68 шығарылым

л жү

Å

№68 (3573)

–

жі

Сенбі

10 маусым 2017

ТӨРТКҮЛ ДҮНИЕ – ҰЛЫ ДАЛА ТӨРІНДЕ АСТАНАДА ХАЛЫҚАРАЛЫҚ «ЭКСПО-2017» КӨРМЕСІНІҢ АШЫЛУ САЛТАНАТЫ ӨТТІ

Гүлмира АЙМАҒАНБЕТ

БҮГІННЕН БАСТАП «ЭКСПО-2017» ХАЛЫҚАРАЛЫҚ КӨРМЕСІ ТӨРТКҮЛ ДҮНИЕНІ ТӨРІНДЕ ТОҒЫСТЫРЫП ОТЫР. ОСЫДАН БЕС ЖЫЛ БҰРЫН ПАРИЖ ҚАЛАСЫНДА ӨТКЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ КӨРМЕЛЕР БЮРОСЫ БАС АССАМБЛЕЯСЫНЫҢ 152-СЕССИЯСЫНДА ҚАТЫСУШЫ 161 МЕМЛЕКЕТТІҢ 103-І АСТАНАНЫ ҚОЛДАҒАН ЕДІ. ОСЫ КӨРМЕНІ ӨТКІЗУ МӘРТЕБЕСІН ҰТЫП АЛҒАНДА ҚУАНҒАНЫМЫЗДЫ ҚАЛАЙ ҒАНА ҰМЫТАЙЫҚ?! АҚТЫҚ БӘСЕКЕДЕ БЕЛЬГИЯМЕН «БЕЛДЕСКЕН» ЕЛІМІЗДІҢ БӘСІ БИІК ТҮСІП ЕДІ, ЕНДІ, МІНЕ, СЫН САҒАТТА СОЛ БИІКТІГІМІЗДІ КӨРСЕТЕТІН КЕЗ КЕЛДІ. ВАЛЮТА БАҒАМДАРЫ:

EUR/KZT 352.78

USD/KZT 314.11

RUB/KZT 5.51

CNY/KZT 46.23

Айтайық, мұндай халықаралық шара ТМД аумағында тұңғыш рет Қазақстанда өтіп отыр. Осы күнге дейін Азия аумағынан ұзын саны 16 мемлекет қана көрмені өз елдерінде өткізуге ниет білдіріпті. Бірақ мұндай жауапты жобаны атқару тек Қытай, Жапония, Оңтүстік Корея секілді алпауыт елдердің маңдайына бұйырды. Соңғы жылдары қатарынан жалпыға танымал ірі аймақтық форумдарды өткізіп, сол арқылы өзінің

ха л ы қ а р а л ы қ б е д е л і н нығайтқан Қазақстан осы үштіктен кейін жауапты шаруаны өз мойнына алып отыр. Ел болып көптен күткен көрмеге 115 мемлекет пен 22 халықаралық ұйым қатысуда. Ауқымды шараға қатысушы бірқатар елдердің басшылары әлемдік маңызы бар шараның ашылу салтанатын Астана төрінде тамашалады. Халықаралық көрменің ең басты ғимаратына мәртебелі меймандар мен мемлекет басшылары келді. (Жалғасы 2-бетте)

www.astana-akshamy.kz

2 №68 (3573) 10/06/2017 Сенбі

«Астана Ақшамы»

www.astana-akshamy.kz

Төрткүл дүние – (Басы 1-бетте) Олардың қатарында Халықаралық көрмелер бюросының президенті Стейн Кристенсен, Ресей Президенті Владимир Путин, Қытай Халық Республикасының Төрағасы Си Цзиньпин, Чехия Президенті Милош Земан, БҰҰ Бас хатшысы Антониу Гуттериш, Армения Президенті Серж Саргсян, Сербия Президенті Александр Вучич, Үндістан Премьер-министрі Нарендра Моди, Беларусь Президенті Александр Лукашенко, Моңғолия Президенті Цахиагийн, Түркіменстан Президенті Гурбангулы Бердымұхамедов, Пәкістан Премьер-министрі Мұхаммад Наваз Шариф, Испания Королі Филипп VІ, Қырғызстан Президенті Алмазбек Атамбаев, Тәжікстан Президенті Эмомали Рахмонов, Өзбекстан Президенті Шавкат Мирзиеев және тағы басқа тұлғалар бар. Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев еліміздің ұлттық павильоны алдында мәртебелі меймандарды қарсы алғаннан кейін көрменің басты ғимаратын аралады. Айта кетейік, көрме аумағында отандық және шетелдік БАҚ өкілдері үшін

ашылған баспасөз орталығында сәт сайын айтулы оқиға туралы хабар әлемге таратылды. Энергия – жаңа өмір бұлағы «Нұр әлем» сферасын аралап келгенен кейін мәртебелі меймандар халық­ аралық көрменің салтанатты ашылу рәсімі өтетін Конгресс-орталыққа келді. Көрме кешеніне жақын орналасқан аталмыш орталық күн сәулесінен қуат алатынымен ерекшеленеді. Көрме туралы айтар болсақ, қатысушы елдердің барлығы «Болашақтың энергиясы» тақырыбын арқау еткен. БҰҰ, Дүние­ жүзілік банк, ШЫҰ, МАГАТЭ сияқты халықаралық іргелі ұйымдардың қатысып, болашақтың өзекті мәселесіне алаңдаушылық білдіруі – еліміз үшін мәртебе. Осы уақытқа дейін әлем елдерінің алды өз павильондарының тұсауын кесті. Мәселен, Қытай елінен 500-дей компания өз өнімдерін қойса, Франция павильоны «Экоқала», «Баламалы энергия», «Экологиялық көлік» түрлеріне арнаған. Ал неміс­т ер «Формула Е» тақырыбында тоқпен жүретін көліктерін

көрсетпек. Сонымен, көптен күткен көрме энергияға толы жер шары бейнесімен ашылды. Барша тіршілік атауына қуат беріп тұрған жер шары еліміздің сұлу табиғаты мен заманауи технология­ лардың тоғысуы арқылы көрінді. Әрмен қарай керемет театрландырылған шоуға ұласты. Сахнаға шыққан балет бишілері айналасына қуат беріп, әлемді ажарландырып, адамзат баласының энергияны зерттеуге деген ұмтылысын қимылдарымен бейнеледі. Қойылымның алғашқы бөлімі Энергияның пайда болуына арналды. Одан кейін бишілер Ғарыш энергиясын көрсетіп таң қалдырды. Олар жер, күн жүйесінің пайда болғанын, оны айналып жатқан планеталарды асқан шеберлікпен орындады. Күнге жақындап келген әуе гимнасты адамзат өркениетінің жетістігі іспетті. Әртістер күн панельдерін жинау арқылы күн энергиясының адамзат үшін пайдасын айтқысы келгендей. Соңында сахнада тек бір ғана кейіпкер қалды. Әрине, ол – болашақтың адамы! Сол болашақ адамның қолын-

дағы энергия – жаңа өмірдің бұлағы. Театрландырылған қойы­ лымының кереметтігін сөзбен жеткізу мүмкін емес. Сахнада әуе гимнастары мен сүңгуірлер Ой қуаты, Жер, Су, Теңіз, Жел энергия­ сын түрлі декорацияларды қолдану арқылы бейнеледі. Мәселен, Жел энергиясын бейнелеген кезінде халық әні «Япур-айды» орындаған әлемге танымал әнші Мария Мудряк пен сайын далада домбыра шерткен қарт ұлы даланың кеңдігін барша әлемге паш еткендей әсер берді. Қойылым соңында кішкентай қыз Астананың суретін салды. Оның салған суреті қарқынды дамып келе жатқан қаланың келбетіне айналды. Сахна төріне көтерілген 100-ден астам бала болашақ энергиясын қалай түсінетіндерін әр тілде жеткізді. Бұл болашақтың энергиясын осы жастар дамытады деген үлкен сенімнен туған болса керек.

Астана – әлемдік инновациялар алаңы Театрландырылған шоу аяқталғаннан кейін ортаға еліміздің көк туы әкелінді. Айбынды әнұранымыз шырқалды. Халықаралық көрмелер бюросының гимні орындалғаннан кейін алғашқы сөз Халықаралық көрмелер бюросының президенті Стейн Кристенсенге берілді. Ол өз сөзінде ЭКСПО көрмесіне барынша дайындалған елімізге алғысын білдірді. «Осы жобаның арқасында әлем елдерінің назары Қазақстанға ауды. Өйткені көрме тақырыбының өзектілігі сонша, дамыған елдерді алаңдатады» дей келе, халықаралық жобаның маңыздылығын атады. Одан кейін посткеңестік елдер арасында тұңғыш рет Халықаралық көрме өткізіп отырған елімізді және шетелдік қонақтарды Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев құттықтады. «Бүгін біздің елімізде ғана емес, дүниежүзілік көрмелер тарихында айтулы күн. Қазір көптен күткен халықаралық «ЭКС-

3 «Астана Ақшамы» www.astana-akshamy.kz

№68 (3573) 10/06/2017 Сенбі

ұлы дала төрінде ПО-2017» көрмесінің шымылдығы ашылды. Осы салтанатты мерекемен баршаңызды шын жүректен құттықтаймын. Біз ЭКСПО көрмесін ТМД және Шығыс Еуропа елдері арасында тұңғыш рет өткізгелі отырмыз. Сөйтіп Қазақ елінің ордасы айтулы көрмені өткізген әлемдегі 35 қаланың қатарына қосылды. Астана үш ай бойы бүкіл адамзаттың жетістіктерін әйгілі ететін басты алаңға айналады. Тәуелсіз Қазақстанның символы Астана нағыз 21 ғасыр қаласы ретінде жаңа қырынан танылатын болады. Көрмеге әлемнің 115 мемлекет 22 халықаралық ұйым қатысады. Мен олардың барлығына халқымыздың атынан ризашылығымды білдіріп, сәттілік тілеймін» дей келе, Халықаралық көрмелер бюросының президенті Стивен Кристиен мен ұйымның бас хатшысы Висенте Лосерталес мырзаға Қазақ елі атынан алғыс білдірді. Президент «ЭКСПО» көрмесін ашық деп жариялап, «Ұлы даланың төріне қош келдіңіздер!» деп ыстық ықыласын білдірді. Сонымен қатар, Елбасы осыдан 166 жыл бұрын өткізілген көрме осы уақытқа дейін үнемі жаңа идеялардың ордасына айналғанын атап өтті. Атап айтқанда, алғашқы телефон, аткөлік, компьютер, жер серігі мен атом электр стансасы секілді жаңалықтардың барлығының тұсауы ЭКСПО көрмелерінде кесілгенін тілге тиек етті.

– Осынау үрдісті жалғастырған Астана әлемдік инновациялар орталығының бірі ретінде танылады деп сенемін. ЭКСПО – ғылыми жаңалық қана емес, барлық елдер мен өркениет­терді жалғайтын алтын көпір. Қазақстан көрмені жоғары деңгейде өткізу үшін жан-жақты дайындалды. Алдыңғы қатарлы технологиялық инфрақұрылым, дербес энергиялық жүйесі бар ЭКСПО қалашығы салынды. Жүзден астам сәулетті ғимарат бой көтерді. Астананың әлеуметтік саласы да даму жолында тың серпінге ие. Қалада жаңа әуежай, жаңа теміржол нысандары пайдалануға берілді. Әлемдік деңгейдегі қонақ үйлер, мәдени ойын-сауық кешендері салынып ашылды. Осының бәрі көрмеден кейін халықтың игілігіне айналатын болады, – деді Нұрсұлтан Назарбаев. «Астана ЭКСПО-2017» халықаралық мамандандырылған көрмесінің ашылу салтанатының ресми бөлігі аяқталғаннан кейін, амфитеатр алаңында мерекелік концерт өтіп, соңы отшашуға ұлас­ты.

4 №68 (3573) 10/06/2017 Сенбі

«Астана Ақшамы»

www.astana-akshamy.kz

ынтымаққа ұмтылған Ұйым

Астанада Шанхай ынтымақтастық ұйымына мүше мемлекеттер басшыларының кеңесі өтті. Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев кеңестің кеңейтілген құрамдағы отырысына қатысты. Отырыстың күн тәртібіне сәйкес тараптар Шанхай ынтымақтастық ұйымының қазіргі жағдайына және оны дамыту перспективасына қатысты мәселелерді талқылап, ұйым аясында ынтымақтастықты ілгерілету жөніндегі бірлескен қадам жасау жайы, сондай-ақ, халықаралық және өңірлік өзекті мәселелер жөнінде пікір алмасты. Мемлекет басшысы басқосу­ дың төрағасы ретінде отырысты ашып, Үндістан мен Пәкістанды Шанхай ынтымақтастық ұйы­мы­ ның толық құқылы мүшесі етіп қабылдау рәсімінің аяқталғанына назар аударып, саммиттің тарихи маңыздылығын атап өтті.

– Ұйымның құрамы алғаш рет кеңейіп отырғандықтан, біздің осы кездесуіміз тарихи шараға айналады десем, артық айтқандық емес. Бүгіннен бастап Үндістан Республикасы мен Пәкістан Ислам Республикасы Шанхай ынтымақтастық ұйымының толық құқылы мүшесі болды. Енді ұйымның жауапкершілік аясы 3 миллиардтан астам тұрғыны бар аумақты қамтиды. Сонымен, ол «Шанхай сегіздігі» сияқты институционалдық дамудың жаңа кезеңіне қадам бас­ты.

Бүгінде біз ШЫҰ кеңістігіне іргелес кейбір аймақтарда жағдай ушығып, геосаяси шиеленістің өрши түскеніне куә болып отырмыз. Осы орайда ШЫҰ-ға мүше мемлекеттер басшыларының Халықаралық терроризмге қарсы бірлескен іс-қимыл туралы мәлімдемесін қабылдауымыз дер кезінде жасалған қадам болды, – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Мемлекет басшысы қол қоюға ұсынылған Экстремизмге қар­ сы іс-қимыл жөніндегі ШЫҰ конвенциясының өзектілігіне де тоқталды. Сонымен қатар, Қазақстан Президенті «Бейбіт миссия» атауымен өткізілген бірлескен антитеррорлық жаттығулардың ұйымға мүше мемлекеттердің тәжірибе жүзіндегі ынтымақтас­ тығын нығайтуға қосқан үле­ сін атап өтіп, биылғы сәуір айында Астана қаласында ұйым­ дастырылған «Есірткісіз әлем үшін» атты халықаралық акцияға қатысқаны үшін барлық тарапқа ризашылығын білдірді. Нұрсұлтан Назарбаев өз сөзінде ШЫҰ-ның халық­ ара­л ық ұйымдармен және бірлестіктермен ынтымақ­ тастықты нығайту жөніндегі жұмысына жеке тоқталды.

Қазақстан Президенті ұйым аясында экономикалық кооперацияны ілгерілету мәселесіне назар аударып, осы саладағы жаңа институционалдық мүмкін­ діктерді атап өтті.

