De conclusie zou dan kunnen zijn dat wanneer Brexit er niet was gekomen of Trump niet was gekozen, dat de beurs omhoog geknald zou zijn. Beleggers zijn ook rare wezens. We laten met elkaar onze oren hangen naar het sentiment. Beleggers willen horen wat ze horen willen. Het IMF waarschuwt nu tegen Griekenland en dat er een nieuwe eurocrisis te verwachten is, maar we leggen dat naast ons neer. Dijsselbloem is een andere mening toe gedaan en vindt dat het IMF gewoon te somber is. Hoe kun je, vlak voor de verkiezingen, ook een andere reactie verwachten van een raspoliticus? In tegenstelling tot het verleden halen we de schouders op en denken: “het zal”. Wie beseft dat het sentiment ook kan draaien en alles wat we nu positief uitleggen ook negatief kan worden uitgelegd, blijft in de huidige beurs dicht bij de kant zwemmen. Kies voor waarde-aandelen, want die trotseren alle beurstijden. De wat meer speculatieve aandelen, daarvan is de belegger manhaftig en hij durft bij een omwenteling van het sentiment, ze ook te verkopen tegen een lagere prijs dan waarvoor hij ze kocht. Beleggen is voortschrijdend inzicht, maar besef dat u niet kan verdrinken in ondiep water. Maar liefst 70% van de winsten, gerealiseerd door aandelen, komt uit dividend. Zoals ik het graag zeg: “Koerswinsten kunnen

uitblijven, maar dividend komt jaar in jaar uit”. Wordt u soms ook zo moe van die zelfbewuste mannen op TV die zelf niet beleggen, maar overal een uitgesproken mening over hebben? De olieprijs kon naar $20, ze waren ervan overtuigd. De rente die kortgeleden iets omhoog ging, zou zeker verder stijgen. Niets van dat alles is waar gebleken: de olieprijzen zijn fors gestegen en de rente daalt alweer. Onze mening en uw relativering, moeten samen leiden tot de juiste beleggingsbeslissingen of de juiste beslissingen binnen uw onderneming. We zijn economisch aan elkaar gekoppeld, of u dat nu leuk vindt of niet. Veel wijsheid en een daarbij behorend hoog rendement toegewenst. n Geert Schaaij Beursgenoten.nl

T IRTOEDL U C T E N V I S I E P

Een pientere pot

it onderzoek van de Universiteit van Cardiff is gebleken dat planten op kantoor, de productiviteit van medewerkers aanzienlijk bevorderen. Wat groen naar uw werkvloer halen is dus zo gek nog niet. Heeft u geen groene vingers? Dan biedt de Parrot Pot uitkomst. Deze pientere plantenpot heeft verschillende sensoren waarmee hij kan meten wat uw plant nodig heeft. Ook geeft hij automatisch water. U kunt met een applicatie op een smartphone zien hoe het uw plant vergaat. Leuker de productiviteit op de zaak verhogen, lijkt onmogelijk! n www.parrotflowerpower.nl

Een welkom whiteboard

oewel het digitale tijdperk in volle gang is, blijft het whiteboard onverminderd populair. Veel ondernemers vinden het publieke ‘kladblok’ onmisbaar. Toch zijn er twee nadelen aan het gebruik van een whiteboard: notities worden weer uitgeveegd en men kan de aantekeningen enkel zien bij aanwezigheid. Op deze problemen is handig ingespeeld door de bedenkers van de gadget Kaptivo. Met Kaptivo kunt u alles wat op het whiteboard staat, direct naar de computerschermen van collega’s verzenden. U digitaliseert de content dus direct. Efficiënt en eigentijds! n www.kaptivo.com

Een bewust bakkie

en goed begin is het halve werk, zo luidt een bekend gezegde. Daarom begint een groot gedeelte van de Nederlanders de dag ook met een kopje koffie. Behoort u tot deze groep? Dan is de biologisch afbreekbare koffiebeker van het merk Fred, een musthave. Vul de beker voor vertrek met koffie en wordt fijn wakker tijdens uw reis. Het grote voordeel van deze mee te nemen koffiebeker is dat hij gemaakt is van bamboe en houtpulp. Kortom: met dit unieke kopje bent u milieubewust én kostenbesparend. n www.ditverzinjeniet.nl

