84_

www.astana-akshamy.kz СЕНБІ

№84

(3436) 23/07/2016

ÆÀҢÁÛÐ ÑÓÛÍ ÊҮÍIJÇ-ÒҮͲ ÑÀÐҚÛÄÛ

РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ ГАЗЕТ 1990 ЖЫЛҒЫ 13 ҚАЗАННАН БАСТАП ШЫҒАДЫ

Т������� �����-����� А����� ��������� ����������� ���������� ��������� ����� ����� ����� ���.

3

АЗЫҚ-ТҮЛІК БАҒАСЫ – ҚАТАҢ БАҚЫЛАУДА

��� ������ ��������������� ���������� �������� ����-����� ������� ����.

– Астана қаласының әкімі арнайы әкімдік жанынан азық-түлік бағасын жиын өткізіп, әлеуметтік маңызы қадағалайтын жедел штаб құрылды. ж о ғ а р ы а з ы қ - т ү л і к т ү р л е р і н і ң Штаб күн сайын азық-түлік бағасына бағасын тұрақтандыруға қатысты ү ш м е з г і л м о н и т о р и н г ж ү р г і з і п нақты тапсырмалар берді. Ең бірінші отырады. Жүргізілген мониторинг

������� �������������� �������� нәтижесінде жиырмадан астам әлеуметтік маңызды тауар түрлерінің бағасы өскендігі анықталып отыр, – деп бастады өз сөзін Астана қаласы әкімінің орынбасары Андрей Лукин.

ЖАҢА ВОКЗАЛ ҚҰРЫЛЫСЫ ҚАРҚЫНДЫ

Е�������� ��������� ��� ����������� �������������������� ��������� ��������� ��������� ������� ������� ���� ������. Б������ ���� �������� �������� �����������. Т�������� ���� ��� ��� ������ ������ ���������� ����� 2017 ���� ������ ������ ����������� ������� ����. Соңғы үлгідегі технологиямен салынып жатқан теміржол құрылысы жобасының авторы – танымал архитектор Никита Явейн. Ол Астана төрінде бой көтерген Оқушылар сарайының жобасын жасаған. Халықаралық әуежай жобасында да қолтаңбасы қалған. Енді, міне, сәні мен салтанаты келіскен туындысы өзімен бірге бәсекеге түскен Германия, Австралия, АҚШ, Қазақстан және Түркиядағы әріптестерін басып озды.

4 Жоба бойынша вокзал аумағы қазіргі қолданыстағы ескісінен 11 есеге дейін

үлкен болады. Ұзындығы 630 метр болса, биіктігі – 49,5 метр.

Астанада тағы да нөсерлетіп жауын-шашын жауды. Жаңбыр суы –14 мм, яғни, бір айлық нормадан асып түсті. Түннен асып, күндізге ұласқан толассыз жауған жаңбыр салдарынан коммуналдық қызметтер тәулік бойғы режимде жұмыс істеді. Жаңбыр суын соруға бағытталған жұмыстарға 117-ден артық арнайы техника тартылды. Соның ішінде екі өрт сөндіру стансасы да болды. «Толассыз жауынның суын сарқу үшін «Хан Шатыр» СОО маңайына қосалқы сорғылар орнатып, Орынбор көшесіндегі су басу қаупін сейілтті. Жыл соңына дейін Керей мен Жәнібек хандар көшесі мен Тұран даңғылындағы және №31 – Хусейн бен Талал көшелеріндегі №27 тазарту құрылысы пайдалануға беріледі» деді қауырт жұмыстың басында жүрген Астана қаласы әкімінің орынбасары Қосман Айтмұхаметов. Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев қаланың «ЭКСПО-2017» халықаралық көрмесіне дайындығы жөнінде өткен жиналыста Қаланы жаңбыр суынан тазарту туралы айтып, қала басшылығына тапсырмалар жүктеген болатын. Осы орайда қаланың сол жағалауында жауын суын бұру жүйелері биылғы жылдың соңына дейін, ал жалпы қала бойынша үш жылдың ішінде орнатылатыны жоспарланған. Биыл екі тазарту құрылысын салудан басқа, Кіші Талдыкөлден Есіл өзеніне су жіберетін коллектордың және Сауран көшесіндегі Рысқұлов көшесінен №31 көшеге дейінгі нөсер кәрізінің құрылысын аяқтау, Тұран даңғылы мен Сығанақ көшесінің қиылысындағы дренажды-сорғы стансасын қайта жөндеу жоспарланып отыр. Сонымен қатар, үстіміздегі жылы қайта салынып жатқан аумақта су бұру жағдайларын жақсарту үшін Бейсекова көшесінде, Пригородный кентінде тазарту құрылыстары салынып жатыр, сондай-ақ, Тұран даңғылы мен Сығанақ көшесінің қиылысындағы тазарту құрылысы қалпына келтіріліп, 2018 жылы пайдалануға беріледі деп күтілуде.

ÒƏÐÒ²Ï ÁҰÇÓØÛËÛҚҚÀ ÒӨÇÁÅҢ²ÇÄÅÐ! АПТА ІШІНДЕ АСТАНА ҚАЛАСЫНДА * Қоғамдық орындарда арақ ішкен немесе мас күйінде жүрген 500 адам ұсталып, әкімшілік жауапкершілікке тартылды. * Көпшіліктің мазасын алған 174 дерек тіркеліп, тыныштықты бұзған адамдарға айыппұл салынды. * Көшеде жүріп қақырып-түкірген, қолындағы керексіз затын оңды-солды лақтырған 300 адамға ескерту жасалып, тәртіпке шақырылды. Құрметті астаналықтар, қала ішіндегі қоғамдық орындарда құқық бұзушылықты көрсеңіз, немқұрайлы болмаңыз, көпшілікке ортақ тәртіп пен талапты ескермейтін адамдарға ескерту жасаңыз! Елордамыздың әдемі әрі қауіпсіз болуы бәрімізге байланысты екенін естен шығармайық, құрметті астаналықтар!

2

№84 (3436) 23/07/2016

www.astana-akshamy.kz

ЕЛОРДА ТЫНЫСЫ

РЕСМИ АСТАНА ПРЕЗИДЕНТ

Елбасының Жарлығымен қоғамдық және этносаралық келiсiмдi орнықтыруға, Қазақстан халқының бiрлiгiн нығайтуға қосқан ерекше үлесi үшiн қоғам қайраткері Сұлтан Сүлейменұлы Жиенбаевқа Мемлекеттік бейбітшілік және прогресс сыйлығы берілді. Кеше Елбасы Премьер-министр Кәрім Мәсімовті қабылдады. Кездесу барысында Үкімет басшысы Президентке ел дамуының негізгі әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштері, басты мемлекеттік бағдарламалардың іске асырылуы, сондай-ақ Жер реформасы жөніндегі комиссияның қазіргі қызметі туралы баяндады. Мемлекет басшысы жыл соңына дейін бірқатар маңызды міндеттерді шешуді қамтамасыз ету қажеттілігін атап өтті.

– Біріншіден, экономикалық көрсеткіштердің төмендеуіне жол берілмеуі тиіс, ол үшін барлық жағдай жасалған, қажетті қаражаттар бөлінген, жұмыстың тиісті бағыттары анықталған. Екіншіден, астық жинау мен күзгі-қысқы кезеңге дайындық мәселелеріне назар аудару қажет. Сонымен бірге, ЭКСПО-2017 көрмесі мен 2017 жылғы қысқы Универсиадаға әзірлікті жалғастыру керек, – деді Қазақстан Президенті. Бұдан бөлек, Нұрсұлтан Назарбаев елдің одан әрі индустриялық-инновациялық дамуын қамтамасыз ету және тұрғындардың әл-ауқатын арттыру үшін шаралар қабылдау қажеттігіне назар аударды. Сондай-ақ Елбасы жуық арада Жер реформасы жөніндегі комиссияның жұмыс нәтижелерін ұсынуды тапсырды.

– Тамыз айының соңында біз Үкіметтің кеңейтілген отырысын өткізіп, алдын ала қорытындыларын жасау және ары қарайғы іс-қимылды айқындау үшін барлық аталған мәселелердің шешімін әзірлеуді сұраймын, – деді Мемлекет басшысы. Елбасы кездесу қорытындысы бойынша бірқатар нақты тапсырма берді. ҮКІМЕТ

ҚР Премьер-министрінің бірінші орынбасары Бақытжан Сағынтаев Беларусь Республикасының Гомель қаласында қазақстандық-беларусь сауда-экономикалық ынтымақтастығы жөніндегі Үкіметаралық комиссияның 12-ші отырысына қатысты. Тараптар мемлекетаралық ынтымақтастық жағдайы мен перспективаларын талқылады. Отырысқа қатысушылар өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы, энергетика, ғарыш саласындағы серіктестікті одан әрі нығайту қажеттігін атап өтті. ҚР Білім және ғылым министрлігі айқындық пен ашықтықты қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік жоғары оқу орындары ректорларын тағайындаудың жаңа ережелерін енгізеді. Бұрын ЖОО ректорлары ҚР Білім және ғылым министрінің жеке шешімімен тағайындалатын. Енді биылдан бастап мемлекеттік ЖОО ректорлары сайлау арқылы тағайындалады. Ашық конкурс негізіндегі іріктеуді ғалымдардан, сондай-ақ бизнес, жергілікті атқару органдары және қоғам өкілдерінен құралған университеттің Қадағалау кеңесі өткізеді.

ҚÛÌÁÀÒÒÀÓҒÀ ÆÎË ÁÅвËÌÅÉIJ К��� ҚР Ұ����� ��������� �������� Қ������ Б�������� ��� ������ ������� Ә��� И������� А��������� �������� ��� ����� ���������� �������. Сапар барысында қала әкімі әлеуметтік маңызды өнімдердің бағасын ұстап қалу мәселесі ұдайы назарда болатынын атап өтті.

– Барлық базарлардағы бағаларға тұрақты мониторинг жүргізетін боламыз, сондай-ақ қала аумағында күн сайын жәрмеңкелер өткізіледі. Азық-түлік көліктерден сатылады. Көкөніс, жеміс-жидек, жарма және тағы басқа өнімдерді сату үшін көліктерге күнде «жасыл дәліз» ашылады. Қант, нан, ұнға келсек, бұл мәселе монополияға қарсы қызметпен бірге зерттеледі, оны бақылауға аламыз деді Әсет Исекешев. Әкімнің айтуынша, бүгінде Қазақстанның өзге өңірлерімен ауыл шаруашылық өнімдерін елордаға жеткізу бойынша уағдаластыққа қол жеткізілді. Бағаларды ұстап қалуға бағытталған шаралардың алғашқы нәтижелері жақын күндері белгілі болады. ҚР ҰЭМ Қуандық Бишімбаев өз базарларымызды азық-түлікпен қамтамасыз ету керек екендігіне тоқталды. Сондықтан өндірушілер

мен көтерме дайындаушыларды тартып, олармен қарымқатынастарды реттеу қажет, бұл ішкі нарықты қамтамасыз етуге жол ашады.

– Үкіметте нарықты реттеу-

ге мүмкіндік беретін шекті баға тетіктері бар. Ол үшін бағаның шегін белгілеу керек, ал жергілікті органдар бөлшек және көтерме сауда базарларында оны қамтамасыз етуі тиіс, – деді министр.

ҚÀÓ²ÏÑ²Ç ҚÀËÀ ҚÀÐÅÊÅÒ² А����� ����� Ә��� И������� ������� І��� ����� ��������������� ���� ��������� ��������.

– Біз Астананы жайлы әрі қауіпсіз Ш а р а А л м а т ы қ а л а с ы н д а атап өтті. Сонымен қатар, қылмыспен аудандық ІІБ мен ҰҚК департаменті күресті күшейту, қоғамда құқық қалаға айналдыру міндетін алға ғимараттарына жасалған шабу- бұзушылықтарға нөлдік төзімділікті қойып отырмыз. Елорда тұрғындары ыл кезінде құрбан болғандарды қалыптастыру жөніндегі шаралардың мен қонақтары мүліктік құқықтары мен тыныштығы қорғалатынына еске алудың құрметіне бір минут маңыздылығын талқылады.

– Мемлекет басшысы айтқандай, сенімді болуы керек. Қоғамның үнсіздіктен басталды. Одан соң елорда басшысы аталмыш департаменттің ұсақ құқық бұзушылықтарды да қ а у і п с і з д і г і н қ а м т а м а с ы з е т у нысандарын аралап, жол-патрульдік к е ш і р у г е б о л м а й д ы . Ө й т к е н і , мәселелерінде Сіздер маңызды рөл полиция полкінің, арнайы жедел бассыздық одан асқан қылмыстарға атқарасыздар, – деді әкім. Кездесу соңында Ә.Исекешев поәрекет ету тобының жұмысымен әкелуі мүмкін, – деді әкім. Елорда басшысы тұрғылықты жері лицейлерге күнделікті қызметтері танысты, сондай-ақ құқық қорғау органдарының қару-жарақтары мен бойынша жұмыс істеп, тұрмыстық үшін алғыс айтып, ІІД жеке құрамына саладағы дау-дамайлардың ал- арнайы машиналардың кілтін табысарнайы техникасын көрді. Өз кезегінде Әсет Исекешев дын алып, халықпен тұрақты кез- тады. Сонымен қатар, ерекше көзге полицияның өзара іс-әрекетінің десіп тұратын Жергілікті поли- түскен полицейлер Астана әкімінің тиімділігін және арнайы қызмет- ция қызметінің және учаскелік атынан алғыс хаттармен марапаттердің лаңкестік қауіп-қатерге инспекторлардың рөліне де ерекше талды. дайындығын талдау қажет екендігін тоқталды.

АСТАНА ҚАЛАСЫ ТҰРҒЫНДАРЫНЫҢ НАЗАРЫНА! Астана қаласының Қоғамдық кеңесі 2016 жылдың 27 шілде күні сағат 16.00-де Астана қаласы әкімдігінің үлкен залында (Бейбітшілік көшесі, 11) «Қоғамдық көліктің, көше-жол желісінің және автотұрақ инфрақұрылымдары нысандарының жұмысын жетілдіру бойынша атқару органдарының жұмысы туралы» тақырыпта қоғамдық тыңдау өткізеді.

