89 шығарылым

л жү

Å

№89 (3594)

–

жі

Сенбі

29 шілде 2017

ЭЛЕКТРОНДЫ ТӨЛЕМ:

ТӨРТІНШІ КЕЗЕҢ 3

ДОСТЫҚ ДӘНЕКЕРІ АСТАНАНЫҢ СОЛ ЖАҒАЛАУЫНДАҒЫ 31-КӨШЕ ҚҰРМЕТ БЕЛГІСІ РЕТІНДЕ ИОРДАН ХАШИМИТ КОРОЛЬДІГІНІҢ БҰРЫНҒЫ КОРОЛІ ХУСЕЙН БЕН ТАЛАЛДЫҢ ЕСІМІМЕН АТАЛДЫ. ВАЛЮТА БАҒАМДАРЫ:

EUR/KZT 381.51

Айгүл УАЙСОВА Салтанатты шараға Астана қаласының әкімі Әсет Исекешев пен Амман қаласы муниципалды комитетінің төрағасы

USD/KZT 325.58

RUB/KZT 5.49

Юсуф Аль Шауариб және басқа да мәртебелі қонақтар қатысты.

– Біз екі жақты сауда-экономикалық және гуманитарлық байланысты одан әрі кеңейте түсуге үлкен мән береміз. Иордания делегациясының бұл сапары біздің қарым-қатынасты нығайтатына сенімдімін. Қонақтарды Иорданияның Ұлттық күнімен құттықтаймын, – деді елорда басшысы. Ұзындығы үш шақырымнан асып жатқан Хусейн бен Талал атындағы көше Ш.Айтматов көшесінен бастау алып, Қабанбай батыр, Мәңгілік Ел даңғылдарымен қиылысады.

– Бұл шара екі елдің ынтымақтастығына оң ықпалын тигізеді. Біз Астана мен Амман қалаларының араларындағы мәдени және экономикалық берік байланысты жоғары бағалаймыз, – деп Юсуф Аль Шауариб атап өтті. Осы жылдың мамыр айында Астана әкімдігінің қаулысы және елордалық мәслихаттың шешімімен «ЭКСПО-2017» көшесіне жақын орналасқан №31 жобалық көшеге Иорданияны 1952-1999 жылдар аралығында басқарған Хусейн бен Талалдың есімі берілді.

CNY/KZT 48.32

ӘЛЕУМЕТТІК МӘСЕЛЕ – ӘКІМДІК НАЗАРЫНДА

2

ӨЗІМІЗДІҢ ӨНІМ ӨРГЕ СҮЙРЕЙДІ

4

ЕСТІМЕЙТІН АДАМДЫ ЕБІ ЖОҚ ДЕП ОЙЛАМА

6

www.astana-akshamy.kz

2

ЕЛОРДА ТЫНЫСЫ

№89 (3594) 29/07/2017 Сенбі

«Астана Ақшамы»

www.astana-akshamy.kz

Әлеуметтік мәселе – әкімдік назарында Елорданың бірыңғай байланыс орталығы «109» қызметіне түрлі мәселемен хабарласатындар көп. Тұрғындарды көбіне аялдама орнату, жол сапасы, тротуарлар салу, автотұрақ мәселелері мазалайды. Осыған байланысты қала әкімі Әсет Исекешев онға жуық білім және медициналық мекемелерді аралап, ондағы шешімін таппай келе жатқан шаруаларды көзімен көріп қайтты.

мекемелеріне, әсіресе оның инфрақұрылымына қатысты сауалдар жиі айтылып қалады. Мәселен, №1 қалалық аурухананың келушілерге арналған автотұрақ алаңын кеңейту мәселесі сөз болды. Ал іргесі 60-жылдары

Гүлмира АЙМАҒАНБЕТ Астананы барынша қауіпсіз және жайлы қалаға айналдырудың ең басты шарты – әлеуметтік мәселелерді шешу. Осы орайда халықтың игілігіне айналған аурухана, мектеп, емханалардың жағдайы қала билігінің назарынан тыс қалған емес. Қала басшысы бастаған басқарма басшылары алдымен жаңадан соғылған еліміздегі ең ірі туберкулезге қарсы жаңа диспансерге бас сұқты. Әне-міне пайдалануға жақын ірі медициналық мекеме Железнодорожный кентінде Қырқыншы стансаға жақын орналасқан. Бүгінде 9 блоктан тұратын нысанның айналасы абаттандырылған, енді инженерлік желілерді тарту және жол салу жұмыстарын аяқтау қалған көрінеді. «Заманауи кешен барлық санитарлық нормаларға жауап береді.

Кешен 500 науқасты қабылдай алады» дейді Астана қаласының туберкулезге қарсы диспансерінің бас дәрігері Анна Цепке. Мәселе осы ретте туындайды.

400-ге жуық маман қызмет ететін мекеме дәрігерлері үшін және сырттан келушілерге арнап тұрғынжай салу, қызметтік көлік

тасымалын ұйымдастыру – кезек күттірмейтін шаруа. Қала әкімі өз кезегінде басқарма басшыларына аталмыш мәселелерді шешу үшін тиісті тапсырма берді. Жаңа ғимарат бой көтереді Қалада денсаулық сақтау

қаланған «Медициналық апаттар теміржол госпиталі» бүгінде келушілердің көптігіне байланысты қызмет көрсету аясы тарылып келеді. «Осыған байланысты алдағы уақытта көп салалы медициналық кешен салу жоспарлануда. Сарыарқа ауданының тұрғындары үшін меди-

ЖАСӨСПІРІМДЕР ЖҰМЫСҚА ТҰРА АЛАДЫ Бала – болашағымыз. Ұрпақ тәрбиесімен қазір ай­ налыспасақ, ертең кеш болады. Қазір жасөспірім­ дердің арасында қылмысты азайту өзекті мәсе­ леге айналып отыр. Жаз мезгілінде кәмелетке толмаған балалар көшеде бос жүрмей, демалыс­ ты пайдалы өткізу үшін оларды жұмысқа орна­ ластыру да маңызды істердің бірі. Астана қаласының Халықты жұмыспен қамту орталығында осы мәселелерге арналған отырыс өтті. Оған қала прокуратурасы, жергілікті полиция қызметі және жұмыс беруші меке-

