032 by Astana akshamy

АҚШАМЫ

№32

АСТАНА

РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ ГАЗЕТ/ 1990 ЖЫЛҒЫ 13 ҚАЗАННАН БАСТАП ШЫҒАДЫ

(3537)

18/03/2017

www.astana-akshamy.kz

СЕНБІ

ЖЕКПЕ-ЖЕК Ертең қазақстандық Головкин мен америкалық Джейкобс арасында жекпе-жек өтеді. Астана уақытымен таңертеңгі 08.00-де басталатын айқасты «Қазмедиа» орталығының киноконцерт залында үлкен экраннан көруге болады.

СУ ТАСҚЫНЫНАН ҚАУІП ЖОҚ

НЕ? ҚАЙДА? ҚАШАН?

Астана гидроторабы ағымдағы маусымда қар суын өткізуге толықтай дайын. Арнаулы жұмыс тобы су басу қаупі бар 37 учаскеде жұмыс жүргізуде.

Наурыз мейрамына орай елорда төрінде халықтың көңіл-күйін көтеретін көптеген шаралар ұйымдастырылады. Қызыққа кенелемін десеңіз, мерекелік ісшаралар кестесіне назар аударыңыз.

ʗʜʩʩʜ

ҚОҒАМДЫҚ КӨЛІК –

ҚОРДАЛАНҒАН МӘСЕЛЕ ʤ˳˵˘ˮ˘˞˘ ೪˘ˬ˘ˮ́೮ ˟೮ ഑ˣ˟˪˵˧ ˵˘೪́˲́˱˵˘˲́ˮ ˵˘ˬ೪́ˬ˘˥˵́ˮ ͨ Ýã Ä øÖ Ùã ½ç ͩ ˪ˬ˶˙́ ˘˾́ˬ˞́͘ ˁ˘˲˘˱˾́ˬ˘˲˞́೮͕ ˙ˤˬ˧˪ ˢഉˮ˟ ˙೵೪˘˲˘ˬ́೪ ˘೪˱˘˲˘˵ ೪೵˲˘ˬ˞˘˲́ ഑˪˧ˬ˞˟˲˧ˮ˧೮ ˙˘˳́ˮ ೪˯˳˘˵́ˮ ˱˧˪˧˲˵˘ˬ˘˳ ˘ˬ˘೮́ˮ́೮ ೪೵˲́ˬ˶́ˮ˘ ͨ ½ÊÙ ØÖ Ù ãͩ ˭˟˞ˤ˘Ͳ˲˟˳˶˲˳́ ˭˟ˮ ͨʻ೵˲ ʽ˵˘ˮͩ ˱˘˲˵ˤ̆˳́ˮ́೮ ೪˘ˬ˘ˬ́೪ ˹ˤˬˤ˘ˬ́ ˭೵˲́ˮ˞́೪ ˙˯ˬ˞́͘ ʤˬ೪˘ˬ́ ˵˯˱˵́೮ ˘ˬ೦˘˾೪́ ˯˵́˲́˳́ˮ˞˘ ˾˘೺˘˲˞˘೦́ ˪഑ˬ˧˪ ˤˮ˹˲˘Ͳ ೪೵˲́ˬ́˭́ˮ ˞˘˭́˵˶ ˭ഉ˳˟ˬ˟ˬ˟˲˧ ˪഑˵˟˲˧ˬ˞˧͘

ʗʜʩʩʜ

АЗЫҚ-ТҮЛІК ЖӘРМЕҢКЕЛЕРІ БАСТАЛАДЫ ʤ˳˵˘ˮ˘˞˘ ˢ́ˬ ˳˘˥́ˮ ˘˶́ˬ ˾˘˲˶˘˾́ˬ́೦́ ഑ˮ˧˭ ˞˟˲˧ˮ˧೮ ˢഉ˲˭˟೮˪˟ˬ˟˲˧ˮ ೵˥́˭˞˘˳˵́˲˶ ˞ഉ˳˵೴˲˛˟ ˘˥ˮ˘ˬ˞́͘ ʥ೵ˬ ˮ˘˶೪˘ˮ ˙ˤ́ˬ ϭϵ ˮ˘˶˲́ˣ ˪೴ˮ˧ ˙˘˳˵˘ˬ˘˞́͘

Жәрмеңкелер қаланың үш ауданында да апта сайын өтеді. Онда негізгі азық-түліктің 25-тен аса түрі, атап айтқанда, картоп, пияз және өзге де көкөніс, сүт өнімдері, кондитерлік және макарон тағамдары сатылады. Ұйымдастырушылардың айтуынша, ұсынылатын тауарлар қала нарығындағы бағалардан төмен саудаланады. Жәрмеңкелер апта сайын таңғы 9.00-ден кешкі 18.00-ге дейін Сауран көшесі, 7, Абылай хан даңғылы, 20а, Ш.Қосшығұлұлы көшесі, 16 мекенжайларында өтетін болады.

ҰЛТТЫҚ ТАҒАМДАРДАН ДӘМ ТАТЫҢЫЗ! ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘˳́ ഉ˪˧˭˞˧˛˧ˮ˧೮ ͨʤ˳˵˘ˮ˘ ʮ˘˳˵˘Ͳ ˲́ͩ ˢ˘˳˵˘˲ ˲˟˳˶˲˳˵́೪ ˯˲˵˘ˬ́೦́ ˢഉˮ˟ ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘˳́ˮ́೮ ʮ˘˳˵˘˲ ˳˘̆˳˘˵́ ˭ഉ˳˟ˬ˟ˬ˟˲˧ ˙˘˳೪˘˲Ͳ ˭˘˳́ ʻ˘˶˲́ˣ ˭˟˥˲˘˭́ ˪೴ˮ˞˟˲˧ ˭˟˲˟˪˟ˬ˧˪ ˾˘˲˘ ೵˥́˭˞˘˳˵́˲˘˞́͘ Мерекеге сай безендірілген арнайы автобустар халық көп жиналатын орындарға тоқтап, волонтерлер қазақтың ұлттық тағамдары Наурыз көже мен бауырсақтан дәм татырады. Атап айтсақ, Л.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің жатақханасы (М.Жұмабаев даңғылы, 14), Отырар кітап-

ханасының алдындағы алаң (А.Пушкин көшесі, 11), Есіл өзенінің жағала уындағы Кенесары хан ескерткішінің маңында (Ә.Мәм бетов көшесі), С.Сей фуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті (Жеңіс даңғылы, 62), Теміржол вокзалы (А.Затаевич көшесі, 8) аумағында аялдайды.

www.astana-akshamy.kz

ҚАЛА МЕН САЛА

ҚОҒАМДЫҚ КӨЛІК – ҚОРДАЛАНҒАН МӘСЕЛЕ (Соңы. Басы 1-бетте)

ЖОЛ КӨРСЕТКІШТЕР АЙҚЫНДАЛАДЫ

Сарапшылардың бірінші басқосуына қалалық Жолаушылар көлігі басқармасының басшысы Бекмырза Игенбердинов, «Нұр Отан» партиясы қалалық филиалы басшысының орынбасары Бақыт Сапаров және «Астана LRT» ЖШС-нің өкілдері қатысты. Жиында алдымен сөз бастаған Бақыт Сапаров «Astana Expert Club» алаңы елорда әкімінің тапсырмасымен құрылғанын атап өтті. Оның айтуынша, аталмыш клуб талқыланған мәселелердің барлығын жан-жақты талдап, сол бойынша жұмыстардың іске асырылуын ұдайы назарда ұстау үшін арнайы бақылау жүйесін енгізеді. Бұл алаңды құру идеясы қалабасының қатысуымен өткен Астананың көлік кешенін дамытуға арналған қоғамдық тыңдаудан кейін туындаған. Сол кезде біраз мәселелер қозғалып, нақты ұсыныстар айтылғанымен, көбі аяқсыз қалған. Осы олқылықтың орнын толтыру үшін сарапшылар клубы жұмысын бастады. Күн тәртібіндегі негізгі тақырып жөнінде қалалық Жолаушылар көлігі басқармасының басшысы Бекмырза Игенбердинов баяндама жасап, ағымдағы жылы жүзеге асырылатын жұмыстардан хабардар етті. – Қоғамдық көлікті дамыту – жолаушыларды қауіпсіз әрі жайлы тасымалдаудың басым бағыты. Биыл әкімдіктің тапсырмасымен бірнеше ауқымды жобалар қолға алынбақ. Бұл елорданың қоғамдық көлік кешеніне оң ықпалын тигізіп, одан әрі ілгерілеуге сеп болады. Бүгінде автобустардың кедергісіз қозғалысы үшін жасалып жатқан «Bus Lane» жолақтарын енгізу кезең-кезеңімен жалғасуда. Мұндай жолақтар 2015 жылы 6 көшеде пайда болды. Соның әсерінен автобустардың орташа жылдамдығы 12-15%-ға артты. 2016 жылы белгіленген жолақтар 5 көшеге енгізілді. Ал осы жылы «ЭКСПО» басталғанға дейін «Bus Lane» 13 учаскеге сызылады. Нәтижесінде қоғамдық көліктердің қозғалысы екі еселеніп, маршруттардың арақашықтығы 10-15 минуттан 5-7 минутқа қысқаруы тиіс, – деді Бекмырза Игенбердинов. Елордалық Жолаушылар көлігі басқармасының басшысы өз сөзінде жол көрсеткіштердің

анық еместігіне, дұрыс оқылмайтынына тоқталып, осы мәселелердің жөнге келтірілетінін айтты. Осы мақсатта биыл жаңа ақпараттық-тақталы жол көрсеткіштерін енгізу көзделіп отыр. Ақпараттық жол көрсеткіштерінен аэропорт, вокзалдар, ЭКСПО өтетін аймақ, стадиондар, СОО және басқа да белгілі орындардың атауы тайға таңда басқандай айқын көрінеді. Биыл осындай 152 тақта орнатылмақ. Оның 78-і ЭКСПО-ға дейін, 74-і ЭКСПО-дан кейін енгізеді.

АВТОТҰРАҚТАР РЕТКЕ КЕЛТІРІЛЕДІ

Халықаралық сарапшылардың қолдауымен «Астана қаласының автотұрақ кеңістігін басқару» жобасы іске асырылып жатыр. Бұл бастама көлік құралдарының айналымын 30-40%-ға, қоғамдық көлікке сұранысты 15-20%-ға арттырып, жол қозғалысына түсетін салмақты 20-30%-ға, жол-көлік апаттарын 70-80%-ға және автотұрақтардағы орын жетіспеушілікті 40-50%-ға азайтады. Биыл 10 қаңтардан бастап вокзал алдындағы алаңда ақылы автотұрақ іске қосылды. Жалпы 2017 жылы 422 орынға шақталған ақылы автотұрақтың бірінші кезеңі жүзеге асырылмақ. Оған қоса, тағы екі аймақта қосымша көлік тұрақтары жаса-

лады. Бірінші аймақ Тұран, Сарайшық, Орынбор, Сығанақ көшелерінің қиылысында орналасса, екіншісі Сарыарқа, Бөгенбай батыр, Республика көшелері мен Жағалаудың тоғысқан тұсын қамтиды. Бұл орындарда енгізілетін тариф бойынша 1 сағатқа 100 теңге төлеуі керек.

АВТОБУСТАР 70 ПАЙЫЗ ЖАҢАРАДЫ Көлік кешенін жаңғыртудың негізгі бағыттарының бірі – автобустарды жаңарту. Осы мақсатта 2014-2015 жылдары «Iveco» маркалы 358 жаңа автобус әкелінді. Енді биыл «ЭКСПО» басталғанша тағы 380 автобус жеткізіледі. Осылайша, елорда ның қоғамдық көліктері 70%-ға жаңарады. Биыл елордада мемлекеттікжекеменшік серіктестік шеңберінде 250-ге жуық жылы аялдамалар орнату ойластыруда. Жобаға 15-20 мың доллар қаражат жұмсалуы мүмкін. Аталмыш саланы жетілдіру үшін қалалық жолаушылар көлі гіне жаңа технологияларды енгізу қарқынды жүргізі ліп жатыр. Диспетчерлік басқару жүйесі автобустардың арақашықтығын, аялдамаларға тоқтауын және жүргізушілердің ауысымын бақылап, қоғамдық көлік жұмысына сараптама жасайды.