Қоғамдық кеңестің тыңдауына қатысатын азаматтарды және бұқаралық ақпарат құралдарын тіркеу ағымдағы жылдың 26 шілде күні сағат 18.00ге дейін мына телефондар бойынша жүргізіледі: 55-74-56, 55-74-04, 32-03-95. С.ЕСІЛОВ, Астана қаласы Қоғамдық кеңесінің төрағасы

www.astana-akshamy.kz

№84 (3436) 23/07/2016

ЕЛОРДА ТЫНЫСЫ

3

ÀÇÛҚ-ÒҮË²Ê ÁÀҒÀÑÛ – ҚÀÒÀҢ ÁÀҚÛËÀÓÄÀ (Соңы. Басы 1-бетте) Оның айтуынша, бірінші сортты нан бағасын өндірісшілер өсіріп отыр екен. Өйткені, олар пайдаланатын шикізат бағасы көтерілген, екіншіден, өткен жылдан бастап астықты субсидиялаудың тоқтатылуы да себеп болған. Сол себептен «Сапа нан» ЖШС нанның өндіру бағасын 60 теңгеден 70 теңгеге көтерген. Оның бөлшек саудадағы құны 80 теңгеге жетіп отыр. Бірінші сортты ұн бағасының көтерілуі – өндірісшілердің шикізат құнын 7 пайызға қымбаттауы және астыққа субсидияның тоқтатылуы салдарынан орын алған. Енді қант бағасының қымбаттауы оның жеткізілу құнының көтерілуіне байланысты екен. Негізгі жабдықтаушылардың бірі – «ЦАСК» ЖШС бір тонна қант бағасының 354 доллардан 477 долларға жоғарылауына байланысты жеткізу құнын өсіруге мәжбүр болған.

Өсімдік майы да қазір сауда нүктелерінде қымбаттады. «Евразия фудс корпорейшн» компаниясы негізгі құнды 10,80 пайызға өсіруіне байланысты Астанаға өсімдік майын жет кізумен айналысатын екі кәсіпорын тауар құнын еріксіз қымбаттатыпты. Оның үстіне «Май» АҚ-да өндіру бағасын көтерген. Тауық еті мен жұмыртқасын өндірумен айналысатын «Қазгерқұс» ЖШС мен «Шаңырақ» басқарушы компаниясы да тауарларының өндіру бағасын жоғарылатқан. Бұған қоса, шетелден келетін өнімдердің де негізгі бағасы 11,9 пайызға көтерілсе керек. Сондай-ақ, бүгінде күріштің бағасы да өсті. Астанаға Қызылорда облысынан күріш жеткізумен айналысатын «Абзал» ЖШС жеткізу бағасын қымбаттатқан көрінеді. Себебі, ол жақтағы өндірісшілер өнім құнын сәл қымбаттатқан. Бүгінде күріштің жалпы қымбаттауы 27,70 пайыз болып отыр.

Шығыс Қазақстан облысынан жармалардың жеткізілуі тоқтап қалуы салдарынан елордадағы өнім бағасы 24 пайызға көтеріліпті. Көкөніс түрлерінің қымбаттауына был тырғы өнімнің азайып, биылғысының өндіру құны артуы салдарынан орын алған.

– Жалпы, еліміз бойынша алып қарайтын болсақ, Астанадағы бағаның қымбаттауы орташа деңгейде екенін көреміз. Мәселен, елордада өсімдік майы 9,70 пайызға қымбаттаса, оңтүстік өңірлерде оның құны 32,4 пайызға көтерілген. Қарақұмық жармасы Қостанай қаласында 72 пайызға қымбаттаса, Астанада оның келісі 24 пайызға көтерілді. Солтүстік Қазақстан облысында нан бағасы 46 пайызға көтерілген болатын, елордада 22 пайызға қымбаттады. Салыстырмалы түрде азық-түлік бағасын осылай жалғастыра беруге болады. Мұның бәрі бізге Астанада азық-түліктің бағасы орташа деңгейде екенін

ÀÁÀÉËÀ, ÁÀËÀ, ÆÀÐÀÉ ÌÀ?! А������� ���-����� ������������ ����� ��� ���������� «Н���� �����, ���� ��������!» ���� ����� ���� �����. «Д����» ����-����� ����������� ��������� ������� ІІД Ж��������� ������� ������� ������������� ��� ��������������� ����� ����������� ����� ������������� ���������� ��� ��� �������� ��������� ����������� �������. Астанада жарты жылдық есеп бойынша жол-көлік оқиғасы 5%-ға төмендеген. Ал қайғылы жағдайда қаза болғандар саны 19%-ға, жарақаттанғандар саны 4%-ға кеміген. Кәмелеттік жасқа толмағандар ұшыраған жол-көлік оқиғалары 13%-ға, жарақаттанған жасөспірімдер 12%-ға азайған. Қуанышқа орай, көз жұмған балалар жоқ, – дейді Астана қаласы ІІД Жергілікті полиция қызметі инспекторы Ләззат Бейсенбаева. Сақтық шараларының аясында өткен «Жарқын бол» акциясы Полицейлер іс-шаралар барысында жол ережесін жиі бұза тын жүргізушілермен қоса, жаяу жүргіншілерге жолдан өту тәртібін сақтауды ескертеді. Өйткені, келеңсіз оқиғаларының көбі осы ала жолақты өткелдің үстінде орын алады. Мәселен, биыл 18 шілдеден бастап 235-тен аса жаяу жүргінші мен 100-ден аса жүргізуші жауапқа тартылды. Ағымдағы жылы жол бойында болған оқиғаларға жаяу адамдар себепші болған. Қала қауіпсіздігі үшін атқарылған жұмыстардың нәтижесінде

кезінде балаларға қуыршақтар мен жарық шағылыстырғыш ойыншықтар үлестірілді. Полицейлермен бірге 15 жас инспектор жүргізушілерге жолда жылдамдық түсіруді ескертті. Елордадағы №70 мектепгимназияның оқушысы Ақжан Керімова сыныптастарымен бірге арнаулы форма киіп, өзі қатарлы бүлдіршіндерге сақтандыратын білезіктерді қалай қолдану керектігін айтып, жолда жүру ережесін түсіндіріп жүргендерін жеткізді. Қас қарайған шақта немесе көз байланған түнгі уақытта жарық шашатын заттар жүргізушілердің назарын 50 метрден, ал алыс қашықтықта 150 метрден аударады екен.

көрсетеді, – деді қала әкімінің орынбасары. Андрей Лукин бұдан соң азықтүлік бағасын тұрақтандыру бағытында әкімдіктің қолға алып жатқан жұмыстары жөнінде баяндады. Астана қаласы әкімінің тапсырмасымен енді елордада азық-түлік жәрмеңкесі күн сайын өткізіледі екен. Бұған дейін сенбі-жексенбі күндері ғана өткізілген еді. Бүгінге дейін әкім діктің ұйымдастыруымен қырық шақты жәрмеңке өткізіліп, онда миллион тоннаға жуық ауыл шаруашылығы өнімдері базардағы бағадан 10-15 пайызға арзанға сатылған. Бағаны тұрақтандыруға байланысты екінші қолға алынған шара – қаладан ауыл шаруашылығы өнімдерінің жәрмеңкесін өткізуге қосымша тағы алты орын бөлінген. Бұл орындарға ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірушілер тікелей шығып, халыққа тауарын ұсына алады. Ауыл шаруашылық өнімдерін жеткізу бойынша еліміздің сегіз

аймағымен астаналық әкімдік арнайы келісімшарт жасасқан. Енді Алматы, Жамбыл, Ақмола, Шығыс Қазақстан облыстары, Павлодар, Қызылорда, Ақтөбе және СҚО ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер өнімдерін Астанаға жеткізуде ешқандай ке дергі көрмейді. Жалпы Астанаға тауар өндірушілердің сауда нүктелеріне тікелей шығуына барлық жағдай жасалған. Жәрмеңкеде сатылатын тауар түрлерінің тізімі кеңейіп, оның қатарына шай, қант, жарма, макарон өнімдері, өсімдік майы қосылған.

– Азық-түлік бағасына күнделікті мониторинг жүргізу барысында тауар бағасын негізсіз қымбаттатқандарға қатаң әкімшілік шаралар қолданылады. Ондай жағдайларды байқағандар Астана қаласы әкімдігіне, тиісті департаменттерге хабарласуына болады. Біз бірде-бір жағдайды назардан тыс қалдырмаймыз, – деді Андрей Лукин сөзінің соңында. Меңдолла ШАМҰРАТОВ

Б����� ����� ������� ����� ����� ���������� ��������������� ����� ����������� ������. Ө������, ��������� ������ ������ ���������� ���� �����-����� �������� ��������� ������ ������ ���������� ����.

ÆÀҢÁÛÐËÛ ÆÀÇ

Мұндай құбылыстың соңы Орынбек ӨТЕМҰРАТ неге соғарын жергілікті халық жақсы біледі. Толассыз нөсердің кесірінен соңғы күндері шаһар көшелері тағы да суға толып, тұрғындарды әжептәуір әбігерге салды. Көліктер де құдды өзен-көлді кешіп өткендей мықшыңдап жүр. Қарқыны қатты жауынның салдарынан әнеугүні кейбір ма шиналардың мемлекеттік нө мір лері жұлынып кетіпті. Күн ашылған соң, оларды әлдекімдер жол жиегіне шығарып қойған. Қолшатырдың дәурені қа-

шан ға дейін жалғасатынын білмек болып, «Қазгидромет» орталығына хабарласқан едік. Көкейдегі сауалымызға аталмыш мекеменің инженерсиноптигі Айгүл Мыңжанова жауап берді.

– Құбылмалы ауа райы ұзақ уақытқа созылады. Келесі аптаның басында жаймашуақ ауа райы орнағанымен, тамызға қарай күн қайта суытады. Тамыз айында мөлшерден тыс жауыншашын күтіледі. Яғни, жаздың аяғы да жаңбырлы болады, – деді маман. Ботагөз МАРАТҚЫЗЫ

4

№84 (3436) 23/07/2016

www.astana-akshamy.kz

ҚАЛА ТІРШІЛІГІ

КӨШПЕЛІ ҚАБЫЛДАУ

«Н�� О���» ����������� А����� ������� ������� ������� �������� �������� �������. Ж���� ��������� ������� �� ������ �������� �� ������ ������ ��������� ������ ����������� ������ ��, ����������� ����������, �������� �����, �������, ��������� ���� ����� �� ���������� ������� ��������� ������� �������� ����� �����, ������� ���������� ����������.

– Бұл Астана қаласындағы үшінші рет өткізіліп отырған көшпелі қоғамдық қабылдау болып отыр. Алғашқысында қабылдауымызда 182 адам болса, кейінгі шараға 88 адам келіп өтініш білдірген еді. Бүгінгі қабылдауға 68 азамат келді. Оларға 25 түрлі мемлекеттік органның өкілдері білім, денсаулық, құқық қорғау сынды әлеу меттік мәселелер бойынша түсіндіру жұмыстарын жүргізіп, құқықтық кеңестер берді, – дейді «Нұр Отан» партиясы Астана қалалық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Еділ Мамытбеков. Қабылдауда болғандардың басым бөлігі екі қолға бір күрек, яғни жұмыспен қамту мәселесін көтеріп жатты. Сондай-ақ, баспана мәселесін шешіп беруді сұрап келгендер де жоқ емес. Мұндай азаматтарға кеңестер берілді. Әрине, қоғам болған соң, ха лық арасында әлеуметтік мәсе лелердің кездесіп қалуы – заңды құбылыс. Бірақ олардың барлығы әртүрлі себептермен шешімін таппай қалып жатады. Әділдік іздегендердің көбі әкімшілік кедергілерге ұрынып жатса, тағы біразы санасына салмақ түсір ген мәселенің оңтайлы жолын таппай қиналады.

ЖАҢА ВОКЗАЛ ҚҰРЫЛЫСЫ ҚАРҚЫНДЫ

(Соңы. Басы 1-бетте) Дәл қазір Мыңжылдық аллеясы маңында құрылысшылар тәулік бойы жұмыс істеуде. Құрылыс алаңында 1300-ге жуық маман бар. Олар жаңа вокзалдың іргетасын қалап қойып, енді қабырғасын көтеруді бастап кетті. Атап айтқанда, темір бетон қаусырмасын құрастыру жұмыстары толық аяқталып, 25935 тонна металл құрастырмасы игерілген. Жоба бойынша пойыздар ғимараттың ішіне енеді. Ол үшін жабық үлгідегі алты эстакада салынуда. Эстакаданың ұзындығы – 2550 метр. Қазіргі уақытта оған 82 тіреуіш орнатылып үлгерген. Қала тұрғындары мен қонақтарына барынша қолайлы болуы үшін соңғы үлгідегі ғимарат қуат үнемдеу лифтілерімен және эскалаторлармен жабдықталады. Мамандар мұндағы астыңғы қабатта орналасқан жылу алмастырғыштар вокзалды термальдық көздер арқылы қыздырады дейді. Бұл технология ғимаратты қыста жылытып, жазда салқындатып тұрады. Архитектор Никита Явейннің өзі «Астанадағы жаңа вокзалдың ең тартымды бөлігі – арка болады. Оған қараған жан бірден қазақ сияқты көшпелі халықтың тұрмысынан хабар алады. Аркаға кереге элементтерін қосып, ол вокзал мен оған әкелетін жолдар арасындағы кемпірқосақ секілді иіліп тұрады. Мұнымен Астананың кеңдігін және әлемдегі теңдессіз қала атануға ұмтылысын көрсетпекпіз. Ол арқылы Қазақстандағы таулар мен қорғандардың елесін байқатпақсыз. Со-

нымен бірге, көшпенді мәдениетке етене жақын ер-тоқым мен садақ элементтерін де енгізбекпіз» дегені есімізде. Жалпы, вокзал ғимараты алты қабаттан тұрады. Жоба мазмұны бойынша вокзал жай ғана теміржол бекеті емес, елорданың жерүсті бас қақпасы ретінде сипатталады. Көліктің түр-түрі бірнеше бағытта жолаушыларға қызмет көрсетпек. Пойыздардан бөлек қоғамдық көліктер, вокзалды әуежаймен қосатын трамвай жүйткиді. Ал,

вокзал ғимаратының жанынан қонақүй, бизнес орталығы, ойын-сауық нысандары бой көтермек. Бір сөзбен айтқанда, халықаралық «ЭКСПО-2017» көрмесі қарсаңында пайдалануға берілетін стратегиялық нысан Еуропа мен Азия елдері арасында саудаэкономикалық, мәдени және ғылымитехникалық байланыс орнатуда коммуникациялық дәлізге айналатын болады. Гүлмира ШАРХАНҚЫЗЫ

Астананың мемлекеттік органдары қаланың әр шетінде орналасқандықтан, оларға жетем дегенше кемі жарты күн өтеді. Көбінде ұзын-сонар кезек те болады. Осындай себептермен көптеген азаматтардың, әсіресе, мүмкіндігі шектеулі қариялардың мәселелері шешімін таппай қалып жатады. Оның үстіне қарапайым адамдардың мемлекеттік және жекеменшік ұйымдардың басшыларына өтініштерін тікелей жеткізу мүмкіндігі бола бермейді.