мелердің өкілдері қатысты. Олар жасөспірімдерді жұмысқа орналастыру үшін жұмылып қимылдау керек деген шешімге келді. Халықты жұмыспен қамту орталығы директорының әлеуметтік мәсе-

лелер жөнінде кеңесшісі Арнұр Ысқақов өз өмірінен мысалдар келтіріп, адамның қолынан келмейтін іс жоқтығын, кез келген адам таңдаған мамандықты меңгеріп, жұмысқа тұра алатынын айтты. Отырысқа жаз мезгілінде жұмыс істеуге ниет танытқан 16-18 жас аралығындағы 10 жасөспірім қатысып, «Скиф Трейд», «Magnum cash&carry», «Крепеж Маркет» сынды кәсіпорындар сатушы, ораушы, кассир, сауда өкілі, т.б. осы сияқты жұмыстарды ұсынды.

циналық мекеменің заманауи әрі жайлы болғаны маңызды» дейді Денсаулық сақтау басқармасы басшысының міндетін атқарушы Камалжан Надыров. Аялдама неге алыста? Тұрғындарды жиі мазалайтын мәселе – аялдама. Әсіресе, жаңадан пайдалануға берілген кейбір мектептердің аялдамасы қашықта орналасқан. Мәселен, №73 лицейде 1500-ге жуық бала білім алады. Мектеп директорының айтуынша, ең жақын аялдаманың өзі Ұлттық музейдің жанында орналасқан. Кеш қарая қайтатын мектеп оқушылары үшін оның өзі әжептәуір қашық болады, дейді ол. Жалпы, елорданың кейбір мектептері мен балабақшаларында тротуар, кіреберіс жолдарды жөндеу, жылы аялдамалар орнату мәселелері жоқ емес. Қалалық білім басқармасы басшысының міндетін атқарушы Әнуар Жанғозиннің айтуынша, пайдалануға берілген жаңа нысандардың өзіне ата-аналар тарапынан жиі шағым айтылады. Сондықтан қала басшысы бұл мәселелердің барлығын жуық арада оңтайлы шешуді тапсыр­ды.

елорда тынысы

3

№89 (3594) 29/07/2017 Сенбі

«Астана Ақшамы» www.astana-akshamy.kz

ЭЛЕКТРОНДЫ ТӨЛЕМ: ТӨРТІНШІ КЕЗЕҢ Бүгіннен бастап елордадан қала маңына жүретін автобустарға жолақы төлеудің электрондық жүйесі енгізілді. Ол туралы Астана әкімдігінде өткен баспасөз мәслихатында қалалық Жолау­ шылар көлігі басқармасының басшысы Бекмырза Игенбердинов баяндады. Азамат Есенжол – Астаналық көлік жүйе­ сін жаңарту мақсатында қала маңындағы автобус­ тарға жолақы төлеудің электрондық жүйесін енгізудің төртінші кезеңін іске асырып отырмыз. Оның біраз артықшылықтары бар. Адамдар «Astra» көлік картасын қолданады. Картаның құны – 400 теңге. 10 сапарды жүктесеңіз, 11-ші сапары – тегін. Жолаушылар қалаға келгеннен кейін картаны валидациядан өткізсе, электрондық төлем жүйесі жұмыс істейді. Бір сағат ішінде қоғамдық немесе экспресс автобусқа тегін мінеді. Сондай-ақ, көлік картасынан басқа, жолақыны қолма-қол төлеуге болады. Бұрынғы 9 500 теңге тұра-

тын ай сайынғы жол билеті сақталады, – деді жолаушылар көлігі басқармасының басшысы. Айталық, жаңа жүйенің

Астанада балаларды еңбекке баулуға, атааналары тапқан ақшан­ ың қадірін білуге, мамандықты таңдауға үйрететін «Мамандықтар қаласы» аталатын қанатқақты жоба бастау алмақ. Украина елінен жетіп отырған бұл тәжірибені Астана әкім­дігі қолдап, қолданысқа енгізгелі тұр.

өз ерекшелігі бар. Қала ма­ ңына қатынайтын автобус­ тарға жолаушыларға билетті сатып алу алдыңғы есік арқылы жүзеге асады. Көлік-

ке мінгенде көлік картаңыз­ ды валидаторға жақындатасыз. Сапар құны «ASTRA» көлік картасынан тарифтік аймағына сәйкес болады. Жалпы, жолақы төлеудің электрондық жүйесінің алғашқы кезеңі өткен жылы осындай кезде басталды. Соның аясында қала маңындағы тасымалдың құны орташа алғанда 50 теңгеге, кейбір жағдайда 100 теңгеге (Аршалы-Астана) және 120 теңгеге дейін (БабатайАстана) қысқартуға мүмкіндік берген көлік аймақтары енгізілді. Бүгінде нәтижесі жақсы. Сонымен бірге жиында кейбір қоғамдық көліктердің жүру сызбасы өзгергені айтылды. 22 шілдеден бастап «Алай - Astra» көлік бекеті мен «Нұрлы жол» теміржол

КӘСІП ТАҢДАУҒА АЛҒАШҚЫ ҚАДАМ болмақ. Балалар «жалақы» алып, сол аумақта орналасқан дүкенде сауда жасай алады. Оған ұнаған затты таңдауға ата-ана қатыстырылмайды. Сол арқылы жеткіншектер өз бетімен таңдау жасауға да үйренеді. Тізімге құтқарушы, өрт сөндіруші, кинолог, дәрігер, мұғалім, полицей-криминалист, агроном, құрылысшы, шаштараз, банкир, диджей, сатушы, аспаз, актер, модель және өзге мамандықтар енгізіліп отыр. Тәжірибені елордаға әкелген кәсіпкердің сөзінше, бұл күндері заңгерлер мен экономистер көбейгендіктен, балаларды бұл бағыттарға бұрудың қажеті жоқ. Жалпы «ЭКСПО-2017» халықаралық мамандықтар көрмесін көргеннен кейін оның ойына осы жерде аталмыш жобаны енгізу келді. Қала басшылығының қолдауымен «Мамандықтар қаласы» жобасы алғаш рет 19 тамыз күні елордадағы «Арай» саябағында өткізілмек. Ол әртүрлі жергілікті жұмыс орындары мен кәсіпкерлердің демеушілігімен жүзеге асады.

