87_ by Astana akshamy

www.astana-akshamy.kz сЕНБІ

№87

(3439) 30/07/2016

Республикалық қоғамдық-саяси газет 1990 жылғы 13 қазаннан бастап шығады

Сыр елінен

20 тонна күріш жеткізіледі

Көрінген жерге көлік қойма

Азық-түлік мәселесі күн тәртібінен түспей тұрғаны белгілі. Бас қалада бағаны тұрақтандыру аясында Астана қаласы мен Қызылорда облысының әкімдіктері өзара келісімге келді. Енді меморандум бойынша осы аптада сыр елінен елордаға 20 тонна күріш жеткізілетін болды.

Астана қаласы әкімінің орынбасары Андрей Лукиннің айтуынша, екіжақты келісім бойынша елордаға азық-түлік өндірушілердің бағасымен жеткізіледі. – Қызылорда облысынан келген азықтүлік өнімдері жәрмеңкеде халыққа ұсынылады. Осы аптада өтетін жәрмеңкеге 20 тонна күріш шығарылады. Бағасы – 175 теңгеден. Елбасы тапсырмасын орындау мақсатында әріптестеріміз қолға алған бұл шараның мақсаты – бағаны тұрақтандыру, отандық өнімге қолдау білдіру. Осы бағыттағы жұмыстар алдағы уақытта да жалғасын табады, – деді А. Лукин. Айта кету керек, Елбасы өңіраралық астықты дамытуды тапсырған болатын.

2-бетте ЖАРЫС КЕЗІНДЕ ЖОЛ ЖАБЫЛАДЫ Жексенбі күні елордада «Super Sprint Triathlon Astana – 2016» жарысы өтеді. Осы шараға байланыс ты қаланың бірқатар көшелерінде көлік қозғалысы шектеледі. Таңғы сағат 10.00-де басталатын триатлон жүзу, веложарыс, жүгіру секілді спорттың үш түрін қамтиды. Жарыс кезінде Тұран даңғылындағы көлік қозғалысы «Тұлпар» көпірінен бастап әуежайдың айналма жолына дейін шектеледі. Бұл маңайдан өтетін жүргізушілерге Қабанбай батыр көшесі мен Сарайшық көшелері арқылы айналып өтуді ұсынады. Оған қоса, Қабанбай батыр көшесінің «Рамстор» сауда үйінен бастап Қорғалжын тас жолына дейінгі бөлігі жабылады. Ал бұл жаққа жолы түсетін көліктер Республика даңғылы – Тәшенов көшесі – Орынбор көшесі бағыты бойынша айналып өткені абзал. Елорда полицейлері жүргізушілерге жағ дайға түсіністікпен қарап, жүретін жолда рын алдын ала бағдарлап алуын сұрайды.

(Жалғасы 2-бетте)

Баға: Арзаны бар ма, қымбаты қайда? Елордада азық-түлік өнімдерінің бағасына қатысты кезекті талдау халық жиі баратын «Small», «5 минут» және «Анвар» сауда үйлерінде жүргізілді. Дүкен сөрелеріндегі азық-түліктің тек әлеуметтік маңызы бар түрлерін ғана таңдадық.

Астана қаласының әкімдігі елордадағы азық-түліктің бағасына күнделікті мониторинг жүргізуде. Соңғы зерттеуге сүйенсек, қырыққабат, картоп, сәбіз, пияз, қызылша және қанттың бағалары аздап қымбаттаған. Әкімдік жанынан құрылған жұмыс тобының жедел штабы бағаны бақылауға алып, не себепті қымбаттағанын анықтайтын болады. Сонымен, кезекті зерттеуге көшсек. Алдымен «Small» супермаркетіне бас сұқтық. Мұнда келіп-кетіп жатқан халықтың қарасы көп. Әсіресе, көкөніс сататын бөлімде таразыға өлшеу үшін кезекте тұрғандар жетіп артылады. Ондағы баға кәдімгідей қымбат көрінді. Қырыққабат, сәбіз, қызылша, сиыр етінің бағасы «Анвар» мен «5 минут» дүкендерімен салыстырғанда 15-20 теңгеге қымбат. Есесіне, шай, жұмыртқа және картоптың бағасы арзан екен. – Шынымды айтсам, қазір барлық нәрсе қымбаттап жатыр. Күнделікті тұтынатын тағам болған соң, қымбат екеніне көз жұма қараймыз. Байқауымша, дүкенде қант 290 теңгеге дейін көтерілді. Өтімді тауар болған соң ба, сатылымға қаппен шығарылуда. Оның үстіне қазір тосап қайнату маусымы. Мен 25 келілік құмшекерді үйге алып кетпекшімін, – дейді осы дүкеннің тұтынушысы Жанат Баймырзаева. (Жалғасы 4-бетте)

№87 (3439) 30/07/2016

www.astana-akshamy.kz

ЕЛОРДА ТЫНЫСЫ

РЕСМИ АСТАНА ҮКІМЕТ

Үкімет үйінде ҚР Премьерминистрінің Бірінші орынбасары Бақытжан Сағынтаев алдағы жылу беру маусымына дайындық мәселелері бойынша селекторлық кеңес өткізді. Нысандарды 2016-2017 жылдардағы жылу беру маусымына дайындау коммуналдық қызметтермен келісілген кесте лерге сәйкес жүзеге асырылуда. 2 энергоблокты, 16 қазандықты және 12 турбинаны жөндеу аяқталды. Жылумен қамтамасыз ету желілерінің әзірлігі – 54%, электрмен жабдықтау – 55%, білім беру нысандары – 65%, денсаулық сақтау нысандары – 64%, тұрғын үйлер 46%-ды құрайды. Бақытжан Сағынтаев айтып өткендей, қазандықтарды дайындау бойынша жұмыстардың төмен қарқындары Алматы облысында (32%), жылу желілері бойынша Оңтүстік Қазақстан облысында (40%), білім беру нысандары бойынша Алматыда (29%) байқалуда. Қуаты 100 Гкал/сағ дейінгі жылу көздерінде отынға сұраныс алдағы жылу беру маусымына 1 953 мың тонна көмірді және 196 мың тонна мазутты құрайды. Оған қоса, 525 мың тонна көмір және 79 мың тонна мазут дайындалып қойылды. ҚР Білім және ғылым вице-министрі Бибігүл Асылова Есеп комитетінің есеп беретін салада анықтаған қаржы бұзушылықтары жайлы айтты. Отырыс барысында ол қаржы бұзушылықтарына жол берген мамандарды тәртіптік жауапкершілікке тартатынын айтып өтті. Есеп комитеті білім беру жүйесінде жалпы 1 млрд 845 млн теңгеге қаржы бұзушылықтарын анықтаған болатын. Оның 7 млрд 9 млн теңгесі – тиімсіз пайдаланылған қаражат сомасы. ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі Қазақстанның барлық облыстарындағы фермерлерге тегін оқыту семинарларын ұйымдастырады. Осы бюджеттік бағдарламаны жүзеге асыруға мемлекет шамамен бір миллиард теңге бөлді. Орындаушы болып «Атамекен» ҚР Ұлттық кәсіпкерлер палатасы белгіленгені айтып өтілді. Арнайы сол үшін ағымдағы жылдың маусымында палата агроқұзіреттер орталығын құрды. «Біз барлық Қазақстан бойынша 600 семинар өткізуді жоспарлаудамыз және он мыңнан астам фермерлерді қамтамасыз етеміз. Семинар ауыл шаруашылық министрлігімен анықталған 25 негізгі бағыт бойынша өткізілетін болады: 13-і мал шаруашылығы бойынша және 12-і өсімдік шаруашылығы бойынша» деді Орталық директоры Төлеутай Рахымбеков.

ÑÛÐ ÅË²ÍÅÍ 20 ÒÎÍÍÀ ÊҮÐ²Ø ÆÅÒÊ²Ç²ËÅÄ² (Соңы. Басы 1-бетте) «Қызылорда облысы жыл сайын Астанаға келіп жәрмеңке ұйымдастырады, онда әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауар түрлері арзан бағаға сатылады. Бұйыртса, қыркүйек айының 3-4 күндері өткізіледі. Астана қаласының әкімдігі бізге «Шапағат» коммуналдық базарынан тұрақты орын беріп, өз өнімдерімізді сатуға мүмкіндік беріп отыр. Жәрмеңкеде

тек күріш қана емес, сүт өнімдері, күнбағыс майы, ұн, жарма, қант, жеміс, көкөніс түрлері де молынан болады. Екі аймақтың кәсіпкерлері арасында болған келісімшарт тиімділігін көрсетсе, әрі қарай жұмыс істейтін боламыз» дейді облыс әкімінің орынбасары Серік Қожаниязов. Айта кетейік, Астанада тұрғын үйлердің ауласында әлеуметтік маңызы бар ауыл

шаруашылығы тауарларын сату үшін 50 сауда орны бөлінген. Алдағы аптада «Оқушылар сарайы» автотұрақ алаңында Алматы облысының қатысуымен өңірлік жәрмеңке өткізу жоспарлануда. Онда 320 тонна өнім, оның ішінде құс еті, балық, сүт өнімдері, жеміс-көкөніс және бал өнімдері төмен бағада сатылады. Гүлмира ШАРХАНҚЫЗЫ

ҚÎҒÀÌÄÛҚ ÊÅҢÅÑ ÅÑÅÁ² ÒÛҢÄÀËÄÛ А�� Қ�� С.Е�� , �� . Осы күнге дейін қоғамдық кеңестің 11 отырысы өтіп, онда қалалық әкімдіктің және мәслихаттың нормативтік құқықтық актілерінің 80 жобасы талқыланды. Қаралған маңызды құжаттардың ішінде өткен жылғы Астана қаласы бюджетінің орындалу барысы, 2016-2018 жылдарға арналған Астана қаласы бюджетінің жобасы бар. Сонымен бірге, соңғы кездері халық назарын аудартып отырған бас

қаланың ақылы көшелерін (учаскелерін) пайдалануға беру ережелері, елорда аумағындағы автотұрақтарды ұйымдастыру, қалалық жолаушылар көлігінде жол жүру төлемінің электронды жүйесіне көшіру, сондай-ақ білім беру, денсаулық сақтау, ауыл шаруашылығы, энергетика, сәулет және қала құрылы саласында мемлекеттік қызмет көрсетулерге қатысты мәселелерді қарастырды.

«Азаматтық қоғамның мүдделерін білдіру және жергілікті деңгейлерде шешімдерді талқылау мен қабылдау кезінде жұртшылықтың пікірін ескеру – біздің кеңестің басты міндеті. Сонымен қатар, жергілікті атқарушы органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының азаматтық қоғаммен өзара іс-қимыл жасауын дамытуды арттыру мақсатында бағытымызды айқындап, жұмысымызды жүргізіп келеміз» деді төраға. Айгүл УАЙСОВА

ÊӨÐ²ÍÃÅÍ ÆÅÐÃÅ ÊӨË²Ê ҚÎÉÌÀ С�� , �� А�� . Т�� . Ж�� , ��, �� , �� . М��, �� 1700-�� . К�� ІІД Ж�� , �� . Тыйым салынған жерге көлігін тастап кететіндерге қатысты Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодекс екі бапты қарастырады. Мәселен, 601-бапта жол белгiлерi мен жолдың жүру бөлiгiндегi таңбаларда көрсетiлген талаптарды сақтау айтылады. «Тоқтап тұруға тыйым салынады» белгісін елемейтін жүргізушілерге 5 АЕК мөлшеріндегі айыппұл салынады. Ал жоғарыда аталған кодекстің 597-бабын бұзу 10 АЕК (21 210 теңге)-50 АЕК (106 050 теңге) арасындағы айыппұл төлеуге міндеттейді. Қалтадан қағатын «қымбат» жаза, дегенмен көлік иелерін бұл сома да шошытар емес. Рұқсатсыз болса да, ыңғайлы орындар екенін өздері де жасырмайды. Мәселен, біз тексеріп өткен Республика даңғылының бойында Сарыарқа аудандық Салық комитеті орналасқан. Мекеменің алдында он шақты көлік қаз-қатар тізіліп тұр екен. Жүргізушілер өздігінен бұл жерді тұраққа айналдырып алған. Полицейлер хаттама толтыруға кірісті. Біз ашулы жүргізушілерді сөзге тарттық. Ашулы дейтін себебіміз, қатесін мойындаса да, мәжбүрлі түрде тоқтағанын айтумен шағымдана жөнелді. Бақсақ, сөздерінің жаны бар. Мәселен, Рысбек есімді азамат: – Асығыс шаруамен келіп, машинамды осында қалдырып кеттім. Қаланың қай

бұрышына барсақ та, көлігімізді қоятын жер таппай шаршаймыз. Осында тұрудан басқа амалым қалмады. Халық көп келетін ғимараттарды саларда құрылысын дұрыс ойластыру керек қой. Жұмыстан сұранып, салық төлеуге жүгіреміз. Машинамды ат шаптырым жерге тастайын ба енді?! Онсыз да әр минутымыз санаулы. Айтыңыздаршы енді, біздің не кінәміз бар? – дейді ол. Енді бір автомобильдің иесі көрінбейді. Мұндай кезде полиция көліктің мемлекеттік тіркеу нөмірін шешіп алады. Полиция сержанты Астемір Бектаев жеңіл көліктің нөмірін жазып жатқанда, көлік

иесі жанұшыра жүгіріп келді. Өзін Дана деп таныстырған бойжеткеннің көлік тізгіндегеніне бар-жоғы жеті күн екен. «Белгіні байқамай қалдым. Ертең енді жаяу келетін шығармын. Әйтпесе, қайда тұрақтайын? Аулаларда да орын болмайды ғой» дейді білместіктен ереже бұзушы. Расында да, Астанадағы тұрақтардың мәселесі көңіл көншітпейді. Бұл жағдайды

реттеуге биыл қала әкімдігі белсене кірісіп кетті. – Жол қозғалысындағы көлік жүктемесін азайту мақсатында «Астана LRT» компаниясы мен Жолаушылар көлігі басқармасы 9 мың орны бар көлік қоюға арналған ақылы тұрақтың жобасын дайын дауда. Ақылы автотұрақты құруға қажетті техникалық құралдар алынды. Енді тамыз айында «Нұржол» бульварында бұл жобаның пилоттық нұсқасы іске қосылады, – дейді Астана қалалық Ішкі істер департаменті Әкімшілік полиция басқармасы басшысының орынбасары Нұрлан Уваев. Мәдина ЖАҚЫП

www.astana-akshamy.kz

№87 (3439) 30/07/2016

елорда тынысы

Ашық сот отырысы өтті «Қазақстан темір жолы» Ұлттық компаниясының «Астана» стансасында қоғамда орын алып отырған заң бұзушылықтарға «нөлдік төзімділік» ұстанымын қалыптастыру мақсатында ашық сот отырысы өтті.