– Қабылдау өткізу арқылы мемлекеттік органдар қарапайым азаматтардың мәселелерімен танысады. Есесіне қала тұрғындары өздерін мазалаған сұрақтарға жауап алады. Яғни, бұл – халық үшін өте пайдалы шара. Жиналған шағымдар бойынша үлкен анализ мониторинг жасалады. Әкімшілікпен бірлесіп шара қолданылады. Бізге келіп түскен өтініштердің ешқайсысы жерде қалмайды. Арыз-шағымдардың 80 пайызға жуығы оң шешімін тауып жатады, – деп атап өтті «Нұр Отан» партиясы депутаттық фра к циясының жетекшісі Гайдар Қасенов. Бүркіт НҰРАСЫЛ

ÒÅÊÑÅÐÓÄÅÍ Ê²Ð²Ñ ÒҮÑÒ² Т����� �������������� ������ ���� �������������� ������ ����������� А����� ������ ������� ������������ ��������� ���� ���� ����� �������. Ш��� ��������� ������ ������������� ����������� ��� ������ ����� ������ ������ �����, ���������� �������� ��� ������� ������������� �������. Жыл басынан бері Астана қалалық департамент тарапынан табиғи монополия нысандарына қатысты 40 тексеру жүргізілген. Оның 36-сы жоспарлы тексеру болса, қалған 4-еуі – жоспардан тыс тексеру. Тексерулердің қорытындысы бойынша, табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар туралы заңнамасын бұзу деректеріне қатысты 8 факті анықталған. «Барлық заң бұзушылықтар бойынша тиісті шаралар қолданылды. Анықталған заңсыздықтарды жою жөнінде 101 нұсқама берілді. Сонымен қатар, әкімшілік айыппұл салу туралы 14 қаулы шығарылып, 35 млн теңге мөлшерінде айыппұл салынды» дейді Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау комитетінің Астана қаласы бойынша департаменті басшысының міндетін атқарушы Жандос Ермағамбетов. Соңғы уақыттары бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнаманың бұзылуына байланысты тергеу-тексеру жұмыстары арта түскен. Тек өткен 6 айдың өзінде ғана келіп түскен жеке тұлғалардың өтініштері бойынша департамент тарапынан 19 нысанға қатысты жаңадан 10 тексеру тағайындалған. Бүгінге дейін бұл тексерулердің 10-ы толықтай аяқталып, нәтижесінде 8 іс бойынша нақты шаралар қабылданып, ел қазынасына 19 млн теңге көлемінде кіріс түскен. Бүркіт НҰРАСЫЛ

www.astana-akshamy.kz

№84 (3436) 23/07/2016

бұқаралық спорт

5

жүрмін. Жалпы 60 бала – менің қарауымда, – дейді ол. Спорт кешеннің бассейніне бір мезгілде 180 балаға дейін жүзуге болады. Бассейннің көлемі олимпиадалық стан­ дартқа сай: ұзындығы – 50 метр, ені – 30 метр. 10 жолақтың әрқайсысы 12 адамға жүзуге шақталғанымен, бала санының көптігінен бір жолақта 18 баладан жүзеді екен. Клубқа балалар 9 жастан бастап қабылданады. Ол жасқа дейінгі кішкентайлар ақылы түрде жүзіп, машықтанады.

– Тамыз айының аяғында жүзуге икемі бар балаларды жинап, клубқа қабылдаймыз. Олар бір айдың ішінде суда тұруды үйренсе, ынтасына қарай 2-3 айда толық жүзіп кете алады. Ал ерке, еріншек бала-

түгіл, жаттықтырушылардан көмек сұрап келетін үлкендер жағы да жетерлік. Балалар үшін де, ересектер үшін де айлық жаттығудың құны – 12 мың теңге. Бірақ бүлдіршіндерге қарағанда, ересектердің жаттығу сабағының уақыты екі есе аз. Жүзудің де қыр-сыры мол. Бұл жерге күреспен, бокспен айналысатындар келіп тұншығып қала жаздаған екен. Олар қанша күшті болғанымен, суда көп күш жұмсап, шаршап қалады. Ал жаттықтырушылар жүзу техникасымен қоса, суда өзіңді қалай сабырлы ұстау керектігін де түсіндіреді. Клуб директоры жүзудің балалардың өсіп-жетілуіне өте пайдалы екенін айтып, 10-12 жасар балалардың бойы ере-

лар жарты жылға дейін үйрене алмай жүреді. Кейбір ата-аналар ұл-қыздарын су спортымен кәсіби айналысу үшін емес, жай ғана жүзіп үйренсе екен деген ниетпен әкеледі. Балаларды төрт түрлі жүзуге баулимыз. Солардың ішінен су добы спорты командасына іріктеп аламыз. Алты жаттықтырушы жүзуді үйретумен айналысса, қалған алтауы су добын ойнауға шынықтырады, – дейді

сектермен бірдей екенін айтты. Оның ойынша, спорттың басқа да түрлерінде дененің белгілі бір мүшелеріне көп күш түседі, ал жүзуде тұла бойың түгел іске қосылады.

ЖҮЗДЕН ЖҮЙРІК ЖҮЗГІШТЕР

Күн ысып, жер қызған шілденің шағында ойын-сауыққа құмар балалар уақытының көбін жағажайлар мен бассейндерде өткізеді. Жазғы демалыстың бір қызығы – жүзумен әуестену. Малтумен машықтанғысы келетін жеткіншектер үшін қаламызда барлық жағдай жасалған. Солардың бірі елорда әкімдігіне қарасты «Астана» су добы спорт клубы бүгінде 500-ден аса баланы су спортына баулуда. Асулардан асқан «Астана» Бұқаралық спортқа баса мән берілген бас қалада осыншама баланың су добы спортымен айналысуы – жақсы көрсеткіш. Осы нәтижемен елорда – еліміз бойынша ең алдыңғы қатарда. Балалардың бұл ойынға жаппай бет бұруына осыдан 5 жыл бұрын ашылған «Астана» клубының ықпалы өте зор. Балапан кезінен бассейнге ден қойған балалардың қанатын қомдап, еркін жүзіп кетуіне көп көңіл бөлетін «Астана» су добы спорт клубы, сондай-ақ, еліміздің болашақ спортшыларын дайындап шығаруды көздейді. Осы уақыт аралығында клуб тәлімгерлері жасөспірімдер арасында өткен Қазақстан Рес-публикасы чемпионаттарында талай рет топ жарған. Сонымен қатар, халықаралық байрақты бәсекелерде де жұлдызы жанған. Биыл аталмыш клубтың командасы Челябі облысында өткен турнирде жүзден жүйрік шықты. Ал Астрахань қаласында өткен халықаралық жарыста 2002 жылы туған жүзгіштер 2-орын иеленді. Дәл осы команда жақында ғана Астананың туған күніне орай ұйымдастырылған ҚР Кубогінде көш басынан көрінді. «Астана» су добы спорт

клубының директоры Алмас Пошановтың айтуынша, 503 тәлімгердің ішінен жасақталған 6 команда ел біріншіліктеріне тұрақты түрде қатысып, жақсы нәтижелерімен көзге түсіп жүр. Осы уақытқа дейін командалар екі рет Қазақстан чемпионы атаныпты. Сәтін салса, астаналық командалар биыл 16 мемлекеттің судопшылары сынға түсетін Сербиядағы үлкен турнирге және Ресейдің Тула қаласында жалауын желбірететін халықаралық жарысқа қатысып, ел намысын қорғамақ.

Жайдары жаз жүзумен қызық Бүгінгі таңда «Астана» су добы спорт клубы орналасқан «Қазақстан» спорт кешеніне бас сұққан халықтың қарасы қалың. Ондағы заманауи талапқа сай дайындалған бассейн көпшіліктің көңілінен шығады. Аталмыш клубтың білікті жаттықтырушыларына «жүзіп үйренсін» деп балаларын әкелетін астаналықтар саны күн сайын артуда. Осында жұмыс істейтін 12 жаттықтырушының бәрі – жүзуден талай биікті бағындырған нағыз мамандар. Көбі кезінде су добы спортынан Қазақстан ұлттық құрамасында ойнаған. Солардың бірі Артем Осма-

нов – жүзуден спорт шебері, 2007 жылғы Универсиаданың чемпионы, 2005-2007 жылғы үздік спринтер.

– Клуб ашылғалы осы жердемін. Балалармен жұмыс істеген ұнайды. Оның үстіне жүзу – өзімнің сүйікті ісім. Сондықтан бұл жұмыс мені ешқашан жалықтырмайды. Шәкірттерімнің бәрі қабілетті. Еңбегім еш кетпей, 1998 жылы туылған балалардан

Әлия Жақсылық, Астана қаласының дене шынықтыру және спорт басқармасы, Бұқаралық спорт бөлімі басшысы: – Астанада балалардың спортпен айналысуына барлық жағдай жасалған. Бүгінде қалада 10 спорт мектебі мен 7 спорт клубы жұмыс істейді. Басқармаға қарасты бұл спорт мекемелерінің бәрінде жаттығулар тегін жүргізіледі. Ал, мүмкіндігі шектеулі жандар үшін «Қайсар» спорт клубы қызмет етеді. Оған қоса, «Право» қоғамдық қорында тіркелген 43 бала «Қазақстан», «Толқын» спорт кешендерінің бассейндерінде жүзуге мүмкіндік алды. құралған «Астана» құрамасы жасөспірімдер арасында ел чемпионы атанды. Қазір жазғы демалыс кезінде кішкентай балаларға жүзуді үйретіп

Алмас Пошанов. Оның айтуынша, таңертең сағат 8.00-ден ашылған бассейннен қас қарайғанша адам қарасы үзілмейді. Балалар

Қазір құрамада буын алмасып жатыр «Астана» су добы спорт клубының директоры Алмас Пошанов құрылғанына көп уақыт болмаған клубтан қанаттанған тәлімгерлердің әлі жоқ екенін айтты. Болашақта түлектерден бір топ жасақтау жоспарда бар екен. Елімізде су добы спорты­ нан жасөспірімдер арасында чемпионаттар ұйымдас­ тырылғанымен, ересектер арасында ешқандай турнир болмайды екен. Яғни, футбол клубтарының арасында өтетін чемпионат сияқты су добынан чемпионат Қазақстанда әзірге жоқ.

– Алдағы уақытта 9 өңірдің клубтарынан ересектер командалары шықса, ел біріншілігін өткізуге әбден болады. Бұл турнир Қазақстанның болашақ құрамасын жасақтауға да үлкен септігін тигізеді. Өйткені, еліміздің дәл қазіргі құрамасын жаңарту керек. Биыл су добынан Рио Олимпиадасында ел намысын қорғайтын команда қатыспайды. Егер ендігі төрт жылға дейін буын алмасып, жастар келсе, бұл мақсат та орындалады, – дейді Алмас Пошанов. Қазір су добынан Қазақстан құрамасы Таразда жаттығады екен. Жасөспірімдер құра­ масына елордалық клубтан 17 бала шақырылған. Орынбек ӨТЕМҰРАТ

6

№84 (3436) 23/07/2016

www.astana-akshamy.kz

ҰЛТ ҰПАЙЫ

ÌƏҢÃ²Ë²Ê ØÀÌØÛÐÀҚ: ßÑÑÀÓÈ ²Ë²Ì² ìåí ÀÁÀÉ ÆÎËÛ Қ���� ������������ ���� ����� ���� ��������������� ���� – М������� М����������. «М�� ������� ��� ������. А������ ������� ����������� ��� ��������� ������ ����. Б���� ����������, ������, ��� А������ ������� ���� ������, ������ ��������� ��������» ����� ������-�������� ������������� ��� ������� ������� ����� �����.

– Абайдың шығармашылығын зерттеп, Бауыржан Момышұлының жанында жүріп ер жеттіңіз. Халық руханиятының шамшырағы Яссауи ілімін де насихаттап жүрген ғалымдардың бірісіз. Осының барлығын қалай игеріп жүрсіз?

– Осыдан бірнеше жыл бұрын Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев оңтүстікте болып, ел зиялыларымен кез дескен кезде «Біздің рухани тірелер жеріміз – Яссауи, гуманистік тірегіміз – Абай, ал патриоттық тәрбие жайы сөз болғанда, Бауыржан Момышұлының батыр тұлғасына жүгінеміз» деген ойды ортаға салды. Біздің идеологтарымыз қаперіне алмаған осы тұжырымды мен таратып айтып берейін. Қазаққа ислам дінін дәстүрлі сенім салтымызға шақтап берген ұлы тұлғалардың бірегейі – Қожа Ахмет Яссауи. Яссауи ілімі мен Яссауи жолы ұлттық санамызда бірге өріліп келеді. Ол – тақуалық, рухани тазару, адам жаны туралы ілім, адамның арожданы, жеке тұлғаның жан дүниесі, өз болмысыңа үңіліп, жамандықтан безініп, кемелдікке жеткізетін ар ілімі. Қазақ руханиятының биік шыңы болған соң да, оның мұрасымен күрес сонау патша заманынан бері келе жатыр. Өткен ғасырда қаһарына мінген большевиктер де дінді мүлдем терістеп, жойып жіберуге тырысты. Санамыздағы атеизмнің уыты тарай бастағанда уаххабтар мен ислам дінін жамылғандар жиналып келіп, тағы да Яссауиді нысанаға алды. Неге бұлай?! Себебі, Қожа Ахмет Яссауи халықтың ұлттық салт-санасы мен дінді үйлестіре білді. Оның тұлғалық беделі мен ілімінің тартылыс күшінің мықтылығынан бүкіл түркі халқы Баба жолын жадында сақтап келеді. Қай заманда да халық оның басына құран оқып, кесенесін зиярат етті. Ал исламды жамылған жат ағымдарға салсаң, Яссауидің ілімін де, кесенесін де тас-талқан етіп, жер бетінен сыпырып тастағысы келеді. Өйткені, Яссауи тұрғанда өздерінің

пиғылының ешқашан іске аспайтынын жақсы біледі, қазақ халқының санасын торлап, ұлт ретінде жойып жібере алмайды. Алайда, неше жүз жылдар бойына жүргізілген патшаның шоқындыру саясатына атеизмнің зардабы қосылып, бүгінгі уахабтандыру еселеп соққанда, рухани тірегімізден айырылудың алдында қалып, өз қазығымызға қайта байланудың сындарлы сәті туындағанын сезінуіміз керек. САНАМЫЗДА ҚАҚПАН МЕН ТҰЗАҚ БАР – Ал бұл үдерістер қалай басталды?

