Zakenvisie Editie nr. 78

Ondernemersmagazine van Friesland ZOEKTOCHT NAAR TALENTEN Nieuwe economie vraagt techniek en ict

GEMEENTEN SNEEK EN HEERENVEEN HOPEN OP GROTE NIEUWKOMERS

Robots doen het werk, maar leveren ook banen

Nieuwe economie van automatisering en digitalisering.

Losse nummers € 3,95

No. 78, december 2017

KENNIS IS KUNNEN ECOstyle in Oosterwolde heeft voor hun nieuwbouw gebruik gemaakt van Raadsma ToegangsBeheer (RTB). Raadsma biedt alle mogelijke deurtechnieken en elektronische toepassingen. RTB maakt het mogelijk de toegangsrechten van personen vooraf en op afstand te regelen ten behoeve van veiligheid, beveiliging en comfort.

In onze moderne RTB showroom in Leeuwarden ontvangen onze adviseurs u graag om u te laten zien wat er allemaal mogelijk is.

RAADSMA IJZERSTERK

Dokkum . Heerenveen . Leeuwarden . Groningen . t. (0519) 29 23 25 . www.raadsma.nl

Ontdek ons Fryslân Samen met de Friesland Post!

Bel: 0513 - 68 33 14 of ga naar: www.frieslandpost.nl

DOKKUM

Ga op ontdekkingsreis door het mooie Fryslân. Maak vanuit uw luie stoel kennis met de natuur, cultuur, mensen en economie.

Friesland Post staat vol reportages, foto’s en human interest-verhalen over het heerlijke (buiten)leven in het heitelân.

TT TT L EEO LL F O N CIIO ZakenVisie is het ondernemersmagazine van Friesland.

Uitgave VDLP Publishing Herenwal 137 8441 BE Heerenveen Postbus 496 8440 AL Heerenveen Tel.: 0513 - 654 445 Fax: 0513 - 654 761 E-mail: info@vdlppublishing.nl Internet: www.vdlppublishing.nl Hoofdredactie Simon van der Let Redactie Bert de Jong, Simon van der Let en Hiltsje de Vries E-mail: mail@zakenvisie.nl Advertentieverkoop Pieter Balstra Tel.: 0513 - 654 445 Vormgeving Van der Let & Partners Marketing / Webdevelopment Met medewerking van MichaĂŤl van Straalen, Sander de Rouwe, Maarten Offinga, Wilma de Vries, Johan Langbroek, Coby van der Laan, Gerhard Dersjant en Bob Dijksma

DEZE EDITIE

4

11

Fotografie Van der Let & Partners, Fotopersbureau FPH e.a.

Druk Drukkerij Van der Eems Heerenveen Verspreiding Meren Post BV Sneek

Robots doen het werk, maar leveren ook banen

Zoektocht naar talenten

Op de inhoud van dit magazine rust copyright. Niets mag op enigerlei wijze worden vermenigvuldigd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. De uitgever is

20

22

niet verantwoordelijk voor de inhoud van de columns.

Het magazine verschijnt 4x per jaar in een oplage van 4.000 exemplaren.

Daarnaast komt ZakenVisie via controlled circulation terecht bij alle bedrijven met meer dan 7 werknemers in de zuidelijke helft van Friesland en alle bedrijven met meer dan 10 werknemers in de noordelijke helft van Friesland.

ZakenVisie wordt tevens toegezonden aan overheidsinstanties en diverse open-

Wondertjes uit Sneek voor maken kunststof

bare instellingen.

2

FiscFreeÂŽ is snelle groeier door fiscale voordeeltjes

Digitale revolutie

D

igitalisering, automatisering en robotisering maken veel beroepen nu al overbodig. De fabriek zonder mensen is binnen enkele jaren werkelijkheid. Robots

doen het werk.

De gevolgen zijn in snel tempo te zien. Er is sprake van verlies aan werkgelegenheid. Het is voor veel mensen nu nog dagelijks brood, maar het is vaak ook routinematig werk

4

Robots doen het werk, maar leveren ook banen

Regionale stuwing

11

Zoektocht naar talenten

Automatisering

waarvan menigeen het niet erg vindt dat het verdwijnt.

Tegelijk is er een grote verschuiving te zien in de richting van banen met een hoog opleidingsniveau in technologie. Er worden werknemers met andere kennis en vaardigheden gevraagd.

Sommige technologische veranderingen voltrekken zich snel.

Vooral in de innovatieve sectoren ontstaat daardoor een

17

Bedrijven willen investeren,

mismatch tussen vraag en aanbod.

maar krapte in de etalage Actueel

Ondertussen gaat innovatie in razend tempo door. De inzet van kunstmatige intelligentie staat nog in de kinderschoenen,

Wondertjes uit Sneek

maar gaat binnen afzienbare tijd de kennis en expertise van

voor maken kunststof

mensen overnemen. Sensoren meten en de computers weten.

Onderneming in het nieuws

Welkom in de wereld van big data.

22

FiscFree® is snelle groeier

Het beeld van fabrieken met veel mensen aan de lopende

door fiscale voordeeltjes

band is al verdwenen. Nu zijn het vaak productielijnen met her

Onderneming in het nieuws

en der enkele werknemers die het toeziend oog houden. In de

20

race naar een zo doelmatig mogelijke productiemethode lijkt

24

Productenvisie

de vanuit een controlekamer door één man bestuurde fabriek nog verre toekomst. Deze werkelijkheid is echter dichtbij.

27

Autonieuws In de nieuwe economie wordt geld verdiend zonder inzet van

31 Bitcoin zal vervliegen

veel mensen. Zo lukt het Philips om in het eigen Nederland

in gebakken lucht

scheerapparaten voor de hele wereld te maken. Mensen zijn

Geert Schaaij

vooral nog nodig om nieuwe producten te bedenken en te ontwikkelen. De industriële revolutie in de twintigste eeuw

35

Zakennieuws

39

Culturele tips

was ingrijpend. De gevolgen van de digitale revolutie van nu zijn vele malen groter.

De redactie

3

T I TR EE LG I O N A L E S T U W I N G

Nieuwe economie van automatisering en digitalisering

Robots doen het werk, M E E R DA N O O I T Z I J N E R V O O R D E N E D E R L A N D S E E C O N O M I E KA N S E N I N D E T E C H N O LO G I S C H E I N D U S T R I E . I N D E W E R E L D VA N R O B O T S I S H E T G E L D T E V E R D I E N E N E N L I G G E N E R T O T 2 0 3 0 ZO’N 120.000 BANEN BINNEN BEREIK.

4

maar leveren ook banen

Philips Scheerapparatenfabriek, Drachten

5

Omdat geen pensioen gelijk is…

Omdat geen pensioen gelijk is, adviseren wij op maat Breedpad 21, 8442 AA Heerenveen | Postbus 116, 8440 AC Heerenveen T (0513) 61 44 44 | F (0513) 62 37 42 | E info@kuiperverzekeringen.nl | I www.kuiperverzekeringen.nl

Sjoerd en Arjan.

Typisch ondernemers met een nine-to-five mentaliteit.

Het gemak van een grotendeels geautomatiseerde administratie Overal en altijd inzicht in actuele cijfers

Nieuw! Slim boekhouden met een betrouwbare online totaaloplossing Da’s lekker... tijd overhouden voor een potje tennis met je vrienden. Hoe doe je dat? Met Boekhout van Kromhout. Deze slimme online oplossing van Van der Veen & Kromhout geeft 24/7 inzicht in de prestaties van uw bedrijf. U bent altijd in

control en de tijdrovende administratie behoort tot het verleden. Zo kunt u de kostbare uren na vijven besteden zoals u zelf wilt: aan uw relatie, uw kinderen, uw hobby, uw sport of om nieuwe ondernemingsplannen uit te werken.

Ontdek hoeveel tijd u kunt besparen!

Ga naar www.boekhoutvankromhout.com

Betrouwbare sturingsinformatie in één muisklik Altijd het advies van uw accountant bij de hand Tijd overhouden voor zaken die er écht toe doen

REGIONALE STUWING

De technologische industrie wordt gezien als grote groeimotor van de economie. Het is juist de innovatie die zich uitbetaalt. Met computers en hightech worden grote slagen gemaakt. Digitalisering biedt grote kansen. Data zijn goud waard. De ict’ers hebben het druk om bedrijfsprocessen te verbeteren.

Het navrante is dat de robotrevolutie veel werk oplevert, maar dat er door deze verhoging van de productiviteit ook veel banen verloren gaan. Op de industriële werkvloeren in Nederland hebben er al meer dan dertienduizend robots het werk van mensen over­ genomen. Het zijn bijvoorbeeld lasrobots in de metaalindustrie, montagerobots in de automobielindustrie en pickup-robots in de kolossale magazijnen.

Het werk gaat sneller en efficiënter en het voorkomt dat productie uit Nederland naar landen met lage lonen verhuist. Mooi voorbeeld is Philips dat een deel van de naar China verhuisde productie van scheerapparaten naar ons land heeft teruggehaald, omdat de geavanceerde fabriek in Drachten het met robottechnologie beter kan.

Philips Drachten De Philips-vestiging in Drachten staat internationaal hoog aangeschreven als een geavanceerde fabriek. Slim gebruik van innovaties in de maak-industrie maakt de scheerapparatenproducent tot de beste van Europa. De ‘smart industry’ is er het fundament. In het ontwerpen en het produceren is digitalisering belangrijk. Een baanbrekende technologie als 3D-printing biedt grote tijdwinst. Voorheen kostte het drie maanden voordat in China mallen waren gemaakt. Nu is het in eigen land in minder dan een week klaar.

De winst zit in de kenniseconomie.

Deze levert veel meer geld op dan laagbetaald werk. Het zijn hoog opgeleiden die in de technologische industrie aan het werk zijn. Het gaat hard.

De productiviteit in de tech-bedrijven is in de afgelopen twee decennia drie keer sneller gegroeid dan in de rest van de economie.

Innovatie Digitalisering en automatisering zijn succeswoorden. Ze stuwen de innovatie in het bedrijfsleven. Het zijn de hightech-bedrijven die er in de eerste plaats van profiteren, maar het is ook het toeleverende midden- en klein­bedrijf dat er veel graantjes van meepikt.

Het economisch bureau van de ING Bank heeft uitgeplozen dat de technologische industrie in Nederland uit ongeveer 20.000 bedrijven bestaat en nu 286.000 voltijdsbanen biedt. De sector verschaft andere onder­ nemingen buiten de sector veel werk.

Jaarlijks gaat er zo’n 17 miljard euro aan opdrachten uit, vooral voor onderzoek en ontwikkeling. Heel wat computerdeskundigen breken zich het hoofd over nieuwe vondsten.

De technologische industrie heeft volgens ING genoeg potentieel om de komende jaren een forse groei vast te houden. Voorwaarde is dat er tot 2030 7

een constante aanwas van nieuw personeel plaatsvindt. Het gaat daarbij om 120.000 mensen die vooral hoogopgeleid zijn. ING-econoom Jurjen Witteveen verwacht echter dat een dergelijke uitbreiding op een totaal van nu 286.000 voltijdsbanen nog een hele uitdaging gaat worden”.

Impuls overheid De overheid steekt 400 miljoen extra in onderzoek en innovatie voor de zogeheten ‘Nieuwe Economie’, waarbij robots en technologie een groot stempel drukken op de bedrijvigheid.

In het nieuwe regeerakkoord is dit afgesproken. Het is het kabinet

REGIONALE STUWING

menens om de werkende klasse te prepareren voor een nieuwe toekomst met ‘een leven lang leren’. In het bijzonder gaat de aandacht uit naar de sectoren schone energie, duurzaamheid, landbouw en voedsel en hightech “Opleiden voor vijftig jaar werken is niet meer aan de orde”, zegt voorzitter Dezentjé Hamming-Bluemink van de metaalwerkgeversorganisatie FME. Zij vindt de injectie van 400 miljoen euro een mooi begin, maar oordeelt dat er 1 miljard euro nodig is om te investeren in de Nederlandse maak-industrie.

Het is volgens haar om de ’blunder van de vorige eeuw’ te herstellen, toen ons land zich in toe-nemende mate richtte op dienstverlening.

De schrik van de financiële crisis bracht het besef dat onze economie als de wiedeweerga zou moeten omschakelen. De ambitie werd in 2011 vast­ gelegd in het rapport ‘Nederland gaat het maken’. Grote bedrijven als Philips en ASML waren aanjagers, voor FME klonk het als muziek in de oren.

Verdubbeling De technologische industrie moet in snel tempo verder groeien. De droom is dat de economische bijdrage van

28 miljard euro uit 2011 in het jaar 2030 verdubbeld is. Zo ver is het nog niet, al is er dit jaar sprake van een opmerkelijke groeiversnelling van 10 procent. De verwachting is dat de technologische industrie hierdoor dichtbij de 35 miljard euro uitkomt.