Een online onderbreking

ls u na een lange werkdag eindelijk thuis bent, wilt u uiteraard ongestoord wat quality time met uw gezin doorbrengen. Dit plan kan in het water vallen doordat uw geliefde of uw kinderen helemaal opgaan in hun online activiteiten. Wilt u dit een halt toeroepen? Dan kunt u het Circle Internet Control System gebruiken. Dit apparaat kunt u op uw wifi-netwerk aansluiten waarna u het internet op afroep kunt uitschakelen. U kunt de verbinding bijvoorbeeld pauzeren tijdens het eten. Extra prettig is daarnaast dat uw bepaalde websites kunt blokkeren of een tijdslimiet voor deze platformen in kan stellen. n www.fonq.nl

Een slim slot

aakt u regelmatig een businesstrip? Dan raden wij u aan uw bagage goed op slot te doen. De inhoud van koffers wordt namelijk vaker gestolen dan u zou denken. Als u bang bent dat de reguliere sloten u snel uit de keel gaan hangen, kunt u voor een slim bagageslot kiezen. Dit slot koppelt u via Bluetooth en NFC aan uw smartphone waarna u hem met één druk op de knop kunt openen. Een slimme en simpele gadget, die u heel wat frustratie kan besparen. n www.radbag.nl

Een gezonde gadget

agelijks verliezen we zo’n twee liter water. Dit komt doordat we zweten, ademhalen en naar het toilet gaan. Dit verlies moet gecompenseerd worden. De juiste vochtbalans hebben is namelijk enorm belangrijk. Als u te weinig vocht binnenkrijgt, kan dit uw functioneren negatief beïnvloeden. Om te voorkomen dat u te weinig drinkt, is er nu de Obli. De Obli geeft u een seintje wanneer u weer wat moet drinken en registreert daarnaast online uw drinkgedrag. Het is een gadget, die u helpt bij het hebben van een gezonde leefstijl. n www.obli.info

Eén auto. Drie aandrijflijnen. Rijklaar vanaf

€

24.395

4 % Bijtelling

22% Bijtelling

Hybrid, Electric & Plug-in Hybrid De Hyundai IONIQ is ontstaan door pure creativiteit. Wij maken de techniek van morgen vandaag voor iedereen bereikbaar. Hyundai IONIQ, een geheel nieuwe generatie elektrisch aangedreven auto’s die het toonbeeld zijn van duurzame mobiliteit. Kom langs voor een vrijblijvende proefrit! Onder andere met: Standaard automaat • Achteruitrijcamera • Adaptive Cruise Control • Actieradius van 280 KM (electric) Ontdek meer op siton.hyundai.nl Siton Hyundai Kolenbranderstraat 5A, Sneek, tel. 0515 - 438 700 Gecombineerd brandstofverbruik: Hyundai IONIQ Hybrid: 3,4 (l/100 km) / 29,4 (km/l); CO2 - emissie: 79 (g/km). Uitstoot en energieverbruik is afhankelijk van gebruik. Hyundai IONIQ Electric: 11,5 kWh/100 km. CO2-uitstoot van 0 gr/km. verbruik is afhankelijk van gebruik. Uitstoot brandstof en energieverbruikgegevens zijn gebaseerd op tests die zijn uitgevoerd volgens Europese Verordening 715/2007/EEG. Genoemde range is gebaseerd op NEDC meetmethode. Genoemde prijs is een adviesprijs en is excl. metallic lak en eventuele opties. Zie voor kosten en (garantie) voorwaarden www.hyundai.nl of vraag ernaar in de showroom. Afgebeeld model kan afwijken van standaard uitvoering. Druk- en zetfouten voorbehouden. * Vanafprijs geldt voor de Hyundai IONIQ Hybrid.

Nieuwe auto van de zaak?

Boek nu de ABD Proefrit On Demand!