– Алғаш рет патшалы Ресей біздің құнарлы жерлерімізді алып, ішкерілей енген соң, халықты алауыз ету үшін «сексеуіл әдісін» қолданды. Батыс Сібірдің генерал-губернаторы М.М. Сперанский патшаға хат жазып, «қазақ жерінде сексеуіл деген ағаш өседі екен. Шеге қақсаң кірмейді, балталасаң жарылмайды, ал өз-өзіне соқсаң, быт-шыты шығады. Қазақтарды дәл осындай әдіспен құрту керек» дейді. Ол кезде кіші жүзде сұлтан правительдер, орта жүзде аға сұлтандар билік жасады. Отарына алған елді келген беттен шошындырып алмас үшін оларға облыс көлеміндей биліктің шетін ұстатты. Және елдің дәстүрлі дін ағартушыларын ескермей, «указной» молдаларын қаптатып жіберіп, ислам дінін таратқансыды. Бұл – саясат еді, салғаннан ислам дініне қарсы шыққан жоқ, дінге ашық қарсылық көрсетуге халықтан ықты. «Сексеуіл әдісінің» жарқын белгісі – болыстық жүйе болды. Төрт би, төрт ауылнай, онбасы, елубасы бар. Болыстыққа кіретін он екі ауыл он екі рудан құралады, онда екі мыңдай түтін болады. Партиягершілік басталғанда, аш иттерге майлы сүйек тастағандай қазақтарды солай таластырып, біздің мінез-құлқымызды бұзды. Жақында Әлкей Марғұланның мұрағатынан шықты. «Таласып

босқа, жау болып досқа, қор болып құрып барасың» деп зарлаған Абай сол кезеңдерде патшаға телеграмма берген екен. Онда «Мына болыстық елді бүлдіріп жатыр, болыстық сайлаумен емес, генерал-губернатордың тағайындауымен бекітілсін» деп жазыпты. Оған патша өкіметі өлсе де бармайды. Оның себебі, бізді қасиетімізден айырып, тағыға айналдыру еді. Елдің игі жақсыларын араздастырып, бұқараны бір-біріне қарсы қойып, арам пиғылдары іске асып, халық санасының тұнығын шайқағаннан кейін бірден миссионерлік саясат басталды. Яғни, қазақтарды шоқындырып, орыстандыру тетігі іске қосылды. «Қазақ қалай орыстандырылды?» деген, кейінірек орыс тілінде шыққан «Совершенно секретно: тайны руссификации казахов» деген кітаптарымда сол тұстағы мұрағаттық құжаттармен дәлелдеп келіп, оны барынша әшкереледім. Бір қызығы, Кеңес үкіметі де қазақты шоқындырудың «кілтін» іліп әкетіп, интернационализмді күшейтеміз деген желеумен аралас мектептерін ашып тастады. Бұл – патшалық орыстузем мектебінің заңды жалғасы еді. Міне, содан бері бұл білім орындарында қазақ та емес, орыс та емес дүбара буын, шала қазақтарды даярлап келеді. Қазір елімізде екі мыңнан астам аралас мектеп бар. Соңғы екі министрге де хат жазып түсіндірдім. Аралас мектептер көбеймесе, азайған жоқ. Сірә, жанайқайым жетер жеріне жетпей жатыр-ау... Сұлтанмахмұт Торайғыровтың «Жеріне, елдігіне һәм дініне, құрылған талай тұзақ, талай қақпан» деп жырлағанындай, санамыздағы қақпан мен тұзақтан құтылудың қиындығын әлі күнге дейін сезініп отырмыз. Бұл – сөздің ретімен айтылып қалған жайт.

– Ал Абай дәуіріне келсек...

– Ұлы ақын халқының мінез-құлқының бұзылып бара жатқанын көріп, толық адам ілімін жасауға кірісті. Осы жерде Яссауи ілімі мен Абай көзқарасы бір арнаға құйылады. Түптеп келгенде, дәуірімізге дейінгі алтыншы ғасырдан Алып Ер Тоңға туралы жоқтау өлеңі біздерге жеткен. Сол кезеңде ахи деген аспанға көтеріледі. Онда ахилар қауымдасып өмір сүріп, өздері мен отбасынан артылған мал-дүниені

жоқ-жітікке таратқан. Ахилық культі көтеріліп кетті. Бұл парсы не араб сөзі емес, түркінің жомарт сөзінің өзі. Міне, 11 ғасырда толық кемел адамның көрінісі Тұран жерінде дүниеге келді. «Кемел адам» ұғымы араб түбегінде 12 ғасырларда пайда болды. Ал біздің бабаларымыз бір ғасыр бұрын бұл ілімді таратып үлгерді. Яссауи осы ілімді исламмен ұштастырып, әрі қарай дамытады. Ал Абай толық адамын бізге жеткізді. Оны Шәкәрім жалғастырып, кемелдіктің нұрлы сәулесі Мағжанның да жүрегіне құйылып еді. Ол ерте солды. Сөйтіп қазақтың рухани әлемінде Яссауи жолы үзіліп қалды. АБАЙ – АТЕИСТ-МАТЕРИАЛИСТ ЕМЕС, АБАЙДЫ ТАНУ КЕРЕК – «Абай – атеист-материалист емес, Абайды тану керек» деп айтқанымен, Абайдың жаңа қыры қияда тұрғандай көз жетер емес. Себебі неде?

– Тағы да тарихты таратайық. Яссауи хал ілімін жасады, пенделік кәмелеттігі деген қағидамен кетті. Ол «Iлiм екеудүр: жан мен тәнге басшы тұрар, Жан ғалымы хазiретiне жақын тұрар... Тән ғалымы залымдарға ұқсар-ермiс» деп жазады. Яғни, «Бұл дүние – жалған, адамды қызықтыратын тек о дүние, сол себепті бұл дүние емес, ана дүниеге дайындалу керек» дейді. Оның осалдау жері осы болды. Одан бөлек инсанаттың кәмалаттығы деген ұғым бар, «Құтадғу білікте» инсани кемелдігін бүкіл адамзаттың жетілуі туралы айтып, оның төрт ұстынын төрт адамның образы арқылы береді. Абай инсанияттың кәмәлаттығын қолдады. Абай «Екі дүниені де бірдей ұстап отыру керек» деді. Осылайша, кемел адам, толық адам – адамзаттың рухани дамуының биігі екендігін түсініп, Абайдың жұмбақ бейнесіне бұрыла бастадық. Абайды дінмен қабаттастырып алмасақ, ақынның жаңа бейнесі шықпайды. Сорымызға қарай, «Алланың өзі де рас, сөзі де рас» деген Абайды атеист-материалист етті. Енді Абайдың мұрасын қайтадан қарап, материализмнің жамылғысын сыпырып тастай алсақ, онда ақынның жүрегінен шыққан сөз «құлақтан кіріп бойды алары» да, жүрекке жетіп, жанымызды тазартары да анық. Сонда ғана кемтік жеріміз бітеліп, кемелдене түсеміз.

www.astana-akshamy.kz

№84 (3436) 23/07/2016

ҰЛТ ҰПАЙЫ 1923 жылдары басталып, алтын қазы ғымызды қара таяққа ауыс тыруға күш салған жоқ па?

– Ақын тұлғасын зерттеуде оның шығармашылығына деген біржақтылық Абай мұрасын тануға көп кедергісін келтірді. «Абайдың батысынан шығысы басым» деген Мұхтар Әуезовтің сөзі қаперге алынбаған себебі, 1949 жылы СОКП орталық комитетінің космополитизм туралы қаулысы шығады. Сонда «Батысқа бас игендерді де, шығысқа бас игендерді де талқандаймыз» деп өзінөзі, сайып келгенде орысты ұлықтауды мақсат етті. Абайдың шығысына тыйым салынды. Кейін Мұхтар Әуезовтің мұражайында жұмыс істедім, сол қаулыны білсем де, ақынның шығысын зерттеп, диссертация жаздым. Сегіз жыл қорғауға жібермеді, тек Горбачевтың қайта құрулары кезінде ғана қорғаудың сәті түсті. Халықтың санасын шайып жіберудің небір құйтырқы амалдарын бастан өт кер дік қой. Латын жазуын алғаннан кейін кімнің үйінде араб жазуы сақталса, «халық жауы» атанып, айдалды. Содан қазақ қолында бар барлық рухани көздерінен айырылды. Қазақ жерінде бірде-бір кітап қалмай, тек шетелдерден тауып жатырмыз. Оның бір бетін 20 доллардан сатып аламыз. Кере«БІЗДІҢ РУХАНИ ТІРЕЛЕР ЖЕРІМІЗ – ЯССАУИ, мет дүниелер шығып жатыр. ГУМАНИСТІК ТІРЕГІМІЗ – АБАЙ, Мысалы, ежелгі әдебиетті АЛ ПАТРИОТТЫҚ ТӘРБИЕ ЖАЙЫ СӨЗ БОЛҒАНДА, оқытқанда, Н.Келімбетов алты БАУЫРЖАН МОМЫШҰЛЫНЫҢ БАТЫР ТҰЛҒАСЫНА ЖҮГІНЕМІЗ». кітапты пайдаланады, біз оның қатарына жаңадан табылған 127 кітапты қостық. Осылайша біздің Құдай қаласа, Астана төрінде Абай- жазуға кірістім. Байқасам, бір айдан тану институты ашылады ма деп отыр- кейін басқа «Абайтану» оқулығы тарихи санамыз қалпына келіп жамыз. Абайтану биігі айшықталып, жарық көріпті. Парақтап көрсем, тыр. Табылған кітап тардың дені – жаңа қырымен халқына жақындай Абай туралы жазылған мақалалар қолжазба. Олар дін туралы, соғысу түседі деп ойлаймын. Абайтану- жинақталған, не оқулық, не хресто- әдісі, төрт түліктің бабы, адамның мінезшы ретінде осыдан бірнеше жыл матия емес, асығыс жазылған дүние. құлқы, қыздарды өсіру, бала тәрбиесі, бұрын жоғары оқу орындарының Ол ол ма, топтаманың тұсауын кесті. рудың шежіресі, қанның тазалығы ректорларына айта жүріп, алғашқы Ұйымдастырушылар «Сіз сөйлеңіз» деген мәселелерге арналады. Бұларды шетелдің он бір мемлекетін аралап жүріп курстың шәкірттеріне «Абайтану» деді. Не айтайын?! дәрістерін бастадық. Алдымен стуІлгеріде Сәбит Дөнентаев деген ақын таптық. 15 ғасырдың басында Шейх денттерге түсінуге қиын көрінген. болған. «Сарыарқада» редакторлықта Тарази Ахмет Құрбандат «Көркем сөз Сонда да, осы кезден бастап оқу жүргенде, бір жігіт драма жазып алып өнері» деген кітап жазыпты. Бұл – «Теке ректігін алға тарттым. Уақыт өте келіп: «Кеше жаздым, бүгін баса ория стихосложенияны» Еуропадан келе бұл жұмысымыз нәтижесін берді. ғой» деп Сәбеңді қолқаламай ма. Ол үш жүз жыл бұрын жазғанымыздың Жастардың рухани діңгегі бекіп, өзге «оқиын» деп алып қалады. Қайдан дәлелі. Мұхаммед Хайдаридің кітабында айтады: «Баласұғында ғалым көп, діннің шылауына алаңдамай, дәстүрлі тұшымды еңбек болсын. Сонда: Самарқандта он атақты ғалым бар, ал «Драма ма, құрама ма? діннің бастауларынан сусындады. мұнда оннан аса адам бар» дейді. Бұл Сөз осылай құрала ма? Абай мұрасы – дәстүрлі тәрбиеміздің не құпия, қайда сол кітаптар? Бұл – Сендей тауық балапанды, негізгі құралы екеніне көзіміз жетті. Бір-ақ күнде таба ала ма?» деп Дөнен- арғы тарих, бергі заманда «зар заМұндай нәтиже қуаттандырмай тұра ма?! Орта мектептің бағдарламасына таев әзер құтылыпты. Біздің ғұламалар ман» ақындарын «реакционный» деп да 34 сағат қосылды. Содан «оқулық бір-ақ күнде Абайтану деген білімді туа қарады. Керісінше, қазақты шоқындыру үшін қысым жасап жатқанда, зар заман жазыңыз» деген тапсырыс түсті. салады» дедім.

– Жалпы, Абайға қарсы майдан ақындары діни қиссаларды төпеп жазып, Біссіміллә деп «Абайтанудан» оқулық

7

оны халық арасында насихаттап, удың бетін умен қайтарып отырды. Олардан 140 ақын бар. Енді олардың мұрасын да зерттеуіміз керек. Соның бәрін қайтадан жариялап, халыққа жеткізу – міндет. Біз рухани жолға, бабаларымыздың жолына қайта түсуіміз керек. Тарихи жадымыздан күштеп айырып, осынша мұрамызды жойып жіберіп, «надан, сауатсыз, ештеңе білмейді» деп бізді сендірді. Ұлтта тарихи жады мен тарихи сана болады. Тарихи жад – бүкіл халықтың білген дүниесі, жинаған тәжірибесі. Орыстың Николай Гродеков деген генерал-губернаторы бар, орыстың тарихи санасын қалыптастыру үшін алыс жерде бір жылтыраған жатқан нәрсе болса, соны жинау үшін барын саламыз дейді. Олар жылтыраған қиқымына дейін жинайды, біз қапшық-қапшық рухани қазыналарымызды жинап жатырмыз. Оның қаншасы құрып кетті.