Аманғали Қалжанов «Community» халықаралық журна­лының бас редакторы, «Мамандықтар қаласы» жобасын Украинада енгізген Татьяна Люльканың айтуынша, аталмыш жобаны ол осыдан үш жыл бұрын қолға алды. «Посткеңестік елдерде жоғары оқу орнын бітірген адамдардың 52 пайызы алған мамандығы бойынша жұмыс істемейді деген статистика бар. Өз басым болашақта мамандықтан адаспау үшін бала кезден дайындалу керектігіне сенімдімін. Сонда жер бетіндегі адамзаттың өмір сүру сапасы да артады. «Мамандықтар қаласы» жобасын Дубайда алғаш көргеннен кейін ана ретінде неге осы іспен айналыспасқа деп ойладым. Содан Украина президенті зайыбының қолдауымен жүзеге асырдым» дейді кәсіпкер. Жобаның мәніне тоқталсақ, саябаққа бір күнге интерактивті қалашық орналастырылады. Әр бала кіреберісте паспорт алып, «жұмысқа тұра алады». Оған 2 жастан 18 жасқа дейінгі әр балаға қатысуға мүмкіндік беріледі. Мұны бір жағынан кәсіби мамандардың шеберлік сабағына балауға болады. Жұмыс үдерісі ойын түрінде өтсе де, бәрі шынайы

вокзалы арасында түнде №201 экспресс автобусы қатынайды. Сондай-ақ, «Көктал-2»-ге жүретін №501, «Сарыарқа» даңғылында орналасқан «Хабар» агенттігі жанындағы аялдамаға тоқтайтын №502, «Комфорт Таун» ТҮ»-ге қызмет көрсетуге арналған №503 және «Shuttle-Bus» бағдарларының жүру схемасы өзгерді. 24 шілдеден бастап №№8, 10, 15, 24, 37, 303, 304 бағдарларындағы автобустардың саны өсті. 31 шілдеден №№5, 12, 17, 21, 40, 46, 50, 51, 500, 504, 506 автобустарының кестесі күшейтіледі. Мұның барлығы жолаушыларға тиімді болу үшін жасалған. Бүгіннен бастап А.Байтұрсынов көшесі мен «Промышленный» кентіне қатынайтын №50 автобустың бағдары «Нұрлы жол» теміржол вокзалынан «Промышленный» кентіне дейін ұзарды.

КӨШПЕЛІ СОТ ОТЫРЫСЫ

Астана қалалық Ішкі істер департаментінің Жергілікті полиция қызметі жыл басынан бері «ұсақ бұзақылық» жасау фактісі бойынша 2600 істі тіркеп, сот шешімімен 135 азамат 10 тәулікке қамалған. Елордадағы Алматы аудандық ішкі істер бөлімінің ғимаратында өткен ашық көшпелі сот отырысында ұсақ бұзақылыққа байланысты 60-тан аса әкімшілік іс қаралды.

– Біздің мақсатымыз – қоғамдық қауіпсіздік сақ­тау. Бұл бағытта учас­ келік инспекторлар тұрғын үйлер мен жатақханаларға хабарламалар іліп,

кең насихат жұмыстарын жүр­гізуде. ҚР Әкімшілік құ­қық бұзушылықтың 434 бабын бұзған жағдайда кез келген адамға 10 АЕК салынады немесе 10 тәулікке әкімшілік қамауға алынады. Бір жыл ішінде ол қайталанса 15 күнге қамалады. Сондықтан әрбір азамат тәртіпті сақтағаны жөн, – деді қалалық ішкі істер департаменті жергілікті

полиция қызметінің бас инспекторы Рахымжан Құлжанов. Иә, көбіне мән бермейміз. Кейде қоғамдық жерде ішімдік ішіп, көпшілік орындарды ластап жүрген адамдарды көреміз. Соның бәрі ұсақ бұзақылыққа жатады екен. Бір қуанарлығы, осындай келеңсіз жағдайлар бас қалада азайған. А. ҚҰСАЙЫН

4

ҚАЛА МЕН САЛА

№89 (3594) 29/07/2017 Сенбі

«АСТАНА АҚШАМЫ»

www.astana-akshamy.kz

ӘЛЕМ-ЖӘЛЕМ ӘЛЕМ ТЕЛЕЖҮРГІЗУШІ ТІКЕЛЕЙ ЭФИР КЕЗІНДЕ ҰШЫП КЕТТІ

Өзіміздің өнім өрге сүйрейді АСТАНАДА ОТАНДЫҚ ТАУАР ӨНДІРУШІЛЕРДІҢ «ҰЛЫ ДАЛА ЕЛІ» АТТЫ ІІІ ФОРУМЫ ӨТІП, АТАЛМЫШ ШАРАНЫҢ АЯСЫНДА «ҚАЗАҚСТАНДА ЖАСАЛҒАН» КӨРМЕСІ ӨЗ ЖҰМЫСЫН БАСТАДЫ. Айгүл УАЙСОВА Биылғы форум өткізу жаңалығы - «Jumore.com», «Zoodel» сынды шетелдік электронды сауда платформаларына отандық тауар өндірушілері тауарларының қойылуы, экспорт кеңістігінің кеңеюін айтуға болады. Осымен үшінші рет өткізіліп тұрған форумның басты идеясы – отандық тауар өндірушілеріне ірі сатып алушылармен өнім сапасын жақсарту, өнімді өткізу, сатып алулардағы ашықтық, экспортқа шығу мәселелерін талқылау үшін мүмкіндік беру болып табылады. Форум қонақтары алдында сөз алған «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қорының төрағасы Абай Сарқұлов қаржы институтының 20 жылдық қызметіне тоқталды. Оның айтуынша, 1997-2007 жыл-