Gratis 24 uur proefrijden, bezorgd op locatie naar keuze

lease vana f

SCENIC

Renault SCÉNIC

Bijtelling vanaf €190,-

Plan uw proefrit op:

proefrit.abdrenault.nl * Netto bijtelling per maand gebaseerd op de fiscale waarde van het voertuig exclusief opties en op een belastingschijf van 40,8%.

0 % r

ente!

AUTONIEUWS

Nissan QASHQAI crossover 8 technologie is bewonderenswaardig te noemen. Zo bieden de NissanConnect-apps u toegang tot uw favoriete socialemediakanalen en zorgt de dynamische Advanced DriverAssist display ervoor dat u uw aandacht continu bij de weg kunt houden. De aanwijzingen van het navigatiesysteem, de rijhulpsystemen en de informatie over audiotracks, ziet u direct in het beeld bij uw stuur verschijnen.

utomerk Nissan viert dit jaar de tiende verjaardag van het meest geliefde model: de Nissan QASHQAI. De QASHQAI zag in 2007 het levenslicht en sindsdien zijn er miljoenen exemplaren verkocht. Alleen al in Nederland wist Nissan ruim 50.000 QASHQAI’S aan de man te brengen. Dit alles is genoeg reden voor een feestje. En wat voor een

feestje! Nissan viert het succes van de QASHQAI met een gloednieuw design. Het nieuwe design is van toepassing op de Nissan QASHQAI crossover 8. De auto is stoer, ruim en eigentijds. Deze laatste eigenschap slaat niet enkel op het uiterlijk van de QASHQAI. Ook de ingebouwde

Škoda Octavia Combi

e vernieuwde Škoda Octavia Combi kunt u vanaf deze maand bekijken bij de dealer en u kunt hem al bestellen vanaf € 23.690,-. De vernieuwde auto is uitgerust met nieuw vormgegeven kop- en achterlampen, maar ook met een revolutionaire grille. De vlijmscherpe lijnen zorgen voor een prachtig gestroomlijnd uiterlijk. Verder heeft de Octavia Combi een maximale laadruimte van 1.740 liter. De auto zit vol met technologieën van het hoogste niveau. Zo zit er bijvoorbeeld een vernieuwd infotainment systeem in. Daarnaast heeft de auto ook verschillende connectiviteitssystemen en assistentiesystemen zoals Trailer Assist, Front Assist en Park Assist. Voor de dieselmotoren heeft Škoda een introductieaanbieding. Tot en met eind maart kunt u op dieselmotoren een DSG-automaat bestellen voor € 1.290,-. Een mooie deal, want dat scheelt u maar liefst € 710,-. n

U trekt binnen elf seconden op naar 100 kilometer per uur en voelt zich geen moment onveilig door de ingenieuze Chassis Control-technologie. Deze technologie zorgt ervoor dat uw wegligging stabiel en soepel blijft. Het is dus overduidelijk dat de QASHQAI crossover 8 het succes van het model viert. Het is een feestje om in deze auto te rijden. n

AUTONIEUWS

Peugeot Partner Tepee

Opel Combo Range

en laadvermogen van bijna een ton: het lijkt onmogelijk. Toch is niets minder waar. De Opel Combo-modellen kunnen namelijk bijna een ton aan bagage voor u vervoeren. Hiermee hebben deze bedrijfswagens het grootste laadvermogen in hun segment. Bijzonder is de Opel Combo dus zonder meer. Het enorme laadvermogen van de Opel Combo is onder meer te danken aan de Bi-Link achterwielophanging. En dit is slechts één van de slimme

innovaties, die Opel bij dit model heeft toegepast. Zo is er ook een manier gevonden om de Opel Combo enorm zuinig te maken. Hierdoor kunt u relatief voordelig grote afstanden afleggen en bent u ook een milieubewuste chauffeur. De Opel Combo is verkrijgbaar in meerdere uitvoeringen. De Opel Combo Range is er één van. De standaarduitvoering van de Opel Combo heeft u al vanaf € 9.995,(exclusief BTW/BPM). U kunt deze standaardversie natuurlijk verrijken