De uitdaging is groot voor de toe­ leveranciers, de bedrijven die de technologische industrie faciliteren. De grootste winst is te behalen met het ontwikkelen en ontwerpen van innovaties, inclusief software. Maar ook is belangrijk het daadwerkelijk maken van slimme machines. Voor de van oudsher sterke Friese metaalindustrie liggen hier grote kansen om te groeien.

Voor export is de hele Europese markt daarbij interessant, in het bijzonder de industrie in Zuid-Duitsland.

Transitie Er is sprake van een snelle transitie, zegt voorzitter Michaël van Straalen van MKB-Nederland en tevens lid van de Sociaal Economische Raad (SER), de denktank van de overheid. “De ontwikkelingen gaan zo hard dat het onderwijs moeite heeft om daar op in te spelen.” Hij brengt het niet als verwijt, maar als een weergave van de werkelijkheid van nu. “Er worden 8

andere eisen aan werknemers gesteld en er wordt meer flexibiliteit gevraagd.”

De schrik sloeg Van Straalen om het hart toen hij een volledige automotor zag, gemaakt met een 3D-printer. Hij zag de gevolgen voor zich aftekenen.

De automobielindustrie kan in de toekomst ook zonder Tata Steel. Het betekent dat een groot stuk werkgelegenheid verloren gaat, maar dat er tegelijk hoog gekwalificeerde krachten nodig zijn voor nieuwe technologie.

“De nieuwe wereld moeten wij ontsluiten, samen met het onderwijs.”

Van Straalen ziet de tekorten aan vakkrachten op de arbeidsmarkt, met name in de techniek. Er is zowel in het onderwijs als in het bedrijfsleven zorg over de lage instroom van leerlingen naar het beroepsonderwijs. “Dit betekent veel voor de bedrijven die ervan afhankelijk zijn”, waarschuwt de werkgeversvoorzitter.

Onbekend maakt onbemind. Veel jongeren hebben een heel verkeerd beeld bij technische beroepen. Van Straalen roept ondernemers op om de deuren van hun bedrijven open te zetten en leerlingen te verleiden:

“Het is belangrijk om jongens en meiden kennis te laten maken met techniek. Maak de verbinding. Het is onze toekomst.”

Brede opleiding Terugkeer van de ambachtsschool is niet de oplossing, stelt Van Straalen.

“Dat werkt niet meer.” Hij bepleit een brede opleiding in techniek. Er worden andere vaardigheden gevraagd die ook nog eens snel veranderen en ze zijn bovendien op een hoger niveau. Hij constateert met afgrijzen dat veel leerlingen een havo-opleiding volgen, maar daar niet op hun plek zitten. “Daar zit het grootste aantal zittenblijvers. Een aanzienlijk deel wil dingen met de handen doen.”

Het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) heeft veel moeite om voldoende geschikte jongeren aan de bedrijven te leveren. Groot en steeds weer terugkerend kritiekpunt van ondernemers is dat er geen goede aansluiting is op wat het bedrijfsleven vraagt. Nu al geeft een kwart van de bedrijven in de technologische industrie aan dat personeelstekort een belemmering vormt om te kunnen groeien, blijkt uit de conjuctuurenquête van het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Tekort aan technici Als er niet meer jongeren in het middelbaar beroepsonderwijs een tech­ nische opleiding gaan volgen, dreigt het tekort aan technici ieder jaar met twintigduizend te groeien. Meer sturing van studenten is nodig om het tij te keren. Onorthodox is de instelling van een numerus fixus op beroepsopleidingen met een lage kans op een baan. Zelfs zouden opleidingsrichtingen kunnen worden gestopt als er geen regionale vraag meer is.

De samenwerking tussen mbo-scholen en bedrijfsleven kan beter. Het is aan mbo-scholen om intensiever met bedrijven samen te werken, het is aan bedrijven meer stageplekken te bieden, meer werknemers beschikbaar te stellen voor onderwijs en meer samen­ werking in regionale opleidingscentra te zoeken. In Schoonhoven zijn driehonderd bedrijven ‘vrienden’ geworden van het beroepsonderwijs. Ze hebben zich gecommitteerd aan verbeteringen.

Innovatiecluster Gedeputeerde Sander de Rouwe van economische zaken gebruikt het succes van het Innovatiecluster Drachten als voorbeeld om samen te werken. Door de inbreng van Philips is 9

er een beweging op gang gekomen.

Nu werken binnen ICD hightechbedrijven en kennisinstellingen aan uitdagingen voor de toekomst, zoals 3D printing, robotics, en big data. “Ik ben graag bereid om mee te werken om in de komende jaren er een of twee clusters bij te hebben. We zullen moeten samenwerken om te winnen.”

Het moet het bedrijfsleven zelf zijn om initiatief te nemen voor clusters voor automatisering en ict. De Rouwe heeft daarmee zijn lessen geleerd: “Het moet niet topdown, dat werkt niet.

De eerste stap moet bij bedrijven vandaan komen.”

De komst van onbemande verkennings­vliegtuigen naar vlieg­ basis Leeuwarden rond 2020 is een welkome opsteker. Het biedt grote kansen voor zo’n driehonderd nieuwe hoogwaardige banen. De Rouwe wil een bundeling van krachten tussen onderwijs, overheid en defensie voor het opleiden van data-analisten. Hij ziet al een ‘drone-valley’ voor zich. n Tekst: Bert de Jong

logo de TIJD.pdf

1

21.02.11

14:28

logo de TIJD.pdf

1

21.02.11

14:28

M R 255

ONZE NIEUWE RELAX-TOPPERS. GA ER MAAR EVEN VOOR ZITTEN. 3 verschillende maten, 3 rug- en armleuningvarianten, 3 Zit hardheden en 5 pootvormen maken de perfecte samenstelling van een individuele fauteuil mogelijk. Extra highlights: Relaxfunctie, gasveer voor de zithoogteverstelling, opstahulp maar ook turn & move maken relaxen tot een belevenis: In leder al vanaf â‚Ź 1352,-

Zwettestraat 20 8912 AH Leeuwarden Postbus 251 Zwettestraat 20 8901 BB Leeuwarden 8912 AH Leeuwarden Postbus 25100 27 T [058] 213 8901 BB216 Leeuwarden F [058] 05 40

info@detijdwonen.nl www.detijdwonen.nl

Tinfo@detijd.nl [058] 213 00 27 Fwww.detijd.nl [058] 216 05 40 info@detijd.nl www.detijd.nl

Bentaceren betekent keuzes maken, dus meer tijd voor de zaak.

Ronald Zuiderveld Eigenaar, McDonald’s Joure & Lemmer

Bentaceren betekent dat je zaken goed voor elkaar hebt, dat er grip is binnen je organisatie en dat er tijd gevonden en gemaakt wordt voor andere dingen, zoals ontspanning, plezier en voor dat waar de ondernemer goed in is: ondernemen!

Omdat iedere ondernemer uniek is, bieden we dienstverlening op maat en staan we altijd voor je klaar. Dat is Bentacera.

www.bentacera.nl

AUTOMATISERING

Nieuwe economie vraagt techniek en ict

Zoektocht naar talenten H E T A A N TA L B A N E N N E E M T T O E E N D E F R I E S E W E R K LO O S H E I D DA A LT. T O C H KA N D E V L A G N I E T U I T. WA A R VA C AT U R E S Z I J N , Z I J N O N V O L D O E N D E G E S C H I K T E M E N S E N T E V I N D E N . H E T I S E E N Z O E K T O C H T G E W O R D E N N A A R N I E U W E TA L E N T E N .

De arbeidsmarkt wordt opnieuw ingericht. De nieuwe economie vraagt het.

De grootste knelpunten zitten nu al in techniek en ict. Aan programmeurs, systeemanalisten en systeemontwikkelaars is veel behoefte. Binnen techniek kan men als onderhoudsmonteur, CNC-verspaner, elektricien, loodgieter, constructeur en werkvoorbereider vlot aan de slag.

Ook in de bouwsector is schreeuwend behoefte aan vakkrachten. Bedrijven in sectoren als automatisering, techniek en bouw hebben het lastig om goede mensen te vinden, zeker niet in de met 22.400 vacatures gevulde kaartenbak van werk- en uitkeringsinstantie UWV. De meeste werkzoekenden hebben niet de goede vaardigheden.

De komende tien tot twintig jaar zullen mogelijk twee tot drie miljoen banen verdwijnen in Nederland. Het gaat om boekhouders, administratief medewerkers, verkopers, logistiek en verzorgend personeel. Friesland wordt hierdoor extra getroffen, want deze provincie kende van oudsher in deze beroepen veel werkgelegenheid. Wie uit de administratieve of financiĂŤle sector komt, heeft slechte vooruitzichten op een zelfde soort werk.

Tweedeling Er is sprake van een snel groeiende tweedeling op de arbeidsmarkt, waarschuwt regiomanager Gerrit van der Veen van UWV-Friesland. Aan de ene kant is er veel vraag naar vakspecialisten in de ict, techniek en zorg. Daar kunnen mensen te kust en te keur voor werk. Aan de andere kant verliezen andere groepen veel zekerheden 11

AUTOMATISERING

door technologische veranderingen, automatisering en robotisering.

Er is meer vraag naar werknemers met een hoger opleidingsniveau. Weliswaar is de groeiende ict-sector minder sterk vertegenwoordigd in Friesland, maar sommige vacatures zijn moeilijk in te vullen. De functie-eisen zijn vaak wat complexer. Het gaat om de ‘21st century skills’: digitale en sociale vaardigheden en probleemoplossend vermogen.

Zorg Bij het UWV in Friesland is grote zorg over deze verschuivingen. Meer dan 40 procent van alle vacatures is nu op laag beroepsniveau, 34 procent op middelbaar en 23 procent op hoog beroepsniveau. De helft van de bij het UWV ingeschreven werkzoekenden daarentegen zit onder het niveau van middelbaar beroepsonderwijs.

De verdringing op de arbeidsmarkt zal sterker worden. Werkgevers zullen uit het aanbod vaker kiezen voor iemand met een hoge opleiding. En andersom zal in een ruime arbeidsmarkt iemand met een hogere beroepsopleiding eerder genoegen nemen met een lager gekwalificeerde functie. Het zijn de laagopgeleide mensen die het in de toekomst lastig krijgen een plekje op de arbeidsmarkt te verwerven.

Concurrentie Veel werkzoekenden in Friesland hebben nog steeds een gemiddelde tot zeer slechte concurrentiepositie.

Er zijn bijvoorbeeld voor banen in productie­werk veel kapers op de kust, ook uit andere sectoren. Veel werk­ zoekenden vissen in dezelfde vijver.

Ook voor administratieve functies is er weinig perspectief.

12

De Nederlandse economie floreert, maar dit betekent dus nog niet dat iedereen aan het werk kan. Juist in het middensegment verdwijnen er ook veel banen door automatisering en robotisering. Het Centraal Planbureau verwacht een economische groei van 3,3 procent in 2017 en 2,5 procent in 2018. Ook de werkgelegenheid stijgt, maar vooral in nieuwe beroepen en nieuwe banen. Kennis van ict wordt steeds belangrijker.

Scholing Er moet snel werk worden gemaakt van her- en bijscholing, is de oproep van het adviesorgaan SER NoordNederland. Alleen zo kan voorkomen worden dat mbo’ers door automatisering en robotisering zonder baan komen te zitten. Het doel is om in het Noorden binnen vijf tot tien jaar 150.000 mensen op mbo-niveau extra te scholen.

Dit is nodig om de technologische ontwikkelingen bij te benen of om nieuwe banen binnen de bedrijven te halen.

Het moet een gezamenlijke krachtsinspanning zijn van provincies, gemeenten, UWV, onderwijs en werkgevers en werknemers.

beroepsonderwijs, blijkt uit een rapport van het Fries Sociaal Planbureau.

Het aandeel mbo is in deze provincie hoger dan het landelijk gemiddelde, licht onderzoeker Wilma de Vries toe.

Er is in het bijzonder oog voor de kleine bedrijven. Zij hebben minder slagkracht. Nieuw beleid moet er vooral toe leiden dat werknemers van kleine bedrijven en zzp’ers scholing gaan volgen. Regionale onderwijs­centra zullen op maat voor kleine bedrijven vakonderwijs moeten aanbieden.

Onderwijs In totaal worden er in Friesland vijfhonderd verschillende mbo-opleidingen aangeboden. Ruim de helft van de Friese jongeren gaat na het voortgezet onderwijs naar het middelbaar 13

Van de bijna 24.000 Friese mbo-studenten zijn er bijna 7000 die een opleiding volgen in het domein zorg en welzijn.

Voor een opleiding techniek en procesindustrie kiezen 2000 studenten.