дар аралығында «Даму» қоры Азия Даму банкі мен Еуропа Қайта құру және даму банкінің шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау бағдарламаларының агенті қызметін атқарған. Осы уақыт аралығында 2,6 мыңнан астам жобаға қолдау көрсетіліп, берілген несие сомасы 27,5 млрд теңгені құрапты. Қазақстандағы ішкі жалпы өнімдегі шағын және орта кәсіпкерлік үлесі 10,7 пайызды құрады. «Даму» қорының филиалдары құрыла бастаған. Егер әріден бастасақ, 20082009 жылдар аралығында екінші деңгейлі банктерге шарттасып қаржы салу бағдарламасы енгізіліп, соның арқасында 10 мыңнан астам жоба қолдау алып, берілген несие сомасы 521 млрд теңгені құраған. Қазақстанның ішкі жалпы өніміндегі шағын және орта кәсіпкерлік үлесі 17,7

Үш жылдан кейін балабақша кезегі болмайды ОҚУШЫЛАР САРАЙЫНДА «КӘСІПКЕРЛЕРДІҢ МЕМЛЕКЕТТІК-ЖЕКЕМЕНШІК ӘРІПТЕСТІК ШЕҢБЕРІНДЕ МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ҰЙЫМДЫ АШУ БАСТАМАСЫНА ҚҰҚЫҚТЫҚ ЖӘНЕ КОНСУЛЬТАТИВТІК ҚОЛДАУ» ТАҚЫРЫБЫНДА АШЫҚ ЕСІК КҮНІ ӨТТІ. Гүлжан РАХМАН Бүгінгінің өзекті мәселесін арқау еткен шараның өтуіне қалалық білім басқармасы мен Қазақстандық мектепке дейінгі ұйымдар қауымдастығы мұрындық болды. Шара барысында мектепке дейінгі мекемені ашуға ниет білдірген кәсіпкерлерге оны ашудың тәртібі, мектепке дейінгі мекемені ашуға байланысты

заңнамамен белгіленген талаптар және оның ашылғаннан кейінгі жұмыс барысы, сондай-ақ, мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту бойынша мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастыру туралы қажетті ақпараттар ұсынылды. «Бүгінгі таңда елордада 30 мыңнан астам балғын балабақшаға кезекте тұр. Мемлекет тарапынан осы балалардың барлығын орынмен қамтамасыз ету үшін қаражат жағынан үлкен

пайызға жеткен. Ал 2014 жылдың тамыз айынан бастап 2017 жыл аралығында «Атамекен» ҰКП мен «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ арасындағы ынтымақтастық аясында 500 млрд теңгеден астам сомаға 1500 ұзақ мерзімді келісімшарт жасалған. Бүгінде жалпы сомасы 7,5 трлн теңге болатын 4006 ұзақ мерзімді келісімшарт аясында жұмыс атқарылып жатыр. Бұл келісімшарттардың 35 пайызы тауарлар, 4 пайызы жұмыс, ал 25 пайызы қызмет көрсету салалары бойынша қамтылған. Оның ішінде 2,1 трлн теңге сомасындағы 1898 келісімшарт отандық тауар өндірушілерге тиесілі екен.

1997-2016 жылдар аралығында қор активтері 4,2 млрд теңгеден 349,4 млрд теңгеге дейін өсті. Осы уақыт ішінде жеке капитал 119 млн теңгеден 98,7 млрд теңгеге дейін көтерілді. Яғни, Қазақстан банктерінің үздік ондығының деңгейімен шамалас.

2016 жылдың өзінде ғана «Даму» қорының қолдауын алған кәсіпорындар 4 трлн теңгенің өнімін шығарған. Кәсіпорындардан түскен салық көлемі жылына 253 млрд теңгені құрайды. «Даму» қоры ұйымдастырған «Қазақстанда жасалған» атты отандық тауар өндірушілердің ІІІ республикалық көрмесі қордан қолдау алған 350-ден астам кәсіпорынның басын қосқан екен. Олардың арасында тамақ өнеркәсібі, құрылыс саласы, жиһаз шығару, киім-кешек, арнайы техника мен құрал-жабдықтар, зергерлік бұйым, кәдесый мен полиграфиялық өнім шығарушы кәсіпорындар бар. Көрме 30 шілдеге дейін созылады. Бұл күндері көрме қонақтары отандық өндірушілердің тауарларын алып, қызмет түрлерімен танысып, шеберлік сабақтарына қатысып, өзіміздің өнімдерді қолымен ұстап, дәмін де тата алады.

Ирландия да тікелей эфир арқылы хабар жүргізіп тұрған жүргізуші кенеттен соққан желдің күшімен ұшып кетті. Оқиға TV3 телеарнасында ауа райы мәліметін хабарлап тұрған Дерика Хартигананың басынан өткен. Сол кезде сырттан соққан қатты жел оны ұшырып әкеткен. Жүргізуші қыз сәлден кейін қайтып оралып, хабарын жалғастырған. Бірақ қолшатырын сындырып алыпты. «Табиғат-ана тағы да жеңіске жетті» деді сосын тележүргізуші.

ТЕКИЛАНЫҢ БҰРҚАҒЫ ЕРТЕЛІ-КЕШ АҒЫП ТҰР АҚШ-тың Лос-Анджелес қаласында текила ішімдігін тегін беретін субұрқақ орнатылды. Қаланың үш бұрышына қойылған фонтандар жанында қазіргі күндері ертелі-кеш ұзын кезек пайда болған. Олар күндізгі сағат 12-ден күн батқанша жұмыс жасайтын көрінеді.