met allerlei luxe extra’s. Deze vaak vernuftige en moderne extra’s verhogen het rijgemak. Zo kunt u bijvoorbeeld kiezen voor een radio CD50 multimediaspeler. Dit is een radio-, CD- en MP3-speler met bluetooth, een externe stereoaansluiting en een USB-ingang. Terwijl u snel optrekt door de pittige 1.4-literbenzinemotor of een van de turbodieselmotoren, speelt er alvast een lekker deuntje op de achtergrond. n

obuust en modern, zo noemt Peugeot de nieuwe uitvoering van het Partner-model. Het model, dat de Partner Tepee heet, is dat ook beiden zonder meer. De voorzijde is in zijn geheel opnieuw ontworpen en is nu veel opvallender van aard. Dit komt onder meer doordat de grille verticaler is geplaatst en de strak gelijnde bumper eronder is weggewerkt. Ook de nieuwe koplampen en de hoekpanelen bij de bumper springen in het oog.

zal gaan voegen naar de nieuwe stijlkenmerken van het automerk. De auto’s moeten opvallen, kracht uitstralen en daarnaast natuurlijk ook van moderne technologie zijn voorzien. Dat laatste zit bij de Peugeot Partner Tepee wel goed. Zo is er een achteruitrijcamera, een parkeerhulp en Active City Brake in de auto geïntrigeerd. Dit laatste houdt in dat de auto automatisch remt, wanneer er een aanrijding in het stadsverkeer dreigt te ontstaan.

De aanpassingen die Peugeot aan het Partner-model gedaan heeft, laten zien dat ook deze serie modellen zich

Omdat de Partner-modellen veel voor zakelijk gebruik worden ingezet, heeft Peugeot ook rekening gehouden met

bestuurders die lang onderweg zijn. De inrichting is helemaal ergonomisch verantwoord waardoor lange afstanden comfortabeler overbrugd kunnen worden. Ook is het laden en lossen van de auto eenvoudig met een lichte achterklep en 675 tot wel 3.000 liter bagageruimte. De Peugeot Partner Tepee is verkrijgbaar vanaf € 26.020,-. n

Fiat Ducato Combi

eel zakelijke rijders, die dagelijks grote hoeveelheden goederen vervoeren, zweren bij de Fiat Ducato. Deze bedrijfswagen is er in veel verschillende uitvoeringen, maar veel van deze uitvoeringen zijn enkel geschikt voor goederen- of personenvervoer. De Fiat Ducato Combi is een uitzondering hierop. Deze bestelwagen is namelijk geschikt

voor zowel goederen- als personenvervoer. De Fiat Ducato Combi heeft vijf tot negen zitplaatsen en een laadruimte van 1,7 tot 11,5 m³. Daar houdt het bovendien niet op! Er is namelijk zelfs een Maxi-versie beschikbaar. Dit maakt het model nog ruimer.

Fiat vindt het zeer belangrijk dat een auto comfortabel is. Daarom is de Fiat Ducato Combi uitgerust met luchtroosters in het dakconsole en grote opbergvakken in de zijpanelen. De luchtroosters zorgen ervoor dat iedere passagier zelf kan regelen hoeveel luchttoevoer hij of zij krijgt. Efficiëntie ten top! n

Nieuwe auto van de zaak?

Boek nu de ABD Proefrit On Demand!

Gratis 24 uur proefrijden, bezorgd op locatie naar keuze

lease vana f

KADJAR

Renault KADJAR

Bijtelling vanaf €195,-

0 % r

ente!

Plan uw proefrit op:

proefrit.abdrenault.nl * Netto bijtelling per maand gebaseerd op de fiscale waarde van het voertuig exclusief opties en op een belastingschijf van 40,8%.