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw

Stienstra & Van der Wal-IJlst VCA ISO en

Ook kunt u bij ons terecht voor: • Remmings- en geleidewerken • Stalen damwanden • Haven aanleg en steigerwerk • Houtleverantie • Diverse typen walbeschoeiingen • Houten bruggen Voor informatie en/of een vrijblijvende offerte kunt u altijd contact met ons opnemen.

S&W

ceerd

gecertifi

Port betaald Meren Post

it

te & kwali iligheid aan e v r a a W ameng nauw s

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw Stienstra & Van der Wal Rogmolewei 6, 8651 EP IJlst Tel. 0515-533243, Fax 0515-531362 info@stienstra-vanderwal.nl Meren Post BV www.stienstra-vanderwal.nl

Smidsstraat 2A 8601 WB Sneek

E info@merenpost.nl I www.merenpost.nl T 0515 - 33 54 33 A Smidsstraat 2A, 8601 WB Sneek

Meren Post Smidsstraat 2A 8601 WB Sneek 0515 - 33 54 33 www.merenpost.nl info@merenpost.nl

POSTBEZORGING PAKKETDISTRIBUTIE FOLDERVERSPREIDING KOERIERSDIENSTEN

AUTOMATISERING

Nog geen 1000 studenten willen een diploma informatie- en communicatietechnologie. Onderaan het lijstje staat de bouw met 370 studenten. Twee derde van hen volgt de opleidingen meubels en interieurs maken of onderhoud en verbouw.

Jaarlijks zijn er tussen de 9000 en 10.000 jongeren die met een diploma klaar zijn voor een baan. In werkelijkheid geldt dit voor ruim de helft. Het andere deel kiest voor een vervolg­ opleiding, of in middelbaar of in hoger onderwijs.

Eigen provincie Veel mbo’ers vinden werk in de eigen provincie. “In Friesland zijn relatief veel meer productiebedrijven dan elders”, verklaart De Vries. Bovendien blijven veel mbo’ers trouw aan It Heitelân. De uitstroom onder hbo’ers en universitair geschoolden is daarentegen veel groter, blijkt uit gegevens van het planbureau. Jaarlijks raakt Friesland tussen de 1500 en 2200 jongeren kwijt. Groningen met universiteit en hogescholen wordt gezien als de roltrap. Friese jongeren volgen daar hoger of universitair onderwijs en

15

daarna verdwijnen ze veelal naar de Randstad. Voor een deel wordt het gecompenseerd door Leeuwarden door de aantrekkingskracht van hoge­ scholen. Geen enkele andere stad zonder universiteit weet zoveel jongeren te trekken. De meeste jongeren vertrekken echter ook weer. De provinciale ambitie is de talenten voor de Friese bedrijven te behouden, nu de veranderingen in de traditionele industrie in volle gang zijn. n

TEKST: BERT DE JONG

Foar de natoer yn Fryslân Foar de natoer Vooryn deFryslân natuur in Fryslân Voor de natuur in Fryslân Provinciale vereniging voor natuurbescherming Provinciale vereniging voor natuurbescherming Provinciale vereniging voor natuurbescherming VoorProvinciale als we er zelf niet meer zijn…voor natuurbescherming vereniging Heeft u al eens goed stilgestaan bij uw overlijden?

Voor als we er zelf niet Er zijn genoeg redenen om dat eensmeer te doen.zijn…

Wat gebeurt er bijvoorbeeld met uw nalatenschap?

Komen Heeft u al eens goed stilgestaan bij uw overlijden? de bezittingen die u achterlaat wel op juiste plek Er zijn genoeg redenen om dat eens te de doen.

Wat terecht? de mensen ofmet het uw doel dat uw voorkeur gebeurt Bij er bijvoorbeeld nalatenschap?

Komen heeft?

Bijvoorbeeld natuurbescherming in Fryslân. de bezittingen die ude achterlaat wel op de juiste plek terecht? Bij de mensen of het doel dat uw voorkeur heeft? Bijvoorbeeld de natuurbescherming in Fryslân.

Leven is ook doorgeven Als u graag wilt dat u ook na uw leven van betekenis bent de natuur en cultuur in Fryslân, dan kan Levenvoor is ook doorgeven dat. bijvoorbeeld It Fryske begunstigde Als uDoor graag wilt dat u ook na uwGea levenalsvan betekenis in uw testament op te nemen, beschermt u het kan Friese bent voor de natuur en cultuur in Fryslân, dan erfgoed later. dat. Doorvoor bijvoorbeeld It Fryske Gea als begunstigde Nalaten aan It Fryske Gea is één van deumooiste in uw testament op te nemen, beschermt het Friese manieren om iets te doen voor de natuur en cultuur erfgoed voor later. in Fryslân,aan zodat toekomstige generaties Nalaten It Fryske Gea is één van de hiervan mooisteook kunnen genieten. manieren om iets te doen voor de natuur en cultuur in Fryslân, zodat toekomstige generaties hiervan ook Over mogelijkheden adviseren wij u graag kunnendegenieten. persoonlijk. Ook is er een gratis brochure over nalaten beschikbaar.

Over de mogelijkheden adviseren wij u graag Voor contactOok met isons bel 0512 – 381448 persoonlijk. er secretariaat een gratis brochure over nalaten beschikbaar.

Voor contact met ons secretariaat bel 0512 – 381448

UW NALATENSCHAP UW NALATENSCHAP

Geef het door Geef het door It Fryske Gea Postbus 3 9244 ZN Beetsterzwaag www.itfryskegea.nl

advNalaten2017.indd 1

advNalaten2017.indd 1

It Fryske Gea Postbus 3 9244 ZN Beetsterzwaag www.itfryskegea.nl

Leven is doorgeven Leven is doorgeven

Bescherm de natuur Bescherm voor later de natuur voor later

It Fryske Gea vereniging voor natuurbescherming It Fryske Gea verenigingin Fryslân It Fryske Gea is de provinciale vereniging voor natuurbescherming in voor Fryslân Fryslân. Zijnatuurbescherming heeft als doel bescherming, behoud enin ontwikkeling van Itnatuur, Fryskelandschap Gea is deenprovinciale vereniging voor natuurbescherming in cultureel erfgoed in Fryslân.

Fryslân. Zij heeft als doel bescherming, behoud en ontwikkeling van natuur, landschap en cultureel erfgoed in Fryslân.

Friesland

93.2

wwww.waterstadfm.nl 16

FM

3/7/2017 4:41:09 PM

3/7/2017 4:41:09 PM

ACTUEEL

Gemeenten Sneek en Heerenveen hopen op grote nieuwkomers

Bedrijven willen investeren, maar krapte in de etalage D E E C O N O M I E B LO E I T, M A A R I N S N E E K KU N N E N B E D R I J V E N A M P E R H U N V L E U G E L S U I T S L A A N .

O O K H E E R E N V E E N Z O E K T N I E U W E R U I M T E O M E E N G R O T E V I S A A N D E H A A K T E KU N N E N S L A A N .

Bedrijvigheid in Sneek. Rechts van de snelweg is bedrijventerrein De Hemmen II nagenoeg vol.

Links wordt De Hemmen III in 2018 gereed gemaakt voor nieuwe bedrijven.

Sneek wil weer ruimte bieden aan nieuwe bedrijven. De stad zit op slot en mist zo de komst van nieuwe werkgelegenheid. De ontwikkeling van het nieuwe gebied De Hemmen III is de oplossing. Bedrijven komen aan de snelweg, middenin het groen.

In Sneek is nog maar 0,9 hectare beschikbaar op bedrijventerrein De Hemmen II. Transportbedrijf Hoekstra

Logistiek vult met een forse uitbreiding nog een laatste lap grond. De bouw van het nieuwe distributiecentrum bij het bestaande complex is in volle gang en moet in het voorjaar van 2018 klaar zijn.

Voor Hoekstra Logistiek is de uitbreiding met 27.000 kubieke meter nodig om de stroom aan bestellingen bij webshops in goede banen te leiden.

De orderstroom is nu al zo groot dat 17

her en der in Sneek ruimtes worden gehuurd. In het nieuwe complex (crossdock) kan een order voortaan heel snel worden verwerkt en gedistribueerd. Bij het bijna 90 jaar oude familiebedrijf werken 110 medewerkers.

Bij andere bedrijven heeft Sneek de slag gemist. De nieuwbouw van Lankhorst Taselaar is bijvoorbeeld aan de neus van Sneek voorbij gegaan.

ACTUEEL

Zuivelbedrijf Danone had met deze kindervoedingfabriek van Nutricia naar Sneek willen komen.

Het is nu in aanbouw in Cuijk en biedt werk aan 400 mensen.

Toch zuur, want de oorsprong van deze groothandel in watersportartikelen ligt sedert 1803 in Sneek, toen Nikolaas Jurjen Lankhorst een touwslagerij begon. Lankhorst Taselaar koos voor Heerenveen, waar op het industrieterrein IBF net een nieuw complex van 5000 vierkante meter is gebouwd. De hoofdvestiging in Lelystad en het afhaalcentrum in Sneek zijn gebundeld. Het betekent verhuizing van veertig werknemers en de komst van ruim 21 miljoen euro omzet.

Zuivelfabriek Danone Maar de druiven zijn nog steeds zuur, want Sneek heeft noodgedwongen niet kunnen profiteren van de komst van zuivelbedrijven naar de Friese provincie. Concreet was de ultramoderne fabriek voor kindervoeding van het Franse Danone in 2015, een investering van 240 miljoen euro. Ook bij de komst van de kaasfabriek van A-ware naar Friesland kon Sneek niet meedingen.

Sneek had voor Danone onvoldoende grond beschikbaar. Doorverwijzing naar Heerenveen, waar ook andere

zuivelbedrijven waren neergestreken, had geen resultaat. De werkgelegenheid voor 400 mensen bleef uiteindelijk in het Brabantse Cuijk.

Nieuwbouw is er de vervanging van de fabriek in de binnenstad. Voordeel is dat Danone de expertise van de werknemers behoudt.

Toch zit er nog een voordeel aan voor de Waterpoortstad. Het is de Sneker bouwer Friso die de immense klus in Cuijk van zo’n 60 miljoen euro mag klaren. De nieuwe fabriek bestaat onder andere uit een droogtoren van 45 meter hoogte, een mengtoren van 26 meter en een laboratorium van 800 vierkante meter. De hele opzet voor de fabriek is een opdracht voor het hierin gespecialiseerde Sneker advies- en ingenieursbureau Het4kant. De fabriek draait in het nieuwe jaar 2018 volop en zal dan voor zo’n tachtig landen kindervoeding van Nutrilon maken.

Verleiden Zo’n zeperd wenst Sneek niet opnieuw. Wethouder Maarten Offinga wil in de nabije toekomst bedrijven kunnen verleiden. Nieuwkomers moeten zonder problemen een plek

18

kunnen krijgen. In de jaren van de economische crisis werd het probleem nog niet zo gevoeld en was er enig begrip voor het provinciaal gebod om nieuwe bedrijven vooral naar de leegstaande bedrijventerreinen in buurgemeenten te loodsen.

Sneek heeft lange tijd in een keurslijf opgesloten gezeten. Dit is niet langer uit te leggen is de conclusie van Offinga. ‘’Wij willen hier werkgelegenheid creëren, dan moet er simpelweg een bedrijventerrein zijn.’’

Met voortvarendheid wordt nu bedrijventerrein Hemmen III ontwikkeld, langs de zuidkant van snelweg A7 bij Folsgare. Op de 25 hectare moeten mettertijd zo’n zeshonderd mensen werk kunnen vinden.

Durven investeren ‘’We merken dat bedrijven weer durven te investeren’’, stelt Offinga.

Hij houdt nu al rekening met serieuze belangstelling van lokale bedrijven voor in totaal zo’n 5 hectare. De gemeente wil haast maken, want er lopen besprekingen met een groot internationaal bedrijf. Deze heeft zijn

oog laten vallen op Sneek voor de vestiging van een productiebedrijf voor duurzame bouwmaterialen voor de woningbouw. Daarmee zou de Waterpoortstad er zeker driehonderd banen bij krijgen.

Met de provincie Fryslân en buurgemeente De Fryske Marren heeft Súdwest-Fryslân inmiddels afspraken gemaakt om eindelijk aan de slag te mogen met een nieuw bedrijventerrein. De verleiding om een groot bedrijf binnen te kunnen halen, maakt ook de eigen politici week. ‘’Trijehûndert arbeidsplakken is foar ús gemeente in geweldige opstekker’’, vindt PvdA-raadslid Johan Langbroek.

Jaren vooruit Sneek kan er dan jaren mee vooruit. De verwachting is dat er jaarlijks gemiddeld 2 hectare wordt benut voor nieuwe vestigingen. Vooral is De Hemmen III bedoeld voor als zich grote bedrijven melden. De gemeente is vast van plan om net als Heerenveen en Leeuwarden een grote vis binnen te halen.