Аталмыш мекеме жұмысшыларының қатысуымен өткен сот отырысында мамандандырылған ауданаралық әкімшілік сотының судьясы Әйгерім Садуақасова ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексінің 434-бабына қатысты 20 әкімшілік іс қарады. Сот отырысынан кейін ресми органның өкілдері станса жұмысшыларымен әңгімелесіп, ұсақ құқық бұзушылықтың жауапкершілігі туралы түсіндіріп берді. – Темір жол вокзалы – елорданың қақпасы. Еліміздің бас шаһарына келген әрбір адамның алғашқы әсерлері осы жерден басталады. Тәртіп бұзушылыққа жол бермей, қала тұрғындары мен қонақтарының қауіпсіздігін қамтамасыз

ету барысында көпшілік орындарында теріс қылықтар көрсетіп, тәртіп бұзғандарды да назардан тыс қалдырмаймыз. Басты мақсатымыз – қоғамда нөлдік төзб еушілікті қалыптастыру. Мұндай ашық сот отырыстары тұрғындарды ұсақ құқық бұзушылық жасаудан тежейді және айналасындағы азаматтарға да басқа көзбен қарап, олқылық орын алған жерде тәртіптің сақталуын талап ететін болады, – дейді Сарыарқа ауданы ІІБ Жергілікті полиция қызметі №20 учаскелік полиция пунктінің учаскелік инспекторы, полиция капитаны Арнұр Маханов. Айгүл УАЙСОВА

жат ағым жақсылыққа апармайды Елордалық әкімдікте қалалық мәслихаттың тұрақты комиссиясы дәстүрлі емес діни ағымдармен күрес барысы туралы отырыс өткізді. Жиында әртүрлі басқарма өкілдері аталмыш мәселеге қатысты деректермен бөлісіп, шаһардағы діни ахуалды талқылады. Дін істері жөніндегі басқарма Осы орайда аталмыш ведомствоның басшысының міндетін атқарушы бірқатар құрылыс нысандарын аралап, Нұрдәулет Әлмұхановтың айтуынша, түсіндірме жұмыстарын жүргізуді әдетке бүгінде Астана аумағында 49 діни айналдырған. Өйткені, мигранттардың бірлестік жұмыс істейді. Олардың басым бөлігі – сол салада. әрқайсысының қызметі жіті бақыланып Мұнымен қоса, Нұрдәулет Әлмұ отырады. Сондай-ақ, ғибадат жасайтын ханов маргинал жастарға қатысты орындар да тұрақты түрде тексеріледі. алаңдаушылығын білдірді. Жеткіншектер Мәселен, қала бойынша Алматы ауда- ненің оң, ненің теріс екеніне дұрыстап нында – 3, Есіл ауданында – 10, Сарыарқа көз жеткізбей, бөтен діндердің торына ауданында 6 намазхана бар екен. қалай шырмалып қалғанын аңдамай Жат діни ағымдардың қоғамға қалады. Мысалы, «Вконтакте» және дендеуіне миграцияның да түрткі бола- «Фейсбук» секілді әлеуметтік желілерде ры белгілі. Яғни, қалаға сырттан қоныс дінаралық қақтығыстар туғызатын, аударған азаматтар бөгде діндерге қолданушыларды жат ағымға қарай әлдеқайда жиірек ұрынатын көрінеді. сүйрейтін қауымдастықтар жетерлік. Дін

істері жөніндегі басқарма экстремизмді насихаттайтын 368 мың топты та уыпты. Енді олар бұл фактіні арнайы мекемелерге ұсынып, әлгі интернетпарақшалардың тезірек бұғатталуына мұрындық болмақшы. Бұдан соң «Нұр Астана» орталық мешітінің наиб имамы Әділхан Серікбай сөз сөйлеп, елордалық мешіттерге келуші халықтың діни сенімдеріне тоқталды. Оның мәлімдеуінше, қазіргі таңда Астана мешіттеріне жиналатын бұқараның 10 пайыздайы – сәләфизмді ұстанушылар. Әсіресе, бұл жат ағымға ерген жандар Ғылмани мешітін көбірек төңіректейді. Наиб имамның берген ақпаратын елордалық Ішкі істер департаментінің экстремизммен күрес басқармасы басшысы Ербұлан Құсайынов та рас-

тады. Осы күндері тәртіп сақшылары діни басқарма қызметкерлерімен тізе қосып, оқу орындарындағы, әскери мекемелердегі, мемлекеттік ұйымдардағы азаматтарды діни жағынан сауаттандыратын танымдық іс-шаралар ұйымдастырады. Өкінішке қарай, дәстүрлі емес діндер балалар мен жасөспірімдерді де жетекке алып үлгеріпті. Бұл құбылыс жайлы Білім басқармасының өкілі Мәдина Сүлейменова баяндады. Оның айтуына сенсек, астаналық мектептерде оқитын 56 шәкірт жат ағымға өткен. Соның кесірінен мектеп заңдарына қайшы келетін әрекеттер жасап, ұстаздардың ренішін туғызуда. Өз кезегінде басқарма маманы бұл жайттың алдағы уақытта реттелетініне үміт білдірді. Ботагөз МАРАТҚЫЗЫ

Көлік бағдары өзгереді Елордада Ақмола – Сарыөзен көшелерінің қиылысында жол-жөндеу жұмыстарының жүргізілуіне байланысты №4, 34, 46, 71, 81, 102 (экспресс) бағдарларының қозғалыс сызбалары уақытша өзгереді. Бұл туралы әкімдіктің баспасөз қызметі хабарлады. № 46, 71, 102 (экспресс) бағдарлары Тілендиев даңғылы – Сарыөзен көшесі қиылысына дейін өзгеріссіз, одан әрі Тілендиев даңғылы – Баршын – Ақмола – Ұлытау көшелері арқылы соңғы аялдамаға дейін жүреді. Кері бағытта Ұлытау – Ақмола – Баршын – № 20-40 көшелері – Тілендиев даңғылы, одан әрі қолданыстағы сызба бойынша жүреді.

№4 және №34 бағдарлар Тілендиев даңғылы – Сарыөзен көшесі қиылысына дейін өзгеріссіз, одан әрі Ұлытау – Ақтөбе – Қайнар көшелері арқылы соңғы аялдамаға дейін жүреді. Кері бағытта Қайнар – Ақтөбе – Ұлытау – Ақмола – Баршын – № 20-40 көшелері – Тілендиев даңғылы, одан әрі қолданыстағы сызба бойынша жүреді.

№ 81 бағдардағы автобус Тілендиев даңғылы – Сарыөзен көшесі қиылысына дейін өзгеріссіз, одан әрі Сарыөзен, Ақмола көшелеріне кірмей, Тілендиев даңғылы бойымен жүреді. Кері бағытта да осы сызба бойынша жүреді. Жол жөндеу жұмыстары аяқталған соң, жоғарыда аталған бағдарлар қолданыстағы сызба бойынша жүретін болады.

№87 (3439) 30/07/2016

www.astana-akshamy.kz

қала тіршілігі

Баға: Арзаны бар ма, қымбаты қайда? (Соңы. Басы 1-бетте) Одан кейін 9-шағын аудандағы «5 минут» сауда үйіне жолымыз түсті. Мұнда келушілердің саны өте аз. Сондықтан болар, азық-түлік бағасына үңіліп жүргені мізді бақылау камерасы арқылы көрген күзет қызметкері тез арада кетуімізді сұрады. Тіпті, бағаларға мониторинг жасауға болмайтынын айтты. Соған қарамастан, қойын дәптерімізге қажетті азық-түлік бағасын түртіп алдық. Сонымен, мұнда сиыр етінің бағасы 1250, 1590 және 1999 теңгеден сатылуда. Бірінші

санаттағы жұмыртқаның бағасы 319-419 теңге аралығында. Көпшілікті алаңдатқан қанттың бағасы 299 теңгеге белгіленген. Өткен жолы қаланың базарларына барғанда ондағы сатушылармен емінеркін әңгімелескенбіз. Ал, мұндай сауда орындарында тұрғындардың пікірін ғана тыңдауға мүмкіндігіміз болды. – Қанттың бағасы қымбаттаған күні-ақ, қала билігінің жедел шешім қабылдағаны қуантады. Арнайы жұмыс тобын құрып, барлық баға бақылауда болатынын түсіндіруде. Менің ойымша, әкімдік бұдан

былай базар, сауда үйі әкімшілігімен емес, тауар жеткізушілердің өзімен тікелей қарым-қатынас орнатқан жөн. Сол кезде ғана жеткізушілер тұрақты бағамен ұсынатын болады. Егер оларға бақылау болмаса, кез келген сәтті шикізаттың қымбаттағанын айтып, бағаны көтеріп жіберуі мүмкін, - дейді өзін Дархан Құралбек деп таныстырған азамат. Қаланың сол жағалауында орын тепкен «Анвар» сауда үйінде азық-түліктің бағасы әлдеқайда арзан болып шықты. Картоп, пияз, күріш, күнбағыс майының

бағасы 12-60 теңге аралығында арзан сатылуда. Азық-түлік түрлеріне таңдау көп, баға да қолжетімді. Дегенмен, әр сауда үйінің өз тұтыну шылары болады. Тұрғындардың көбі бағаның арзан-қымбат екеніне мән бермес тен, үйінің жанындағы сауда үйлерінен алғанды тәуір көреді. «Үнемі осы супермаркетке келемін. Қаланың ішіндегі басқа дүкендерге қарағанда арзан көрінеді. Нан, макарон өнімдеріне кейде жеңілдіктер болады» дейді астаналық Жәмила Байтанова. Гүлмира АЙМАҒАНБЕТ

Қоқыс мәселесі де күрделі Астана қаласы Табиғи ресурстар мен табиғат пайдалануды реттеу басқармасы, «Астана Эко-полигон НС» мемлекеттік коммуналдық кәсіпорны қызметкерлері және тәртіп сақшылары қала тазалығының сақталуын қадағалауға қатысты кезекті рейд өткізіп, біраз заң бұзушылық деректерін анықтады. Арнайы мамандардан құралған жұмыс тобы әуелі Мағжан Жұмабаев және А 97 көшесі қиылысындағы жаңадан салынып жатқан құрылыс нысандарына табан тіреді. Бұл жерден де сол үйреншікті үрдіс – тау болып үйілген құрылыс қалдықтары, кілкіген суға толы аула мен ми батпақты тізеден кешіп жүрген құрылысшыларға куә болдық. Яғни, ешқандай санитарлық талаптар сақталмаған. Керек болса, маңайдан қоқыс тастайтын арнайы жәшіктер де жоқ болып шықты. Көп ұзамай Экология департаментінің мамандары құрылысқа жауапты мер дігерлерді анықтап та үлгерді. Бұл жерде мемлекеттік бағдарлама бой ынша берілетін үйлер бой көтеруі тиіс екен. Құрылыс жұмыстарын «Феррум» және «Номад-строй» компаниялары жүргізіп жатыр. Ал ішкі абаттандыру және инженерлік жүйе жұмыстары «Сары жайлау» фирмасына жүктеліпті. «Өздеріңіз көріп тұрғандай, бұл компаниялардың ешқайсысы да санитарлық талаптарды сақтап отырған жоқ. Құрылыс қалдықтары мен инертті заттарды қалай болса солай төге берген. Заң бойынша мұндай құрылыс қалдықтарының барлығы арнайы полигонға төгілуі тиіс. Қоршау да тартылмаған. Құрылыс аумағына кіріпшығатын жолдардың ешқайсысына тас төселмегендіктен, маңайдың барлығы

балшықпен былғанып жатыр. Тексеру барысында анықталған жайттар бойынша хаттама жасалып, үш компанияның басшылығын әкімшілік жазаға тартамыз. Дер кезінде қоқысты тазартып, жолд арға тас төсету туралы Құрылыс басқармасына талап-хат түсіреміз» деді Алматы аудандық ІІБ Табиғатты қорғау полициясының инспекторы Владимир Колягин. Санитарлық талаптарға атүсті қараған бұл компаниялар бұған дейін де бірнеше рет әкімшілік жазаға тартылып, 500 мың теңге көлемінде айыппұл салынған екен. Маңайды қоқыстан тазартып, құрылыс жұмыстарын заңға сәйкес жүргізу туралы ескерту берілген. Алайда, еш нәтиже шықпай отыр. Рейд барысында аумағын қоқыс төге тін шағын полигонға айналдырып алған тағы бірнеше дерек анықталды. Мә сел ен, Оңтүстік-шығыс ауданындағы Балқантау көшесі бойында орналасқан Техникалық қызмет көрсету орталығының жұмысшылары ескі көлік қалдықтарын нысан аумағына үйе берген. Нәтижесінде ТҚС артындағы алаңқайдағы үйінділер кішігірім тауға айналуға шақ қалған. Тәртіп сақшылары бұл жерде бір емес, бірнеше заң бұзушылық болғанын айтады. Біріншіден, кәсіпкердің бизнесі заңсыз болып шықты. Яғни, тіркелмеген.