– Шанхай ынтымақтастық ұйымына мүше мемлекеттердің үкіметтері арасындағы халықара­ лық автомобиль тасымалы үшін қолайлы жағдай жасау жөніндегі келісім күшіне енді. Еуразиялық экономикалық одақ жобаларының «Жібек жолының экономикалық белдеуі» бастамасымен ұштасуын ескерер болсақ, өңірлік сауда-экономикалық ынтымақтастықтың болашағы жарқын екені байқалады. Келешекте ШЫҰ еркін сауда аймағын құру өзара сауданың артуына септігін тигізеді. Мәденигуманитарлық ынтымақтастық та қызметіміздің маңызды бағыты болып саналады. Осыған орай Шанхай ынтымақтастық ұйымы университетін құру және оның қызметі туралы келісімге қол қойылғанымен құттықтаймыз, – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Сондай-ақ, Мемлекет басшысы ШЫҰ-ға мүше мемлекеттердің 2017-2018 жылдардағы туризм саласындағы ынтымақтастығы бағдарламасын іске асыру

жөніндегі бірлескен жұмыс жоспары аясындағы өзара ісқимылдың белсенді болатынына назар аударды. Қазақстан Президенті еліміз­ дің БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты емес мүшесі ретінде өңірлік және жаһандық қақты­ ғыстарды шешуге бар күшжіге­рін салуға ұмтылатынын мәлімдеді. Мемлекет басшысы Қазақ­ станның ядролық қарусыздану мен таратпау идеясын берік қолдайтынын атап өтіп, еліміз Солтүстік Кореядағы ядролық қаруға қатысты проблеманы реттеу жөніндегі келіссөздерді тезірек қайта бастауды құптай­ тынын айтты. Қазақстан Президенті «жасыл энергетиканы» дамыту бағытында елімізде атқарылып жатқан жұмыстарға да тоқталды.

– Бүгін барлығымыз «Болашақ­ тың энергиясы» ұранымен дүние жүзілік «ЭКСПО-2017» мамандандырылған көрмесінің ашылу рәсіміне қатысамыз. Бірнеше ай бойы бұл жерде экологиялық таза энергетика саласындағы ең озық технологиялар көрсетілетін болады. Астанадағы ЭКСПО көрмесі нәтижелерінің ШЫҰ-ның барлық елдері және жалпы халықаралық қоғамдастық үшін пайдасы зор болады деп үміттенемін, – деді Нұрсұлтан Назарбаев.

Соңында Мемлекет басшысы ұйымды дамытудың барлық басты бағыттары бойынша өзара іс-қимылдың жоғары деңгейіне мемлекеттер ортақ күш-жігер жұмсағанда ғана қол жеткізуге болатынын атап өтті. Отырыста, сондай-ақ, ҚХР Төрағасы Си Цзиньпин, Қырғыз Республикасының Президенті Алмазбек Атамбаев, Ресей Федерациясының Президенті Владимир Путин, Тәжікстан Республикасының Президенті Эмомали Рахмон, Өзбекстан Республикасының Президенті Шавкат Мирзиёев, Үндістан Республикасының Премьер-министрі Нарендра Моди, Пәкістан Ислам Республикасының Премьер-министрі Наваз Шариф, Ауғанстан Ислам Республикасының Президенті Ашраф Ғани, Беларусь Респуб­ лика­сының Президенті Александр Лукашенко, Моңғолия Президенті Цахиагийн Элбэгдорж, Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы Антониу Гутерриш, Шанхай ынтымақтастық ұйымының Бас хатшысы Рашид Алимов, ШЫҰ Өңірлік антитеррорлық құрылымының атқарушы комитетінің директоры Евгений Сысоев, ТМД Атқарушы комитетінің төрағасы – атқарушы хатшы Сергей Лебедев, Азиядағы өзара ықпалдастық және сенім шаралары кеңесінің Азиядағы атқарушы директоры Гун Цзяньвэй, Оңтүстік Шығыс Азия елдері қауымдастығының Бас хатшысы Ле Лыонг Минь, Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарт ұйымы Бас хатшысының орынбасары Аманжол Жанқұлиев сөз сөйледі. Іс-шара регламентіне сәйкес, отырыс соңында Шанхай ынты­мақтастық ұйымындағы төрағалық Қытай Халық Республикасына өтті. Шанхай ынтымақтастық ұйымына мүше мемлекеттер басшылары отырысының қорытындысы бойынша Шанхай ынтымақтастық ұйымына мүше мемлекеттер басшыларының Астана декларациясы және басқа да бірқатар құжаттар қабылданды.

елорда есігі айқара ашық Астана әкімдігі ЭКСПО-2017 мамандандырылған халық­аралық көрмесі туралы промо-видео дайындады.

– Құрметті достар, Қазақ­с тан­н ың жүрегі – Елордаға қош келдіңіздер! ЭКСПО-2017 мамандандырылған халық­ аралық көрмесі ашылды. Әлемнің 115 елінен 2 мил­лионнан астам турист келе­ ді деп күтілуде. Шырайлы шаһарымызда керемет әуежай, жаңа теміржол вокзалы тұрғызылды. 200-ден астам мейманхана мен 800-ден астам мейрамхана және дәмхана жұмыс істейді. Ерекше мәдени, спорттық бағдарламалар дайындалды. Өнердің әр саласы бойынша 600ден астам іс-шаралар назарларыңызға ұсынылады: цирк, опера, театр, джаз, рок, ұлттық музыка, фестивальдер, балаларға

арналған театр, саябақтар. Спорттық чемпионаттар өткізілді. Астанадағы күндеріңіз ұмытылмастай, айрықша есте қалуы үшін біз өз тарапымыздан барлық жағдайды жасаймыз. Астанаға қош келдіңіздер!, – деді қала әкімі Әсет Исекешев. Сондай-ақ, Астананың қонақжай­ лылығы туралы «Astana Group» президенті Нұрлан Смағұлов, Қазақ ұлттық университетінің ректоры Айман Мұсақожаева, танымал волейболшы Сабина Алтынбекова, Назарбаев Университетінің президенті Шигео Катсу да әңгімеледі.

5 №68 (3573) 10/06/2017 Сенбі

«Астана Ақшамы» www.astana-akshamy.kz – Ахметжан Смағұлұлы, ЭКСПО-ны дайындау үшін сізге өте қысқа уақыт берілді. Соған қарамастан, сіз бұл жұмысқа үлкен оптимизммен кірістіңіз. Бұған не себеп?

– Шынымды айтсам, бірден оптимизм пайда бола қалды деп айта алмаймын. Компания төрағасы болып тағайындалған күннің ертеңіне, яғни 2016 жылғы тамыздың 13-і күні құрылыс алаңына алғаш рет келген кезде менде дәл сондай сезім болды деп айта алмаймын. Әлі бірде-бір сайманы жоқ, көптеген жұмыстары тіпті қолға да алынбаған, жасалған жақтарының өзі жайрап жатқан жерді көргенде,

тіпті мердігерлермен ашық тіреске барып, баға жолында күрестік. Осының арқасында ақыр соңында құрылыс жұмыстарынан 2014 жылы әзірленген қызмет құнынан 300 млрд теңгені үнемдеуге қол жеткіздік. Осы ретте мен құрылысқа қатысқан барлық компанияларға, әсіресе, жұмысшы жұртқа алғысымды білдіргім келеді.

– Астана ЭКСПО көрмесінің ұраны – «Болашақ­тың энергиясы», яғни жаңа технологиялар мен жаңа энергияның көзін табу. Мұның Қазақ­ станның болашағы үшін жасайтын қызметі қандай болмақ?

кіріскеннен кейін бас менеджерлер санын екі есе қыс­ қарттыңыз. Мұның дайын­ дық жұмыстары мен сапасына әсері қандай болды?

– Ұлттық компания құры­ лыммен танысқаннан кейін оның жауынгерлік қабі­летін арттырып, икемділігін күшейту үшін оны оңай­ландыруды жөн деп таптым. Шашылып-төгіліп жүретін уақыттың керек емес екенін ұғындым. Мәселен, департаменттер негізгі жұмысты орындайтын «жұмыс алаңы». Онда 9 басқарушы директорлар болды. Сосын оларды 3 адамға дейін азайттық. Маған дейін тіпті бір департаменттің екі директоры болған жағдайы

«Болашақтың энергиясы» болашаққа қызмет етеді «Астана ЭКСПО-2017» ҰК» АҚ басқарма төрағасы Ахметжан Есімовпен сұхбат көңіл-күйдің қандай болғанын көрсеңіз. Мен BI-Group компаниясы салып жатқан C1 павильонын көргенімде, бұл жерде қабырғалары мен өндірістік кестесі орнатылған бетонды тақташасы ғана бар еді. Дегенмен Президент уақыттың өте тығыздығына байланыс­ты үлкен сеніммен тапсырғаннан кейін, бірден іске бел шешіп кірісу керек болды. Бізде бұдан басқа таңдау болған жоқ. Алда орасан зор, қат-қабат, қауырт жұмыстар күтіп тұрды. Ең ал­ дымен, ұлттық компания де­ парт­таменттерімен, оның құ­ры­ лымымен, іске асырылуы тиіс жұмыстың көлемімен танысу қажет болды. Ал жұмыс бас­ талғаннан кейін біртіндеп оптимизм де пайда бола бастады. Содан кейін арада бір ай өткесін әңгімемізде шынымен оптимизм сарыны жеткілікті еді. Рас, біздің тірлігімізге күмән­­ мен қараған адамдар сол кезде де, содан кейін де көп болды. Соған қара­м астан, біз алға қойған мақсатымыздан айнымадық, барлығын жаңадан бастадық. Тіпті соңғы сәттерге дейін «Уақытша шарттық баға» деген түсінікпен жүрдік, бізде бірде-бір нақты жоба болмады. Өздеріңізге мәлім, кез келген құрылыста ең алдымен жобалау-сметалық құжаттама дайындалады, ол сараптамадан өтіп, бекігеннен кейін ғана құрылыс жұмыстары қолға алынады. Ал біз уақыттың өте тығыздығына байланысты бұл құжатты тек өткен жылдың қараша айында ғана алдық. Қазіргі таңда біздің қолымызда 26 нысан бойынша 26 құжаттама бар, олардың барлығы сараптамадан өткен. Сөз жоқ, біз осы уақыттарда орасан зор жұмыстарды атқардық. Соның ішінде

– Дұрыс байқап отырсыз, Астана көрмесінің ұраны да болашақ үшін жұмыс жасайтын болады. Әлбетте, оның қысқа мерзім ішінде біздің елдеріміздің экономикасын көтеруге серпін бере қоймасы анық. Бірақ ол – болашақтың бағдары. Сондықтан оған ұзақ мерзімді перспектива ретінде қарауымыз тиіс. Осы тұрғыдан келгенде, өмірдің өзі сияқты, экономиканың өзгеретіні де сөзсіз. Айталық, 90-шы жылдары Мен Премьерминистрдің орынба­сары болдым, сол кездері энергетика мәселелеріне жетекшілік еттім. Рас, ол кезде жаңартылатын энергия көздері және альтер­ на­тивті энергия туралы сөз де болған жоқ. Шынымды айтсам, мен жұмысқа кіріскен кезде ғана осы тақырыпты зерттей бастадым. Қазір Президент­тің алға болжанған «Бола­шақтың энергиясы» деген ұғым мен тақырыптың неге таңдалғанын жақсы түсінеміз. Бүгінде шикізат өндіруші елдердің мұнай бағасының құбылмалығына тәуелділігін көріп жүрміз. Бұдан шығудың бірден-бір жолы осы тұжырымдама болатынына қазір иманым кәміл. «Болашақтың энергиясы» тақырыбы тек әлемдік державаларға ғана емес, дамушы елдер үшін де маңызды. Ал мұнда көрме Халықаралық көрме бюросының тарихында бірінші рет өткелі тұр. Біз осылайша энергия дағдарысын шешетін жолдарды іздеуде бас­ тама бастап бердік. Мұның керек екенін жаһан жұрты сезініп отыр. Сондықтан өткен жылы көрмеге қаты­с уға ықылас білдірген 30 мемлекеттің қатары биыл 115-ке жетті.

– Сіз ЭКСПО жұмысына

да орын алған екен. Сөйтіп, біз құрылымның қажетсіз саналған шептерін қысқарта отырып, шешім қабылдау жеделдігін арттырдық. Департамент директоры өзі шешім қабылдап, сол шешімдердің орындалуы­ на жауапты болып саналды. Біздің негізгі міндетіміз қажеті жоқ саланы қысқарту еді. Нәтижесінде біз тек ақшаны үнемдеп қана қоймай, сонымен қатар құрылымды күшейтіп шығардық. Мұнда әрбір жұ­ мыс­шының міндетіне дейін белгіленіп берілді. Құрылымды қыркүйек айының басында оңтайландырғаннан кейін, қайта өзгертпедік. Сөйтіп, Елбасының жан-жақты қол­ дауы­м ен 6 жыл істелетін жұмысты 21 ай ішінде бітірдік. Осы жұмыстардың барысында ұлттық компанияның ішінде, біздің бас мердігерде, жобалаушыларда, сәулетшілерде және басқа да қызметтерде тиімді қарым-қатынас те­ тігі қалыптасты. Біз бұл қыс­ қартулардан ұтпасақ, ешқандай да ұтылған жоқпыз.

– Келуші мемлекеттердің па­вильондарын дайындау жұмыстары қалай жүр­гізілді?

– Біз көрмедегі халықаралық павильондардың бәрін орта­ дағы шарды қоршай орна­ ластырдық. Олардың барлығы бір стандартпен салынды. Тек шаршы көлемінде ғана аздаған айырмашылық бар. Ал әр мемлекеттің павильоны қанша шаршы көлемді алады дегенге келсек, олар С1, С2, С3 және С4 деп аталатын 4 блокқа жайғасты. Мәселе оның қай бөлігінде орналасуға байланысты емес, себебі барлығы негізгі нысан – «Нұр Әлемнен» бірдей қашықтықта тұр. Бұл тұрғыда, біз мемлекеттермен жақсы жұмыстар

атқардық, бұған Халықаралық көрме бюросының үлкен көмегі тиді. Шет мемлекеттермен ұйымдастырушы мемлекет, яғни біз және өзге мемлекеттердің арасында туындаған мәсе­л елерді талқылауға арналған екі жиын өткізілді. Бүгінде біз барлық мәселелерді бір бітіммен шештік. Ал Қытай, Германия, Франция, Ресей, Жапония, Монако секілді көптеген елдер жоспарға сай 1 қарашадан бас­тап павильондарын алды. 1 қарашада халықаралық павильондар дайын болды, бірақ кей мемлекеттер әртүрлі себеппен құрылыс жұмыстарын кештеу бастады.

– Аталмыш жоба Қазақстан үшін келешекте қандай нақты жетістіктер береді?