De hoop is dat in de loop van 2019 begonnen kan worden. Het nieuwe bedrijventerrein aan de A7 vormt als het ware de poort van Sneek. Het wordt in twee fases ontwikkeld. De bedrijvigheid komt in een groene oase, waarbij de cultuurhistorie van de oorspronkelijke dijken en terpen in ere blijft. Er komen voorts ruime groene buffers van 400 meter breed tussen de bedrijven en het naburige dorp Folsgare.

IBF bijna vol De krapte in Sneek wordt ook gevoeld in Heerenveen. Op bedrijventerrein IBF is amper nog ruimte beschikbaar. ‘’Grote vragers kunnen we op dit moment niet meer bedienen.

Dan moeten we uitwijken’’, zegt

wethouder Coby van der Laan. Voor grote bedrijven ligt binnen IBF nog twee keer een groter stuk grond van 3 hectare braak. Wie in het zicht wil, heeft amper nog mogelijkheden.

Kleinere stukken bedrijfsterrein zijn er nog wel, ook in Nijehaske.

De gemeente Heerenveen ziet het zwerk drijven en werkt aan nieuwe plannen. Het is zaak om snel te kunnen schakelen en zo grote bedrijven een plek aan de snelweg A7 te kunnen bieden. Mocht zich een kans voordoen, dan kunnen deze terecht in het nieuwe plan Klaverblad Noordoost, aan de overkant van bedrijventerrein IBF. Het 150 hectare grote gebied tussen Tjalleberd en de snelweg A7 is eigenlijk bestemd voor duurzame energie met zonneweides, maar voor een groot bedrijf is ook plaats, zo is met de provincie afgesproken. Het past ook bij het oorspronkelijke doel van de gemeente om hier bedrijven te huisvesten.

Heerenveen aast op een verdere uitbouw als logistiek knooppunt in het Noorden. “We hebben er in de jaren 2014 tot en met 2016 919 nieuwe banen bij gekregen’’, vertelt wethouder Van der Laan met trots. ,,Het grootste aandeel zit in vervoer en logistiek.’’ In dezelfde jaren noteert Súdwest-Fryslân een plus van 265 banen. Opmerkelijk is de terugval in Leeuwarden met 525 arbeidsplaatsen, vooral als gevolg van de grote krimp in de financiële dienstverlening.

werking, maar nu bruist het als centrum van circulaire economie’’, zegt Van der Laan.

Er zit meer in het vat, want Friesland wil hiermee voorop lopen. ‘’De provincie Fryslân is de meest gunstige ontwikkelregio’’, vindt gedeputeerde Sander de Rouwe. De komst van een vestiging van Morssinkhof Rymoplast naar Heerenveen is het bewijs. Deze leverancier van gerecyclede grondstoffen komt vlakbij de nieuwe sorteerfabriek voor plastic afval.

Morssinkhof Rymoplast is een van Europa’s grootste producenten van hoogwaardige herwonnen grondstoffen uit plastic. Het bedrijf heeft nu vestigingen in onder andere Lichtenvoorde, Emmen, Zeewolde en het Poolse Przeczno. Het bedrijf verwerkt plastic afval tot grondstoffen voor bijvoorbeeld verpakkingen, vuilniszakken, draagtassen en landbouwfolie.

Met de vestiging in Heerenveen zit Morssinkhof Rymoplast dichtbij de grondstoffenstroom van 65 miljoen kilogram gesorteerde kunststoffen uit de sorteerfabriek van Omrin. Anders zou een groot deel naar het buitenland gaan. Zo wordt de kringloop al in Friesland gesloten. n TEKST: BERT DE JONG

Banen door afval Voorts profiteert Heerenveen van de investeringen in circulaire economie.

De nieuwbouw van de kunststoffensorteerfabriek KSI op ‘s lands meest circulaire grondstoffenpark van Omrin bij Nijehaske is in de zomer van 2018 klaar en levert vijftig nieuwe banen op. ‘’Het is begonnen als pure afvalver-

In Heerenveen is het IBF-terrein nagenoeg vol met onder andere de grote zuivelbedrijven Fonterra en A-ware. Vooraan liggen de landerijen braak voor de komst van grote nieuwe bedrijven.

19

ONDERNEMING IN HET NIEUWS

Snelle groeier Movacolor naar nieuw pand

Wondertjes uit Sneek voor maken kunststof H E T Z I J N T E C H N I S C H E W O N D E R T J E S VA N F R I E S E B O D E M . B I J N A A L D E Z E P R O D U C T E N VA N H E T S N E K E R B E D R I J F M OVA C O LO R G A A N N A A R D E B U I T E N L A N D S E KU N S T S T O F F E N I N D U S T R I E .

Z E Z O R G E N V O O R D E K L E U R E N I N H E T S P E E L G O E D VA N P L AY M O B I L .

Sneek heeft een parel als Movacolor kunnen behouden. Met wat passen en meten komt het nieuwe bedrijf van Movacolor op een van de mooiste plekken aan de snelweg A7. Bij deze poort van Sneek wordt het bedrijf de nieuwe ‘eyecatcher’.

Movacolor is het nog gelukt. Het Sneker bedrijf bouwt een nieuw complex op een van de laatste stukken beschikbare grond op industrieterrein De Hemmen. Het bedrijf is uit zijn jas gegroeid en verhuist in de zomer van 2018 met veertig medewerkers naar

het nieuwe onderkomen aan de Wolkammerstraat. Gerhard Dersjant, sinds 2008 directeur/aandeelhouder, is trots: “Het is echt een mooie plek.”

De gemeente Súdwest-Fryslân is er veel aan gelegen geweest om dit type bedrijven voor Sneek te behouden.

Movacolor hoort tot de categorie ‘slimme maakindustrie’. “De nieuwe locatie helpt bij het op de kaart zetten van dit mooie en innovatieve bedrijf”, zegt Dersjant. Movacolor doet wereldwijd zaken, 97 procent van de producten is zelfs voor export bestemd.

Groot in niche Movacolor is groot in een niche. Het bedrijf levert apparaten waarmee kleuren en bijvoorbeeld uv-blockers aan kunststoffen worden toegevoegd.

De kracht van het bedrijf zit in het bedenken en ontwikkelen van de ingenieuze techniek. Bij het bedrijf is meer dan de helft van de engineers doende met nieuwe software en slimme innovatie.

“Wij lopen met onze technologie voorop”, vertelt Dersjant. “Dat komt omdat we veel tijd en energie steken in productontwikkeling. Ik vind het mooi als wij iets hebben uitgevonden wat een ander niet heeft.” Het laatste kunststukje is een klein doseerapparaat van nog geen 10 bij 20 centimeter, waarmee tot op een granulaatkorrel nauwkeurig kan worden gewerkt.

Dersjant maakt zijn klanten stil: “Hoe precies wil je het hebben? Wij kunnen per korrel tellen.” Het apparaat is gebouwd met 3D-printtechnologie.

“Het opent ongekende mogelijkheden”, licht hij toe. “Je kunt alles maken, ook wat je eerder niet in metaal kon frezen.”

De producent van ingenieuze doseersystemen voor de kunststofverwerkende industrie heeft in ruim 25 jaar een snelle groei doorgemaakt en zal dat naar verwachting blijven doen.

Al enkele jaren is Movacolor een

20

Detail van granulaatkorrels

vertrouwde naam in de prestigieuze FD Gazellen Awards, de landelijke lijst van snelst groeiende ondernemingen.

Het bedrijf is goed voor een omzet van ruim 12 miljoen euro.

Fries bedrijf Bij Movacolor wordt veel Engels en Duits gesproken, maar het is ook weer een op en top Fries bedrijf.

“Tijdens vergaderingen gaat het soms ook in het Fries. Vind ik weer mooi”, zegt Dersjant, die zelf op en neer pendelt tussen Sneek en zijn woonplaats Amersfoort. Bijzonder

vindt hij het dat het veelal bedrijven uit de Friese regio zijn die voor Movacolor de onderdelen maken.”

Bij de uitwerking voor de plannen voor verhuizing heeft de directeur nog rondgekeken in omliggende plaatsen, maar eigenlijk wilde Dersjant Sneek niet verlaten. De ligging aan het spoor heeft hij laten meewegen, maar vooral de charme van de Waterpoortstad: “Als wij gasten uit het buitenland hebben, dan maakt de binnenstad altijd grote indruk. Die vinden ze mooi.”

Absoluut het belangrijkste in de afweging is het personeel. Het zijn vooral hoger opgeleide medewerkers.

“Deze wil je binden. Dan ga je met het bedrijf niet ver verhuizen.” Het lukt om in Friesland goede mensen te werven. “Medewerkers krijgen bij ons vrijheden en kansen om zich te ontwikkelen. Dat vinden ze belangrijk.”

Duurzaam Het nieuwe pand wordt 100 procent duurzaam. Voor Dersjant een voorwaarde. “Je bouwt voor langer. Dan ben je moreel al verplicht om duurzaam te zijn. Technisch kan het, dan hoor je het ook te doen.” Zijn hoop is een voorbeeld te zijn voor andere bedrijven. Hij zou het toejuichen als in de toekomst op het nieuwe bedrijventerrein De Hemmen III alleen maar duurzaam gebouwd mag wor21

den. “Dan geef je het goede profiel al mee.”

Movacolor kan straks zonder gas en haalt elektriciteit van de zon. Het gebouw wordt voorzien van 450 en mogelijk zelfs 700 zonnepanelen, topkoeling, vloerverwarming en warmtepompen. Ook komen er laadstations voor elektrische auto’s. Al met al vergt de nieuwbouw een investering van zo’n 2,5 miljoen euro.

Artist impression van het nieuwe complex

Het nieuwe complex wordt qua oppervlakte drie keer groter dan het huidige.

Volgens Dersjant is het voldoende voor de gezonde groei en ontwikkeling die het bedrijf doormaakt. Bij Movacolor is na de zomer plek voor ruim vijftig mensen. Zeven van hen zijn vrijwel altijd buiten de deur.

“Zij zijn op reis langs de tachtig distributeurs in alle werelddelen.” n

TEKST EN FOTO: BERT DE JONG

ONDERNEMING IN HET NIEUWS

Heerenveense hulp met werkkostenregeling voor bedrijven

FiscFree is snelle g fiscale voordeeltjes ®

H E T Z I J N F I S C A L E V O O R D E E LT J E S V O O R W E R K N E M E R S , M A A R I E D E R J A A R B L I J F T E E N H A L F M I L J A R D E U R O O N B E N U T. F I S C F R E E ® U I T H E E R E N V E E N WA A K T M E T S U C C E S OV E R H E T W E R K KO S T E N B U D G E T.

FiscFree® is een vondst van Bob Dijksma. Waar ondernemers en hr-managers de kriebels krijgen van allerlei ingewikkelde regelingen voor fiscale voordeeltjes voor het personeel, ziet hij kans om het te versimpelen tot een traktatie. Met succes, zijn Heerenveense bedrijf groeit als kool.

Het begon met een fiets, via de zaak met fiscaal voordeel aan te schaffen.

Maar het was ingewikkeld allemaal en ook inspecteurs van de Belastingdienst werden er horendol van. Het alternatief voor alle fiscale voordeeltjes voor werknemers is sinds 2015 de werkkostenregeling (WKR).

Elke werkgever heeft sinds dat jaar een fiscale vrije ruimte van 1,2 procent van de totale loonsom. Het potje kan de werkgever – naast het salaris – besteden aan extra’s voor werk­ nemers. Het kan nog steeds een fiets zijn, maar ook een fitnessplan of de vakbondscontributie. Of een laptop, of een smartphone via de zaak.

Fiscale woud Directeur/aandeelhouder Dijksma is met FiscFree® eigenlijk opnieuw begonnen, nadat de fiscus de fietsregeling en 28 andere fiscale regelingen op de helling zette en het werkkosten­ budget ervoor in de plaats kwam. Het was het einde voor Dijksma’s Nationale Fiets Projecten. Het had hem wel geleerd hoe bedrijven te faciliteren in het fiscale woud en daaruit kwam het succesvolle alternatief.

Bob Dijksma directeur van FiscFree ®.

De werkkostenregeling lijkt voor veel ondernemers haast nog ingewikkelder.

Het budget is niet per werknemer, maar per bedrijf. Sommige zijn bang de norm te overschrijden en doen maar helemaal niks of houden de regeling beperkt.

Maar daarmee doen ze zichzelf en hun werknemers tekort. Volgens Dijksma blijft er zeker een half miljard euro onbenut. Werknemers missen zo belastingvoordeel, maar werkgevers betalen zo ook onnodig te veel sociale premies.

“Dit scheelt voor bedrijven toch al gauw duizenden euro’s.”

22

Opmerkelijke groei FiscFree® is in de afgelopen jaren snel gegroeid, dankzij het werkkostenbudget. Het bedrijf heeft hiervoor al twee jaar een FD Gazellen Award ontvangen.