Екіншіден, сыртқы көрінісі құрылыссәулет талаптарына сай емес. Үшіншіден, нысанның маңайы қоқыстан көз ашпайды. Шыққан қатты қалдықтар мен техника бөлшектерін аула артына апарып төге береді. Анықталған фактілер бойынша хаттама толтырылып, тәртіп бұзған кәсіпкерге 30 айлық есептік көрсеткіш көлемінде айыппұл салынды. Айтпақшы, бұл нысанға да санитарлық талаптарды орындамағаны үшін бұған дейін бірнеше рет айыппұл салыныпты. Сонымен қатар, бірнеше заңсыз мақсатта пайдаланылып отырған жер учаскесін заңдастырып алу туралы ұсыныс та берілген. Алайда учаске иесі бұл ұсыныстарға пысқырып та қарамаған. Болмаған соң тәртіп сақшылары ірі

көлемде айыппұл салып, ісін сотқа жібереді. Осыдан соң соттың шешімімен заңсыз табыс тауып отырған нысанды сүріп тастау туралы қаулы шыққан. Бірақ сот шешімі әлі орындалмай отыр. «Астана Эко-Полигон НС» ЖШС директорының орынбасары Дулат Өс кенб аевтың айтуынша, бүгінде қала мызда ресми тіркеуде тұрған 800 мыңнан астам адамның тек 600 мыңы тазарту мекемелерімен шарт жасасқан екен. «Яғни, 200 мыңдай адам қоқысқа ақша төлемейді. Түсетін ақша мен жұмсалатын қаржының есебі келмейді. Осындай себептермен тазарту мекемелерінің берешегі көбейіп жатыр» дейді ол. Бүркіт НҰРАСЫЛ

www.astana-akshamy.kz

№87 (3439) 30/07/2016

экспо-2017

Қазақстан павильоны қандай болады? Қазіргі уақытта Қазақстан павильонының тұжырымдамасы бекітілген. Оған «Болашақ энергиясының мұражайы» деген тұжырымдама ұсынылды. Алып шар тәрізді ғимарат 7 қабаттан тұрады. Әр қабат ғарыш, күн, биомасса, жел, су және кинетикалық энергияға арналады. Ал сегізінші қабат «Астана – болашақтың қаласы 2050» экспозициясына арнайы бөлінген.

тақырыбын қамтиды. Көрме аумағындағы мәдени-ойынсауық бағдарлама, ашылу мен жабылу салтанаты, күнделікті шеру, кешкілік көрініс және т.б. арнайы шаралар ұйымдастырылады. Сонымен бірге, бағдарламаның бағдарлы мәдени ісшаралары – академиялық, ұлттық өнер ойластырылған.

Ұлттық күндерді қалай ұлықтаймыз? ЭКСПО-2017 көрмесіне қатысатын кез келген мемлекетке ұлттық күндер, мәдени іс-шаралар, шоу өткізу мүмкіндігі беріледі. Ұлттық күндерді ЭКСПО плаза да өткізу жоспарланған. Іс-шаралар халықаралық қатынастар мен мәдени алмасуға жағдай жасау үшін икемделіп өтеді. Ұлттық күндер бағдарламасына келесідей рәсімдерді енгізу ұсынылуда: ұлттық туды көтеру Аталмыш сфераның төменгі таба нындағы 5 мың шаршы метр аумақта Ұлттық павильон болады. Павильон «Қа зақстанмен танысу» және «Жасампаздық энергиясы» атты екі басты аймаққа бөлінеді. Павильонның бірінші бөліміне ланд шафт, мәдениет, тарих, Қазақстанның өткені мен болашағы туралы қойылады. Мамандар «Жасампаздық энергиясы» аймағының контентін қалыптастыру жұмыстары Энергетика министрлігімен бірлесіп жасалады дейді. Көрмеге отандық ғалымдардың үздік жобаларын, Елбасының энергетика және қоршаған ортаны қорғау салаларындағы бастамаларын, «Жасыл экономиканың» республика аймақтарында жемісті жүзеге асырылған жобаларын қою көзделген. Сонымен қатар, «Болашақтың энер гиясы» көрмесін жан-жақты танысты руды көздейтін 2 тақырыптық павильон құрылады. Егер Қазақстан павильо нында көрермен табиғаттың тылсым күшінен туған барлық жаңғыртпалы энергия түрлерімен танысатын бол са, тақырыптық павильондарда мей мандарымыз энергия эволюциясын, оның бүгіні мен болашағын танып түсінуге, 21 ғасырдың энергетикалық қиындықтарын байқауға, технологиялық және зияткерлік жетістіктерді елесте туге, планетамызға орасан зор әсер ететін энергия тұтыну мәселесін көруге мүмкіндік алады.

Үздік тәжірибелер аймағы Үздік тәжірибелер аймағы павильоны көрменің тақырыптық мазмұнын барын ша ашады. Мұнда жаңғыртпалы энергия көздерін өндіру, сақтау мен тасымалдау саласындағы 30-ға жуық үздік әлемдік тәжірибелері таныстырылады. Алдыңғы қатарлы шешімдер мен тех нологиялар 5 негізгі категорияларға бө лінген. Олар: 1. Жаңғыртпалы және баламалы

қатысушы-мемлекеттің ұлттық би өнерін көрсететін бағдарламалар, көріністер, шоу, т.б. қойылады. Қатысушыларға сонымен бірге атақты әртістер мен басқа өнер өкілдерін шақы ру ұсынылады. Мұндай жағдайда ісшаралардың түрі мен ауқымына байла нысты олар Амфитеатр, Энергия холы, Конгресс немесе Өнерлер орталығында өтеді. Жалпы, барлық іс-шаралар 6 алаңда: Конгресс орталық, Энергия холы, Өнер лер орталығы, Ұлттық күн сахнасы және Көрме аумағында өтеді. Күллі алаңдар жоғары техникалық деңгейде жарақталғандықтан, кейінгі технология ларды пайдаланып, бірегей және тартым ды көрініс ұйымдастыруға болады. Іс-шаралардан басқа, негізгі концерт алаңдарында көрермен үшін дүниежүзіне әйгілі Дю Солей циркінің қойылымдарын тамашалауға, Луна-саябаққа баруға, шетелдік қонақтарға этно-қалашықта

энергия; 2. Энергиялық тиімділік; 3. Энергияны сақтау; 4. Энергияны бөлу және тасымалдау; 5. Табиғат байлықтарын ұтымды пай далану. Іріктеуді халықаралық іріктеу комитеті жүзеге асырады. Комитет қазіргі таңда жасақталған, оның құрамына әлемдік энергетика саласының атақты қайрат керлері және көрнекті ғалымдар кірген. Олардың арасында бірнеше Нобель сыйлығының саңлақтары да бар.

Қоғамдық аймақтар Көрме тақырыбын ашатын соңғы алаң «Қоғамдық аймақтар» деп аталады. Тіркеу құжаттамасына сәйкес, ЭКСПО-2017 тақырыптық мазмұны павильондар аясымен шектелмей, со нымен бірге көрме кешенінің ашық аймақтарымен толықтырылу керек. Қоғамдық аймақтар «Болашақ энергия сының» концептуалды негіздеріне арна лады да, соның нәтижесінде ЭКСПО тақырыбын одан әрі ашатын болады. Көрме көрермендеріне арнап жайл ы, рекреациялық аймақтар құ ру жоспарланған, онда қонақтар тынығумен бірге ЭКСПО тақырыбы бойынша қосымша қызықты ақпарат алып, тақырыптық экспозициялар мен қазақстандық және халықаралық суретшілер инсталляцияларын, интерак тивті объектілерді көре алады.

Мәдени шаралар мекені 2017 жылы Астана елдің мәдени өмірінің эпицентрі мен әлемнің ең ірі алаңдарының біріне айналады. Мұнда ұлттық және әлемдік мәдени тен денцияларға жарасатын бірегейлі әрі жан-жақты бағдарлама ұсынылады. Көрменің мәдени-ойын-сауық бағдар ламасы ЭКСПО-2017 мазмұнының негізіне алынған «Болашақ энергиясы»

және мемлекеттік әнұранды орындау, рес ми тұлғалардың баяндамаларын тыңдау, суретке түсу, қонақтар кітабына тіркеу. Шараның шарықтау шегінде қатысушымемлекеттің мәдениеті таныстыры лады. Ұлттық музыкалық концерттер,

тұрмыспен, қолданбалы өнермен, ұлттық ойындар және әдет-ғұрыппен танысуға, ұлттық дәмнен ауыз тиюге мүмкіндік беріледі. Гүлмира АЙМАҒАНБЕТ

Керек дерек • Амфитеатр – ресми, ірі концерттік және театрланған мәдени-бұқаралық іс-шараларды өткізуге арналған ашық алаң. Сыйымдылығы – 12 мың адамға дейін, оның ішінде 2,5 мың отыратын орындар. • Конгресс орталық – Көрме аумағынан тыс жерде орналасқан, бірақ жаяу жүргенге жақын жабулы кешен. Ол конференция, форум, семинар, концерттік шоу өткізуге арналған. Сыйымдылығы – 3 мың адамдық зал. • Энергия холы – мың адам сыятын концерт залы. Қазіргі орындау өнерінің барлық түрлерін (джаз, қазіргі балет, камералы өнер) көрсетуге арналған. • Өнерлер орталығы – көрме көрермендерінің дәстүрлі және қазіргі заманғы үздік көркем мәдениет үлгілерімен танысатын, Қазақстанның қолданбалы және бейнелеу өнерінің; қазіргі қазақстандық және халықаралық суретшілердің көрмесі; тақырыптық оқыту мастер-клас тары; кино көрсетілімі мен театр қойылымы; сонымен бірге көркем саланың жетекші өкілдерімен шығармашылық кездесулер мен лекциялар жоспарланған орын. • Ұлттық күн сахнасы (ЭКСПО плаза) – ресми қатысушылардың ұлттық күндері, облыстар мен Астана, Алматы қалаларының мәдениет күндері аясында концерт өткізуге арналған төбесі жабық, жеңіл жиылатын сахна. Сыйымдылығы – 500 отыратын орын. • Қоғамдық көше аймағы – мәдени-ойын-сауық (көше театрлары), мәдени-білім беру (балалар мен ересектерге арналған интерактивті мастеркластар). • ЭКСПО аумағы – бұқаралық бағдарламаларды: көше көріністерін, күнделікті шеру мен қатысушы-елдердің іс-шараларын өткізуге арналған көрме аумағы.