ӨЗБЕКСТАНДА «ЕНЕЛЕР КЕҢЕСІ» ЖҰМЫС ІСТЕЙДІ Өзбекстандағы 8 мыңнан астам махалла жанында «Енелер кеңесі» деген қоғамдық ұйым құрылды. Жаңа кеңестің мақсаты отбасыларындағы ахуалдың дұрыс болуына ықпал ету болып табылады. «Біздің ата-бабаларымыз ертеректе үйге келіп түскен келінді 40 күн бойы жаңа жағдайға бейімдеу дәстүрін ұстанған. Бұл сол жақсы үрдісті қайта жаңғыртуға бастайтын қадам болады» деді елдің әйелдер кеңесі төрайымының орынбасары Гүлнара Маъруфова.

КӨМІЛГЕН ТАБЫТТА ӨМІРГЕ КЕЛГЕН қадамдар жасау керек. Сондықтан осы мәселені біз жекеменшік сектормен, яғни кәсіпкерлермен бірлесе отырып, алдағы 3 жылда толығымен шешуді көздеп отырмыз. Бұл нақты жоспар. Жыл сайын біз 10 мың мемлекеттік және жекеменшік балабақша орнын ашып отырсақ, 3 жылда балалар толығымен қамтылып, бұл проблема шешімін табады» деді қалалық білім басқармасының басшысы Әнуар Жанғозин. Бүгінде Астана бойынша мектепке дейінгі 263 мекеме жұмыс істейді, оның ішінде 96 мемлекеттік, 2 ведомстволық және 116 жеке, 49 шағын орталықтар бар. Қазір астаналық 46 062 балабақшаға барады. Олардың 27 193-і мемлекеттік,

14 854-і жекеменшік балабақшалардың тәрбиеленушілері. Шамамен 6 мың бүлдіршін шағын орталыққа және мектепке дейінгі мекемелерге барады. Кезекте тұрған 33 мыңнан астам бала бар. Күнделікті бақша кезегіне шамамен 90 бала тұрады. Басқарма басшылығының айтуынша, былтыр жекеменшік сектормен бірлесе отырып, 4 мыңға жуық орынды қамтитын 44 балабақша ашылған. Биылғы ақпан айында ашық есік күнін өткізіп, оның нәтижесінде астаналық кәсіпкерлер тарапынан 5,5 мың орынды қамтитын мемлекеттік тапсырысқа сұраныс келген. Бүгінгі ашық есік күнінен кейін олардың да саны артады деп күтуде.

Канаданың Торонто қаласында қорымға жаңа көмілген әйелдің құрсағынан тірі нәресте алынды. Оқиға былай болған: Бала көтергеніне 7 ай болған келіншек клиникаға көрінуге бара жатқан жолында апатқа ұшырайды. Дәрігерлер алған көптеген жарақаты салдарынан әйелдің де, ішіндегі шарананың да бірден өліп кеткенін анықтайды. Ал марқұмды қабірге көміп болғаннан кейін жер қойнауынан жылаған баланың дауысы естіледі. Осылайша қайтыс болғанына 23 сағат болып, оның 17 сағатын мұздай мәйітханада өткізген әйелдің құрсағынан тірі бала шығады.

РУХАНИЯТ «АСТАНА АҚШАМЫ»

www.astana-akshamy.kz

ТАЯУДА МЕМЛЕКЕТ ЖӘНЕ ҚОҒАМ ҚАЙРАТКЕРІ, ЭКОНОМИКА ҒЫЛЫМДАРЫНЫҢ ДОКТОРЫ, ҰЗАҚ ЖЫЛДАР БОЙЫ ҚР ПАРЛАМЕНТ СЕНАТЫНЫҢ ДЕПУТАТЫ БОЛҒАН, ЕЛ АҒАСЫ ҚУАНЫШ АЙТАХАНОВТЫҢ САНАЛЫ ҒҰМЫРЫНАН СЫР ТОЛҒАҒАН «ӨМІР БЕЛЕСТЕРІ» АТТЫ КІТАП ЖАРЫҚ КӨРДІ.

ҒҰМЫРНАМАЛЫҚ ТУЫНДЫ

Азамат ЕСЕНЖОЛ

Қ

уаныш ағаны жүзбе-жүз көрген емеспін. Бірақ сыртынан жақсы білемін. Мейірімді жүзінен қазақы болмысты бойына сіңірген асыл азамат екенін танимын. Бүгінде осындай ұлттық қайнардан нәр алған ағаларымыз азайып барады. Олардың әрбір жүріп өткен жолы ұлағат алам деген жасқа үлгі. Тарихы терең Отырарда дүниеге келген. Ата-анасы тәубесінен айнымаған ізгілікті жандар. Жасынан білімнің білте шамын жағып, биікке құлаш ұрады. Мәскеудің мал дәрігерлік академиясын үздік тәмамдайды. Алғашқы еңбек жолын ауылда мал дәрігері болып бастайды. Одан кейін облыстық партия комитетінің нұсқаушысы, облыстық комсомол комитетінің екіншісі хатшысы секілді түрлі лауазымды қызметтерді атқарды.

1990 жылы ҚазКСР Жоғарғы Кеңесі XII шақырылымының депутаты болып сайланды. Еліміз тәуелсіздік алды. Сол кезде ат үстінде жүрген, елге шынайы жаны ашитын азаматтарға аз салмақ түспеді. Жұмыс күн өткен сайын ауырлай түсті. Егемендіктің елең-алаңындағы жағдай бәрімізге белгілі. Қолдағы барды ұтымды жарату қажет. Сондай кезде Қуаныш ағаның ұйымдастырушылық қабілеті жарқырай көрінді. Халық та оны қолдап, көтермелеп отырды. Оңтүстік Қазақстан облысындағы Созақ, Сайрам, Отырар секілді іргелі аудандарды басқарғанда, жергілікті жұрттың сенімі мен беделіне ие болды. Азаматқа бұдан артық абырой жоқ. 2005 жылдан бастап, биылға дейін он екі жыл табан аудармай ҚР Парламент Сенатының депутаты атанды. Биік мінбеден елге, жерге, тілге байланысты талай қордалы мәселелерді көтерді. Айтып қана қойған жоқ, оны жазды. Ел өмірінен ой толғаған «Ел мерейі жолында» (2010 ж), «Сөз сұраймын» (2011 ж), «Елге қызмет – ең басты міндет» (2015) кітаптары солай жарық көрді. Ал біз қолға алған жинақтың өрісі бөлек. Оған ғұмырнамалық сұхбат деген сипаттама беріпті. Кітапта Қуаныш ағамыз өзінің өмір жолына ой көзімен қарап, кеңес өкіметінің тұсы мен тәуелсіздік жылдарында өзі белсене қатысқан оқиғаларды әңгіме арқауына айналдырып, көрген-білгені мен көңілге түйгенін оқырманмен бөліседі. Сол дүниені ақ параққа мөлдіретіп белгілі қаламгер Орынбек Жолдыбай түсірген. Кітапты үңги берсе айтатын дүние көп. Оны біз оқырманға қалдырайық.