Het bedrijf heeft 33 werknemers en stijgt dit jaar naar een omzet van meer dan 30 miljoen euro. In 2013 begon FiscFree® met 1 miljoen euro, in het jaar erop was het 6 miljoen en daarna twee jaren met verdubbeling.

Een opmerkelijke groeier ook, want uit onderzoek blijkt dat maar liefst 90 procent van het midden- en kleinbedrijf

groeier door niet of nauwelijks vooruit boert, ondanks de economische vooruitgang.

Er is maar een klein deel van de bedrijven dat snel progressie maakt.

Dijksma vindt het een geweldige opsteker, maar zegt hij: “Groei is geen doel op zich.”

tijk zijn er voor een onderneming echter amper overschrijdingen van het totale budget, stelt Dijksma. De Belastingdienst hanteert een gebruikelijk­heidstoets, waarbij een bedrag tot 2400 euro voor een werknemer geoorloofd is.

Het lukt FiscFree® door zich te richten op een niche, verklaart Dijksma.

“Wij focussen op dingen die we goed doen.” Een lange lijst van meer dan duizend bedrijven en instellingen uit onderwijs en gezondheidszorg wordt gefaciliteerd. Daaronder Arriva, Verkade, Grolsch, Noorderbreedte en Jacobs Douwe Egberts, Hij ziet nog volop mogelijkheden. “Er zijn nog heel veel bedrijven die we kunnen helpen.

Het einde is nog niet in zicht.”

FiscFree® helpt bedrijven bij de inrichting van werkkostenregelingen. Het advies van Dijksma is themagericht te werken. Hij noemt als voorbeelden vitaliteit en duurzame inzetbaarheid.

Werknemers kunnen hierbinnen kiezen uit bijvoorbeeld een fiets- of fitnessregeling of uit een laptop of een cursus. Het schort vaak aan het op een goede wijze bij werknemers aan de man brengen van de werkkostenregeling. Te veel gedoe, is dan het argument. Dijksma: “Wij nemen ze dat uit handen.”

Voorzichtig Twee derde van de bedrijven heeft niet als doel om optimaal van de fiscale voordelen te profiteren. Deze bedrijven blijven angstvallig ruim binnen de gestelde grenzen. In de prak-

schuld af te lossen. En om het fiscaal nog leuker te maken heeft FiscFree® ook cadeaukaarten van bol.com en Coolblue in het aanbod, zodat ieder personeelslid uit een groot assortiment kan kiezen.

Het brede en veelzijdige aanbod maakt het tot een succes, is de overtuiging van Dijksma. “In principe kan alles”, weet hij. Maar de ervaringen leren hem dat veel werkgevers er toch een extra boodschap aan willen meegeven. Naast het fiscale voordeel is het ook vooral aantrekkelijk om interessante secundaire arbeidsvoor­ waarden te bieden. “Zo profileer je jezelf als aantrekkelijke werkgever en bied je de vaste werknemers leuke extra’s. Dat wordt steeds belangrijker om mensen aan je te binden.” n TEKST: BERT DE JONG

Cadeaukaarten Er zijn zelfs werkgevers die de regeling gebruiken om de medewerkers te helpen op een fiscaal gunstige wijze met inzet van bruto loon hun studie-

Het team van FiscFree ®

23

P T IRTOEDL U C T V I S I E

De boekenpoef

N

ek, armen en schouders worden ontlast tijdens het lezen, wanneer u de boekenpoef (ook geschikt voor tablets) gebruikt.

De poef is maar 200 gram, dus kan ook gemakkelijk meegenomen worden in de trein!

Bovendien vindt u aan de achterzijde een klein zakje voor bijvoorbeeld uw smartphone of uw leesbril. n www.gadgethouse.nl

Armband met geheugen

D

e Explorer armband van Luckies is een stijlvol sieraad mĂŠt geheugen! De armband beschikt namelijk over een USBgeheugenstick met een opslagcapaciteit van 4GB. Het leren bandje is regenbestendig, dus het Nederlandse weer kan hij prima doorstaan.

Daarnaast beschikt de armband over een slap-on mechanisme, waardoor hij gemakkelijk om kan worden gedaan. n www.ditverzinjeniet.nl

Het stijlvolle stormglas Wilt u in de pauze even een rondje lopen om daarna fris en fruitig weer aan de slag te gaan? Werp dan eerst even een blik op dit prachtige stormglas. Afhankelijk van de weersverwachting verandert de substantie in de wereldbol van vorm. De wereldbol dient dus niet alleen als eyecatcher, maar ook als weervoorspeller! n www.megagadgets.nl

24

Opgeruimd dankzij de opbergzak

R

ondom Sinterklaas en de Kerstdagen kopen we massaal inpakpapier, want we willen niet te weinig hebben! Gevolg?

Ieder jaar blijven er weer rollen over. Om ervoor te zorgen dat deze rollen volgend jaar weer gebruikt kunnen worden, is deze handige opbergzak bedacht. Zo tovert u nooit meer gescheurd, bestoft of bevlekt inpakpapier uit de kast vandaan. n www.coolgift.com

Kopjesverwarmer

W

ie kent het niet: net op het moment dat u aan uw koffie wilt beginnen, wordt u gebeld. Het telefoongesprek duurt lang, waardoor uw koffie koud wordt. Vanaf nu hoeft u gelukkig nooit meer koude koffie te drinken, dankzij de kopjesverwarmer. U sluit de elektrische onderzetter aan op uw computer of laptop, zet uw kop koffie erop, waarna de ‘ronde biscuit’ uw koffie warm houdt. n www.radbag.nl

Set met knopen

B

ent u net onderweg naar een belangrijke afspraak, schiet er een knoop van uw blouse! Voorkom deze situatie en koop de set ‘Luckies No Sew Buttons’. Met deze knoop-speldjes heeft u de boel binnen no-time weer dichtgemaakt. Haal de voorkant van het speldje af en prik de achterkant door uw kledingstuk. Vervolgens drukt u de knoop op het speldje en dicht is de broek of blouse. n www.fonq.nl

25

Vermogensbeheer Vermogensbeheer Vermogensbeheer roerige tijden tijden ininroerige in roerige tijden

Uw vermogen, onze zorg, ons vak

Uw vermogen, onze zorg, ons vak Uw vermogen, onze zorg, ons vak

Niet de naam en de historie van het kantoor bepalen het resultaat voor de klant, wel de juiste mix van ervaring, rust, analytische kennis, focus, heldere communicatie en persoonlijk contact. Edwin Wierda en z’n collega’s kennen het klappen van de zweep en begrijpen wat het onderscheid maakt in goed vermogensbeheer.

Niet de naam en de historie van het kantoor bepalen het resultaat voor de klant, wel de juiste mix van Van passie naar resultaat, koers houden op vermogensbeheer. ervaring, kennis, focus, heldere communicatie en persoonlijk contact.

Wierda Niet de rust, naamanalytische en de historie van het kantoor bepalen het resultaat voor de klant, wel de Edwin juiste mix van en z’n collega’s kennen het klappenkennis, van defocus, zweepheldere en begrijpen wat het en onderscheid in goed vermogensbeheer. ervaring, rust, analytische communicatie persoonlijkmaakt contact.

Edwin Wierda en z’n vond dat ik een te groot deel van mijn ermogensbeheer is een van de juiste mensen en middelen.

Wanneer echter bijvoorbeeld de EuroVan passie naar resultaat, koers houden op vermogensbeheer. tijd niet aan onderscheid vermogensbeheer kon bepese Bank de hoeveelheid geld van vertrouwen en Daarom heeftvermogensbeheer.

Wierda Vermogensbeheer collega’s kwestie kennen het klappen vanCentrale de zweep en begrijpen wat het maakt in goed steden. De klant en z’n vermogen is ons die ze in de economie stopt, besluit te gunnen. Zeker in de hectinet een nieuwe vermogensbeheerder Van resultaat, houden opmeer vermogensbeheer. voor de Friese markt aangetrokken, Wilbestaansrecht, dus alles wat je doet verminderen heeft veel invloed op sche passie wereld zoalsnaar we die nu kennen, wil- koers

“V

“V “V

len mensen er geen extra zorg bij hebermogensbeheer is een ben. Zij moeten weten dat hun kwestie van vertrouwen en vermogenermogensbeheer in goede, veilige handen is. is een gunnen. Zeker in de hectiNiet voor kwestie niets gunnen ook veel ondervan vertrouwen en sche wereld zoals we die nu kennen, wilnemers en oud-ondernemers aan gunnen.

Zeker hectilen mensen geen extra zorginde bijde hebWierdaerVermogensbeheer zorg voor sche wereld zoals we die nu kennen, wilben. Zij moeten toe, weten dat uit hun hun vermogen zij weten eigen len mensen er geen extra zorg bij hebvermogen in goede, veilige handen ervaring hoe belangrijk het is op is. welke Zij moeten weten dat hun Nietben. voor niets ook veel ondermanier jegunnen met elkaar omgaat.” vermogen in goede, veilige handen is. nemers en oud-ondernemers aan Niet voor niets gunnen ook veel onderziet jouw dag erde uit?

WierdaHoe Vermogensbeheer zorg voor nemers eniedere oud-ondernemers aan “Wat we dag doen continue hun vermogen toe, zij weten uitiseigen Wierda Vermogensbeheer de zorg voor nieuwe informatie en actuele ontwikkeervaring hoe belangrijk het is op welke hun vermogen toe, zij uit eigen enweten ons beleggingsmanierlingen je metanalyseren elkaar omgaat.” ervaring het is Daarnaast op welke beleid hoe daarbelangrijk aan te toetsen. manier je metwe elkaar ontzorgen onze omgaat.” klanten door ze in-

Hoe ziet jouw dag er uit? lichten over ontwikkelingen, ze op de “Wat weziet iedere dag doen is continue Hoe dag er uit? hoogte jouw te houden van de resultaten en nieuwe informatie en actuele ontwikkezijnwe we iedere altijd bereikbaar uitleg.”

“Wat dag doenvoor is continue lingen analyseren en en ons beleggingsnieuwe informatie actuele ontwikkebeleid daaranalyseren aan te toetsen.

Daarnaast Wat betekent een nieuw kabinet lingen en ons beleggingsontzorgen we onze door ze invoordaar jou? beleid aan klanten te toetsen.

Daarnaast lichten opnieuwe dein“Ikover benontwikkelingen, natuurlijk blij datzedoor het ontzorgen we onze klanten ze straks aandederesultaten slag kan, net als kabinet hoogte te houden van en de lichten over ontwikkelingen, ze op willen van ook wijresultaten graag weten zijn hoogte weiedereen altijd voor uitleg.” tebereikbaar houden de en we aan toe zijn voor komende zijnwaar we altijd bereikbaar voordeuitleg.”

paar jaar eneen dat helpt omkabinet enige rust te Wat betekent nieuw brengen. Maar tegelijkertijd moeten we voor jou?

Wat betekent een nieuw kabinet ons realiseren dat wereldwijde en Euro“Ik ben blij dat het nieuwe voornatuurlijk jou? pese ontwikkelingen een grotere rol spekabinet straks aan de blij slagdat kan, netnieuwe als “Ik ben natuurlijk het len in ons beleggingsbeleid. Het zou nastraksook aanwij de graag slag kan, net als kabinet iedereen willen weten tuurlijk voor de markt en ons land goed iedereen willen wij kunnen graag weten waar we zijnook voor komende zijnaan als toe de lonen weerde stijgen. aanhelpt toe zijn de rust komende paarwaar jaar we en dat omvoor enige te paar jaar entegelijkertijd dat helpt ommoeten enige rust brengen.

Maar we te tegelijkertijd en moeten ons brengen. realiserenMaar dat wereldwijde Euro-we realiseren dateen wereldwijde Europeseons ontwikkelingen grotere rolen spe-

wat wij als vermogensbeheerders doen.”

Wanneer echter bijvoorbeeld de Europese Centrale Bank de hoeveelheid geld de Eurobijvoorbeeld dieWanneer ze in de echter economie stopt, besluit te pese Centrale Bank de hoeveelheid verminderen heeft veel meer invloed op “Koers houden op geld die invermogensbeheerders de economie stopt, besluit wat wijzeals doen.”te vermogensbeheer. verminderen heeft veel meer invloed op watZonder wij als vermogensbeheerders toeters endoen.”

“Koers bellen” houden op vermogensbeheer.

“Koers houden op vermogensbeheer.

Zonder toeters en Er speelt veel bij verschillende vermogensbeheerders, hoe kijk je Zonder toeters en bellen” daar tegen aan?

“Het zijn bewegingen die bij de markt bellen”

horen, het past ook in deze tijd waarin banken en financieel dienstverleners Er nieuwe speeltwegen veel zoeken bij verschillende om te kunnen vermogensbeheerders, hoe kijk je bestaan.

