009

АҚШАМЫ

№9

АСТАНА

РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ ГАЗЕТ/ 1990 ЖЫЛҒЫ 13 ҚАЗАННАН БАСТАП ШЫҒАДЫ

(3514)

24/01/2017

www.astana-akshamy.kz

СЕЙСЕНБІ

АШЫҚ ЕСІК КҮНІ ӨТЕДІ

САРЫАРҚА АУДАНЫ ӘКІМІНІҢ ЕСЕБІ

КӨЛІК САЛАСЫНДАҒЫ

26 қаңтарда және 8 ақпанда «Астана» концерт залында (бұрынғы Конгресс-холл) барлық қалалық басқармалардың өкілдерінің қатысуымен ашық есік күні өтеді. «Белсенді азамат» акциясы аясында елорда тұрғындары сағат 09.00-ден 18.00-ге дейін өз ұсыныстары мен сұрақтарын қоя алады.

Ағымдағы жылдың 30 қаңтары мен 7 ақпаны аралығында Сарыарқа ауданында 7 есеп беру кездесуі өтеді. Тұрғындардың кездесуге белсенді қатысуын қамтамасыз ету үшін әкімнің ресми сайтында, сондай-ақ баспа құралдары және әлеуметтік желілерде есеп беру кездесулерінің кестесі жарияланды.

Елорда әлеуетінің артуы тұрғындардың жайлы өмірін қамтамасыз ету бағытындағы өркенді өзгерістерге негізделген. Маңызды меже – қала инфрақұрылымдарын дамыту. Шаһар басшысы Әсет Исекешев қаланың келешектегі келбетін бедерлейтін «20 нақты бастаманы» белгілеп берді.

ʗʜʩʩʜ

ИННОВАЦИЯ

ʗʜʩʩʜ

АСТАНА ПРОЦЕСІ:

БЕЙБІТ КЕЛІССӨЗДЕР АЛАҢЫ

К

еше елордамызда Сирия дағдарысын реттеу бойынша келіссөздер басталды. Астана процесі аталған айтулы шараға қатысушыларға Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев үндеу жолдады.

ʗʜʩʩʜ

ЭКСПО-2017: ДЕМАЛЫС ПЕН ҚАУІПСІЗДІК Астана әкімдігінде өткен кеңесте ЭКСПО-2017 көрмесі кезінде ұйымдастырылатын шаралар пысықталды. Елорда әкімі Әсет Исекешевке қалалық Мәдениет, мұрағаттар және құжаттама басқармасының басшысы Болат Мажағұлов мәдени, ойын-сауық бағдарламаларының жоспарын таныстырды.

Оның айтуынша, бас қала тұрғындарына үш ай бойы қызықты әрі әдеттен тыс шаралар ұйымдастырылатын болады. Көрме өтетін кезеңде қаладағы театрлар мен саябақтар штаттық режимде жұмыс істейді. Есіл өзенінде күн сайын астаналықтар мен қонақтар лазерлік су шоуын тамашалайды. Сол мақсатта елордаға ресейлік субұрқақтар циркі арнайы шақырылды. Бұған қоса, Астананың әр жерінде түрлі сипаттағы концерттер мен қойылымдар өтеді. Кеңес барысында қала әкімі шараларды әр адамның қызығушылығына лайықтап жазғы бағдарламаны жоспарлауды тапсырды. Әсіресе, отбасылық демалысты өткізуге екпін беруге назар аударды.

«ЭКСПО-2017» халықаралық көрмесі өтетін уақытта мәдени, ойын-сауық шараларын өткізуге «Астана ЭКСПО-2017» ұлттық компаниясы» АҚ, ҚР Мәдениет және спорт министрлігі және Астана қаласының әкімдігі жауапты болып бекітілгенін айта кетейік. Жалпы, халықаралық көрме өтетін кезеңде бас қалаға миллиондаған қонақ ағылады. Оларға барынша қолайлы жағдай жасау керектігі бесенеден белгілі. Астана әкімі Әсет Исекешев осыны тексеру үшін қалалық әуежайдан бастап ЭКСПО қалашығына дейін жүріп өтті. Қала басшысы ең алдымен көлік логистикасын тексеріп, әуежайдың жаңа блогы салынып жатқан жерге барды.

ʗʜʩʩʜ

2

ȹ

www.astana-akshamy.kz

ЕЛОРДА ТЫНЫСЫ

АСТАНА ПРОЦЕСІ:

БЕЙБІТ КЕЛІССӨЗДЕР АЛАҢЫ

(Соңы. Басы 1-бетте) Мемлекет басшысы БҰҰ Бас хатшысының Сирия бойынша арнаулы өкілі Стаффан де Мистурамен кездесті, деп хабарлады Президенттің баспасөз қызметі. Мемлекет басшысы Астананың келіссөздер өткізуге дайын екенін айтып, барлық қатысушылар үшін жағдай жасалғанын атап өтті.

– Мен Ресей, Түркия және Иран Президенттерінің Астанада келіссөздер өткізу жөніндегі ұсынысын қабыл алдым. Біз кездесудің жемісті өткенін қалаймыз. Қазақстан кездесуге қатысатын тараптардың бәрімен тең әрі сенімді қарым-қатынаста болғандықтан, келіссөздер қалыпты өту үшін барлық жағдай жасалады деп ойлаймын, – деді Қазақстан Президенті. Нұрсұлтан Назарбаев Сирия мәселесі бүгінде Таяу Шығысты ғана емес, бүкіл әлемдік қауымдастықты алаңдатып отырғанын атап өтті.

– Тараптар да болып жатқан оқиғаларға біз сияқты алаңдаушы-

лықпен қарап отыр деп үміттенемін. Сарапшылардың айтуынша, қақтығыс басталғалы 300 мыңнан астам адам қаза тапқан. Осының бәрі бізді бұл мәселені бейбіт жолмен ғана шешуге үміттенуге жетелейді, – деді Мемлекет басшысы. Қазақстан Президенті БҰҰ-ның арнаулы өкіліне Астанадағы кездесу Женевадағы бейбіт келіссөздерге дайындық барысына елеулі ықпал ететінін айтты. Стаффан де Мистура Нұрсұлтан Назарбаевқа Астанада келіссөздер өткізуге мүмкіндік бергені үшін БҰҰ Бас хатшысы Антониу Гуттериштің атынан алғыс білдірді.

– Сіздің еліңіз халықаралық аренадағы ең күрделі түйткілдерді реттеу ісінде зор тәжірибесін көрсетіп, үлгі болып келеді. Қазақстанның Біріккен Ұлттар Ұйымы Қауіпсіздік Кеңесіне тұрақты емес мүшелігі Сирия қақтығысын шешудегі қосымша мүмкіндік болып саналады, – деді Стаффан де Мистура. Кездесу қорытындысы бойынша

тараптар қарулы қақтығысты одан әрі реттеу шаралары жөнінде пікір алмасты. Астана процесіне 7 тараптың өкілі қатысуда. Атап айтқанда, Сирияның үкіметтік делегациясын БҰҰ жанын дағы осы елдің тұрақты өкілі Басар аль-Джафари бастап келді. Ал си риялық оппозиция делегациясына шамамен 15 оппозициялық топтың өкілдері кірген. Ресей делегациясына РФ Президентінің сириялық реттеу мәселелері жөніндегі арнаулы өкілі Александр Лаврентьев, Түрік және Иран делегацияларын Сыртқы істер министрлерінің орынбасарлары Седат Онал мен Садек Хусейн Джабери Ансари басшылық етті. Сириялық дағдарысты реттеу процесіне БҰҰ Бас хатшысының Сирия жөніндегі арнаулы өкілі Стаффан де Мистура мен Қазақстандағы АҚШ елшісі Джорд Крол де қатысты. Келіссөздер «жабық есік» жағдайында өтуде. Астана процесі бүгін аяқталады.

ౢ˘ˣ˘೪˳˵˘ˮ ˀ˟˳˱˶˙ˬˤ˪˘˳́ ʿ˲˟ˣˤ˞˟ˮ˵˧ ʻ೵˲˳೵ˬ˵˘ˮ ʻ˘ˣ˘˲˙˘˟˚˵́೮ ˁˤ˲ˤ̆ˬ́೪ ˲˟˵˵˟˶ ˙˯˥́ˮ˾˘ ˈ˘ˬ́೪˘˲˘ˬ́೪ ˪˟ˣ˞˟˳˶˞˧೮ ೪˘˵́˳˶˾́ˬ˘˲́ˮ˘

೴ˮ˞˟˶˧ Құрметті ханымдар мен мырзалар! Сириядағы жағдайды реттеу бойынша келіссөздердің қатысушыларына сәлемімді жолдаймын. Сирияда орын алып отырған күрделі жағдай бүкіл әлем жұртшылығының назарын өзіне аударуда. Алты жылға жуық уақыт бойы жалғасып келе жатқан қанды қақтығыс түрлі өркениеттер мен мәдениеттер тоғысқан киелі өлкеге қайғы-қасірет тен басқа ешнәрсе алып келмегенін мо йындауға тура келеді. Қазақстан бейбітсүйгіш мемлекет және Біріккен Ұлттар Ұйымы Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты емес мүшесі ретінде Таяу Шығыс өңірінде қауіпсіздік пен тұрақтылықтың орнатылуына және нығаюына мүдделі. Бүгінгі басқосу халықаралық қоғамдастықтың Сириядағы жағдайды бейбіт түрде реттеуге бағытталған жігер-ынтасының айқын көрінісі болып табылады. Қазақстан Сириядағы жағдайды реттеудің жалғыз дұрыс жолы – өзара сенім мен түсіністікке негізделген келіссөздер болуы қажет деп санайды. Біздің еліміздің бүгінгі келіссөздерді өткізу орны ретінде таңдалуы кездейсоқ емес. Өздеріңіз білетіндей, 2015 жылы Астанада бірқатар сириялық оппозиция топтары келіссөздерінің екі раунды өтті. Сирия халқына түскен ауыртпашылықты жеңілдету мақсатында сириялық босқындарға 700 мың доллардан астам көлемде қаражат бөлдік, жақында 500 тоннаға азық-түлік түрінде ізгілік көмек жолдадық. Астанадағы кездесу барлық мүдделі тараптардың Біріккен Ұлттар Ұйымының аясында Женева үдерісінің шеңберінде сириялық дағдарысқа қатысты оңтайлы шешім табуына қажетті алғышарттарды қамтамасыз етіп, Сирия жерінде бейбітшілік пен тұрақтылықты орнату ісіне лайықты үлес қосады деген сенім білдіремін. Бүгінгі келіссөздерінің нәтижелі әрі жемісті болуына тілектеспін!

ЭКСПО-2017: ДЕМАЛЫС ПЕН ҚАУІПСІЗДІК (Соңы. Басы 1-бетте)

Ол автотұрақтардың құрылыс барысымен, абаттандыру және көгалдандыру жоспарымен танысты. Содан кейін Астана қонақтарының әдеттегі бағытымен жүріп, жолдардың жағдайын, көшені жарықтандыруды және безендіруді жақсарту бойынша бірқатар тапсырмалар берді. «ЭКСПО-2017» көрмесі қарсаңында елорда полициясының жеке құрамының көрме қонақтарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету, нысандарды күзету және қылмыстар мен құқық бұзушылықтардың алдын алу бо йынша жауапкершілік жүгі артып отыр. Сондықтан полиция қызметкерлерінің кәсіби және қызметтік дайындығына баса назар аударылады.

Көрмені өткізу барысында қоғамдық тәртіпті қадағалауға тартылатын ішкі істер органдарының 60-қа жуық қызметкері профайлинг әдісін меңгерді. Бұл әдіс – жеке белгілерді, адамның сыртқы келбетінің сипаттамаларын, вербалды және вербалды емес тәртібін талдаудың негізінде адамның әрекеттерін болжаудың психологиялық әдістері мен әдістемелерінің жиынтығы. Бұған қоса, көрме қарсаңында 600-ден астам полиция қызметкері ағылшын тілін оқытудың сертификатталған курстардан өтті. Көрменің ашылатын уақыты жақындағанда, тағы мың қызметкер бұл курстардан өтеді. Курстар аптасына үш рет лингафондық құрал-жабдықтары бар кабинетте ұйымдастырылып, оған ағылшын тілінде қарым-қатынас ережелерін меңгеру кіреді.

Полиция қызметкерлерін біліктілігі жоғары педагогтар оқытады. Олар полицияның тілдік ерекшелігіне сай келетін әдістемелерді қолданады. Бұл, өз кезегінде, шетелдік азаматтардың өтініштеріне жедел жауап беруге мүмкіндік беріп, полицияның имиджіне оң ықпал етеді. Қоғамдық тәртіпке келсек, ЭКСПО кезінде оны 9 мыңға жуық полицей қадағалайтын болады. Қазіргі таңда көрме кешенінің аумағында Астананың Ішкі істер департаментінің 100-ден астам қызметкері, Ұлттық ұланның жауынгерлері қауіпсіздікті тәулік бойы қамтамасыз етуде, оларға бақылау-өткізу режимін ұйымдастыру және жаяу патрульдеу қызметтері жүктелген. Алдағы уақытта көрме қалашығында

учаскелік полиция бекеті ашылады, онда 6 учаскелік полиция инспекторы қызмет атқаратын болады. Көрменің логистикалық орталығы қолданысқа енгізілгенде, автокөліктерді тексеру екі мобильді инспекция-тексеру кешенімен жүргізіледі. 16 полиция қызметкерінен жасақталған кешендердің персоналы арнайы оқытылды, соның ішінде радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша да дайындықтан өтті. ЭКСПО-2017 халықаралық мамандандырылған көрмесі ағымдағы жылдың 10 маусымында ашылып, 10 қыркүйекке дейін жалғасады. Павильондарды дайындауға 100-ден аса мемлекет пен 10-нан аса халықаралық ұйым қатысуда. Аманғали ҚАЛЖАНОВ

www.astana-akshamy.kz

ȹ

ҚАЛА ТІРШІЛІГІ

3

дейін қысқартылады. Бұл барабара жеке көліктен гөрі автобустармен діттеген жерге жетуді жылдамдатады. Сондай-ақ, өткен жылы 6 көшеге біржақты қозғалыс енгізілді. Ұзындығы 14,7 шақырымды қамтитын бұл жолдарда орташа жылдамдық сағатына 12 километрден 24 километрге дейін жетті. Атап айтсақ, биыл қашықтығы 5,3 шақырым Абылай хан және Шәкәрім Құдайбердіұлы даңғылдарына біржақты қозғалыс енгізу жоспарлануда.

КӨЛІК САЛАСЫНДАҒЫ

ИННОВАЦИЯ ʫˬ˯˲˞˘ ഉˬ˟˶˟˵˧ˮ˧೮ ˘˲˵˶́ ˵೵˲೦́ˮ˞˘˲˞́೮ ˢ˘˥ˬ́ ഑˭˧˲˧ˮ ೪˘˭˵˘˭˘˳́ˣ ˟˵˶ ˙˘೦́˵́ˮ˞˘೦́ ഑˲˪˟ˮ˞˧ ഑ˣ˛˟˲˧˳˵˟˲˛˟ ˮ˟˛˧ˣ˞˟ˬ˛˟ˮ͘ ʺ˘೮́ˣ˞́ ˭˟ˢ˟ ʹ ೪˘ˬ˘ ˤˮ˹˲˘೪೵˲́ˬ́˭˞˘˲́ˮ ˞˘˭́˵˶͘ ˌ˘೺˘˲ ˙˘˳˾́˳́ ಁ˳˟˵ ʰ˳˟˪˟˾˟˚ ೪˘ˬ˘ˮ́೮ ˪˟ˬ˟˾˟˪˵˟˛˧ ˪˟ˬ˙˟˵˧ˮ ˙˟˞˟˲ˬ˟˥˵˧ˮ ͨϮϬ ˮ˘೪˵́ ˙˘˳˵˘˭˘ˮ́ͩ ˙˟ˬ˛˧ˬ˟˱ ˙˟˲˞˧͘ ʥ೵ˬ ˙˘೦˞˘˲ˬ˘˭˘ ʤ˳˵˘ˮ˘ˮ́೮ ϮϬ ˢ́ˬ˞́೦́ˮ˘ ˯˲˘˥ˬ˘˳˵́˲́ˬ́˱ ˯˵́˲͘ ʽ˳́ˮ́೮ ˧˾˧ˮ˞˟ ˤˮˮ˯˚˘˻ˤ̆ˬ́೪ ഉ˞˧˳˵˟˲˞˧ ೪˯ˬ˞˘ˮ˘ ˯˵́˲́˱͕ ೪˯೦˘˭˞́೪ ˪഑ˬ˧˪ ˪˟˾˟ˮ˧ˮ ˢ˘೮೦́˲˵˶ ˢ˘೦́ˮ˘ ˙˘˳˘ ˪഑೮˧ˬ ˙഑ˬ˧ˮ˛˟ˮ͘

КӨЛІК КЕШЕНІН БАСҚАРУДЫҢ ЖАҢА ҮЛГІСІ

арттыруға бағытталып, нақты жоспарлармен айқындалған. Астана әкімі аталған межені орындау үшін, біріншіден, көлік кешенін басқарудың жаңа үлгісі жасалатынын айтты. Бұл тұрғындарға жеке көліктерден гөрі қоғамдық көлікпен қатынауды тиімді етуге, жол қозғалысының қауіпсіздігін күшей-

туге, экологиялық жағ дайды жақсартуға және жаяу жүргіншілер мен көліктердің тепетеңдігін ұстауға бастайды.