№87 (3439) 30/07/2016

www.astana-akshamy.kz

Ұлт ұпайы

Шертпе күй сыныптарын ашу қажет – Сіздің «Фейсбук» әлеуметтік желісіндегі жеке парағыңыздан шертпе күйді зерттеуші, ғалым Біләл Ысқақов, Дәниел Хамзин, Мұхаметжан Тілеуханов, Фа зыл Тұтқабеков, Жарқын Шәкә рімдермен түскен суреттеріңізді көрдік, күйшілер өзара жақсы арала сып тұрады екен. Арқаның күйшілік мәдениеті қазір қандай жағдайда? – Былтыр күй тәңірі – Тәттімбеттің туғанына 200 жыл толды. Ел болып тойладық деп айта алмаймыз. Дегенмен, атап өтуге тиісті іс-шаралар, конкурс тар мен концерттер Астана, Қарағанды қалаларында өтті. Одан кейін осы дүрмекпен атақты күйші-композитор Аққыз Ахметқызы атындағы күйшілер байқауы ұйымдастырылды. Әрине, науқандық жұмыстарды жіпке тізгенмен, Арқа жеріндегі дәстүрлі күйшілік мектепті жаңғырту үшін жасалған осынау бір жұмыстарды жеткілікті деп айту қиын. Сарыарқада дәстүрдің ізімен Тәттімбет шертісін сақтап жүрген көкіректері көмбе, көз көрген кісілер бар, бірақ олар қоңыр күй деген ұлы керуеннің соңғы бозтайлақтары екенін бажайлауға тура келеді, яғни, енді олардың қолындағы күйді алып қалатын жас буын болмаса, арты өкінішке толарын іштей сезіп тұрасыз, жалғанда сол жаман. Ендігі жерде Тәттімбеттің, Сайдалы Сары Тоқаның, Аққыздың кәсіби машығын, жалпы дәстүрлі шертпе күйдің ордалы мектебін оқыту саласын шұғыл түрде қолға алмаса болмайды. Ол үшін мәдениет ошақтарында, музыка колледжі, өнер мектептерінде арнайы шертпе күй сыныптарын ашу керек деп санаймын. Әйтпесе мыңжылдық тарихы бар шертпе күй жойылып кете қоймағанмен, оркестрлік жадағай деңгейге түсіп, қор болуы мүмкін. Осы күні кешегі Мағауия Хамзин, Дәулетбек Садуақасов, Орал Исатаев сияқты дүлдүлдермен бірге Тәттімбет мектебін дамыту үшін тер төгіп жүрген аға буыннан – Фазыл Тұтқабеков, Мұхаметжан Тілеуханов, Дәниел Хамзин, Біләл Ысқақов, Қайролла Садуақасов, Қалкен Қасымов, орта буыннан – Болат Тәкішев, Саян Ақмолда, Мұрат Әбуғазы, жас буыннан – Қайрат Айтбаев, Арман Қадірбек, Мәдияр Сүлейменов, Манап Анықбеков, Ақжусан Иманғазы сияқты күйшілеріміздің есімдерін ілтипатпен атап өте аламыз. Бір жақсы бастаманың жариясы анық, келесі жылы белгілі ақын Қуаныш Мақсұтов шертпе күйдің республикалық фестивалін өткізуді жоспарлап отыр, осы шара аясында ғылыми-тәжірибелік конференция, шеберлік сабақтары өтетіні де белгілі болды. – Атақты Сүгірдің, Төлеген Момбе ков, Генерал Асқаровтардың ізін ба сушы ретінде үлкен білім ордасында сабақ беріп келесіз, алдыңызға келіп жатқан жастардың арасында күй өнеріне алабөтен ерекше махаббаты барлары көп пе? – Жастар арасында дарынды күйшілер өте көп. Ал енді «Жастардың күйге деген ынтасы мен табиғаты құштарлықтарынан ересен еді» десек, осы күні ешкім ила-

Жанғали Жүзбаев, дәулескер күйші:

Күйшінің беделі бимен бірдей еді Адам ата пайғамбар (с.ғ.с.) дүниеге келгенде көктен бұрын-соңды бірде-бір жаратылыстың құлағы шалып көрмеген, ақылы танып білмеген мың есе құдіретті саздар ілесе түскен деседі. Саз, әуен, күй сол себептен де құдіретке ие. Ал саздан күй шығарып, оны сан құбылтқан қазақ атамыз одан бетер құдіретке ие болса керек. Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, дәулескер күйші Жанғали Жүзбаевпен әңгімелескенде, осынау өнердің бүгіні мен ертеңі жайлы ойтолғаныстар ортаға өрнектеліп түсті. на қоймайтыны да рас. Себебі, әрбір талапкер домбырашының ата дәстүрге деген ішкі рухани сүйіспеншілігі зор болғанмен, ол қоғамдағы кезеңдік сұранысқа сай келе бермейді. Сондықтан көптеген дарынды жас өнерпаздар күй сыны, домбыра сертін көтеріп жүре алмайды, қанша дәстүршіл болса да, нарық пен тұрмысқа жеңіліп, пұшайман күй кешіп қала береді. Осы күні шоу-бизнес те жүрген әртүрлі аспапшыларымыздың көбі кезінде ұлттық күйшілік мәдениетті бойына сіңірген, кәсіби білім алған дарын иелері болатын, бұл күнде олар «халтураға» амалсыз көнген қауым өкілдері санатында жүр. Әншілеріміз де сондай халде. Солай бола тұра шертпе күйге ғұмырын арнауға белін бекем

насихатына, күйді тыңдаушыларға көңіліңіз тола ма? – Кеңес заманында Сүгірдің үлкен граммпластинкасын жаздырғаным рас. Ол кездегі талап басқа болатын. Сол граммпластинкадан кейін өз орындауымда жеке күйтабақ шыққан емес, «Қазақтың 1000 күйі», «Мәңгілік сарын» сияқты күй антологиялары мен кейбір жинақтарға ғана кіргенмін. Франциядан шыққан бір дискіге үш-төрт күйім жазылған. Бірақ Аллаға мың тәубе, анда-санда телеарналардан көрініп тұрам, отандық сайттар да тартқан күйлерімді ғаламтор арқылы насихаттап тұрады. Жеке концерттерімді жыл сайын Қазақ ұлттық өнер университеті залында өткізіп тұрамын.

Күй мен жердің қасиеті бірдей, сондықтан қазақ әманда күйден аласа, домбырадан кішік халық болып қалыптасқан, қандай жағдай болса да, қандай заман болса да, ата өнердің алдында астамсуға ешкімнің құқы жоқ. буған, ат кекілінің астына жасырынған төбелдей аз ғана жастарымыз бар, олар осы күндері аттары қалың бұқараға болмаса да, мәдени ортаға танымал боп қалған күйшілер екенін білеміз. Қазіргі күйшіліктің жалпы аужайы осы.

Күй – кірме өнер емес, төл өнер – Кеңес заманында елден ерек маңдайыңыз жарқырап, бүкіл одақтық «Мелодия» фирмасы нан күйтабақ шығарған екенсіз, «Kitap.kz» сайтында сіздің шерткен күйлеріңіз берілген екен. «El.kz» сайтынан Сүгірдің «Кертолғауын» тыңдадық. Жалпы, бүгінгі күйдің

Күй насихатына көңілдің толуы немесе толмауы деген сұрағыңызға келейік. Әрине, қанағаттанарлық жағдай жоқ. Күйдің насихаты бұқаралық мәдениеттен, жеңіл музыка, шоу сияқты жалпыхалықтық өнер түрлерінен биік болуы керек. Себебі күй – кірме өнер емес, төл өнер. Күй мен жердің қасиеті бірдей, сондықтан қазақ әманда күйден аласа, домбырадан кішік халық болып қалыптасқан, қандай жағдай болса да, қандай заман болса да, ата өнердің алдында астамсуға ешкімнің құқы жоқ. Осы жағдайды еске алғанда ғана қазақтың жаны «Кертолғауға» тебіренеді, «Көкейкестіге» елжірейді, «Қосбасармен» қанаттанады. Қазіргі кездегі күйдің қадірі кетуі

нің бірнеше себептері бар. Қазақ мәден иеті тамырынан ажырамаса да, төлтумалылығынан алшақтады. Поппуришыл, әсіресе, эстрадашылдық домбырашылардан құралған мазмұнсыз концерттер тыйылмай отыр, керісінше оларға деген қоғамдық сұраныс күн өткен сайын артып келе жатқан секілді. Сосын республикалық, аймақтық конкурстар өткізу жұмыстарының нашарлығы, конкурс бағдарламаларының мақсатсыздығы және мазмұнсыздығы, байқаулардың әуесқойлық деңгейде өтуі де жас өнерпаздарымыздың күйшілік мұраттарына белгілі деңгейде зиянын тигізіп жүргенін білеміз. Оқыту саласында да қиыншылықтар көп. Методикалық оқулықтар, күй жинақтары, электрондық оқу құралдары сияқты еңбек жазған мұғалімдер әлі күнге дейін демеушіге зәру. Мұның бәрі әлгі айтылған сауалыңызға қатысы болмаса да, қыстыра кетейін деген ем, себебі тыңдаушы бабы келіскен күйшіге ғана қол соғады. Тыңдаушының талғамына сай өнер табылады, күйшінің талғамына сай тыңдарман табыла бермейді. Бұл – бүгінгі ахуал. – «Күй өнерінің табиғаты еуропалық өңдеуге мұқтаж емес» дегеніңізді білеміз, бірақ қазір халық, өсіп келе жатқан жастар да күйді өзге еуропа лық өңдеумен, поппури ретінде тың дап жүр. Бұл уақытша жағдай ма? – Қазіргі кезде күйді жалқы шерту дәстүрі мүлде тоқтады десек те болады. Себебі аспаптық шығарма ретінде компьютермен өңдеу, аспаптық топтардың сүйемелімен орындау сияқты тәсілдер алға озды, телеарналар мен радиотолқындар жеке күйшілік өнерді насихаттауды сиретті. Күй табиғатының әлдеқалай сыртқары көркемделуге, өңделуге мұқтаж болатындай жағдайы

www.astana-akshamy.kz

№87 (3439) 30/07/2016

ұлт ұпайы

– Менің домбырамды Айхат шебер жасаған, Азат Өзенбаевтың да домбырасы бар. Ақшасы тұрғысынан аса бағалы деп айту қиын, бір қараның құнына барабар мүлік. Жақсы шеберлер көп. Қымбат ағаштан шабылған домбыраларды алуға жағдайым жетеді, бірақ бұрыннан ылғи арзан домбырамен күй тартқан соң ба, әйтеуір саусағым мың долларлық домбыраның пернесін жатырқап тұратыны бар. Шертпе күй тарту үшін арқаның иықты домбырасы керек. Мұндай домбыра жасаушыларымыз да бар. Болашақта мүмкіндікке қарай сатып алу ниетімде бар. Қазіргі концерттерге шығып жүрген аспабым – қымбат, өткен ғасырдың сексенінші жылдары атақты Жақсылық шебер жасаған домбыра. Оны уақытша шертіп жүруге Мырзатай аға Жолдасбековтен алғам. Мырзатай ағаның қолында он шақты құнды домбыралардан тұратын мықты коллекция бар. Өзі домбыра шертетін болған соң, жақсы шеберлерге арнайы тапсырыс беріп жасатқан екен.

«Мен» деген азамат та арзанға үйір жоқ, себебі ол – кемел өнер. Жетілген шығарманы өңдеудің не қажеті бар? Эстрадалық өнер саласы, оның ішінде этнофольклор, этномодерн бағыты жеке жанр ретінде өмір сүруге ерікті. Бұл – әлемдік тәжірибеде бар құбылыс. Бірақ бұған аса сақтықпен қарау керек, әсіресе, халық музыкасына екшеп пайдаланған абзал. Домбыраға арналған арнайы эстрадалық-аспаптық шығармалар жазылсын, бірақ халық композиторларының күйлерін жұтаңдатудың мүлде қажеті жоқ деп есептеймін. Бізде эстрада өнерін де кәсіби жолға қою керек, егер эстрадалық жанрды жақсы меңгерген арнайы білімі бар маман болса, мұндай әрекеттер тыйылар ма еді, кім біледі?! Кезінде композитор-өңдеуші Тасқын Оқапов домбыра мен вокалды-эстрадалық аспаптар тобының синтезін сәтті пайдаланғаны есімізде. «Халықтың сұранысы өзгерді, домбыраны ешкім тыңдамайды» дегенге сенбеймін, керісінше әлеуметті төлтума музыканы мол тұтынуынан себепсіз шектемеуіміз керек. Бұл жағдай уақытша ғана деп өзімізді жұбатуға болады, егерде ұлттық мәдени үрдіс қайта жаңғыратын заман туса, мұндай «халтуралар» тасада қалатын заман орнайтын шығар.

Сабақтастықтан сәл адасып жүрміз – Бізде тәуелсіздік алғалы бері поэзияға мынадай жаңалық келді, прозада соны леп бар деген сияқты айтылады, күйге қатысты осылай айтыла ма? Әлде күй өнеріне даму дан гөрі жалғастық пен сабақтастық тән бе? – Күйді поэзиямен, прозамен өнер саласы ретінде қарастырғанда ғана салыстыруға болады, онда да табиғаты мен көркемдігін салғастыра қаузай алмаймыз. Тілдің жөні бір бөлек, тіл өнері тоқтаусыз даму керек, дамымаса өледі, сондықтан қазақ әдебиеті Күлтегін заманынан осы уақытқа дейін өз жолымен даму үстінде. Қашанда сөз

өнерінің жолы ұлық. Ал қазіргі уақытта күй өнерінің әдебиет өнерімен шендесе алмай отырғаны рас. Поэзиядағы тазалық, прозадағы сурет күйден кеткелі көп болды. Күй жаппай шоуға айналды, заманауи сүйемелсіз орындалмайтын жағдайға жетті. Мысалы, Тыныштықбек Әбдікәкімұлы, Серік Ақсұңқарұлы сияқты ақын ағалар барабанның сүйемелінсіз сахнада өлең оқымайтын болса не болар еді? Ақберен Елгезек, Бауыржан Қарағызұлы, Дәулеткерей

жатыр. Әрине, арнайы білім алған соң, оны растайтын куәлігі болған соң, домбырашы белгілі бір мамандықтың иесі болатыны, сол арқылы күнкөріс нанын табатыны белгілі, бірақ халық санасындағы күйшінің тұлғасы «малтабардан» бұрын ел мұңын жоқтайтын абыз деп бағалайтын салт алыстап кетті. Бұған жалпы қоғамды, мәдениет саясатын күстаналаудың өзі артық, өнер иелерінің өздерінің де белгілі деңгейде табансыздығы себеп болып отырғанын айту – парызым болсын.