– Сонау патшалық заманнан бастап қазақ халқын жығып беруге күш салғандар нені көздеді?

– Түркі халықтарының жон арқасы – қазақ ұлты. Сол кезде қалың қазақ жұртына жау тимесе, санымыз миллиондап артар ма еді?! Ғасырлар бойына сынақтың астында келеміз. Бірақ, сынған жоқпыз. Бала күнім Арыс өзенінің жағасында өтті. Жаз болса сол, өзеннің жағасы қызыл майдан болатын. Үстем ұлттың балалары жиналып, бізді ұрып-соғып, суға жолатпайтын. Кейде қол жинап келіп, оларға тұтқиылдан тиіп, ойран саламыз. Ақыры орта жеңді, өзен-көлімізге өзімізді жолатпайтын өзге ұлттың баласына жығып беріп, шовинизмді «интернационализм» деп бүркемелеп, еріксіз оны «бауырым» дедік. Сөйтіп жүріп есейдік. Жасымда анам «Құдай бар» деп санама құятын. Мектепке келсем, басқаша. Ақыры, мектеп жеңді. «Құдай жоқ» деп жүріп пионер болдым, құдайсыздардың қатарында болып, комсомол, партияда болдым. Сөйтіп жүргенде Баукеңнің тәрбиесіне түстім. Надандығымнан ұялып іздене бастадым. Көкірек көзім ашылып, ақ пен қараны ажыратып, халқымның рухани дүниесін ойлап, қам жедім. Арыстың жағасындағы шайқас әлі аяқталған жоқ, өмір бойына жалғасып келеді. Есейе келе олардың қатарына тоғышарлар мен тойымсыздар, табанының бүрі жоқ алаяқтар қосылды. Мұндайда Құтадғу Біліктің «ақылдылардың жауы көп болады» деген сөзі есіме түседі. Менің де жауым – надандық. Әлі де «Абайтану» оқулығын жазып, халқымның рухани азығына айналдырып кетсем деген ойым бар. Елорда төрінде Абай институты бой көтерсе, ол да қазақ руханиятының жеңісі. Сұлтанмахмұт айтқандай: «Сондай-сондай замандар өткендігін қазаққа әдебиеті айтып берген». Әдеби мұрамыз арқылы орта ғасырдың жылнамасын ұлық жыраулардың, ақын-жазушылардың шығармалары арқылы жазып шығу да көкейде жүрген бір арман... Сұхбаттасқан: Айгүл УАЙСОВА

8

№84 (3436) 23/07/2016

www.astana-akshamy.kz

шағын және орта бизнес

Алдымен бизнес-идея керек Кез келген кәсіпті ашуға, ең алдымен, бизнес-идея керек. Жобаңыздың қолжетімділігін бағалау үшін салаға қатысты жан-жақты ақпарат жинаңыз, тілдесу арқылы кәсіпкерлердің тәжірибесіне көз жүгіртіңіз. Нарықтың қажеттіліктерін саралаңыз. Әзірге бұл бизнес ашсам деген

КӘСІПКЕРГЕ КӨМЕК КӨП

Бизнес-жоспарды дайындау ұзақтығы Жалдамалы жұмыс әлде жеке кәсіп? Біреуге қызмет еткіңіз келмесе, шешім оңай – өз ісіңді ашу. Ал, бизнес бастаушыларға елімізде қолдау әр кәсіптің ерекшелігіне, жеке кәсіпкердің көп. Мемлекет жеке кәсіпкерлердің жолын ашып, бизнес алаңда еркін ізденімпаздығына байланысты. Ең көбі – жүруіне бар жағдайды жасап келеді: ақпараттық көмек, құжаттарды бір ай уақытты алады екен. кедергісіз рәсімдеу, жеңілдетілген несие... «Бұл жәрдемге кімдер лайық? Бизнесті қалай бастау керек?» деген сұрақтарға жауап іздеп көрдік. Назгүл кәсібін қалай дөңгелетті? Бізге күні кеше Астана қаласы әкімдігінің ниет қана. Оны жүзеге асыру қолыңыздағы келген өңіріндегі кәсіпкерліктің даму жанындағы Астана қаласының үдемелі мүмкіндіктерге байланысты. Яғни, қаражат деңгейі мен инвестиция тартуға болатын индустриалық дамуы бойынша Өңірлік сомасы. Шағын бизнес үлкен ақшаны қажет маңызды саланы анықтауға мүмкіндік үйлестіру кеңесінің оң шешіміне ие етпейді. Алғашқы салымға жағдайыңыз беретін Кәсіпкерлікті дамытудың өңірлік жетіңкіремесе ше? Бұл жағдайда картасы белсенді жұмыс істеп тұр. Ол болған жас кәсіпкер Назгүл Әжібаевамен кәсіпкерлер банктердің көмегіне жүгінетіні жерден Қазақстанның 14 облысы мен тілдесудің сәті түсті. Назгүл Кәсіпкерлерге қызмет көрсету белгілі. Бизнес-жоспар арқылы банкке республикалық маңызы бар екі қала – орталығында әзірленген бизнес-жоспажобаңыздың тиімділігін дәлелдеу керек. Астана мен Алматының экономикалық рын сәтті қорғап, кәсібін дөңгелету үшін Алайда несиенің пайыздық көрсеткіші әлеуеті, табиғи минералдық ресурстары, «Даму» қоры арқылы банктен 5 жылға 10 өте жоғары, оны төлеуге енді ғана ісін логистикалық мүмкіндігі, өнімді өткізу миллион теңге көлеміндегі несиені алып ашқалы отырған кәсіпкердің қалтасы нарығы туралы толыққанды ақпарат алуға отыр. көтере бермейді. Кепілдік беру мәселесі болады. Түсінік үшін маңызды деректі еске тағы бар. Осы ретте «Бизнестің жол картүсірелік. «Бизнестің жол картасы Кіріс-шығыс есептеледі тасы – 2020» бағдарламасы кәсіпкерлердің – 2020» бағдарламасы бойынша ісін – «Бизнес ашқым келеді. Бірақ немен еңсесін тіктеп, қадамын нықтай түседі. жаңа бастаған жас кәсіпкерге 20 млн Бизнесті қолдау мен дамытудың бұл айналысатынымды білмеймін. Маған теңгеге дейін кредит беріледі. Бұл жердегі бірыңғай бағдарламасы Елбасы Нұрсұлтан жоспар жазып беріңізші» дейтін адамНазарбаевтың «Жаңа онжылдық – жаңа дар сирек кездеседі. Әдетте мұнда нақты үлкен қолдау – кредит сомасының 85 экономикалық өрлеу – Қазақстанның бір идеясы бар, сүйікті ісін табысқа ай- пайыздық кепілдік мөлшерін мемлекет өзі жаңа мүмкіндіктері» атты Жолдауы налдыруды қалайтын азаматтар келеді. төлейді. Жастардың кәсіпкерлігін қолдау мен Қазақстанның 2020 жылға дейінгі Сапалы бизнес-жобаны жазуға мұндағы бағытында, жастарды бизнеске көбірек жалпыұлттық даму жоспарын іске асыру маркетингпен айналысатын мамандар тарту мақсатында Астана қаласы әкімдігі көмектеседі. Ал, жазуға, есептеуге кіріспес мен «Даму» қоры іске қосқан «Astana үшін әзірленген болатын. бұрын кәсіпкердің қолында біраз мәлімет – ZhasStart» бағдарламасына 29 жасқа Кәсіпкерлер палатасы бағдар береді Елордада шағын және орта бизнес нысандарының саны біршама Аталмыш бағдарлама аясында елорартып, 105 мыңға жуықтаған. Бұлардың 70 мыңнан астамы – жеке дада ақпараттандыру, қаржыландыру кәсіпкер, 28 мыңнан астамы – шағын заңды тұлға ретінде тіркелгендер. сияқты қолдаудың түр-түрі қарастырылған Қалғандары – жеке шаруа қожалықтары. Қазірдің өзінде шағын және ауқымды жұмыстар атқарылады. Соның орта бизнес Астана экономикасының негізгі тірегіне айналған. Өйткені, бірқатарын ұйымдастыратын Астана оның қосымша құнның жиынтық үлесі қала экономикасының жалпы қаласы Кәсіпкерлер палатасына жол көлемінің 60 пайызынан асып отыр. тарттық. «Бизнес бастағысы келетін азаматтар үшін Кәсіпкерлерге қызмет көрсету болу керек. Не ашқалы жатыр? Қай жер- дейінгі жас кәсіпкерлер қатыса алады. Тағы орталығы тегін жұмыс істейді. Былтыр 2 ден? Қандай құрылғылар, материалдар бір артықшылығы – кәсіпкер бар-жоғы 7 мыңға жуық астаналыққа көмек көрсетілсе, керек? Өзінің табысын қалай елестетеді? пайыздық жылдық мөлшерлеме көлемінде жыл басынан бері 1300-дей адам келіп Ал, біздің қызметкерлер бұл істің кіріс- несие ала алады екен. Бұл бағдарлама үлгерді. Ұсынатын қызметтер әр алуан: биз- шығысын есептейді. Мәселен, егер бұл франшиза тартуға, ритейлдік желілерді нес-жоспар құру, бухгалтерлік көмек, веб- сауда болса, табысқа жету үшін күніне (супермаркеттер, гипермаркеттер), сайт ашу, құқықтық қызмет көрсету» дейді қанша тауар сату керектігін, мемлекет бұл қоғамдық тамақтану пункттерін дамытуға Астана қаласы Кәсіпкерлер палатасының бизнестен қаншалықты пайда көретінін, және модернизациялауға арналған жоэкономикалық сұрақтар бойынша ди- несиеге берілетін ақшаны дұрыс жұмсау баларды қаржыландыруға бағытталған. ректор орынбасары Алмат Жүнісов. сызбасын, тағы да басқа көптеген маңызды Бірақ ешқандай салалық шектеулер де Оның айтуынша, бүгінде еліміздің кез мәселелерді анықтап бередіө, – дейді Алмат қарастырылмаған. Мұндай үлкен жеңілдіктерге ие Жүнісов.

болған астаналық Назгүл Әжібаеваның қуанышында шек жоқ. Жас кәсіпкер комиссия алдында кондитерлік дәмхана ашу жөніндегі жобасын таныстырған. Бұдан үш ай бұрын бұл бастамасы – пісіп жетілмеген идея еді, қазір болашағы бар жеке кәсіпкерлік. Бизнес хоббиден басталған. Дәмді дастарқан дайындауды жаны сүйетін Назгүл былтыр кондитерлік курсынан өтіп, түрлі тәттіні әзірлеудің сырын меңгерген. Бұл өнерін көршілері жоғары бағалап, торт, тәтті бәліштерге тапсырыс бере бастаған. Кейіннен кейіпкеріміз «Инстаграм» әлеуметтік желісіне тіркеліп, онда өз өнімін жарнамалайды. Тапсырыстың көбейгені сонша, Назгүл бәрін бір өзі жасауға үлгермейді. Содан оған кулинария ашу туралы ой келеді. «Бір күні теледидардан «Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасы ұсынатын жеңілдетілген несие туралы роликті көріп қалдым. «Қай жерде саламын деп ғимаратты жалға алмаймыз. Бос пәтерім бар. Соған ремонт жасап, кафе етейік» деген ұсыныс айттым отбасы жиналысында» дейді ол. Кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталығына барып, идеясын түсіндірген соң, мамандармен бизнесжоспар жазуға көшеді.

– Бизнес-жоба бойынша жетекшім Назгүл Қарашаш бес жылдық салығымды есептеп берді. Шығынға батпас үшін күніне 73 бәліш сату керектігін айтты. Құрылысшыларды шақыртып, жөндеу жұмыстарының қаншаға шығатынын білдім. Өзіме керек ас жабдықтарын да тауып, бағасы жөнінде келістік. Нәтижесінде кондитерлік кәсіпорын ашуыма 10 миллион теңге керектігі мәлім болды, – дейді Назгүл. Бұл бизнесті отбасылық деуге де болады. Кәсіпкерліктің иесі 29 жасқа толмаған інісі Жалғас Әжібаев екен. Ол туған әпкесінің бастамасына сеніп, қолдау көрсеткен. Бизнес-жоспарды «Даму» қоры мақұлдап, кепілдік беруге келіскен соң, банк кәсіпкерге несие беру шарттары туралы хат жолдайды. Соңғы әрі шешуші сәт – Өңірлік үйлестіру кеңесінің келісімі. Жас кәсіпкерлер қалалық әкімдіктегі Өңірлік үйлестіру кеңесінде капкейкке дигустация өткізді. Жобаның тиімділігін дәлелдеп, оң шешімге қол жеткізді. Мәдина ЖАҚЫП

www.astana-akshamy.kz

№84 (3436) 23/07/2016

ӘЛЕУМЕТТІК ЭКСПЕРИМЕНТ Т����� ЮНИСЕФ ��������� Г������� ���������� ����������� �������������-��. О��� А��� ���� ��������� ����� ���������� ������ �������, ����� ���� ������ �������� ���-������� ������� ��������, �������� ������ ��������. А������ ���������� ��������� А����� ����� �������, «А����� �������� ��? Ә��-����� �����?» ��� ����� ������. Ө���������, ������ �������� ��� ��� ��������� ����������� �������� ��������� ���������, ������ ������� �����. Т����, ������ ������� ��������� ������� ���� �� ��������. О������� ������������ ������ ������� ����� ����� ������ ������� �������� ��������� ������ ������.