Қала тіршілігін жандандыТҮБЕГЕЙЛІ ратын «20 нақты бастама» ӨЗГЕРІСТІҢ БАСЫ – бағдарламасында «Жолың жөнді болса, жүрісің өнеді» АВТОБУСТАРДЫ дегендей, алдымен жолдардың ТҮГЕЛ ЖАҢАРТУ сапасы мен қолайлығы басшылыққа алынбақ. Көлік инфра құры лыАталған бастаманың мындағы түбегейлі өз14-қадамы «Жол жүру герістердің басы қо ғамҚазіргі таңда автобустарға уа қытын қысқарту және дық көліктерді түгел дей ықшамдылығын арттыру» арналған «Bus Lane» 11 учас- ж а ң а р т у б о л м а қ . Б ұ л деп аталады. Бұл бағытта кеге енгізіліп, қашықтығы өзгеріс кезең-кезеңімен қоғамдық көлікті дамыту жүзеге асырылмақ. Осы 33,6 шақырымға созылды. басымдықтары есебінен күнге дейін Астанаға 358 Атқарылған іс қоғамдық жаяу жүргіншілерге және жаңа автобус әкелінген. көліктердің орташа велосипед тізгіндегендерге Бүгінгі таңда қалада жылдамдығын 18%-ға жағдай жасау, ұйымдардың қашықтығы 3 500 шақыавтокөлік қозғалысының арттыруға септігін тигізді. рымға созылатын 81 марсызбасын ықшамдау, Енді алдағы уақытта шрут жұмыс істеуде. Бұлар автотұрақ кеңістігін дакүн сайын 875 мың сапар«Bus Lane» жолақтары мыту, интеллектуалды ды қамтиды. жалпы ұзындығы көлік жүйесі негізінде Мұнымен автобустарға 64,7 шақырымды қамтитын көлік ағынын тәулік бойы деген сұраныстың азай24 аумаққа сызылмақ. бақылау және басқару мағанын тұрғындардың қарастырылған. Осылайша, автобустарды талап-тілегінен-ақ аңғаруға Ал арнаулы бағдаркүту уақыты 15-20 минутболады. Мұнда қоғамдық ламаның 15-қадамы көліктің жетіспейтіндігі тан 7-10 минутқа дейін қоғамдық көлікті дамыжылдан жылға саны артып қысқартылады ту мен тартымдылығын келе жатқан қала халқының

Бүгінгі таңда қалада қашықтығы 3 500 шақырымға созылатын 81 маршрут жұмыс істеуде. Бұлар күн сайын 875 мың сапарды қамтиды

есебімен де өлшенеді. Оған қоса, жұрттар елорда әкімдігіне хат жазып, автобус бағыттарын создыруды, жаңа маршрут ашуды сұрап, өтініш білдіруде. Осы талаптардың бәрі ескеріліп, ағымдағы жылдың мамыр айында тағы 380 автобусты сатып әкелу көзделіп отыр.

КЕДЕРГІСІЗ ЖОЛ ҚОЗҒАЛЫСЫ Қала құрылысы саясатында көлік инфрақұрылымының басымдықтарына да баса мән берілген. Осы ретте велосипедтерге арналған жолдар жасау, жаяу адамдардың қауіпсіз қозғалысын қамтамасыз ету, паркингтер мен автотұрақтарға орындар дайындау қолға алынбақ. Қоғамдық көлікке деген тартымдылықты арттыруға бастайтын бір жұмыс – автобустардың жүру уақытын жеделдету. Ол үшін оң нәтижесін берген «Bus Lane» жолағын сызуды жалғастыру керек. Қазіргі таңда автобустарға арналған жолақ 11 учаскеге енгізіліп, қашықтығы 33,6 шақырымға созылды. Атқарылған іс қоғамдық көліктердің орташа жылдамдығын 18%-ға артты руға септігін тигізді. Енді алдағы уақытта «Bus Lane» жолақтары жалпы ұзындығы 64,7 шақырымды қамтитын 24 аумаққа сызылмақ. Осылайша, автобустарды күту уақыты 15-20 минуттан 7-10 минутқа

ЗАМАНАУИ АЯЛДАМАЛАР САНЫ АРТАДЫ Астанада қоғамдық көлік саласындағы бірегей жоба лардың бірі – жылы аялдамалар. Елордалықтар оң бағасын берген бұл жоба алдағы уақытта жалғасын таппақ. Бүгінде қалада мұндай «аялы» аялдамалардың 27-сі орнатылды. Жабық түрдегі павильондарды салу мемлекеттік-жекемен шік әріптестік есебінен іске асырылады. Жеке инвесторлардың араласуымен биыл 55 жылы аялдама пайда болады. Оған қоса, тағы 250 жайлы аялдамалар кешені орнатылмақ. Аялдамалардың барлығы автобустардың қозғалысынан хабар беретін ақпараттық таб лолармен жабдықталады. Қазір мұндай электронды тақталар 108 аялдаманың маңында іске қосылды. Әзірге осындай таблоның тағы 72сін енгізу жоспарлануда. Осы жүйенің мобильді қосымшасы да жұмыс істейді. «Astra bus» деп аталатын қосымша бүгінде тек автобустардың бағытын көрсетіп қана қоймай, көлік қозғалысына қатысты өзгерістердің жаңалығын да таратып отыр. Астана қаласының әкімі Әсет Исекешев жалпы көлік кешені саласындағы негізгі мақсат тұрғындардың автобуспен қатынауын арттыру екенін айтып, 2020 жылға дейін қоғамдық көлік қызметін пайдалануды 45%-ға жеткізу керектігін мәлімдеді. Қазір бұл көрсеткіш 33%-ды құрайды. Орынбек ӨТЕМҰРАТ

4

ȹ

www.astana-akshamy.kz

ҚАЛА МЕН САЛА

ТҰТЫНУШЫЛАРДЫҢ

ҚАУІПСІЗДІГІ ҚОРҒАЛАДЫ Отандық және импорттық өнімдердің сапасы қандай? Қалалық емдеу мекемелеріндегі диагностикалық өлшем құралдары талапқа сай ма? Дүкен сөрелеріндегі тауарлардың ішкі-сыртқы сәйкестігі туралы не білеміз? Осы мәселелер жөнінде Техникалық реттеу және метрология комитетінің Астана қаласы бойынша департаментінің басшысы Сауықбек ҚАПАЕВПЕН тілдескен едік.

– С а у ы қ б е к Ә р і п ұ л ы , құралдары жарамсыз деп шет елден әкелінгенде метрологиялық аттестаттаудан неТехникалық реттеу және танылды.

– Егер медициналық аппа- месе түрін бекітуден өткеннен метрология комитетінің Астана қаласы бойынша раттар тексерістен өтпеген кейін және өлшем бірлігін департаменті жүргізген был- болса, осы уақытқа дейін қамтамасыз етудің тізіміне тырғы тексерудің нәтижелері науқасқа қойылған диаг- енгеннен соң, міндетті түрде ноздар қаншалықты дұрыс салыстырмалы тексеруден өту қандай? қажет.

– 2016 жылы департамент болғаны?

– Дұрыс айтасыз. Меди ци– Халыққа қызмет көрсету 103 тексеріс жүргізді. Оның ішінде іріктеу бойынша, жос- налық аппараттарда орында- саласында қандай олқылықпардан тыс, комитет тапсыр- латын талдау нәтижелерінің тар тіркелді?

– Халыққа қызмет көрсету масы негізінде және азамат- дұрыстығы толығымен өлшем тардың өтініштері аясында дәлдігіне байланысты. Осы- саласындағы 27 ұйымға текқолға алынды. Нәтижесінде лайша салыстырып тексерістен серіс жүргізілді, 13 бұзушылық 55 бұзу шылық анықталды. Жалпы сомасы 484 480 теңгені құрайтын өнімдердің 12 партиясына тыйым салынды. Заңды және жеке тұл ғалар 13 012 335 теңгеге әкімшілік жауапкершілікке тар тылды. Қазіргі таңда бұл сома толығымен орындалды. Тексеріс қорытындысы бойынша қолдануға жарамсыз деп танылған 1956 өлшем құралдарына тыйым салынды. Оның ішінде қалалық емдеу мекемелеріндегі науқас адамдарды емдеу және диагностика қою кезінде қолданылатын өлшем құралдары бар.

– Нақты айтқанда, қаланың қандай денсаулық сақтау мекемелері тексерілді?

– Денсаулық сақтау мекемелеріне жүргізілген анықталды. Нақты 21 тексерістің 11 жағайтсам, «Астадайында бұзушылықтар на газ сервис» АҚ 2016 жылы департамент 103 анықталды. Мысалы, тексерілген 95 өлшем тексеріс жүргізді. Нәтижесінде №2 қалалық балалар құралының 58-і, 55 бұзушылық анықталды. емханасында қолда ны «Қазақстан» спорт латын 860 өлшем құраЖалпы сомасы 484 480 теңгені сарайы 67 өлшем құлының 335-і, «Ша паралының 63-і, «Инқұрайтын өнімдердің 12 парғат» ал ғашқы ме дикоком Астана» ЖШС тиясына тыйым салынды. сани тар лық кө мек ор(«Rаdisson» қонақ Заңды және жеке тұлғалар талы ғының 37 өл шем үйіндегі) 67 өлшем 13 012 335 теңгеге әкімшілік құралы, Онколо гия құралының 19-ы, және транс пла та ция жауапкершілікке тартылды «Астаналық цирк» ұлттық ғылыми ор та129 өлшем құралы, лығы қолданылатын «Astana Motor 440 өлшем құралының 302-сі, өтпеген өлшем құ рал дары Astana» ЖШС 61 тексерілген сонымен қатар салыстырып науқасқа қойылған диагноздың өлшем құралының 51-і жатексеруден өтпеген және Қа- дұрыстығына кепіл бола алмай- рамсыз деп танылды. Сонызақстан Республикасының ды. Сондықтан, медициналық мен қатар, жеке және заңды өлшем бірлігін қамтамасыз өлшем құралдары да кез келген тұлғалардың өтініштері боетудің мемлекеттік жүйесі техникалық өлшем құралдары йынша «Гамма Сервис ЛТД» тізіліміне енбеген 5 дана сияқты өн дірістен немесе ЖШС және «Казахстанский УЗИ аппараты, № 3 перина- жөндеуден шығарылған кезде, центр поверки и сертификаталды орталықтың 39 өлшем пайдалануға берілгенде және ции» сияқты аккредиттелген

зертханаларға жоспардан тыс тексеріс жүргізілді. Нәтижесінде, аккредиттеу аясына кірмейтін қызметтер жүргізгені үшін аккредиттеу аттестаттары тоқтатылды. Заңсыз берілген салыстырып тексеру туралы 12 сертификаттың күші жойылды. Сонымен қоса, «SKYMAX INNOVATIONS» ЖШС аккредиттелген салыстырып тексеру зертханалық

– Дәл осы мәселе бойынша 9 тексеріс жүргіздік. Нәтижесінде, 12 өнім партиясын сатуға тыйым салу жөнінде нұсқама берілді. 1 399 860 теңгеге 6 әкім шілік айыппұл салынды. Тексеріс қорытындысы бойынша, таза салмағына сәйкес емес

Тексеріс қорытындысы бойынша, таза салмағына сәйкес емес - «Тенгри» шайы, «Нежная» жұмыртқа кеспесі, «Сұлтан» вафлиі, «Шумский» ЖК кептірілген аскөгі, «Забава – Экспо» ЖШС ұнтақ жармасы және «Атлантическая» майшабағы жарамсыз деп танылды

қызметінде бұзушылық дерегі анықталды. Тексеріс нәтиже сінде салыстырып тексеру туралы сертификат күші жойылды. Айта кетейін, AMS111 II метеорологиялық станциясына берілген заңсыз сертификат анық талып, қолдануға жарамсыз өлшем құралын қоланыстан алып тастау туралы нұсқаулық берілді. AMS111 II қаладағы қоршаған ортаның жай-күйін метеорологиялық және гидро логиялық болжамдарды талдауға арналған. Мұндай зерттеулер бірқатар ірі компаниялар мен филиалдарда да жүргізілді.

– Кейде күнделікті тұтынатын азық-түлік тауарлары сыртқы қаптамасында көрсетілген стандарттарға сәйкес келмей жатады. Ол кезде қайда шағымдану керек?

- «Тенгри» шайы, «Нежная» жұмыртқа кеспесі, «Сұлтан» вафлиі, «Шумский» ЖК кептірілген аскөгі, «Забава – Экспо» ЖШС ұнтақ жармасы және «Атлантическая» майшабағы жарамсыз деп танылды. Өйткені, көрсетілген тауарлар мөлшері қаптамадағы тауар саны сәйкессіздігі 9 грамнан 30 грамға дейін аралықты құрады. Жалпы, тексеріс қорытын дысы бойынша, келесі жыл дары өткізілетін іріктеп тек серу кестесіне қосу үшін, бұзушылықтар анықталған шаруа шылық субъектілері тексеріс өткізу үшін субъект дерекқорына енгізілді. Мұндай тексерістердің мақсаты ел азаматтарын, өнім сапасын нормативтік құжаттардың міндетті талаптарына сәйкес тігін бақылау және сынау, қоршаған ортаның жай-күйін, еңбек шартының қауіпсіздігін, сатушы мен тұтынушы арасындағы есеп айырысудағы, соның ішінде азаматтардың денсаулығы мен өмірін қорғауды қамтамасыз етудегі дәйексіз өлшем нәтижелерінен қорғау болып табылады. Азаматтар тарапынан осындай мәселелерге қатысты шағым туындаса, біздің департаментке хабарласуға болады. Тұтынушылардың талабын тыңдау әрі қауіпсіздігіне тексеріс жүргізу – біздің басты міндетіміз. Гүлмира АЙМАҒАНБЕТ

www.astana-akshamy.kz

ȹ

ЕСЕП

5

САРЫАРҚА АУДАНЫ ӘКІМІНІҢ 2016 ЖЫЛДЫҢ ҚОРЫТЫНДЫСЫ БОЙЫНША ЕСЕБІ

Арман ТҰРЛЫБЕК, Сарыарқа ауданының әкімі Қазақстанның әлеуметтік-саяси өмірі 2016 жылы жарқын іс-шараларға толы болды. Оның бастысы – Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 25 жылдығына байланысты өткен мерекелік іс-шаралар легі. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың саясатының арқасында еліміз үлкен табыстарға қол жеткізді. Қысқа уақыт аралығында еліміздің саяси, әлеуметтік-экономикалық және мәдени-гуманитарлық салаларында ауқымды жұмыстар атқарылды. Сарыарқа ауданы әкімі аппаратының жұмысы «Қазақстан-2050»: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты», «Қазақстан жаңа жаһандық нақты ахуалда: өсім, реформалар, даму» стратегиясының негізгі ережелерін іске асыру шеңберінде өтті. «Барлық деңгейдегі әкімдер жыл сайын халыққа есеп беру кездесулерін өткізу туралы» Мемлекет басшысының Жарлығына сәйкес 2016 жылы халыққа есеп беру кездесулерге 1070 адам қатысты, 5 есеп беру кездесуі өткізілді. Тұрғындардан барлығы 97 сұрақ келіп түсті, олардың ішінде 88-і түсіндірілді, 9-ы бақылауға алынды. Сонымен қатар, әкімнің есеп беру кезінде түскен аудан тұрғындарының өтініштері мен ұсыныстарын жүзеге асыру бойынша іс-шаралар жоспары бекітіліп, ол өзекті мәселелерді шешуге мүмкіндік берді. Атап айтқанда, Ақмола және Наурыз көшелеріне қоғамдық көлік кіруге ыңғайлы болу үшін абаттандырылды, «Өндірістің» 25 көшесіне қатты материалдар төселді. №68 мектеп алдынан Құсмұрын көшесіне дейін «жасанды кедергі» орнатылды. №24 қоғамдық көлік «Нефтяник» алабына дейін ұзартылды, Жолымбетов көшесі жарықтандырылды, қоғамдық көліктердің кестесі қайта қарастырылды. Барлық келіп түскен өтініштерге уақытылы шаралар қабылданды және түсініктемелер беріледі. Ағымдағы жылдың 30 қаңтары мен 7 ақпаны аралығында Сарыарқа ауданында 7 есеп беру кездесуі өтеді. Тұрғындардың кездесуге белсенді қатысуын қамтамасыз ету үшін әкімнің ресми сайтында, сондайақ баспа құралдары және әлеуметтік желілерде есеп беру кездесулерінің кестесі жарияланды. АНЫҚТАМА РЕТІНДЕ: 30.01.2017 ж. – «Көктал» тұрғын алабы, «Наз» мемлекеттік театры, Алмалық көшесі, 1; 31.01.2017 ж. – «Өндіріс» тұрғын алабы, №49 орта мектебі, Сарыадыр, 3-бұрылысы; 01.02.2017 ж. – «Жастар» театры, І.Есенберлин көшесі, 10; 02.02.2017 ж. – «10 қалалық емхана», Ш.Қосшығұлұлы көшесі, 8; 03.02.2017 ж. – №60 мектеп-гимназия, Кубрин көшесі, 21/1; 06.02.2017 ж. – Политехникалық колледж, Бейбітшілік көшесі, 39; 07.01.2017 ж. – М.Өтемісұлы атындағы Оқушылар сарайы, Ә.Бөкейхан көшесі, 1. Сарыарқа ауданы бойынша тұрғындардың

ұсыныстары мен ескертулерін салу үшін 15 арнайы жәшік орнатылған. АНЫҚТАМА РЕТІНДЕ: «Колос» сауда үйі, Бейбітшілік көшесі, 34; «Диона» сауда үйі, Республика даңғылы, 15; «Азат» сауда үйі, Жеңіс даңғылы, 25; «Sine Tempore» сауда үйі, Бейбітшілік көшесі, 9; ХҚК орталығы, Республика даңғылы, 43; №4 қалалық аурухана, Шевченко көшесі, 1; №10 қалалық аурухана, Ш.Қосшығұлұлы көшесі, 8; ХҚК орталығы, С-409 көшесі, 13; «5 минут» супермаркеті, Сарыарқа даңғылы, 31а; «Дәулет» дүкені, Біржан сал көшесі, 2; «Жандар» дүкені, Т.Шонанұлы көшесі, 41; «Мечта» дүкені, Кемеңгерұлы көшесі, 6/1; «Рахат» дүкені, Герцен көшесі, 84; «Шик» дүкені, Көктал-1, Бабатайұлы көшесі, 6/1; «Көктал-2» сауда үйі, Көктал-2, Ақмола, 24.

2016 жылды қорытындылай келе, біз ауданның жалпы әлеуметтік-экономикалық және қоғамдықсаяси жағдайы тұрақты және оң перспективада дамып келе жатқанын атап өткім келеді. Сарыарқа ауданы 1998 жылдың 6 мамырында құрылған, алаңы – 19 202 гектар. Ауданда 2 тұрғын үй массиві бар: «Көктал» және «Өндіріс».

6 жоғары оқу орны, 16 колледж, 33 мемлекеттік мектеп, 34 мектепке дейінгі балабақша бар. Ауданда 24 денсаулық сақтау объектісі, 5 театр, 9 кітапхана орналасқан. Аудан халқының саны – 357 314 адам (01.05.2016 ж. жағдай бойынша), бұл – өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 2,3%-ға артық көрсеткіш. Аудан кәсіпорындарының негізгі капиталындағы инвестиция көлемі 167,1 млрд теңгені құрады, ол – елорда инвестициясының 19,9%-ы. Сарыарқа ауданы бойынша индустриялдық өнеркәсіп өнімін өндіру көлемі 79,7 млрд теңге, ол елорда өнеркәсіп өнімінің жалпы көлемінің 18,7%ын құрайды.