Omdat geen pensioen gelijk is…

Omdat geen pensioen gelijk is, adviseren wij op maat Breedpad 21, 8442 AA Heerenveen | Postbus 116, 8440 AC Heerenveen T (0513) 61 44 44 | F (0513) 62 37 42 | E info@kuiperverzekeringen.nl | I www.kuiperverzekeringen.nl

T IATKEELN N I E U W S Z

Tulpenland passeert grens van 2 miljard

oor het buitenland is Nederland vooral tulpenland. De tulpenproductie overschrijdt dit jaar voor het eerst de grens van 2 miljard stuks. In harde munten bedraagt de omzet in tulpen zo’n 300 miljoen euro. De vraag naar Nederlandse tulpen

blijft ongekend groot. Zo’n tien jaar geleden bedroeg de productie in ons land 1 miljard tulpen. Volgens de Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur zijn negen van de tien tulpen bestemd voor export. De helft van de tulpenproductie gaat naar Duitsland. n

Innovatieve starters krijgen hulp minister

m innovaties sneller om te zetten in concrete producten is er een extra subsidiepot gevuld met 10 miljoen euro. Het ministerie van Economische Zaken heeft het geld beschikbaar gesteld om innovatieve, startende ondernemers te ondersteunen. Minister Henk Kamp vindt de stimulans noodzakelijk om zo extra kansen te creëren voor bedrijfsleven, universiteiten en andere kennisinstellingen. Al de gezamenlijke investeringen moeten uiteindelijk leiden tot succesvolle projecten, vindt Kamp. Via het fonds kunnen startende ondernemers een lening krijgen om hun plannen te realiseren. n

Noordlease verkocht aan Japans Hitachi

et Groningse autoleasebedrijf Noordlease is verkocht aan het Japanse concern Hitachi. Zo moet het bedrijf, waar nu vijftig mensen werken, sneller groeien. De dagelijkse leiding blijft in handen van Gert Veenstra en Robert Nienhuis. Het in 1982 opgerichte bedrijf met inmiddels een wagenpark van tiendui-

zend voertuigen voor zakelijke en privé-rijders, was nu in eigendom van het management en van NIBC Mezzanine & Equity Partners, de investerings en ontwikkelingsmaatschappij NOM. Directeur Geert Buiter van NOM Finance heeft alle vertrouwen in een goede toekomst voor Noordlease, nu met de verkoop de volgende stap is gezet. n

Agrarische export naar nieuw record

ederland scoort uitstekend met agrarische export. In 2016 is deze uitgekomen op bijna 94 miljard euro. Ons land heeft de toonaangevende positie flink verbeterd. Een jaar eerder bedroeg de export van agri en food 90 miljard euro. Van de totale Nederlandse export komt 22 procent voor rekening van de agrarische sector.

Duitsland is de belangrijkste handelspartner. Een kwart van de agrarische export gaat naar onze oosterburen. Van de totale agrarische export blijft ruim driekwart binnen Europa. Het betreft vooral tomaten, paprika’s, komkommers, vlees en zuivelproducten. Opvallend is de stijging van het aandeel landbouwmachines, -kennis en -technologie. Deze is onderhand 9 miljard euro groot. n

Rabobank versterkt de eigen buffers

abobank heeft zich versterkt met extra kapitaal van beleggers. De bank heeft 1,6 miljard euro opgehaald bij particuliere klanten en bij grote beleggingsinstellingen. De rente van 6,5 procent op de uitgegeven Rabobank Certificaten blijkt een succesvol lokkertje. Op een gewone spaarrekening geeft de bank minder dan 1 procent. Met het extra kapitaal kan Rabobank voldoen aan de nieuwe eisen die aan financiële instellingen worden gesteld. Beursgenoteerde banken kunnen extra kapitaal ophalen door de uitgifte van aandelen. Rabobank is een coöperatieve bank en heeft geen andere aandeelhouders dan de leden. De bank betrekt met de uitgifte van Certificaten nadrukkelijk de leden bij hun eigen bank, maar het meeste kapitaal komt van institutionele beleggers. Er staan nu 300 miljoen Certificaten uit met een nominale waarde van ongeveer 7,4 miljard euro. n