лып, «Bus Lane» жолақтарымен жолаушыларды тез жеткізуге болады. Мамыр айына дейін 80 такси тұрағын ұйымдастыру ойластырылып отыр. Содан соң ақырындап 256 тұраққа жеткізілмек.

КӨЛІК ОРТАЛЫҒЫ ІСКЕ ҚОСЫЛАДЫ

Астанада 2014 жылдан бастап Көлік мамандарының біліктілік орталығы жұмыс істейді. Осы орталықта биыл 2 мыңға жуық қызметкердің білігін арттыру жоспарлануда. Сол үшін көлік жүргізушілеріне, кондукторларға ЖТЭЖ кеңесшілеріне, диспетчерлерге, операторларға және көліктік бақылау қызметінің инспекторларына арналған бағдарлама әзірленді. Сонымен қатар, қалаға кіретін негізгі жолдарда көлік орталықтары жүйесін дамыБиыл жаңа ақпараттықту жағы қарастырылып жатақталы жол көрсеткіштерін тыр. Көлік орталықтарында енгізу көзделіп отыр. жолаушыларды түсіру және отырғызу аймағы, күту залы, Ақпараттық жол кассалық аймақтар және ана көрсеткіштерінен аэромен бала бөлмелері болапорт, вокзалдар, ЭКСПО ды. «ЭСКПО» басталғанға өтетін аймақ, стадиондар, дейін екі көлік орталығы іске СОО және басқа да белгілі қосылады. Бірінші кезең Паворындардың атауы тайға лодар, екіншісі Қарағанды таңда басқандай айқын бағытында болмақ.

көрінеді. Биыл осындай 152 тақта орнатылмақ. Оның 78-і ЭКСПО-ға дейін, 74-і ЭКСПО-дан кейін енгізеді Бүгінде 728 автобусқа орнатылған «Flash net» диспетчерлеу бағдарламасы іске қосылуда. Сондай-ақ, Астанадағы 628 автобусқа «Astra Plat» электронды төлем жүйесі енгізілді. 60 мыңнан астам жеңілдікті көлік карталары мен 90 мыңнан астам мектеп картасы үлестірілді. Енді осы жылдың шілде айында қоғамдық көліктер түгелдей электронды төлем жүйесімен жабдықталады. Бұл жоба қоғамдық көлік саласындағы көлеңкелі экономиканы жояды.

МЕКТЕП ТАСЫМАЛЫНА 43 АВТОБУС БӨЛІНЕДІ

Биыл мектеп тасымалы жүйесін енгізуге ерекше мән берілуде. Бұның балалардың жол-көлік апатына тап болуын азайтуға септігі тиеді. Сондай-ақ, атааналарға балаларын оқуға жеке көлігімен апарудың қажеттілігі болмайды. Осы бағытта мектеп тасымалының жаңа желісін құру үшін 43 автобус сатып алу көзделіп отыр. Мұндай автобустар ең алдымен қатынауы қиын қаланың шет аймақтарына бөлінбек. Мемлекет басшысының тапсырмасы аясында ағымдағы жылы қалалық такси қызметі жұмысын бастайды. Осы қызмет арқылы заңсыз таксилерден ары-

МҮМКІНДІГІ ШЕКТЕУЛІЛЕРДІҢ МҮДДЕСІ ҮШІН... Басқосуда Жол қозғалысы қауіпсіздігі қауымдастығының басшысы Арсен Шәкуов сөз алып, «Мектеп пен үйге қауіпсіз жету», «Қоғам – көлік қауіпсіздігі үшін», «Жасыл қозғалыс. Экокөлік» секілді жобаларды ұсынды. Сондай-ақ, көліктік логистика саласының сарапшысы Ерхат Есқалиев жол салу мен жөндеу жұмыстарындағы тың идеяларын ортаға салды. Жиын барысында қала тұрғыны Зият Әбдікәрімов қоғамдық көліктерде мүмкіндігі шектеулі жандарға барынша қолайлы жағдай жасау керектігін айтты. Мысалы, зағиптарға «Astra bus» қосымшасын толыққанды қолдана алмай жүр екен. Осында мәліметтердің дыбысталуына мән берілу керек. Оған қоса, бірнеше азамат кейбір автобустарда аялдамалардың дұрыс хабарланбайтынын айтып қынжылыс білдірді. Осы тұрғыда әр қоғамдық көліктің ішінде аялдамаларды экраннан жазбаша хабарлау туралы ұсыныс айтылды. «Астана LRT» компаниясының өкілдері жиналған қауымның көтерген сын ескертпелерінің барлығы назардан тыс қалмайтынын, алдағы уақытта сол бойынша жұмыстар атқарылатынын мәлімдеді. Орынбек ӨТЕМҰРАТ

www.astana-akshamy.kz

ЕЛОРДА ТЫНЫСЫ

КҮН ТӘРТІБІНДЕ – ҚОҒАМДЫҚ ТӘРТІП

ЖОЛДА АБАЙЛА,

ЖҮРГІЗУШІ!

Астана қаласы мәслихатының кезекті сессиясында қала өмірінің маңызды салаларына қатысты мәселелер қаралып, оның оң шешімдері депутаттар қолдауына ие болды. Сессияның күн тәртібіндегі елордадағы құқықтық тәртіпті қорғау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету шаралары барысын депутаттар үнемі назарда ұстап келеді. Астаналық Ішкі істер департаменті жеке құрамының 42 пайызы ғана қызметке қолайлы орын-жаймен қамтамасыз етілгенінен халық қалаулылары бейхабар емес. Сессия алдында олар құқық қорғау органдарының жұмысымен танысып, барлық жайтты өз көздерімен көріп келген болатын. Депутаттар тәртіп сақшыларының кеңселері талапқа сай келмейді деген тоқ тамға келген-ді. Мысалы, Сарыарқа аудандық ІІД 19681969 жылдары салынған ғимаратта орналасқан. Одан бөлек, осы қызметке бөлінген 1906, 1946 және 1976 жылғы көне үйлердің апатты жағдайы жұмысты үйлестіруде біршама қолайсыздық туындатып отырғаны да рас. Ал, Есіл ауданының ІІД жалға алынған екі коттеджде орналасқан себепті, жыл сайын бірнеше миллиондаған қаражат осыған бөлініп отыр. Астана қаласы ішкі істер Департаментінің бастығы

Амантай Әубәкіров елорда да қоғамдық қауіпсіздік пен құ қықтық тәр тіпті қорғау барысындағы атқарылған жұмыс тар дың нәти желеріне талдау жасады. Депутаттардың қалалық полицейлердің қырағылығын еселейтін ЭКСПО-2017 халықаралық көрмесі өтетін кезеңге қандай дайындықпен келіп отыр деген сұрақтарына да толымды жауап алынды. Осы күнге дейін күнделікті жұмыстарынан бөлек, тәртіп сақ шылары ағылшын тілінде ауызекі сөйлесуді үйренсе, арасында алғашқы дәрігерлік көмек көрсету бойынша да білімдерін арттыру үстінде екен. Сессияда қалалық мүгедектер қатарындағы кемтар балаларды үйде оқытуға жұмсаған шығындарын өндіріп алу тәртібі мен мөлшері туралы қаралып, мақұлданды. Осыған сәйкес, шығындарды өтеу өтініш білдірген айдан бастап «Астана қаласының Білім басқармасы»

мемлекеттік мекемесі жанындағы ведомствоаралық психо логиялық-медициналықпедагогикалық консультация қорытындысында белгіленген мерзім аяқталғанға дейін ұсынылатын болады. Сонымен бірге, осы жиында мәслихаттың әлеуметтік-мәдени даму мәселелері жөніндегі тұрақты комиссиясының есебі тыңдалды. Комиссия төрағасы Мәжит Шайдаров халықты әлеуметтік қорғау, білім беру, жастар саясаты, саламатты өмір салтын қалыптастыру, мәдени мұраларды сақтау бойынша жұмыстарды тиімді жүргізудегі депутаттар тарапынан жасалған нақты қадамдарға тоқталды. Күн тәртібіне енгізілген мемлекеттік қажеттіліктер үшін жер учаскелерін және онда ор наласқан жылжымайтын мүлік объектілерін сатып алу туралы шарттардың жобалары мақұлданды. Айгүл УАЙСОВА

ҚР Бас прокуратурасы мен Астана әкімдігі бекіткен «Елордадағы қауіпсіздік пен жайлылық» жобасы қала тұрғындары мен қонақтарының қауіпсіздігі мен жайлы өмірін қамтамасыз етуге бағытталған.

Әсіресе, «ЭКСПО-2017» көрмесі өтетін уақытта бұған баса мән берілмек. Соған сәйкес 172 шарадан тұратын кешенді жоспар әзірленді. Аталмыш жоспарды іске асыру басталып та кетті. Қалалық Ішкі істер департаментінің Әкімшілік полиция басқармасы 16-18 наурыз күндері қалада «Автобус» жедел алдын алу шарасын ұйымдастырды. Бұл шара елорда жолдарындағы апаттарды азайтуға, қоғамдық және жүк көліктері жүргізушілерінің арасында жолдағы мәдениетті арттыруға, жол қозғалысына бақылауды күшейтуге бағытталған. Шараның алғашқы күні ғана тәртіп сақшылары жол қозғалысы ережелерін бұзудың 70-тен аса дерегі анықтады. Көліктердің техникалық жағдайына жауапты 6 адамға қатысты әкімшілік іс қозғалды. 3 автобусты қолданудан шығарып, көлік басқарып келе жатып, ұялы телефонмен сөйлескені үшін 9 жүргізушіге айыппұл салынды. Басып озудың 5 фактісі, міндетті техникалық бақылаудан өтпеудің 8 жағдайы анықталды.

ҚЫТАЙ МЕН АВСТРИЯҒА ПАВИЛЬОН БЕРІЛДІ Кеше ЭКСПО аумағында орналасқан Қытай және Австрия елдерінің павильондары қатысушы делегаттарға тапсырылды. Былтыр 30 қазанда халықаралық павильондардың құрылысы толық аяқталған болатын. Қазіргі таңда көрмеге қатысуға ниет білдірген 115 мемлекеттің 103-іне павильондары табысталды. Ал қалған 12 павильон осы айдың соңына дейін берілмек. Қытай павильонының конструкциялық топ басшысы Дже Джиенің айтуынша, күншығыс елі үшін Астанада өтетін «ЭКСПО» көрмесіне қатысу

аса маңызды. – Біз 1000,27 шаршы метр ауданды құрайтын павильонды сұрап алдық. Павильонның басты тақырыбы – «Болашақ энергиясы. Жасыл жібек жолы». Демек, дәстүрлі энергия көздерін жаңғырмалы энергия көздеріне ауысты-

ру, қоршаған ортаны қорғау сияқты маңызды мәселелерді алға тартқымыз келеді. Көрмеге жаңа энергия саласында қызмет ететін қытайлық он кәсіпкер шақырылды. Сондай-ақ, еліміздің 25 қаласындағы түрлі саладағы бизнесмендер Астанаға ат басын бұрады.