2017 жылдың басында салық түсімі 46,5 млрд теңгені (107%) құрады.

ʤ˄ʪʤʻ ʥ˓ʪʮʫ˃ʳ ˃˄ˀʤʸˏ Сарыарқа ауданы бюджеті 2016 жылы 11,6 млрд теңгені құрап (2015 жылы – 9,3 млрд теңге), 100% игерілді.

2017 жылы аудандық бюджет 10,5 млрд теңге көлемінде бекітілді. Әкімдік қызметінің негізгі мақсаттарының бірі – аудан тұрғындарының әл-ауқатын арттыру және өмір сүру үшін қолайлы жағдай жасау. Осы бағытта әкімдік ауданаралық аулаларды абаттандыру, тұрғын үйлердің қасбеттерін жөндеу мен жетілдіру бойынша ауқымды жұмыс жүргізді.

ʤ˄ʪʤʻʪˏ ʤʥʤ˃˃ʤʻʪˏˀ˄͕ ʶಉʧʤʸʪʤʻʪˏˀ˄ ʮಁʻʫ ˁʤʻʰ˃ʤˀʸˏౢ ౢˏʯʺʫ˃ ʶಉˀˁʫ˃˄ Аудан аумағында 695 аула бар. Кешенді бағдарламаны іске асыру шеңберінде 2010 жылғы кезеңнен бастап жалпы құны 7,1 млрд теңгені құрайтын 495 аула абаттандырылды. АНЫҚТАМА РЕТІНДЕ: асфальт-бетон жабыны жетілдіру түрлері: балалардың ойын алаңдары, сырғанақ, әткеншек, орындықтар мен қоқыс жәшіктерін 7 736 бірлік мөлшерінде кішігірім сәулет үлгілерін орнату жұмыстары жүргізілді: 56 гимнастикалық тренажер залы бар 94 спорт пен ойын алаңдары құрылды.

2016 жылы жалпы құны 644,1 млн теңгеге 19 ауланы абаттандыру жұмыстары жүргізілді. АНЫҚТАМА РЕТІНДЕ: Желтоқсан көшесі 1, 28, Сарыарқа даңғылы, 31/2, Бөгенбай батыр даңғылы, 24/1, Жангелдин көшесі, 7, Жеңіс даңғылы, 3, 5, 5/1, Ирченко көшесі, 31, Тілендиев даңғылы, 15/1, 15/2, 15/3, Аспара көшесі, 2б, 2/1, Затаевич көшесі, 11, Сейфуллин көшесі, 4/1, Ы.Дүкенұлы көшесі, 37/1, 37/2, 37/3, Павлов көшесі, 29, Күмісбеков көшесі, 8. Ол көшелерде 10 гимнастикалық жаттығу залы, жасанды жабыны бар жаңа 7 спорт алаңы орнатылды. 11 резеңке жабыны бар балалар алаңы, кішігірім сәулет үлгілерін орнатумен бірге, 9 құм алаңы (әткеншектер, сырғанақтар, карусельдер, көлденең жолақтар, торлар, орындықтар, қоқыс жәшіктері). Ағымдағы жылы жалпы сомасы 567,0 млн теңгеге

17 ауланы абаттандыру жоспарланып отыр. Осы абаттандыру барысында 13 креативті жоба жүзеге асырылатын болады. Креативті жобалар қоғамдық орындарда заманауи жобалық шешімдер арқылы қалалық қоршаған ортаны жақсартуды көздейді. «Алаңішілік аулалардың жолдарын ағымдағы жөндеу және ұстау, балаларға арналған ойын алаңдарын ауыстыру» бағдарламасы бойынша 2016 жылы 37 мекенжайда 243 кішігірім сәулет үлгісі, 131 аула жаттығу алаңы, 16 дана «Workout» спорт кешені, орындықтар, урналар, сонымен қатар жасанды жабындысы бар 4 бірлік футбол алаңы орнатылды.

ˁʤˀˏʥ౭ʸʤౢ ಉʯʫʻʳ ˁʤʸʤˁˏʻʤ ʳˀʧʫʸʫˁ ʤʸʤ౦ʪˏ ʤʥʤ˃˃ʤʻʪˏˀ˄ Қосшығұлұлы көшесінің алаңында (Сейфуллин көшесінің басы) мемлекеттік бағдарлама аясындағы тұрғын үй ғимараттарының құрылысы белсенді түрде жүргізілуде. Берілген ауданның сәулет үлгісін жақсарту және демалатын ыңғайлы орындардың болмауына байланысты өткен жылы Сарыбұлақ өзені саласына іргелес алаңды абаттандыру жұмыстары жүргізілді. Жобаға сәйкес ауданы 1600 м2 екі заманауи футбол алаңы, балалар ойын алаңдары мен қапталған гимнастикалық резеңке алаңы (1952 м2) орнатылды. Балалар аулаларында (52 бірлік) кішігірім сәулет үлгілері мен 40 бірлік жаттығу құралы тұрғызылды. Демалыс орындары мен жаяужолдарда төселген тас ауданы 3180 м2 алаңды құрады. Сарыбұлақ өзені саласының іргелес алаңында жалпы ұзындығы 1200 қ.м. құрайтын қоршау орнатылды. Берілген учаскелерді кешкі және түнгі уақытта жарықпен қамтамасыз ету үшін 77 тірек шамы және 8 бірлік жарықдиодты құрылғылар футбол алаңдарында орнатылды. №21 үй алаңында жалпы ауданы 376 шаршы метрді құрайтын 20 көлікке арналған автотұрақ орнатылды.

ʶಉʧʤʸʪʤʻʪˏˀ˄ ʮಁʻʫ ˁ˄ ʥ౭ˀౢʤౢ ʶʫˌʫʻʪʫˀʳ Ауданы 70 шаршы метрді құрайтын 30 саябақ орналасқан.

2016 жылы көгалдандыру және экологиялық айлық шеңберінде 1800-ден астам ағаш отырғызылды. Бұқарбай батыр көшесінде гүлзарлар және Сарыарқа даңғылы бойында, «Гранд Алатау» ТК жанында экологиялық тақтайшаларды, сонымен қоса 18 955 шаршы метр учаскеге 3 жасыл композиция мен 6 альпілік гүлзар орнату жұмыстары жүргізілді.

2017 жылы 200 ағаш және 18 мың шаршы метрден астам алаңға гүлдер отырғызу жоспарда бар. Аудан алаңында 10 фонтан бар. Соңғы үш жылда Мәскеу көшесінде, Абай көшесінде, Сарыарқа даңғылында 3 су бұрқақ пайдалануға берілді. Су бұрқақтарын ағымдағы күтіп ұстау жұмыстары күнделікті жүргізіледі және жыл мезгілінің суық мерзімі келіп түскен кезде олар жабылады.

ʮʤˀˏౢ˃ʤʻʪˏˀ˄ 5264 көшені жарықтандыру тіректеріне, 1493 саябақ жарықтандыру мен 66 ішкі жарықтандыруға қызмет көрсетіледі. Есепті кезеңде 1802 көше тірек шамдарды, 237 шам, 140 тірек және сыртқы жарықтандырудың 10584 метр кабелі ауыстырылды. Сарыарқа даңғылынан Республика даңғылына дейінгі Кенесары көшесінің учаскесінде қайта жаңғырту жұмыстары жүргізілді. 10 троллейбустік тірек демонтаждалды, 31 темір тірек орнатылды. «Өндіріс» тұрғын алабындағы Жолымбет көшесінде сыртқы жарықтандыру қалпына келтіріліп, 15 сыртқы жарықтандыру шамы орнатылды.

2016 жылы қалалық әкімдік ғимараты, мемлекеттік басқару академиясы мен Мәскеу көшесіндегі телемұнараның декоративті және сәулетті жарықтандыру жұмыстары жүргізілді. Декоративті жарық беру бойынша барлығы 200 объектіге қызмет көрсетіледі.

ˁʤʻʰ˃ʤˀʸˏౢ ʶ౬˃ʳʿ ౭ˁ˃ʤ˄ Біздің жұмысымыздың маңызды бағыты – осы ауданның санитарлық күйін күтіп ұстау. Бұл

бағытта 24 мердігерлік мекеме механикалық, қолмен тазалау бойынша қызмет көрсетеді. Ауданда қысқы уақыт мерзімінде қарды тазалау үшін бір ауысымда 310-нан астам техника мен 594 жаяу жол жұмысшылары шығады. Мердігерлік ұйымдармен полигонға 2016 жылғы 13 қазаннан бастап 20 қаңтарға дейінгі мерзімде 721 054 м3 қар шығарылды. Өткен жылы барлығы 1 млн м3 астам қар және 35,3 мың тонна қоқыс шығарылды.

2016 жылы ауданның орталық көшелерінен қарды уақытылы шығару үшін Кенесары көшесінде тоғанда қарды еріту пункті ұйымдастырылды. Станцияның орташа өнімділігі 60 м3/сағ. Сонымен қатар, учаскеде қарды шығаруды есептеу пункті орнатылған. Барлығы 32,2 мың шаршы метр қар өңделді. Қазіргі уақытта тасқын суға қарсы іс-шаралар жоспары әзірленді, оның шеңберінде бекітілген кестеге сәйкес жеке тұрғын үйлердің ауласынан қарды шығару жұмыстары жүргізіліп жатыр. Тазалау кестесі аудан әкімінің ресми сайтында орналастырылған. Ауданда 743 контейнерлі алаң, 3956 қатты тұрмыстық шығындарға арналған контейнер орнатылған. Тиісті санитарлы жағдайды ұстап тұру үшін аудан көшелерінде 610 қоқыс жәшігі ауыстырылды. Шағын және орта бизнес объектілеріне іргелес орналасқан аудандарды уақытылы тазалау тұрақты өткізіліп тұрады (базарлар, ойын-сауық орталықтары, үйлер, АЗС және т.б.). 2016 жылы Абаттандыру және абаттандыруды ұстау ережесін көшеттерді орнатылмаған жерде отырғызу, иттер мен мысықтарды белгіленбеген жерде серуендету бөлігін бұзғаны үшін 2407 заңды және жеке тұлғаларға жалпы құны 21 млн теңгеге айыппұл салынды. Заңнаманың сақталуын қадағалау мақсатында жұмыс тобы Астана қаласы ІІД ЖПҚ инспекторларымен бірлесіп, 45 дана рұқсат етілмеген шлагбаумдар мен бетон блоктарын демонтаждау жұмыстарын өткізді, 179 дана иесіз автокөлік шанақтары шығарылды.

2016 жылы аудан аумағында 2453 иесіз жануар ұсталды.

ʮʽʸ ʰʻˇˀʤౢ౭ˀˏʸˏʺˏ Астана қаласы Сарыарқа ауданы әкімінің аппараты Автокөлік жолдар басқармасымен бірлесіп, ауданның 31 көшесіне инерттік материалдар салу жұмыстары жүргізілді. Автокөлік жолдары басқармасы 2016 жылы аудан алаңында мына жұмыс түрлерін жүргізді: – ұзындығы 8,8 км құрайтын 16 көшеде орташа жөндеу жұмыстары; – «Аймақтарды абаттандыру» бағдарламасы бойынша жалпы ұзындығы 4,75 км құрайтын 11 көшеде жолдар мен желілерді салу.

2017 жылы ауданның 4 көшесінде жалпы ұзындығы 4,07 құрайтын орташа жөндеу жұмыстарын жүргізу жоспарлануда: 1. Қосшығұлұлы көш. Күмісбеков көшесінен Бейсеков көшесіне дейінгі учаскеде; 2. Оқжетпес көш. Байсейітова көшесінен Бейсеков көшесіне дейінгі учаскеде; 3. Сейфуллин көш. Желтоқсан көшесінен Уәлиханов көшесіне дейінгі учаскеде; 4. Айманов көшесі Жангелдин көшесінен Дүкенұлы көшесіне дейінгі учаскеде жалпы ұзындығы 4,07 км. «Қала аймағын дамыту» бағдарламасы бойынша ауданның 7 көшесінде жалпы ұзындығы 2,27 км құрайтын жолдар мен желілерді салу жоспарланған: 1. Ұлытау көш., 2 Тілендиев көшесінен Наурыз көшесіне дейін (жол салу, жарықтандыру) 2. Наурыз көш. Ұлытау, 2 көшесінен Ұлытау көшесі аяқталғанға дейін (жол салу, жарықтандыру) 3. Қима көш. Арқалық көшесінен Тілендиев даңғылына дейін (жол салу) 4. Қайнар көш. Ақмола көшесінен Тілендиев даңғылына дейін (жол салу) 5. Ұлытау көш. Арқалық көшесінен Тілендиев даңғылына дейін (жол салу) 6. Ұлытау көш. Ақтөбе көшесінен Ақмола көшесіне дейін (жол салу) 7. Шыңғыстау көшесі ауданындағы 150 жыл Абай көшесінің жалғасы (желілерді өткізу).

ౢʽʯ౞ʤʸˏˁ ʮʫʸʳˁʳʻ ʮʤ౦౞ˏˀ˃˄

Сарыарқа ауданының алаңында №3 және №5 авто(Жалғасы 6, 7-беттерде)

6

ȹ

www.astana-akshamy.kz

ЕСЕП

САРЫАРҚА АУДАНЫ ӘКІМІНІҢ 2016 ЖЫЛДЫҢ бус паркі бар. №3 автобус паркіндегі автобустардың саны – 110 бірлік, №5 автобус паркінде – 30 бірлік. Аудан бойынша 55 қалалық автобус қозғалысы өтеді, олардың ішінде сыйымдылығы үлкен 51 маршрут, сыйымдылығы кішігірім – 4 маршрут бар. Тұрғындардың өтініші бойынша қозғалыс бағытын жаңғырту жұмыстары жүргізілді. Осылайша, 28.11.16 ж. бастап №24 бағыт қозғалысы «Автоматика», «Нефтяников» т.а. және №39 жол айырығына дейін ұзартылды.

30.11.16 ж. бастап №120 бағыт қозғалысы «Көктал-1» т/а «Асар» қоғамдастығына дейін ұзартылды. Аялдама пунктерін жаңғырту (жылы аялдамалар) Сарыарқа ауданының алаңында барлығы 358 аялдама павильоны орналасқан (олардың ішінде отыратын орындар қарастырылғаны – 276, отыратын орындар қарастырылмағаны – 82). Тоқтау павильондары – 235, тоқтау павильондары қарастырылмағаны – 123. Жылы аялдама кешендерінің жалпы саны – 9.

2017 жылы 22 бірлік жылы аялдама орнату жоспарланған.

˃౭ˀ౞ˏʻ ౬ʱͳʶʽʺʺ˄ʻʤʸʪˏౢ ˌʤˀ˄ʤˌˏʸˏ౞ˏ Аудан тұрғындарына жайлы тұрмысты қамтамасыз етуге арналған жұмыстар – әкімдік қызметінің басты бағыты. Сарыарқа ауданының алаңында 1032 көппәтерлі тұрғын үй бар (жалпы ауданы – 4 086 686,2 ш.м., пәтерлер саны – 64 326). Орталықтандырылған жылыту жүйесіне 927 үй қосылған, олардың ішінде 144 тұрғын үйде ЖРАЖ (жылуды реттеудің автоматтандырылған жүйесі), ал 752 үйде ЖЕЖ (жылуды есептеу жүйесі) бар. Автономды жылыту жүйесінде (сұйық және қатты жағармай) – 25 үй (оның ішінде 10 үйдің жеке автономды қазандықтары бар) және 80 үй пеш арқылы жылытылады. «Көктал» тұрғын алабындағы 10 тұрғын үй сұйық жағармай негізіндегі жеке автономды қазандықтарға қосылған: «Ақ Отау – 1, 2» ТК, «Ұлытау» ТК, «Жеті жол» ТК, «Ақ тілек» ТК, «Көктал-2» ТК. Өткен жылыту мерзіміндегі жылу тарифі (сыртқы ауа температурасына байланысты қосылады) 1 шаршы метр үшін 250-ден 500 теңгені құрады. Аталған тұрғын кешендерде дизельді жанармайды сатып алу үшін қаражат жинау мәселесі бар, оның салдарынан жылыту маусымында пәтерлердегі жылу режимі тиісті деңгейде сақталмайды. Аудандағы тұрғын үйлерге қызмет көрсету бойынша 138 ұйым жұмыс істейді (ПИК, ПК, ЖК, ЖШС және т.б.). «Көктал» т/а «Астанаэнергия» АҚ аудандық қазандығына 10 тұрғын үй, №19 орта мектеп және балалар үйі қосылған. «Жылу» МКК 5 тұрғын үй, 6 мектеп, 4 балабақша, 1 колледж, қарттар үйі қосылған. Аудан алаңында 4 апатты-диспетчерлік қызмет (АДҚ) жұмыс істейді. Тұрғындарға апатты жағдай туралы ақпаратты жеткізу ыңғайлы болу үшін апатты жағдайлар туралы жаңалықтар Сарыарқа ауданы әкімі аппаратының ресми сайтында жарияланады. Бекітілген кестеге тиісті «Теплотранзит» АҚ бірлесіп, тұрғын үй қорының жүйесін жылыту маусымына дайындау жұмыстары жүргізілген. Тұрғын үйлерде жөндеу жұмыстарын жүргізу бойынша кешенді жоспарға сәйкес қызмет көрсетуші

ұйымдардың күшімен мақсатты жарналар есебінен жөндеу жұмыстары жүргізілді, оның ішінде электрмен қамтамасыз ету, сумен қамтамасыз ету желілерін, жабындыны, кіреберістерді жөндеуқалпына келтіру жұмыстары жүргізілді.

ͪʤʱʺʤౢ˃ʤˀʪˏ ʪʤʺˏ˃˄ ϮϬϮϬͫ ʥʤ౞ʪʤˀʸʤʺʤˁˏʻ ʳˁʶʫ ʤˁˏˀ˄ Бағдарламаны іске асыру шеңберінде жалпы құны 814,7 млн теңгеге 38 үй қалпына келтірілді, 158 жедел саты қондырғысы ауыстырылды.

2016 жылы жалпы құны 118,9 млн теңгені құрайтын 4 үйде жөндеу жұмыстары жүргізілді: – Жеңіс даңғылы, 18 мекенжайындағы тұрғын үй құрылымын нығайтумен қатар, күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілді, жалпы құны – 53,5 млн теңге; – Абай даңғылы, 3 мекенжайында тұрғын үйдің шатырына жөндеу жұмыстары жүргізілді, АТП орнатылды, жалпы құны – 33,3 млн теңге; – Бөгенбай батыр даңғылы, 43/1 мекенжайында шатырды және үйішілік электр желілерін жөндеу, жалпы құны – 16 млн теңге; – Қарталы көш. 3/1 шатырын жөндеу, жалпы құны – 16,1 млн теңге.