T IATKEELN N I E U W S Z

Nominatie voor zes Friese topbedrijven

es bedrijven zijn uitverkoren voor de top van Fryslân. Het zestal heeft een nominatie voor de Verkiezingen Friese Onderneming van 2017. Het betreft waterpompenleverancier Van Heck Group in Noordwolde, bouwbedrijf Lont in Sint Annaparochie, Mannen van Staal in Leeuwarden, Probo Sign in Dokkum, ict-bedrijf Snakeware in Sneek en deurenproducent Van Vuuren in Grou. De jury, bestaande uit gedeputeerde Sander de Rouwe, ondernemers Thecla Bodewes, Jetze Botma en de winnaar van vorig jaar Emile Stuy (Stuy Verven in Terwispel), beoordeelt de genomineerde bedrijven onder andere op innovatie, bedrijfsvoering en strategie. De winnaar wordt gekozen tijdens de feestelijke finalebijeenkomst op dinsdag 4 april. n

Extra miljoenen voor Innovatiecluster Drachten

et Innovatiecluster Drachten krijgt bijna 21 miljoen euro voor uitbreiding van onderzoek, promotie en techniek. De bedrijven in het cluster dragen samen 16 miljoen bij, de provincie Fryslân en de gemeente Smallingerland elk ruim 2,4 miljoen. Het Innovatiecluster Drachten is een samenwerking tussen hightechbedrijven en kennisinstellingen in Noord-Nederland. De bedrijven werken samen om belangrijke innovaties tot stand te brengen. Een

voorbeeld is 3D-metaalprinting. Maar ook spannen ze zich in om meer jongeren voor techniek te interesseren. Zes bedrijven hebben in 2012 samen met provincie en gemeente het initiatief genomen. Inmiddels doen er vijftien bedrijven mee. Volgens gedeputeerde Sander de Rouwe is het Drachtster innovatiecluster een lichtend voorbeeld. „Ondernemers vinden het vaak moeilijk om samen te werken. Hier kan het en het loont.’’ n

Rabobank steekt geen geld in gaswinning Wad Theunis Bakker van Mannen van Staal

Taxibedrijf ten onder in concurrentiestrijd

axibedrijf Wolters in Drachten is kopje ondergegaan in de strijd om het zogeheten WMO-vervoer. Het faillissement was begin dit jaar onontkoombaar, nadat het bedrijf een grote aanbesteding van zorggroep Alliade miste. Wolters verzorgde 21 jaar lang het vervoer in Drachten en omstreken.

abobank investeert geen geld in aardgaswinning onder de Waddenzee. De bank stelt zich bewust te zijn van de kwetsbare natuur en hanteert daarom het voorzorgsprincipe. Het besluit is onderdeel van een tussentijdse aanscherping van het klimaatbeleid. Ook de directe financiering van kolenwinning en kolencentrales is in de ban gedaan. Bij Rabobank waait een wat andere wind waardoor duurzaamheid een hogere prioriteit heeft gekregen. De bank is actief op zoek naar klanten

Het vervoer en de meeste van de veertig chauffeurs van Wolters zijn overgegaan naar Taxi Dorenbos. De moordende concurrentiestrijd in het speciaal vervoer heeft in Fryslân eerder al taxibedrijf Oenema in Heerenveen, Beimers Taxi in Leeuwarden, Franeker en Sint Annaparochie en Javo Tours in Drachten de das omgedaan. n

die de overgang naar duurzame energievoorziening kunnen versnellen, verduidelijkt Rabo-directeur Bas Rüter. De Waddenvereniging is in zijn nopjes met het besluit. Deze heeft verschillende bedrijven gevraagd niet mee te werken aan de plannen van vier mijnbouwbedrijven om gas te winnen onder de Waddenzee. „Wij hopen dat andere banken en pensioenfondsen het voorbeeld van Rabobank zullen volgen’’, zegt directeur Arjan Berkhuysen van de Waddenvereniging. n