Біз тауарлардан гөрі электр қуаты мен ядролық энергия саласындағы жаңа технологияларды көрсеткіміз келеді, – деді ол. Еліміздегі Австрияның төтенше және өкілетті елшісі Герхард Сайллер журналистердің сауалына жауап бере

отырып, Австрияның павильоны қандай болатынын баяндап берді. «Конструкция болаттан жасалған үш бөліктен тұратын болады. Олар павильонымыздың «With brain, heart and muscle power» (Ақылмен, жүрекпен және күш-қайратпен) атты тұжырымдамасына сәйкес келеді. Жаңа энергияның мүмкіндіктерін тамашалай алатын арнайы орын әзірлейміз. Көрмеге келушілер үшін демалуға арналған лаундж бар жұмыс істеп тұрады. Сондайақ, Австрияға қызығушылық танытқандар барлық мәліметті дәл сол жерде ала алатын болады. Павильонның бюджеті 5 млн еуроны құрайды. Ал оның ауданы 866 шаршы метрді алып жатыр. Австрия павильоны мәдени іс-шараларға да жете көңіл бөледі» деп сөзін аяқтады елші. Айта кетейік, павильондарды безендіру жұмыстары мамыр айының ортасына дейін аяқталуы тиіс. Гүлдана ТАЛҒАТҚЫЗЫ

www.astana-akshamy.kz

ЕЛОРДА ТЫНЫСЫ

АРДАГЕРЛЕР ЖАРЫСЫ ӨТТІ ͨʤˬ˘˶ͩ ˭೵ˣ ˘˥˞́ˮ́ ˳˘˲˘˥́ˮ˞˘ ˾˘˺˭˘˵ ˱˟ˮ ˞˯˥˙́˞˘ˮ ʫ˳˧ˬ ˘˶˞˘ˮ́ˮ́೮ ˣ˟˥ˮ˟˵˪˟˲ˬ˟˲˧ ˘˲˘˳́ˮ˞˘ ˢ˘˲́˳ ഑˵˵˧͘ ʰ˛˧ ˧˳Ͳ˾˘˲˘ ౢ˘ˣ˘೪˳˵˘ˮ ˀ˟˳˱˶˙ˬˤ˪˘˳́ˮ́೮ ˘˲˞˘˛˟˲ˬ˟˲ ೪˯ˣ೦˘ˬ́˳́ˮ́೮ ϯϬ ˢ́ˬ˞́೦́ˮ˘ ˯˲˘˥ ೵˥́˭˞˘˳˵́˲́ˬ́˱ ˯˵́˲͘ Негізі, шахмат пен дойбы жасы егде тартқан қариялардың сүйікті ойындарының бірі болып саналады. Сондықтан да аудан әкімдігі Дене шынықтыру және спорт басқармасы және Спорттық-бұқаралық ісшара ларды өткізу дирекциясымен бірлесіп, игі іс жасады. Сондай-ақ, жарыстың жоғары деңгейде ұйымдастырылуына аталған ауданның Ардагерлер кеңесі атсалысты. Жарыстың қорытындысы бойынша шахматшылар арасында Т.Қадырбеков, Р.Галимов және В.Голубев жеңімпаз атанды. Ал дойбыдан К.Жанұзақова, Қ.Рахымжанов

ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘˳́ˮ˞˘೦́ ౢ˘˲˵˵˘˲ ˭˟ˮ ˭೴˛˟˞˟˪Ͳ ˵˟˲˛˟ ˘˲ˮ˘ˬ೦˘ˮ ഉˬ˟˶˭˟˵˵˧˪Ͳ˭˟˞ˤ˻ˤˮ˘ˬ́೪ ˭˟˪˟˭˟ˮ˧೮ ˪˧˲˟˙˟˲˧˳˧ˮ˞˟ ˧ˬ˧ˮ˛˟ˮ ͨʮ೴ˬ˞˟ˬ˧ ˳˱˯˲˵˾́ˬ˘˲́˭́ˣͩ ˘˵˵́ ೪೵˲˭˟˵ ˵˘೪˵˘˳́ ˙˧˲˞˟ˮ ˪഑ˣ˛˟ ˵೴˳˟˞˧͘

және Қ.Саттыбекова үздік шықты. Ұйымдастырушылар тарапынан жеңімпаздар мен

қатысушыларға дипломдар, медальдар және сыйлықтар табысталды.

ҮШ ТІЛДІ ҮЙРЕНЕДІ ʥˤ́ˬ ʹ ˁഉ˪˟ˮ ˁ˟˥˹˶ˬˬˤˮ ˘˵́ˮ˞˘೦́ ౢ˘ˣ˘೪ ˘˛˲˯˵˟˺ˮˤ˪˘ˬ́೪ ˶ˮˤ˚˟˲˳ˤ˵˟˵˧ˮ˧೮ ϲϬ ˢ́ˬ˞́೪ ˭˟˲˟˥˵˯˥́͘ ʽ˳́೦˘ˮ ˯˲˘˥͕ ˶ˮˤ˚˟˲˳ˤ˵˟˵ ˲˟˳˱˶˙ˬˤ˪˘ˬ́೪ ˪഑˱ ˵˧ˬ˞˧ ͨ౬˾ ˵೵೦́˲ˬ́ ˵˧ˬ ͨ< þ dhͲWÊ½ùÃÖ®Ýͩ ˘˵˵́ ˯ˬˤ˭˱ˤ˘˞˘ ഑˵˪˧ˣ˞˧͘ Олимпиадаға еліміздегі 12 жоғары оқу орындарының студенттері қатысты. Бұл жастардың шет тілін үйренуге деген құлшынысы күн өткен са йын жоғарылап келе жатқанын айғақтайды. – Олимпиада өткізудегі басты мақсат тіл мамандығына қатысы жоқ студенттер арасында көп тілділік идеясына қолдау көрсету болып отыр. Сонымен қатар, біз шет тілдерін оқып-үйренуге қызығушылық тудырып,

оқушылардың әлеуметтік және мәдени біліктілігін кеңейтуді көздедік. Себебі Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев жастардың көп тілді меңгеріп, білікті маман болуына айрықша назар аударып отыр, – дейді университеттің шет тілдері кафедрасының меңгерушісі Гүлденсін Рақымбекова. Олимпиадаға АҚШ елшілігінің Орталық Азиядағы қоршаған орта, ғылым, техника мен денсаулық сақтау саласының

аймақтық қызметкері Робин Мак Качен, Франция елшілігінің Қазақстандағы ғылыми және техникалық ынтымақтастық жөніндегі атташесі Том Юэт мырза қатысты. Сонымен қатар, жиынға Француз альянсының Астана қаласындағы директоры Динара Оразбаева, германиялық DAAD-тың аймақтық өкілі Сандра Браун келді. Серік ҚҰДАЙБЕРГЕНҰЛЫ

ҰСАҚ БҰЗАҚЫЛЫҚҚА ЖОЛ ЖОҚ ʫˬ˙˘˳́ ˺˘ˬ́೪೪˘ ʮ˯ˬ˞˘˶́ˮ˞˘ ͨ͘͘͘ ˙˧ˣ ˟೮ ೵˳˘೪ ೪೵೪́೪ ˙೵ˣ˶˾́ˬ́೪˱˟ˮ͕ ˙೵ ˣ ˘ ೪́Ͳ ˬ́೪˱˟ˮ ́˭́˲˘೦˘ ˪˟ˬ˭˟˶˧˭˧ˣ ˪˟˲˟˪͘ ಉ˥˵˪˟ˮ˧ ˯˳́ˮ́೮ ഑ˣ˧ ೪˯೦˘˭ ˵́ˮ́˾˵́೦́ˮ ˙೵ˣ˘˞͕́ ഑˭˧˲˞˧೮ ˳˘˱˘˳́ˮ˘ ˳˟ˬ˪˟˶ ˵೴˳˧˲˟˞˧ͩ ˞˟˛˟ˮ ˙˯ˬ˘˵́ˮ͘ Расында да, тәртіп пен ішкі мәдениет ақсаған жерде үлкен олқылықтарға жол берілетіні белгілі. Міне, осындай келеңсіздіктердің алдын алып, болдырмау мақсатында Астана қаласының қоғамдық тәртіп сақшылары кешенді түрде ауқымды іс-шараларды жүзеге асыруда. Соның бірі – кеше Сарыарқа ауданы Ішкі істер басқар масының ғимаратында «Елордадағы қауіпсіздік пен жайлылық» аясында өткізілген көшпелі сот отырысы. Судья Әйгерім Сәдуақасованың төрағалығымен өткен сот отырысында Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық кодексінің 434-

ӨМІРГЕ ҚҰШТАРЛЫҚ ӨНЕГЕСІ

бабы бойынша ұсақ құқық бұзушылық жасаған 12 адамның ісі қаралды. Осы жауапкершілікке тартылып тұрған жапжас жігіттердің барлығы да қоғамдық орындарды ластап, бейәдеп сөздер айтқан немесе біреудің орынсыз жеке басына тиісіп, балағаттағандар. Рас, қателіктерін мойындап отыр. Ал неге ондай тәртіп бұзушылыққа барғандығын сұрағанда, «солай болып қалды» деп иығын көтергеннен басқа ештеңе айта алмады. Сонымен, Астана қаласы прокуратурасынан прокурор Қанат Әбдихановтың қатысуымен өткен көшпелі сот отырысында он бір адамға он айлық есептік көрсеткіш

көлемінде айыппұл салынып, бір адам бір тәулікке қамауға алынды. Сот отырысына ішкі істер органдарында есепте тұрған адамдар шақырылып, отырыс соңында судья Ә.Сәдуақасова олармен «Ұсақ бұзақылыққа мүлде төзбеушілік» тақырыбында әңгіме өткізді. Астана қаласы Ішкі істер департаменті Жергілікті полиция қызметкерлері жыл басынан бері 434-бап бойынша құқық бұзған 1248 адамға әкімшілік хаттама толтырып, олардың 66-сы жеті тәулікке дейінгі мерзімге қамауға алынған. Ал 1182-сіне айыппұл салынған. Таңатар ТӨЛЕУҒАЛИЕВ

демі безендірілген тақтада спорттық форма киген он екі адамның суреті бар. Олардың астындағы жазуды оқысаңыз, әрқайсысы спорттың бір түрімен айналысатынын, белгілі бір дәрежеге көтерілгенін білесіз. Айтулы мекемеде спорттың әр түрімен 28 адам айналысады, оның ішінде жүйелі түрде 16 адам – кәсіби деңгейдегі спортшылар. Солардың ішінде ең жоғары дәрежеге жетіп жүргені – Әлия Жұбатқанова. Әлия алты жасында дәрігерлер жіберген қателіктен мүгедек болып қалған. «Алғашқы кезде өзіме-өзім қол салғым келді. Енді ештеңеге жарамаймын, маған мұндай өмір не керек деп ойладым. Бірде сондай әрекетке бармақшы болып жатқанымда, анам арашалап алып қалды. Содан мектеп бітірдім, халықпен араласа бастадым. Ақтөбенің мүгедектер үйіне орналастым, одан Астанаға ауыстым. Менің спортқа деген қызығушылығым осы мекемеде басталды. Менің жаттықтырушым Қазанғапов деген үлкен жастағы ағай болды. Сол кісімен жүйелі түрде тоғызқұмалақпен айналыстым. Соның арқасында қалалық, республикалық жарыстарға қатысып, жүлделі орындарға ие болып жүрдім. Тоғызқұмалақтан спорт шеберімін. Биыл қаланың ең үздік ойыншысы атағына ие болдым» деп сөзін түйіндеді Әлия Жиенғалиқызы. Ал бес жасында аттан құлап, арбаға отырып қалған Орынтай Мұхтаров са-