2017 жылы қаржыландыру шартында С.Сейфуллин көшесі, 17 мекенжайындағы тұрғын үйге жалпы құны 38,8 млн теңгені құрайтын жөндеу жұмысын жүргізу және Бөгенбай батыр, 36а (1 жедел саты) Әуезов көшесі, 22 (3 жедел саты) мекенжайларында 4 жедел саты қондырғысын ауыстыру жоспарлануда, жалпы құны – 35,9 млн теңге. Қазіргі уақытта барлық құжаттама «Өркен қала» ЖШС бағдарламасының операторына одан әрі жұмыс жасау үшін тапсырылды. Коммуналдық кәсіпорындар жөндеу жұмыстарын жоспарланған режимде өткізді.

ˁ˄ʺʫʻ ౢʤʺ˃ʤʺʤˁˏʯ ʫ˃˄ ʮಁʻʫ ˁ˄ʪˏ ʥ౭ˀ˄ Ауданда 332,3 км су құбырының желісі, үшінші көтергіш 3 сорғы (ССС 7, «Көктал», «Автоматика»), көппәтерлі тұрғын үйлердің 37 су құбыры станциясы және 217 км суды бұру желісінде 45 КСС бар.

2016 жылы ауыз суды беру сапасын жақсарту мақсатында «Астана су арнасы» МКК күшімен 35 су құбыры құдықтарын тазалау, 50 дана – тартқыштарды ауыстыру мен жөндеу, 52 км сумен қамтамасыз ету желісін хлорлау, 28 бірлік – суды бұру жүйесі бойынша қосылғыштарды ауыстыру (1007 м), 50 км – гидродинамикалық желілерді шаю, 3000 құдықты тазалау жұмыстары жүргізілді.

ˑʸʫʶ˃ˀʺʫʻ ౢʤʺ˃ʤʺʤˁˏʯ ʫ˃˄

Қазіргі уақытта аудан алаңында қуаттылығы 0,4 кВ құрайтын 171 км және қуаттылығы 10 кВ құрайтын 171,1 км желі, 23 таратушы пункт (ТЖ) 226 трансформатор қосалқы станциясы (ТС) және 96 КТҚС бар. Сонымен қатар, Сарыарқа АЭС теңгерімінде релелік қорғаныс пен автоматика, электрөлшеуіш құралдары, диспетчерлік-технологиялық басқару құралдары, телемеханика мен байланыс бар. «Астана – АӘК» АҚ күшімен ұзындығы 11 км құрайтын АЖ-10 кВ, КТҚС-10/0,4 кВ-20 дана ТҚС жабдығының күрделі жөндеу жұмысы, КТҚС-10/0,4 кВ-20 дана ТҚС, АЖ – 6,9 км техникалық қызмет көрсету АЖ-0,4 кВ-8,68 км күрделі жөндеу жұмысы жүргізілді. АЖ-0,4 кВ – 8,74 км., 12 дана тіреуіш шкафтарын техникалық қызмет көрсету жұмыстары жүргізілді, тұрғын үйлердің 50 тіреуіш шкафы ауыстырылды.

ʧʤʯʥʫʻ ౢʤʺ˃ʤʺʤˁˏʯ ʫ˃˄

Ауданда 520 үйді газбен қамтамасыз ететін 159 газды тарату жабдығы жұмыс істейді. Берілген үйлерге «АстанаГазҚызмет» қызмет етеді, газгольдерлерді толтыруды «Орталық газбен қамтамасыз ету» ЖШС қамтамасыз етеді. «Астана Газ Қызмет» күшімен бекітілген кестеге тиісті 40 түтікшені техникалық тіркеу, 325 метр тозған газ құбырын ауыстыру, 4 түтікшені енгізу мен 96 түтікшені тексеру жұмыстары жүргізілді. Инженерлі желілердің 587 ашық құдығын жабу бойынша жұмыстар атқарылды.

ʶʽʻʪʽʺʰʻʰ˄ʺʪˏ ˃ʳˀʶʫ˄

Бүгінгі таңда кондоминиум тіркеуі жоқ 315 үйдің 288-і тіркелді, қалған 27 үйді 2017 жылы тіркеуден өткізу жоспарлануда.

ʥʫʱʻʫʥʤౢˏʸʤ˄ ʶʤʺʫˀʤʸʤˀˏʻ ʽˀʻʤ˃˄ Аула ауданының санитарлық күйін тұрақты қадағалап отыру үшін ауданның тұрғын үйлеріне қызмет көрсету ұйымдардың басшыларымен бірлесіп, бейнебақылау камераларын орнату жұмыстары жүргізілуде. Бейнебақылау камералары көппәтерлі тұрғын үйлер периметрі бойынша аула алаңдарына, автотұрақтарға орнатылады. Бүгінгі күні Сарыарқа ауданында 247 тұрғын үйде 2 778 бейнебақылау камерасы орнатылған, оның ішінде, криминогендік қаупі жоғары аудандарда орналасқан үйлерде орнатылған. АНЫҚТАМА РЕТІНДЕ: – ТЖ вокзалының және автовокзал ауданы: барлығы 106 үй, олардың ішінде 14 үйде 77 бейнебақылау камерасы бар; – «Арман» дүкенінің ауданы: барлығы 56 үй оның ішінде үйде 86 камера бар; – «Махаббат 1, 2» ТК: барлығы 18 камера; – «Лея» ТК: барлығы 38 камера. Одан басқа, ауданның балабақшаларын бейнебақылау жүйесімен қамтамасыз ету жұмыстары жүргізілуде. Барлығы 34 балабақшада 448 бейнебақылау камерасы орнатылған. Аталған жұмыс түрлері 2017 жылы да жалғасады.

ʺʫʶ˃ʫʿʶʫ ʪʫʱʳʻʧʳ ʥʤʸʤʸʤˀ ౭ʱˏʺʪʤˀˏʻʪʤ౞ˏ ʮಉʻʪʫ˄ ʮ౭ʺˏˁ˃ʤˀˏ Білім беру объектілерін 2012-2016 жж. жылыту маусымына дайындау шеңберінде 8 бақшада жалпы құны 554,3 млн теңгеге күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілді, ағымдағы жөндеу жұмыстары 29 бақшада 218,6 млн тг жүргізілді.

ౢʤˁʥʫ˃˃ʫˀʪʳ ʮಉʻʪʫ˄ ʮ౭ʺˏˁ˃ʤˀˏ

Жалпы, 3 жылда құны 488,0 млн теңгені құрайтын 132 тұрғын үйдің фасадына жөндеу жұмыстары жүргізілді.

2016 жылы 29 тұрғын үй фасады қалпына келтірілді. АНЫҚТАМА РЕТІНДЕ: Есенберлин көшесі, 11, 13, 14, 15, 16, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 26, Абай даңғылы, 3, Жангелдин көшесі, 4, Сарыарқа даңғылы, 32, Жеңіс даңғылы, 16, 54, 56, 66, 69, 70, Бейбітшілік көшесі, 32, 54, 56, Республика даңғылы, 5/1, 23, 72, Сейфуллин көшесі, 22.

2017 жылы жалпы құны 173,0 млн теңгені

құрайтын 14 тұрғын үй фасадын жөндеу жоспарланып отыр.

ʤʿʤ˃˃ˏͳʫˁʶʳ ౬ʱʸʫˀʪʳ ʶಉˌʳˀ˄ «Аудандарды 2020 жж. дейін дамыту» бағдарламасын іске асыру шеңберінде Астана қ. апатты-ескі үйлерді көшіру бойынша пилоттық жобаға сәйкес 2013-2017 жж. аралығында ауданы 91 584,3 ш.м. (2 071 пәтер) құрайтын 129 апаттыескі үйді көшіру жоспарланып отыр ( 2013 ж. – 4 үй; 2014 ж. – 19 үй; 2015 ж. – 11 үй (сот арқылы – 1 үй); 2016 ж. – 33 үй (сот арқылы – 5 үй); 2017 ж. – 62 үй).

2016 жылы көшіруге тиесілі ауданы 22 277,4 ш.м. (446 пәтер) 33 үйдің ішінен бүгінгі күні 28 үй көшірілді (346), тұрғындары Қобыланды батыр-Бурабай және Ш.Айтматов көшесі, 29а мекенжайындағы тұрғын үй кешендеріне көшірілді.

1 үйді көшіру жұмыстары жүргізіліп жатыр. Қалған 5 үйде В (1 пәтер, 6 тұрғын емес) пәтер мен тұрғын емес ғимарат иегерлерінің көшуден бас тартуларына байланысты сот арқылы шешу жұмыстары жүргізіліп жатыр.

2017 жылы ауданы 54 630,5 ш.м. (1 287 пәтер) құрайтын 62 апатты тұрғын үйдің тұрғындарын Айтматов және Сығанақ көшелері қиылысында орналасқан тұрғын үй кешеніне көшіру арқылы босату жоспарлануда. Пилоттық жобаның басынан бастап 61 апатты үй (726 пәтер) көшірілді. 6 үйде (2 пәтер, 6 тұрғын емес ғимараттар) пәтер мен тұрғын емес ғимарат иегерлерінің көшуден бас тартуларына байланысты сот арқылы шешу жұмыстары өткізіліп жатыр. Екінші кезеңде 2018-2020 жылдары аралығында 135 үйді бұзу жоспарланған. Бүгінгі күні көшірудің бірінші және екінші кезеңіне өтпеген 85 апатты тұрғын үй тізімі үйлестірілді, Астана қ. Тұрғын үй басқармасына техникалық зерттеуден өткізу үшін жолданды.

ౢ౭ˀˏʸˏˁ

2016 жылы 122 мың м2 тұрғын үй (пәтер саны – 1212), 172 мың м2 алаңында орналасқан 65 әлеуметтік-мәдени нысан пайдалануға берілді.

ʥʳʸʳʺ ʥʫˀ˄ ʽʥˎʫʶ˃ʳʸʫˀʳʻ ʪʤʺˏ˃˄ 2016 жылы 3 объектінің құрылысы аяқталды, оның ішінде: 1. «Көктал-2» т/а 240 орынға арналған балалардың тәулік бойы болуына рұқсат берілетін мектепке дейінгі санаторлы мамандандырылған мекемесі.

2. Конституция, 24 мекенжайда қолданыстағы №26 орта мектепті көшіру арқылы жаңа білім беру мектебі; 3. «Рябинка» №4 балабақшасына құрылыс.

2017 жылы 800 орынға арналған 2 ПТМ және білім бері орталығына жанама құрылысы аяқталады, оның ішінде: – Сарыарқа ауданы 187-көшесінде 800 орынға арналған мамандандырылған-техникалық мектеп құрылысы (құрылыс бағыты).

– Сарыарқа ауданы Бөгенбай батыр көшесінде 800 орынға арналған мамандандырылған-техникалық мектеп құрылысы (электрмен қамтамасыз ету).

– Қарасай батыр көшесі бойындағы жалпы білім беру кәсіптік оқу орталығы ғимаратына қосымша құрылыс. Сонымен қатар, 2017 жылы 3 600 орынға 3 жалпы білім беру мектебінің құрылысын бастау жоспарланған.

– Қарталы және Оқжетпес көшелерінің қиылысында 1200 орындық мектеп;

www.astana-akshamy.kz

ȹ

ЕСЕП

ҚОРЫТЫНДЫСЫ БОЙЫНША ЕСЕБІ – Оқжетпес және Ш.Бөкеев көшелерінің қиылысында 1200 орындық мектеп; – Абай даңғылы және Т.Бигелдинов, К.Күмісбеков көшелерінің қиылысында 1200 орындық мектеп; Аталған нысандарды пайдалануға беру 2018 жылға жоспарланған.

˃౭ˀ౞ˏʻ ౬ʱ ౢ౭ˀˏʸˏˁˏʻ ʪʤʺˏ˃˄ 2016 жылы жергілікті бюджет есебінен Боталы көшесі, №26 үй ауданы бойындағы жатақхана пайдалануға берілді.

2017 жылы аймақтарды дамыту бағдарламаларын жүзеге асыру шеңберінде 2020 жылға дейін ЖАОда жалға беру үйіне кезекте тұрушыларға үй салу бағытында құрылыс жалғасатын болады: – Тілендиев даңғылының оңтүстігінде Сарыбұлақ бұлағы бойымен көпсалалы тұрғын үй кешені (жалпы аумағы 22,9 мың шаршы метр болатын 530 пәтер) 2018 жылы пайдалануға беру жоспарланған. Сонымен қатар, 2017 жылы келесі нысандарды пайдалануға беру жоспарланған: – Тілендиев даңғылының оңтүстігінде Сарыбұлақ бұлағы бойымен көпсалалы тұрғын үй кешені (62 пәтер, жалпы аумағы 3,20 мың шаршы метр).

– «Көктал» тұрғын алабының оңтүстікшығысында тұрғын үй кешендерінің құрылысы (1 кезек) 293 пәтер, 16,30 мың шаршы метр.

ʺʫʺʸʫʶʫ˃˃ʳʶ ʺʫʶʫʺʫʸʫˀ ʻˏˁʤʻʪʤˀˏʻ ʪʤʺˏ˃˄ Осы бағдарлама шеңберінде 2016 жылы Республика даңғылы, 52 бойынша орналасқан әкімшілік ғимаратты жаңарту аяқталды (Мемлекеттік кірістер департаментінің ғимараты).

2017 жылы Күмісбеков, №5 көшесі бойынша орналасқан ІІД арнайы жедел әрекет жасағының ғимаратына қайта жаңартуды бастау жоспарланған.

ʶಁˁʳʿʶʫˀʸʳʶ Кәсіпкерлікті дамыту үшін қолайлы жағдай жасау аудан қызметінің басты бағыттарының бірі болып табылады. Ауданда 42802 шағын бизнес субъектісі тіркелген, оның ішінде заңды тұлғалар – 11 977, жеке кәсіпкерлер – 30825. Сарыарқа ауданы аумағында 1816 кәсіпкерлік объектісі орналасқан, оның ішінде 62 сауда үйі және әмбебап дүкендері, 605 дүкен, 226 қоғамдық тамақтану нысаны, оның ішінде 66 мейрамхана, 160 дәмхана, 616 қызмет көрсету нысаны.

Ауданда 2 тұрғын үй алабы бар: «Көктал» және «Өндіріс».

6 жоғары оқу орны, 16 колледж, 33 мемлекеттік мектеп, 34 мектепке дейінгі балабақша бар. Ауданда 24 денсаулық сақтау нысаны, 5 театр, 9 кітапхана орналасқан. Аудан халқының саны 357 314 адам (01.05.2016 ж. жағдай бойынша), бұл – өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 2,3%-ға артық көрсеткіш «1000 орындық көше саудасы» бағдарламасы бойынша 152 орын бөлінген. Барлығы 89 дүңгіршек орнатылған. Сонымен қатар, тұрғындарды сапалы және арзан азық-түлікпен қамтамасыз ету мақсатында 2016 жылы 110 ауылшаруашылығы жәрмеңкесі өткізілді, оның барысында шамамен 8,9 мың тонна өнім іске асырылды. Барлығы 2,7 млрд теңге сомасына тауар сатылды. «ЕХРО-2017» халықаралық көрмесі қарсанында туристік инфрақұрылымды одан әрі дамыту үшін ауданда ауқымды инфрақұрылымдық өзгерістер жүргізіледі, олар қала қонақтары үшін қаланың тартымдылығын одан әрі арттырады.

2016 жылы ауданда өкілетті органдармен Астана қаласының Кәсіпкерлер палатасымен бірлесіп, кәсіпкерлер үшін 30 семинар-мәжіліс өткізілді. Заңсыз кәсіпкерлік қызметке жол бермеу

мақсатында есептік кезеңде 139 заңсыз орнатылған уақытша объектілер (павильондар мен дүңгіршектер) демонтаждалды. Сәулет және қала құрылысы басқармасымен бірлесіп, заңсыз орнатылған жарнамаларды анықтау бойынша шаралар жүргізілді, бір жылдың ішінде 498 бірліктен астам рұқсатсыз орнатылған жарнама құрылымдары иелерімен демонтаждалды. Сондай-ақ, бірінші қабат нысандарындағы жарық маңдайшаларындағы ақаулықтарды зерттеу бойынша жұмыстар жүргізілді, барлығы 255 нысанда ақаулықтар жойылды. Аудан бойынша белгіленбеген орындарда сауда жасау фактілерінің жолын кесу бойынша мобильді топ мүшелері құрамында аудан әкімінің аппараты, Сарыарқа ауданы бойынша Тұтынушылардың құқықтарын қорғау басқармасы, Аумақтық ветеринарлық қадағалау инспекциясы, Астана қаласы Сарыарқа ауданының ІІД ЖПҚ-мен бейберекет сауда фактілерінің жолын кесу бойынша жұмыстар жүргізілуде (велосипедтер, машинкалар, балмұздақ, салқындататын сусындар, халық тұтынатын өнімдер, көкөніс шатырлары, бақша өнімдері, түрлі-түсті металдарды заңсыз қабылдау т. б.).

2016 жылы барлығы 1 729 адам әкімшілік жазаға тартылды, оның ішінде ескертілді – 1 515 адам, 214 адамға 3,4 млн теңге сомасында әкімшілік айыппұл салынды. «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасын іске асыру шеңберінде 2016 жылы Сарыарқа ауданында субсидиялау бойынша жалпы сомасы 1,2 млрд теңгеге 18 жоба қолдау тапты.