қолына ұстағаны сол еді, әлгі әйелдердің ішіндегі жастауы қабағын түйіп, «орнына қой» дегендей рай танытты. Айтқанын орындаса да, сол тұстан қозғала қоймаған Елдананы оқты көзімен бір атып, келіншектер орындарынан тұрды. Балаларын жетектеп,

9

зы дауысқа байланысты. Ал әңгімелесушінің нақты не жайлы сөйлеп жатқаны бар болғаны 7 пайызға ғана әсер етеді. Яғни, сіз қалдыратын әсердің 93 пайызы сіздің айтарыңызға мүлдем қатысты емес, – деді маман. Солайы солай-ақ болсын де-

ÀÄÀÑÒÛҢ ÁÀ, ÁÀËÀҚÀÉ? Жоғарыдағы жайт бізге де ой салып, дәл сондай әлеуметтік эксперимент жүргізуді жөн санадық. Кейіпкер ретінде елордалық балабақшаның тәрбиеленушісі Елдананы таңдап алдық. Төрт жасар бүлдіршін пысықтығымен әрі қағілездігімен басқалардан ерекшеленіп тұрған еді. Оның бұл қасиеті бейтаныс ересектермен сөйлесерде көмектесетінін түсіндік. Әуелі Елданаға көк түсті әдемі сарафан кигізіп, «Керуен» сауда-ойын-сауық орталығының алдына әкелдік. Кешқұрым шақ болғандықтан, әрі-бері өткен жүргіншілер көп екен. Біреуміреу күдіктеніп қалмас үшін фототілші екеуміз алысырақ жерге барып бақылауға көштік.

Әдепкіде Елданаға онша ешкім көңіл бөле қоймады. Сірә, ата-анасымен бірге қыдырып жүрген шығар деп мән бермесе керек. Алайда шамамен жарты сағаттай уақыт өткенде, қаршадай қыз баланың жалғыз жүргеніне алаңдап, бірді-

екілі кісі жөн сұрай бастады. Біздің негізгі миссиямыз жұртшылықтың Елданаға назар аударатынын не аудармайтынын анықтау ғана болғандықтан, кейіпкерімізге «Әке-шешем анау жерде отыр деп айтасың» деп үйретіп қойғанбыз. Алдын ала келісілген сценарий бойынша ол бөтен адамдарға жақындап, орайы түссе әңгімелесіп көруі тиіс. Тіл алғыш Елдана сәлден соң ағаш орындыққа жайғасқан қос бойжеткеннің жаны-

Ендігі кезекте рөлді ауыстыруды шештік. Дереу кейіпкерімізді жұпыны киіндіріп, бет-аузын кір-қожалақ қылып бояп, халықтың ортасына жібердік. Адамдар тарапынан ә дегеннен таңданыс болмасын білдік. Сонда да әліптің артын бағып, үнсіз тостық. Арада қырық минуттай уақыт өтті. Бульвар бойымен әрліберлі жүріп, кейде фонтанның жиегіне аяғын салбыратып отырып, ойға шомған Елдананы ешкім елемеді. Мүмкін

ЖАҢА АДАММЕН БЕТПЕ-БЕТ СӨЙЛЕСКЕН АЛҒАШҚЫ 30 СЕКУНДТА СОЛ КІСІ ТУРАЛЫ ҚАЛЫПТАСАТЫН ӘСЕРДІҢ 55 ПАЙЫЗЫ СЫРТ КЕЛБЕТКЕ, 38 ПАЙЫЗЫ ДАУЫСҚА БАЙЛАНЫСТЫ. АЛ ӘҢГІМЕЛЕСУШІНІҢ НАҚТЫ НЕ ЖАЙЛЫ СӨЙЛЕП ЖАТҚАНЫ БАР БОЛҒАНЫ 7 ПАЙЫЗҒА ҒАНА ӘСЕР ЕТЕДІ. ЯҒНИ, СІЗ ҚАЛДЫРАТЫН ӘСЕРДІҢ 93 ПАЙЫ ЗЫ СІЗДІҢ АЙТА РЫҢЫЗҒА МҮЛДЕМ ҚАТЫСТЫ ЕМЕС.

на барды. Арулар да сүйкімді бал дырғанның қылықтарын қызықтап, бірден шүйіркелесе кетті. Қысқасы, біз күткен үміт ақталды. Адамдар шынында да Елданаға мейіріммен қарап, сөзге тартып, жұмсақ сөйлесті.

жандарына жақындаса назары түсер деп, бүлдіршінге ағаш орындыққа жайғасқан кісілерге қарай жылжы деп ымдадық. Біз нұсқаған адамдардың маңында екі-үш бала ойнап жатыр екен. Кейіпкеріміз біреуінің қасына келіп, ойыншығын

ұзап бара жатқан олардың соңынан біздің бүлдіршін аңырып қарап қалыпты. Бұдан соң Елдана адамдармен бірнеше мәрте әңгімелесуге оқталып көрген еді. Бірақ одан еш нәтиже шықпады. Ересектер оны естімегендей кейіп танытып, сырт айналды. Тек жалғыз апа ғана «Анаңа бар, сені жуындырсын. Үстің кір-кір ғой, қызым!» деп жанашырлық танытты. Грузиядағы экспери мен ттегідей жұртшылық тарапынан тым үлкен дөрекілікке кезікпесек те, тұрғындардың киімі жұпыны балаға деген тым селқос көзқарасы қарнымызды аштырды. Мұның себебін астаналық психолог Мәриям Баймырзаевадан сұрағанымызда, маман мынадай қызықты статистикасын алға тартты.

– Негізінен жаңа адаммен бетпе-бет сөйлескен алғашқы 30 секундта сол кісі туралы қалыптасатын әсердің 55 пайызы сырт келбетке, 38 пайы-

лік. Әйткенмен, бұл теорияның тіп-титтей балдырғандарға да жүретінін білгенімізде қатты қынжылдық. ЮНИСЕФ өкілдерінің айтуынша, кедей отбасыдан шыққан балалардың бес жасқа толмай қайтыс болып кету ықтималдығы орта тұрмыс кешетін бала ларға қарағанда екі есе жоғары екен. Егер жағдай осы қалпынан өзгермесе, 2030 жылға дейін әлемде 69 миллион сәби шетінейді, одан бөлек 167 миллион бүлдіршін кедейшілікте өмір сүреді. Жанымызға демеу болатыны, 1990 жылдан бері аталмыш мәселеге байланысты ахуал едәуір жақсарыпты. Мәселен, қазіргі таңда дүние жүзінің 129 елінде ұл бала мен қыз баланың мектепке қолжетімділігі бірдей. Алайда әлі де 124 миллион бала бастауыш және орта білімге мұқтаж екен. Ботагөз МАРАТҚЫЗЫ

10

№84 (3436) 23/07/2016

www.astana-akshamy.kz

ӘЛЕУМЕТ

Т��� ����� ������ ����� – �������� ��� ��� ������� ���� ����� ������� �������.

ÑÀҒÛÍÄÛÐҒÀÍ ÑÀÐÛ ҚÛÌÛÇ Бүгінде бие байлап, қымыз баптап, шаруа жайын білгендер азайып барады. Берекелі сусынды сағынғанда базарға барамыз. Өкінішке орай, нағыз қымыздың ширегіне де келмейтін сусынды ішуге мәжбүрміз. Бір жылдары базардан сатып алған ащы қымызды іше-іше асқазанымды ауыртқаным бар. Емдік сусынның кеселге айналуына не себеп болды? Алдымен, алыс ауылдардан қымызды қалаға жеткізуде кінәрат бар. Күннің ыстығында ашыған қымызды ашуын басып, тұшытатын технологияны қолдануды сатушылар қаперіне ілмейді. Оларға қымыздың тез сатылып кеткені керек. Пайдасына қызыққандар қымызға су құйып та қулығын асырғысы келеді. Содан қымыздың қадірі кетеді. Бабымен жасалған дәмді қымыз ішіп тұшынбаған адам екінші қайтып қымызға беттемейді. Алда-жалда тойларда қымыз ұсынса, үрке қарап, сүйікті асты сіміріп ішпейтініміздің бір себебі осында жатыр. Арақ-шарапсыз той өткізудің бір амалы қымызды лайықтап насихаттай алмай жүрміз. Ішімдіксіз өтпейтін тойларда дастарханға қымызды да қоса қою үрдіс алып келе жатса да, сары қымыз арақтан басып озған жоқ. Қымыздың бағасының қолжетімді болуының да маңызы бар. Әрине, адал астың тым арзан болуы мүмкін де емес болар. Дегенмен, қала бюджеті тарапынан сусын өндірушілерге қолдау көрсетіп, шаруашылықтарын түзеудің жағдайын жасаса, емдік қасиеті бар берекелі сусын ауызымызға тиер еді. Әзірге оны ескеріп жатқан ешкім жоқ. Содан да оның қадірін біліп, өсіп келе жатқандар аз. Демек, бүгінгі күнде қымызды көптеп өндіріп, болашақ ұрпақты шетелдің емес, төл сусынымызға телімесек, қымызға сұраныс та азайып, бұл кәсіптің дамуына кері әсері тиеді. Бас қаламыздың туристік әлеуеті де артып келеді. Жаңа ғасырдың әсем қаласының көркіне сай болып, нағыз қазақы дәмін брендке айналдыру үшін көп жұмыс істеу керек. Сейілбек УСИН, Ұлы Отан соғысының ардагері

ÆÅÐÀÑÒÛ ÆÎËÛÍÄÀҒÛ ÊҮÍÊӨÐ²Ñ Қ�������� ������� ������� ��� ��� ����. «Ш������» ���������� ������ ��� «Ә���» ������ ������ �������, К������� ��������� К�������-Х���� ������, Р��������� ������������ ���� «Х�� Ш����» ��������� ������� ������� ���. К������ ���������� ���� ������ �������� ������ ��� ���� ����������� ��� ������������ ������ ���������� ��������� ������ ����� ����� ������. Соңғы жылдары ашылған «Хан Ша- әртістердің өнерін тым қораш етіп, жерастыр» алдындағы жерасты жолы – ең ты жолдарындағы көше музыканттарымен қолайлы өткел деп айтуға болады. Халық- теңестіргендей әсер қалдырады екен. тың ең көп баратын әрі қала қонақ- Одан қалды, өнердің бәсін тым төмендетіп тарының да бас тіреп келетін жері. Жер- жіберген жоқпыз ба?! асты жолынан мін таппадық. Дегенмен, Дегенмен, өнерпаздардың дені «Шапаалдағы уақытта оны бас қаламыздың ғат» базарының жерасты жолында келбеті мен астаналықтардың да тыныс- екен. Осында Сәдуақас, Дима есімді тірлігін білдіретіндей көркем безендіруге баяншы жігіттерді кездестірдік. Олар мән берген жөн сияқты. Бұл жерде турис- күніне бір мыңнан бес терге арналған ақпараттық нысандар мың аралығында табыс орнатылса да артық емес. тауып тұратынын жаЖерасты жолдарының бәрі жайлы әрі сырмады. Тіпті, өнерқауіпсіз емес деуге болады. Тар пішілген паздардың жанына үйіРеспублика даңғылының басындағы ріліп, «қазақтың бір және Кенесары көшесіндегі жерасты әнін айтшы» деп өтініш жолдары осы санатқа кіреді. Одан өту айтатындар да жоқ үшін көлбейлеп емес, құлдилап түсетініңіз емес. Ондайда Сәдуақас аздай, сатыларының ені тар себепті, гармонын аңыратып қиғаштап адымдамасаңыз, сырғанап ке- жіберіп, қазақтың әнтуіңіз әбден мүмкін. де рі не басады. Ал, Ал Конгресс-Холл түбіндегі жерасты орыс классиктерін өткелінің тазалығында еш мін жоқ, күндіз- тың дағыңыз келсе, түні шамдары жанып, жарқырап тұрады. Дима гармонын қолға Бұл жер көше мәдениетінің белсенді алады. Ол – әуесқой өкілдері – жастарға да ұнайтын сияқты. әнші. Музыкалық білімі Мұнда әуесқой өнерпаздардың гитара жоқ. Жас өреннің жол тартып, сазды аспаптарда ойнап, өздерін бойында ән салып нан де, өнерін де көрсетіп тұрғанын жиі тапқысы келсе, ол да өз байқаймыз. таңдауы деп әрі қарай Үлкен концерт соңғы кездері жер ас- жылжыдық. тында емес, Конгресс-Холдың алаңында Осы жолдың өткеөтіп жүр. Астана қаласы Мемлекеттік лін де өріктің сүйегін академиялық филармониясы музы- үйі ріп отырған «құканттарының ашық аспан астында өнер малақ шыларды» да, көрсетіп, халық алдына шығуы құптарлық қазақтың ұлттық киімін бастама шығар. Бірақ, әдемі әуенді ағылып киіп алып, домбыражатқан көліктердің шуы тұншықтырған сын құшақтаған «әртіс концертте не мән бар?! Академиялық әйелді» де кездестірдік.

ØÐÅÊÊÅ ҚÀÐÀÏ ҚÀËÄÛҚ ÏÀ? М������, ����� ���� ��������� ��� ������ ���. О� – А������� �����, «Б���������» �����, «Х�� Ш������» �����, Е������ ����� ������� ����� ������. Ө���� ��������� ������� ������ ����������� ����� ����, ������ ���������. О�� ��� ����� ��������� ���� ���������� ������������� ��������� ��� ��������� �����. Алғашқы күндері Есілдің жағалауы мен Орталық бақта сейілдесе, мұражайларды да аралап танымын көтерді. Кешкісін кинотеатрға барып, шетелдің мультфильмін тамашаладық. Бір қызығы, фильм басталмас бұрын, он минуттай басқа елдің кино туындыларының жарнамасын берді. Өзіміздің кино өндірісіміздің артта қалғаны осындайда білінеді. Жат сананы қаймағы бұзылмаған ауылдың баласының санасына сіңдіріп, өзгеше ойлауға осылайша «атсалыстық». Өзге елдің ертегілерінің кейіпкерлерін насихаттауда алдымызға жан салмайды екенбіз. Ойын-сауық орталықтарында балалар қиялына тамызық болатын ұлттық белгісі

бар нышан жоқ. Бейне бір басқа елдің ертегі әлемінен келгендей. Ол аздай, «Думан» ойын-сауық орталығында қызғылт түсті суасты құбыжығы орысша сайрап тұр. Ал қонақтарым қайда келгенін білмей аңтарылды. Ойын-сауық орталықтарынан өз ге мәдениеттің қыспағын сезінген жиендерімнің «Бәйтеректі» көргендегі сәттерін айтсаңызшы! Балақандардың бұл шаттығы Отанына деген сүйіспеншілікке Нарима МҰХАМБЕТАЛИНА, Астана қаласының Мәдениет, мұрағаттар және құжаттама басқармасы басшысының орынбасары: – Қаладағы ірі ойын орталықтарының безендірілуіне жеке меншік иелері жауап береді. Дегенмен, балаларға тартымды етіп ойын алаңдарына ұлттық ертегі-аңыздардың кейіпкерлерін қойса, жақсы-ақ болар еді.