Jouster DMT helpt Amerika aan biogas

n het Amerika van de nieuwe president Donald Trump maken ze graag gebruik van Friese technologie. Maar liefst vijftigduizend Amerikaanse huishoudens zullen kunnen profiteren van een door het Jouster DMT ontwikkelde biogasinstallatie. Het is het grootste project tot nu toe voor DMT. Via de Amerikaanse dochteronderneming is dit het eerste grote

succes in de Verenigde Staten. Met de nieuwste membraantechnologie wordt varkensmest vergist tot biogas. Dit wordt daarna opgewaardeerd en ingebracht in het nationale gasnetwerk. DMT is marktleider in het opwaarderen van biogas uit mest, organisch afval of huishoudelijk afval. Bij het internationaal werkende Jouster bedrijf werken 75 mensen. n

Krimp in Fryslân; extra miljoenen gevraagd

n 2040 zijn er minder Friezen. De daling van het inwonertal gaat sneller dan eerder gedacht. De Friezen zijn bovendien gemiddeld ouder. Bijna een derde van de Friezen is dan 65-plus. Het provinciebestuur vraagt samen met andere krimpregio’s voor de komende twintig jaar extra miljarden van het kabinet. Een investeringsfonds van jaarlijks 360 miljoen euro moet de leefbaarheid stimuleren. Fryslân heeft vanaf 2017 te maken met krimp, vooral in het noordelijk deel van de provincie. Het is voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog. Alleen

Erkenning voor slimme innovatie Salttech Sneek

de hoofdstad Leeuwarden groeit tot in lengte van dagen. Duidelijk is er een trek van het platteland naar de grote plaatsen. Ook Drachten, Sneek en Heerenveen profiteren daarvan. De vergrijzing en ontgroening van Fryslân heeft ook gevolgen voor de beschikbare arbeidspopulatie. Bijna een derde van de beroepsbevolking is nu al ouder dan 50 jaar. Het aantal beschikbare arbeidskrachten wordt in de komende tien jaar tijd flink kleiner. Het aantal Friese banen bedraagt zo’n 245.000, waarvan een vijfde door zelfstandigen wordt ingevuld. n

atertechnologiebedrijf Salttech in Sneek heeft internationale erkenning gekregen voor een slimme innovatie om zout uit water te halen. „Het is een geweldige opsteker en bevestiging van de innovatiekracht van Nederlandse watertechnologiebedrijven’’, stelt Hein Molenkamp van de Water Alliance, waarvan Salttech deel uitmaakt. Al meerdere keren heeft Salttech prijzen gewonnen voor de bedachte technologie om water te ontzouten zonder membranen te gebruiken. Bijna alle zouten kunnen worden teruggewonnen waarbij er amper zoet water verloren gaat. Recent won Salttech in Abu Dhabi de innovatieprijs tijdens de International Water Summit. De innovatie heeft wereldwijd veel potentie. Aanvankelijk zag het Sneker bedrijf vooral commerciële kansen voor de olie- en gasindustrie, waar in de afvalstromen erg veel zout vrijkomt. Nu richt het in 2011 uit de Leeuwarder Watercampus voortgekomen Salttech zich ook op de procesindustrie en de watersector. n

T IUTLETLU R E L E T I P S C

Theatercollege: levenslang en de maatregel tbs

Drumvoorstelling ‘Challengers’

De bekende strafpleiter Wim Anker vertelt tijdens het themacollege op 16 maart over de levenslange gevangenisstraf. Nederland is het enige Europese land waar het vonnis levenslang, ook daadwerkelijk levenslang betekent. Anker is niet tegen deze straf, maar wel tegen de wijze waarop het vonnis wordt uitgevoerd. In het theatercollege deelt Anker zijn mening en zal hij verhalen uit de praktijk vertellen.

De Japanse groep Yamato komt op 25 mei naar Heerenveen. De voorstelling ‘Challengers’ wordt een overweldigend drumspektakel, dat is één ding dat zeker is! De drummers van de groep zijn verantwoordelijk voor alle elementen van de show. Ze creëren de choreografie, zetten een lichtplan op en ze bouwen de drums zelf.