Ертедегі күйшілеріміз де «малтабар» болған. Бірақ олардың жөні басқа, олар ешкімге алақан жайған емес, өнерін пұлдаған емес, несібесі Алладан еді. Кәпұлы, Қалқаман Сарин өз лирикаларын рэп үлгісінде оқитын болса не опа табады? Қалам ұстаған қыздарымыз блюз ырғағы баяу ыңырсып тұрмайтын болса, өлеңдерін жұрт алдына оқудан бас тартатын деңгейге жетсе ше? (арнайы көркем режиссерлық роликтің жөні бір басқа). Міне, салыстырмалы түрде поэзияның күй өнеріне қарағанда бекзаттығының бұзылмағанын осылай сипаттауға болады. Керісінше күйдің өзге өнерлердің алдында соншалықты артта қалғанын аңғара аламыз. Домбырадағы даму тоқтаған жоқ, егер «тоқтады» десек, онда ұлт өз аспабын жатырқайтын болады, бірақ жалғастық пен дәстүр сабақтастығынан беймезгіл адасқандаймыз. – «Күй нарықтың бағалауы бо йынша тауар болып тұр», – депсіз, бір жағынан күйлердің тойларда тартылғанын онша қаламасақ та, оның насихаты жүретін жердің бірі сол жер сияқты, ел күйдің атын біліп, бір-бірінен айыратын дәрежеге жетеді емес пе? Күй – тауар екені рас, нарықтағы әр күйшінің бағасы бар, біреу өтімді, біреу өтімсіз дегендей. Қазіргі кезде нарықтық көзқарас күйшілік өнерді кәсіп көзіне айналдырды. Бұрынғы «киелім» деп қастерлейтін ұғым да көмескіленіп бара

Ертедегі күйшілеріміз де «малтабар» болған. Бірақ олардың жөні басқа, олар ешкімге алақан жайған емес, өнерін пұлдаған емес, несібесі Алладан еді. Халықпен жаны да, малы да бір болған соң, байырғы күйшінің беделі биден төмен бола қоймаған. Байырғы демей-ақ қояйын, кешегі Кеңес дәуірінде Нұрғиса Тілендиев, Төлеген Момбеков, Мағауия Хамзин, Әбдімомын Желдібаев, Секен Тұрысбектердің қоғамдағы орны бөлек болатын, оларды ел ардақтап, төрге шығаратын, босағада тойға қызмет еткен біреуі жоқ. Қорыта айтқанда, күйшілік өнерімізді өзіміз құрмет тұтуымыз керек. ЮНЕСКО тізіміне енген күй өнерін әлем «адамзат маңдайына біткен материалдық емес игілік» деп биік бағалап отырғанда, күй жарықтық өз топырағында түлемесе, несіне қазақпыз деп кеуде соғамыз? ЮНЕСКО тізіміне домбыра күйлерінің енгеніне екі жылдан асты, осы бір ұйымның мөрін пайдаланып күйді шетелде де насихаттайтын жағдай оң жамбасымызға келіп тұр, соны пайдаланып қалсақ кәнекей? – Сіздің домбыраңыз аса бағалы музыкалық аспапқа жата ма, кім жасаған, мықты домбыра жасаушы лар бар ма өзі?

– Кейде жеке парағыңызға бүгінгі эстрададағы сөздері әлем-тапырық әндерді, мағынасыз тексттерді жа зып қояды екенсіз. Бұл соңғы кезде еркін жайлаған талғамсыздыққа елдің назарын аудару екенін түсінеміз. Шынында да, біз осы шоу-бизнестің қарқынына қарсы тұра алмаймыз ба? Ұлттық таза өнер соның тасасында қала бермеуі үшін нақты әрекеттер жасауға бола ма өзі? – Ол рас. Бір күні ағайынның тойына бардым. Жақсы мен жайсаң жиналды. Сосын әншілер ән айтты, ығы-жығы би басталды. Тойға жиналған қауым әлгі әншілермен суретке түсуге ұмтылып, бір-бірін таптап кетердей әбігерге түсті. Өздерін ұлт рухының абызы санайтын бір-екі ағаларымыз елге жариялап, әлгілерге ақша лақтырды, ұлық басы кішік боп бір «халтурашылдың» алдында бір топ қаламгерлеріміз де жік-жапар болды. Мен көп ойландым, шынында біз сөз танымайтын халге жеткенбіз бе? Аллаға шүкір, дарынды ақындарымыз бар, неге сөзге сонша зәруміз? Әлгі мен жариялап жүрген әндердің мәтіндері сол қалпында біздің ұлттық арналардан беріліп жүр, ешкім шектемейді, «Гәкку» арнасы, қаптаған радиотолқындар осындай сыны жоқ дүниелерді талмай жарнамалаумен жүр. Бұрынғыдай көркемдік кеңестің қолында құдірет қалмады, өзбектер болса мұндай әншілердің лицензиясын тартып алып, өздерін елден қуып жатыр. Ең ауыры – «менмін» деген ұлтқа белгілі азаматтардың өзі арзанға үйірсектеуі, қазақ әнінің азғындаған трагедиясын сезбеуі. Менің ойым – жеке адамның ойы болғандықтан, обьектілік көзқарас болмайды, сонда да халық әнінің тазалығы үшін әлеуметтік желіде үн қосайын деген әрекетімнің бір көрінісі болатын. – Әңгімеңізге рахмет! Сұхбаттасқан: Меңдолла ШАМҰРАТОВ

№87 (3439) 30/07/2016

www.astana-akshamy.kz

МЕРЕЙ

ÎÍ ÆÅÒ²Ñ²ÍÄÅ ÎÒ ÊÅØÊÅÍ С�� , �� -�� . С�� М�� Б�� А�� . Н�� , Б��, У��, Г��, П�� . О�� . – Соғыс деген суық сөзді ең алғаш 1941 жылдың 22 маусымы күні естідім, – деп бастады әңгімесін Мыңайдар ата. – Ол кезде он төрттен енді асқан баламын. Арада үш жыл өткен соң, өзім туып өскен Қостанай облысының Амангелді, Жангелді және Әулиекөл аудандарынан бес жүздей жігіт майданға шақырылып, Аманқарағай стансасынан Ресейге қарай жол жүріп кеттік. Челябі облысының Шұбаркөл қаласы маңында екі айлық әскери әзірліктен кейін бізді Белоруссияға жіберді. Сондағы Белосток қала сының түбінде штаб бар екен. Штабтағылар қолымызға бесатар мылтық пен екі граната ұстатып, Одра өзеніне бағыттады. Тапсырма бойынша судың арғы жағындағы Штеттин шаһарын фашистерден азат етуіміз керек. Жүріп келеміз, жүріп келеміз. Өзенге жақындағанда көпірдің жоқ екенін білдік. Оның орнына

саперлер қайықтарды тізбектей қойып, үстін тақтаймен шегелеп, кішігірім өткел жасап қойыпты. Салмақ түскен сайын онысы төңкеріліп кете жаздайды. Итшілеп жүріп, өзеннен де өттік-ау. Штеттин дегеніміз – миллионнан аса тұрғыны бар үлкен қала екен. Бірнеше апта бойы атысып, үйді-үйлерге жасырынған фашистердің көзін құрттық. Бұдан соң кейіпкеріміз Горкау, Бреслау, Бланкейхайм өңірлерінде шайқасыпты. Соңғысына келгенде тас шығаратын шахтаға тұтқындарды аш-жалаң қамап, кейін крематорийде өртейтінін көріп, сол сорақы көріністен біраз уақыт ес жия алмай жүрген екен. Артынша кеңес жауынгерлері Балтық теңізіне жетіп, порт арқылы қашқалы жатқан немістердің жолын бөгейді. Бұл – Ұлы Жеңістің де жақындап қалған кезі еді. Қуанышты күнді Мыңайдар ата Росток қаласында атап өтеді.

Одан кейін Кавказ маңындағы әскери округке жіберіліп, 1950 жылдың қазан айында үйіне оралады. – Өкініштісі, Қостанай облысынан майданға бірге аттанған бес жүздей жігіттің тек отыздайы ғана қайттық. Бейбіт күнге көбі жете алмады, – деп ақсақал аз-кем үнсіз қалды. Елге келісімен Мыңайдар ата соғыстан кейін қаңырап қалған ауыл мен қалаларды қайта тұрғызу жұмыстарына белсене атсалысады. Жоғары білім алуға ұмтылып, институттың педагогикалық бөліміне түседі. Оқуды тәмамдаған соң, отбасын құрады. Жұбайы Алма әже де – саналы ғұмырын шәкірт тәрбиесіне арнаған ардақты ұстаз. Қос педагог қол ұстасып, алпыс жыл бойы бірге отасқан. Әжей былтыр дүниеден озыпты. – Астанаға көшіп келгенімізге он бес жылдың жүзі болды. Шүкір, қазіргі күнімізге тәубе. Мені құрметтеп, балаларға өсиетін айтсын деп, осындағы мектептерге шақырады. Әр бар ғанымда «Қазақи болмыстарыңды жоғалтпаңдар, қазақша сөйлеңдер» деп ақылымды айтып жүрмін. Сондайда анау анекдот еске түсіп кетеді. Бір қазақтың баласы орыс қызына ғашық болып, «Айналайын, мен сені жақсы көремін»

дегенді «Я вас кругом обхожу и хорошо вижу» деп аударған екен. Қазақ тілі – шұрайлы, қазыналы тіл ғой. Мәңгілік ел болғымыз келсе, ұрпақтарымыз тілімізді өшірмей, керісінше, өсіруі керек, – деді қарт.

Ақсақал тоқсанға иек артса да әлі қайраты қайтпаған, еңсесі бүгілмеген. Лайым осындай бақуатты қалпы немерешөберелерінің ортасында аманесен жүрсе екен деген тілегіміз бар.

Бетті дайындаған: Ботагөз МАРАТҚЫЗЫ

ÀÑÒÀÍÀËÛҚ ӨÍÅÐÒÀÏҚÛØҚÀ ÀҚØ ҚÛÇÛҒÓÄÀ Б�� Е�� Щ�� «М��» �� -��. Ж�� . Ж�� АҚШ-�� . Б�� Т�� .

Аталмыш мекеменің деректеріне сүйенсек, Евгений Щербатовтың «Мангуст» трекері «Technation» байқауында топ жарған соң, тек қазақстандықтардың ғана емес, шетелдіктердің де тарапынан үлкен қызығушылыққа ие бола бастаған. – Бүгінде Сан-Францискодағы Аутист балалар ұйымынан көп тапсырыс алынды. Сондай-ақ, Қазақстанда «Қазпошта» акционерлік қоғамы сәлемдемелерді қадағалау үшін осы құрылғыға тапсырыс берді. Отандық GPS-қауіпсіздік жүйесі – халықаралық нарықтағы бірегей өнім, – дейді ведомство өкілдері. Айрықша жобаның құны 18,8 миллион теңге екен. Оның 90 пайызын, яғни, 17,7 миллион теңгесін Технологиялық

даму жөніндегі ұлттық агенттік қаржыландырған. Бір істің туындауына бір іс түрткі болмай ма?! Жоғарыдағы аппаратты жасау идеясы да жоба авторы Евгений Щербатовқа баласынан көз жазып қалған соң келіпті. Пайдалы әрі тиімді құрылғы болғандықтан, бұқаралық сатылымға шығып үлгермесе де, оған 670-тей адам қызығып, тапсырыс беріпті. «Мангуст» трекері адамның қайда жүргенінен 24 сағат бойы хабардар болып отыруға мүмкіндік береді. Ол үшін құрылғыны әлгі адамға беріп, өзіңіз арнайы мобильді қосымша арқылы қадағаласаңыз жеткілікті. Бұл өнім, әсіресе, кішкентай балалар үшін таптырмас құрал екені даусыз. Трекер мықты, су астында да жұмыс істейді,

қолға ұстауға қолайлы және қауіпсіз. Сонымен қатар, қуат үнемдегіш қасиетінің арқасында құрылғыны 20 күнде бір рет қуаттауға болады. Аппарат әлемнің ұялы байланыс бар кез келген нүктесінен сигнал жеткізеді. Бұдан бөлек, координаттарды анықтау дәлдігімен де ерекшеленеді. Сонымен қоса, қолдануы қарапайым болғандықтан, мүмкіндігі шектеулі адамдарға да ыңғайлы. Балама жүйелердің кемшіліктері – не оларда «Мангусттағыдай» қуат үнемдегіш қасиет жоқ, не сәл соққыдан бұзылып қалуы мүмкін. Ал мықтылық бұл аппарат үшін өте қажет. Балалар жүгіреді, секіреді, құлап қалады. Сол кезде құрылғы да еш зақымданбауы тиіс.

www.astana-akshamy.kz

№87 (3439) 30/07/2016

ҚОҒАМ Ә� �� А�� . Т�� ? Ж��-�� , �� . С�� , ��-�� . БӘЙТЕРЕКТІҢ ТҮБІНДЕ КҮНДЕ ДУМАН Жазғы демалыста бүлдіршіндердің уақытының көбі ойын алаңдарында өтеді. Ал ондай алаңдардың бәрі сырғанақ, әткеншек және бастысы батут секілді ойын түрлерімен жабдықталған. Оған қоса, қаланың көрікті мекендерін аралай қалсақ, велосипедтен бастап веломобиль, ойын машинасы, өздігінен қозғалатын гироскутерлерден көз сүрінеді. Қазір осындай кәсіптің көрігі қызған шақта олардың бағасы қалта көтере бермейтінін айтып, наразылық танытатын ата-аналар да кездеседі. Балалар қызыққан дүниелерді жалға беріп, кәсіп еткендердің қызметі қанша екен? Осыларды бағамдау үшін бірінші «Бәйтеректі» қоршалай қонған түрлі нүктелерге барып, бағасын сұрап көрдік. Өзін Дидар деп таныстырған жігіт «ninebot» деп аталатын гироскутерлерді жалға береді екен. Бұның бағасы Бәйтеректі бір айналып шыққанымен өлшенеді екен. Яғни, бір айналым – 500 теңге. Алыстан мұнартып көрінетін бұл монументтің басына шығуға көп уақыт кетсе де, шетін айналып шыққанға көп минуттың қажеті жоқ. Сондықтан «ninebotтың» құны қалтаға ауырлау түсетіні анық. Оның үстіне, қасыңызға бір емес бірнеше балаңызды ертіп жүрсеңіз... Мұның себебін жалға беру-