Ерсілі-қарсылы өтіп жатқан жұрт «ұлттық киімді киіп алып, қол жаятындай не басына күн туды?» дегендей қабақ танытатын сыңайлы. Мен де солай ойладым. Алайда айтысып абырой таппасымды біліп, жердің бетіне жетуге асықтым. Байқағанымыз, жерасты жолында да күн көріп жүргендер жетерлік екен. Кейбіреудің өмір сүру үрдісі солай қалыптасқандықтан, оны жоққа шығара алмайсыз. Күтімі кем «Шапағаттың» жерасты жолының қос жақтауын қаптап, шамын жағып жарқыратып қойса, бұл көріністер көзімізге ерсі көрініп, ал өткелден өту көбімізге қорқынышты болмас еді...

Бетті дайындаған: Айгүл УАЙСОВА айналатыны сөзсіз. Өз елінің, өз жерінің ұлттық бояуын бойына сіңіру үшін Астанадағы кейбір ойын-сауық орталықтары менеджерлері ешқандай іс жасап жатқан жоқ. Жеке иеліктегі болса да, олардың ұсынатын қызметі ұлттық болмысымызға сай болуы керек. Жас сәбидің Астанадағы күндерінің өшпейтін әсерін қалдыру үшін ойын алаңдарын көркем безендіруде, мәдени шаралары ұлттық мәдениет негізінде болуын қадағалау керек. Қазақы санамызға жат нәрсе деп үлкенді-кішілі мультфильм кейіпкерлерін айтар едік. Қалқалайтын басқасы болмаған соң, Шрек, Фиона сияқтылардың тасасында тұрып суретке түседі. Ауылдың баласы Астанаға келіп, өзге мәдениеттің ұшқынын көргенде, ділінде сызат пайда болады. Демек, балалардың демалысын өткізуге қатысы бар барлық мекемелердің, орталықтардың «космополиттік» маскасын алып тастап, қазақы санамызға жақындату қажет деп ойлаймын.

www.astana-akshamy.kz

№84 (3436) 23/07/2016

ресмиет

Астана қаласы мәслихатының ШЕШІМІ

Астана қаласы

24.06.2016

№34/7-VI Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі Астана қаласының әділет департаменті Нормативтік құқықтық акт 2016 жылғы 15 шілдеде нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №1039 болып енгізілді

«Астана қаласында әлеуметтік көмек көрсету, оның мөлшерлерін белгілеу және мұқтаж азаматтардың жекелеген санаттарының тізбесін айқындау қағидасы туралы» Астана қаласы мәслихатының 2014 жылғы 27 маусымдағы № 250/36-V шешіміне өзгерістер енгізу туралы Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы, «Құқықтық актілер туралы» 2016 жылғы 6 сәуірдегі заңдарына сәйкес, Астана қаласының мәслихаты ШЕШТІ: 1. «Астана қаласында әлеуметтік көмек көрсету, оның мөлшерлерін белгілеу және мұқтаж азаматтардың жекелеген санаттарының тізбесін айқындау қағидасы туралы» Астана қаласы мәслихатының 2014 жылғы 27 маусымдағы № 250/36-V шешіміне (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізбесінде 2014 жылғы 23 шілдеде № 822 болып тіркелді, 2014 жылғы 31 шілдеде «Астана ақшамы» және «Вечерняя Астана» газеттерінде жарияланды) мынадай өзгерістер енгізілсін: аталған шешіммен бекітілген Астана қаласында әлеуметтік көмек көрсету, оның мөлшерлерін белгілеу және мұқтаж азаматтардың жекелеген санаттарының тізбесін айқындау қағидасында: 1-тармақта: 4) тармақшадағы «Астана қаласының Жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы» де-

ген сөздер «Астана қаласының Жұмыспен қамту, еңбек және әлеуметтік қорғау басқармасы» деген сөздермен ауыстырылсын; 14) тармақша мынадай редакцияда жазылсын: «14) Мемлекеттік корпорация – «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамы;»; барлық мәтін бойынша «ЗТМО» деген аббревиатура «Мемлекеттік корпорация» деген сөздермен ауыстырылсын.

2. Осы шешiм әділет органдарында мемлекеттік тіркелген күннен бастап күшіне енеді және алғашқы ресми жарияланған күннен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі. Астана қаласы мәслихаты сессиясының төрағасы

М. Шекенов

Астана қаласы мәслихатының хатшысы

Ж. Нұрпейісов

11

Серпінді даму жалғасуда Осыдан 18 жыл бұрын, 10 желтоқсан күні Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Қазақстанның астанасын Алматы қаласынан Ақмола қаласына ауыстыру туралы шешім шығарған еді. 1998 жылдың мамыр айында Қазақстан Президентінің Жарлығымен Ақмола атауы Астана болып өзгертілді. Ал 1998 жылы 10 маусым күні жаңа Астана халықаралық таныстырылымы өткен болатын. Осылайша, небәрі 18 жыл ішінде Ақмола мекені инфрақұрылымы жаңа, Қазақстан мен Орта Азиядағы ең биік ғимараттары бар Астанадай алып шаһарға айналды. ЮНЕСКО-ның шешімімен Қазақстанның елордасы «Бейбітшіліктің қаласы» атағына ие болды. Ал қазақстандықтар үшін Астана жастардың арманы орындалатын қалаға айналған. Астана өте серпінді дамуда. Елорда көшірілген кезден бастап қала экономикасына салынған инвестиция көлемі 3,5 миллиард доллардан асты. Астананың ойдағыдай дамып келе жатқанының белгілерін оның халқының жедел өсуінен байқауға болады. Елорданы көшіру жарияланған жылы мұнда небәрі 225 мың адам тұратын. 2004 жылы елорда тұрғындарының саны екі есе өсіп, жарты миллионнан асып кетті. Сонымен қатар, ҚР-ның астанасын көркейтетін бағдарламалар қабылданды. Соның ішінде, 2016-2020 жылдарға арналған Астана қаласын дамыту бағдарламасы. Бұл бағдарламалар келесідей бағыттар бойынша жұмыс жасайды: экономиканы дамыту, әлеуметтік сала, қоғамдық

қауіпсіздік және құқықтық тәртіп, инфрақұрылымды дамыту, экологияны дамыту және мемлекеттік қызмет көрсетулер. Соңғы жылдары қалада мәдени-ағарту мекемелері желісі едәуір көбейді. Қалада ақпараттық инфрақұрылым қалыптасқан және оның дамуы жалғасуда. Астананың туған күні – 6 шілдеде жыл сайын ең ірі мерекелік концерттер ұйымдастырылады. Естеріңізге сала кетейік, Қазақстанның Жоғарғы Кеңесі сонау 1994 жылдың 6 шілдесінде елорданы Алматыдан Ақмолаға көшіру туралы шешім қабылдағандықтан, Астананың туған күні шілденің алтысына ауыстырылды. Ал 2008 жылы «Қазақстан Республикасының мерекелер туралы заңына» енгізілген өзгерістерге сәйкес, 6 шілде – Астана күні мемлекеттік мерекелер тізіміне енді. Астана қаласының жоспарындағы ең ірі шаралардың бірі – «ЭКСПО-2017» халықаралық көрмесі. Айта кетейік, Астана – ЭКСПО көрмесін қабылдайтын ең жас қала. Бүгінгі таңда Астана – Мемлекет басшысы Н.Ә.Назарбаевтың сөзімен айтқанда, Қазақстанның динамикалық дамып келе жатқан жаңаруының, біздің тәуелсіз республикамыздың нышаны. С.Нестеренко, Астана қаласы Есіл аудандық Әділет басқармасының бас маманы Қазақстанның Заңгерлер Одағының Астаналық филиалының мүшесі

Астана қаласы әкімдігі халықты ақпараттандыру мақсатында «Тракторларды және олардың базасында жасалған өздігінен жүретін шассилер мен механизмдерді, өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы, мелиоративтік және жол-құрылыс машиналары мен механизмдерін, сондай-ақ жүріп өту мүмкіндігі жоғары арнайы машиналарды жүргізу құқығына куәліктер беру» Мемлекеттiк көрсетілетін қызмет беруші – «Астана қаласының Ауыл шаруашылығы басқармасы» Мемлекеттік қызметті көрсету тәртібі және мемле­ біліктілігін растайтын дипломның көшірмесі (түпнұсқасы кеттік қызметті көрсету мерзімдері: көрсетілетін салыстырылып тексеру үшін беріледі); қызметті берушіге құжаттар топтамасын тапсырған 3) № 086/е нысаны бойынша медициналық анықтама; күнінен бастап, сондай-ақ порталға жүгінген кезде – 2 4) куәлік бергені үшін мемлекеттік баж төленгені (екі) жұмыс күні; туралы құжат; Ұсынылған құжаттардың толық болмау фактісі 5) өлшемі 3,5х4,5 сантиметр, ақ немесе түрлі-түсті анықталған жағдайда көрсетілетін қызметті беруші фонды фотосурет; көрсетілген мерзімдерде өтінішті әрі қарай қараудан 6) жоғары, техникалық және кәсіптік білім беру оқу жазбаша бас тартады. орындарын («ауыл шаруашылығын механикаландыру Мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесі: немесе тракторист-машинист» мамандығы бойынша арМемлекеттік қызметті көрсету нәтижесі – тракторларды найы оқу орындары, орта кәсіптік оқу орындары) бітірген және олардың базасында жасалған өздігінен жүретін адамдарды қоспағанда, білім беру ұйымының емтихан шассилер мен механизмдерді, өздігінен жүретін ауыл комиссиясы хаттамасының көшірмесі. шаруашылығы, мелиоративтік және жол-құрылыс машиКөрсетілетін қызметті берушінің жұмыс кестесі: налары мен механизмдерін, сондай-ақ жүріп өту мүмкіндігі Демалыс және мереке күндерін қоспағанда, дүйсенбі жоғары арнайы машиналарды жүргізу құқығына куәлікті -жұма аралығында сағат 13.00-ден 14.30-ға дейінгі түскі беру. үзіліс пен сағат 08.30-дан 18.00-ге дейін. Көрсетілетін қызметті алушы (немесе оның өкілі) Өтінішті қабылдау және мемлекеттік қызметті көрсету жүгінген кезде мемлекеттік қызметті көрсету үшін нәтижесін беру сағат 13.00-ден 14.00-ге дейінгі түскі үзіліс қажетті құжаттардың тізбесі: пен сағат 9.00-ден 17.30-ға дейін жүзеге асырылады.

1) өтініш; Көрсетілетін қызметті берушінің мекенжайы: Астана 2) тиісті санаттар бағдарламасы бойынша оқудан қаласы, Бейбітшілік көшесі 11, каб.105, байланыс телеөткені туралы куәліктің немесе «ауыл шаруашылығын фондары: 8(7172)55-74-59, 55-67-27. «Астана қаласының механикаландыру» немесе тракторист-машинист Ауыл шаруашылығы басқармасы» ММ

«Әлеуметтік даму қоры» корпоративтік қорының Қамқоршылық кеңесінің 27.05.2016 ж. №6 шешімімен бекітілген №1 қосымша 2015 жылдың «Әлеуметтік даму қоры» корпоративтік қорының МҮЛКІН ПАЙДАЛАНУ ТУРАЛЫ ЕСЕБІ Жүзеге асырылған жобалар шығыны, мың теңге, соның ішінде: ғылыми-зерттеу қызметіне арналған гранттар стипендия төлемдері тұрғын үй жобалар Басқа және қорға жұмсалған шығындар, мың теңге Барлығы

3 393 467,27 3 111 081,49 100 430,09 181 955,69 45 946,74 3 439 414,01

ҚР Мемлекеттік қызмет істері министрлігінің Астана қ. бойынша департаментінің Әдеп жөніндегі кеңесінің қызметі туралы ҚР Мемлекеттік қызмет істері министрлігінің Астана қ. бойынша департаментімен «100 нақты қадам» – Ұлт Жоспарын іске асыру мақсатында мемлекеттік аппаратты кәсіпқойлығы, сонымен қатар мемлекеттік қызметшілерден талап етілетін тәртіптік және әдеп талаптарын күшейту бойынша жұмыс жүргізіледі. Белгілі болғандай, 2016 жылдың 1 қаңтарынан бастап мемлекеттік қызмет істері бойынша Тәртіптік кеңестер Әдеп жөніндегі кеңестерге өзгертілді. Кеңестің негізгі қағидалары мен міндеттері сақталды. Әдеп жөніндегі кеңестің қызметі тек жауапкершілікке тарту мен анықтауға, сондай-ақ мемлекеттік қызметшілерді құқықтық тәрбиелеу мен алдын алуға бағытталған. Тәртіптік істерді қарастыру бойынша өкілеттіктен басқа Әдеп жөніндегі кеңестің құзыретіне мемлекеттік органдардың тәртіптік комиссияларының қызметінің, қызметтік әдепті сақтауды бақылау және мониторингілеу жүргізу кезінде әдеп жөніндегі уәкілдің қызметінің, мемлекеттік қызмет туралы заңнама бұзылуының алдын алу бойынша мемлекеттік органдар қызметінің, сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін талдау нәтижелерін қарастыру бойынша сұрақтар, сонымен қатар сыбайлас жемқорлықты ескерту түрлері мен әдістерін жетілдіру сұрақтары бойынша ұсынымдар мен ұсыныстарды жасау енгізілді. Әдеп жөніндегі кеңеспен әдеп нормаларын бұзғаны үшін мемлекеттік қызметшілерге қатысты тәртіптік істер

және «ҚР Мемлекеттік қызметі туралы» Заңының 50 бабымен анықталған қылықтар тізбесі қарастырылады. Заңмен сыбайлас жемқорлық үшін жағдайлар туғызатын құқық бұзушылыққа бұрын жатпаған, мемлекеттік қызметті сенімсіздендіретін тәртіптік қылықтардың жаңа түрлері енгізілген.