Ik vak en onze blijven Er speelt veel zie bij ons verschillende daar tegen aan? passie voor vermogensbeheer eenje vermogensbeheerders, hoeals kijk “Het zijntegen bewegingen bijzeg de ikmarkt specialisme.

Niet niets altijd daar aan?voordie horen, het ookspecialisme in deze waarin dat focus op dat wat je “Het zijnpast bewegingen die tijd bijen de markt daarvoor een van de banken en financieel dienstverleners horen, hetnodig pasthebt, ook in deze tijdbelangwaarin rijkstewegen reden is van het succes van zoeken om te kunnen nieuwe banken en financieel dienstverleners Wierda Vermogensbeheer.” blijven bestaan.

Ik zie ons vak en onze nieuwe wegen zoeken om te kunnen

passie voor vermogensbeheer bestaan.

Ik zie ons vakals en een onze blijven “Het is mijn ervaring dat juist binnen specialisme.

Niet voor niets zeg ikals altijd passie voor vermogensbeheer een grotere organisaties zoals banken de datspecialisme. focus op dat specialisme en wat je Niet voor niets zeg ik altijd focus op de klant en het wezen van verdaarvoor nodig een van de en belangdat focus op hebt, dat specialisme wat je mogensbeheer als specialisme afneemt. daarvoor nodig de belangrijkste reden is hebt, van een het van succes van Dat is voor mij de reden geweest in rijkste reden is te van het succes Wierda 2008Vermogensbeheer.” voor mezelf beginnen, omdatvan ik Wierda Vermogensbeheer.”

“Het is mijn ervaring dat juist binnen “Het isorganisaties mijn ervaring dat banken juist binnen grotere zoals de grotere focus op deorganisaties klant en het zoals wezenbanken van ver-de

lem van den Bos uit Oosterwolde. Net van de juiste mensen en middelen. als onze andere collega’s, is ook hij een Daarom heeft Wierda Vermogensbeheer ervaren specialist inmensen z’n vak, afkomstig van de juiste en middelen. net een nieuwe vermogensbeheerder steden. De klant en z’n vermogen is ons Rabobank enWierda goed bekend in de tijd niet aan vermogensbeheer kondoet be- vanDaarom heeft Vermogensbeheer voor de Friese markt aangetrokken, Wilbestaansrecht, dus alles wat je regio.” een nieuwe vermogensbeheerder steden.

De klant en z’n vermogen is ons net van den Bos uit Oosterwolde. moet in het teken staan van dat belang. “Hetlem allerbelangrijkste voor de vermo- Net voor de Friese markt aangetrokken, Wilbestaansrecht, alles wat doet als onze andere is ook Om dat goed endus constant te je blijven gensbeheerder is hetcollega’s, contact met z’nhij een lem van specialist den Bos uit Oosterwolde.

Net moetheb in het staan van dat belang. ervaren in z’n vak, afkomstig doen, je teken een zekere omvang nodig klanten en de continue focus op en anaals onze andere collega’s, is ook hij een Om dat goed en constant te blijven Rabobank en in goed bekend lysevan van ontwikkelingen de wereld en in de ervaren specialist in z’n vak, afkomstig doen, heb je een zekere omvang nodig bij bedrijven, regio.” de focus op alles dat te vanheeft Rabobank en goed bekend in de maken met de keuzes dievoor jij voor “Het allerbelangrijkste dejevermoregio.” klanten maakt.

Vermogensbeheer is een gensbeheerder is het contact met z’n voor de vermovak “Het waar allerbelangrijkste je van moet houden, waar klanten en de continue focus opjeen anagensbeheerder is het contact met z’n gevoel voor moet hebben.

Als vermolyse van ontwikkelingen in de wereld en klanten en de continue focus op en anagensbeheer slechts één van de diensten bij bedrijven, de focus op alles dat te lysebinnen van ontwikkelingen de wereld wordt een organisatie,indan is de en maken heeft met de keuzes die jij voor je op alles bijweg. bedrijven, de focus focus Wij houden het graag over-dat te klantenheeft maakt.

Vermogensbeheer is een maken met de keuzes dieonsjij voor je zichtelijk voor onze klanten en voor vak waar je van moet houden, waar zelf,klanten we weten wat we doen en waaromis eenje maakt.

Vermogensbeheer gevoel voor moet hebben.

Alswaar vermowe het doen.

De dat onze klanten vak waar je reden van moet houden, je gensbeheer slechts één van deons diensten voorvoor Wierda, is hebben. omdat wij kiezen gevoel moet Als vermowordt een organisatie, dan is de werk doenbinnen en dat is het gensbeheer slechts éénkwalitatief van de diensten focus van weg.

Wijeen houden hetDus graag beheren hun vermogen. is isoverwordt binnen organisatie, dan de Wierda Vermogensbeheer wat en overzichtelijk voor klanten enisvoor onsfocus weg.

Wijonze houden hethet graag blijven waarvoor wedoen zijnen opgezelf,we wedoen weten watklanten we en waarom Willem van den Bos, de nieuwe verzichtelijk voor onze voor onsricht: houden op doen.

De reden dat onze klanten wekoers het mogens beheerder van Wierda zelf, we weten wat we vermogensdoen en waarom beheer.

Zonder toeters en bellen.” kiezen voor Wierda, is wij ons Vermogensbeheer we het doen.

De reden datomdat onze klanten werk doen en dat is omdat het kwalitatief voor Wierda, wij ons kiezen beheren vermogen.

Dus is werk doenvan en hun dat is het kwalitatief Wierda en Partners Vermogensbeheer Wierda Vermogensbeheer wat het en beheren van hun vermogen.

Dusisis Oostersingel 1 | 9401 JX Assen | T: 0592 301 550 Wierda Vermogensbeheer wat het is en blijven we doen waarvoor we zijn opgeWillem van den Bos, de nieuwe verwww.wierdavermogensbeheer.nl blijven we doen waarvoor zijn opgericht: koers houden opwe vermogensWillem beheerder van den Bos, deWierda nieuwe vermogens van richt: koers houden op vermogensbeheer.

Zonder toeters en bellen.” mogens beheerder van Wierda Vermogensbeheer beheer. Zonder toeters en bellen.”

Vermogensbeheer

moet in het teken staan van dat belang. vond dat ik een te groot deel van mijn Om dat goed en constant te blijven tijd niet aan vermogensbeheer kon bedoen, omvang nodig vondheb datjeikeen eenzekere te groot deel van mijn

Wierda en Partners Vermogensbeheer

AUTONIEUWS

Citroën C4 Cactus

S

inds 2014 rolt de C4 Cactus van de band in het Spaanse Villaverde. De Cactus zoals we die nu kennen zal echter vanaf volgend jaar niet meer uit de fabriek rijden. Citroën laat de auto namelijk een facelift ondergaan. Hierbij gaat het Franse automerk verder dan het monteren van nieuwe bumpers!

De nieuwe versie van de C4 Cactus beschikt bijvoorbeeld niet meer over de kenmerkende stootkussentjes op de flanken. In plaats daarvan wordt de Franse auto voorzien van Airbumpsachtige vormen bij de dorpels. Grote broer C5 Aircross beschikt ook over deze dorpels. Daarnaast komt de zwarte kunststof plaat op de achter-

klep te vervallen en worden zowel op de voor- als achterzijde nieuwe bumpers geplaatst.

De gefacelifte C4 Cactus zal daarnaast beschikken over Advanced Comfort Seats, welke voorzien zijn van speciaal schuimrubber voor nog meer comfort.

Ook past Citroën meer geluidsisolerende materialen toe én wordt rondom dikker glas gemonteerd. Zo worden ongewenste geluiden geweerd.

Wilt u de nieuwe variant van de Cactus bewonderen? Dan is enig geduld vereist. Vanaf het eerste kwartaal in 2018 is hij te zien in de Nederlandse showrooms. n

27

wij zitten niet in stuttgart of in tokyo en hebben geen hoofdkantoor.

Direct, online en zonder gedoe een auto leasen.

Wij zijn bevlogen, ontzettend fan van het Noorden (en de toekomst) en hebben geen internationaal hoofdkantoor ;-)

ondertussen leveren wij leaseauto’s mobilityservice.nl

AUTONIEUWS

Volvo XC40

H

et Zweedse automerk Volvo heeft een nieuwe cross-over aan haar repertoire toegevoegd, welke verkrijgbaar is voor een prijs vanaf €39.975. De XC40 is de eerste echte compacte cross-over van het merk en tevens het eerste model van de nieuwe 40-serie.

De XC40 beschikt, zoals we dat gewend zijn van Volvo, over een uitgebreide set met veiligheidssystemen.

Zo kunt u kiezen voor een uitvoering die beschikt over Pilot Assist, oftewel een systeem waarmee het voertuig semi-autonoom door het verkeer moet kunnen. Ook systemen als City

Safety, Run-off Road Protection, Cross Traffic Alert met Auto Brake en een 360-graden camera ontbreken niet! Op dit moment is de XC40 alleen met een D4-dieselmotor en een T5-benzinemotor beschikbaar. In een later stadium volgen er meer varianten, waaronder een volledig elektrische XC40.

Uniek is de ‘Care by Volvo’-service die van toepassing is op de XC40.

Deze service is te vergelijken met een abonnement. De koper kan tegen een vast bedrag per maand, iedere 24 maanden een nieuwe Volvo voor de deur krijgen. n

29

ADVERTORIAL

Meren Post verwerkt brieven en pakketten voor hele land V O O R H E T V E R S T U R E N VA N P O S T, PA K K E T T E N E N F O L D E R S DOOR HET HELE LAND HEEFT MEREN POST IN SNEEK EEN V E E L V O O R D E L I G E R A LT E R N AT I E F. I N H E T E I G E N F R I E S L A N D B E S C H I K T H E T OV E R E E N G R O O T N E T W E R K A A N B E Z O R G E R S .

winterzegel komt op 45 cent. Het normale tarief voor een brief is bij Meren Post 48 cent.

Meren Post heeft in Friesland een groot netwerk aan bezorgers voor post, pakketten en huis-aan-huisfolders. Voor buiten de Friese grenzen zijn poststukken bij Meren Post ook in goede handen. Door samenwerking met Sandd, het tweede grote postbedrijf, komt alle post op de goede plek.

Meren Post is sinds 1994 één van de pioniers in het aanbod van alternatieve postbezorging. Het echtpaar Renze en Linda Miedema begon met het opzetten van een eigen bezorgersnetwerk in de Friese Zuidwesthoek.

Vanuit hun huis regelden zij de bezorging van regiopost.

Nu is Meren Post uitgegroeid tot een grote speler. Het bedrijf is een geoliede machine met dertig mede-

werkers die post en pakketten verzamelen, distribueren en bezorgen naar alle uithoeken van Nederland. In de eigen provincie zijn 250 bezorgers actief die op vaste dagen in de week hun routes afleggen.

Op jaarbasis verwerkt Meren Post meer dan tien miljoen poststukken.

“Het gaat daarbij vooral om de verzending van grote partijen zakelijke post en tijdschriften”, licht verkoopmanager Edwin van der Meer toe.

Daarnaast is er post met eigen post­ zegels uit eigen brievenbussen in Friese steden en dorpen. De winterzegels zijn sinds jaar en dag erg populair voor verzending van kerst- en nieuwjaarpost. “Het scheelt aanzienlijk in kosten”, rekent Miedema voor. Zo’n 30

Het bedrijf is een belangrijke draaischijf voor het verzenden van enkele tienduizenden pakketten. Het past bij het bieden van een compleet pakket aan dienstverlening. “Wij ontzorgen onze klanten op een breed terrein”, zegt verkoopmanager Allard Visser.

Door het grote netwerk ligt het hele land dichtbij.

Dat Meren Post al jaren achtereen met postbezorging hoog scoort, vervult Miedema met een trots gevoel. De stiptheid zit boven de 95 procent.

“Hiermee behoren wij tot de top drie van franchisenemers van Sandd.”

Meren Post Smidsstraat 2A 8601 WB Sneek www.merenpost.nl email: info@merenpost.nl

COLUMN GEERT SCHAAIJ

Bitcoin zal vervliegen in gebakken lucht H E T E X T R E E M S P E C U L AT I E V E KA R A K T E R VA N D E B I TC O I N D O E T D E N K E N A A N D E N E D E R L A N D S E T U L P E N G E K T E I N D E G O U D E N E E U W E N D E D O T- C O M H Y P E E I N D V O R I G E E E U W. T O E N ‘ B E L E G G E R S ’ M E T D O L L A R T E K E N S I N D E O G E N A L S H A LV E G A R E N A C H T E R E L KA A R A A N R E N D E N .