алу арзанға түспейді. Сол себептен балалар ойын құмарын бір-екі айналыммен қандыруға мәжбүр» дейді ол. Ал осы маңайдағы ең көп жалға берілетін дүние веломобильдер екен. Бір «Бәйтеректің» түбінде осындай төрт нүкте болса, әрқайсысында бес веломобильден бар екен. Оның көптігін

алып тепкен әлдеқайда тиімді екен деп топшыладық. Дегенмен кішкентайлардың көзіне таңсық зат қызық көрінеді ғой. Екі баласын веломобильге қондырып, серуендетіп жүрген Самат есімді қала қонағы «Қалтамызға ауыр түсетіні рас. Бірақ ұлдарымның көңілін қимаймын. Елорданың қай жеріне барсақ та, алдымыз-

реуетке секіріп қанағаттанбаған бүлдіршіндердің бәрі осы жерде әлдеқайда биікке секіріп, құмарларын қандырады» дейді. Осында батуттың қызығына батқан балалардың анасын сөзге тарттық. Марал есімді қала тұрғыны «Жақын маңдағы «Целинный» шағын ауданында тұрамыз. Төрт баланың анасымен. Үйдің отағасы күні бойы жұмыста. Күн ашық, жаймашуақ кезде осы жерге келіп, балаларымды ойнатамын. Әрі өзім де демалып қаламын. Әйтпесе, тар үйді әбден басына көтереді» дейді.

БАЛАЛАР ҚАНДАЙ ОЙЫНҒА БЕЙІМ?

дан шығады. Ауылда жоқ болғасын, ойнап қалсын деп аз уақыт әуестенгендеріне қарсылық танытпадым. Бірақ сол жағалаудағы бағалар Есілдің арғы бетіне қарағанда, шамалы қымбаттау» деген ойын білдірді. Осы пікірден соң қаланың басқа тұстарындағы бағаларды да байқап көрейік деген желеумен оң жағалауға қарай аяңдадық.

ші жабдықтардың шет жақтан қымбат бағаға келуімен түсіндірді. «Менің өзімде төртақ «ninebot» бар. Бұл осы жерге жиналатын жеткіншектер үшін аздық етеді. Ал ата-аналар үшін бұл құрылғыны сатып

бірі «Студенттер» саябағында сауық құрған ағайынның қарасы қалың екен. Бәйтерек жақтағыдай бұл жерде де әлгі веломобильдер жетерлік. Тіпті, отбасыңызбен түгел сыйып кететін төрт және алты адамдық веломобильдер де бар екен. Мақсұт есімді жалға беруші «Төрт орынды веломобильдерді бала-шағаңызбен бірге тепкен әлдеқайда қызығырақ. Бірдей қозғалып, бірге күш жұмсау бірлікке де шақырады емес пе?» деп жақындаған жұртты одан сайын қызықтырып жібереді.

ескеріп, алдыңғы өздігінен қозғалатын қос доңғалаққа қарағанда құны арзан шығар деп ойлап қалдық. Алайда бұның да бағасы көңіл көншітерлік емес. Небәрі 10 минуты – 500 теңге. Осы бағаға бір сағат велосипед

БАТУТТЫҢ ҚЫЗЫҒЫНА БАТЫП... Мамыражай жаздың әр күні мейрам іспеттес. Отбасылық демалыс үшін таптырмайтын орын – қаламыздағы саябақтар. Әсем әуенге елітіп, билегіңіз келсе де, жеңіл-желпі тамақтансаңыз да, балаларды ойнатсаңыз да, саябақтарда барлық жағдай жасалған. Сондай мекеннің

Ал бұл маңдағы веломобильдердің сол жағалауға қарағанда бағасы сәл төмендеу. Ол жақта 10 минутқа берілсе, мұнда 500 теңгеге 15 минут айналуға болады. Бірақ саябақтарда мұндай веломобильдерден гөрі, басым көпшілік балаларын батутқа ойнатады екен. Сондықтан «Студенттер» саябағында жеті бірдей батут алаңқайы орналасқан. Солардың ең ірісі «Биіктік» деп аталатын батут паркі екен. Киіз үй тәріздес ақшаңқан батуттың бойы алыстан көз тартады. Осында жұмыс істейтін Аягөз есімді бойжеткен «Сырттағы ашық батуттардан біздің батут басқаша. Бағалар да тым жоғары емес. Дәл осындай батут паркі бұдан бөлек қаламызда екі жерде бар. Бірі – «Думан» ойын-сауық орталығында, бірі – «Астаналық» паркінде. Үйде ке-

Е�� ҚАСЕНБЕКОВ, «А�� » МКК ��: – Астана қаласында ойынсауық кәсібімен айналысқысы келген азаматтардың бәрі бізбен келісімшартқа отырады. Яғни, көрікті мекендерде кәсібін біздің рұқсатымыз арқылы ғана жүргізеді. Олай болмаған жағдайда, ондай жұмыстар дың бәрі заңсыз болып есептеледі. Бізбен келісімшарт жасасқан кәсіпкерлердің көбі «Астаналық» паркінде ойынсауық қызметін көрсетеді. Дәлірек айтсам, олардың саны – 115. Одан кейін «Жерұйық» паркінде – 45, «Студенттер» паркінде 41 кәсіпкерге рұқсат етілген. Ал «Арай» саябағында – 3, «Ғашықтар» саябағында – 6, «Ататүрік» саябағында 5 кәсіпкер келісім бойынша кәсібін дөңге летіп отыр. Мамыр айынан басталған маусымдық жұмыстар тамыздың соңына дейін жалғасады.

Бұл батутта ойнаудың 15 минуты – 600 теңге, 30 минуты – 1200, бір сағаты 1800 теңге екен. Ал қалағанынша секірем деушілер 3500 теңге төлесе, уақытқа шектеу жоқ. Оған қоса тағы бірнеше жеңілдіктер қарастырылған. Егер төрт немесе одан көп адам тобымен келсе, 15 пайыз жеңілдік жасалады. Сондай-ақ, кішкентай балалар үшін шағын торлар жасақталған. Онда 3 жасқа дейінгі балалардың бәрі тегін секіреді. Орынбек ӨТЕМҰРАТ

№87 (3439) 30/07/2016

www.astana-akshamy.kz

ҚҰҚЫҚ

А�� Ә�� – Е�� «100 �� » Ұ�� 27-�� . А�� , �� «Ж�� . С�� » �� . Жеке сот орындаушысы дегеніміз – нарықта борышты өтеу бойынша қызмет ұсынатын бәсекеге қабілетті тұлға. Қазіргі уақытта Астанада 135 жеке сот орындаушысы жұмыс істейді. Жыл соңына дейін 21 мемлекеттік сот орындаушысын қысқартып, жеке сот орындаушылардың санын 150 адамға дейін арттыру жоспарлануда. Бұл сот және өзге де актілердің орындалу сапасын арттыруға, өндірушілер тарапынан сот актілерінің орындалмауына қатысты шағымдарды азайтуға, орындалу мерзімін қысқартуға, сот және өзге де актілердің орындалуын қамтамасыз етуге жұмсалатын мемлекеттік шығындарды қысқартуға бағытталған. Жеке сот орындаушыларының санын ұлғайтып, осы арқылы олардың қызметімен елорда аудандарын толық қамтып қана қоймай, жеке сот орындаушылары арасында лайықты бәсеке тудыруға мүмкіндік береді. Министрлік пен оның бөлімшелері жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексін әрі қарай арттыруды көздейді. Соңғы зерттеулерге сүйенсек, Қазақстан бұл тізімде 42-орынға ие болды. Бұл – жоғары көрсеткіш. Тиісінше, Қазақстан Елбасының бәсекеге қабілетті отыз елдің қатарына кіру туралы мақсатына жақындап келеді. 2016 жылдың алғашқы жартыжылдығында департамент халыққа 176635 мемлекеттік қызмет көрсетті, соның ішінде «Азаматтар үшін үкімет» мемкорпорациясы арқылы берілген анықтамалар саны – 104075, ҚХКО арқылы берілген құжаттар көшірмесі – 1585. Олардың ішінде жылжымайтын мүлікке құқықты тіркеу бойынша – 70975 . Мемкорпорациялар арқылы тіркелгені – 46 641. Бірыңғай нотариалды ақпараттық жүйе арқылы тіркелгені – 24334. Жылдамдатылған тәртіппен тіркелген өтініштер саны – 3 202. Тіркеу үшін бюджетке түскен сома 150522 449 теңгені құрайды. 2016 жылдың есеп беру кезеңінде жеке және заңды тұлғалардан 38 шағым келіп түскен. МЕМЛЕКЕТТІК ТІРКЕУ – МІНДЕТ Биыл заңды тұлғаларға 6210 мемлекеттік қызмет көрсетілді. 2016 жылдың бірінші жартыжылдығында тіркелген заңды тұлғалар саны – 2 183 (оның ішінде әділет органдарымен – 331, электронды портал арқылы – 1840), қайта тіркеуден өткен заңды тұлғалар саны – 2750, тіркелген

филиалдар мен өкілдіктер – 150, есептік тіркеуден алынған филиалдар мен өкілдіктер – 263. Заңды тұлғалардың құрылтайшы құжаттарына енгізілген өзгерістер мен толықтырулар тіркелімі – 150. Ерікті түрде таратылған заңды тұлғалар саны – 80. Сот шешімі бойынша таратылған заңды тұлғалар саны – 149. Жергілікті бюджетке аударылған жалпы сома 18976619,5 теңгені құрады. 2016 жылдың бірінші жартыжылдығында заңды тұлғаларды уақтылы қайта тіркемеуге байланысты 59 әкімшілік құқықбұзушылық анықталды. Құқықбұзушыларға қатысты әкімшілік жауапкершілік шаралары қолданылып, мемлекеттік кіріске өндірілген қаржы көлемі 1516515 теңгені құрады.

нада 674 жеке нотариус жұмыс істейді. 2016 жылдың бірінші жартыжылдығында 19 нотариус есептік тіркеуден өтті, 11 нотариус тіркеуден алынды. Қайта қабылданған нотариустардың басым бөлігі бұған дейін нотариалдық қызмет ауқымы қамтылмаған аудандарға орналасқан. Енді Лесозавод, 40-станция аудандары, Оңтүстік-шығыс, Ильинка, Көктал шағын аудандары, Заречный елді мекенінің тұрғындары қала ішіндегі нотариустарға келудің қажеті жоқ. Дегенмен, жеке нотариустардың азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыруды уақытылы жасамағаны үшін екі дерек анықталды. Осылайша, екі жеке нотариустың лицензияларының қызметі бір айға уақытша тоқтатылды.

заңгерлік кеңестер жиі өткізіледі. «Мемлекет кепілдік берген заң көмегі туралы» заңда және Астана қ. Адвокаттар алқасының ұсынған тізіміне сәйкес Департаментпен 2016 жылы мемлекеттік кепілдендірілген заңгерлік көмек көрсетуден бас тартуға қатысты 172 адвокатпен келісім жасалды.

ТЕГІН КЕҢЕС БЕРІЛЕДІ Біздің департаментте күн сайын құқықтық түсіндіру жұмыстары жүргізіледі. Ағымдағы жылы 1492 іс-шара ұйымдастырылып, олардың 1 063-ы БАҚта жарияланды. Соның ішінде басылым беттерінде – 49 , электронды порталдар мен ақпарат агенттіктерінде – 478, телеарналарда – 3 , радиода – 18 және Әділет

ҚҰҚЫҚТЫҚ МӘДЕНИЕТ ҚАЛЫПТАСЫП КЕЛЕДІ

Зияткерлік меншікті қорғау саласындағы бизнес субъектілері үшін Астана қаласының Кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасымен және Кәсіпкерлер палатасымен құқықтық түсіндіру жұмыстарына бағытталған ортақ іс-шаралар жоспары бар. Сонымен қатар Астана қаласы Әділет департаменті, Ішкі істер департаменті және мемлекеттік кіріс органдарымен зияткерлік меншік саласында өзара ынтымақтастыққа бағытталған іс-шаралар қолға алынды. Ол бойынша елорда аумағында контрафактілік өнімді кіргізу фактісін анықтау жүргізілуде. Бүгінде Ikea Systems B.V., Автокапитал, Обис компаниясы, Bolotov and Partners, RG Brands, Central Pharm, Central Coporation және тағы басқа құқық иелерімен және олардың сенімді тұлғаларымен тығыз серіктестік қарым-қатынас орнатылған. 2016 жылдың алғашқы жартыжылдығында заңды және жеке тұлғалардан 15 арыз түсті. Оның ішінде екеуіне түсіндірме беріліп, алтауы аталған мәселеге жауапты ұйымдарға жіберілді, біреуін арызданушы қайтарып алса, қалғанына жоспардан тыс тексеру жүргізілді. Үшеуінің зияткерлік меншік саласында заңнама талаптары бұзылғаны анықталды.