ಁʸʫ˄ʺʫ˃˃ʳʶ ˁʤʸʤ Есептік кезеңде аудандағы қоғамдық-саяси жағдай тұрақты деңгейде сақталды. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Жолдауын және 100 нақты қадам бойынша бес институционалдық реформаларды жүзеге асыруды түсіндіру мақсатында 10 мыңнан астам адамды қамти отырып, еңбек ұжымдары мен ұйымдарда 44 ақпараттық-насихаттау іс-шарасы өткізілді. Мәдениет деңгейін көтеру және салауатты өмір салтын насихаттау мақсатында 2016 жылы 30 мыңнан астам адамды қамти отырып, 125 мәдени-бұқаралық іс-шара өткізілді. Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігінің 25 жылдығын мерекелеу шеңберінде «25 ізгі іс» акциясы өткізілді, акция барысында 25 іс-шара өткізілді, жалпы қамтылған халықтың саны 10 мың адамды құрады. Аудан және қаланың барлық іс-шараларында ҰОС ардагерлері және аудан зейнеткерлері белсенді қатысады. Аудан аумағында барлығы 27 000 зейнеткер, 50 ҰОС ардагері, 1800-ге жуық тыл жұмыскері тұрады. Астана қаласы әкімінің бастамасымен «Астана – мейірімді қала» акциясы шеңберінде Сарыарқа ауданы әкімінің аппаратымен 1000 әлеуметтік осал, көпбалалы отбасыларға көмек көрсетілді. Жүргізілген акция қорытындысы бойынша азықтүлік жиынтығы 851 адамға таратылды. Сондай-ақ, Сарыарқа ауданы әкімінің аппаратымен 10 отбасын қатты отынмен қамтамасыз ету, 10 отбасына құрылыс материалдарын апару арқылы әлеуметтік көмек көрсетілді. Аудан әкімі аппаратына келіп түскен өтініштер бойынша 53 отбасы және 245 зейнеткерге әлеуметтік көмек көрсетілді. Сонымен қатар, 3 дәрежелі екі жақты құлақ мүкістігі ПСДТ диагнозымен 1 балаға есту аппараты берілді. Акция қорытындысы бойынша 1210 қала тұрғынына әлеуметтік көмек көрсетілді. ҚР Президентінің Жарлығымен 2016 жылы 46 көпбалалы аналар марапатталды, соның ішінде «Алтын алқа» – 13, «Күміс алқа» – 33. Салауатты өмір салтын насихаттау, бұқаралық спортты дамыту мақсатында ауданда аудан тұрғындарын тарта отырып, ұйымдар, кәсіпорындар және мемлекеттік мекемелердің арасында спорттық іс-шаралар өткізіледі. Сайыстар шағын футбол, баскетбол, қол күресі, шашки, шахмат, қазақша күрес және басқа да ойын түрлері бойынша өткізілді. Аулаларды абаттандырудың артуына байланысты жаз мезгілінде аула балаларының арасында шағын футбол, баскетбол, «Көңілді старттар» спорттық ойындарды өткізу дәстүрге айналды. Есептік кезеңде Астана қаласының Дене тәрбиесі және спорт басқармасымен бірлесе отырып, барлығы 32 спорттық іс-шара өткізілді, оған 15 000 адам қатысты. Қазіргі уақытта аудан аумағында Сарыарқа даңғылының бойында хоккей корты, мұз айдындары және сырғанақтар ашылған және жұмыс істейді. Астана қаласының Дене тәрбиесі және спорт

басқармасымен бірлесе отырып, 2017 жылы спорттық іс-шараларды өткізу жоспары бекітілген. Діни ахуал тұрақты болып қалуда. Сарыарқа ауданында 14 діни бірлестік тіркелген. Сарыарқа ауданының аумағында діни ахуалды тұрақтандыру мақсатында Астана қаласы Сарыарқа ауданының аппараты жанында Сарыарқа ауданында терроризм зардаптарын барынша азайту және діни экстремизмнің алдын алу бойынша жұмыс тобы құрылды. Есептік кезеңде ауданда негізгі дәстүрлі конфессиялар ислам және православия көшбасшыларымен түсіндіру жұмыстары жүргізілді. Аудан әкімінің аппаратымен Сарыарқа ауданы ІІБ-ның ЖПҚ қызметкерлерімен бірлесіп, діни мазмұндағы әдебиеттерді заңсыз таратуды анықтау бойынша рейдтік іс-шаралар жүргізіледі. Сарыарқа ауданында мекенжай әлеуметтік көмегіне мұқтаж азаматтар бойынша комиссия құрылды және жұмыс істейді (МЖӘК). Мекенжай әлеуметтік жәрдемақысын алған отбасылар саны – 64, оның ішінде алушылар – 278 адам.

«2016 жылға арналған Астана қаласының халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің кешенді жоспарын» іске асыру мақсатында «Жұмыспен қамту орталығы» КММ арқылы балабақшаларды күрделі жөндеу, абаттандыру жұмыстарын жүргізуге тартылатын, сонымен қатар өз бетінше жұмысқа орналасқан тұлғалардың мониторингін жүргізу арқылы ауданда жұмыссыздар санының есебі жүргізіледі.

2017 жылдың 1 қаңтарына өз бетінше жұмысқа орналасқандар – 2211 адам (110%), оның ішінде 78 адам – Жұмыспен қамту орталығының жолдамасы бойынша. Сарыарқа ауданында барлық жұмысқа орналастыру түрлері бойынша Жұмыспен қамту орталығының жолдамасымен 85 адам қамтамасыз етілген.

ʤʯʤʺʤ˃˃ʤˀ ʺʫʻ ʯʤ౦ʪˏ ˃౭ʸ౞ʤʸʤˀʪˏ౦ ಉ˃ʳʻʳˌ˃ʫˀʳʺʫʻ ʮ౭ʺˏˁ 2016 жылы Сарыарқа ауданы әкімінің аппаратына 17 365 кіріс хат келіп түсті.

1292 азаматтың өтініштері мен заңды тұлғалар өкілдерінің өтініштері қарастырылды. Аудан тұрғындары өтініш жолдаудың электронды форматын белсенді қолдана бастады. Осылайша, аудан әкімінің ресми сайтына 245 өтініш келіп түсті, олар 100% орындалды. «Әкімге өтініш» айдары бойынша 96 азаматтың өтініші қарастырылды.

2016 жылы Сарыарқа ауданының әкімі және оның орынбасарлары 367 адам қабылдады. Есептік кезеңде «Көктал» және «Өндіріс» тұрғын алаптарының тұрғындарымен, сонымен қатар ауданның орталық бөлігінің және Қосшығұлұлы (мемлекеттік бағдарлама) көшесі тұрғындарымен 6 орынға шығу арқылы кездесулер өткізілді. АНЫҚТАМА РЕТІНДЕ: Осының нәтижесінде бірқатар мәселелер шешімін тапты, атап айтқанда: көшені жарықтандыру бойынша қалпына келтіру жұмыстары өткізілді (Мұнайшылар); көше шамдарын іске қосу бойынша жөндеу жұмыстары жүргізілді (ООТ); Шонанұлы, Ойыл, Нарын, Школьная көшелеріне инертті материал төсеу және тегіс емес жерлерін тегістеу, сондай-ақ 188-көшесі бойынша шұңқырларды көму бойынша жұмыстар жүргізілді; Сарытүбек, Матросов, Көкшетау көшелерінде және Ақкөл орамында арықтарды тереңдету және тазалау бойынша жұмыстар жүргізілді; Бабатайұлы көшесі, 8/1 мекенжайы бойынша шағын сәулет нысандарын ағымды жөндеу жүргізілді; Сейфуллин көшесі, 21 бойынша дүңгіршек демонтаждалды; Нұра орамы және Бабатайұлы көшесі бойынша «жасанды кедергілер» орнатылды.

2017 жылы тұрғындармен кездесулер жалғасатын болады.

ʤ˄ʪʤʻ ˃౭ˀ౞ˏʻʪʤˀˏʺʫʻ ʶʫˀʳ ʥʤʱʸʤʻˏˁ Аппарат қызметінің ашықтығын және айқындығын, тұрғындар үшін қол жетімділікті қамтамасыз ету, аудан тұрғындарының өзекті мәселелерін жедел шешу мақсатында әртүрлі коммуникациялық әдістер қолданылады. Аудан әкімінің жеке ұялы телефонының нөмірі (+7701-911-06-00) қалың жұртшылыққа жарияланды. Ақпараттық кеңістікте аудан әкімінің жеке ұялы телефон нөмірі жарияланған күннен бастап, яғни 2016 жылдың 23 желтоқсанынан бастап 349 өтініш келіп түсті.

7

«Аймақтарды дамыту 2020» бағдарламасын іске асыру шеңберінде жалпы құны 814,7 млн теңгеге 38 үй қалпына келтірілді, 158 жедел саты қондырғысы ауыстырылды.

2016 жылы жалпы құны 118,9 млн теңгені құрайтын 4 үйде жөндеу жұмыстары жүргізілді Ауданның тыныс-тіршілігі саласын қозғайтын 312 сұрақ (90%) бойынша нақты және шұғыл шаралар қолданылды. Әкімдіктің жауапты қызметкерлері және коммуналдық қызмет мамандары тиісті жұмыстарды атқарды, яғни туындаған мәселелерді шешу үшін толық ақпарат ұсынылып, кеңестер берілді. Сонымен қатар, аудан әкімінің құзыретіне кірмейтін сұрақтар да түсетіндігін атап айтқан жөн. Бірақ бұл – тұрғындардың 37 өтініші (10%) қараусыз қалды деген сөз емес. Мұндай жағдайда әрбір өтініш түсірушіге аудан әкімдігі түсіндіру жұмыстарын жүргізіп, құзыретті органдарға және қала кәсіпорындарына тиісті хаттар жолданды. «Сарыарқа Сall-center»-і белсенді жұмыс істейді, Facebook және Instagram танымал әлеуметтік желілерінің парақшаларына өтініштер түседі, әкімдіктің ресми сайты да жұмыс істейді, онда біздің ауданның ең көкейтесті мәселелеріне тұрақты мониторинг жүргізіле отырып, әрбір сұрақ талданып қарастырылады. Әкімдікпен жоғарыда аталған әлеуметтік желілердің негізінде апта сайын нақты тақырыпқа бағытталған «Күн сұрағы» айдары іске қосылды, онда әкімдіктің кәсіби бөлімдерінің басшылары өз құзыреті шеңберінде ең өзекті мәселелерге жауап береді.

ʺ౬ʸʳʶ˃ʳ Έʤౢˌʤʪʤʻ ʥʤˁౢʤΉ ʮʤˀʰ˔ ʫ˃˄ Барлығы Мүлікті (ақшадан басқа) жария ету комиссиясына 10 071 нысан бойынша 3746 өтініш түсті. Ұсынылған құжаттардың ҚР заңнама талаптарына сәйкес келмегендіктен және толық емес құжаттарды ұсынуына байланысты 5 479 нысан бойынша құжаттар қайтарылды. Жалпы сомасы 9 049 796 мың теңгені құрайтын 4 592 жылжымайтын нысан бойынша мүлікті жариялау туралы оң шешім қабылданды. Сарыарқа ауданы аппаратымен 28 мыңнан аса мемлекеттік қызмет көрсетілді, осы орайда бюджетке 19,0 млн теңге түсті.

ౢʽ౞ʤʺʪˏౢ ౢ౭ౢˏౢ ˃ಁˀ˃ʳʥʳ Ішкі істер басқармасы қоғамдық тәртіпті сақтау және қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында Сарыарқа ауданы Ішкі істер басқармасы Жергілікті полиция қызметінің 129 қызметкері, құқықтық бағыттағы қоғамдық құрылымдардың 326 өкілі жұмылдырылды.

2016 жылы аудандағы жедел жағдайды тұрақтандыру мақсатында 96 іс-шара ұйымдастырылды, оның ішінде 35 жедел алдын алу, 51 локальдірейдтік іс-шара, 10 акция өткізілді. Өткізілген іс-шаралардың нәтижесінде қоғамдық орындарда жасалған қылмыстар 8,8% (7045-тен 6428-ке), көшелерде, демалыс орындарда және алаңдарда жасалған қылмыстар 17,9%-ға (4340-тан 3563-ке) төмендетілді. Сонымен қатар, тұрғындармен 376 есептік кездесу өткізілді, оған 8 мың адам қатысты. Ауданда криминогендік жағдайды жақсарту мақсатында 216 бейнебақылау камерасы орнатылды. Біз 2017 жылы ауданымыздың дамуына бағытталған ауқымды жобаларды және әртүрлі бастамаларды іске асыруды жоспарлап отырмыз. Астанада Қазақстан үшін ауқымды және орасан зор оқиға болып табылатын «EXPO-2017» халықаралық көрмесі өтеді. Әлемнің әр түпкірінен елордаға 10 маусымнан бастап 10 қыркүйекке дейін милиондаған адам келеді деп күтілуде.

100-ден аса мемлекет қатысатын осы мамандандырылған көрмені өткізуге және ұйымдастыруға біз бар күшімізді салып, қажетті шараларды жасаймыз. Алға қойылған барлық жоспарларды бірлесіп, аудан тұрғындарының көмегімен жүзеге асыратынымызға сенімдіміз.

8

www.astana-akshamy.kz

ȹ

ҚОҒАМ

ЭКСПО көрмесі өтетін күндер жақындаған сайын, келген қонақтарға ұсынатын базарлықтарымыздан бастап, ұлтымыздың дәстүрі мен салты, мәдениетімен қауыштырып, ұмытылмас естелік қалдырғымыз келетіні – заңды нәрсе. Сондықтан да көптеген елдердің экономикасының көш басында туризм саласы тұрады. Ондай елдердің туристік белгісін де алыстан танимыз.

лары, гжель бұйымдары да осы елдің бейнесі мен белгісіндей болып қалыптасып қалған. Сол елдерде болған адам алдымен осы белгілерді өздерімен ала келіп, сыйлап жатады. Өз саяхатшыларымыз да өз елінің базарлығын ала кететіні рас. Ондайда бас қаламыздың басты ғимараттарының бедері

тар» мен магниттер де жеткілікті. «Бәйтеректің» әртүрлі мүсіндері де сол заттардың ортасында тұр. Сәнді-ақ. Бұл дүниелер базарлық етіп сыйлайтындай, одан қалды әдемі қала туралы естелік үшін де қымбатты болар еді. Сол себепті ұялмай сыйлайтын, қысылмай көрсететіндей болуы шарт. Бірақ біз көрген заттардың

Халықтың ең көп жүретін саудаойын-сауық орталықтарында қымыз ішіп, майға піскен ыстық бауырсақ жеп, қазы мен қартасының дәмін тататын жер жоқтың қасы. Мейрамханалардың ас мәзіріне дауымыз жоқ. Бірақ біздерге керегі – көпшілік орындардағы қолжетімді, ұлттық белгімізге

ТУРИСТІК БРЕНД – ҚАЖЕТТІЛІК

Мысалы, АҚШ жалауы ең көп таралған «туристік бренд» деп айтуға болады. Айыр жолақтың үстіне түскен көп жұлдызды көргенде, мұхиттың ар жағындағы мемлекет көз алдыңызға келеді. Бұл – америкалық бренд. Ал дәл жалаудай әсері болмаса да, ақ бас бүркіт те сол елдің символы. Одан бөлек, Азаттық мүсіні, қырқаның бөктеріндегі

«Hollywood» жазуы да көзімізге оттай басылады. Францияның мемлекеттік рәміздерінде Эйфель мұнарасы кескінделмеген. Бірақ оның француздардың туристік бренді емес деп кім дауласады? Ағылшын ханшайымының алтын тәжі де сол елдің белгісі, Еуропадағы көпірлер мен храмдарына қарап-ақ мемлекетін жатқа айтамыз. Орыстың малақайынан бастап, матрешка-

таңбаланған заттардан өзге нәрсе есімізге түсе қоймады. Әзірге, «Бәйтерек», «Хан Шатыр», тағы басқа қаламыздың көрнекі ғимараттарының бедері түскен сыйлықтар жоқ емес. Бірі ыдыстың бүйірінде, бірі табақшаның түбіне жапсырылған, ұсақ-түйек «брелок-

осы талғамға сай келетіні сирек екен. Бұл тек Астана белгілеріне байланысты. Базарлыққа татитын, елімізге келген қонақ қолына ұстап кететін басқа заттардың сапасы да сын көтермейді. Өкінішке қарай, «қыли көз» қуыршақтардан басқа көп нәрсе көзімізге түспеді. Қамшы сияқты қолөнер бұйымдары, түрлі қалыптағы киіз үйлер мен тақияларды сөз етіп отырмағанымызды түсінген боларсыздар. Сатылымдағы түрлі қуыршақтар мен ұлттық нақыштағы заттарымыз қазақы мәдениетіміз бен дәстүріміздің бір үзігіндей болып тұрған жоқ дер едік. Өзімізге қораш көрініп тұрғанда, оны өзгелер қалай сатып алмақ? Қала дүкендерін аралағанда, көзімізге «Қазақстан», «Аста на» кон ди терлік бұйымдары қадірлі қонақтарымызды алдарқатуға болар деп түйдік. Осымен базарлық болар заттың тізімі аяқталды. Біздерді тағы ойландырып нәрсе – елімізді көрмекке келген саяхатшылардың қазақтың ұлттық асынан ауыз тиіп, ұлттық сусынын ішу мүмкіндігі жайында. Оның жолы да қиындау-ау.

айнала алатын дәмдерді брендке айналдырудың жолы ғана. Мұндай «дәм» туристерге ғана емес, ауылдан алыс өскен қалалықтардың өзіне де керек еді. Қарнын тойдыру үшін емес, ұлтына деген мақтанышын өсіру үшін. Өкінішке қарай, еліміз дің туристік брендін қалыптастыруға ықпалы бар бұйымдарға мұқият болып, оның талғамға сай жасалып, дұрыс насихатталғанына көп мән берген жөн. Өйткені жақсы атақтың бір күнде емес, мысқалдап жиналады емес пе?!

– Жалпы туристік бренд – қажеттілік. Ол елдің тез танылатын жағымды бейнесін қалыптастыруға көмектеседі. Және әлемдік туризм нарығында бәсекеге қабілеттілігін арттырады. Туризм дамыған елдердің көбісінде өздерінің туристік бренді бар. Тек символ мен логотип туристік бренд болып қана қоймай, сонымен бірге брендтің негізгі идеясын, оның мағынасы мен көркемдігін еске алып, оны үнемі насихаттай білуіміз қажет, – дейді астаналық Туризм ассоциациясының атқарушы директоры Әйгерім Мұхамеджанова.