U I T E I N D E L I J K B L E K E N H E T U I T E L KA A R S PAT T E N D E Z E E P B E L L E N . G O R D O N G E K KO ´ S FA M E U Z E ‘ G R E E D I S G O O D ’ S P E E C H I N D E F I L M WA L L S T R E E T ( 1 9 8 7 ) WA S E E N FA N TA S T I S C H S TA A LT J E A C T E E R TA L E N T. M A A R D I C H T E R B I J D E WA A R H E I D C O R R U M P E E R T H E B Z U C H T E N DAT L E I D T U I T E I N D E L I J K T O T V E R LO E D E R I N G E N A L S L A AT S T E T O T V E R D E R F VA N U W L I E V E S PA A R G E L D. B E R O U W KO M T A LT I J D N A D E Z O N D E !

31

lunch, diner & borrel Openingst�den

Ma. en di.

09:00 tot 18:00 uur.

Wo. t/m za. 09:00 tot 22:00 uur.

Zo. 11:00 tot 22:00 uur.

Reserveer makkelijk en snel op www.lafontaineheerenveen.nl



Gemeenteplein 59, 8442 MB Heerenveen



0513 68 39 50

 info@lafontaineheerenveen.nl

COLUMN GEERT SCHAAIJ

Magische aantrekkingskracht De magie van de anonimiteit en toezichtloosheid van de ongrijpbare computermunt, alsook de fascinatie van de blockchain technologie erachter, doet menig hart sneller kloppen. De Bitcoin sloot vorige week boven de 11500 dollar Sinds begin dit jaar is de koers al meer dan 1400% in waarde gestegen.

Het ontbreken van een juridisch kader wordt door criminelen en fraudeurs aangegrepen zich vol op de digitale munt te storten omdat betalingen justitieel niet getraceerd kunnen worden. Hierdoor zit alles ook tegen oplichting aan. China sloot vorige maand diverse Bitcoin exchanges en schortte Initial Coin Offerings (ICO’s) voor onbepaalde tijd op.

Daar is het dus gedaan met de pret en de verliezers likken hun wonden. Ook de AFM en DNB blijven onverkort waarschuwen tegen de risico’s. Wil u het wel horen?

Maar de Bitcoin fluctueert te veel in waarde. Is toezichthouders te ondoorzichtig en bovendien extreem energie-intensief om te ‘delven’. De grootste mijnfabriek van Bitcoins herbergt in China 25.000 computers, die 24/7 complexe digitale codes proberen te kraken. Bovendien is de techniek achter cryptomunten nog zo nieuw, dat de risico's niet goed te overzien zijn wanneer het misgaat. Hoe om te gaan met cyberveiligheid, hackgevaar en eventuele bugs die het systeem binnen kunnen sluipen? En wat gebeurt er bij een grote ramp, ingegeven door Moeder Natuur, menselijke fout of terrorisme? Zonder elektriciteit en Wifi verworden virtuele munten, letterlijk, tot een waardeloos goed.

Het voelt als een soort anarchie, wij maken onze eigen munt. Weg met de controle, weg met het toezicht! Maar denkt u nu echt dat de overheden dit zullen toelaten?

Wanneer het echt een veilige coin zou zijn, dan gaat de overheid reguleren, of verbieden zoals in China. Dat laatste acht ik voor 99.9% het meest waarschijnlijk. Ze zullen dan met een eigen Euro Coin komen, een dollar Coin en ga maar door. Wie niet luisteren wil zal voelen. Koester uw vreugde en de emotie van uw (nep) winsten, realiseer deze als u kunt. Een gewaarschuwd mens telt voor twee. De dag zal komen, alleen het uur en tijdstip zijn nog niet bekend waarop veel “believers” met lege handen staan…

Macht en controle niet uit overheidshanden Om de titel ‘valuta’ te verdienen moeten er transacties mee kunnen worden uitgevoerd en moet het een vaste waarde vertegenwoordigen. Maar een computermunt is niet (overal) gemakkelijk te besteden en door de hoge mate van volatiliteit en liquiditeit, fluctueert de waarde te veel om een constante rekeneenheid genoemd te mogen worden.

Houd uzelf niet voor de gek door te geloven dat monetaire autoriteiten óóit het beheer van geld zullen overdragen aan computer whizzkids. De geprezen blockchain technologie zou in de toekomst hoogstens kunnen leiden tot door de overheid gereguleerde cryptovaluta’s. Voor het zover is, biedt elke koersstap hoger in de Bitcoin een beter uitstapmoment. Voordat de bubbel barst.

Geert Schaaij www. Beursgenoten.nl

33

Kijk voor onze projecten op:

WWW.RNDBOUW.NL

Apollo 27 8448 CL Heerenveen info@rndbouw.nl

Genietsje mei op âldjiersdei Fan 13.00 oant 00.00 oere op radio, telefyzje en online

Frysketop100.nl

ZAKEN NIEUWS

Order uit Dubai voor Landustrie

L

andustrie in Sneek mag aan de slag met een groot project voor Dubai. Het bedrijf levert 48 grote oppervlaktebeluchters voor een afvalzuiveringsinstallatie voor het zuidelijk stadsdeel. De order vertegenwoordigt een waarde van 3 miljoen euro.

Door de snelle groei van de stad Dubai met 1 miljoen inwoners, het nieuwe vliegveld en de World Expo 2020 moet de waterzuivering worden vergroot om de afvalstroom in toom te houden. Halverwege 2018 gaan medewerkers van Landustrie mee naar Dubai om de beluchters te installeren. n

De Wolff verkoopt windturbinetak

D

e Wolff Verenigde Bedrijven in Heerenveen heeft de windturbinetak verkocht aan energiebedrijf Eneco. Vijftien werknemers van dit onderdeel gaan mee. Eneco heeft ook 53 windturbines van De Wolff in Friesland en in de regio Rotterdam overgenomen.

Noorden aan zet op Klimaattop

D

e Klimaattop van het Noorden zet vaart achter twintig projecten die tot minder uitstoot van CO2 moeten leiden. De top in de Energy Academy in Groningen was een vervolg op de Klimaattop in Parijs.

Het Noorden laat het niet bij woorden, maar komt ook tot daden.

vrouw Jikke bouwde hij de onderneming uit tot een solide speler in de staalindustrie. De beide broers namen in 1993 het stokje van hem over. n

In de windturbinebouw is schaal in toenemende mate een belangrijke factor. De broers Jan en Cees de Wollf zagen nu een goed moment dit bedrijfsonderdeel bij Eneco onder te brengen. Heel lang is De Wolff pionier geweest in windturbines, sinds de beide broers er in 1993 mee begonnen. De Wolff blijft actief in de metaalindustrie in Heerenveen. Voorts is onderdeel van De Wolff het investeringsfonds Lupus Ventures dat zich richt op jonge bedrijven.

In september overleed Cees de Wolff sr., de oprichter van het bedrijf, op 86-jarige leeftijd. Samen met zijn

Doorstart failliet BSB Staalbouw

E

en aantal tegenslagen achterelkaar is bruggenbouwer BSB Staalbouw in Burgum fataal geworden. Voor directeur Jan Pesie zat er niks anders op dan eind oktober zelf het faillissement aan te vragen.

Investeringsmaatschappij Neope Capital Management uit Den Bosch heeft zich daarna over het bedrijf ontfermd. De doorstart vindt plaats met 50 van de 77 werknemers en het driekoppig management onder de nieuwe naam Solidd Steel Structures.

In 2015 leed het bedrijf een verlies van 2 miljoen euro, was het betrokken bij het ongeluk met twee bouwkranen met daartussen de Julianabrug in Alphen aan de Rijn. Deze herfst was

het stilleggen van het werk aan de sluis bij Driel funest. De vertraging na een dodelijk ongeluk kostte 1,5 miljoen euro. De totale schuld van BSB Staalbouw bedraagt 6,5 miljoen euro.

Neope Capital Management heeft 1 miljoen op tafel gelegd. Volgens curator Wouter Cnossen was dit het hoogste en aantrekkelijkste bod. Aan projecten geen gebrek voor de staalbouwer. Het bedrijf was bezig aan de renovatie van de grote stuwcomplexen bij Driel, Amerongen en Hagestein en stond op het punt aan de slag te gaan met de zeesluis bij Delfzijl. n

35

“We zetten het Noorden op de kaart als dé groene regio van Nederland”, zegt de Friese gedeputeerde Michiel Schier. Hij vindt het belangrijk dat het Noorden een voorbeeld is voor groene energie. “We zetten al voor 200 procent in op de energietransitie.”

Op de top zijn twintig afspraken officieel vastgelegd als demonstratie van daadkracht. In het oog springend is het plan om over een lengte van 40 kilometer zonnepanelen te plaatsen langs de autosnelweg A37 tussen Hoogeveen en Emmen. Ook zetten de drie provincies zich in voor toepassing van groene waterstof als alternatief voor aardgas en komt er een opleidingsprogramma om installateurs op te leiden in duurzame energietechniek. n

TZ IATKEEL N N I E U W S

Bouwsector profiteert van energieneutraal Fonds De Friesland verkoopt start-up

Met hulp van investeerder De Friesland Participatiefonds heeft de medische start-up SurgVision een nieuwe operatietechnologie bij borstkanker kunnen ontwikkelen. Nu het op de markt kan worden gebracht wordt het bedrijf verkocht aan het Italiaanse Bracco Imaging.

SurgVision uit het Gelderse ’t Harde heeft een technologie waardoor tumorcellen tijdens een operatie zichtbaar worden gemaakt. Zo kan er bij borstkanker veel nauwkeuriger worden geopereerd, waardoor er minder herhaaloperaties nodig zijn.

Investeerders De Friesland Participatiefonds en BioGeneration Ventures hebben de start-up geholpen met kapitaal. n

Nieuwe directie voor Rabo Sneek

J

an Pieter van Oosten is benoemd tot directievoorzitter van Rabobank SneekZuidwestFriesland. Hij is de opvolger van Bert Roman die zijn succesvolle loopbaan vervolgt als directievoorzitter van Rabobank Stad en Midden Groningen. Van Oosten is al op en top Sneker. Hij woont er en is actief in het verenigingsleven, sinds hij in 2008 bij Rabobank aan de slag kwam.

Eerst had hij de leiding over de verzekeringsafdeling en vanaf 2013 vervulde hij de functie van directeur particulieren. n

D

e bouwsector krijg het razend druk. Er is in de komende decennia in Friesland bijvoorbeeld veel werk te doen met het energieneutraal maken van 9000 woningen. Er worden zo de komende tijd nog vele miljarden euro’s verspijkerd.

Voor Bouwgroep Dijkstra Draisma (BGDD) in Bolsward en Dokkum reden om te schakelen. In Dokkum is een gevelfabriek in gebruik genomen voor de productie van prefab-elementen die een hoge isolatiewaarde kennen. Door toepassing van cellulose als isolatie-

materiaal is de gevel tot 92 procent circulair.

De isolatiegevel wordt met robots gefabriceerd en in het bijzonder ingezet om bestaande huizen energieneutraal te maken. Ook heeft BGDD een zogeheten droogstapelwoning ontwikkeld als zeer duurzame nieuwbouwwoning. Deze is snel te bouwen en desgewenst ook weer uitelkaar te halen. Directeur Biense Dijkstra verwacht veel van de gerobotiseerde productie. “Het gaat razendsnel en met veel precisie.” n

De Schiffart koopt vloot Van Straten

D

e Schiffart Yachtcharter in Terherne heeft per 1 november het motorjachtverhuurbedrijf Van Straten in Sneek overgenomen.

Het gaat om zeven superluxe jachten.

Met de uitbreiding hebben Arend en Gisela de Schiffart de vloot uitgebreid naar 35 motorboten van 7 tot 15 meter.

Lars en Bregina van Straten willen zich helemaal toeleggen op bemiddeling bij aan- en verkoop van jachten en de nieuwbouw van hun eigen merk 36

Vivante Yachts. Voor Arend en Gisela de Schiffart is de verhuur van luxe jachten de kern van de zaak. Door de overname horen ze nu tot de grootste jachtverhuurders van het land.

De Schiffart Yachtcharters heeft dit voorjaar al fors geïnvesteerd in het luxe vip-jacht Louise. De huurders staan in de rij. Er is op dit moment een tweede Super Lauwersmeerkruiser in aanbouw. Het bewijst dat de interesse voor luxe varen op de Friese wateren groot is. n

Arriva zet ‘schone’ trein op Fries spoor

Aardappelhuis HZPC verpulvert records

A

ardappelhuis HZPC in Joure breekt met veel records. Met een succesvol exportjaar is de nettoomzet gestegen tot 318,5 miljoen euro. Voor het eerst kwam de uitvoer van pootaardappelen uit boven de 800.000 ton.

Directeur Gerard Backx spreekt over een “uitstekend jaar”. HZPC is wereldleider in aardappelveredeling en pootgoedhandel. Bij het bedrijf werken 370 mensen in twintig landen.

Het aardappelhuis wil verder innoveren en expanderen.