ғат жөндеу шебері мамандығын игерумен қатар, шахматпен айналысып жүр. Әр түрлі сайыстарға қатысады. Шахматтан бірінші разряды бар. Жетпістің бел ортасындағы арбаға отыратын мүгедек Раиса Гошенко үстел теннисімен айналысып, қалалық жарыста қола жүлдегер атанды. Арбада отыратын Сәуле Айдарханова да спорттың бірнеше түрімен айналысады. Жеңіл атлетика, үстел теннисі және арбамен билейді. Ол да бірнеше жарыстарда жеңіске жетті. Осы аталған спорт түрлерінің соңғы екеуінен спорт шебері атағы бар. Осылайша, әр спортшы туралы кең көлемде айтуға да, жазуға да болады. Жалпы, біздің мекемеде тоғыз адам шахматпен, бес адам тоғызқұмалақпен, төрт адам үстел теннисімен, төрт адам бильярдпен және ат спортымен (иппотерапия) бірнешеуі айналысады. Бұл азаматтардың бәрі осы мекемеге келгелі спортпен айналысуға барлық жағдай жасалды дейді. Мекеме басшысы Кенжеболат Сапарұлы мен спорт ұйымдастырушысы Вера Анисифорова алғыстарын білдіріп жатады. Түйіндеп айтқанда, мүмкіндігі шектеулі адамдар үшін спортпен айналысу олардың денсаулығын шыңдауға, өздерін жақсы сезінуге, өмірге деген құштар лықтарын арттыруға себепкер болып отыр. Еркін ДӘУЕШҰЛЫ

www.astana-akshamy.kz

АПТА АЙНАСЫ

ɧʆʊɧȱɧɾɳʅʁʊɧɹʛ

ɳɧɮʛʂɮɧɭʛȱɳɯʊʧȱɼʋʃ

РУХАНИ КЕШ ЕСТЕ ҚАЛДЫ

ҚАЖЕТ МАМАНДАР ҚАЙТА ОҚЫТЫЛАДЫ ʤ˳˵˘ˮ˘˞˘ ೪́˳೪˘ ˭˟˲ˣ˧˭˞˧ ˵˟˛˧ˮ ˯೪́˵˶ ˪˶˲˳˵˘˲́ ˙˘˳˵˘ˬ˘˞́͘ ˃೵˲೦́ˮ˞˘˲˞́ ˢ೵˭́˳˱˟ˮ ೪˘˭˵˶ ˯˲˵˘ˬ́೦́ ೪˘ˢ˟˵˵˧ ˭˘˭˘ˮ˞́೪˵˘˲˞́೮ ˵˧ˣ˧˭˧ˮ ˢ˘˲ˤ̆ˬ˘˞́͘ Қала әкімінің орынбасары Андрей Лукиннің төрағалығымен өткен ведомствоаралық комиссия отырысында сұранысқа ие мамандықтарды оқыту мәселесі көтерілді. Биыл мектеп алды даярлау ұйымдарының тәрбиешісі, наубайшы, аспазшы, тігінші, шаштараз-ұста, электр-газ дәнекерлеуші, электр құрылғыларына қызмет көрсету және жөндеу бойынша электромонтер, сауда менеджері, қадағалаушыкассир, даяшы мамандығы бойынша курстар ұйымдастырылады. Осыған байланысты комиссия мүшелері елордалық 8 білім беру ұйымын таңдап алды. Алдағы уақытта сол ұйымдардың базасында жұмыссыздар қысқа мерзімді қайта даярлау курстарынан өтеді.

ɧʆʊɧȱɳɧʄɧʁʛɭʛȱ

ҚАУІПСІЗДІК БӨЛІМІ ҚҰРЫЛДЫ ͨˑʶˁʿʽͲϮϬϭϳͩ ˺˘ˬ́೪˘˲˘ˬ́೪ ˪഑˲˭˟˳˧ ˘˶˭˘೦́ˮ˞˘ ˣ˘˭˘ˮ˘˶ˤ ೪೵˲́ˬ೦́ˬ˘˲˭˟ˮ ˢ˘˙˞́೪˵˘ˬ೦˘ˮ ˱˯ˬˤ˻ˤ̆ ˙഑ˬ˧˭˾˟˳˧ ˘˾́ˬ˞́͘ Халықаралық шара кезінде азаматтардың қауіпсіздігі ерекше назарда болмақ. Жаңадан ашылған ішкі істер бөлімі барлық талаптарға сай жабдықталған. Көрме аумағында қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында 9 мыңға жуық құқық қорғау органдарының өкілдері мен Ұлттық гвардия мен Қорғаныс министрлігінің әскерилері, сондай-ақ, жеке күзет құрылымы мен еріктілер жұмылдырылмақ. Жедел әрекет ету үшін Астана қаласы ІІД оперативті басқару орталығына қосылған 2 мыңнан астам бейне-

ʮ˘ˮ೦˘ˬˤ ʮ౬ʯʥʤʫʦ͕ ˾˟˲˵˱˟ ˪೴˥˞˧೮ ˾˟˙˟˲˧͗ – Бұл аптада нағыз рухани әсерге бөлендім. Елорданың №76 мектеп-лицейінде Наурыз мейрамы жоғары деңгейде тойланды. Оқушылардың бәрі шетінен өнерлі. Кәсіби әнші болмаса да, дәстүрлі және эстрадалық әндерді өте сауатты орындап, таң қалдырды. Қазақтың басынан өткен алмағайып заман туралы қойылған шағын ғана көріністің өзі тарихи оқиғаны еріксіз көз алдымызға әкелді. Әртістік шеберліктері театр актерлерінен кем емес. Соған қарағанда, мектептегі үйірме жұмыстары жоғары деңгейде жұмыс істейді. Осы кеште ақын Қалқаман Сарин оқушылар алдында жырдан шашу шашса, Байбосыновтың шәкірті Жасұлан Наурызбаев халық әндерін әуелете шырқады. Мен күй шертіп, балалармен бірге кештің әдемі өтуіне атсалыстық. Соңғы кезде мектеп, білім туралы көп сын айтылады. Бірақ, осы жолы оқушылар мен ұстаздарға

сондай риза болдым. Тіпті, мектептің мешіт сияқты сондай таза екенін осы кеште сезіндім. Аптаның тағы бір жағымды жаңалығы, Қазақ ұлттық өнер университеті шетелден келген мамандардың аккредитациялық сынынан өтті. Беларусь және қазақ мәдениетін паш еткен концертті тамашаладым. Екі елдің оркестрлері бірігіп өнер көрсеткен керемет кеш аптаның айшықты оқиғасы ретінде есте қалды.

ɧʆʊɧȱȍɼɯʇɯɼʊɯʇʧȎ ɧʆʊɧȱȍɼɯʇɯɼʊɯʇʧ

бақылау камерасы орнатылды, ондағы 140 камераның дәлдіктері өте жоғары.

ɧʆʊɧȱʈɧʍɧʁʛȱ

ЕРҚАНАТ ЕЛГЕ ҚАЙТА МА?

ʫˬ˯˲˞˘ˬ́೪ ೴ˬ˟˳˪˟˲ˬ˟˲˞˧೮ ϰϬ ˭ˤˬˬˤ˘˲˞ ˵˟೮˛˟˞˟ˮ ˘˳˵˘˭ ˘೪˾˘˳́ˮ ೵˲ˬ˘˱ ˪˟˵˪˟ˮ ʫ˲೪˘ˮ˘˵ ˃˘˥ˢ˘ˮ˯˚˵́ ˟ˬ˛˟ ೪˘˥˵˘˲˶ ˭ഉ˳˟ˬ˟˳˧ ೪˘˥˵˘ ˪഑˵˟˲˧ˬ˞˧͘

Қазақстан үлескерлері қауымдастығының басқарма мүшесі Жанқозы Бәкібаев «Азбука жилья» құрылыс компаниясының бұрынғы басшысы, экс-депутатты елге қайтару туралы xат Австрияның елшісіне ғана емес, сол елдің Канцлеріне де жолданғанын мәлімдеді. Үлескерлердің хатына жауап та келген. Онда Тайжановты Қазақстанға қайтара алмайтындықтары жазылған екен. «Мәселенің мәнісін барынша түсіндірсек те, Австрия билігі алаяқты елге қайтаруға құлықты емес. Ендігі кезекте ешқандай саяси астардың жоқтығын айтып, үндеу жариялауға әзірміз» дейді ол.

ʸഉˣˣ˘˵ ʰʥˀʤʧʰʺʽʦʤ͕ ͨ˃೵˲೦́ˮ೴˥ ೪೵˲́ˬ́˳ ˢˤˮ˘೪ ˙˘ˮ˪˧ˮ˧೮ͩ ˵഑˲˘˥́˭́͗ «Баспанасыздардың көбі 110-120 мың теңгеден төмен жалақы алады. Сондықтан төлем қабілетін растау мәселесін шешуді қайта қарастыру керек». ͨౢ˘ˣ˘೪˳˵˘ˮͩ ˀ˃ˀʶͩ ʤౢ ˙˘˳Ͳ ೪˘˲˭˘ ˵഑˲˘೦˘˳́͗ «Балаларымызды айфон мен айпадқа үңіліп отырудан сақтау үшін телеарналарда оларды қызықтыратын дүниелер беруіміз керек». ʻ೵˲˳˟˲˧˪ ʮʽʸʥʤˀˏˁ͕ ˭˶ˣ˟˥˵˘ˮ˶˾́͗ «Наурызды тойлаудың жаңа концепциясын қолға алуымыз керек».

ɧʆʊɧȱʘɯʘʧʂʧȱ

ТІРКЕУГЕ ТҰРМАЙТЫНДАРДЫҢ ТІЗІМІ ШЫҚТЫ

౬˪˧˭˟˵ ೪˘˶ˬ́˳́ˮ́೮ ˢ˯˙˘˳́ˮ˘ ˶˘೪́˵˾˘ ˵˧˲˪˟˶˞˧ ೪˘ˢ˟˵ ˟˵˱˟˥˵˧ˮ ˘ˣ˘˭˘˵˵˘˲ ˳˘ˮ˘˵́ˮ˘ ˵˯ˬ́೪˵́˲˶ˬ˘˲ ˟ˮ˛˧ˣ˧ˬ˞˧͘ Енгізілген өзгеріске сәйкес, 16 жасқа толмаған балалар, науқас азаматтар мен ем алып жатқандар, вахталық әдіспен жұмыс істейтіндер, әскердегі сарбаздар, сонымен қатар құжаты әлі дайын емес жаңадан салынған үйдің тұрғындарына уақытша тіркеуде тұру міндетті емес. Осы шешім туралы көші-қон полициясы бөлімшелерінде азаматтарға түсініктеме беру жұмыстары жүргізіледі.

ȱɧʆʊɧȱɩɧɹɾɧʍʛ

ШЕКТЕУЛІ ЖАНДАРДЫҢ ШЕКСІЗ МҮМКІНДІГІ

ͨʮ˘˳˵˘˲ͩ ˳˘˲˘˥́ˮ˞˘ ˭೴˭˪˧ˮ˞˧˛˧ ˾˟˪˵˟˶ˬ˧ ˢ˘ˮ˞˘˲˞́೮ /s ͨˌ˟˪˳˧ˣ ˾́೦˘˲˭˘˾́ˬ́೪ͩ ˹˟˳˵ˤ˚˘ˬ˧ ഑˵˵˧͘ Байқау хореография, эстрадалық вокал, ым тілінде ән орындау және сұлулық байқауы бойынша ұйымдастырылды. Фестивальге жасы18-ден асқан еліміздің әрбір аймағынан келген жеке орындаушылар мен топтар қатысты. Байқау қорытындысы бойынша үдеден шыққан үздіктер салтанатты түрде марапатталды. Дайындаған: Гүлмира АЙМАҒАНБЕТ

www.astana-akshamy.kz

ТАҒЗЫМ

ЕҢСЕСІ БИІК ЕЛ АҒАСЫ

Адам баласының көз алдынан талай-талай тағдырлар өтетіндігі ақиқат. «Алдыңғы толқын ағалар, кейiнгi толқын iнiлер» болып бiрiнбiрi алмастыра беретін жылдардың жетегінде жүріп жетілген, өз өмірін ел тағдырымен, мезгілдің маңызды оқиғаларымен байланыстырған Арқаның асыл азаматтарының бірі Кенжетай Рахымұлы Досаев еді. Ақмола облысының Жарсуат ауылында дүниеге келген Кенжекеңнің негізгі мамандығы педагог болғандықтан, ол жас ұрпаққа сапалы білім, саналы тәрбие беруде көп жыл бойы тынымсыз еңбек етті. Қатардағы ұстаздан мектеп директорлығына дейінгі дәрежеге көтерілген Кенжетай Досаевтың іскерлігі, ізденімпаздығы, адаммен тіл табыса білуі, ұйымдастыру қабілетінің жоғары болуы мемлекеттік басқару саласының маманы болуға да жетеледі. Ол ең әуелі Астрахан ауданы «Образцовый» кеңшары партия ұйымының хатшысы, «Жарсуат» кеңшарының директоры, сондай-ақ ауылдық Кеңес атқару комитетінің төрағасы, кейін аудандық