Waar: Heerenveen

Waar: Leeuwarden

Wanneer: 25 mei

Wanneer: 16 maart

Aanvang: 20.15 uur

Aanvang: 20.30 uur

Prijs: € 29,00

Prijs: € 24,50

Meer informatie: www.posthuistheater.nl

Meer informatie: www.harmonie.nl

Simmerdeis

Wiebe Kaspers

Simmersdeis is hét culturele festival van Smallingerland. Vier dagen lang staat Smallingerland in het teken van theater en muziek. Met bijzondere toneelvoorstellingen, experimenteel theater, straattheater en kindervoorstellingen is Simmersdeis geschikt voor jong en oud.

Wiebe Kaspers is een Friese pianist en zanger die flink aan de weg timmert in Friesland en daarbuiten. Niet zo gek dus dat Podium Pingjum Wiebe heeft uitgenodigd. Op 9 april komt de talentvolle Fries, samen met zijn bandleden Florian en Daan, naar het kleine dorpje in Friesland. Laat u verrassen en inspireren tijdens deze muzikale theatervoorstelling.

Waar: Drachten e.o. Wanneer: 22 juni t/m 25 juni

Waar: Pingjum

Aanvang: Gehele dag

Wanneer: 9 april

Prijs: geen

Aanvang: 15.00 uur

Meer informatie: www.simmerdeis.nl

Prijs: € 15,00 Meer informatie: www.podiumpingjum.nl

Muziek- en zangfestival op Schiermonnikoog

Ballet Blue(s) De Blues is een muziekstijl die zijn oorsprong vond bij de slaven in het zuiden van de Verenigde Staten. Met deze muzieksoort als inspiratie, maakten Stuart en Sprong de voorstelling ‘Ballet Blue(s)’. De voorstelling van de Dutch Junior Dance Division zit vol verrassingen en is hiermee geschikt voor een breed publiek! Het is echt een enorm eigentijdse balletvoorstelling, die niet enkel bij balletliefhebbers in de smaak zal vallen.

Op 10 juni vindt op Schiermonnikoog de 60ste editie van het Muziek- en zangfestival plaats. Dit jaar doen er 28 muziekverenigingen en 22 koren mee. Met een strijkorkest in de Hervormde Kerk en een lunchconcert in het centrum van Schiermonnikoog, is er voor ieder wat wils.

Waar: Schiermonnikoog Wanneer: 10 juni

Waar: Sneek

Aanvang: 9.00 uur

Wanneer: 19 april

Prijs: geen

Aanvang: 20.15 uur

Meer informatie: www.vvvschiermonnikoog.nl

Prijs: € 23,00 Meer informatie: www.theatersneek.nl

T-splitsing

Theatrale rondleiding door Blokhuispoort

Wanneer: 28 april

Cabaretière Tineke Schouten kijkt in haar nieuwe theatershow nog eens goed naar de keuzes die ze in de loop van haar leven heeft gemaakt. Waarom is ze eigenlijk cabaretière geworden en waarom geen zangeres? T-splitsing Roy Beusker (bewerking door belooft een persoonlijke show te Het Echte Werk) worden waarbij oude bekenden én nieuwe typetjes hun opwachting maken. Dit is een prachtig moment om voor het eerst kennis met Tineke Schouten te maken, maar ook om haar opnieuw te leren kennen.

Aanvang: 14.00 uur

Waar: Drachten

Prijs: € 12,50

Wanneer: 11 mei

Meer informatie: www.actatheater.nl

Aanvang: 20.00 uur

In 1974 ontsnapt meesterkraker Aage M. uit de toenmalige Leeuwarder gevangenis Blokhuispoort. Cipiers Waakstra & De Weg kunnen alles over deze spectaculaire ontsnapping vertellen tijdens hun theatrale rondleiding op 28 april. Maak op een verrassende en educatieve manier kennis met twee eeuwen gevangenishistorie in het hart van de culturele hoofdstad Leeuwarden.

Waar: Leeuwarden

Prijs: € 39,00 Meer informatie: www.lawei.nl 40

Red.Vooruit 220x300 2013-03.indd 1

12-02-13 15:22

Business contact dagen noord

22 & 23 MAART Business Contact Dagen Noord Business Contact Dagen Noord is hĂŠt netwerkevent waar ondernemers en organisaties zichzelf presenteren. Het platform om samen nieuwe kansen en markten aan te boren.