ШЕТКІ АУДАНДАРҒА НОТАРИУС ҚЫЗМЕТІ ҚОСЫЛДЫ Елімізде жеке нотариустардың қызметі жүйелі ұйымдастырылған. Бүгінде Аста-

Бүгінгі таңда ҚР ӘҚК 230-бабында көрсетілген заңбұзушылықтар жасаған нотариустарға қатысты әкімшілік құқықбұзушылық туралы хаттамалар толтырылды. Екі нотариуске қатысты қылмыстық іс қозғалды. Астана қаласында адвокаттардың жалпы саны – 412, олардың 299-ы заңгерлік кеңес беру саласында жұмыс істейді, адвокаттық контораларда – 10, тіркелмеген заңды тұлға – 103. 2016жылдың бірінші жартыжылдығында Әділет департаментіне Астана қаласы Адвокаттар алқасының үстінен тоғыз шағым түсті. Сегізінің тұжырымы расталған жоқ. Бір шағым қаралу үстінде. 2016 жылдың алғашқы жартыжылдығында 49 158613,90 теңгеге 4 383 азаматқа заңгерлік кеңес көрсетілді. Сағаттар саны – 31 867,62. 2015 жылдың осыған ұқсас уақытында мемлекеттік кепілдендірілген кеңес 36 455 929,7 теңгеге 3 320 азаматқа көрсетілді. Сағат саны – 24 620,06. Жыл басынан бергі есептік кезеңде республикалық бюджеттен «005 – заңгерлік көмек көрсету» бағдарламасы бойынша 37 883 050,34 теңге қамтылды, төленген қаржы көлемі – 47 077 867,04 теңге, 2015 жылдың қарызымен бірге – 9 194 816,70. Мұның себебі, қаланың шағын аудандарында, түзеу мекемелерінде мұқтаж азаматтарға арналған

департаментінің интернет-ресурсында 515-і қамтылды. Ұйымдастырылған дөңгелек үстел отырысы – 58, семинарлар мен лекциялар – 354, сонымен қатар ақпараттық-насихат топтары мен «Ашық есік күні» өтті. Айта кетерлігі, тұрғындардың әлеуметтік осал тұстарын қолдау және азаматтардың құқықтық мәдениетін көтеру мақсатында департамент «Нұр Отан» партиясының Орталық аппараты филиалының қоғамдық қабылдауының көмегімен Адвокаттар алқасымен біріге отырып тегін заңгерлік кеңес көрсету мақсатында азаматтарды қабылдауды ұйымдастырады. Департамент «Қазақстан заңгерлер одағы» РҚҰ-ның Астана қалалық филиалымен бірігіп, елордалық «АстанаЗаң» құқықтық порталын дамыту жұмыстарын жүргізуде. 2016 жылдың бірінші жартыжылдығында порталда 3 156 материал жарық көрді, оның ішінде: жаңалықтар – 2128, кәсіпкерлерге жәрдем – 201, құқықтық кеңес беру – 331, ғылым – 101,Сіз білесіз бе? – 390 және т.б. Жарты жыл ішінде порталға кіргендер саны 30 505 мың адамға жуықтады. Пайдаланушылар саны – 59 546. Олардың басым бөлігі Қазақстан азаматтары – 33 32; жиі кірушілердің үздік бестігінде мына елдер бар: Ресей азаматтары – 2 424, Украина – 94, Беларусь – 62, АҚШ – 57, Қытай – 54. Порталға 47 елдің адамдары кірген, олардың жас аралығы 25-тен 45-ке дейін. Ай сайын astanazan.kz порталын қолданушылар саны ұлғайып келеді. Департамент порталда өзге мемлекеттік және атқарушы органдарға қайтарымсыз негізде құқықтық, түсіндіру, ақпараттықанықтамалық, өздерінің қызметін көрсететін публицистикалық сипаттағы материалдарды жариялауға рұқсат берген. Осылайша «Астана-Заң» интернетбасылымы арқылы мемлекеттік органдар азаматтарға қызмет көрсету, рұқсат беру бойынша заңнамаларда орын алған өзгерістер мен жаңашылдықтар туралы дер кезінде ақпарат беруге мүмкіндік алды. Ерлан ҚОСМҰРАТОВ, Астана қаласы Әділет департаментінің басшысы міндетін атқарушы

www.astana-akshamy.kz

№87 (3439) 30/07/2016

ресмиет

БЖЗҚ сұрақтарға жауап береді

БЖЗҚ қызметіне және жалпы жинақтаушы зейнетақы жүйесіне қатысты жиі қойылып жүрген сұрақтарға жауап береміз. 1. БЖЗҚ-дан үзінді көшірмені жылына бір рет пошта арқылы аламын. Алайда, өз зейнетақы шотымды жиі тексеріп тұрсам ба деп едім. Оны қалай істеуге болады? Ол үшін жеке зейнетақы шотының (ЖЗШ) жай-күйі туралы ақпарат алудың өте ыңғайлы әрі жылдам тәсілін таңдайсыз. Мысалы, салымшының жеке зейнетақы шотын ашу туралы өтініште немесе жекелеген келісімде көрсетілген электрондық мекенжайына хабарлама жіберу. Салымшы электрондық мекенжайына үзінді-көшірме (ай сайын немесе тоқсан сайын) алу кезеңділігін өзі белгілейді. ЖЗШ жай-күйі туралы ақпарат алудың тағы бір жылдам тәсілінің бірі – www.enpf.kz сайтындағы «Интернет-үзінді көшірме» арқылы алу тәсілі, ол үшін логин мен пароль не электрондық цифрлық қолтаңба (ЭЦҚ) болу керек. Сондай-ақ «интернет қызметі арқылы өзінің өтініш жасауы» деген хабарлау тәсілін таңдап, БЖЗҚ мамандарының Android және iOS (iPhone, iPad) және Windows Phone операциялық жүйелерінде жұмыс істейтін смартфондар мен планшеттерге арналған ENPF ұялы қосымшасын пайдалануға болады, бұл үшін де логин мен пароль керек. Салымшы (алушы) БЖЗҚға жеке басын куәландыратын құжатымен келіп, өтініш жасай отырып және хабарлау тәсілін өзгерту/белгілеу туралы келісім жасап хабарлаудың басқа тәсілін белгілей немесе таңдай алады. 2. Интернет-үзінді көшірмені қарау үшін логин мен парольді қалай тіркеуге болады? Пайдаланушының логині мен паролін пайдалана отырып, интернет арқылы

зейнетақы жинақтарының жай-күйі туралы ақпаратты қарау үшін БЖЗҚ-ға өтініш жасап, хабарлау тәсілін өзгерту/анықтау туралы келісім жасау керек. Салымшы мұны «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» ҚР Заңының 57-бабында көзделген зейнетақы жинақтарының құпиясын сақтау туралы заң нормаларын сақтау үшін жасайды. Логин мен парольді тіркеу/қайта тіркеу www.enpf.kz сайтының «Интернет-үзінді көшірме» бөлімінде тікелей жүзеге асырылады. 3. еnpf.kz сайтында зейнетақы калькуляторын көрдім. Бұл не? Зейнетақы калькуляторы – бұл еңбек қызметінің басынан бастап әзірлеуге, жеке зейнетақы жоспарларын құруға арналған көмекші құрал. Оның көмегімен салымшының болашақтағы зейнетақысының болжамды мөлшерін көруге болады. Бүгінгі күннің зейнеткер алушылары ағымдағы зейнетақы калькуляторының көмегімен міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптасқан зейнетақы жинақтары төлемінің мөлшерін есептей алады. Болжамды зейнетақы калькуляторын зейнет жасына толмаған салымшылар пайдалана алады. Бұл – калькулятор ортақ, базалық, жинақтаушы және ерікті зейнетақыны болжаммен есептеуге арналған. Есеп инфляцияның өсуіне, инвестициялық кірістілікке, жалақының өсуіне қарай болжамдарға негізделген. Есеп нәтижесі түрлі болжамды деректермен ерекшеленетін оптимистік, реалистік және пессимистік деп аталатын сценарий бойынша беріледі. Зейнетақы калькуляторы зейнетке шыққанда болатын төлемдер туралы болжам жасауға мүмкіндік береді.

Осылайша, Қор салымшылары қажетті деректерді енгізе отырып, зейнетке шыққан кездегі зейнетақы төлемдерінің жиынтық сомасын есептей алады және дәл қазірден бастап жеке зейнетақы шотына аударымдардың қаншалықты жеткілікті түрде жасалып жатқанын да ойлауға болады. Жинақтардың басқа құралдарын, қолдана отырып, алдағы зейнетақы жасына жеткенге дейінгі жиынтық зейнетақыны көбейтуге болады, мысалы, ерікті зейнетақы жарналары. Тіпті тұрақты негізде жасалатын ең төменгі ерікті зейнетақы жарналары зейнетақы жинақтарын едәуір көбейтуге мүмкіндік береді. Бұған қоса, өз пайдасына енгізілетін ерікті жарналарының сомасы оны салымшы БЖЗҚ-ға өз бетінше аударған кезде салық салудан босатылады. Зейнетақы калькуляторы арқылы есеп жасай отырып, болашақ зейнетақы мөлшерінің зейнетақы жарналарының жүйелілігі мен толықтығына байланысты болатынына көз жеткізуге болады. Зейнетақы калькуляторымен (ағымдағы/болжамды) жұмыс қағидаларымен enpf.kz сайтында орналас тырылған «Жадынамадан» таныса аласыз. 4. Өткен жылы зейнетақы заңна масына өзгерістер енгізілді. Осы өзгерістер негізінде 2018 жылдан бастап болашақ зейнетақымыз қандай құрамдауыштардан қалыптасады? 1998 жылғы 1 қаңтарға дейін кемінде 6 күнтізбелік ай еңбек өтілі бар адамдар жинақтаушы және шартты жинақтаушы жүйелерден (бұдан әрі – ШЖЖ) төленетін төлемдермен қатар бюджеттен базалық және ортақ зейнетақы алатын болады. Осылайша, зейнетақы: 1) бюджет қаражаты есебінен: - 1998 жылғы 1 қаңтарға дейін кемінде алты күнтізбелік ай еңбек өтілі болғанда еңбек зейнетақысы;

- мөлшері еңбек өтіліне және жинақтаушы зейнетақы жүйесіне қатысуына тәуелді болатын базовой зейнетақы; 2) жинақтаушы зейнетақы есебінен: - қызметкердің ай сайынғы табысынан 10% міндетті зейнетақы жарналары (бұл 1998 жылдан бері ай сайын жалақыдан 10% аударыла отырып жиналған сома); - қызметкердің ай сайынғы табысынан 5% міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары (бұл 2014 жылғы 1 қаңтардан бастап зиянды (аса зиянды) жұмыс беруші өз қаражаты есебінен еңбек жағдайларында жұмыс істейтін қызметкерлердің пайдасына аударатын ақша); - 2018 жылдан бастап енгізілетін жұмыс берушінің барлық қызметкерлер үшін (олардың еңбек жағдайларына қарамастан) олардың шартты зейнетақы шоттарына жұмыс беруші төлейтін жаңа 5% міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптасады. Осы шоттардан төленетін төлемдер ЖМЗЖ жиынтығында ең кемі 60 күнтізбелік күн аударылған жағдайда, 2023 жылдан кейін жүргізілетін болады. 5. Үшінші тұлғаның пайдасына зей нетақы жарналарын жасауға бола ма? Ерікті зейнетақы жарналары (бұдан әрі – ЕЗЖ) есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарт жасаған жағдайда үшінші тұлғаның пайдасына зейнетақы жарналары аударылады. ЕЗЖ есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарт жасау үшін салымшы мен алушы БЖЗҚ дербес қызмет көрсету орталығына келіп, өтініш жасайды. Өзімен бірге жеке басын куәландыратын құжатын әкеледі. Байланыс орталығы 8 800 080 1177 (Қазақстан аумағында қоңырау шалу тегін) (Филиал байланыстары)