– Ең алдымен ЭКСПО-2017 мамандармен бірге қатардағы азаматтардың, әсіресе, жас­ тардың сана-сезіміне серпін беретінін айтқым келеді. Жас­тарымыз инновациялы, бұл жерде шығармашылық бағытта жұмыс істейтін және ойлайтын тұлғаларға қы­ зықтар өте көп. Мысалы, үз­ дік тәжірибелер аймағыарнайы Халықаралық комиссия әлемдегі жаңартылатын энергия көздері саласында ең үздік жобаларға іріктеу жүргізіп, 24 жобаны таңдап алған. Көрмеге бір рет қатысу осы саладағы жаңалықтарды көруге мүмкіндік береді. Бұл – шетелдік көрнекті ғалым­ дардан, соның ішінде екі Нобель сыйлығының лау­реаттарынан құралған өте абыройлы комиссия. Ұсы­ныстардың көп болуы­ на байланысты бірнеше ай іріктеу жүргізілді. Сол себепті осы павильонға келу мен танысу пайдалы әрі тиімді болады деп ойлаймын. Әрине,

жоғарыда айтқанымдай, экономикадағы өзгерістер бірден бола салмайды. Біз оның жемістерін жақын келешекте көре бастаймыз. Бізде сонымен қатар «Қазатомпром» және «Росатомның» бірлескен павильоны атом энергиясын бейбітшілік мақсатта қолдану бойынша бірнеше керемет экспозицияларды ұсынады. Президентіміз бірнеше рет айтқанындай, мемлекет шикізат көзінен шығып, жаңа энергия көзіне көшуі тиіс, сондықтан менің ойымша, Астанада «Болашақ энергиясы» көрмесі осы бағытқа көп ықпалын тигізеді.

– Көрмеге қатысты тағы бір маңызды мәселе жөнін­ де сөз қозғайық: Осы күн­ дері ЭКСПО-ға қанша турист ке­­леді деп күтіп отырсыздар?

– Біздің жобамызда ЭКСПО-ға келетін адамның саны 5 миллионнан асуға тиіс. Бұлардың 15 пайызын шетелдерден келетін қонақтар құрайды. Негізінен, бұлардың да дені біздің екі алып көршіміз – Ресей мен Қытай елдерінің тұрғындары болмақ. Біз осыған байланыс­ты бұл елдерде орасан зор жұмыстар атқардық. Атап айтқанда, Ресейде, барлық шекаралас аудандармен, губернаторлармен меморандумға қол қойдық. Сонымен қатар, Санкт-Петербург, Мәскеу секілді көптеген ірі қалаларда роуд-шоу іс-шарасы өткізілді. Сондықтан, біз көрші мемлекеттерден көп турист келеді деп күтіп отырмыз. Қазірге дейін бір миллионнан астам билет сатылды. Бұл – өте жақсы көрсеткіш. Оларды әлем­нің 44 елінің өкілдері алып отыр. Сұхбаттасқан: Серік ПІРНАЗАР

6 №68 (3573) 10/06/2017 Сенбі

«АСТАНА АҚШАМЫ»

www.astana-akshamy.kz

«НҰР ӘЛЕМ»

– ӘЛЕМДЕГІ ЕҢ ҮЛКЕН СФЕРА

«ЭКСПО-2017» КӨРМЕСІНІҢ АРХИТЕКТУРАЛЫҚ СИМВОЛЫНА АЙНАЛҒАН КӨРМЕ КЕШЕНІНІҢ ОРТАЛЫҚ НЫСАНЫ «НҰР ӘЛЕМ» ДЕП АТАЛАДЫ. АЛЫП ШАР ТӘРІЗДІ ҒИМАРАТ – ӘЛЕМДЕГІ ЕҢ ҮЛКЕН СФЕРА. ОНЫҢ ДИАМЕТРІ 80 МЕТР БОЛСА, БИІКТІГІ – 100 МЕТР. Гүлмира АЙМАҒАНБЕТ Жеті қабаттан тұратын нысанның әр қабаты ғарыш, күн, биомасса, жел, су және кинетикалық энергияға арналған. Ал сегізінші қабат «Астана – болашақтың қаласы 2050» экспозициясына арнайы бөлінген. Аталмыш сфераның төменгі табанындағы 5 мың шаршы метр аумақта Ұлттық павильон болады. Павильон «Қазақстанмен танысу» және «Жасампаздық энергиясы» атты екі басты тақырыпты қамтиды. Павильонның бірінші бөліміне ландшафт, мәдениет, тарих, Қазақстанның өткені мен болашағы туралы мәліметтер беріледі. Ғарыш, күн, биомасса, жел, су және кинетика – қуат көздерінің негізгі түрлері сандық, мультимедиялық және интерактивті технологиялар арқасында келушілердің назарын аудармақ. Ғимарат үстіндегі шолу алаңына лифт арқылы көтерілуге болады. Онда кез келген адам бүкіл ЭКСПО ауданында болып жатқан әдемі көріністерді тамашалай алады. Кіреберістің алдында көрме келушілері жиналатын Басты алаң орналасқан. Қасбетінде күн энергиясын электр қуатына түрлендіретін фотовольтаикалық элементтердің бірігуі бедерленген. Сонымен қатар, сфераның жоғарғы жағында 2 жел генераторы жұмыс істейді.

Көрмеден отандық ғалымдардың үздік жобаларын, Елбасының энергетика және қоршаған ортаны қорғау салаларындағы бастамаларын, «Жасыл экономиканың» республика аймақтарында жемісті жүзеге асырылған жобаларымен танысуға мүмкіндік бар. Егер Қазақстан павильонында көрермен табиғаттың тылсым күшінен туған барлық жаңғыртпалы энергия түрлерімен танысатын болса, тақырыптық павильондарда меймандарымыз энергия эволюциясын, оның бүгіні мен болашағын танып-түсінуге, 21-ғасырдың энергетикалық қиындықтарын байқауға, технологиялық және зияткерлік жетістіктерді елестетуге, планетамызға орасан зор әсер ететін энергия тұтыну мәселесін көруге мүмкіндік алады. ҮЗДІК ТӘЖІРИБЕ АЙМАҒЫ Үздік тәжірибелер аймағы павильоны көрменің тақырыптық мазмұнын барынша ашады. Мұнда жаңғыртпалы энергия көздерін өндіру, сақтау мен тасымалдау саласындағы 30-ға жуық үздік әлемдік тәжірибелер таныстырылады. Алдыңғы қатарлы шешімдер мен технологиялар 5 негізгі категорияларға бөлінген. Олар: жаңғыртпалы және баламалы энергия, энергиялық тиімділік, энергияны сақтау, энергияны бөлу және тасымалдау, табиғат

байлықтарын ұтымды пайдалану. Үздік тәжірибелер осы талаптарға жауап береді. Іріктеуді Халықаралық комитет жүзеге асырған еді. Оның құрамына әлемдік энергетика саласының атақты қайраткерлері және көрнекті ғалымдар кірді. Олардың арасында бірнеше Нобель сыйлығының саңлақтары да бар. Сондықтан бұл алаңнан тек үдеден шыққан үздік жобаларды ғана көре аламыз. ҚОҒАМДЫҚ АЙМАҚТАР Көрме тақырыбын ашатын соңғы алаң «Қоғамдық аймақтар» деп аталады. Тіркеу құжаттамасына сәйкес, «ЭКСПО-2017» тақырыптық мазмұны павильондар аясымен шектелмей, сонымен бірге, көрме кешенінің ашық аймақтарымен толықтырылу керек. Қоғамдық аймақтар «Болашақ энергиясының» концептуалды негіздеріне арналады да, соның нәтижесінде ЭКСПО тақырыбын одан әрі ашатын болады. Көрме көрермендеріне арнап жайлы, рекреациялық аймақтар құру жоспарланған, онда қонақтар тынығумен бірге, ЭКСПО тақырыбы бойынша қосымша қызықты ақпарат алып, тақырыптық экспозициялар мен қазақстандық және халықаралық суретшілер инсталляцияларын, интерактивті объектілерді көре алады.

Айман МҰСАҚОЖАЕВА, Қазақстанның Еңбек Ері, Астана қаласының құрметті азаматы

ӘЛЕМ САХНАЛАРЫНА ЖОЛ АШАДЫ Ұлт өнерінің алтын ордасына айналған университетіміз елордамыздың өнер қанатындай қатар самғап, бірге өсіп келеді. Елбасы Н.Ә.Назарбаев 1998 жылғы 2 шілдеде өткен Академияның салтанатты ашылуына қатысып, батасын берген еді. Көп ұзамай елордада өнердің барлық түрін дамыту мақсатында Қазақ ұлттық музыка академиясы Қазақ ұлттық өнер университеті болып қайта құрылды. Жиырма жылдық белестің алдындағы басты дайындыққа сәйкес келген көрме күндеріне арналған арнайы бағдарламамыз бар. Университетіміздің өнерпаздары мен өнер ұжымдары «ЭКСПО-2017» халықаралық көрменің мәдени шараларына белсенді қатысатын болады. Түрлі мәдени шаралардың арасынан 15-25 маусым аралығында өтетін П.И. Чайковский атындағы Х Халықаралық жасөспірімдер конкурсын айтар едім. Конкурсқа 17 жасқа дейінгі жас таланттар фортепиано, скрипка және виолончель мамандығы бойынша бақтарын сынайтын болады. Халықаралық өнер додасына 120 жеткіншек қатысып бақ сынаса, олардың деңгейін 30-дан астам хас шеберлер бағалайтын болады.

«EXPO-2017» тек қана өркениет дамуының техникалық мүмкіндіктерін ғана көрсетіп қоймай, Қазақстанның өнер әлеуетін танытатын өнер жұлдыздарына да жаңа додалы алаңнан әлемдік сахналарына бастайтын жол ашады деп сенемін.

ӘЛЕМ ПАВИЛЬОНДАРЫНЫҢ ӘЛЕУЕТІ Әлем елдерінің көбі өз павильондарын салтанатты түрде таныстырды. Алдыңғылардың қатарында Қытай, Таиланд, Жапония, Финляндия, АҚШ, Түркия, Франция, Нидерланды, Германия, Монако, Австрия, Швейцария елдері бар. Олардың барлығы болашақтың қуатын тақырыпқа арқау еткен. Мәселен, Таиланд болашақтың энергиясын өз елінде өсетін ауыл шаруашылығы өнімдерімен тікелей байланыстыра-

ды. Жапония өзінің жаңа жолын көрсеткісі келеді. Әлемге өздері ойлап тапқан ауаны ластамайтын сутекті жанармаймен жүретін қауіпсіз көлікке назар аудартса, финдер үздік жобаларын арқалап келген. Төрт аумаққа бөлінген павильондары ең озық технологиялармен жабдықталған. Австрия қуат машинасын көз алдыңызға әкелсе, Швейцария инновациялық үйлерімен көпшіліктің назарын аудармақ. Алпауыт АҚШ елі де үш бөлімнен тұратын бағдарламаларында Американың «таусылмас қуатын» көрсетуді көздеп

7 №68 (3573) 10/06/2017 Сенбі

«Астана Ақшамы» www.astana-akshamy.kz

отыр. Ал бауырлас түріктер «Түркия – энергия орталығы» ұранымен дүниежүзілік қауымдастыққа энергетика жолындағы жетістіктермен қатар, болашаққа сеніммен қарайтын бейбітшілік сүйгіш ел екендіктерін паш етпек. Көрме ауданындағы бірегей нысандар • Амфитеатр – ресми, ірі концерттік және театрланған мәдени-бұқаралық іс-шараларды өткізуге арналған ашық алаң. Сыйымдылығы – 12 мың адамға дейін, оның ішінде 2,5 мың отыратын орындар.

• Конгресс орталық – көрме аумағынан тыс жерде орналасқан, бірақ жаяу жүргенге жақын жабулы кешен. Ол

конференция, форум, семинар, концерттік шоу өткізуге арналған. Сыйымдылығы – 3 мың адамдық зал.

• Энергия холы – мың адам сыятын концерт залы. Қазіргі орындау өнерінің барлық түрлерін (джаз, қазіргі балет, камералы өнер) көрсетуге арналған.

• Өнер орталығы – көрме көрермендерінің дәстүрлі және қазіргі заманғы үздік көркем мәдениет үлгілерімен танысатын, Қазақстанның қолданбалы және бейнелеу өнерінің; қазіргі қазақстандық және халықаралық суретшілердің көрмесі; тақырыптық оқыту мастер-кластары; кино көрсетілімі мен театр қойылымы; сонымен бірге, көркем саланың жетекші өкілдерімен шығар-

Шархан Қазығұл, журналист

ЕЛІҢ ҮШІН МАҚТАНА БІЛУ ДЕ – ҮЛКЕН ӨНЕР Қазақтың атын әлемге бірді-екілі адам ешқашан атойлап шығара алмайды. Елдің атын ел болып шығара аламыз. Бұл – аксиома. Қазақ елін осы уақытқа дейін әлем жете танып білді деп айту қиын. Өз басым ЭКСПО-2017 жобасын жеңіп алғанымызда қатты қуандым. Өйткені ЭКСПО – қазіргі заманғы әлем тарихының ең басты атрибутының бірі де бірегейі. ЭКСПО өткізген ел дүние тарихына алтын әріптермен жазылып қалатыны хақ. «Соқыр десең Құнанбайға тиеді», бұған дейін осы төңіректе «анау-мынау», «ырың-жырың» әңгімеміз көп болды. Мұндай «пыш-пыш» бізді ел қылмайды. Жиған-тергенін тек тойға шашуды тілеп тұратын халық емес пе едік?! Томағатұйықтық пен қасаңдық бізге ешқашан опа бермейтіні қазір дәлелдеуді керек етпей қалды. Дүниеден өз орныңды ойып алу – қияметқайым шаруа. Шаш етектен шығын шығармай, шашбауыңды көтеретін ел табу қиын қазір. Бізге басқа елдер ұмтылу үшін ең алдымен біз оларға өзіміз ұмтылуымыз керек. Таңдау – мықты мемлекеттерде. Бізде қазір таңдау бар ма? Анығы сол, өзімізді әлемге танытудың бұдан басқа жолы жоқ. Өзіңді де сыйлататын күнге жету үшін өзің де сыйлай білетін күнді бастан өткеру керек шығар! Құдайға шүкір, ЭКСПО аясында елдігімізді көрсетіп жатырмыз. Шынымыз­ ды айтамыз деп, сырымызды ашып алмайық, ағайын! Кейбір қуатты, ірі елдердің өзі өткізген жоқ мұндай халықаралық жоғары деңгейдегі шараны. Ал бізге, ойбай-ау, әлем халықтары келіп, сәлем салып жатыр ғой. Сондықтан да қазақ үшін мақтана білейік. Елің үшін мақтана білу де – үлкен өнер. Тіпті осыдан асқан өнердің атасы бар ма екен?!

машылық кездесулер мен лекциялар жоспарланған орын.