5

№89 (3594) 29/07/2017 Сенбі

«ЕЛАРНА»

ЕЛДІҢ АРНАСЫНА АЙНАЛА МА? ОСЫДАН ТӨРТ АЙ БҰРЫН ОТАНДЫҚ КИНОҒА АРНАЛҒАН «ЕЛАРНА» АТТЫ ТҰҢҒЫШ ТЕЛЕАРНА АШЫЛДЫ. ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЕҢБЕК СІҢІРГЕН ҚАЙРАТКЕРІ РҮСТЕМ ӘБДІРАШТЫҢ ПІКІРІНШЕ, БҰЛ АРНА БАСЫМДЫҚТЫ ҚАЗАҚ ТІЛІНЕ БЕРУ КЕРЕК. ОСЫ ОЙЫН КИНОРЕЖИССЕР «ЕУРАЗИЯ» XIII ХАЛЫҚАРАЛЫҚ КИНОФЕСТИВАЛІ АЯСЫНДА ӨТКЕН АТАЛМЫШ ТЕЛЕАРНАНЫҢ ТҰСАУКЕСЕРІНДЕ ЖЕТКІЗДІ. Аманғали ҚАЛЖАНОВ

«Еларна» – қазақтың сөзі. Бұл елдің арнасы деген мағынаны білдіреді. Сондықтан арна басшылығы қазақ тілінің мәртебесі мен абыройын көтеруге еңбектенуі тиіс. Бұл жалпы қазақтың ісі болғаннан кейін телеарналар да бұдан тыс қалмауы керек. Мәселен, «Балапан» телеарнасы 100 пайыз қазақ тілінде таралып жатқанына өзімнің көңілім толады. Бірақ әзірге орыс тілін басқа елдермен қарым-қатынас көпірі ретінде пайдаланып келеміз. Ағылшын тілі де солай. Қазақстанда ана тіліміздің мәртебесі әлі өз деңгейіне көтерілмеді. Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласындағы идеяларды да қазақ тілін көтермей, жүзеге асыра алмаймыз. Себебі ұлттың өзегі – өзінің ана тілі» деді кинорежиссер. Телеарнамен таныстырған «Еларнаның» шеф-редакторы Кәмила Қамназарованың айтуынша, бұл күндері телеарна 60 пайыз қазақ тілінде, 40 пайыз орыс тілінде таралып отыр. Эфир уақытының 80 пайызы толық метражды көркем фильмдерге тиесілі. Жұмыс күндері көркем және деректі фильмдер кестеге сай қойылған. Ал демалыс күндері телехикаялардың үш-төрт бөлімі нон-стоп режимінде бірден көрсетіледі. Деректі фильмдерге де үлкен мән беріледі. Олар «Хабар» агенттігі мен «Қазақфильм» киностудиясы және Кинофотоқұжаттар мұрағатынан алынады. Қазіргі таңда фестивальдерге арналған кинотуындылардың, қысқа метражды және жас режиссерлер фильмдерінің каталогы жасалуда. Сондай-ақ, тәуелсіз, авторлық киноайдарына материалдар жинақталуда. «Болашақта «Орталық

Азия киносы» айдарын ашпақпыз. Өйткені осы аймақ режиссерлерінің фильмдері танымалдығын арттыруда. Сюжеті, идеясы жағынан бұл фильмдер көрермендерге қызықты болады деп ойлаймын. Күзде кино жайлы арнайы жобаны бастаймыз. Онда кино түсіру алаңдарынан репортаждар таратылып, киноны дамыту мәселелері талқыланады. Ал келесі жылы деректі фильмдерге арналған жобаны қолға аламыз. Осылайша кино мен көрермендер арасында көпір орнат пақпыз. Киноиндустрия шеберлері мен әуесқой режиссерлерге де телеалаң ұсынамыз» деді Кәмила Қамназарова. «Еларна» телеарнасы кинопремьера өткізіп үлгеріпті. «Алашфильм» компаниясы түсірген «Үт» фильмін осы компанияның бас продюсері Бейбіт Бисекеш таныстырды. «Қазақта «Үт болмай, құт болмайды» деген мақал бар. Үт кезеңінде күн шуағы молаяды. Яғни, бұл кезең қазақ даласына көктем келгенін білдіреді. Біз табиғат құбылысын адам сезімімен астастыруға тырыстық. Сондағы айтар идеямыз – адам қарым-қатынасында жылылық жоғалса, қоғам да кері кетеді. Фильмде басты кейіпкерлерді Мұрат Тоқашбаев пен Кәмшат Жолдыбаева сомдады. Режиссері – Кенжебай Күзембайұлы, сценарий авторы – Асыл Құдайбергенов» деді ол. Телеарнаның таныстырылымында кино саласына қатысты бірқатар өзекті мәселелер көтерілді. «Қазақфильм» киностудиясының режиссері Сәкен Текеев киноны көрерменге жеткізу мәселесін қозғады. «Бізде қазір кинопрокат жоқ. Деректі фильмдердің көбісі киностудияның мұрағатында шаң басып жатыр. Сол фильмдерді алып, эфир арқылы таратсаңыздар» деді режиссер.