V

ervoerbedrijf Arriva zet vanaf 2020 ‘schone’ treinen in op de spoorlijnen in Friesland en Groningen. Daarmee wil Arriva voldoen aan de wens van provincies om versneld fossiele brandstoffen in de ban te doen voor gebruik in bussen en treinen. Bij de Zwitserse treinenfabrikant Stadler zijn achttien nieuwe treinen besteld. Deze draaien eerst nog op biodiesel, later worden ze voorzien van batterijpakketten. Daarnaast worden er 51 andere treinen van Arriva volledig gerenoveerd. Het gaat om een order van 170 miljoen euro.

Provinciale Staten van Fryslân willen haast maken met het verduurzamen van het openbaar vervoer. Eerder was door de provincie de ambitie neergelegd om in 2030 bussen en treinen schoon te laten rijden. Op aandringen van de Friese staten wordt het doel nu vijf jaar vervroegd.

Arriva stelt dat dit haalbaar is. Het vervoerbedrijf denkt rond 2025 tussen Groningen en Leeuwarden helemaal elektrisch te kunnen rijden. De hoop is dat de overheid geld beschikbaar stelt deze spoorlijn te elektrificeren. n

Nieuwe top voor FrieslandCampina

D

e top van zuivelconcern FrieslandCampina is in het nieuwe jaar 2018 geheel vernieuwd. Jaska de Bakker is de nieuwe financiële topvrouw. Zij vult de plaats in van Hein Schumacher die is doorgeschoven als opvolger van de hoogste baas Roelof Joosten. De hoogste top van het concern bestaat nog maar uit twee personen. Het zijn beiden nieuwkomers. Schumacher zit sinds 2015 bij FrieslandCampina, De Bakker sinds 2017.

Het schuiven met posities heeft alles te maken met de afgekondigde nieuwe en slankere managementstructuur. Er zijn nog maar vier divisies over bij het zuivelconcern.

Twee zijn gericht op consumentenproducten, de ene met kaas, boter en

melkpoeder en de andere met speciale producten als kinder-, sport- en oudervoeding. De andere divisies richten zich op de industrie, de ene met zuivelingrediënten en de andere met producten voor de voedingsmiddelenindustrie.

Joosten maakt aan het eind van het jaar op een elegante manier plaats voor Schumacher. Vanuit de boerenachterban was er kritiek op hem.

Joosten zou te ver voor de troepen uit lopen. Het vereenvoudigen van de organisatie heeft ook geleid tot het vertrek van Piet Hilarides en Bas van den Berg, respectievelijk hoogste baas voor Azië en voor de consumentendivisie kaas, boter en melkpoeder. n

37

HZPC verwacht ook het komende jaar weer een stijging van het volume.

Waarschijnlijk zal de marge wat lager zijn. Aardappeltelers met certificaten HZPC in bezit krijgen een dividend van 7 euro. De koers is dit najaar tot recordhoogte gestegen: 182,20 euro. Er is opvallend meer handel in de 783.725 certificaten. Op de laatste beursdag zijn er 10.000 certificaten verkocht. n

MAAK JE NIET DRUK ...

DAT DOEN WIJ WEL VOOR JE !

SIJF R D G BE DIN KLE

S& VIE AD WERP ONT

BEL E PAN TTER IN D& AUT G O

DR UKW

ER K

PRO

MO

TIE

Bespaar energie met

DroCom® kruipruimte isolatie!

• • • • • •

Warme vloer Droge woning Flinke energiebesparing Voorkomt schimmelvorming Beter voor uw gezondheid Comfortabel bij reumatische klachten

10% Minim

aal

Burenk

orti

ng Meer hogere buren = korting !

Vrijblijvend meer informatie?

Bel 0566 - 65 28 53 of bezoek

ICARUS 19 - 8448 CJ HEERENVEEN T: 0513-640 637 - WWW.DMHEERENVEEN.NL

vloerisolatie.net

Verz ekeri n g en VERZEKERINGEN Hy p o t Heken p en si o en en HYPOTHEKEN Fi n anPENSIOENEN ci ël e a d Vi ezen

De JAcobus: zuinig en schoon

FINANCIËLE ADVIEZEN

Van Maasdijkstraat 4, 8441 CM Heerenveen, Telefoon (0513) 62 41 E-mail info@windfinancieeladvies.nl, Website www.windfinancieeladvi

Tolbaas 2-10, 8401 GD Gorredijk 0513 460575, www.jancodejong.nl Twitter: @JAnusJAcobus Facebook: www.facebook.com/houtkachels

Kijk ook op www.jastore.nl voor bijzondere kachelaccessoires

TIP

Van Maasdijkstraat 4, 8441 CM Heerenveen Telefoon (0513) 62 41 95 E-mail info@windfinancieeladvies.nl Website www.windfinancieeladvies.nl

C U LT U R E L E T I P S

Atelierroute Slikwerk Dertien kunstenaars openen tijdens de atelierroute de deuren van hun ateliers, welke gelokaliseerd zijn rondom de Bildtdijken. Maar liefst vijf dagen lang, van 26 t/m 30 december tussen 13.00 uur en 17.00 uur, kunt u de ateliers bezoeken. Maak gedurende de route onder andere kennis met het werk van David van Kampen, Wilma Lanser en Toos Pander. Een overzicht van alle deelnemers is te vinden in de Aerden Plaats te Oude Bildtzijl. Daar is ook een gratis folder met plattegrond verkrijgbaar.

Waar: Bildtdijken Wanneer: 26 t/m 30 december Aanvang: 13.00 uur tot 17.00 uur Prijs: gratis Meer informatie: www.slikwerk.nl

Pogingen iets van het leven te maken!

Leeuwarden Fryslân 2018

Het boek ‘Pogingen iets van het leven te maken’ van auteur Hendrik Groen, is razend populair. Het verhaal is dan nu ook vertaald naar een theaterstuk. En ook in de theaterversie leeft de bezoeker intens mee met alle ups en downs van Groen en zijn vrienden in het verzorgingshuis. De verschillende rollen worden vertolkt door jonge acteurs, wat het theaterstuk extra bijzonder maakt!

Het is zover: Leeuwarden Fryslân 2018, oftewel Leeuwarden is dit jaar de culturele hoofdstad van Europa. Het komende jaar worden er dan ook talloze activiteiten georganiseerd in de gehele provincie.

Als u wilt weten welke evenementen er allemaal op de agenda staan, dan kunt u een kijkje nemen op de website www.friesland.nl Hier vindt u een volledig overzicht!

Waar: Stadsschouwburg De Harmonie Leeuwarden

Waar: Friesland

Wanneer: 10 januari

Wanneer: geheel 2018

Aanvang: 20.15 uur

Aanvang: verschilt per activiteit

Prijs: € 32,50 inclusief drankje en garderobe

Prijs: verschilt per activiteit

Meer informatie: www.harmonie.nl

Meer informatie: www.friesland.nl

Vamos!

Vamos! is een musicalcomedy die geïnspireerd is op succesvolle tv-series als ‘Het Roer Om’ en ‘Ik vertrek’. De musical vertelt het verhaal van drie vrouwen die naar de Spaanse zon vertrekken. Ze pakken hun koffers vol emotionele bagage uit in een oude afgebladderde B&B. Met deze spontane aankoop begint het feest, maar ook de ellende.

Fotograaf: Corné van der Stelt

Waar: Schouwburg De Lawei Drachten Wanneer: 9 en 10 januari Aanvang: 20.00 uur Prijs: € 42,00 Meer informatie: www.lawei.nl

39

TC T IIUTTLEETLLU R E L E T I P S

Hengstenkeuring

Valentijnsdate Waar: Fries Museum Leeuwarden Wanneer: 14 februari Aanvang: 19.00 uur Prijs: museumentree Meer informatie: www.friesmuseum.nl Nog op zoek naar een origineel Valentijnscadeau? Neem uw geliefde dan mee naar de speciale avondopenstelling in het Fries Museum. Gedurende deze date kunt u samen de Mata Hari-tentoonstelling bekijken, waarna u kunt nagenieten met een hapje en een drankje.

Help Pake & Beppe de vakantie door!

Waar: WTC Expo Leeuwarden Wanneer: 11 t/m 13 januari Aanvang: 9.30 uur op 11 en 12 januari, 8.30 uur op 13 januari Prijs: afhankelijk van de gekozen dag Meer informatie: www.faderpaard.nl Het is op 11, 12 en 13 januari weer tijd voor de jaarlijks terugkerend Hengstenkeuring. Op donderdag en vrijdag kunt u genieten van ‘Friesian Proms’. Met een keur aan topartiesten, een mix van muziekstijlen, licht- en lasershows, special effects en bovenal prachtige en vaak spectaculaire paardenacts. Traditioneel staat de zaterdag in het teken van de keuring van de ingeschreven stamboekhengsten. Met als hoogtepunt de aanwijzing van de kampioen aan het einde van de middag.

Caravana

Waar: op verschillende locaties in Friesland

Waar: WTC Expo Leeuwarden

Wanneer: tussen 27 februari en 2 maart

Wanneer: 18 t/m 23 januari

Aanvang: afhankelijk van de gekozen activiteit

Aanvang: 10.00 uur

Prijs: Kinderen van 4 t/m 12 jaar gratis op vertoon van Pake

Prijs: afhankelijk van de gekozen dag

en/of Beppe (of een andere volwassene), entreeprijs voor

Meer informatie www.caravana.eu

volwassenen varieert Meer informatie: www.museum.frl

Bent u nog op zoek naar kampeerspullen of droomt u van lange reizen met een camper? Kom dan tussen 18 en 23 januari naar het WTC Expo in Leeuwarden. Hier vindt dan Caravana plaats: de beurs waar u alles voor uw kampeervakantie vindt. U kunt er terecht voor een nieuwe caravan, een nieuwe camper, een tent, maar ook voor heel veel kampeeraccessoires. Heeft u alle spullen al, maar heeft u nog geen geschikte camping gevonden? Ook dan bent u in Leeuwarden aan het juiste adres.

Zo’n 200 campings uit heel Europa staan namelijk voor u klaar.

Van dinsdag 27 februari tot en met vrijdag 2 maart 2018 organiseert Museumfederatie Fryslân, tezamen met de Friese musea en archieven, ‘Help Pake en Beppe de vakantie door’. Tijdens deze 17e editie kunt u samen met uw (klein)kinderen deelnemen aan leuke en leerzame activiteiten. Een overzicht van alle activiteiten en de 33 deelnemende partijen is vanaf 1 februari 2018 te vinden op de website www.museum.frl.

40

PRO+ PRO+ PRO NU GEOPEND: TIJDELIJKE UITVERKOOP LOCATIE IN LEEUWARDEN+

25 tot 40% korting op 25 tot tot 40% 40% korting korting op op 25 250 bedrijfswagens 250 bedrijfswagens bedrijfswagens 250 uit Frankrijk uit Frankrijk 0% rente op de financiering en de hoogste inruilprijs uit Frankrijk 0% rente op de financiering en de hoogste inruilprijs

NU GEOPEND: TIJDELIJKE UITVERKOOP LOCATIE IN LEEUWARDEN NU GEOPEND: TIJDELIJKE UITVERKOOP LOCATIE IN LEEUWARDEN

0% rente op de financiering en de hoogste inruilprijs

Kijk voor meer informatie op: ‘s Avonds langskomen? Dat kan! www.abdrenault.nl/uitverkooplocatie Kijk voor meer informatie op: Maak een afspraak via tel.: 058 303 10 50 ‘s Avonds langskomen? Dat kan!

En denk uw investeringsaftrek 2017!

Kijk voor aan meer informatie op: www.abdrenault.nl/uitverkooplocatie een afspraak via tel.: 058Dat 303 10 50 ‘sMaak Avonds langskomen? kan! www.abdrenault.nl/uitverkooplocatie En denk aan uw Winvesteringsaftrek elkom bij ABD 2017!

Leeuwarden Maak een afspraak via tel.: 058 303 10 50 Elzenstraat 1 - 058 303 10 50 En denk aan uwUITVERKOOP investeringsaftrek 2017!

W elkom Leeuwarden ABD RENAULT IN LEEUWARDEN bij ABD TEGENOVER Elzenstraat 1 - vestigingen 058 303 10mogelijk.

50 Aflevering op alle W elkom bij ABD Leeuwarden UITVERKOOP TEGENOVER ABD RENAULT IN LEEUWARDEN

Genoemde actie alleen geldig bij ABD Renault. Niet geldig in combinatie met andere(landelijke) acties. Drukfouten voorbehouden.

UITVERKOOP

Genoemde actie alleen geldig bij ABD Renault. Niet geldig in combinatie met andere(landelijke) acties. Drukfouten voorbehouden.

Genoemde actie alleen geldig bij ABD Renault. Niet geldig in combinatie met andere(landelijke) acties. Drukfouten voorbehouden.

Elzenstraat 1 alle - 058 303 10 50 Aflevering op vestigingen mogelijk.

TEGENOVER ABD RENAULT IN LEEUWARDEN Aflevering op alle vestigingen mogelijk.