• Ұлттық күн сахнасы (ЭКСПО плаза) – ресми қатысушылардың ұлттық күндері, облыстар мен Астана, Алматы қалаларының мәдениет күндері аясында концерт өткізуге арналған төбесі жабық, жеңіл жиылатын сахна. Сыйымдылығы – 500 отыратын орын.

• Қоғамдық көше аймағы – мәдени-ойын-сауық (көше театрлары), мәдени-білім беру (балалар мен ересектерге арналған интерактивті мас­теркластар).

• ЭКСПО аумағы – бұқаралық бағдарламаларды: көше көріністерін, күнделікті шеру мен қатысушы-елдердің іс-шараларын өткізуге арналған көрме аумағы.

Алдан СМАЙЫЛ, жазушы, публицист, ҚР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты:

МЕМЛЕКЕТТІК МАҢЫЗДЫ ШАРА «ЭКСПО» – белгілі бір кезеңдерге технологиялық дамудың негізгі бағыттарын айқындайтын және соны жүзеге асыратын көрме болып есептеледі. Мәселен, Астанада өтетін халықаралық көрменің мақсаты жасыл экономиканы дамыту болып отыр. Себебі күндердің бір күнінде әлемде көмір де, мұнай да таусылады. Оның үстіне жер шарының экологиялық жағдайы күрделеніп бара жатыр. Сондықтан әлем жел мен су энергияларына, басқа да энергия түрлеріне көшеді. Бұл үрдіс басталып да қойды. Ал Қазақстандағы «ЭКСПО» бұл мәселеге әлемнің назарын тағы бір аударуды, осы саладағы әлем елдерінің жетістіктерін насихаттауды және мүмкіндігінше игеруді көздеп отыр. Сол тұрғыдан алғанда Астанадағы «ЭКСПО» көрмесінің маңызы ерекше. Көрме уақытында елімізге шетелдерден көптеген қонақ келеді. Олар Қазақстанмен танысып, оның экономикалық, рухани, әлеу­ меттік мүмкіндіктерін көріп, зерттейді. Қонақтар арасында мемлекет басшылары, кәсіпорын, корпорация жетекшілері сияқты әртүрлі кәсіп иелері болады. Бұл кісілер Қазақстанға инвестиция салып, елімізбен іскерлік қарым-қатынасты орнатуы мүмкін. Осы жағынан алып қарағанда, басқа елдермен саяси-экономикалық байланыстың жаңа арналарын ашып, ұтамыз. Астанаға туристерді тарту керек екендігін де естен шығарма­ йық. Жалпы Еуропа елдерінде, Швейцария сияқты табиғаты өте әсем жерлер болмаса, туристер көбінесе қалаларға барады. Мысалы, Париж, Мадрид, Вена, Флоренция, Венеция сынды шаһарларға қызығады. Астанаға да сондай қызығушылықты тудыру керек. Тәуелсіз мемлекет болғаннан кейін де сырт елдермен қарым-қатынас жасамай отыра алмайсыз. «ЭКСПО» кезінде Астанаға энергетикамен айналысатын үздік ғалымдар да келуі мүмкін, келеді де. Олармен келісімшартқа отырып, болашақта бәлкім, Астанада жасыл экономиканы дамытатын, сол төңіректегі жұмыстармен айналысатын, сол саладағы мамандарды дайындайтын оқу орнын ашармыз. Яғни, халықаралық көрме арқылы ғылыми байланысты да дамытуымыз керек. «ЭКСПО» көрмесінің еліміз үшін осындай жан-жақты маңызы бар.

8 №68 (3573) 10/06/2017 Сенбі

«Астана Ақшамы»

www.astana-akshamy.kz

ҚАЗАҚ ЕЛІ ОСЫНДАЙ!

«ЭКСПО-2017» халықаралық мамандандырылған көрмесінің аясында Астанада 3 мың мәдени-ойын-сауық шарасы өтеді. Қазақстандық және шетелдік белгілі өнер ұжымдары мен жеке орындаушылар үш ай бойы елорданы думанға бөлейді. Аталған уақыт аралығында спорттық шаралар да ұйымдастырылады. Мәселен, ҚР Мәдениет және спорт министрлігі көрме шеңберінде 18 ауқымды шара өткізуді жоспарлап отыр. Аманғали ҚАЛЖАНОВ Ертең «Қазанат» атшабарында ат спорты түрлерінен Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың жүлдесіне «ЭКСПО-2017» кубогы өтеді. Біраз шетелдік қонақтың көрмені көруге келетінін ескерсек, бұл бәйгенің салмағы да артады. Тұлпарлар сайысы аламан бәйге – 25 шақырым, топ бәйге – 15 шақырым, жорға жарыс – 7 шақырым, құнан бәйге – 7 шақырым, 2400 және 1800 метрге шабатын ұшқыр аттар жарысы бойынша өтеді. Бесінші орын алғандарға де­

йін жүлде беріледі. Бәйгеге барлығы 130-дан астам жүйрік тіркелді. Оған еліміздің барлық аймағынан шабандоз­ дар қатысады. Сондай-ақ, Ресей, Қырғызстан, Тәжікстан, Түркия, Болгария сынды мемлекеттерден келген қатысушылар бар. Қазақтың музыкасына да шетелдіктердің құлақ құрышы қанатыны сөзсіз. Әсіресе, бүгін-ертең «Астана Балет» театрында өтетін Н.Тілендиев атындағы «Отырар сазы» академиялық фольклорлық-этнография­лық оркестрінің концерті жұртты тамсандырады деп ойлаймыз. «Отырар сазы» оркестрінің

құрылғанына 40 жылға жуықтап қалды. Бұл басында шағын ансамбль болған өнер ұжымын биікке аса көрнекті композитор, дирижер, домбырашы Нұрғиса Тілендиев көтеріп кетті. Сол себептен де оркестрге музыка майталманының аты берілді. Қазіргі таңда атақты тұлғаның қызы Дінзухра Тілендиева оркестрдің көркемдік жетекшісі әрі бас дирижері болып отырғанын жұртшылық біледі. Сондай-ақ, осы ұжым шілденің аяғында төрт күн бойы көрме аумағында концерт қояды. Шілде айының орта кезінде халық қазақтың тұңғыш

кәсіби музыкалық ұжымы – Құрманғазы атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық ұлттық аспаптар оркестрінің концертін де көре алады. Бұл ұжымды академик Ахмет Жұбанов өткен ғасырдың отызыншы жылдары құрды. Тарихы сексен жылдан асатын оркестрдің репертуарында сан алуан шығарма бар. Өнерімен әлемді мойындатқан тұлғалар да халық­ аралық көрме уақытысында Астанада концерт береді. Атап айтсақ, атақты скрипкашы Марат Бисенғалиев бастаған симфониялық оркестр «Дыбыс энергиясы» атты шоу концертті ұсынады. Ал Қытайдың «Мен әншімін» жобасына қатысып, дүниені дүр сілкіндірген, Азияның үздік әншісі атанған Димаш Құдайбергеннің 27 мау­сымда «Астана Арена» стадионында өтетін концерті-

не қазірдің өзінде жұрттың қызығушылығы үлкен. Бұлардан өзге, Қазақстандағы үздік музыкалық білім беру орындары – Қазақ ұлттық өнер университеті мен Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы ұжымдары да «ЭКСПО» аясында концерт береді. Сондай-ақ, осы жазда Астанада Қазақстанның халық әртісі, әнші, композитор Алтынбек Қоразбаевтың, күйші-композитор Секен Тұрысбектің, «МузАрт» тобының және өзге де бірнеше танымал әнші мен топтардың концерті ұйым­дастырылады. Жыл са­ йын өтетін дәстүрлі «Астана Арқау», «Серпер» сынды фес­ тивальдер кезекті мәрте шымылдығын түреді. Бір сөзбен айтқанда, «ЭКСПО» кезінде Астанада құлақтан кіріп, бойды алар әсем ән мен тәтті күй молынан төгіледі.

9 №68 (3573) 10/06/2017 Сенбі

«АСТАНА АҚШАМЫ» www.astana-akshamy.kz

ӨНЕРДЕ ШЕКАРА ЖОҚ ҚАЛЫҢ ЖҰРТ ЕЛІМІЗГЕ ШЕТЕЛДЕН АҒЫЛЫП КЕЛГЕН МЕЙМАНДАРДЫҢ ІШІНДЕ ӨНЕР ЖҰЛДЫЗДАРЫН АСЫҒА КҮТЕТІНІ РАС. ОЛАР ӘН-БИІ МЕН ҒАЖАП ШОУЫМЕН ҚОСА, РУХАНИ АЗЫҚ БОЛАТЫН ДҮНИЕЛЕРІН АРҚАЛАП КЕЛЕДІ. КӨРЕРМЕН ӘЛЕМГЕ ӘЙГІЛІ ДЮ СОЛЕЙДІҢ «REFLEKT» ҚОЙЫЛЫМЫН ТАМАШАЛАП, ЕЖЕЛГІ МЫСЫРДЫҢ ЕСКЕРТКІШТЕРІН ӨЗ КӨЗІМЕН КӨРІП, ӘЛЕМДЕГІ ЕҢ ҮЛКЕН МҰРАЖАЙ – ЭРМИТАЖДЫ АРАЛАЙДЫ. ЭКСПО КӨРМЕСІ АЯСЫНДА «LA SCALA» ТЕАТРЫ «АСТАНА ОПЕРА» САХНАСЫНДА ӨНЕР КӨРСЕТІП, ОПЕРА КОРОЛІ ПЛАСИДО ДОМИНГО «ТРАВИАТА» ОПЕРАСЫНДА ШЫРҚАЙДЫ. Гүлдана ТАЛҒАТҚЫЗЫ Монреальдан бастау алған дю Солей циркі елордада 16 маусымнан бастап 9 қыркүйекке дейін болады. Үш айдың ішінде акробаттар 75 минуттық шоуды 71 рет қойып шығады. «Reflekt» шоуы қазақтың көшпелі тұрмыс-салтын көпшілікке таныстырады. Сол себепті цирк әртістерінің киімі қазақиланып, қойылымның музыкасы өңделді, құлақ түрсеңіздер, домбыра үнін естуге де болады.

ҚР Ұлттық музейіне қойылатын ежелгі Мысыр ескерткіштерін көрсеңіз, тарихқа терең үңілесіз. 23 маусым мен 3 тамыз аралығында елордалықтар және қала қонақтары Мысыр перғауыны Тутанхамон моласынан табылған мұраларды көре алады. Ал қару-жараққа қызығушылық танытатындар Эрмитаж мұражайы өткізетін көрмеге асығыңыздар. Онда Шығыс пен Батыстың 70-ке жуық қару үлгісі ұсынылады. Көрме 3 шілдеде басталып, 10 қыркүйекке дейін жалғасады. Ал опера сүйер қауымға

ерекше сый әзірленіп отыр. «Астана Опера» театрына атағы жер жаратын миландық «La Scala» театры гастрольдік сапармен келеді. ЭКСПО көрмесінің жабылу рәсімінде, нақтырақ айтсақ, 1 қыркүйек пен 10 қыркүйек аралығында театрдың 250-ге жуық әртісі өнер көрсетеді. Тенор дауысты Доминго 2429 шілде күндері халықаралық «Опералия» байқауына жетекшілік етеді. Сондай-ақ, «Травиата» операсында ән шырқайды. Маэстро қазақстандық опера әншісі Мария Мудрякпен бірге партия

орындайды деп күтілуде. Бұдан басқа, шілдеде Ресейдегі Мариина театры ұжыммен елордаға табан тірейді. Көрме аясында жастарға арнап талай думанды кештерді өткізу жоспарланып қойылды. «30 seconds to Mars» америкалық рок-тобының концерті «Астана Аренада» 2 шілдеде өтеді. Аты аңызға

айналған Limp Bizkit рок-тобы «Сарыарқа» велотрегінде 12 тамызда тыңдаушыларын күтеді. Ресей репері Тимати бастаған Black star party «Сарыарқа» велотрегінде 8 шілдеде өнер көрсетеді. «А-Студио» тобының концерті 14-19 тамызда мюзикл ретінде конгресс-орталықта өтеді. Ал Эрос Рамаззотти шығармашылығына ғашық жандар үшін 19 тамызда «Сарыарқа» велотрегінде жанды дауыста ән шырқайды.

10 №68 (3573) 10/06/2017 Сенбі

1851

«АСТАНА АҚШАМЫ»

1900

1929

ЛОНДОН

ПАРИЖ

БАРСЕЛОНА

( лыбритания) Хрусталь сарайы

(Франция) Эйфель м нарасы

(Испания) лтты сарай

БҮКІЛӘЛЕМДІК КӨРМЕЛЕР НЕМЕСЕ ЭКСПО-НЫҢ АЛҒАШ РЕТ ҚАЗЫҒЫ ҚАҒЫЛЫП, ІРГЕСІ КӨТЕРІЛГЕНІНЕ БІР ЖАРЫМ ҒАСЫРДАН АСТАМ УАҚЫТ ӨТТІ. ОСЫ АРАЛЫҚТА ОНЫҢ ҚАЖЕТТІЛІГІ ДЕ, ТАРТЫМДЫЛЫҒЫ ДА АНАҒҰРЛЫМ АРТА ТҮСТІ. СОНЫҢ НӘТИЖЕСІНДЕ ЖАҺАН ЖҰРТЫ ОНЫ МАҢЫЗЫ МЕН МӘНІ ЖАҒЫНАН ОЛИМПИЯЛЫҚ ОЙЫНДАР МЕН ФУТБОЛДАН ӘЛЕМ ЧЕМПИОНАТТАРЫ ДӘРЕЖЕСІМЕН ТЕҢ САНАЙТЫНДАЙ КҮНГЕ ЖЕТТІ.