кесілді қарсы шыққандарына қарамастан, 1740 жылы шекара комиссиясының бастығы В.А.Урусовпен қазақ-орыс сауда қатынасын орнатуға, саяси байланыстарды одан әрі нығайтуға бағытталған келіссөздерге қатысқан. Ресей әкімшілігі Орта Азиядан Орынборға қатынап тұрған сауда керуендерінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуді Жәнібек Тарханға тапсырған. 1743 жылы 11 шілдеде Ресей патшайымы Елизавета Петровнаның Жарлығымен Қошқарұлы Жәнібекке «тархан» атағы берілді. Ш.Уәлихановтың пікіріне сүйенсек, Жәнібек Тархан көп тыңдап, аз сөйлейтін, ердің құнын екі ауыз сөзбен шеше алатын әділ адам болған екен. Жәнібек Тарханның үлкен бәйбішесі – Тұрсынбай датқаның қызы, екінші әйелі – Әйтеке бидің қызы, үшіншісі –

қалмақ ханының қызы, кіші әйелі – Қосым батырдың қызы. Батырдан тараған ұрпақтары бүгінде Қостанай облысының Жангелдин ауданында тұрады. Шақшақ Жәнібек атымен танылған батыр 1752 жылы Торғай даласында дүние салған. Қайтыс болғаннан кейін Түркістанға жеткізіліп, Қожа Ахмет Яссауи кесенесіне жерленген. Бүгінде өзі туып-өскен Тосын құмындағы ауыл Жәнібек ауылы деп аталады. 1993 жылы Арқалық қаласында батырға ескерткіш орнатылған. Оның есімі мен ерлігі жайлы орыстың бір топ тарихшылары баяндап, Шәкәрім Құдайбердиев, Мағжан Жұмабаев, Нұрхан Ахметбеков, Сырбай Мәуленов, Ғафу Қайырбеков және тағы басқалар жырға қосқан. Гүлмира АЙМАҒАНБЕТ

Айгүл УАЙСОВА

ɲ͔ʀɭ͋ʍɯɬʍ ɨʍɳɭɹʍɯ ɨɭ

ЖӘНІБЕК ТАРХАН КӨШЕСІ Астана төрінде қазақтың бағына туған батырлардың құрметіне берілген көше аттары көп. Солардың бірі –Жәнібек Тархан көшесі. Ұзындығы екі шақырымға созылған көше ертеректе Смакотин атымен аталған. Тек 1997 жылы батырдың есімі берілді.

Жәнібек Тархан көшесі Республика даңғылынан басталып, Пушкин көшесінде аяқталады. Мәлік Ғабдуллин, Мәншүк Мәме това, Шолпан Иманбаева, Рақымжан Қошқарбаев, Шоқан Уәлиханов, Тараз, Асан қайғы, Бақтыораз Бейсекбаев, Ахмет Жұбанов көшелерімен қиылысады. Ұзындығы – 2320,4 м. Бұрын көзге көріне бермейтін кішігірім көшеде бүгінде зәулім үй лер тұрғызылып, шағын және орта бизнес кәсіпорындары жұмыс істейді. Тархан Жәнібек Қошқарұлы

(1693-1752) – қазақ халқының жоңғар шапқыншыларына қарсы азаттық күресінің қаһарманы. Абылай хан тұсында қол бастап, хан кеңесшілерінің бірі болған. Тұлғаның өмірі мен ұлтына сіңірген қызметі жайлы орыс тарихшылары тамсана жазады. Ұлт тарихын зерттеген Шоқан Уәлиханов та батыр туралы баяндап, ерлігін бағалайды. Жәнібек Тархан – Қостанай өңірінің тумасы. Он жеті жасынан бастап қолына қару алған. Тәуке ханның қолымен бірге жауға

шауып, жекпе-жекте қалмақтың бас батырын өлтірген. Бұланты шайқасында жоңғарларға ойсырата соққы берген Орта жүз әскерлерінің ең ірі қолын басқарған. Халық аузында батыр туралы аңыз әңгімелер көп. Төле бидің түйесін бағып жүрген Сабалақтың Ташкентті билеген Уәли сұлтанның баласы екенін алғаш жария еткен де, Абылай хан тағына отырғанда оған бата берген де Жәнібек Тархан болғаны тарихта айтылады. Ол 1740-1741 жылы жоңғар тұтқынындағы Абылайды құтқарып алуда ерекше дипломатиялық шеберлік танытқаны ақиқат. Абылай хан да, Жәнібек Тархан да Ресей мемлекетінің қазақ жеріне бекіністер салуына үзілді-

www.astana-akshamy.kz

ȹ

АСТАНА ЖӘНЕ АСТАНАЛЫҚТАР

9

БҰЛ – ҚАЗАҚСТАННЫҢ ТӘУЕЛСІЗДІГІНЕ ҚОСҚАН ҮЛЕСІМ

Сарыарқа аудандық Ардагерлер кеңесіне жиі барып тұрамын. Қашан барсам да, кабинет толы адамдар. Кезекші столында отырған Сәкен Жүсіпова әртүрлі сұрақтарымен келген зейнеткерлердің бұйымтайларын тыңдап, өзі шеше алмаған мәселелер болса, бастыққа немесе оның орынбасарына жіберіп, бәйек болып жатады. Адамдармен сөйлескенде жылы шыраймен, биязы дауысымен түсіндірген оның әрбір сөзі көңіліңе бір жылылық ұялатады. Осы кісі кезінде мұғалім болған шығар деймін ішімнен. Жақынырақ танысқым келді. Бірақ сол жолы жолым түспеді, кезек күтіп отырған адамдар бар болатын. Бірде 9 мамыр – Ұлы Жеңістің мерекесіне орай Астана қалалық әкімдігінің алдында мәдени шара өтті. Майдангерлердің құрметіне далада концерт өтіп жатқан. Айнала қызық-думан. Дастарқан жайылып, тағамдардың түр-түрі қойылған дәмнен ауыз тиіп, әрі қарай беттедім. Ана бір шетте қолөнер шеберлерінің көрмесін қызықтап жатқан адамдардың қасына мен де келдім. Небір тамаша оюланған құрақ көрпелер мен қазақтың ұлттық киімдері, кестелеп тоқылған кеудешелер мен шілтермен өрнектеліп тоқылған орамалдар мен мойынға салғыштар, бас киімдер, аяққа арналып тоқылған неше түрлі заттарды көріп, қызығып кеттім. Бұларды кім дайындады екен деп сатушылардың жанына келе бергенімде, баяғы өзімнің Сарыарқа аудандық Ардагерлер кеңесінде көріп жүрген Сәкен Жүсіпова апайымыз тұр екен, қасында тағы бір екі зейнет жасындағы апайлар бар.

– Құтты болсын, керемет! Көздің жауын алатын ісмерлік ұлттық киімдер мен мына тоқымалар сіздің еңбектеріңіз бе?

– Иә, менің және біздің қыздардың дүниелері деп күлімсірей қарсы алды. Өзіме ұнаған заттар көп екен, қалтама қарай бір-екі тігін дүниелерді мен де сатып алдым. Осылайша, Сәкен апаймен тағы бір кездесуіміз өтті. Кейін Сәкен Дәулетқызымен Ардагерлер кеңесінің әртүрлі жиындарында, мерекелерде кездесіп қалып жүрдік. Өткен жылы Наурыз мерекесі өткеннен кейін Астана қалалық Ардагерлер кеңесінің бұрынғы төрағасы Аманкелді Сыздықов «белсенді» деген біраз ардагерлерді құттықтап, марапаттап берді. Солардың бірі осы «Есіл» ПИК-не қарасты Ардагерлер ұйымының төрайымы Сәкен Дәулетқызы Жүсіпова да болды. 2016 жылдың қарашасында сәті түсіп, Сәкен Даулетқызымен сұхбаттасқан едік.

– Ардагерлер кеңесіне келуіңіздің себебі неде? Қашан көрсем де белсенділігіңізбен көрініп, жан аянбай жүгіріп жүресіз. Зейнет жасындағы адамдардың көбі үйде отырған жоқ па дей беріп едім, іле жауап беріп, әңгімеге араласты.

– «Адамды еңбек өсіреді» деп жиі айтып жатады ғой. Сол сөз бекер айтылмаған. Осы жетпістің бесеуіне шалқып жетуімнің себебі әуелі Алланың, сонан кейін осы еңбектің арқасында. «Еңбек еткен адам жасарады» деген сөз де дұрыс айтылған. Осы күнге дейін үйде қол қусырып отырмаппын. Немерелерім өсіп жетілген соң, әлі де болса еліме көмегім тисін деп, Астана қаласына көшіп келдім. Немерем Азамат «Болашақ» бағдарламасымен оқуға түсті. Шет тілінің маманы болады. Бұл жоғары оқу орнында ағылшын, француз, неміс, орыс тілдерінен білім

алуда. Өзінің ана тілі – қазақ тілінде жақсы сөйлейді, сайрап тұр. Осы немерем үшін елордаға келдім ғой, бос уақытымда қоғамдық жұмыспен айналысайын деп қазірде Сарыарқа ауданы Ардагерлер ұйымында, белсенділер қатарында еңбек етіп жүрмін.

2009 жылы Сарыарқа ауданындағы «Есіл» ПИК жанындағы Ардагерлер ұйымын басқаруды маған тапсырды. ПИК-тің төрағасы Ниязымбек Қабылбайұлы Кеңшімбаев өз жұмысын білетін білікті, тамаша ұйымдастырушы, парасатты, қолынан іс келетін азамат екен. Бірден тіл табысып кеттік. Ардагерлер ұйымымда қазіргі уақытта 180нен астам зейнеткерлер бар. Соның 28-і – тыл майдангері, 3-еуі жалғызілікті болса, 7-уі – ешкімдері жоқ, ал 2-уі – сая-си қуғындалып, жапа шеккендер. Бұл адамдардың шешімін таппай жатқан проблемалары да көп. Сондықтан біз өз қарамағымыздағы зейнеткерлерге кеңес беріп, кейбір мәселелерін шешуге көмектесеміз. Әрқайсысының үйлеріне барып, мерекелерде азық-түлік апарып, көңілдерін көтереміз. ПИК-тің төрағасы Ниязымбек Қабылбайұлы қаражаттың көзін тауып, мейрамдарда, мерейтойлары аталып өтетін зейнеткерлерге ақшалай, заттай сыйлықтар жасап, тіпті менің ашқан «Шебер қолдар» үйірмеме де тігіншілер мен тоқымашыларға қажетті бұйымдарды да сатып алып беріп тұрады.

70, 80, 90 жастағы ардагерлердің мерейтойларында ер адамдарға қазақтың ұлттық шапандарын, ал әйел адамдардың иығына тоқыма орамалдар жауып, құттықтап тұрамыз. Сондағы олардың қуанғанын көрсеңіздер ғой, ал біз олардың қуанышынан бір жасап қаламыз. Пенде болғаннан кейін кей уақытта адам баласы үшін сый-құрмет те керек екен. Үлкен мерекелерде, айтулы даталарда кәсіпкерлермен келісіп, өзіміздің ПИК-тің ардагерлеріне арнап, ақ дастарқан жайып, мейрамханаларда үлкен концерттік бағдарламамен атап өтеміз. Ол дағдыға айналған. Мүмкіндігінше тізім бойынша жасап, сол 180-нен астам зейнеткер мен жалғызілікті адамдарды қатыстырып, оларға тұрақты көмек көрсетіліп жатыр. Осы орайда «Ардагерлерді ардақтайық» жобасын іске асыру және «Қарттар айлығын» жалғастыру мақсатында іс-шаралар жүргізілуде. Тек былтыр – 70, 80, 90, 100 жасқа толған зейнеткерлерді құттықтадық.

90 жасқа толған Василий Сиросовтың, Дауылбаева Кенже мен Мия Иманмусованың, сол сияқты 85-ке келген Клавдия Лебединскаяның үйлеріне Сарыарқа аудандық Ардагерлер кеңесінің төрағасы Эбенғаппас Ахметовпен бірге барып, мерейтой

иелерін құттықтап, үстеріне шапанымыз бен қамзолымызды жауып, құрмет көрсеттік. Біздің ауданымызда, тіпті менің ПИК-ме қарайтын үйде тұратын 10З жастағы Кұрдыбаева Нұржамила апамызды биыл «Хабар» телеарнасына апарып, бағдарламаға қатыстырдық. Ол кісі Азамат соғысын да, Ұлы Отан соғысы кезінде де әскери адамдарға киім тіккен адам екен. Журналистке берген сұхбатында ол генерал мен полковниктің, тіпті сержанттың тағатын жұлдыздары қандай болады, олардың шинельдеріне қадайтын түйменің айырмашылықтары қандай, соған дейін мүдірместен айтып берді ғой, тіпті есінде бәрін сақтаған, ақылойы еш өзгермегенін байқадық. Телеэкранда сайрап отырды. Біз ол кісінің 100 жылдығын да атап өткен болатынбыз. Үстіне қамзол кигізіп, ақшалай, заттай сыйлық беріп, ол кісінің мерейтойын да, туған күнін де жоғары деңгейде өткіздік.

– Осындай құрмет көрсетуге қаражатты қайдан аласыздар, демеушілеріңіз бар ма?

– Бар ғой, бірақ шамалы. Бүгінгі заманда қалталылар қайырымдылық пен мейірімділікпен айналысуды мүлдем қойды деуге болады. Бірақ көмектесіп жатқандар да баршылық. Солардың бірі Кенесары көшесінің 17-үйінде тұрған «Жас Әмір» мейрамханасының бастығы Сәуле Бекенқызы мейрамдарда біздің тізім бойынша берілген зейнеткерлерге ақ дастарқанын жасап, мерекелік тарту жасайды. Сол сияқты Республика көшесіндегі «Санжар» дүкенінің директоры Зәуреш Сарбасқызы мерекелерде жалғызілікті, зейнетақысы төмен зейнеткерлерге арнайы пакет жасап, азық-түліктей көмек көрсетеді. Мұндай көмекті Вера Қасымова, Мәрзия Омарова, Бәтеш Даутова, Мәрен Қасымова, Анна Вадалазовалар үнемі алып тұрады. Оразада, Құрбан айт мейрамында оларға дастарқан жасап та құрмет көрсетіледі. Ал ПИК оларды 2011 жылдан төлемақыдан босатқан. Зейнеткерлерімізге кезекпен Сарыарқа аудандық әкімдігі орысқазақ драма театрларына, әртүрлі концерттерге тегін билет беріп, мәдени шараларға да шақырып отырады. Қайтыс болған зейнеткерді жерлеуді ұйымдастыру жұмысына да қатысамыз. Санаториялықкурорттық сауықтыру мекемелерінің бірі Бурабайдағы «Қатаркөл» шипажайына жеңілдетілген жолдама да алып жатады. Осымен үшінші жыл 18 зейнеткеріміз емделіп, сауығып қайтты.

– Сәкен Дәулетқызы, сіздің негізгі мамандығыңыз – мұғалім. Сол ұстаздық қызметіңіздің шарапаты

осы күнге дейін жалғасып келеді деп ойлаймын. Сізді адамдармен тіл табуыңызды өзі аңғарымпаз қасиетінен туындап отыр деп ойлаймын. Осы жөнінде не айтар едіңіз?

– Мұғалім жайлы ұлы ғұлама, философ, данышпан Әл-Фараби былай деді емес пе: «Ұстаз жаратылысынан өзіне айтпағанның өзін жете түсінген» деп. Ұстаз қашан да естігенін, көргенін үнемі жадында ұстайды. Әрі соны өмірде іске асырады. Осы ұлы ғалым айтқандай, ұстаз жат адамдарына да, туғандарына да әділ болу керек. Мен осы қағиданы сақтауға тырыстым. Әл-Фараби ұстазды білікті, білімді, жасқану дегенді білмейтін батыл болу керек дейді.

– Естуімізше, Сіз Қарағандыда мұғалім болып жүргенде, жабылып қалған қазақ мектептерін қайтадан ашуға көп еңбек сіңіріпсіз. «Қазақ тілі» қоғамы құрылған кезде осы жұмысты да қолға алыпсыз. Сол жайында айтып өтсеңіз?

– Кеңес үкіметі ыдырап, Қазақстан өз тәуелсіздігін алған кезде қандай қуандық. Сол кезде алдымызда үлкенүлкен істер тұрды. Оған кеудесінде жігері бар, нағыз қазақпын деген әрбір азамат егеменді елімізге өзіндік үлес қоссам деп жұмысқа кірісті. Мен де сол жылдары Қарағанды облысы, Абай қаласындағы №14 мектепте тұңғыш қазақ сыныптарын ашып, оның таза қазақ мектебі болып қалыптасуына өте көп тер төктім. Мектепке қазақ сыныбына оқушылар жинау үшін алдымен олардың ата-аналарын үгіттеп, ана тілінің қадір-қасиетін түсіндіру керек болды. Себебі көптеген ата-аналардың өздері орыстанып кеткен еді. Бірінші класқа қажетті оқулықтарды тауып, көрнекі құралдарды қолдан жасадық. Жыл сайын екі сынып қазақ класын дайындап, оның саны 1000-ға жеткізгенімде ғана қазақ мектебін ашуға болды. Осы жылдар аралығында талас-тартыс, түрлі қиындықтарды басымнан өткердім. Сол жылдары аудандық оқу бөлімінің есігін тоздырып жүріп, мектеп салынады деген қуанышты хабар алдық. Мектептің құрылысын Фролов деген қолына алып, фундаментін құйғаннан кейін құрылысқа бөлінген қаржыны жеп, қашып кетті. Содан ата-аналар Қарағанды қаласының трест бастығы Төлеповке хат жазып, шағым түсірдік. Мектепке лайық болмаса да, дайын тұрған балабақшаны қазақ мектебіне алып берді. Алғашқы қазақ мектебі осылайша дүниеге келді. Жыл сайын екі қазақ класын жинап отырып, 1700-ге жеткенде, жаңа қазақ мектебін ашудың сәті түсті. Мектеп жұмысымен бірге, қаладағы

«Қазақ тілі» қоғамының жұмысына да белсене араластым. Ұлт тілінің, салт-дәстүріміздің, мәдениетіміз бен өнеріміздің өркендеуіне үлес қостым. Қазір қарап отырсам, осы жасаған ұлан-ғайыр жұмыстарым Қазақстан Тәуелсіздігіне тартқан тартуым екен. Осы ісіме бүгінде қуанышпен қараймын.

– Сіздің бұдан басқа ауыз толтырып айтар жарқын істеріңіз бар. Қолөнері мен сұлулыққа жаныңыз құштар екен. Соның куәсі – сіз ашқан «Шебер қолдар» үйірмесін айтуға болады. Қазақ қашаннанақ он саусағынан өнер тамған ісмер жандарға кенде болған емес. Жасаған, оюланған құрақ пен кестелеп тіккен әрі тоқыған әртүрлі ісмерлік тамаша жұмыстарыңыз көздің жауын алады. Енді осы жақсы істеріңіз жайлы баяндап өтсеңіз?