суландыру жүйесі басқармасының бастығы қызметтерін атқарды. Ол өмірінің соңына дейін мемлекеттік міндетті мінсіз атқарып, халқына адал қызмет ете білді. Ұлы Абайдың айтатыны бар ғой: «Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп…». Кенжекең, шамамен айтқанда, осындай сүйіспеншіліктің иесі еді. Сол сүйіспеншіліктің көмегі шығар, Кенжекең – көзі тірісіне дейін артына сөз ертіп көрмеген, ақ жүріп, адал тұрған, обал-сауапты ұмытпаған, шүкіршілігі мол, тіпті, әркімге де бұйыра бермейтін басшылық қызметінің қадірін жеке шаруасын түгендеуге үйір болмаған адам. Сол себепті де Кенжекеңнің қайталанбас биік тұлғасы мен парасаттылыққа, адамгершілікке толы ізгі жүрегін ұмыту мүмкін емес сияқты. Мына дүниеден осы Кенжекең ағамызбен бірге тұтас бір дәуір көшіп кеткендей ме деп ойлайсың. Өйткені балалық шағы соғысқа тап келіп, жетімдікпен жағаласып, жоқшылықпен күресіп, кетпен-күрекпен тіресіп өскен ағамыз сол заманғы жадау-жүдеу тұрмыс-тірлік

Отан соғысы әкесін қайтармай, зар жылатып, көкірекке қан қатырып, шешесін жесір қалдырды. Сол баяғы «Әкеміз қашан келер екен?» деп майдан жолына сарғая, телміре қараған Кенжетай ағамыз тіршіліктің ауыр жүгін қара нардай көтере білді. Қылышынан қан тамған сонау Кеңес одағы жылдары Қазақстанның солтүстік өңіріндегі бес облыста, оның ішінде кешегі Ақмолада ұлттық рухтың тұтқасын ұстаған, ана тіліміздің дамуына аудан көлемінде жан аямай жұмыс атқарған осы Кенжетай Досаев ағамыз болатын. Аудандағы «Қазақ тілі» қоғамының төрағасы бола отырып, көпшілік орыс тіліне бейімделіп бара жатқанын көріп отырса да, Кенжекең үлкен жиналыстарда, отырыстарда қазақша сөйлеп, ана тілінің отын сөндірген жоқ. Сол үшін жоғарыдан талай сөз естіген кезі де болды. Бірақ қаймықпады, мақсатынан қайтпады. Әйтеуір, бір замандарда қазақ тілінің салтанат құратынына сенді. Кейінгі жас буын, бүгінгі сәулетті Астанамыз сол сенімнің өтеуі емес пе?! Шындығын айту керек, Кенжекең

Ұлы Абайдың айтатыны бар ғой: «Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп…». Кенжекең, шамамен айтқанда, осындай сүйіспеншіліктің иесі еді. Сол сүйіспеншіліктің көмегі шығар, Кенжекең – көзі тірісіне дейін артына сөз ертіп көрмеген, ақ жүріп, адал тұрған, обал-сауапты ұмытпаған, шүкіршілігі мол, тіпті, әркімге де бұйыра бермейтін басшылық қызметінің қадірін жеке шаруасын түгендеуге үйір болмаған адам. Сол себепті де Кенжекеңнің қайталанбас биік тұлғасы мен парасаттылыққа, адамгершілікке толы ізгі жүрегін ұмыту мүмкін емес сияқты туралы шым-шымдап қана әңгіме айтар еді. Шіркін, бұл өмірде адам жаны мен арына түсер салмақ, әттең, ештеңемен өлшенбеген ғой. Өлшенер болса, қаршадайынан басқа түскен қасіретке толы қиын кезеңді Кенжекеңнен көп көрген адам жоқ шығар. Кешегі Ұлы

есiмi мен еңбегi елге кеңiнен танымал, тұғырлы тұлға, табиғат берген қабiлет пен ақыл-парасаттың арқасында туған жерiн түлету жолында көп жылдар бойы тамшылатып тер төкті. Сырт тұлғасы қазақтың кең даласындай мол пiшiлген, екi иығына екi кiсi

КҮЙ ҚАРШЫҒАСЫ

Кеше ҚР Ұлттық академиялық кітапханасында күйші, композитор, Қазақстанның халық әртісі, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Қаршыға Ахмедияровты еске алу кеші мен Алғи Ахмедияровтың «Өмір белестері» атты кітабының тұсаукесері өтті.

Тірі болса, күйші 25 наурызда 71 жасқа толушы еді. Құрманғазы мен Дина, Дәулеткерей туған топырақтың қасиетін бойына сіңіріп өскен Қаршыға өзі де саңлақ күйшіге айналды. Халқымызды ғана емес, Солтүстік Америка құрлығынан бастап, Еуразия кеңістігіндегі елді өнерімен тамсантты.

Шығармашылықпен қатар қырық жылға жуық ұстаздық қызметпен айналысты. Соңында қаншама күйлер мен шәкірттерді қалдырды. «Қазақтың дәстүрлі 1000 күйі» музыкалық антологиясын әзірлеуге өлшеусіз үлес қосты. «Нарын», «Қуаныш», «Сағыныш», «Атамекен», «Атырау», «Ақ қайың», «Желдірме», «Қайран әке», «Жырау», «Ғазиза», «Қазанғап Ақжелең», «Шамғон Ақжелең», «Раушан гүлім», «Би», «Алтын ұя», «Шабыт», «Елбасы», «Нұрғиса», «Құрдастар», тағы басқа авторлық күйлерді шығарды. Ол өмірден озғанда, белгілі ком позитор, өнертанушы Илья

мiнгендей, тамырын тереңге жiберген алып бәйтерек iспеттес осы бiр жүзі нұрлы, iшi сырлы, еңсесi биiк ел ағасы Кенжетай Досаевты оның елу бес жылдық мерейтой салтанатына мен куә болған едім. Бұл 1992 жылдың наурыз айы болатын. Шағын Мәдениет үйі залында лық толы адам. Сәлден соң жиналған жұрттың алдына Целиноград облыстық атқару комитетінің төрағасы Қайреден Кәрібаев көтерілді. Негізі, мұндай басқосуға облыстық атқару комитетінің басшысы ешқашан келмейтін. Бірақ осы жолы солай болды. Сәлден соң бұйра сары шашын қолымен артына қарай қайырып қойып, Қайрекең жиналған жұртшылық алдында сөйлеп берді: «Аяулы досым, құрдасым, Кенжетай, мерейтойыңмен шын жүректен құттықтаймын. Толқынкөл мектепинтернатында бірге оқып, бір тілім қара нанды бөліп жеген балалықтың қызықты ауыр күндері менің күні бүгінге дейін көз алдымда. Екеуміз буынымыз бекіп, қабырғамыз қатпаған шақта ауыл тіршілігінің ауыртпалығын елмен бірге көтерген едік» деді. Облыс басшысы бұл сөзді айтқанда дауысы сәл дірілдеңкіреп шықты. Кенжекең сияқты Қайреден Кәрібаевтың да әкесі соғыстан оралмаған екен. Екі құрдастың тағдыр тауқыметін бірге көргендігін сонда білген едім. Иә, бұл сөздің астарынан Кенжекеңнің өмір жолының қиындығы көп болғандығын байқау қиын емес еді. Бір сөзбен айтқанда, Кенжетай Досаев – тәуелсіз еліміздің рухани түлеуіне қомақты үлес қосқан адам. Оның бойында туған халқына деген сүйіспеншілігі мен патриоттық пейілі қашанда менмұндалап тұратын. Ол кісі тірі болса, биыл сексен жасқа толар еді. Кенжекең сенімге селкеу түсірмейтін, ұлттық намысты оятып, жақсы мен жаманды таразылап, бар мен жоқты түгендей білетін ағамыз еді. Осы қасиетімен де ол кісінің жарқын бейнесі жүректерден мәңгі өшпейді... Мағжан САДЫХАНҰЛЫ

Жақанов: «Қаршыға күй өнерін терең зерттеп, биікке көтерді. Қазақтың қоңыр домбырасының шанағынан төгілген күмбір күйді классикалық деңгейде әлем сахнасына шалқытқан бірегейлердің бірі еді. Оның домбыра тартысы бөлек болатын. Он саусағы домбыраның қос шегіне тисе болғаны, күй сауғалап тұратындай әсер беретін. Күйді төгілтіп, шалқытып тартатын. Әр күйдің тарихын жетік білетін. Қаршыға мына өмірге жай ғана келіп-кеткен жан емес. Қазақтың ұлан-асыр музыкасының бір саласы – күй өнерін дүбірлетіп, шалқытып өтті...» деп күйзелген еді. Осы кеште замандастары, шәкірттері, ұрпақтары, күй тыңдауды ұнататын қалың қауым күйшінің жарқын бейнесін еске алып, рухына тағзым етті. Аманғали ҚАЛЖАНОВ

www.astana-akshamy.kz

ҚАЛА ТІРШІЛІГІ

Елордалық журналистер арнайы пресс-тур барысында қаланың су тасқынына қарсы әзірленген кешенді шаралармен танысты. Мамандардың айтуынша, Есіл өзеніндегі көктемгі су жүру кезінде Астана су қоймасына шамамен 200-280 млн текше метрді құрайтын су жиналуы мүмкін.

СУ ТАСҚЫНЫНАН КЕЛЕТІН ҚАУІП ЖОҚ ҚАР СУЫН ҚАБЫЛДАУҒА ДАЙЫН «Күн жылынса, қаланың кейбір аймақтары мен әуежай маңын су басуы мүмкін» деген ақпарат бұған дейін отандық ақпарат құралдарында жарияланған еді. Астана қаласы әкімінің орынбасары Қосман Айтмұхаметов бұл ақпараттың шындыққа жанаспайтынын айтты. –Бұл – арзан жаңалық іздеген кейбір журналистердің ойлап тапқаны. Қазіргі уақытта барлық жағдай бақылауда. Халықтың алаңдайтын жөні жоқ. Біздің қорытындымыз нақты есепке негізделген, - дейді ол. Қала басшылығы айтқандай, дәл қазіргі уақытта тасқынға қарсы арнаулы жұмыс тобы құрылған. Оның 2017 тармақтан тұратын кешенді жоспары әзірленген. Сол жоспарға сәйкес, Астананың 37 учаскесі су басу қаупі бар аумаққа кірген. –Ең алдымен, Есіл өзенінің жоғарғы ағысын зерттедік. Нәтижесінде қар қоры шамадан 20-30 %-ға көп екені анықталды. Ал қалыпты норма 50 мм болуы тиіс. Біздің мамандар Астана су қоймасына шамамен 200-280

млн текше метрді құрайтын су жиналуы мүмкін дейді. Астана гидроторабы ағымдағы маусымдағы қар суын өткізуге толықтай дайын, - деп түсіндірді қала әкімінің орынбасары.