«ЭКСПО» әмбебап көрмесі қашаннан әлемдік деңгейдегі осы саладағы ең үлкен де маңызды шара болып табылады. Қалалар мен елдер оны өткізу жолында кәдімгідей бәсекеге түсіп, өзара күрес жүргізеді. ЭКСПО көрмелері әртүрлі елдер өкілдерінің пікірталас жүргізіп, ой бөлісетін, сонымен бірге, өзара жарысқа түсетін халықаралық аренасы болып табылады. Тап осы көрмелерде олар өз елдерінде болып жатқан экономикалық және мәдени өзгерістерді, даму бағыттарын, жоспарлары мен талпыныстарын шығармашылық тұрғыда көрсетіп, жалпақ жаһанға таныстыра алады. Бірінші Бүкіләлемдік көрме мемлекет қайраткері, кәсіпкер және дизайнер Генри Коул мен ханзада Альберттің бастамалары бойынша 1851 жылы Лондондағы Гайд-паркте қанат жайды. Ол «Барлық халық ұлы іс – адамзатты жетілдіру жолында жұмыс жасасын» деген ұранның аясында өтті. Көрменің басты көрікті орны Джозеф Пакстон темір мен әйнекті араластыра отырып салып шыққан Хрусталь са-

рай болды. Ғимарат «алтын ғасыр» деген ұғымды білдірді. Сарайдың ішіндегі экспонаттар жанындағы басты жүру жолының екі жағынан ағаштар мен мүсіндер қатарласа бой көтерді. Көрме жабылғаннан кейін ғимарат жаңа паркке көшірілді. Бірақ ол 1936 жылы болған өрттің салдарынан түгел жанып кетті. Көрменің жалпы ауданы 10,5 гектар жерді жайлады. Соның ішінде 7,2 га алапты Хрусталь сарай алып жатты. Шара, негізінен, осы ғимараттың ішінде өткізілді. Көрмеге әлемнің 25 мемлекеті мен Британияның 25 отар елінен өкілдер келді. Олардың саны 6 039 205 адамға жетті. Бұдан кейінгі жылдары ірі қалаларда темір мен әйнектің қоспасынан осындай ғимараттар салып, оларға оқырман залдарын, пассаждар, күмбезді галереялар орналастыру дәстүрге айналды. Кейін көрменің халықаралық нормативті актілерге сәйкес міндетті мезіретіне айналатын қағидаттары, міне, тап осы кезде жасала бастады. Ондағы басты мақсат ең жаңа ғылыми-техни-

www.astana-akshamy.kz

1958

БРЮССЕЛЬ (Бельгия) Атомиум

ЛОНДОННАН Бүкіләлемдік калық жаңалықтарды, даму перспективаларын, сондай-ақ қатысушы-елдердің тарихын, дәстүрлері мен мәдениетін келушілерге таныстыру болды. Лондондағы Бүкіләлемдік жәрмеңкеде әлемнің әртүрлі елдері 13 мың түрлі экспонаттан тұратын өнеркәсіп бұйымдарын әкелді. Олардың арасында алғашқы бу двигательдерінің модельдерінен бастап, жылдам жүретін кеме мен кран, сондай-ақ астық оратын машинаға дейін болды. Британия астанасындағы ұлы көрменің табысы да бас айналдыратындай биікке көтерілді. Ұйымдастырушылар мұнда 186 мың фунт мөлшерінде таза пайда тапты. Бұл қаржыға Лондонда сосын Ғылыми және көркемсурет орталығы салынды. Осының негізінде Виктория мен Альберт музейі, Ғылым музейі, Табиғат пен тарих музейі жасалды. Бұдан бөлек, бұл қаржының бір бөлігі елде ғылым мен өнерді дамытуға ықпал жасайтын қорды ұйымдастыруға жұмсалды. Алғашқы көрменің тап осындай жетістіктері әлемдегі көптеген елдердің

өздерінде осындай шара өткізуге деген құштарлықтарын туғызды. Алғашқы шараның толайым табыспен өткені сондай, бірден оны қайталап өткізуге шешім қабылданды. Сөйтіп, екінші Бүкіләлемдік көрме 1855 жылы Наполеон III-нің бұйрығымен Парижде ұйымдастырылды. Осы тұста көрмені бір ғимаратта өткізу тұжырымы ескіріп, ол алаңдарға қарай ойысты. Сөйтіп, халықаралық көрме қалашықтары пайда болады. 1862 жылғы үшінші форум тағы Лондонда өріс алды. Ал 1867 жылы Парижде керуен керген кезекті көрмеде тарихта бірінші рет қатысушы-елдердің арнайы салынған ұлттық павильондарға орналасу жүйесі қалыптасты. Осыдан кейін француз астанасы ұзақ уақыт жаһандық көрменің орталығына айналды. Онда 1889 жылы ұйымдастырылған көрме қарсаңында атақты Эйфель мұнарасы қатарға қосылды.

1893 жылғы Чикагодағы «Ақ қала» осындай қалалардың алғашқы қарлығашы болды. Көрмелерді бұлай ұйымдастыру салынған нысандарды

келешекте де пайдалануға мүмкіндік берді: экспозициялар көлдің айналасындағы ареналар мен салаларда орналасты. Парижде 1900 жылғы Бүкіләлемдік көрмеге XIX ғасырдың өн бойындағы рекордтық көрсеткіш жасалып, оған 51 миллионнан астам адамның келгені тіркелді.

1939 жылы Нью-Йоркте алғаш рет телевидение саласында RCA жетістіктері көрсетіліп, алғашқы су турбинасы ұсынылды. Осы кезден бастап көрменің сыр-сипаты бастапқы қалпындағы мазмұнын өзгерте бастады. Ол енді қоғамның жарқын болашағы үшін керекті нақтырақ мәдени тақырыптарды таңдап алатын болды. Көрмелер инновация алмасу мақсатында мәдениет аралық қарым-қатынастың белсенді бола түсуіне зор қолдау көрсетуге көшті. 1958 жылы Брюссель Атомиумы, Фуллера геодезиялық күмбезі пайда болды. 1962 жылғы Сиэтлдегі көрме «Ғарыш дәуіріндегі адам» деген атпен өтті. Бүкіләлемдік көрмелер біртіндеп көңіл көтеру мен демалыстың мекеніне айналды. Соның арқасын-

11 №68 (3573) 10/06/2017 Сенбі

«АСТАНА АҚШАМЫ» www.astana-akshamy.kz

1970

ОСАКА

2008

САРАГОСА

2012

2017

ЁСУ

АСТАНА

(Жапония) К н м нарасы

(Испания) Арагон павильоны

(Корея) « лкен О»

«Н р лем»

АСТАНАҒА ДЕЙІН көрмелер жүріп өткен жол да 1967 жылы Монреальда «Ла Ронд» паркі пайда болды. 1970 жылғы Осакадағы EXPO-да Жапония өзін жаңа әлемдік держава деп жариялады. Әлемде 70-жылдарда орын алған мұнай дағдарысы қоршаған орта мен энергоресурс мәселелерін қайта зерделеуге мәжбүр етті. Әлем екі полярлы болудан қалды, 90-жылдар үміт пен оптимизм сезінген кезең болды. Орталық пен шалғай арасында өзара әрекеттесудің жаңа нысандары бой көрсетіп, Солтүстік пен Оңтүстік арасындағы алшақтық қысқарып, БҰҰ-ның халықтар форумы ретіндегі рөлі күшейді, халықаралық қатынастар көптараптық сипат алды. 2000 жылы Ганноверде «Адамзат, табиғат және технологиялар», 2005 жылы Айтиде «Табиғат даналығы», 2008 жылы Сарагосада «Су және көңілге қонымды даму», 2010 жылы Шанхайда «Жақсы қала – жақсы өмір», 2015 жылы Миланда «Планетаны тамақтандыру, өмірге арналған энергия» ұрандары көтерілді. Енді Астанада «Болашақ-

тың энергиясы» насихатталғалы отыр. Қазақ стан бұған дейін 4 рет Бүкіләлемдік әмбебап көрмесінде өз павильонын жасады. Еліміз оларда өз павильонын мәдениет пен ғылымдағы, бизнес пен ту ризмдегі дәстүрлерге және инновацияларға сәйкес құрды. Жаһанда бұған дейін өткізілген Бүкіләлемдік көрмелердің адамзат баласының өмір сүру дағдысын жеңілдете түсу үшін әкелген жаңалықтары мен жетістіктері аз болған жоқ. Мысалы, 1876 жылы Филадельфияда тұңғыш телефон аппараты таныстырылса, 1878 жылы Парижде фонографтың жасалып шыққаны белгілі болды. 1893 жылы Чикагода айналаны шолу дөңгелегі өмірге келсе, 1991 жылы Буффалода рентген аппараты алға шығарылды. Ал 1970 жылы Осака қаласында тұңғыш ұялы телефонның алғашқы нұсқасы және ұялы байланыс технологиясы ұсынылса, 1982 жылы Ноксвиллде сенсорлы экран көрсетілді. Сәкен МАЙЛЫБАЙ

Мемлекет басшысы бірінші рет ЭКСПО-ны өткізу идеясын 2008 жылы Испания қаласы Сарагосада өткен көрмеге барғанда ойына алды. 2010 жылы Қазақстанның шақыруымен біздің елордамызға Халықаралық көрмелер бюросының бас хатшысы Висенте Гонсалес Лоссерталес келіп кетті. Біздің еліміз 2011 жылы көрмені өткізуге өтінім жасады. Бізбен бірге бельгиялық Льеж, канадалық Эдмонтон, француздық Лилль қалалары да өз өтінімдерін берді. Көп кешікпей соңғы екі қала өз еркімен бас тартты да, біздің басты қарсыласымыз ретінде бельгиялықтар қалды. Соңғысының біздің елге қарағанда көптеген артықшылықтары бар еді. Олардың дәстүрлі түрде дипломатиясы мықты болды. Олардың түрлі көрме, форум, симпозиумдарды өткізуде де тәжірибесі мол еді.

2012 жылдың 22 қарашасында көрмелер бюросының штаб-пәтері орналасқан Парижде, жасырын дауыс берудің нәтижесінде, Қазақстан жеңімпаз атанды. Біз үшін 103 дауыс берілді. Астанада өтетін көрмеде барлық мемлекеттердің өздерінің үздік инновациялық, технологиялық, ғылыми және мәдени жетістіктерін көрсетуге мүмкіндіктері болады. Қазақстанның ТМД кеңістігінде ЭКСПО-ны өткізу құқығын бірінші болып иеленуі кездейсоқтық емес. Біріншіден, әлем біздің елордамыз бен мемлекетімізді ТМД-да ең үздік деп таныды. Екіншіден, әлемдегі бейбітшілік сүйгіш бастамалардың бастамашысы болып табылатын біздің Елбасымыздың беделі өте жоғары еді. Үшіншіден, біздің ел адамзат үшін ең бір өзекті мәселенің бірі «Болашақтың қуаты» тақырыбын ұсына алды. Бұл үш айға созылатын арнайы мамандандырылған көрме болады және барлық

Зиябек ҚАБЫЛДИНОВ, тарих ғылымдарының докторы

«ЭКСПО-2017» – ЕЛБАСЫНЫҢ ИДЕЯСЫ

павильондарды Қазақстан тұрғызады. Осы шараның ұтымды тұстарының бірі ол Астанаға және оның маңайындағы жерлерге 2 миллионнан астам туристер келеді, ал мұның өзі еліміздің имиджіне оң әсерін тигізеді. Қазақстан энергетика саласындағы жаңа технологияларға ие бола алады. Қазақстанның әлемде одан әрі танымал болатыны да маңызды. Елге жаңа инвестицияларды тартудың маңызы да жоқ емес. Бүкіл әлемнен шағын және орта бизнес осында ағылады. «ЭКСПО-2017» болашақтағы және жалпыәлемдік сипаттағы ықтимал іс-шаралардың алаңына айналады. Көрменің өтуін дағдарысқа қарсы жоба деп қарауға да болады. Көрме аясында концерттер, таныстырылымдар, цирктік шоу өткізіліп, Астана туралы кітаптар шығарылады және келетін туристер үшін Қазақстан туралы сайт әзірленеді. Басқа облыстарда да туризмді дамытуға қатысты мәселелер ойластырылуда. Имидждік спорттық жарыстар,

соның ішінде бокс және ұлттық күрес бойынша турнирлер қатарының өткізілуі де күтілуде.

2015 жылғы жиналыстардың бірінде Мемлекет басшысы осы көрменің маңыздылығы туралы: «Бұл – Қазақстанды бүкіл әлемге көрсететін, біздің еліміздің мүмкіндіктерін байқатуға мүмкіндік беретін басты жоба» деп ерекше атап өтті. Сондықтан да ТМД-да алғашқы рет өткелі тұрған мамандандырылған «ЭКСПО-2017» көрмесінің сәтті болуы әрбір астаналық тұрғынның және еліміздің әр азаматының белсенді қатысуына байланысты болады. Біз осы шараның өтуіне тек қана жеке үлесімізді қосып қана қоймай, сонымен қатар, өзімізді білімді, мәдениетті, тәрбиелі, ықыласты, заңға бас иетін, толерантты, қонақжай халық ретінде көрсетуіміз керек. Қазақта «қонақ аз отырып, көп сынайды» деген мақал бар. Біз сырттан келген адамды «құдайы қонақ» деп қабылдаған өзіміздің қонақжай ата-бабаларымыздың атына лайықты болуымыз керек.

12 №68 (3573) 10/06/2017 Сенбі

«Астана Ақшамы»

www.astana-akshamy.kz

Кенжеболат Жолдыбай, саясаттанушы

ҰЛЫ ДАЛАДАН – ЖАҺАНДЫҚ ЖЕТІСТІККЕ

САЗБАЛШЫҚТАН СОМДАЛҒАН СҰЛБАЛАР Қазақстан Республикасы Ұлттық музейінде «ЭКСПО-2017» халықаралық мамандандырылған көрмесі аясында император Цинь Шихуандидің «Терракота әскері» көрмесі ашылды.

Айгүл УАЙСОВА 1974 жылы қазба жұмыс­ тары кезінде табылған «Тер­ ракота әскері» деп аталатын сазбалшықтан сомдалған әске­

рилер сұлбалары ЮНЕСКО-ның Әлемдік мұралары тізіміне ен­ ген. Мәдени ескерткіш Сиань қа­ ласындағы Цинь Шихуанди им­ ператоры кесенесі жанындағы 8099 қытай жауынгерінің және аттарының өлшемі сақталған

мүсіндерінің жиынтығы өнер туындысы болып табылады. Қытайдың бірінші императо­ ры Цинь Шихуанди – қытай та­ рихындағы біртұтас көпұлтты орталықтандырылған династия Цинь династиясын, одан кейінгі Хань династиясының негізін қа­ лаған император. Дәл осы Хань

династиясы кезінде Ұлы Жібек жолы пайда болды. Сол жолдың заңды жалғасы ретінде Қытай­ дан келген аса құнды елуге жуық жәдігерлерді астаналықтар 10 қыркүйекке дейін тамашалай алады.

ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ МӘДЕНИЕТ ҚАЛЫПТАСТЫРУ ҚАЖЕТ Астана қалалық әкімдігінде «Сыбайлас жемқорлықты жалпыға бірдей қабылдамау – бірлік және тұрақтылықтың кепілі» атты дөңгелек үстел өтті. Жиынды ҚР Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі мен Қазақстан халқы Ассамблеясы бірлесіп ұйымдастырды. Серік ЖОЛДАСБАЙ Дөңгелек үстелді ҚР Мемлекет­ тік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агент­ тігі төрағасының орын­баса­ры ­­А­лик Шпек­баев жүргізді. Ол сыбайлас жемқорлықпен күресте жазалаудан бұрын, оған төзбейтін мәдениет қа­ лыптастыру керек екенін ескертті. Бұл үшін бармақ басты, көз қысты әрекетпен қоғам болып жұмылып күресу қажет.

– Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев сыбайлас жемқорлықтың себептері мен алғышарттарын анықтап, олар­ ды жою жұмысын күшейту туралы тапсырма берген болатын. ­Елбасының соңғы Жолдауында сыбайлас жемқор­

лыққа байланысты қоғаммен жұмыс жүргізу керектігі нақты айтыл­ ды. Бұдан бөлек, қоғамда сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру үшін мемлекет пен азаматтық қоғам арасында тығыз қарым-қатынас орнату керек. Міне, сол азаматтық қоғамның ішінде ­Қазақстан халқы Ассамблеясының орны ерекше, – деді ол. Қазақстан халқы Ассамблеясы Төрағасының орынбасары – ҚР Президенті Әкімшілігінің ҚХА хат­ шылығының меңгерушісі Дархан Мыңбайдың айтуынша, жемқорлық еліміздің дамуына кедергі келтіреді. Сондықтан да ол сыбайлас жемқор­ лықпен күресуде әрбір азамат бел­ сенділік танытуы керек екенін атап өтті.

– Сыбайлас жемқорлық елімізге келетін инвестициялық тартым­ дылықты бәсеңдететін келеңсіз құ­ былыс болып саналады. Сондай-ақ, жемқорлық әлеуметтік-экономика­ лық дамуды барынша тежеп, ұлт­ тық қауіпсіздікке тікелей қауіп төн­ діреді. Сондықтан да тәуелсіздіктің алғашқы күндерінен бастап сыбай­ лас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың тиімді, әлемдік стандарттарға сай институттары мен тетіктерін құру кезең-кезеңімен жүзеге асырылып келеді. Мәселен, Қазақстан ТМД ел­ дерінің ішінде алғашқылардың бірі бо­ лып Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы заң қабылдады, – деді Дархан Қамзабекұлы. Сондай-ақ, жиында Мәжіліс де­ путаты Сауытбек Абдрахманов, Қазақстан Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару академиясы­ ның вице-ректоры Айгүл Көшербае­ ва баяндама жасады. Бұдан бөлек, дөңгелек үстелге телекөпір арқылы қатысқан өңірлерден Алматы қаласы мен Павлодар облысының өкілдері тұшымды ойларын ортаға салды.

Міне, қасиетті Рамазан айында бейбіт өмірдің маңызын жіті бақылап, ауадай қажеттілігін сергек сезініп, оны баянды ету жолында сүбелі үлес қосып жүрген Қазақ елінің дәл төрінде халықаралық маңыз­ ға ие үлкен оқиғалар орын алып отыр. Астанада осы жұма күні өткен Шанхай ынты­ мақтастық ұйымына мүше мемлекеттер кеңесі басшыларының 17-отырысы халықаралық және отандық сарапшылар тарапынан «тарихи саммит» деген бағаға ие болуда. Оның себебі де жоқ емес. Индия және Пәкістан мемлекеттерін өз мүшелігіне қабыл­ даған Шанхай ынтымақтастық ұйымының қызметі жаңа сапалық деңгейге көтерілді. Осылайша, сонау 2001 жылы Қытай, Ресей, Қазақстан, Тәжікстан, Қырғызстан және Өзбекстанның көшбасшылары бастамасымен құрылған бұл ұйымның жер шары тұрғындарының 40 пайызын біріктіретін, әлем эконо­ микасының 20 пайызын қамтитын аса ірі аймақтық құрылым ретінде халықаралық істерде беделін мей­ лінше арттыруға үлкен мүмкіндік туды. Шанхай ынтымақтастық ұйымына мүше мемле­ кеттер басшылары кеңесі жұмысының «ЭКСПО-2017» халықаралық көрмесінің ашылуымен жалғасуының да символдық мәні бар. Өйткені Елбасы Ұлттық жоба деп бағалаған осынау көрменің «Болашақтың энер­ гиясы» атты тақырыбы тек әлемдік державаларды ғана емес, сонымен қатар, дамушы мемлекеттерді де өте қызықтыруда. Халықаралық көрмелер бюросы тарихында бұл тақырыптың баламасы болып көрген емес. Сондықтан да «ЭКСПО-2017» энергетикалық дағдарыстан шығудың жолын іздейтін таптырмас алаң болады деп күтілуде. ЭКСПО көрмесінің тағы да бір мақсаты – жаңадан шыққан ғылыми-техни­ калық жетістіктерді паш етіп, олардың болашақта дамуына сеп болу және қатысушы елдердің тарихын, салт-дәстүрлері мен мәдениетін көпшілікке көрсету. Осы орайда «ЭКСПО-2017» халықаралық мамандан­ дырылған көрмесінің салтанатты түрде ашылуын­ да 17 мемлекеттің және үкімет басшыларының, көрмеге қатысатын 115 мемлекеттің көптеген ла­ уазым иелерінің болулары бекер емес. Әр мемлекет жетістіктерін көрсетуге, тәжірибелерімен бөлісуге әзір екендігін де атап өткен жөн. Сайып келгенде, бұл – жаһандық дамудың жаңа бір сатысы Ұлы дала жерінен бастау алады деген сөз. Қазақстан болса көрме қалашығында дүйім елді тамсандыратын нысан ретінде бірінші кезекте озық инженерлік және сәулет өнері тұрғысынан жүзеге асырылған «Нұр Әлем» ғимаратын ұсынып отыр. Ақиқатында, бұл – көлемі 80 метрді құрайтын, биіктігі 100 метр әлемдегі бірден-бір шар тәріздес ғимарат. Көрменің әлеуметтік, экономикалық тұрғыдан пайдасына келер болсақ, еліміздегі техника саласы­ ның күрт дамуына әсері мол болады, өзге елдермен достық қатынастарымыз нығаяды, жастарымыз шет тілін үйрену бағытында тегін тәжірибеден өтуге мүмкіндік алады, Қазақстанның мәртебесін әлемге паш етеді. Қазірдің өзінде көрме Астананың инфрақұрылымына үлкен серпіліс әкелді. Жаңа қо­ нақүйлер салынып, жаңа жұмыс орындары ашылу­ да, сауда-саттық даму үстінде. Шағын және орта бизнесті өркендетуге де қолайлы жағдайлар тууда. Ең бастысы, бұл көрме елдегі жаңашылдық рухты жанудың, ғылымға ұмтылуға құлшыныс берудің таптырмас тетігі болып отыр. Бір сөзбен айтқанда, бұл аз қазақтың басын қосуға, ұлттық намысты ояту үшін таптырмас үлгі іспет­ ті. Әлбетте, баурайында тұрған таудың биіктігі аса көрінбейді, жаныңда жүрген жанның ұлықтығы білінбейді. Биіктіктің де, ұлықтықтың да қадірі алыс­тағанда ғана. Ендеше, жылдар өте келе бүгінгі істің мән-мағынасын терең пайымдайтынымызға еш күмән жоқ. Сондықтан нағыз мақтанатын нәрсеге мақтана, қуанатын нәрсеге қуана білгеніміз абзал.

14

ресмиет

№68 (3573) 10/06/2017 Сенбі

«Астана Ақшамы»

АҚПАРАТТЫҚ ХАБАРЛАМА

ЕЛІН СҮЙГЕН ЕР-АЗАМАТ

(ағылшындық әдіс бойынша)

«Алаш» партиясының құрылғанына биыл 100 жыл толады. Алаш қоз­ ға­­лысы – ХХ ғасырдың алғашқы ширегінде Ресей империясының отарлық би­ лік жүйесіне қарсы бағытталған ұлт-азаттық қозғалыс. ХХ ғасырдың бас кезінде қазақ қоғамында мүлдем жаңа жағдай қалыптасты. Ресейлік әскери-монархиялық басқару жүйесі, қазақ жерінің орыс мемлекетінің меншігі етіп жариялануы, осыған орай, ішкі Ресейден қоныс аударушылар легінің күрт өсуі, қазақ бұқарасының зорлықпен егіншілікке жарамды жер­ лерден ығыстырылуы, дәстүрлі қазақ шаруашылығының терең дағдарысқа ұшырауы сол қалыптасқан жағдайдың нақты көріністері еді. Сол кездегі қазақ қоғамы дамуының күн тәртібінде қазақ халқының ұлт ретінде жоғалуы не өзін-өзі сақтауы үшін күреске шығу мәселесі тұрды.

Астана қаласының әкімдігі Бейбітшілік көшесі, 11 мекенжайында, 2-қабат кинозалында 2017 жылдың 27 маусымында сағат 15:00-де өнеркәсіптік-азаматтық мақсаттағы объектілерді жобалау және салу және уақытша объектілерді орналастыру үшін жер учаскелерінің жалдау құқығын сату бойынша аукцион өткізеді. Аукционда сату үшін ұсынылып отырған жер учаскелерінің тізілімі: лот №

1 2 3

4 5

6

7

8 9

Жер учаскесінің орналасқан орны

Жер Жер Бастапқы Бір жыл Жал- Кепілдік учаскесінің учасдау жарна баға, үшін нысаналы кесінің теңге жалдау мерзімі сомасы мақсаты аудатөлемі, ны, га теңге Астана қ., Айнакөл Авто-пар0,1860 745 860 60 309 24 ай 113 450 көшесі, №54 үй ауданы кинг Астана қ., Қорғалжын тас Әкімшілік 1,5919 6 179 246 258 079 29 ай 308 962 жолы ауданы орталығы Астана қ., Ильинка Әлеуметтік 0,8729 2 184 205 141 515 25 ай 113 450 тұрғын алабы, Махамбет мәдениетжәне Ақтамберді жырау тұрмыстық көшелерінің қиылысы мақсаттағы ауданы ғимарат Астана қ., А.Пушкин Әкімшілік 0,2865 1 035 471 92 895 25 ай 113 450 көшесінің ауданы ғимарат Астана қ., Өндіріс тас Өндірістік 4,0898 10 828 760 663 038 34 ай 541 438 жолы ауданы орын-жайлары бар автобус паркі Астана қ., ЖелезноБазар кешені 0,5355 1 434 433 124 022 20 ай 113 450 дорожный тұрғын алабы, А211 және А336 (жобалық атауы) көшелерінің қиылысы ауданы Астана қ., 280 орынға 1,5405 4 914 710 499 492 26 ай 245 735 Ж.Нәжімеденов және арналған А427 (жобалық атауы) балабақша көшелерінің қиылысы ауданы Астана қ., Қорғалжын тас Әкімшілік 0,6665 2 490 924 107 891 28 ай 124 546 жолы, Ильинка тұрғын орталығы алабы ауданы Астана қ., ОңтүстікСауда 0,0579 232 179 18 773 24 ай 113 450 Шығыс тұрғын орталығы алабы (сол жақ), Ү.Субханбердина және Іле көшелерінің қиылысы

Аукционды өткізу шарттары: аукционды аукционшы өткізеді. Әрбір сауда-саттық объектісі бойынша аукцион аукционшының өз атауын, қысқаша сипаттамасын, аукционды өткізу әдісін, бастапқы баға мен бағалардың өзгеру қадамын хабарлауынан басталады. Аукцион ағылшындық әдіс бойынша өткізіледі (бастапқы бағасының өсуіне қарай). Аукционшы сауда-саттық процесінде қадамдардың өзгеруі туралы хабарлайды. Бұл ретте, қадам объектінің ағымдағы бағасының бестен он пайы­зына дейінгі шектерде өзгереді. Аукционшы объектінің бастапқы бағасы мен бағаның ұлғаю қадамын хабарлайды. Сауда-саттықта қатысушылардың нөмірді көтеруі бастапқы бағаны өсіреді, бірақ ол хабарланған қадамнан кем болмауы керек. Аукционшы объект бойынша аукционға қатысушылардың аукциондық нөмірлерін хабарлайды, бағаны бекітеді және оны өсіруді ұсынады. Аукционшы объект үшін неғұрлым жоғары баға ұсынған қатысушыны хабарлайды. Аукционшы объектінің соңғы бағасын үш рет қайталайды және басқа көтерілген нөмірлер болмаған кезде балға соғу арқылы аталған объектінің сатылғаны туралы хабарлайды. Сауда-саттық жеңімпазы анықталғаннан кейін сатушы сауда-саттық өткізу рәсімдерін, сондай-ақ сатып алу-сату шартын жасасу және оның талаптарын орындау жөніндегі тиісті міндеттерді орындамаған жағдайда, сатушы сауда-саттықта осы ­объект үшін шамасына қарай екінші баға берген қатысушыға (екінші сатып алушы) объектіні сатып алу құқығын береді. Жер учаскелерінің жалдау құқығын сату шарттары және ауыртпалықтар (шектеулер) тізілімі: сатып алушы: аукцион өткізілетін күні оның нәтижелері туралы хаттамаға қол қоюға, «Астана қаласы Жер қатынастары және жердің пайдаланылуы мен қорғалуын бақылау басқармасы» ММ-мен Астана қаласы әкімдігінің тиісті қаулысы қабылданған күннен бастап бір жұмыс күні ішінде жер учаскесінің жалдау құқығын сатып алу-сату шартын жасасуға және ол бойынша міндеттерді орындауға, игерілу шарттары туралы шартты жасасуға, жер учаскесін оның нысаналы мақсатына сай пайдалануға, қажет болған жағдайда, мүдделі тұлғаларға жер учаскесін шектеулі пайдалану құқығын (сервитут) беруге, жалдау төлемін уақытылы өтеуге міндетті. Сауда-саттықта белгіленген учаскенің аукциондық құны 50% мөлшердегі аванстық төлем сатып алу-сату шартына қол қойылғаннан кейін банктік 5 күннен кешіктірілмейтін мерзімде төленеді, ал

қалған сома сатып алу-сату шартына қол қойылған күннен бастап күнтізбелік 30 күннен кешіктірілмей енгізілуі қажет. Сауда-саттыққа қатысу үшін кепіл­дік жарнаның сомасынан 5% құрайды, бірақ елу айлық есептік көрсеткіштен кем болмауы керек. «Астана қаласының Коммуналдық мүлік және мемлекеттік сатып алу басқармасы» ММнің есептік шотына ақшасыз жолмен төмендегі деректемелер бойынша аударылады: ЖСК KZ740705023980001001 «ҚР Қаржы министрлігі Қазынашылық комитеті» ММ, БСК KKMFKZ2A, БСН 141240027811, Кбе 12, ТБК 171. Ескерту: Кепілдік жарна әрбір сауда-саттық объектісі бойынша бөлек енгізіледі. Аукцион қатысушысы ретінде тіркелу үшін: жеке тұлғалар үшін: 1) аукционға қатысуға өтінімді; 2) кепілдік жарнаның енгізілгендігін растайтын төлем құжатын; 3) өкілеттің өкілеттілігін куәландыратын құжатты; заңды тұлғалар үшін: 1) аукционға қатысуға өтінімді; 2) кепілдік жарнаның енгізілгендігін растайтын төлем құжатын; 3) резидент емес тұлғалар сауда-саттық тізілімінен заңдастырылған үзіндіні немесе шетелдік заңды тұлғалар шетел мемлекетінің заңнамасы бойынша заңды тұлға екендігін куәландыратын, мемлекеттік және орыс тілдеріне нотариат куәландырған аудармасы бар басқа заңдастырылған құжатты береді; 4) өкілеттің өкілеттілігін куәландыратын құжатты ұсыну қажет. Көшірмелердің дұрыстылығын растау үшін түпнұсқалары салыстыру үшін беріледі. Сауда-саттыққа қатысуға өтініштер ақпараттық хабарламаны жариялаған күннен бастап төмендегі мекенжай бойынша қабылданады: Астана қаласы, Бейбітшілік көшесі, 11, 106-бөлме және 2017 жылдың 26 маусымда сағат 15:00-де аяқталады. Аукцион қатысушыларын тіркеу (қа­ тысуға билеті болған жағдайда) аук­цион­ ның басталуына, Астана қаласы, Бейбітшілік көшесі, 11, 2-қабат, үлкен акт залы мекенжайы бойынша 2017 жылдың 27 маусымда сағат 14:30-дан бастап жүргізілетін болады.