«Мен Әмен Қайдаров ағамыздың соңғы шәкірттерінің бірімін. Телеарналар анимациялық фильмдерді көрсетіп қана қоймай, оның дамуына үлес қосуы керек. Түптің түбінде, бұл ұрпақ тәрбиесіне барып тіреледі. Анимациялық фильмдер қалай жасалатынын, жалпы қалай басталып, қалай аяқталатынын көрсететін тележоба керек. Оған өзім атсалысудан қашпаймын. «Қазақфильм» киностудиясында елу шақты мультфильм жатқанын білем. Бұл – мемлекеттің қаржысына түсірілген туындылар. Яғни, мемлекеттің меншігі. Соларды алып, эфирге жіберу қажет» деді «Анимациялық фильмдер» ассоциациясының басшысы Ғали Мырзашев. «Еларна» шеф-редакторы бұл мәселе талқыланғанын, болашақта анимациялық фильмдерге қатысты жоба басталатынын жеткізді. Қазақ ұлттық өнер университетінің «Театр, кино және ТД» факультетінің оқытушысы Талғат Тайшанов факультет студенттері арасында кино түсіретіндері де бар екенін, сол фильмдерді «Еларнадан» көрсету мүмкіндігі жайлы сұрап, жастардың телеарнаның тапсырыстарына қатысуға ниетті екендігін айтты. Кешегі кеңестер көсемі Ленин «Кино – идеологияның басты құралы» деп қателесіп айтпағанын бүгінгі күн көрсетіп отыр. Жалпы алғанда, телеарналардың мемлекеттік саясатты жүргізуге тигізер ықпалы зор. Бұл тұрғыдан алғанда, «Еларна» телеарнасы ашылғанда көбіміз қуандық. Оған қойылып отырған басты талап – киномамандары мен қарапайым көрерменнің көңілінен шығу. Басқосудан түйгеніміз, жас телеарнаның алдында әлі ауқымды жұмыс күтіп тұр.

6

әлеумет

№89 (3594) 29/07/2017 Сенбі

Астанадағы қазақ саңыраулар қоғамына бас сұққанымызда, ондағылар бізге аңтарыла қарады. «Жазуға келгенімізді» айттық. «Қыркүйек әлі келген жоқ қой» деді. «Саңыраулар күні» ғана керекпіз бе деп ойласақ» дегендей сыңай танытты. Қоңырқай тіршілігімен күн кешіп жатқан қарапайым жандардың жанарында «Былайғы күнде бізді де іздейтін жан баласы бар екен ау» деген жазу тұрды... ...Иә, біз оларды соңғы рет қашан, қай кезде іздеп барып едік? Гүлжан РАХМАН Даланың дүбірін, тіршілік иесінің күбірін ести алмаса да, мүлгіген тыныштықты жүрекпен сезіне білетін мұндай жандарды қоғам қажет етіп отыр ма? Қайда барса да, қаптаған мәселеге тап болып жүретін олар жанкештіліктің арқасында адамдардың арасында жүр. Астанамызда мұндай жандар 600-ге жуық. Саңыраулар қоғамына ресми тіркелгені – 400. Олардың 313-і – сурдо-аудармашылардың көмегіне жүгінетін құлағы мүкіс азаматтар. Саңыраулар қоғамы мүмкіндігінше олардың басын қосып, жағдайын жасап, жұмыспен қамтамасыз етіп отыр. «Былтыр біздегі жұмысшылардың саны 87 болса, биыл 56 адамға дейін қысқарды. Олардың барлығын бірдей жұмысқа алып, жарылқасақ болар еді. Бірақ бұған еш мүмкіндігіміз жоқ. Барлық жабдықтарымыз бар. Алайда жұмыс жоқ. Қаңтарылып отырмыз» дейді кәсіпорын директоры Нұрлан Төкенов. Тапсырманы тиянақты орындайтын мұндай мамандардың жұмыс істеуіне жағдай қарас­ тырылмай отырғаны өкінішті. Осыған дейін тігінге қатысты барлық қызметтерді, мектепке, балалар алаңына қажетті

«Астана Ақшамы»

Естімейтін адамды ебі жоқ деп ойлама

құрал-жабдықтарды сапалы жасап келген жұмысшылардың екі қолды қусырып бос отырғаны қызық. Ал біз Астанамызға 8 мыңнан астам жұмысшы мамандар қажет деп даурығып жүрміз. Міне, парадокс! Тек бұл ғана емес, кәсіпорындағы мамандар қағазбен қатысты қандай дүние бар, соның бәрін сапалы етіп басып шығара алады. Бұған біз өзіміз куә болдық. Баспахана бөлмесіне кіргенімізде түрлі бук­ леттер, есімхаттар, марапаттау қағаздары, қызметтік куәліктер, кітапшалар бірінен-бірі өтердей жайнап жатты. Негізі, мәселе мүгедектердің қолынан келетін, шамасы жететін жұмыстарды тапсырыс ретінде заңдастырып беруде жатыр. Медициналық мекемелердің, құрылысшылардың, теміржолшылардың қызметтік киімдері мен теміржол жағдайындағы төсек-жабдықтарды тігуді, кір жуу, құрылыс жұмыс­ тары, жыл сайынғы мемлекеттік мекемелердің жөндеу жұмыс­ тары сынды жұмыстарды тек осындай кәсіпорындарға жүктеу керек сияқты. Саңыраулар қоғамының бұл оқу-өндірістік кәсіпорны 1962 жылы құрылған. Қаншама қиыншылықты бастан өткерсе де бүгінгі күнге дейін жұмыс істеп келе жатқан кәсіпорын-

ның базасы өте мықты. Тапсырыстың түр-түрін орындауға мүмкіндіктері бар. Жұмысшы күші де жетерлік. Тек сөйлеу қабілетін жоғалтқандардың мұңын жоқтайтын жандар жоқ, қоғам оған құлықсыз. «Шыны керек, кеңес үкіметі кезіндегі келмеске кеткен саңыраулар қоғамын сағынамын мен. Ол кезде мүмкіндігі шектеулі жандардың тұрақты жұмысы болатын еді. Жалақылары да кәдімгі адамдармен тең түсетін. Саңырау деген аты