ӘУЕЖАЙ АЙМАҒЫНДА БӨГЕТТЕР БАР Белгілі болғандай, «Астана қаласын Есіл өзенінің көктемгі қар суынан қорғау» нысанында бөгетті күшейту жұмыстары жүргізілген, екі апта бұрын аталмыш кешенде қар суын өткізу жұмыстары басталған. Ауа райы да қалалық құрылымдар үшін оңтайлы болып тұр. Әйтпесе, күн райының күрт жылынуы едәуір қиындық әкелетіні сөзсіз. Су тасқынына қарсы құрылған жұмыс тобы Майбалық көлін бақылауға алған. Қазіргі уақытта оның деңгейі былтырғы жылмен салыстырғанда жарты метрге төмен. Ондағы су мөлшері дәл қазір 65 млн текше метрді құрайды. Бүгінде көлді тазалау жұмыстары жүргізіліп, әуежайдың ұшу-қону жолағына қауіп тумас үшін бөгеттер тұрғызылуда. Сонымен бірге, Есіл өзенінің арнасы кеңейтіліп,

Кіші Талдыкөлдің аумағына жауапты мемлекеттік органдар мен құрылыс компаниялары жұмылдырылған.

АРНАУЛЫ ТЕХНИКА АЛЫНДЫ Жалпы, су тасқынына қарсы шараларға кететін шығындарды жабуға қала әкімдігінен 1,4 млрд теңге қарастырылған. Шығынның мұндай көп болатын себебі – қардың әдеттегі мөлшерден екі есе көп жауғаны. Синоптиктердің айтуынша, өткен жылдың 13 қарашасынан биылғы жылдың 13 наурызына дейін 117,6 мм қар жауған. Бұл көрсеткіш қаланың коммуналдық құрылымдарының жұмысын күшейтуге ықпал етті. Бес айдың ішінде 5,100 млн текше метр қар шығарылған. Пресс-тур аясында астаналық журналистер «Көктал-1» тұрғын алабындағы қар тазалау жұмыстарына куә болды. Мұнда күн сайын екі ауысыммен 7 бригада жұмыс істеуде. 100-ге жуық техник жұмылдырылған. –Бүгін 1,5 текше метр болатын қарды сыртқа тасыдық. Әрине, өткен жылдың сәйкес

кезеңімен салыстырғанда көп. Қазіргі уақытта 366 көше қардан түгел тазаланды. Бұл ретте арнайы ұйымдастырылған сенбілік жұмыстары демеу болды. Қала тұрғындары белсене көмектесті. Сарыарқа ауданында шамамен 70-ке жуық су айдындары барын ескеру керек. Ең осал аймақтарға су сорғылары орнатылды. Біз су тасу қаупі бар аумақтарға ерекше назар аударамыз. Мұнда батпаққа жақын салынған үйлер аз емес. Сондықтан, көктемгі уақытта қолайсыздық туындайды, - дейді қар тазалау жұмыстары жөнінде айтып берген Сарыарқа ауданының әкімі Арман Тұрлыбек.

ШАЛШЫҚТАН ҚҰТЫЛАТЫН КҮН ЖАҚЫН Айтпақшы, мамандар елорда тұрғындары мен қонақтарына ағымдағы жылдың көктемгі-күзгі маусымында жолдарда, жаяу жолдар мен көл жағаларында шалшық судың жиналмайтынын жеткізді. Себебі, қазіргі уақытта

қалалық кәріз жүйесін қалпына келтіруге көп көңіл бөлінуде. «Астана тазалық» мекемесі осы мақсатта жаңадан екі техника сатып алған екен. – Бұл көліктердің сыйымдылығы – 9 текше метр. Ол су сорумен қатар балшық суларды жүргізеді, - дейді кәріз жүйесін пайдалану бойынша учаске бастығы Андрей Гершкул. «Астана тазалық» ЖШС бас директоры Боранбай Болатбековтың айтуынша, бүгінде қаланы қардан тазалау жұмыстары аяқталуға жақын. – Қала бойынша тәулік бойы 1000-ға жуық техника тоқтаусыз жұмыс істейді. Қаланы қардан тазалау жұмыстары 20 наурызға дейін аяқталуы мүмкін. Еріген қар суларын тартып шығаруға сорғыштар, тракторлар және басқа да арнаулы техникалар сақадай сай. Бұған қоса, тұрғындардың өтінішін қабылдайтын диспетчерлік қызмет құрылды, - дейді мекеме бастығы Боранбай Болатбеков. Гүлмира АЙМАҒАНБЕТ

www.astana-akshamy.kz

ТҰЛҒА

Академиктің есімі мен еңбегі қалың көпке, орта және жоғары мектеп жүйесінде жүргендіктен баршасына таныс һәм өмір мұраты мен ұстанымы, көзқарасы мен қолтаңбасы, тақырыпқа адалдығы мен еңбекқорлығы, табандылығы мен тұрақтылығы тұрғысынан да ардақты әрі аяулы. Адами әлемі, ұстаздық һәм ғалымдық қырлары да мәнді. Ардақты азаматтың еңбектеріне жас кезімізден-ақ қанық болсақ та, көріп, кездесіп, қатар қызмет ету менің үлесіме 1980 жылдардың соңында

ʤ˞˘˭ ˭೵˲˘˵́ ˭˟ˮ ˘˞˘˭˾́ˬ́೪ ˢ˯ˬͲ˙˧ˬ˧˭ ˭˟ˮ ˙˧ˬ˧˪˪˟͕ ഑˭˧˲ ഑ˮ˟˛˟˳˧ˮ˟͕ ˵ഉˬ˧˭Ͳ˵ഉˢ˧˲ˤ˙˟ ˮ˟˛˧ˣ˧ˮ˟ ഉ˪˟ˬ˧˱ ˳˘̆˞́͘ ʥ೵ˬ͕ ഉ˳˧˲˟˳˟͕ ഑˭˧˲ ˵˘೦́ˬ́˭́ ˭˯ˬ͕ ˟೮˙˟˪˱˟ˮ ˟˳˟˥˛˟ˮ͕ ˙˧ˬ˧˭Ͳ೦́ˬ́˭ ˮഉ˲˧˭˟ˮ ˳˶˳́ˮ˞˘೦˘ˮ͕ ೪˘ˬ́೮ ˪഑˱˵˧೮ ˘ˬ೦́˳́ˮ˘ ˙഑ˬ˟ˮ˛˟ˮ ഑ˮ˟˛˟ˬ˧ ˢ˘ˮ˞˘˲ ˵˘˙ˤ೦˘˵́ˮ˘ ˵ഉˮ ˙˯ˬ́˱ ˪˟ˬ˟˞˧͘ ʽ˳́ ˲˟˵Ͳ ˵˟ˮ ˪˟ˬ˛˟ˮ˞˟͕ ˘˪˘˞˟˭ˤ˪ ˁ˟˲˧˪ ౢˤ˲˘˙˘˟˚˵́೮ ˘˞˘˭ˤ ഉˬ˟ ˭˧Ͳ ˮ˟ˮ͕ ˙˧ˬ˧˭ˤ ˙˘೦́˵˵˘˲́ˮ˘ˮ͕ ೦́ˬ́˭ˤ ౲ഉ˭ ˾́೦˘˲˭˘˾́ˬ́೪ ˭೵˲˘˳́ˮ˘ˮ ˘˥೪́ˮ ˘೮೦˘˲́ Ͳ ˬ˘˵́ˮ ˘˥˲́೪˾˘ ೪೵˙́ˬ́˳Ͳ ˵˘˲˞́೮ ˙˧˲˧ ʤˬ˘˾ ೵˲˘ˮ˞́ ˢ೵˲˵́ˮ́೮ ˙˧˲˵೵˵˘˳ ˭೵˲˘˵́ ˭˟ˮ ˲˶˺˘ˮˤ̆˵́ˮ͕ ˪഑˲˪˟˭˞˧˪ ഉˬ˟˭˧ˮ ˣ˟˲˵˵˟˶ ˟೮˙˟˪˵˟˲˧ˮ˧೮ ˘˳́ˬ ˘˲ˮ˘˳͕́ ˙˘˳˵́ тиіпті. Қызметте адал, еңбекте талапшыл ˘˲೪˘˶́ ˟˵˶˧ ˟˞˧͘ ғалым-сыншы сырт көзге лезде-ақ емінеркін араласып, емен-жарқын жүздесіп, ескі достай кездесіп-қауышатын, сосынақ әңгіме тиегін бүкпесіз де еркін, ағылОл, әсіресе, орта және жоғары оқу тегіл ағытатындардың «қатарында» орындарына арналған оқулықтарында, көрінбегенімен, белгілі бір мәселе, біліми-ғылыми бағыттардағы іргелі ізде- тақырып-тапсырма тұсында немесе төл ністерінде, маңызды мақала мен зейінді әдебиеттің жалпы мәселелері туралы зерттеулерінде кең көлемде көрі ніс талқылау, сұхбаттарда адалдығы, іскерлігі, береді. Тақырыпты кең түрде ашып, із- тазалығы танылып тұрады. Өзіндік деніс арналарын алуан салыстыруларға көзқарас эволюциясы айқын, танымқұрып, маңызды бағыттарға мән беріп, талғамы терең екендігін аңғару да көп біліми-ғылыми талдаулар жүргізіп, асыл қиындық туғызбайды. Әсіресе, кеңестік сөздің жанр жүйесіне, қаһарман болмы- кезең тұсында туған қазақ әдебиетінің даму сына, көркемдік құпиясына еркін еніп, бағыттары, жекелеген ақын-жазушылар эстетикалық құндылықтар мәйегіне, мәтін мен олардың өмірі, шығармашылығы, құрылымына, тілдік-стильдік құбылыс- сөз өнері жанрларының өзіндік белгітарға зор маңыз беріп, жіті ден қояды. ерекшеліктері, көркемдік-идеялық нысаБайыпты бағалау мен талдаулар жасайды. насы туралы ой-пікір, толғамдары дерекдәйегімен, талдау мәдениетімен, таным тереңдігімен ден қойғызар еді. ... ҰЛТ МҰРАТЫН Біздіңше, бұл бағыттағы ізденіс, ҰЛЫҚТАДЫ еңбектердің қай-қайсысынан да байыпАкадемиктің өмір мұраты мен іргелі ты барлау, терең де тиянақты талдау, еңбектерінің тұтас табиғатынан ұлттық жүйелі зерттеу мен зерделеудің әр алуқұндылықтар қайнары, қазақ руханиятының маңызды мәселелері айқын ан үлгілі үрдістерін, өрнекті өнегелерін аңғарылады. Алаш мұраты мен оның айқын аңғаруға болады. Ортақ белгіқайраткер-қаламгерлерінің шығарма- ерекшеліктер ретінде айтарымыз: қайшылық мұрасы, кеңестік кезең тұсын- сыбір мақала, зерттеу еңбектері мен дағы сөз өнерін қарастыру, қазіргі әдеби оқулықтардан тақырыпқа адалдық айқын үдерістің түйінді тұстарын баяндау мен аңғарылады. Жан-жүрекпен сезініп, бағалау, тану мен талдау, саралау мен көңілі қалаған тақырыпты танып-біліп жазатыны, талап пен талғамды тең салыстыруларға арқау етіледі. Орта және жоғары мектепке арналған ұстайтыны терең танылады. Көзқарас оқулықтар мен оқу құралдары, «Кеңес пен қолтаңбадан да ортақ, үндес жайттар дәуіріндегі қазақ әдебиетінің» қысқаша көптеп кездеседі. Мұның ұлт мұратын очеркі, «Қазақ әдебиетінің тарихы» атты көп томдықтың // кеңес дәуірі // Жалпы редакциясын басқаруы – ұлт пен ұрпақ алдындағы адалдық пен жауапкершіліктің, ғылым мен ғалымдықтың көркем де шыı¼Ç×È Í×ÉÔ×É×Ķ найы үлгісі, бедерлі белгілерінің бірі. ÁĶ½ÁÆ ĻÈ³Ì ÂÊÇ Сондай-ақ, ұлттық әдебиеттану мен À¼Ì×É¼ ½¼Å×Ë сынның өзекті мәселелері, ХХ ғасырдағы қазақ әдебиетінің әр кезеңіне арналған ËÁÉ ÀÁÉ ĲÊÅÍ¼Ĳ әдеби-ғылыми зерттеулер, мәдени мұра ĵÀÁ½Ä ı×Ç×ÈÄ мен оны оқыту жайы, қазіргі айтыстың тарихы мен тағылымды тұстары, білімÔ×ı¼ÌÈ¼Ô×Ç×Ĳ ғылым жүйесі, елдік-ерлік сипаттаÂİÈ×ÍÎ¼Ì× ры кең көлемде ашып, кешенді түрде ÍÎÏÀÁÉÎÎ³Æ ÆÁÃÁĶÀÁ қарастырады. Артық-кем тұстарына тоқталып, оның арғы-бергі сипаттарын ½¼ÍÎ¼Çı¼É×É айқындап, өзекті мәселелерін қазіргі ½¼ÅĲ¼ÅÈ×Ã кезеңнің талап-тілектері тұрғысынан байыпты бағалайды.