Ақпараттық хабарлама «Астана қаласының коммуналдық мүлік және мемлекеттік сатып алу басқармасы» мынадай редакцияда өзгерістер енгізеді: - Техникалық ақауларға байланысты, 2016 жылғы 16 шілдедегі № 81 «Астана ақшамы» газетінде жарияланған кестедегі № 4, 8, 9, 10, 17 жолдарында көрсетілген сауда-саттықтар 2016 жылғы 16 тамызға ауыстырылатындығын хабарлайды. Сонымен қатар, Астана қаласының коммуналдық объектілерін жекешелендіру жоғарылату әдісімен электрондық аукцион арқылы www.gosreestr.kz веб-порталында өткізіледі. Аукционның өткізілетін уақыты: 2016 жыл 16 тамызы, сағат 10.00-ден сағат 17.00-ге дейін. № Орналасқан жері Жалпы Бастапқы Кепілдік жарна ауданы, баға (теңге) сомасы ш.м. 4. Астана қаласы, «Сарыарқа» ауданы, Ш. Қосшығұлұлы көшесі, 66 9 719 000 Бастапқы бағадан № 19/1 үй, НП-4 15 % 8. Астана қаласы, «Сарыарқа» ауданы, Ш. Қосшығұлұлы көшесі, 44,3 6 802 000 Бастапқы бағадан № 19/2 үй, НП-4 15 % 9. Астана қаласы, «Сарыарқа» ауданы, Ш. Қосшығұлұлы көшесі, 66 9 719 000 Бастапқы бағадан № 19/3 үй, НП-1 15 % 10. Астана қаласы, «Сарыарқа» ауданы, Ш. Қосшығұлұлы көшесі, 39,6 6 113 000 Бастапқы бағадан № 19/3 үй, НП-2 15 % 17. Астана қ., «Есіл» ауданы, Сауран көшесі, № 5 үй, ВП-6 85,4 43 900 000 Бастапқы бағадан 15 % ЖИЫНТЫҒЫ 301,3 Аукционға қатысу үшін мыналарды көрсете отырып, тізілім веб-порталында алдын ала тіркелу қажет: 1) жеке тұлғалар үшін: жеке сәйкестендіру нөмірін (бұдан әрі – ЖСН), тегін, атын, әкесінің атын (бар болған жағдайда); 2) заңды тұлғалар үшін: бизнес сәйкестендіру нөмірін (бұдан әрі – БСН), толық атауын, бірінші басшының тегін, атын, әкесінің атын (бар болған жағдайда); 3) кепілдік жарнаны қайтару үшін екінші деңгейдегі банктегі есеп-айырысу шотының деректемелерін; 4) байланыс деректерін (пошталық мекенжайы, телефоны, факс, е-mail); 5) ұлттық куәландырушы орталық берген ЭЦҚ-ның жарамдылығы мерзімін көрсете отырып, Тізілімнің вебпорталында алдын ала тіркелу қажет. Жоғарыда көрсетілген деректер өзгерген кезде қатысушы бір жұмыс күні ішінде Тізілімнің веб-порталына

енгізілген деректерді өзгертеді. Аукционға қатысушы ретінде тіркелу үшін қатысушының ЭЦҚ-сы қойылған аукционға қатысуға өтінімді Қағидадағы қосымшаға сәйкес нысан бойынша тізілімнің веб-порталында тіркеу қажет. Аукционға қатысуға өтінім тіркелгеннен кейін тізілім веб-порталында үш минут ішінде өтінім берілген сату объектісі бойынша кепілдік жарнаның түсуі туралы мәліметтердің тізілім дерекқорында болуы тұрғысынан автоматты түрде тексеру жүргізіледі. Тізілім дерекқорында сатушының шотына кепілдік жарнаның түскені туралы мәлімет болған жағдайда, тізілім веб-порталында өтінімді қабылдау және қатысушыны аукционға жіберу жүзеге асырылады. Тізілім дерекқорында сатушының шотына кепілдік жарнаның түскені туралы мәлімет болмаған жағдайда, тізілім веб-порталында қатысушының

Астана қаласының әкімдігі Шәкеевтер отбасына Сафар Шәкеевтің қайтыс болуына байланысты қайғыларына ортақтасып, көңіл айтады.

өтінімі кері қайтарылады. Автоматты түрдегі тексеру нәтижелері бойынша тізілім веб-порталында қатысушының өтінімінде көрсетілген электрондық мекен-жайына өтінімді қабылдау туралы электрондық хабарлама не өтінімді қабылдаудан бас тарту себептері туралы электрондық хабарлама жіберіледі. Аукционға қатысушылар аукцион басталғанға дейін бір сағат ішінде ЭЦҚ мен аукцион нөмірін пайдалана отырып, аукцион залына кіреді. Аукцион жекешелендіру объектісінің бастапқы құнын аукцион залында автоматты түрде орналастыру жолымен сауда-саттықты өткізу туралы хабарламада көрсетілген Астана қаласының уақыты бойынша басталады. Сауда-саттықтың ағылшын әдісі бойынша электрондық аукцион ережесі: 1) егер аукцион залында аукцион басталған сәттен бастап жиырма минут ішінде қатысушылардың бірде-біреуі осы Қағиданың 36-6-тармағына сәйкес белгіленген қадамға жекешелендіру объектісінің бастапқы бағасын арттыру жолымен жекешелендіру объектісін сатып алу ниетін растамайтын болса, онда осы жекешелендіру объектісі бойынша аукцион өткізілмеген болып танылады; 2) егер аукцион залында аукцион басталған сәттен бастап жиырма минут ішінде қатысушылардың біреуі осы Қағиданың 36-6-тармағына сәйкес белгіленген қадамға жекешелендіру объектісінің бастапқы бағасын арттыру жолымен жекешелендіру объектісін сатып алу ниетін растайтын болса, онда бастапқы баға белгіленген қадамға артады; 3) егер ағымдағы баға артқаннан кейін жиырма минут ішінде қатысушылардың бірде-біреуі жекешелендіру объектісінің ағымдағы құнын арттыру жолымен жекешелендіру объектісін сатып алу ниетін растамайтын болса, онда жекешелендіру объектісін сатып алу ниетін соңғы растаған қатысушы жеңімпаз болып танылады, ал осы жекешелендіру объектісі бойынша аукцион өткізілген болып танылады. Жекешелендіру объектісі бойынша сауда-саттықтың ағылшын әдісі бойынша аукцион қатысушылардың біреуі ұсынған ең жоғары бағаға дейін жүргізіледі. Жекешелендіру объектісінің бастапқы бағасы бағаны

арттырудың кемінде екі қадамына өскен жағдайда ғана жекешелендіру объектісі бойынша сауда-саттықтың ағылшын әдісі бойынша аукцион өткізілген болып танылады, бұл ретте бастапқы бағаның екі қадамға өсуін кемінде екі қатысушы жүзеге асырады. Әрбір сатылған жекешелендіру объектісі бойынша аукцион нәтижелері аукцион нәтижелері туралы электронды хаттамамен ресімделеді, оған сатушы және жеңімпаз ЭЦҚны пайдалана отырып, аукцион аяқталғаннан кейін жиырма төрт сағат ішінде тізілімнің веб-порталында қол қояды. Аукцион нәтижелері туралы хаттама аукцион нәтижелерін және жеңімпаз бен сатушының жекешелендіру объектісін сату бағасы бойынша сатып алу-сату шартына қол қою міндеттерін белгілейтін құжат болып табылады. Астана қаласы, Бейбітшілік көшесі, 11, 407-кабинет мекенжайында, Жеңімпазбен сатып алу-сату шартына аукцион өткізілген күннен бастап күнтізбелік он күннен аспайтын мерзімде қол қойылады. Бұл ретте, аукционның жеңімпазы сатып алу-сату шартына қол қойған кезде сатушыға салыстыру үшін мынадай құжаттардың: 1) жеке тұлғалар үшін: паспорттың немесе жеке тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттың; заңды тұлғалар үшін: заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы куәліктің не анықтаманың; 2) заңды тұлға өкілінің өкілеттіктерін куәландыратын құжаттың, сондай-ақ заңды тұлғаның өкілі паспортының немесе оның жеке басын куәландыратын құжаттың түпнұсқаларын міндетті түрде көрсете отырып, олардың көшірмелерін не нотариат куәландырған көшірмелерін ұсынады. Кепілдік жарналарды қабылдау үшін: IBAN KZ529261501102032004; БИК: KZKOKZKX; Банк атауы: «КАЗКОММЕРЦБАНК» АҚ; ТТК: 171; Кбе: 16; Төлемді алушы (қаз.): «ИНФОРМАЦИОННОУЧЕТНЫЙ ЦЕНТР» АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ, БСН: 050540004455. Анықтама үшін мына мекен-жайға хабарласыңыз: Астана қаласы, Бейбітшілік көшесі, 11-үй, № 407-кабинет, тел.: 55 68 00, 55 68 04.

«Астана ақшамы» газеті редакциясының ұжымы Сафар Шәкеевтің қайтыс болуына байланысты марқұмның отбасы мен туысқандарына қайғыларына ортақтасып, көңіл айтады.

№87 (3439) 30/07/2016

www.astana-akshamy.kz

СПОРТ

ÆÅËÀßҚÒÀÐ ÀÑÒÀÍÀҒÀ ÆÅÒÒ² Б�� «Ә�� » �� «С��» �� . Осы уақытқа дейін бұл дүниежүзілік шараға алты миллионнан аса адам қатысыпты. Эстафетаның символы – алау 6 құрлықтың 140 елінде жалындаған. Қытайлық қатысушылар әлем алауын қа зақстандықтарға 2 шілдеде Қорғас қаласында табыстаған болатын. Эстафета алауы Жаркент, Алматы, Талдықорған, Өскемен, Семей, Екібастұз және Павлодар қалаларын түгел аралап келді. Әлемді достыққа, ынтымаққа шақыратын шара ел Тәуелсіздігінің 25 жылдығына орай өткізілуде. «Бұл эстафетаның 25 жылдық тарихы бар. Төрт апта бойы жүгіріп келеміз. Алматы облысынан бастап Шығыс Қазақстан, Ақмола, Павлодар өңірлеріне табан тіредік. Барлығы жылыұшырай қарсы алып, қолдау көрсетуде» дейді желаяқтардың көшін бастаған команда капита-

ны Дәурен Оспанов отандастарына алғысын жаудырып. Достық алауын үрлегендерді қарсы алған Астана жұртының арасында әлемге танымал марафоншы Марат Жыланбаев та бар. Оның айтуынша, «Әлемдік жүгірістің» жаһандық дәстүрге айналғанына ширек ғасыр болады. Жалпы, марафон 34 күнге жалғасады деп күтілуде, команда

күн сайын 200 қашықтықты бағындырады. Әрбір қатысушыға түсетін жүктеме күніне 15 және 40 шақырым құрайды. Қатысушылардың

көбі ұзындығы 42 шақырым болатын классикалық марафонға бұған дейін қатысқан, бірақ эстафетаға алғаш рет қосылғандар да бар.

Айта кету керек, эстафета Астанадан кейін Көкшетау қаласына аялдайды. Одан әрі Омбы қаласына жол тартады. Орынбек ӨТЕМҰРАТ

ÌÈÍÈ-ÔÓÒÁÎË ×ÅÌÏÈÎÍÀÒÛ ÁÀÑÒÀËÄÛ А�� «М��» �� -�� Ә�� Ф�� Л�� ІV Қ�� . Биыл төртінші рет ұйымдастырылып отырған жарысқа еліміздегі үздік 21 команда қатысуда. Олардың қатарында

Ãàçåò Қàçàқñòàí Ðåñïóáëèêàñûíûң Инвестициялар және даму ìèíèñòðëiãi, байланыс, ақпараттандыру және ақпарат комитетінде 27.01.2016 æ. òiðêåëiï, №15805-Ã êóәëiãi áåðiëãåí. Меншік иесі: «Астана ақшамы» газетінің редакциясы» ЖШС

2015 жылғы жеңімпаз – «Есіл» сауда үйі» командасы бар. Былтыр Алматыда өткен жарыста топ жарған астаналық

Директор — Сәуле СМАҒҰЛОВА Директордың орынбасары Бас редактор Зейін ӘЛІПБЕК «Àñòàíà àқøàìû» ãàçåòiнде жарияланған материалдарды сілтемесіз көшіріп басуға болмайды.

команда биыл өтетін mini EURO-2016 турнирінде ел намысын қорғайтын болады. Ал биылғы жарысқа қатысушылар 5 топқа бөлініп ойнайды. Әр топтан үздік шыққандар плей-офф ойындарына шығады. Чемпионат жеңімпазы атанған команда mini EURO-2017 турниріне Қазақстан құрамасын жасақтап апаруға мүмкіндік алады. Сондай-ақ, жарыс жеңімпаздары мен жүлдегерлеріне дипломдар, медальдар және сыйлықтар табыс етіледі. Чемпионаттың бірінші күні «Достар» (Астана) командасы Атыраудың «КеденТрансСервис» командасын 4:0 есебімен ұтса, «Номад» (Алматы) – «ЦОН Диастен» (Шымкент) командалары арасындағы ойын 2:2 есебімен аяқталды. Ал былтырғы чемпион «Есіл» сауда үйі» командасы маңғыстаулық «Ақмәдина» командасын 10:0 (!) есебімен тізе бүктірді. Чемпионат 2-30-31 шілде күндері

Ðåäàêöèÿ қîëæàçáà èåëåðiíiң ïiêiðëåði ìåí êөçқàðàñûí áөëiñói øàðò åìåñ. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауап береді. Ãàçåò «Àñòàíà àқøàìû» ãàçåòi ðåäàêöèÿñûíûң êîìïüþòåðëiê îðòàëûғûíäà òåðiëiï, қàòòàëäû. Таралымы 15 000 Тапсырыс №87 Баспахана: Àñòàíà қàëàñû, А.Æұáàíîâ êөøåñi, 24/1 «Èçäàòåëüñòâî ÁÌ» ÆØÑ

Астана іргесіндегі «Мичурино» спорт кешенінің футбол алаңдарында өтеді. Ойындар күнде сағат 11.00-ден – 20.00-ге дейін өткізіледі. Ғалым ҚОЖАБЕКОВ

Редакция мåêåíæàéû: 010000, Àñòàíà қàëàñû, Достық êөøåñi, 13. astana.akshamy@mail.ru Қàáûëäàó áөëìåñi: òåë.: +7 (7172)703-305, ôàêñ: +7 (7172) 703-312. Тілшілер бөлімі: 70-32-17. Жарнама: 70-33-06. va-reklama@mail.ru