– «Шебер қолдар» үйірмесі кезінде Астана қалалық Ардагерлер кеңесінің төрағасының бастамасымен ашылды. «Араларыңызда ісмер аналар бар, солардың басын қосып, осы істі қолға алсаңыздар қалай болады?» деген соң, мен бұл бастамаға қуана кірістім. Әуезов көшесіндегі 9-үйде «Оптимист» клубы жұмыс істейді. Мария Платисинамен бірге осы клубтың үйін пайдаланып жүрміз. Сәрсенбі, жексенбі күндері қарамағымдағы 8 әйелмен іс тігумен айналысамын. Үйірмеге менімен бірге қатысып жүрген, тоқыма шеберлерін басқарып отырған Мария Платисинаның қолы ерен шебер. Шолпан Бақбергенованы ерекше атап өтуге болады, қолынан бәрі келеді. Әртүрлі моншақтардан ол неше түрлі бижутерия жасайды. Өзі құдды дизайнер. Ал тоқымамен айналысатын Үміт Оразбаеваның шілтерлеп тоқыған бұйымдары өте сәнді шығуда. Сол сияқты қағаздан жан бітіретін, яғни оригамамен айналысып жүрген Алевтина Сизохинаның да шеберлігі ерен. Күні бойы тапжылмай отырып, он саусағы майысқан тігінші-шеберлердің тағы бірі клубтың иесі – Тыныштық Байшагирова. Сол сияқты Меңсұлу Кожахметова, Сабира Байкутдиеваларды да атап айтуға болады. Сабираны қазақтың ұлттық қамзол, шапандары мен құрақ көрпелерінің маманы деуге болады. Міне, осы тігіншілер өздерінің білетін өнерін жастарға да үйретуде. Қазірде әрбірінің екі-екіден шәкірттері бар. Бүгінде біздің үйірменің тігіншілері өздерінің ісмерлік өнерін тек тұрмыстық қажеттілік үшін ғана қолданып қоймай, қалада өтіп жатқан әртүрлі шараларға қатысып, көрмелер ұйымдастыруда. Одан түскен ақшалары еңбекақы ретінде отбасының қорына түседі. Бұл, біріншіден, біздің тігіншілердің еңбегі болса, екіншіден, тапқан ақшалары отбасына әжептәуір көмек емес пе?! Иә, Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаевтың айтқан: «Еліңнің азаматы болсаң, еліңе жаның ашыса, азаматтық намысың болса, қазақтың ұлттық жалғыз мемлекетінің нығайыпкөркеюі жолында жан теріңді сығып жүріп еңбек ет. Жердің де, елдің де иесі өзің екеніңді ұмытпа!» дегендей, Сәкен Дәулетқызының ұжымы ел Президентінің саясатын берік ұстап, бүгінгі ұрпақтың тәлім-тәрбиесіне атсалысуда. Оларға мереке құтты болсын дей отыра, зор денсаулық, балашағаларының қызығына тоймасын деп тілек білдіреміз. Ғалия БАЛТАБАЙ, ҚР Мәдениет қайраткері, құрметті журналист

10

ȹ

www.astana-akshamy.kz

МӘДЕНИЕТ

ɪɨʡʄɮɨʂɹɯʜʅ

ɽʨʋɨʇʓɨʄɨɮɨ ʋɨʈʋʎʜ ʤ˳˵˘ˮ˘˞˘೦́ ౢˀ ౭ˬ˵˵́೪ ˘˪˘˞˟˭ˤ̆ˬ́೪ ˪˧˵˘˱Ͳ ˺˘ˮ˘˳́ˮ˘ ˘೪́ˮ˞́೪͕ ˢ˘ˣ˶˾́ˬ́೪͕ ˘˥˵́˳˪˟˲ˬ˧˪͕ ˢ́˲˾́ˬ́೪ ഑ˮ˟˲˞˧ ˙˧˲ ˙˯˥́ˮ˘ ˵˯೦́˳˵́˲೦˘ˮ ʥ˘̆ˮ೦˘ˬˤ ಁˬ˧˭ˢ˘ˮ˯˚ ˙˘˳˱˘˺˘ˮ˘ˮ́೮ ˙˯̆˶́ ˪˟˱˱˟˛˟ˮ ϭϮ ˵˯˭˞́೦́ˮ ˳́˥೦˘ ˵˘˲˵˵́͘ ʥ೵ˬ ˟೮˙˟˪˵˟˲ ˘˚˵˯˲˞́೮ ೵˳˵˘ˣ͕́ ˘˪˘˞˟˭ˤ˪ ˃೵˲˳́ˮ˙˟˪ ʶഉ˪˧˾˟˚˵˧೮ ˯೪˶ ˣ˘ˬ́ˮ˞˘ ˳˘೪˵˘ˬ˘˵́ˮ ˙˯ˬ˘˞́͘ – Басында Мемлекеттік тапсырыспен «Шексіз ғалам, мен сенің бір бөлшегің» атты поэзиялық, «Театр терезесіндегі сәуле» – драматургиялық және «Күлкімен көмкерілген ой» – прозалық шығармаларым жинақталған үш томдығым жарық көрді. Бұдан соң жақында ғана тоғыз кітапты шығардым. Олар бірін-бірі қайталамайды, – деген автор әрқайсысына жеке-жеке тоқталды. «Қорасан қарақшының қолмергені» атты төртінші томында өлеңдер мен поэмалар шықты. Кітапқа атау берген шығарма, Баянғали Әлімжановтың айтуынша, қазақ әдебиеті тарихындағы ең көлемді дастандардың бірі. Онда 19 жасында түрмеге түсіп, со-

дан әбден ашынған кейіпкердің бейнесі, көптеген адамдардың ащы тағдыры туралы айтылады. «Мұнда кезінде көзімен өзім көрген, құлағымен естіген және көркемдік қиялдан туған оқиғалар жөнінде айтылады» дейді автор. «Жар мен жарғы» еңбегінде тарихи пьесалар жарық көрген. Мұнда автор Қожаберген жыраудың бейнесін жанжақты ашуға тырысқан. Жалпы алғанда, автор осы күнге дейін жиырмаға тарта пьесаны дүниеге әкелген. Алтыншы том «Алаш пен Манас» аталады. Осы кітапта ақынның айтыстары жинақталған. «Деген екен» кітабына толғаулар, арнаулар, айтыстағы жыр шашулар кірген. «Бұрын «Балдырған» жур-

налында жұмыс істедім. Сонда балаларға арнап біраз дүние жазғанмын. Ол жазғандарым оқулықтарға да енді. Дендеп, бірақ, балалар тақырыбына енбеген едім. Немерелерім балабақшаға барғанда қазіргі өлеңдерді түсінбейтін болды. Негізінен, бала кішкентайында

өлеңдерді оқығанда ана тіліне деген махаббаты оянуы керек. Ал бүгінгі өлеңдер балаларды тартпайды. Себебі түсінбейді. Түсінбеген соң жаны қабылдамайды. Бір күні жарым: «балаларға өлеңдерді түсіндіре алмадым, сен оқышы» деді. Мен де оларды түсінбедім. Содан

ɽʤɷɿɨʈɨʉʜ ɪʤʂɰɽ ʉʎʈɰʋʙʨ ʤ˳˵˘ˮ˘˞˘೦́ ʥ˟˥˙˧˵˾˧ˬ˧˪ ˢഉˮ˟ ˪˟ˬ˧˳˧˭ ˳˘˲˘˥́ˮ˞˘ ˞˘˲́ˮ˞́ ೪́ˬ೪˘ˬ˘˭ ˾˟˙˟˲˧ ʽ˲˘ˬ˙˟˪ ౢ˘˙഑˪˟ˮ˧೮ ͨʶ഑ˣ೪˘˲˘˳ͩ ˞˟˱ ˘˵˘ˬ೦˘ˮ ˪഑˲˭˟˳˧ ഑˵˵˧͘ Кейінгі жылдары қазақ бейнелеу өнерін биікке көтерген Әбілхан Қастеев, Орал Таңсықбаев, Молдахмет Кенбаев секілді алыптардың ізгі

жолын жалғаған бір топ дарынды суретші жастардың легі қалыптасты. Солардың бірі – Оралбек Қабөке. Ол Алтайдың арғы бетінде дүниеге келіп, жасынан сурет өнеріне ынтық болады. Кейін атамекенге оралып, Т.Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясына оқуға түсіп, ұлағатты ұстаздардан тәрбие алып, бала күнінен ойлаған арман жолын жалғастырады. Оның картиналарында ұлттық бояу мен бүгінгі уақытпен үндескен үйлесімділік сәтті өрілген. Мәселен, кенептегі майлы бояумен салынған «Тартылыс» деген туындысында ақ сақалды қарияның құшағында мамыражай ұйқыда жатқан сәбилердің тәп-тәтті бейнесі мен бабалардан жалғасып келе жатқан ұрпақ сабақтастығын тамаша өрнектеген. Сондай-ақ, «Тарихпен бірге» деген картинада заманауи киінген қазақтың баласының талайғы тарихты сыр шертіп тұрған балбал тастардың ортасында тұрған бейнесін бүгінгі уақытпен шебер үндестірген. «Магнит» деп аталған шығармасында адам баласының қай түкпірде жүрсе де, туған Отаны мен аталарының кіндік қаны тамған жерге тартып тұратын тартылыс күшін дәл көркемдеген. Сол секілді «Атаның институты», «Жасыл те-

кемет», «Құрақ», «Берекелі киім» деген еңбектерінен адамдарға әсерлі жеткізе білген әсемдікті көрдік. «Оралбек – өмірге өзгеше қарайтын суретші. Ол туған халқының тарихы мен дәстүрін жетік біледі. Оның шығармаларынан өнерге деген адалдығы көрініп тұрады» деп баға беріпті суретші Лейла Махат. Жас қылқалам шебері бұған дейін де бірқатар халықаралық байқауларға қатысып, топ жарған. 2013 жылы Алматыда «Іздер» деген көрмесі өтіп, көрермендерден жоғары баға алған. Одан бері жас суретші үнемі ізденіс үстінде болып, сәтті туындылар жасап, соларды елордада алғаш өтіп отырған көрмеге ұсынды.

– Бүгінгі айтулы шараға 25 еңбегім қойылды. Барлық жұмыстар кенеп бетіндегі майлы бояумен салынды. Көрменің «Көзқарас» деп аталуы да тегін емес. Ол менің әлемге, өмірге, өнерге деген жеке көзқарасымды білдіреді. Біз қазір уақытпен жарысып, талғаммен ғұмыр кешіп жатырмыз. Әрбір өнер адамы өзі өмір сүріп отырған уақытты бедерлейді. Мен де ұлттық болмыстан ажырамай, өз дәуірімнің келбетін көркемдеп, халқымның ерекшелігі мен адамзаттық философияға қосатын айтарын көрсетуге міндеттімін деп санаймын, – дейді Оралбек. Азамат ЕСЕНЖОЛ

кейін балаларға жазуды қайта қолға алдым» деген ақынның «Жанай мен ай» атауын алған сегізінші томына балаларға арналған өлеңдер, әңгімелер мен пьесалар енді. Автордың келесі томдары – «Ардагер», «Разрешите жить», «Туған жер – тұнған аңызым», «Ізгі тілек іздері» деп аталады. Осының ішіндегі «Разрешите жить» кітабын оқыған ұлты орыс келіншек оған жоғары бағасын беріп, Баянғали Әлімжановтың бұл еңбектен педагогтік қыры көрінетінін айтқан. Орыс тілінде жазуының сырын автор былай түсіндіреді. «Жоғарыдағы орыс тіліндегі томда «Абылай хан и его батыры» повесі бар. Онда Мәшһүр Жүсіптің, Шоқанның, Шәкәрімнің жазғандарына сүйендім. Қазір біздің аңыздарымызды қалай болса солай жеткізу белең алып барады. Тіпті, біз үшін қазақ халқының аңызы деп аңыз шығаратындар бар. Бұл рухани қылмыс деп санаймын. Ал қазақтың өзінің аңыздарында рух бар. Оны оқысаң, әруақтанып кетесің. Ал ойдан шығарылған өтірік аңыздарда ондай рух жоқ» дейді Б.Әлімжанов. Аманғали ҚАЛЖАНОВ

ɿʍʄɯʜʂʜɮʜ ʃʆʂ ɽʨʋɨʇ ʤ˳˵˘ˮ˘˞˘೦́ ౭ˬ˵˵́೪ ˘˪˘˞˟˭ˤ̆ˬ́೪ ˪˧˵˘˱˺˘ˮ˘˞˘ ˙˟ˬ˛˧ˬ˧ ೦˘ˬ́˭˞˘˲ ʽ˲˘ˣ˘Ͳ ˬ́ ˁഉ˙˞˟ˮ ˭˟ˮ ಁ˙˞˧˭ഉˬ˧˪ ಁ˾˧˲˯˚˵́೮ ͨˈˈ/ ೦˘˳́˲˞˘೦́ ˘˞˘˭ˣ˘˵˵́೮ ഑˭˧˲ ˳೴˲˶ ˳˵˲˘˵˟˛Ͳ ˤ̆˳́ˮ́೮ ˪˯ˮ˻˟˱˻ˤ̆˳́ ˢഉˮ˟ ˘ˣ́೪Ͳ˵೴ˬ˧˪ ˪˘˶˧˱˳˧ˣ˞˧˛˧ͩ ˞˟˱ ˘˵˘ˬ೦˘ˮ ˢഉˮ˟ ˘˪˘˞˟˭ˤ˪ ʽ˲˘Ͳ ˣ˘ˬ́ ˁഉ˙˞˟ˮˮ˧೮ ͨʤ˙˘˥͕ ౢ˘ˣ˘೪Ͳ ˳˵˘ˮˮ́೮ ˙˯ˬ˘˾˘೦́ ˢഉˮ˟ ഉˬ˟˭˞˧˪ ˻ˤ˚ˤˬˤˣ˘˻ˤ̆ͩ ˘˵˵́ ೪˘ˣ˘೪͕ ˯˲́˳ ˢഉˮ˟ ˘೦́ˬ˾́ˮ ˵˧ˬ˞˟˲˧ˮ˞˟ ˾́೪೪˘ˮ ˪˧˵˘˱ ˵˘˲́Ͳ ˮ́೮ ˵˘ˮ́˳˵́˲́ˬ́˭́ ഑˵˵˧͘ Алғашқы еңбекте екі ғалымның үшінші мыңжылдық аясында адамзатты алаңдатып отырған климаттың жаһандық өзгеруі, азық-түлік, судың жетіспеушілігі, теріс экологиялық процестер мен әлемдік экономикалық дағдарыс секілді күрделі мәселелер тереңірек қозғалған. Ал ғалым Оразалы Сәбден «Абай, Қазақстанның болашағы және әлемдік цивилизация» атты жинағында хакім атамыздың қара сөздерінде көтерілген өзекті тақырыптарды бүгінгі уақыттың тынысымен бағамдаған ой айтады. А. ҚҰСАЙЫН

www.astana-akshamy.kz

ȹ

РЕСМИЕТ

ƶLJLjƶǃƶ gƶǁƶLJǑ ǂcLJǁƾNjƶLjǑǃǑi ǎƻǎƭǂƭ

ƶǧǨǖǣǖ fǖǡǖǧDZ

ȫ 9,

ౢ˘ˬ˘ˬ́೪ ˭ഉ˳ˬˤ˺˘˵ ˞˟˱˶˵˘˵́ˮ́೮ ഑˪˧ˬ˟˵˵˟˲˧ˮ ˭˟˲ˣ˧˭˧ˮ˟ˮ ˙೵˲́ˮ ˵˯೪˵˘˵˶ ˵˶˲˘ˬ́ Астана қаласының қалалық сайлау Ораловтың өкілеттері мерзімінен бұрын комиссиясының ұсынысын қарап, тоқтатылсын. «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзінАстана қаласының мәслихаты өзі басқару туралы» Заңының 20сессиясының бабы 3-тармағының 7-тармақшасын төрағасы С. Жүнісов басшылыққа ала отырып, Астана қаласының мәслихаты ШЕШТІ: Астана қаласы Астана қаласының № 20 сайлау мәслихатының округінің депутаты Асхат Раздықұлы хатшысы Ж. Нұрпейісов ƶLJLjƶǃƶ gƶǁƶLJǑ ǂcLJǁƾNjƶLjǑǃǑi ǎƻǎƭǂƭ

ƶǧǨǖǣǖ fǖǡǖǧDZ

ȫ 9,

ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘˳́ ഉ˪˧˭˞˧˛˧ˮ˧೮ ˢ˘ˮ́ˮ˞˘೦́ ˵˟˺ˮˤ˪˘ˬ́೪ ˢഉˮ˟ ˪ഉ˳˧˱˵˧˪ ˙˧ˬ˧˭ ˙˟˲˶˞˧ ˞˘˭́˵˶ ˭˟ˮ ˪˘˞˲ˬ˘˲ ˞˘̆˲ˬ˘˶ ˭ഉ˳˟ˬ˟ˬ˟˲˧ ˢ഑ˮ˧ˮ˞˟˛˧ ഑೮˧˲ˬ˧˪ ˪˟೮˟˳˵˧೮ ೪೵˲˘˭́ ˵˶˲˘ˬ́ Астана қаласы әкімінің ұсынысын жылғы 31 наурыздағы №355/49-V қарап, «Қазақстан Республикасындағы «Астана қаласы әкімдігінің жанындағы жергілікті мемлекеттік басқару және техникалық және кәсіптік білім беруді өзін-өзі басқару туралы» Қазақстан дамыту мен кадрлар даярлау мәселелері Р е с п у б л и к а с ы н ы ң 2 0 0 1 ж ы л ғ ы жөніндегі өңірлік кеңестің құрамы тура23 қаңтардағы Заңының 6-бабын лы» шешімі жойылсын. басшылыққа ала отырып, Астана қаласының мәслихаты ШЕШТІ: Астана қаласының мәслихаты 1. Қосымшаға сәйкес Астана қаласы сессиясының төрағасы С. Жүнісов әкімдігінің жанындағы техникалық және кәсіптік білім беруді дамыту мен кадрлар Астана қаласы даярлау мәселелері жөніндегі өңірлік кеңестің құрамы бекітілсін. мәслихатының хатшысы Ж. Нұрпейісов 2. Астана қаласы мәслихатының 2015 Астана қаласы мәслихатының 2017 жылғы 19 қаңтардағы №103/15-VI шешімімен бекітілді

ʤ˳˵˘ˮ˘ ೪˘ˬ˘˳́ ഉ˪˧˭˞˧˛˧ˮ˧೮ ˢ˘ˮ́ˮ˞˘೦́ ˵˟˺ˮˤ˪˘ˬ́೪ ˢഉˮ˟ ˪ഉ˳˧˱˵˧˪ ˙˧ˬ˧˭ ˙˟˲˶˞˧ ˞˘˭́˵˶ ˭˟ˮ ˪˘˞˲ˬ˘˲ ˞˘̆˲ˬ˘˶ ˭ഉ˳˟ˬ˟ˬ˟˲˧ ˢ഑ˮ˧ˮ˞˟˛˧ ഑೮˧˲ˬ˧˪ ˪˟೮˟˳˵˧೮ ೪೵˲˘˭́ Аманшаев Ермек Әмірханұлы