2017 жылдың 22 маусымда, Бейбітшілік көшесі, 11-үй мекенжайында орналасқан әкімдіктің ғимаратында, 101-кабинетте, сағат 10:00-ден 12:00-ге дейін аукционның мәселелеріне түсінік беру бойынша семинар өткізіледі. Қосымша ақпарат және анықтама келесі телефон нөмірлері арқылы беріледі: +7 (7172) 55-01-67, 55-74-95.

www.astana-akshamy.kz

Еліміздің тәуелсіздігін аңсаған, елін сүйген, өздерінің жеке өмірлерінен мемлекетіміздің тағдырын жоғары қойған, сол кездегі көзі ашық, көкірегі ояу Алаш арыстарының бірі Міржақып Дулатұлы туралы сыр шертіледі. Алаш қозғалысының негізін қалап, ыстықсуығына күйген Міржақып Дулатұлы 1885 жылы 25 қарашада Торғай уезі Сарықопа болысына қарасты бірінші ауылда атақты Дулат бидің шаңырағында дүниеге келеді. Міржақып екі жасында анасынан айырылады. Он екі жасында әкесі қайтыс болып, тұл жетім қалады да, үлкен ағасы Асқардың қолына біржола көшеді. Сегіз жасында оны әкесі ауыл молдасына оқуға береді. Ақынның алғашқы қадамдары қазақ даласына орыс және украин деревняларынан адамдардың жер аударылып келуімен сәйкес келді. Міржақып бес жыл ішінде қазақ тілінің грамматикасын, орыс тілі мен әдебиетін, араб каллиграфиясын, тарих, жағрафия, мұсылмандардың дін ілімін, физиканы, арифметиканы оқып, дене шынықтырумен айналысады. Міржақып алыс ауылдарда мұғалімдік қызметін атқара жүріп, жәбір көрген қара қазақты көреді де, патшаның отарлауына қарсы біржола күрес жолына түседі. Міржақып Дулатұлының 1917 жылы жазған бір мақаласы бар, «Қазақ» газетінде жарияланған, сонда «Ресейде саяси партиялар көп, бірақ олардың біреуінің бағдарламасы біздің халқымыздың мүддесіне сай келмейді. Бізге тура қазіргі тарихи кезеңдегі негізгі мүддемізді, қазақшылығымызды білдіретін, соны қорғай алатын саяси партия керек, оның негізінде ұлт өмірі жатуы керек» дейді. Міне, «Алаш» осындай негізде, осындай мақсатта құрылған саяси ұйым болатын. Алаш қозғалысының басты мақсаты қазақ елінің өзін-өзі басқару, яғни ұлттық мүддесін қорғай алатын мемлекеттік жүйе құру құқын метрополияға мойындату, түбінде дербес мемлекет құру, қазақ жерлеріне ішкі Ресейден қоныс аударуға шек қою, әлемдік озық тәжірибені пайдалана отырып, дәстүрлі мал шаруашылығын өркендету, сонымен қатар, егіншіліктің, өнеркәсіптің дамуын қамтамасыз ету, рыноктық

қатынастарға жол ашу, жеке адам құқын және басқа демократиялық принциптерді қадір тұту, ұлттық мәдениетті өркендету, оқу жүйесінің, тілдің дамуына қажетті шарттар түзу болды. Міржақып Дулатұлының Қазақ елінің манифесіне айналған – публицистикалықлирикалық жинағы. «Оян қазақты» ел қазақтары Құрандай жаттады. Міржақыптың атын алты Алашқа таратқан – осы «Оян қазақ!» жинағы. Астана қаласының Мемлекеттік архивінің қызметкерлері жыл сайын алыс-жақын шетелдердің архивтеріне іс-сапарға шығады. Соның бірі Татарстан Республикасының архив қорынан әкелінген Міржақып Дулатұлын тұтқындау және «Оян қазақ!» шығармасына байланысты құжаттар архив қорында сақталған. Бұл құжаттарда 1911 жылдың 8 қарашасында Баспа ісінің Бас Басқармасы, Қазан қаласының Уақытша Комитетіне Міржақып Дулатұлының «Пробуждайся киргизь» («Уянь казак») шығармасына тұтқындау қою керектігі жөнінде және бірінші басылымның қайда, қашан басылып шыққаны туралы нақтылап біліп, Басқармаға хабарлауын сұрайды. Сонымен қатар, Қазан қаласының Баспа ісінің Бас Басқармасы М.Дулатұлының Уфа қаласының «Восточная печать» баспасында 1910 жылы қырғыз тілінде жарыққа шыққан «Уянь казак» шығармасын зиянды бағытта жазылған шығарма деп және аталмыш шығарманың авторы М.Дулатұлын тұтқындау жөнінде жазылған құжат. ХХ ғасырдың алғашқы жылдарынан бас­ тау алатын Алаш ұлт-азаттық қозғалысы 30-жылдарға дейінгі тарихи кезеңді қамтиды. Кеңестік тоталитарлық билік алаштық атанған аға буын зиялылардың ең белсенді бөлігін, сондай-ақ олардың кеңестік-партиялық қызметтегі ізбасарларын қуғын-сүргінге ұшыратып, жауыздықпен жазалады. Астана қаласы Мемлекеттік архивінің қызметкерлері Алаш қозғалысына байланыс­ ты құжаттарды іздестіру бағытында жұмысты жалғастыруда. Н.Шашкенова, Құжаттарды жариялау және пайдалану бөлімінің қызметкері

Астана қаласы Әкімдігінің қаулысы

Астана қаласы

08.06.2017

№104-1167

«Астана қаласының Ішкі саясат басқармасы» мемлекеттік мекемесінің Ережесін бекіту туралы» Астана қаласы әкімдігінің 2015 жылғы 21 қазандағы № 104-1868 қаулысына өзгерістер енгізу туралы «Мемлекеттік мүлік туралы» 2011 жылғы 1 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңы 17-бабының 7) тармақшасына және «Қазақстан Республикасы мемлекеттік органының үлгі ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2012 жылғы 29 қазандағы № 410 Жарлығына сәйкес Астана қаласының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ: 1. «Астана қаласының Ішкі саясат басқармасы» мемлекеттік мекемесінің Ережесін бекіту туралы» Астана қаласы әкімдігінің 2015 жылғы 21 қазандағы № 104-1868 қаулысына мынадай өзгерістер енгізілсін: жоғарыда көрсетілген қаулымен бекітілген «Астана қаласының Ішкі саясат басқармасы» мемлекеттік мекемесінің Ережеде: 16 тармақтың 2), 37), 38) тармақшалары алынып тасталсын.

2. «Астана қаласының Ішкі саясат басқарма­

сы» мемлекеттік мекемесінің басшысына осы қаулыны көшірмесін мерзiмдi баспа басылымдарында ресми жариялау, сондай-ақ Қазақстан Рес­ публикасы Әділет министрлігінің «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы респуб­ликалық мемлекеттік кәсіпорнына Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін жазба және электрондық түрде жолдау және Астана қаласы әкімдігінің интернет-ресурсында орналастыру жүктелсін.

3. Осы қаулының орындалуын бақылау Астана қаласы әкімінің орынбасары Е.Ә. Аманшаевқа жүктелсін.

4. Осы қаулы қол қойылған күннен бастап күшіне енеді. Әкім

Ә. Исекешев

Астана қаласы әкімдігінің 2017 жылғы 8 маусым № 104-1167 қаулысымен бекітілген қосымша

«Астана қаласының Ішкі саясат басқармасы» мемлекеттік мекемесі туралы Ереже 1. Жалпы ережелер 1. «Астана қаласының Ішкі саясат басқармасы» мемлекеттік мекемесі (бұдан әрі – Басқарма) Астана қаласы бойынша ішкі саясат саласында басшылықты жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының мемлекеттік органы болып табылады.

2. Басқарманың ведомстволары жоқ.

3. Басқарма өз қызметін Қазақстан Респуб­ ликасының Конституциясына және заңдарына,

Қазақстан Республикасының Президенті мен Үкіметінің актілеріне, өзге де нормативтік құқықтық актілерге, сондай-ақ осы Ережеге сәйкес жүзеге асырады.

4. Басқарма мемлекеттік мекеменің ұйымдыққұқықтық нысанындағы заңды тұлға болып табылады, мемлекеттік тілде өз атауы бар мөрі мен мөртаңбалары, белгіленген үлгідегі бланкілері, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңна­масына сәйкес қазынашылық органдарында шоттары болады.

15

ресмиет

№68 (3573) 10/06/2017 Сенбі

«Астана Ақшамы» www.astana-akshamy.kz 5. Басқарма азаматтық-құқықтық қатынас­тарға өз атынан түседі.

6. Басқармаға егер заңнамаға сәйкес осыған уәкілеттік берілген болса, мемлекеттің атынан азаматтық-құқықтық қатынастардың тарапы болуға құқығы бар.

7. Басқарма өз құзыретінің мәселелері бойынша заңнамада белгіленген тәртіппен Басқарма басшысының бұйрықтарымен және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген басқа да актілермен ресімделетін шешімдер қабылдайды.

8. Басқарма құрылымы мен штат санының лимиті қолданыстағы заңнамаға сәйкес бекітіледі.

9. Заңды тұлғаның орналасқан жері: Қазақстан Республикасы, индекс 010000, Астана қаласы, «Сарыарқа» ауданы, Бейбітшілік көшесі, № 11.

10. Мемлекеттік органның толық атауы – «Астана қаласының Ішкі саясат басқармасы» мемлекеттік мекемесі.

11. Осы Ереже Басқарманың құрылтай құжаты болып табылады.

12. Басқарма қызметін қаржыландыру жергілікті бюджеттен жүзеге асырылады.

13. Басқармаға кәсіпкерлік субъектілерімен Басқарманың функциялары болып табылатын міндеттерді орындау тұрғысында шарттық қатынастарға түсуге тыйым салынады. Егер Басқармаға заңнамалық актілерімен кірістер әкелетін қызметті жүзеге асыру құқығы берілсе, онда осындай қызметтен алынған кірістер мемлекеттік бюджеттің кірісіне жіберіледі.

2. Басқарманың миссиясы, негізгі міндеттері, функциялары, құқықтары мен міндеттері 14. Басқарманың миссиясы: елорданың этникааралық және конфессияаралық келісім саласындағы қоғамдық-саяси тұрақтылығын нығайтуға, Астана қаласы тұрғындарының әлеуметтік оңтайлы көңіл-күйін қалыптастыруға, сондай-ақ азаматтық қоғам институттарын қолдау мен дамытуға, елорданың ақпараттық кеңістігінің бәсекеге қабілеттігін арттыруға бағытталған мемлекеттік саясатты тиімді жүзеге асыру.

15. Міндеттері: 1) қоғамдық-саяси қатынастар, әлеуметтік, білім, ғылым, мәдениет, денсаулық сақтау, жас­ тар, тіл саясаты, туризм және спорт, бұқаралық ақпарат құралдары салаcында жергілікті атқарушы биліктің барлық құрылымдарының бірыңғай стратегиясын және келісілген өзара іс-қимылды қалыптастыру; 2) саяси партиялардың және қоғамдықсаяси ұйымдардың қызметтері туралы қажетті ақпараттарды жинақтау және өңдеу; 3) рұқсат етілмеген наразылық акцияларының алдын-алу және қарсы іс-қимыл жасау мәселелері бойынша мемлекеттік және құқық қорғау органдарымен өзара іс-қимыл; 4) алынған деректер негізінде елордадағы қоғамдық-саяси ахуал туралы талдамалы баяндамалар, есептер және қызметтік жазбалар әзірлеу; 5) саяси партиялар мен қоғамдық-саяси ұйымдардың қызметіне сәйкес тәжірибелік ұсыныстарын, негізгі бағыттарын қалыптастыру; 6) Мемлекет басшысының, Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Астана қаласы әкімінің (бұдан әрі – әкім) казақстандық патриотизмге тәрбиелеуге, ішкі саяси тұрақтылықты нығайтуға, халықтың бірлігін сақтауға, Қазақстан Республикасы Конституциясының тұрақтылығына бағытталған саяси бағытын жүзеге асыру; 7) әкім үшін тоқсан сайын реформалық курс­ ты «Қазақстан-2050» стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» (бұдан әрі – «Қазақстан-2050» стратегиясы) және басқа да мемлекеттік бағдарламалық құжаттарды түсіндіру және насихаттау бойынша шаралар туралы жиынтық ақпаратты дайындау; 8) тиісті әкімшілік-аумақтық бірлік аймағында Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздерінің пайдалануына (орнатуына, орналас­ тырылуына) бақылау; 9) елорданың әлеуметтік-экономикалық және қоғамдық-саяси дамуы, мемлекеттік билік жергілікті органдарының қызметі туралы қоғамдық пікірлерге мониторинг; 10) муниципалды мәселелерді анықтау, ұсыныстарды өндіру, талдамалы баяндамаларды дайындау; 11) «Қазақстан-2050» стратегиясы, Қазақстан Рес­публикасы Президентінің Қазақстан хал­ қына жыл сайынғы Жолдауын және Елбасы мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің басқа да стратегиялық құжаттарының іске асырылуын идеологиялық қамтамасыз ету.