ұлықтау тұстарында, сөз өнерінің арғыбергі кезеңдерін айқындау сәттерінде, танымал тұлғалардың өмірі мен қызметін, шығармашылық мұраларын танып-талдаған кезде көкейкестілігі аңғарылып, зәрулігі мен өзектілігі артатыны анық.

... АЛАШ АРЫСТАРЫН АРДАҚТАДЫ

Көрнекті ғалымның шығармашылы ғында, әсіресе, «ақтаңдақ әлем» сырлары мен ұлттық-азаттық күресті, халықтық мұрат-мүддені, дербестіктәуелсіздікті аңсаған Алаш арыстарын ардақтауға арналған зерттеу еңбектері

циялар қорғап, «Ғабиден Мұстафин», «Спандияр Көбеев», «Сәкен Сейфуллин» сынды маңызды монографиялары қалың көпшілікке жетті. Орта мектептер мен жоғары оқу орындары үшін оқулықтар жазып, сын-зерттеу кітаптары («Өрлеу жолында», «Октябрь және қазақ әдебиеті», «Өнер өрісі», «Әдебиет және дәуір талабы», «Шындық және шеберлік», «Жүсіпбек Аймауытов», «Әдебиетіміздің ақтаңдақ беттері», т.т.), әдебиет тарихы (Жанақ, Шортанбай, Ақан сері т.б.), теориялық мәселелер (әдеби ағым мен бағыттар, сын мен сыншы, т.т.), білім-ғылым жүйесі, ұстаздық

ҒАЛАМАТ ҰЛАҒАТ

(«Қазақтың тұңғыш революционердемократтары», «Ақжолтай Ағыбай батыр – ұлт-азаттық қозғалысының қаһарманы», «Абайтанудың кезекті міндеттері», «Жеңістер мен қателіктер сабағы» секілді мақалалар мен «Жүсіпбек Аймауытов», «Әдебиетіміздің ақтаңдақ беттері», «Ұлт тәуелсіздігі және әдебиет» кітаптары, т.т.) ерекше маңызға ие деп білеміз. Нақтырақ айтсақ, «Жазықсыз жазаға ұшырап, республикада отызыншы жылдары орын алған зорлық-зомбылықтың» құрбаны болған – А.Байтұрсыновтың, М.Жұмабаевтың, Ж.Аймауытұлының шығармашылық мұраларын жинап, жүйелеу ісіне азаматғалым ретінде де, үкімет комиссиясының мүшесі әрі М.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының директоры (бұрынғы) міндетін атқара жүріп, белсенді түрде үлес қосқандардың бірі академик Серік Қирабаев болатын-ды. Ғалым-сыншының еңбек, өмір жолдарына байыппен ден қойсақ, әдеби-ғылыми шығармашылық жұмыстары студенттік кезеңде басталғанын байқаймыз. Баспасөз бен баспа орындарында («Әдебиет және искусство» журналында бөлім меңгерушісі, «Пионер» журналының редакторы) ізденіс іздерін, қалам қуатын бар қырынан жарқырата көрсеткені де терең танылады. Бұдан кейінгі кезеңде, нақтырақ айтсақ, 1957 және 1964 жылдары кандидаттық, докторлық диссерта-

ұлағат хақында еліміздің әдеби-рухани әлеміне мол шығармашылық үлес қосты. Ұлттық сөз өнері қайраткерлерінің өмір-тағдырын, үлгі-өрнектерін көркемдік-идеялық тұрғыдан, тілдік-стильдік, шеберлік аясында қарастырып, ғылыми тұжырымдар, мәнді де байыпты байламдар жасады. Қазақ әдебиеті мен мәдениеті тарихына елеулі еңбек ретінде ұстазқаламгер С.Көбеевтің шығармашылық мұрасы мен «Ғабиден Мұстафин» туралы биографиялық очеркіне, «Сәкен Сейфуллин» атты маңызды монографиясына бүгінгі күннің талап-тілегімен қарасақ, әдеби-ғылыми жұмыстарға ерте бейімделіп, осы салалардағы бағыт – архивтік құжаттарға, дерек-дәйекке ден қою, шығармашылық еңбек-мұралардың көркемдікидеялық сипатына, дүниетаным иірімдеріне, тілдік-стильдік қырларына, ой мен сөзге, сыр мен сезімге жан-жақты мән беру арқылы негізгі ерекшелік – белгілерді, талант табиғаты мен қалам қуатын, басқа да маңызды тұстарды тап басып көрсете білді.

АСЫЛ СӨЗДІҢ АКАДЕМИГІ

Айтулы тұлға қазақ әдебиетінің даму, өркендеу жолында еңбектерімен ел құрметіне бөленген – Ж.Жабаев, Б.Майлин, С.Мұқанов, С.Шәріпов, М.Дәулетбаев, Ә.Тәжібаев, М.Қаратаев, С.Ерубаев, И.Байзақов, С.Аманжолов, Ә.Әбішев, Қ.Бекхожин, Д.Әбілев, Т.Молдағалиев, Қ.Салықов, т.б. ақын-жазушылар жөнінде әдеби-ғылыми мақала, очерктер жазды. Онда ақын-жазушылардың өмірі мен қызметі, ерекшеліктері, ізденіс мұраттары мен көзқарас эволюциясы кеңінен көрініс тапты. Тегінде, уақытпен үндесіп, ұлылармен сырласу – ғажайып құбылыс, ғаламат ұлағат. Бұған ұстаз-ғалым, сыншы С.Қирабаевтың шығармашылық мұрасы, көзқарас эволюциясы, ізденіс іздері жан-жақты дәлел бола алады. Асыл сөз – ардағы, көркем ой – байтағы болғанына да көз жетеді. Біз де өз кезегімізде, Алаштың арыстарын ардақтаған ізденіс, зерттеулердің жарасымды жалғасқанын, арналы ағыстай кең өріс алғанын қалар едік. Қазыналы биіктің кең арнасы, өрнекті өрісі осыған келіп саяды. Рақымжан ТҰРЫСБЕК, филология ғылымдарының докторы, профессор

www.astana-akshamy.kz

МӘДЕНИЕТ

ӘДЕБИ ӘЛЕМНЕН СЫР ТАРТТЫ Астанадағы Л.Гумилев атындағы Еуразия университетінің филология факультетінің ұжымы Ұлыстың ұлы күні аясында көрнекті қаламгер, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Төлен Әбдікпен кездесті. Алла жазса, биыл Төлен ағамыз жетпіс бес жасқа толады. Бала күнімнен белгілі сөз зергерінің кітаптарын құмартып оқыдым. Аз жазса да, саз жазған жазушының қай шығармасы да оқырманды ойландырмай қоймайды. «Әке» хикаятында кеңестік дәуірде халқымызды зар қақсатқан оқиғалар арқылы түрлі зобалаңды бастан кешкен әулеттен қалған жалғыз тұяқтың толғанысын жеткізді. «Тозақ оттары жымыңдайды» повесінде байлық іздеген қандықол қарақшылардың кесірінен жер бетінен жойылып кеткен Араку тайпасынан қалған Киякудың бейнесі арқылы сол кездегі отарлық империяның азабын тартқан қазақтың қайғысын тұспалмен айтады. «Өліара» романындағы кейіпкерлерден өзіміздің ауылдағы аталарымызды таныдық. Жұртшылық жиі айтатын «Оң қол» шығармасында

ауыр дертке шалдыққан Алма есімді ару арқылы психологиялық иірімдерге терең бойлайды. «Қонақтар» әңгімесінде әке-шешені қадірлеу мен дәстүрден ажырап бара жатқан ұрпақты сомдайды. Жаңа ғасырдың басында жазған «Парасат майданы» хикаяты да қазақ әдебиетінің шоқтығы биік шығармасы саналды. Кейінгі жарық көрген «Тұғыр мен ғұмыр» повесі де оқырмандардан оң бағасын алды. Қаламгердің драматургиясы да бір төбе. Әдемі әсермен өрілген әдеби кеште талантты тұлғаның өмірі мен өнері туралы кеңірек айтылды. Университеттің проректоры, белгілі ғалым Дихан Қамзабекұлы ардақты азамат жайында салиқалы ой өрбітіп, «Күлтегін» медалін табыс етті. Академик Сейіт Қасқабасов Әбдікұлының әдеби әлемінен сыр тартып, парасатты

сөз қозғады. Филология факультетінің деканы Шолпан Жарқынбекова кеш иесіне шынайы алғысын жеткізді. Профессор Рақымжан Тұрысбек жазушының шығармашылығына тоқталды. Студенттер

ЖАЛҒЫЗДЫҢ ДА ҮНІ ШЫҒАДЫ

Әңгімені оқыған жұрт ондағы оқиғалар бір жақтан, яғни автордың сөзімен ғана баяндалатынын біледі. Бұл тұрғыдан алғанда, шығарма сахналанғанда жанры дұрыс айқындалған. Тақырып та театр бағытына сай таңдалды. «Махаббат жасқа қарамайды» десек те, ғашықтық жастыққа

ғана жарасатын сезім екенін мойындауымыз керек. Актер, режиссер ретінде өзіміз танитын Дәурен Серғазиннің бұл қойылымда тағы бір қыры ашылды. «Ән аға» телехикаясында Шәмші Қалдаяқовтың жігіт кезін ол бекерден-бекер сомдамаған екен. Моноспектакль жанрында аталмыш

«Жастар» сарайында мүмкіндігі шектеулі жандар арасында «Шексіз шығармашылық-2017» атты ІV ашық қалалық фестиваль өтті. Астана қаласы әкімдігінің қолдауымен төртінші мәрте ұйымдастырылған шараның былтыр ауқымы кеңейді.

ШЫҒАРМАШЫЛЫҚТЫҢ ШЕГІ ЖОҚ

Дайындаған: Аманғали ҚАЛЖАНОВ

«Жастар» театрының жаңа туындысы көрермендерге жол тартты. Көрнекті жазушы Оралхан Бөкейдің «Ұйқым келмейді» әңгімесінің желісімен сахналанған музыкалық моноспектакльді театр әртісі Дәурен Серғазин қойды. Жалғыз актерге арналған қойылымда бас кейіпкер – Жеңісханның бейнесін де режиссердің өзі сомдап шықты.

театрда алғаш рет қойылған қойылымның музыкасын өзі жазып, бірнеше авторлық әнін қосты. «Ән жазумен біраздан бері әуестенген едім. Бара-бара әндерімді қайда қолдансам екен деп ойлана бастадым. Содан моноспектакль арқылы жарыққа шығаруға болатынына көзім жетті. Соған сай келетін материал қарастырып жүргенімде, Оралхан Бөкейдің «Ұйқым келмейді» әңгімесіне тоқтадым. Осы шығарманы сахналап, оған он шақты әнімді қостым. Ән жазу қолымнан келе ме, келмей ме деген ой өзімді көп мазалады. Сондықтан маған әндерім жөнінде халықтың пікірі керек болды. Алайда бұл мақсатты ғана ұстанған жоқпын, осы моноспектакль арқылы актерлік пен режиссерлігімді шыңдасам деген ойды басшылыққа алдым» дейді Д.Серғазин. Моноспектакльде қосымша вокалмен бас кейіпкерді Мейірғат Амангелдин мен Іңкәр Нәсиева, ал музыкалық сүйемелдеумен Ақжан Орынбасарова және Айсұлтан Жәлиев демеп тұрды. Режиссердің сөзінше, бұл қойылым көрерменнің көңілінен шықса, оны тұрақты репертуарға қосу көзделуде. Сондай-ақ, ол аталмыш жанрдағы ізденістерін тоқтатпайтындығын жеткізді.