2016 жылдың бірінші жартыжылдығында 3 Кеңес отырысы өткізілді, онда 17 сұрақ қарастырылды, оның ішінде мемлекеттік органдардың бірінші басшыларына қатысты 4 тәртіптік іс, сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін талдау қорытындалары бойынша 7 басшы тыңдалды, сонымен қатар мемлекеттік органдардың тәртіптік комиссиялары қызметінің нәтижелерін талдау қорытындылары қарастырылды. Кеңес ұсынымы бойынша Астана қ. бойынша Алматы ауданы бойынша Мемлекеттік кірістер басқармасы басшысының орынбасары, Техникалық реттеу және метрология департаментінің басшысы және Ауыл шаруашылығы басқармасы басшысы ҚР мемлекеттік қызметшілерінің Әдеп кодексі талаптарын бұзғаны үшін тәртіптік жауапкершілікке тартылды. Астана қаласының мемлекеттік қызметшілерімен Әдеп кодексінің талаптары және Мемлекеттік қызметке кір келтiретін тәртіптік теріс қылықтар бұзылуы кезінде, Сіз Астана қаласы бойынша Әдеп жөніндегі кеңеске (Қабанбай батыр даңғылы, 33) жүгінуге немесе 24-80-32 сенім телефонына хабарласа аласыз.

БАЛА АСЫРАП АЛУШЫЛАР НАЗАРЫНА «Ана үйі» қоғамдық қорының жанынан ашылған «Бала асырап алуға қолдау көрсету орталығы» жобасы республика бойынша өз жұмысын бастады. Жобаның мақсаты – балаларды отбасына орналастыру түрлері бойынша тілек білдіруші ата-аналарға заң жүзінде және психологиялық тұрғыда кеңес беру, яғни отбасы мүшелерін бала асырап алуға дайындау, әрбір ата-анамен жеке жұмыс жасау, мемлекеттік мекемелермен бірлесе жұмыс атқара отырып, тиісті құжаттарды заңды түрде рәсімдеуге көмек көрсету болып табылады. Яғни, «Балалар үйіндегі» ата-анасыз қалған балалардың санын азайтып, оларды қазақстандық азаматтардың отбасына орналастыруға көмек көрсету. Бұл игі бастаманы ҚР Білім және ғылым министрлігі қолдап, соның нәтижесінде 2016 жылдың 1 маусымында министрлік пен «Ана үйi» ҚҚ-ы арасында меморандумға қол қойылды. Бұл – Қазақстандағы «Балалар үйінің» санын қысқарту, ал болашақта мүлдем жабу жолындағы мемлекеттік және үкіметтік емес ұйымдардың бірлесе жасаған бірінші қадамы. Бала асырап алушы ата-аналарға кеңес беретін каби-

неттер Қазақстанның әр облыс орталығында ашылды. Сонымен қатар, Орталықтың жанында «Бала асырап алушы ата-аналар мектебі» құрылып, тілек білдіруші ата-аналармен жұмыс жасауға дайын. Қоғамдық қордың психолог-мамандары арнайы бағдарлама бойынша тренингсабақтар өткізеді. Балаларды отбасына орналастыру сұрақтары бойынша республикалық «1422» нөмірлі call-center жұмыс атқаруда, барлық байланыс операторларынан қоңырау шалу – тегін. Қазақ халқында бұрын «Балалар үйі» деген ұғым болмаған, ал жетім қалған балаларды далаға тастамай, тек отбасында тәрбиелеген. «Ана үйi» ҚҚ-ы аталған қайырымдылық жобаны іске асыра отырып, халқымыздың теңдессіз отбасылық құндылықтарын жаңғырту жолында қызмет атқармақ. Дүниежүзілік тәжірибе көрсетіп отырғандай, балалар тек отбасында ғана толық жетіліп, жақындарының қамқорлығына бөленіп, соның нәтижесінде қоғамда дені сау ұрпақ болып қалыптасады. Тек отбасы ғана балаға қамқорлық көрсетіп, оны қорғай алады.

АСТАНА ҚАЛАСЫ МЕМЛЕКЕТ КЕПІЛДІК БЕРГЕН ЗАҢ КӨМЕГІН КӨРСЕТУ ЖҮЙЕСІНЕ ҚАТЫСАТЫН АДВОКАТТАРДЫҢ ТІЗІМІ №

1.

2.

Тегі

Адвокаттық Адвокаттық Мекенжайы қызметпен қызметті айналысуға лиценұйымзияның нөмірі мен дастыру берілген күні нысаны Жексембаева Кайныйжамал Жумагожиевна 0000609 Есіл Астана қ., Керей 17.03.1999 ауданының мен Жәнібек хандар заң кеңсесі көшесі, 11 үй Исабеков

Аты

Айтжан

Әкесінің аты (егер бар болса)

Аскарович

13009219 10.06.2013

Есіл ауданының заң кеңсесі

Астана қ., Керей мен Жәнібек хандар көшесі, 11 үй

Байланыс естелефон­ кертдары пе 8 701-76987-99 8 702-22233-48

Есіл және Сарыарқа аудандарының әкімдері Алматы ауданының әкімі Ермағанбет Қабдулаұлы Бөлекпаевке әкесі Қабдула Исаұлы Бөлекпаевтың қайтыс болуына байланысты көңіл айтады. Астана қаласының мәслихаты Алматы ауданының әкімі Бөлекпаев Ермағанбет Қабдулаұлына әкесі Қабдула ИСАҰЛЫНЫҢ өмірден озуына байланысты қайғысына ортақтасып, көңіл айтады.

12

№84 (3436) 23/07/2016

www.astana-akshamy.kz

ӨНЕРБАЯН

БАРИТОН ДАУЫСТЫ БАЙҒОЖИН

Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, ерекше дауысты әнші Сүндет Байғожин – өнердің өз адамы. Бүгінгі таңда «Астана Опера» театрының жетекші солисі атанып жүрген сахна саңлағымен өнер жайлы әңгімелесудің сәті түсті. ӨНЕРДІ ЕССІЗ СҮЙГЕН АБЗАЛ – «Операға дайынмын» деген сенім қашан пайда болды?

– Бала кезімнен әнге әуес едім. Өсе келе үлкен сахнаға шығып, операдан көрінетінімді сезіп жүрдім. Бұл өнер салмақтылықты талап ететіндіктен, әлі күнге дейін шеберлігімді шыңдауға бар күшімді салып келемін. Опера әртісі «100 пайыз дайынмын» деп ешқашан айта алмайды. Себебі, əр шығарма жанды дауыста шырқалатындықтан, күнделікті дайындықты талап етеді.

– Қалай ойлайсыз, Қазақстанда мәдени дағдарыс бар ма?

– Қазақстанда мәдени дағдарыс, менің­ ше, жоқ. Елімізде əртістерге бар жағдай

Ãàçåò Қàçàқñòàí Ðåñïóáëèêàñûíûң Инвестициялар және даму ìèíèñòðëiãi, байланыс, ақпараттандыру және ақпарат комитетінде 27.01.2016 æ. òiðêåëiï, №15805-Ã êóәëiãi áåðiëãåí. Меншік иесі: «Астана ақшамы» газетінің редакциясы» ЖШС

жасалған. Қалғаны адамның өзіне, талпы­ нысына байланысты.

– Ал, сіздіңше, көрерменнің операны қабылдау деңгейі қандай?

– Астанадағы мәдени орта күнненкүнге кеңеюде. Аз ғана уақыттың ішінде театрымыз үшінші маусымын ұсынды. Қашан көрсең де, зал лық толы. Біреу сүйікті әншісін көруге асығады, енді біреулер əсем ғимараттың іші-сыртында суретке түсу үшін келеді деген сөздерді естимін. Де­ генмен, халық театрға нағыз өнерді бағалағаннан барады деп сенемін. Жанды дауысқа деген ыстық ықыласты ерекше байқаймын. Бізді әрдайым шабыттандырып, алға жете­ леп жүрген де осы – көрермендердің көңіл-қошеметі.

– Классикалық музыканың әлеуетін көтеретін не және кімдер?

– Әншінің өзі, əрине. Опера – бүкіләлемдік өнер, сондықтан, дауыс халықаралық стандартқа сай келуі тиіс. Ол үшін үнемі ізденісте болған жөн. Білімін тереңдету үшін шетелге барып, тәжірибе жинап, әрдайым алға ұмтылатын қыз-жігіттер де еліміздегі классикалық музыканың дамуына өз үлесін қосарына күмəнім жоқ. Жалпы, өнерді есеппен емес, ессіз сүйе білген өнерпаз ғана үлкен жетістіктерге жетері анық.

– Қазақ операсын бүкіләлемдік дең­­­ гейде мойындау үшін не істеу қажет? Оған қашан жетеміз?

– Қазақ операсын туа біткен болмысы таза қазақтан артық кім орындасын?! Əйтсе де, халқымыздың төл операсын бүкіл əлемге танытуға мүмкіндігіміз бар. Мəселен, театрларымыздың шет мемлекеттерге гастрольдік сапарларын жиірек ұйымдастыру арқылы шетелдік көрермендердің көңілінен орын алуға болады. Онда тек арияларды ғана орын­ дап қоймай, сонымен қатар, үлкен қойылымдарды көрсетіп, дəріптеген дұрыс деп есептеймін.

Директор — Сәуле СМАҒҰЛОВА Директордың орынбасары — Зейін ӘЛІПБЕК Бас редактордың міндетін атқарушы — Ғалым ҚОЖАБЕКОВ «Àñòàíà àқøàìû» ãàçåòiнде жария­ланған материалдарды сілтемесіз көшіріп басуға болмайды.

«ЕКІНШІ СЕРКЕБАЕВ» – ЕҢ ҮЛКЕН МӘРТЕБЕ!

– Репертуарыңызды қандай кейіп­ керлермен толықтыру ойда бар?

– «Трубадур» операсындағы Ди Луна партиясын орындағым келеді. Дон Жуанның партиясын да жаттап қойдым.

ТЫМАҚТЫ ТЫМ ЖАҚСЫ КӨРЕМІН – Бірнеше келі тартып тұратын ауыр костюм, париктер... Шаршатпай ма?

– Сахналық киімдердің ішінде өзіміздің ұлттық бас киіміміз – тымақты ерекше жақсы көрем. Қазақи болмысымызды ашатын əдемі дүние. Жалпы, тымақ бол­ сын, шапан болсын, ауыр киімдер денеге салмақ түсіргенде, дауысқа да əсері бола­ ды. Кəдімгідей тер төгеміз. Сол арқылы өнерімізді өз-өзімізге тағы бір мəрте дəлелдейміз.

– Опералық әнші неден тұрады деп ойлайсыз?

– Ең бірінші, адамгершілік қа­сиет ма­ ңызды. Ұжымдық жұмыс болған­дықтан, хордан бастап техникалық қыз­­меткерлерге

Ал, қазақ операсынан келесі маусымда Бекежанның рөлін сомдау ойда бар.

– Сізді «екінші Ермек Серкебаев» деп айтып жатады. Бұл бағаны қалай қабылдайсыз?

– Бір бағдарламада Бибігүл апай айтқан болатын осы пікірді. Мұндай теңеу – мен үшін үлкен мәртебе. Қайталанбас дара тұлғалардың көзін көріп, батасын алғаныма қуанамын. Өзіме осы кісілердің жолын берсін деп тілеймін.

– Көмекшіңіз бар ма?

– Менің шығармашылығыма қа­тыс­ты барлық жұмыстарды реттеп отыратын жеке көмекшім бар.

– Мультимедианың дамуы театрға келушілердің қатарын сиреткен жоқ па? Қазір барлығын теледидар немесе интернет арқылы көре салуға болады.

– Театрға келу-келмеу əркімнің өз ер­ кінде, əрине. Дегенмен, таза дауысты ешбір микрофон, ешқандай техника жеткізе алмайды. Көзбен көріп, құлақпен тыңдап, жүрекпен сезінгенге не жетсін?! Осыны түсінгендердің қатары көбейіп келеді.

дейін ізеттілік білдіріп тұру керек. Сахнаға шыққанда, бүкіл дайындығын көрсету үшін барын салуы тиіс.

– Кейіпкердің болмысын, табиғатын, ойын дәл беру үшін не маңыздырақ? Актерлік шеберлік пе, әлде дауыс па?

– Біз сезімді дауыспен білдіреміз. Жы­ ла­сақ та, күлсек те... Біздің қаруы­мыз – дауыс. Образға барынша кіріп айт­сақ, кейіпкердің болмысын аша түсеміз. Сондықтан, дауыс пен актерлік шеберлік қатар үндестік табуы шарт.

– Астана өміріңізге қандай өзгерістер алып келді?

– Мектепті бітіргелі бері өмірім осы Астанада жалғасуда. Демек, өзгеріс көп. Жоғары білім алдым, қызметке орна­ ластым, елорда төрінде орналасқан «Аста­ на Опера» театрында өнерімізді өрлетуге атсалысып жүрген жайымыз бар. Бастысы, еліміздің игілігіне еңбек етіп, абыройын асыруға барымызды салып жатырмыз.

– Әңгімеңізге көп рахмет! Сұхбаттасқан: Гүлдана ТАЛҒАТҚЫЗЫ

– Ал театрға келушілердің дресс-код ұстануы қаншалықты маңызды?

– Əр ортаға сай киіне білудің өзі – биік талғамның белгісі. Өнер ошағына бағыт алған адам өзін жайлы сезінуі үшін де сəйкесінше киінгені жөн.

– Сахнаға шығар алдында не істейсіз?

– Сөйлемеуге тырысамын. Концерт алдында рояль ойнап, тамағымды жібітіп, даусымды оятамын.

Ðåäàêöèÿ қîëæàçáà èåëåðiíiң ïiêiðëåði ìåí êөçқàðàñûí áөëiñói øàðò åìåñ. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауап береді. Ãàçåò «Àñòàíà àқøàìû» ãàçåòi ðåäàêöèÿñûíûң êîìïüþòåðëiê îðòàëûғûíäà òåðiëiï, қàòòàëäû. Таралымы 15 000 Тапсырыс №84 Баспахана: Àñòàíà қàëàñû, А.Æұáàíîâ êөøåñi, 24/1 «Èçäàòåëüñòâî ÁÌ» ÆØÑ

Редакция мåêåíæàéû: 010000, Àñòàíà қàëàñû, Достық êөøåñi, 13. astana.akshamy@mail.ru Қàáûëäàó áөëìåñi: òåë.: +7 (7172)703-305, ôàêñ: +7 (7172) 703-312. Тілшілер бөлімі: 70-32-17. Жарнама: 70-33-06. va-reklama@mail.ru