16. Функциялары: 1) мемлекеттік ақпараттық саясатты жүргізу; 2) тұрғындар арасында теле-радио бағдарла­ малардың кешенді талдауын және экспресс-талдауын жүргізу; 3) Қазақстан Республикасы Президентінің жарлықтарын, Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулыларын және басқа да заң актілерін, Астана қаласы әкімдігінің (бұдан әрі – әкімдік) қаулыларын, әкімнің өкімдері мен шешімдерін, Басқарма басшысы тапсырмаларының орындалуын қамтамасыз ету; 4) Басқарма құзыретіне кіретін мәселелер бойынша әкімнің өкімдері мен шешімдерін, әкімдік қаулыларының жобаларын әзірлеуге, концептуалдық құжаттарды дайындауға қатысу; 5) мемлекеттік сатып алу саласындағы қызметті жүзеге асыру; 6) Басқармада іс-қағаздарын жүргізу жағдайын қамтамасыз ету және бақылау; 7) «Айқын» жобасымен және «Электрондық құжат айналымының бірыңғай жүйесі» электрондық құжат айналымы Қағидаларына сәйкес жұмысты ұйымдастыру; 8) кіріс және шығыс хат-хабарларын тіркеу; 9) ағымдағы мұрағатқа және тұрақты сақтауға тапсыру үшін материалдарды даярлау;

10) қоғамдық-саяси қарым-қатынастарды реттеу­де биліктің барлық тармақтарымен өзара әрекет ету қағидаттарын қалыптастыру; 11) Астана қаласының аумағындағы саяси партияларға, қоғамдық-саяси ұйымдарға және олардың филиалдарының қызметіне тұрақты ­мониторинг жүргізу; 12) саяси партиялармен, қоғамдық-саяси ұйымдармен және олардың филиалдарымен өзара әрекеттесу, Астана қаласының аумағында қоғамдық ұйымдармен өткізілетін іс-шараларға қатысу; 13) саяси партиялардың және қоғамдық-саяси ұйымдардың қызметін талдау жолымен қоғамдағы қоғамдық-саяси ахуал жағдайының ортақ тенденцияларын анықтау және болжау; 14) бейбіт жиналыстар, митингтер, шерулер, пикеттер және демонстрациялар өткізуге рұқсат беру жөніндегі өтініштерді қарастыру, әкімдік қаулыларының жобасын әзірлеу; 15) қоғамдық жерлерде (саябақтар, шағын гүлбақтар), мәдениет ескерткіштері мен монументтерге, ғимараттарға, құрылыстарға іргелес аумақтарда, сондай-ақ Астана қаласының көшелерінде бұқаралық-мәдени іс-шаралар өткізуге өтініштерді қарастыру; 16) Басқарма құзыреті шеңберінде рұқсат етілмеген наразылық акцияларының алдын-алу және болжау; 17) жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау; 18) әлеуметтік зерттеулер жүргізу; 19) Қазақстан Республикасының Президенті – Ұлт көшбасшысы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың жыл сайынғы Жолдауының негізгі бағыттарын түсіндіру бойынша әдістемелік құралдар әзірлеу; 20) Қазақстан Республикасының елордасы – Астана қаласы туралы жариялық-насихаттық басылымдар дайындау; 21) ішкі саяси үдерістерге тұрақты мониторинг барысында алынған ақпаратты талдау; 22) қоғам тіршілік әрекетінің барлық негізгі бағыттары бойынша нақты ұсыныстар жасау; 23) мемлекеттің идеологиялық тапсырмаларын орындау аясында Астана қаласының ақпараттықнасихаттау топтары мүшелерін әдістемелік материалдармен ақпараттық қамтамасыз ету, тұрғындармен кездесу арқылы ақпараттықнасихаттау іс-шараларын өткізу; 24) алынған мәліметтер негізінде талдамалық баяндамалар, есептер және жазбалар дайындау; 25) «Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері туралы» Қазақстан Республикасы Заңының сақталуына мониторинг жүргізу; 26) Қазақстан Республикасы Президентінің және Үкіметінің саясатын іске асыру; 27) халық бірлігін сақтау, қоғамда саяси тұрақтылықты қамтамасыз ету, қазақ­стан­дық ­патриотизмге тәрбиелеу бойынша конституция­ лық қағидаттарды бекіту; 28) қоғамдық-саяси, ұлтаралық және конфессияаралық қатынастар саласындағы мемлекеттік биліктің барлық тармақтарымен келісілген өзара іс-қимылдың бірыңғай бағдарламасын іске асыру; 29) Астана қаласының аумағында әрекет ететін үкіметтік емес ұйымдардың қызметіне ұдайы мониторингті жүзеге асыру; 30) үкіметтік емес ұйымдармен жұмыс жасау және олармен Астана қаласының аумағында өткізілетін іс-шараларға қатысу; 31) үкіметтік емес ұйымдардың қызметтеріне талдау жүргізу арқылы ортақ тенденцияларды анықтау және қоғамдағы қоғамдық-саяси ахуал жағдайларын болжау; 32) үкіметтік емес ұйымдардың жұмысы туралы қажетті ақпаратты үнемі сұрау және талдау; 33) үкіметтік емес ұйымдар қызметінің негізгі бағыттары бойынша ұсыныстар қалыптастыру; 34) Астана қаласының әлеуметтік жарнамасы мен сыртқы безендіру жағдайын қамтамасыз ету және орындалуын бақылау; 35) мемлекеттік мерекелер, маңызды оқиғалар мен тарихи саналарға арналған іс-шараларға орайластырылған сыртқы безендіру мен әлеуметтік жарнаманы орналастыру бойынша қызметті іске асыру; 36) Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес өзге де функцияларды жүзеге асырады.

17. Құқықтары мен міндеттері: 1) Астана қаласының әкімдігі мен мәслихаты бекітетін бағдарламаларды әзірлеуге қатысу; 2) Басқарманың құзыретіне кіретін әкім және әкімдік актілерінің жобаларын дайындау; 3) жергілікті атқарушы билік органдары қызметінің нәтижесі бойынша сараптамалық, талдамалық және жиынтық жұмыстарды жүргізу, ішкі саясат саласындағы жұмыстарды жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды қарастыру; 4) Қазақстан Республикасының конституция­ лық қағидаттары мен заңнамаларын сақтау саласындағы тиісті атқарушы билік органдарымен жұмыс жүргізу, қоғамдық-саяси, насихаттау топтарымен өзара іс-қимылда қоғамдағы шиеленіс жағдайларының алдын алу; 5) әкімге реформалар курсын, «Қазақстан-2050» стратегиясын және басқа да мемлекеттік бағдарламалық құжаттарды (оның ішінде Астана қаласы аудан әкімдерінің қызметін бағалау жүйесіне сәйкес) түсіндіру және насихаттау барысы туралы жұмысты үйлестіру және талдамалық анықтамалар дайындау; 6) қалалық қоғамдық-саяси, мәдени-бұқара­лық, ақпараттық ойын-сауық іс-шараларына қатысу; 7) Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес өзге де құқықтар мен міндеттерді жүзеге асырады.

3. Басқарманың қызметін ұйымдастыру 18. Басқармаға басшылықты Басқармаға жүктелген міндеттердің орындалуына және оның

функцияларын жүзеге асыруға дербес жауапты болатын басшы жүзеге асырады.

19. Басқарманың басшысын Астана қаласының әкімі қызметке тағайындайды және қызметтен босатады.

20. Басқарма басшысының Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қызметке тағайындалатын және қызметтен босатылатын орынбасарлары болады.

21. Басқарма басшысының өкілеттігі: 1) Басқарманың жұмысын басқаруды жүзеге асырады; 2) өз орынбасарлары мен бөлім басшыларының міндеттері мен өкілеттіктерін анықтайды; 3) Басқарманың қызметкерлерін қызметке тағайындайды және босатады; 4) Басқарма қызметкерлерін марапаттайды және тәртіптік жазалар қолданады; 5) бұйрықтарға қол қояды; 6) Басқарманың құрылымын және бөлімдері туралы ережелерді бекітеді; 7) Басқарманы барлық мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдарда ұсынады; 8) жемқорлыққа қарсы іс-әрекет бойынша жеке жауапкершілік алады; 9) Басқарма қызметкерлерінің Қазақстан Республикасының жемқорлыққа қарсы заңна­ ма нормаларын орындамағаны үшін жеке жауапкершілік алады; 10) Басқарманың жұмыс регламентін бекітеді. Басқарманың басшысы болмаған кезеңде оның

өкілеттіктерін қолданыстағы заңнамаға сәйкес оны алмастыратын тұлға орындайды.

22. Басшысы өз орынбасарларының өкілеттік­ терін қолданыстағы заңнамаға сәйкес белгілейді.

4. Басқарманың мүлкі 23. Басқарманың заңнамада көзделген жағдай­ ларда жедел басқару құқығында оқшауланған мүлкі болуы мүмкін. Басқарманың мүлкі оған меншік иесі берген мүлік, сондай-ақ өз қызметі нәтижесінде сатып алынған мүлік (ақшалай кірістерді қоса алғанда) және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен қалыптастырылады.

24. Басқармаға бекітілген мүлік коммуналдық меншікке жатады.

25. Егер заңнамада өзгеше көзделмесе, Басқарма, өзіне бекітілген мүлікті және қаржыландыру ­ж ос­п ары бойынша өзіне бөлінген қаражат есебінен сатып алынған мүлікті өз бетімен иелік­ тен шығаруға немесе оған өзгедей тәсілмен билік етуге құқығы жоқ.

5. Басқарманы қайта ұйымдастыру және тарату 26. Басқарманы қайта ұйымдастыру және тарату Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

Астана қаласы Әкімдігінің қаулысы

Астана қаласы

08.06.2017

№197-1161

«Мемлекет мұқтажы үшiн жер учаскелерін мәжбүрлеп иеліктен шығару (сатып алу) туралы» Астана қаласы әкімдігінің 2017 жылғы 12 сәуірдегі № 197-672 қаулысына өзгерістер енгізу туралы Қазақстан Республикасының 2003 жыл­ ғы 20 маусымдағы Жер кодексіне, Қазақ­ стан Республикасының «Қазақстан Республи­ касындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы, «Қазақстан Республикасы астанасының мәртебесі туралы» 2007 жылғы 21 шілдедегі, «Мемлекеттік мүлік туралы» 2011 жылғы 1 наурыздағы заңдарына, Қазақстан Рес­ публикасы Үкіметінің 2001 жылғы 15 тамыздағы № 1064 қаулысымен бекітілген Астана қаласының бас жоспарын іске асыру мақсатында Астана қаласының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ: 1. «Мемлекет мұқтажы үшiн жер учаскелерін мәжбүрлеп иеліктен шығару (сатып алу) туралы» Астана қаласы әкімдігінің 2017 жылғы 12 сәуірдегі № 197-672 қаулысына мынадай өзгерістер енгізілсін: жоғарыда көрсетілген қаулыға қосымшада: «Меншік иесі және жер пайдаланушы» деген бағанда:

реттік нөмірі 1-жолдағы «Табашалов Оспан Балмагамбетович» деген сөздер «Бекенова Жамила Маслахетдиновна» деген сөздермен ауыс­ тырылсын; реттік нөмірі 5-жолдағы «Табашалов Оспан Балмагамбетович» деген сөздер «Бекенова Жамила Маслахетдиновна» деген сөздермен ауыс­ тырылсын; реттік нөмірі 9-жолдағы «Онгарбаева Карлыгаш Павловна» деген сөздер «Онгарбаева Айман Жунусовна» деген сөздермен ауыстырылсын.

2. «Астана қаласының Ішкі саясат басқармасы» мемлекеттік мекемесі осы қаулы қабылданған сәттен бастап үш жұмыс күні ішінде оны бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауды қамтамасыз етсін.

3. Осы қаулының орындалуын бақылау Астана қаласы әкімінің орынбасары А.И. Лукинге жүктелсін. Әкiм

Ә. Исекешев

Астана қаласы Әкімдігінің қаулысы

Астана қаласы

08.06.2017

№197-1163

«Мемлекет мұқтажы үшiн жер учаскелерін мәжбүрлеп иеліктен шығару (сатып алу) туралы» Астана қаласы әкімдігінің 2015 жылғы 15 қазандағы № 197-1839 қаулысына өзгерістер енгізу туралы Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 20 маусымдағы Жер кодексіне, Қазақ­с тан Республикасының «Қазақстан Республи­касындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы, «Қазақстан Республикасы астанасының мәртебесі туралы» 2007 жылғы 21 шілдедегі, «Мемлекеттік мүлік туралы» 2011 жылғы 1 наурыздағы заңдарына, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2001 жылғы 15 тамыздағы № 1064 қаулысымен бекітілген Астана қаласының бас жоспарын іске асыру мақсатында Астана қаласының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ: 1. «Мемлекет мұқтажы үшiн жер учаскелерін мәжбүрлеп иеліктен шығару (сатып алу) туралы» Астана қаласы әкімдігінің 2015 жылғы

15 қазандағы № 197-1839 қаулысына мынадай өзгерістер енгізілсін: жоғарыда көрсетілген қаулының 1-тарма­ ғындағы «2017 жылғы 25 қаңтарға» деген сандар мен сөздер «2017 жылғы 7 қыркүйекке» деген сандармен және сөздермен ауыстырылсын.

2. «Астана қаласының Ішкі саясат басқармасы» мемлекеттік мекемесі осы қаулы қабылданған сәттен бастап үш жұмыс күні ішінде оны бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауды қамтамасыз етсін.

3. Осы қаулының орындалуын бақылау Астана қаласы әкімінің орынбасары А.И. Лукинге жүктелсін. Әкiм

Ә. Исекешев

«Каломель» ЖШС-і атқарушы органның ауысуымен қатар кейіннен қыз­­­ме­ ті­нің өзгеруі туралы хабарлайды. Барлық қызықтыратын сұрақтар бойынша келесі нөмір арқылы хабарласуға болады: 8 701 621 87 68, Айнұр.

Мемлекеттік рәміздер – мемлекет негіздерінің бірі Мемлекеттік рәміздер – мемлекет негіздері­ нің бірі. Мемлекеттік рәміздер күнінің 25 жылды­ ғының мерекесіне орай Астана қаласы бойынша Ішкі мемлекеттік аудит департаменті­­мен Ішкі мемлекеттік аудит комитетімен бірлесіп, Қаржы министрінің ғимаратында салтанатты іс-шара өткізілген болатын. Іс-шара ҚР Қаржы министрінің жауап­ты хатшысы Б.К.Тортаев­ тың ҚР Мемлекеттік рәміздерінің тарихы туралы сөз сөйлеуінен басталды. Кейін әртістер мен әншілердің қатысуымен мерекелік концерт өткізілді. Біздің елімізде Мемлекеттік рәміздердің әзірлеу және пайдаланудың бекітілген қағидаларын сақтауға үлкен көңіл бөлінеді. Осы салада заңнамалық реттеу «Мемлекеттік

рәміздер туралы» Конституциялық Заңның негізінде жүзеге асырылады. «Қазақстан Республикасындағы кәсіптік және өзге де мерекелер туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 1998 жылғы 20 қаңтардағы N 3827 Жарлығына толықтырулар енгізу туралы» Президенттің 2007 жылғы 4 маусымдағы № 337 Жарлығына сәйкес, Рес­ публикада 4 маусым – Мемлекеттік рәміздер күні. Мемлекеттік рәміздер күнінің негізгі идеясы қазақстандық патриотизмді және ұлт бірлігін күшейту, тәуелсіз Қазақстанның құндылықтары мен жетістіктерін насихаттау болып есептеледі. Астана қаласы бойынша Ішкі мемлекеттік аудит департаменті