суреткердің туындыларынан үзінділер оқыды. Кеш барысында Төлен ағамыздың өзі де өнер, руханият туралы ойларымен бөлісті. Қоғамдық үдерістер жайында пікір алысты. «Қазір оқырмандар ортаңқол мен дарынды жазушыны ажырата алмай қалды. Халықтың талғамы соны айыра білетіндей өсу керек. Бүгінде кеңестік дәуірді жақтағандарды да, оған қарсы болғандарды да әспеттейміз. Санамызда қойыртпақ көп. Сондықтан әр дүниеге сын көзбен қарамасақ, батыл айта алмасақ, ол қоғам әлі де төменгі дәрежеде дегенді көрсетеді» деп түйіндеді сөзін автор. Қаламгер алпыс жасқа толғанда, халқымыздың асыл перзенті, марқұм Әбіш Кекілбайұлы ағамыз «Егемен Қазақстан» газетінде «Адамстанға саяхат» аталған төгілдіріп мақала жазып еді. Сол айтқандай, көрнекті суреткермен болған жылы жүздесуде де жазушының жан дүниесі мен шығармашылығына саяхаттап қайтқандай әсерде болдық. Азамат ЕСЕНЖОЛ

Сондықтан шараға биыл астаналықтармен қатар Павлодар, Петропавловск, Семей, Алматы қалаларынан келген 100-ден аса адам қатысты. Олар «Эстрадалық вокал», «Хореография», «Ишара тілінде ән орындау», «Шексіз сұлулық» аталымдарында өнер көрсетті. «ЭКСПО 2017. Болашақ энергиясы» аясында ұйымдастырылған фестивальді ашқан ҚР Еңбек сіңірген қайраткері, «Алтын дән» халық тық би ансамблінің жетекшісі, қазылар алқасының төрайымы Людмила Гоценко аталмыш байқау мүмкіндігі шектеулі жандардың іштен тынып жүруіне жол бермей, белсенді өмірге бейімдейтінін, та ланттарының жарқырап көрінуіне мүмкіндік беретінін атап өтті. Фестивальге жаңадан қосыл ған «Шексіз сұлулық» аталымының қатысушылары алдымен сахнаға шықты. Қыздар өздерін таныстырып, би биледі. Ишара тілінде ән орындап, өздерінің актерлік дарындарын көрсетті. «Эстрадалық вокал» ата-

лымында астаналық Азамат Темірбаев «Кездесу мен қоштасу» әнімен көрермендердің ыстық ықыласына бөленді, ал Рүстем Біләлов Салваторе Адоменің күрделі әнінің бірі – «Тombe la neige» шығармасын орындады. «Шек сіз шығармашылық» байқауына бірнеше рет қатысқан қарағандылық Арман Қарынсау да баршаны тағы да тәнті етті. Жалпы, биылғы фестивальге 20 шақты вокалист қатысты. Қазылар алқасы олардың бәрі де жеңіске лайық екенін атап өтті. «Хореография» мен «Ишара тілінде ән орындау» аталымына қатыс қандардың өнері де жоғары бағаланды. Салтанатты марапаттау рәсімінде өнер көрсеткендердің барлығы да сыйлықсыз қалған жоқ. Жалпы, төрт жыл ішінде фестивальге 150-ге жуық адам қатысты. Географиялық ауқымы кеңейген шараға жылда жаңа аталымдар қосылуда. Шарт бойынша оған 18 жастан асқан мүмкіндігі шектеулі жандар мен өнер топтары қатысып келеді.

www.astana-akshamy.kz

РЕСМИЕТ

МЕМЛЕКЕТТІК ТҰРҒЫН ҮЙ ҚОРЫНАН ТҰРҒЫН ҮЙГЕ МҰҚТАЖДЫЛАР ЕСЕБІНДЕ ТҰРҒАН МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТКЕРЛЕР, БЮДЖЕТТІК ҰЙЫМ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІ ЖӘНЕ ӘСКЕРИ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕР ТІЗІМІ (Жалғасы. Басы газетіміздің №31 (3536) санында)

1559

Азаматтардың кезектілігі 2017 жылғы 1 ақпандағы жағдай бойынша берілді. кезек А.Ж.Т нөмірі 1424 Саурыкова Саулеш Елубаевна 1425 Закирина Алия Кожабековна 1426 Баекеева Айнур Камардинкызы 1427 Калмаханова Самал Уралбековна 1428 Даулбаева Жупар Базилевна 1429 Сатыбалдина Нуржамал Казиевна 1430 Кабылкаирова Гульжан Бекжиановна 1431 Ахметова Баян Ерболкызы 1432 Рахым Арайлым Рахымкызы 1433 Мергентай Айгуль 1434 Аскеров Каржубай Наурызбекович 1435 Шаханов Оразалы Сапарович 1436 Бейсембаева Шолпан Беркутбаевна 1437 Токенова Алтын Кабдилаевна 1438 Жумина Айсулу Жумашевна 1439 Беогибаева Гайша Калдыбаевна 1440 Шайхина Жаксылык Умиртаевна 1441 Ким Ирина Геннадьевна 1442 Нурахметова Алима Божбанбаевна 1443 Крюкова Наталья Николаевна 1444 Жумагали Багиткуль Абдрахимовна 1445 Исламбекова Айгуль 1446 Галина Айгуль Таутановна 1447 Ахметова Айман Куановна 1448 Жанибекова Дариха Абдировна 1449 Мухтар Асел 1450 Досаева Зарина Ренатовна 1451 Салыкова Айслу Борисовна 1452 Карагозина Бакыт Аблановна 1453 Атабиева Фатима Мухамедовна 1454 Сакс Юлия Валентиновна 1455 Кныш Нина Владимировна 1456 Танлашев Талгат Алпысович 1457 Абатов Нурлыбек Тулепбергенович 1458 Сатбаева Жамиля Турсынтаевна 1459 Дашкевич Ольга Ивановна 1460 Ахметова Шолпан Бериковна 1461 Абитханова Арайгуль Омарканкызы 1462 Шайхиева Улжан Назаровна 1463 Зарапова Эльмира Атабаевна 1464 Омарова Майрам Хикметовна 1465 Жакенова Жамал Баязитовна 1466 Мусабекова Шара Калдарбековна 1467 Бейсенова Гульназия Оразовна 1468 Клочан Юрий Николаевич 1469 Омарбекова Аида Богдатовна 1470 Басыгарина Жайнагул Умирсериковна 1471 Алимбаева Замзагул Каиржановна 1472 Тахаева Айнур Мамаевна 1473 Мухамедрахимова Татыгул Серикбаевна 1474 Абдраимова Гулмира Бекбауовна 1475 Муканова Марал Бухаровна 1476 Дауенбекова Гульмира Куанышевна 1477 Имангалиева Жансая Талгатовна 1478 Джуманова Зямзямгуль Кадыркановна 1479 Букина Тоты Думановна 1480 Ашурова Гулмира Джураевна 1481 Мауленова Балжан Турехановна 1482 Жолманова Жумабике Амантаевна 1483 Рысбекова Раушан Касымбековна 1484 Кажина Бейнекуль Мендгаровна 1485 Тюлюбаева Гульнар Жоламановна 1486 Габбасов Талгат Муратович 1487 Габбасов Мурат Булатович 1488 Ерсинулы Тегисжыл 1489 Гизатов Медет Тулегенович 1490 Сибанбаев Мирас Курмашевич 1491 Ногайбаева Динара Каиргельдиновна

Кезекке Санаты қою күні 29.05.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1492

29.05.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1494

29.05.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1493

1495

29.05.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1496

29.05.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1497

29.05.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1498

29.05.2008 Мемлекеттік қызметкерлер

1499

29.05.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1500

30.05.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1501

30.05.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 30.05.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1502 1503

30.05.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 1504 01.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 1505 02.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 1506 02.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 1507 02.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 1508 02.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 1509 03.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 1510 03.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 1511 04.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 1512 04.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 1513 04.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 04.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1514

04.06.2008 Мемлекеттік қызметкерлер

1515

04.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1516

04.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 04.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1517

04.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 05.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 05.06.2008 Мемлекеттік қызметкерлер

1518 1519 1520

05.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1521 1522

05.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1523

05.06.2008 Мемлекеттік қызметкерлер

1524

06.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1525

06.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1526

06.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1527

06.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1528

06.06.2008 Мемлекеттік қызметкерлер

1529

06.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1530

06.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1531

06.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1532

06.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1533

06.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1534

06.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1535

10.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1536

10.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1537

10.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1538

10.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1539

10.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1540

10.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1541

10.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 10.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 10.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 10.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 10.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 10.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 10.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 10.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 10.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 10.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 10.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 11.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 11.06.2008 Мемлекеттік қызметкерлер 12.06.2008 Мемлекеттік қызметкерлер

1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555

12.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері 12.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1556

12.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1557

12.06.2008 Бюджеттік ұйым қызметкерлері

1558

Казыгулова Маржан Ясыновна Калмаханова Балгын Абдуайтовна Элебаева Кульнар Ларкановна Мнайдарова Рауа Сабитовна Бахова Лилия Исеновна Даулетбекова Гульзада Жанбырбаевна Сарбасов Жумагали Курмангалиевич Жайлабина Алтынай Балмашевна Тлеубаев Омарбек Орынбекович Килыбаева Гаухар Калымовна Ундубаева Нагима Самедовна Мунсызова Гульсина Мухтархановна Нургожина Дамели Тасболатовна Мигранова Марина Николаевна Юдакова Елена Юрьевна Темирбекова Асель Тураровна Дундукова Ирина Владимировна Омарова Айгуль Ерсултановна Комарова Айгуль Смагуловна Бельгибаева Светлана Капановна Нургалиева Сагат Камиевна Саймасаева Несипкуль Сыйхымбаевна Джалмирзаева Айдын Асилбековна Талдыбаева Дарига Келесбаевна Камысбай Акмаржан ІлесКызы Шаймерденова Лемара Калмерденовна Аксанова Людмила Ивановна Абдрахманова Динара Ануаровна Уакпаева Рысты Ибадильдаевна Турунтаев Мусахан Ибраева Карлыгаш Болатовна Касымов Еркебулан Сабитович Майер Виктория Юрьевна Жакыпбекова Жанагуль Есентаевна Толеуханов Кенесхан Зарыкканович Жексембина Гульзада Асылбековна Ахметова Гайнижамал Султангалиевна Жангалиева Айгуль Курманаевна Абдраймова Кульжамал Абдраевна Откелбай Кулпаш Канешкызы Нуркабылова Гульнур Жеткергеновна Бесжанова Саламат Айтмухановна Жумадилова Гаукер Байдукеновна Абдиразахова Айгул Умирзаховна Жаимова Гаухар Айткалимовна Есиркепова Фариза Нурлановна Баймулдинова Гульжан Кайриденовна Ахметова Жанар Муратовна Сарсембаева Гульнара Алпысаевна Петрик Олеся Владимировна (Шишковская О.В.) Адамбаева Карлыгаш Каукеновна Касымова Анаргуль Жанатовна Тажибаева Кульбарам Далабаев Мурат Булатович Амреева Гаухар Конысбаевна Ахметова Жанат Мукагалиева Айдарканова Зауреш Маратовна Ашимов Нурлан Токенович Чжен Маргарита Спартаковна Кани Данияр Кигашулы Бабас Кундызай БалатКызы Капезова Жулдыз Кияшевна Бигаринова Асия Айнабековна Жампеисова Гулборчен Даирбековна Биджиева Диана Асхатовна Смилова Сымбат Болатовна Дильдарова Анар Алтайбековна

1560