– Астана қаласы әкімінің орынбасары, кеңес төрағасы

Сенғазыев – «Астана қаласының Қасымхан Білім басқармасы» Сенғазыұлы мемлекеттік мекемесінің басшысы, кеңес төрағасының орынбасары Басығараева – «Астана қаласының Салтанат Білім басқармасы» Қайратқызы мемлекеттік мекемесі техникалық, кәсіптік білім беру және кадрлар даярлау бөлімі басшысының міндетін атқарушы, кеңес хатшысы Әбден – Астана қаласы Қарақат мәслихатының Жақсылыққызы депутаты Байжүнісов – «Астана қаласының Ерік Әбенұлы Денсаулық сақтау басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Богатырев Сергей Николаевич орынбасары

– «№ 1 автобус паркі» акционерлік қоғамы басқарма төрағасының

Гаипов – Астана қаласы Зулфухар Білім басқармасының Сұлтанұлы «Көлік және коммуникация колледжі» мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорнының басшысы, Астана қаласы мәслихатының депутаты Жүнісов – Астана қаласының Алмат кәсіпкерлер палатасы Асқарұлы директорының орынбасары (келісім бойынша) Жүсіпова – «Астана қаласының Гүлнәр Экономика және Темірханқызы бюджеттік жоспарлау басқармасы» мемлекеттік мекемесі басшысының орынбасары Досаев – «Астана қаласының Руслан Қаржы басқармасы» Маратұлы мемлекеттік мекемесінің басшысы Каналимов – «Астана қаласының Ерлан Ішкі саясат Ермекұлы басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы

Карашева – «Астана қаласы Гүлнұр «Алматы» ауданы Жақсылыққызы әкімінің аппараты» мемлекеттік мекемесі кәсіпкерлік бөлімінің басшысы Қауғабаева – «Астана қаласының Рысгүл Кәсіпкерлік және Боранбайқызы өнеркәсіп басқармасы» мемлекеттік мекемесі басшысының міндетін атқарушы Мерва – «Нұр Отан» Надежда партиясы Астана Михайловна қалалық филиалы ұйымдастыру - бақылау бөлімінің кеңесшісі (келісім бойынша) Наурызбаева – «Әділет» білім Балсұлу қызметкерлері қалалық Мұзаппарқызы кәсіподағы» қоғамдық бірлестігінің төрайымы Оралов – «Астана қаласының Асхат Жастар саясаты Раздықұлы мәселелері басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Оспанов

– «Астана қаласының

11

Ермек Жұмыспен қамту, Сабырбекұлы еңбек және әлеуметтік қорғау басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Рахманберді Талғат Абайұлы

– Астана қаласы «Сарыарқа» ауданы әкімінің орынбасары

Рысбеков – «Астана қаласының Талғат Құрылыс басқармасы» Тастыбайұлы мемлекеттік мекемесінің басшысы Сәдуақасова – «Қазақстан Дәмежан Республикасы Төлеубайқызы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі Еңбек, әлеуметтік қорғау және көшіқон комитетінің Астана қаласы бойынша департаменті» республикалық мемлекеттік мекемесінің басшысы (келісім бойынша) Ыбыраев – «Астанателеком» Самат өңірлік телекоммуниҚалыбекұлы кациялар дирекциясы еңбекті қорғау және қауіпсіздік қызметінің бастығы (келісім бойынша)

ʤˁ˃ʤʻʤ ౢʤʸʤˁˏ ʺʫʺʸʫʶʫ˃ ʶʫʿʳʸʪʳʶ ʥʫˀʧʫʻ ʯʤ౦ ʶಉʺʫʧʳʻ ʶಉˀˁʫ˃˄ ʮ౬ʱʫˁʳʻʫ ౢʤ˃ˏˁʤ˃ˏʻ ʤʪʦʽʶʤ˃˃ʤˀʪˏ౦ ˃ʳʯʳʺʳ №

Тегі

Аты

Әкесінің аты (егер бар болса)

Адвокаттық қызметпен айналысуға лицензияның нөмірі мен берілген күні 1. Слямов Думан Алиевич 14001055 30.01.2014

Адво- Мекен- Байланыс Ескаттық жайы телефон- кердары тпе қызметі ұйымдастыру нысаны

Орталық Астана 8777-277заң кеңесі қ. Жел- 77-03 токсан көш,27

«Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Экологиялық реттеу және бақылау Комитетінің Астана қаласы бойынша экология Департаменті» РММ (бұдан әрі - Департамент) келесіні хабарлайды. Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 152-155, 293-1 баптарына сәйкес мемлекеттік тұтыну және өндіріс қалдықтар Тізімі қоршаған ортаны қорғаудың бірыңғай ақпараттық жүйесіне (бұдан әрі ҚОҚБАЖ) енгізілді және интернет-ресурсында орналастырылды: http://oos.energo.gov.kz. Осыған байланысты, хабарлаймыз: - шұғыл уақытта http://oos.energo.gov.kz интернет-ресурсында орналасқан ҚОҚБАЖ-де 2015 жылғы Өндіріс және тұтыну қалдықтарының мемлекеттік кадастрына енгізілген есептерді электрондық кілтпен растау қажет; - өндіріс қалдықтары бойынша есепті ( 2016 жылғы 29-шы шілдедегі ҚР энергетика Министрлігінің №352 бекітілген бұйрығы) жылдың 1 қаңтарынан 1 наурызға дейін жай-күйі анықтығымен келесі есеп беру бойынша, қағаз не электронды нұсқада, ақпараттық жүйенің экранды формасы арқылы және ақпарат ұсынуға жауапты табиғатты пайдаланушы тұлғаның электронды-сандық қолтаңбасы арқылы ұсыну қажет; Есеппен жұмыс істеу барысында техникалық қателіктерге жол бермеу мақсатында көрсетілген бейнесабақпен: «Нұсқама» мәзірінде – «Қалдықтарды түгендеу бойынша есеп» (https://www.youtube.com/embed/pbszEhsJ7dA) бөлігінде орналастырылды. Барлық мәселелер бойынша Астана қаласы экология Департаментінің мемлекеттік экологиялық бақылау бөлімінің бас маманы Тастанова Жания Даниярқызына осы тел: 39-62-59. Қолдау қызметі: 8-775-658-32-87, 8-747-536-89-86.

12

ȹ

www.astana-akshamy.kz

СПОРТ

ДУБАЙ МАРАФОНЫНДА МЕРЕЙІ ТАСЫДЫ

УНИВЕРСИАДАҒА АРНАЛДЫ ʽ˳́ ˘˱˵˘ˮ́೮ ˳˯೮́ˮ˞˘ ʤˬ˭˘˵́˞˘ ʥ೴˪˧ˬഉˬ˟˭˞˧˪ ೪́˳೪́ ˄ˮˤͲ ˚˟˲˳ˤ˘˞˘ ˙˘˳˵˘ˬ˘˞́͘ ʸ͘ʻ͘ʧ˶˭ˤˬ˟˚ ˘˵́ˮ˞˘೦́ ʫ˶˲˘ˣˤ̆ ೵ˬ˵˵́೪ ˶ˮˤ˚˟˲˳ˤ˵˟˵˧ˮ˞˟ ೵˥́˭˞˘˳˵́˲́ˬ೦˘ˮ ͨˁ˵˶˞˟ˮ˵˵˧˪ ˳˱˯˲˵˵́೮ ˙˯ˬ˘˾˘೦́ ˭˟ˮ ˞˘˭˶́ͩ ˵˘೪́˲́˙́ˮ˞˘೦́ ͨ˞഑೮˛˟ˬ˟˪ ೴˳˵˟ˬͩ ˭ഉˢ˧ˬ˧˳˧ ˯˳́ ˺˘ˬ́೪˘˲˘ˬ́೪ ˳˱˯˲˵ ˹˯˲˶˭́ˮ˘ ˘˲ˮ˘ˬ˞́͘

Ә

леуметтік ғылымдар факультетінің дене шынықтыру және спорт кафедрасы ұйымдастырған ғылыми-практикалық форумға ҚР Мәдениет және спорт министрлігі Спорт коми тетінің, Ұлттық спорт және жауынгерлік күрес федерациялары, Қ.Мұңайтпасов атындағы респуб ликалық мек теп-интернат-колледжінің өкілдері, белгілі ғалымдар, Олимпиада ойындары мен әлем чемпионаттарының, Азия біріншіліктерінің жүлдегерлері қатысты. Әлеуметтік ғылымдар факультетінің деканы Байжұман Қашқынбаев шараға

қатысушыларға алдымен алғысын білдіріп, студенттік спорттың болашағы мен дамуы жөніндегі ойын ортаға салды. Айтулы тақырып аясында сөз алған дене шынықтыру және спорт кафедрасының меңгерушісі Ұлбосын Маршыбаева университет студенттерінің халықаралық жарыстардағы жетістіктері, сонымен қатар оларды дайындау барысы туралы баяндап берді. Оқытушы-ғалымдар – Асқар Жұмаділханов, Халық Қожахмет. Гүлжауһар Болатова және Есен Омаровтың баяндамалары да тыңдаушы-

лардың қызығушылығын тудырды. Студент-спортшылар да өз ойларын айтып, тәжірибелерімен бөлісті. Бұл ретте тек қана университеттің ғана мақтанышы болып қоймай, республикамыздың мерейін өсіріп жүрген спортшылар – 2016 жылғы Рио-де Жанейрода өткен Олимпиада ойындарына қатысқан Екатерина және Александра Немичтер, Параолимпиадаға қатысушы, көптеген халықаралық жарыстардың жүлдегері Әнуар Ахметов, Бүкіләлемдік Универсиаданың жүлдегері, самбо күресінен Азия чемпионы Ажар Кенбейіл және басқалары өздерінің спорттық жетістіктері мен жеңістері жөнінде әңгімеледі. Университетте өткен «дөңгелек үстел» мәжілісінде жасалған баяндамалардың негізінде қарар қабылданды.

ШАҢҒЫ ТЕУІП ШИРАДЫ ʤ˳˵˘ˮ˘ˮ́೮ ˧˲˛˟˳˧ˮ˞˟˛˧ ʰˬ̂ˤˮ˪˘ ˵೵˲೦́ˮ ˘ˬ˘˙́ˮ˞˘ ͨౢ˘೮˵˘˲ˬ́೪ ˳˱˲ˤˮ˵ͩ ˘˵˵́ ˾˘೮೦́ ˢ˘˲́˳́ ഑˵˵˧͘ ౢ́˳೪́ ˄ˮˤ˚˟˲˳ˤ˘˞˘ˮ́೮ ೪˘˲ ˳˘Ͳ ೮́ˮ˞˘ ೵˥́˭˞˘˳˵́˲́ˬ೦˘ˮ ˾˘˲˘೦˘ ϭϬϬͲ˞˟ˮ ˘˳˘ ˘˞˘˭ ೪˘˵́˳˵́͘

Қыстың әр күнін думанға айналдырған Астана қаласы әкімдігінің Спорттық-бұқаралық шараларды өткізу жөніндегі дирекциясы мен Дене шынықтыру және спорт басқармасы осылайша кезекті жарыстың өтуіне мұрындық болды. Шараның басы-қасында №2 Балалар мен жасөспірімдер спорт мектебі мен «Астана Орманы» ЖШС өкілдері жүрді. Шаңғыларын сүйретіп келген астаналықтар шаһар шырайын кіргізіп тұрған шеттегі «Жасыл белдеудің» соқпақ жолдар трассасында жарысты. Көңілді сайысты тамашалағандардың арасынан шаңғы жарысынан еліміздің еңбек сіңірген жаттықтырушысы, жоғары санаттағы төреші, 40 жылдық өтілі бар Юрий Старостин де табылды.

– Бұрын «Бұрқасын» деп аталған бұл жарыс биыл веложолда ұйымдастырылды. Жазда велосипедшілерге, қыста шаңғышыларға қолайлы мекен болатын жаңа орын бұқараның жиі бас қосатын жері болады деп ойлаймын. Бүгінгі жарысқа үлкен-кіші демей, барлығы өз жас ерекшеліктері бойынша қатысты. Саламатты өмір салтының осылайша насихатталуы оң өзгерістерге бастайтынына сенемін, – дейді ол. Қатысушылардың бәрі өз қатарластары бойынша жеке-жеке марапатталды. Жеңімпаздарға арнайы диплом және бағалы сыйлықтар тапсырылды. «Астана Орманы» ЖШС-нің дамыту жөніндегі басқарушы директоры Юсуп Келигов веложолдың елордалықтардың игілігіне жарап, спорттық шаралар өткізетін маңызды орынға айналып келе жатқанына қуанышты екенін жеткізді.

ʤ˳˵˘ˮ˘ˬ́೪ ˘೪˳˘೪˘ˬ ˁ˘ˬ˵˘ˮ˘˵ ˃೴˥˵˟˙˘˟˚ ˟ˬ˛˟ ˪˟ˣ˟˪˵˧ ˢ˟೮˧˳˧˭˟ˮ ˯˲˘ˬ˞́͘ ϮϬϭϲ ˢ́ˬ೦́ ಁˬ˟˭ ˽˟˭ ˱ˤ˯Ͳ ˮ˘˵́ˮ́೮ ˪೴˭˧˳ ˢ೴ˬ˞˟˛˟˲˧͕ ˺˘ˬ́೪Ͳ ˘˲˘ˬ́೪ ˞ഉ˲˟ˢ˟˞˟˛˧ ˳˱˯˲˵ ˾˟˙˟˲˧͕ ϳϮ ˢ˘˳˵˘೦́ ೪˘˲ˤ̆ ʪ˶˙˘˥ ೪˘ˬ˘˳́ˮ˞˘ ഑˵˪˟ˮ ˞ഉ˳˵೴˲ˬ˧ ˭˘˲˘˹˯ˮ˞˘ ഑ˣ ೪˘˵˘˲ˬ˘˳˵˘˲́ˮ́೮ ˘ˬ˞́ ˙˯ˬ˞́͘

С

алтанат ата бұл атаулы марафонда 70+ санаты бойынша осымен екінші рет жеңімпаз болып отыр. Ол 42 км 195 м қашықтықты 3 сағат 41 минут 24 секундта еңсерді. Жыл өткен сайын жасы ұлғайғанымен, қуаты кемімеген жерлесіміз марафондағы көрсеткішін жақсарта түсуде. Мысалы, былтыр осы марафонның қашықтығын биылғы көрсеткішінен 10 минутқа кеш бағындырған. Біздің желаяқтың санатында екінші орынды Грузия, үшінші орынды Португалия елінің өкілдері иеленді.

2000 жылдан бастап тұрақты түрде өткізіліп келе жатқан Дубай марафонына осы жылы жер жаһаннан жиналған 3500 адам қатысты. Жалпы есеп бойынша осыншама адамның арасынан Салтанат Түйтебаев 252-ші болып мәре сызығын кесті.

– Бұл марафонды негізгі межем – Ардагерлер Олимпиадасына дайындық деп есептеймін. Бұл айтулы жарыс төрт жылда бір рет жалауын желбіретеді. Ол Жаңа Зеландияның Окленд қаласында 20-30 сәуір аралығында өтеді. Оған дейін тағы да бір рет 5 наурызда Түркияның Анталия қаласында өтетін марафонға қатысуды жоспарлап отырмын. Құдай қаласа, сіздердің газеттеріңіз арқылы жақын арада келесі жеңісімнің қуанышымен бөлісемін деп ойлаймын. Осындай байрақты бәсекелерге қатысуға қолдау көрсетіп жүрген Мәдениет және спорт вице-министрі Сәкен Мұсайбековке ерекше алғысымды білдіремін, – дейді ақсақал. Салтанат атаның үш ай бұрын газетімізде Австралияда абыройы асқанын сүйіншілеп жазған едік. Енді өзі баса көңіл бөліп отырған Ардагерлер Олимпиадасында жүзден жүйрік болуына тілектеспіз.

Бетті дайындаған: Орынбек ӨТЕМҰРАТ

АСТАНА

АҚШАМЫ

{ ª ĭÑ ÁĬðáñáó çĢîæ ëïííôîéëá÷éĀ ¤ ¥ ©ª¨£L L Âáêìáîüò áĬðáñáóóáîåüñô çĢîæ âĪĬáñáìüĬ áĬðáñáó ĬĪñáìåáñü òáìáòüîåáĨü íæíìæëæóóĄë âáĬüìáô ëïíéóæóĄîåæ ªL¨¢ £L§ Ě { ¢«Ģ£L L ¨L£ ¥ ÍæîùĄë éæòĄ k(ORUGD $TSDUDWv ÇÙÒ

Åéñæëóïñ Ċ ĭáêòáñ ÇīÍÁÂÁÊīÌÜ Âáò ñæåáëóïñ Ċ ÈæêĄî ģ̼ÐÂÆË kx©ª ¥ Ĭ° ¤³v ªLîåæ çáñéĀ ìáîĨáî íáóæñéáìåáñåü òĄìóæíæòĄè ëĤùĄñĄð âáòôĨá âïìíáêåü

¢® · Ĭ¦£ £ ¨L¥LĦ §L¢L¨£ ¨L ¤ ¥ ¢Ĥ Ĭ ¨ ©³¥ Ĥ£L©«L ° ¨ª ¤ © Çáñîáíá íæî öáâáñìáîåüñôìáñåüĦ íáèíĪîüîá çáñîáíá âæñôùĄ çáôáð âæñæåĄ { ª kx©ª ¥ Ĭ° ¤³v ªL ¨ ¢® ·©³¥³Ħ ¢¦¤§´¶ª ¨£L¢ ¦¨ª £³Ĩ³¥ ª ¨L£L§ Ĭ ªª £ ³ Óáñáìüíü Óáðòüñüò Ě Âáòðáöáîá x©ª ¥ Ĭ £ ©³ Á ~Ī ¥¦ ¢Ĥ° ©L k ª £´©ª ¦ y v ~

Ñæåáë÷éĀ í ¢ ¥ ¡³ x©ª ¥ Ĭ £ ©³ ÅïòóüĬ ¢Ĥ° ©L astana.aqsham@gmail.com ĭ ³£ « Ĥ£¤ ©L ª £ ¬ ¢©

ÓĄìùĄìæñ âĤìĄíĄ Çáñîáíá akshamyreklama@gmail.com