болмаса, олардың қолынан келмейтіні жоқ. Нарық заңы өмір сүру қағидаларына өзгерістер енгізіп, нәтижесінде біздің баржоғымыз­ға ешкім бас ауыртпайтындай халге жеттік» дейді кәсіпорын тігіншісі Құралай Серікбаева. Бұрын мүмкіндігі шектеулі жандарды жұмыспен қамтамасыз еткен мекеме коммуналдық төлемдерге жеңілдік алатын еді. Мүгедектер ұйымдарына мемлекеттік тапсырыстар көптеп берілетін. Қазір тапсырыс үшін

www.astana-akshamy.kz

тендерге қатысу керек. Бұл тендерге кімдер қатыспайды? Жүйесіз жұмыс олардың жолын ашпай отырғаны сондықтан. Еліміз бойынша 149 тігін цехтары бар кәсіпорындар тендердің жарияланғанын аңдып, ұтып алуға таласып отыратындықтан, бұған да көп мүмкіндік бола бермейді. Мемлекеттік тапсырыстың 30 пайызын қоғамдық ұйымдарға беру керек деген заңдық норманың орындалуы қадағаланып жатқан жоқ. Сондықтан олар көбіне халықаралық сайыстарға, конкурс­ тарға қатысып, ақша табудың амалына көшкен. Олардың арасында өмір мен өнерде де, спортта да биікті бағындырғандар көп. Осының арқасында өздерін қаржыландырып келеді. «Болашақта мүмкіндігі шектеулі жандарға арналған өнер орталығын ашу керек. Мынау өзіңіз көріп отырған аядай бөлмеде біздің өнерпаздар дайындалады. Концерт береді. Әсіресе, шетелдегі сайыстарға дайындалу үшін бұл өте тарлық етеді. Ал өзімізді сол жарыстар арқылы қамтамасыз етіп отырғандықтан, біз сияқты жандарға арналып өнер орталығы ашылса» дейді кәсіпорын басшысы. Тағы бір айта кетерлігі, Астанада есту және сөйлеу қабілетінен айырылғандар үшін кәсіп меңгеретін арнайы оқу орны жоқ. Қаншама жылдан бері қордаланып келе жатқан мәселенің түйінін тарқатуға ешкім асықпайды. Арбаға таңылғандарға арналған пандустар сияқты, саңырауларға арналған арнайы құрылғылар біздің әрбір мекемемізде, қоғамдық орындарда болу керек екен. «Біз қазіргі таңда қала әкімдігімен бірлесіп, рейдке шығып жүрміз. Бізге арналған құрылғылар қазақ драма театрында ғана бар екен. Теміржол вокзалынан таппадық. Мұндай орындарда міндетті түрде болуы керек. Қазір айт не, айт­па не, жалпы қоғамның бізге деген көзқарасы өзгерген» деп мұңайды кәсіпорын төрағасы. Расында да, бұл азаматтар үшін білім беру, қызмет түрін еркін таңдау, соның ішінде еңбекке байланысты құқықтары толық сақталмай отырғаны жанға батады. Естімейтін адамның ебі жоқ деп кім айтты?

7 №89 (3594) 29/07/2017 Сенбі

«Астана Ақшамы» www.astana-akshamy.kz

Иордания ұлттық күнін ұлықтады ЭКСПО қалашығында Иорданияның ұлттық күні тойланды. Салтанатты ашылуында сөз сөйлеген Иордания Хашимит Корольдігінің Қазақстандағы Төтенше және өкілетті елшісі Ахмед Идрис Инаб аталмыш елдің баламалы энергия көздерін әртараптандыруды қолға алғанын мәлімдеді. «Иорданияның энергетика саласындағы басты саясаты – мұнай импортына деген тәуелділікті шектеу. Табиғи отынның үлесін арттырып, қолданыс аясын қамтамасыз етуді көздейді. Сондықтан, энергия көздерін әртараптандыру – Иордания үкіметінің алға қойған бағытының бірі. Ал ЭКСПО-2017 көрмесі – үздік инновациялық жетістіктермен танысудың мүмкіндігі» дейді Ахмед Идрис Инаб. Ал еліміздің Ауыл шаруашылығы министрлігінің жауапты хатшысы Ермек Көшербаев екі ел арасындағы достық қа-

рым-қатынас барлық салаларда көрініс тапқанын тілге тиек етті. Оның айтуынша, фармацевтика, энергетика және ауыл шаруашылығы бойынша ынтымақтастық қарқыны артып келеді. Шараның ресми бөлігінен кейін Ұлттық күн сахнасында Амман қаласы муниципалитетіне қарасты Иордания ұлттық фольклорлық ансамблі өнер көрсетті. Сонау 1995 жылы негізі қаланған ұжым 65 адамнан құралған. Олар ЭКСПО қонақтарына арнап «Иорданиялық Дабка» атты ұлттық биін билеп, «Ребаб», «Шебаб» ұлттық аспаптарында тамылжыта ән шырқады. Айта кетейік, биыл Қазақстан мен Иордания арасындағы екі жақты дипломатиялық қарым-қатынастың орнағанына 24 жыл толады.

Құрметті қонақтар кімдер? Статистикалық ақпаратқа сүйенсек, ЭКСПО көрмесінде Ресей және Корея павильондары келушілер саны бойынша танымалдыққа ие. Ал өзіміздің «Нұр әлем» павильоны үздіктердің көшін бастап тұр.

Нақты айтсақ, шілде айының соңында Ресей павильоны 300 мыңыншы қонақты қабылдады. Санақ жүйесі бойынша астаналық Ардақ Аюпбаева мәртебелі қонақ атанып, оған сый-сияпат көрсетілді. Павильон ашылғалы бері көрші елдің көрмесін қызықтауға 300-ге жуық делегация келген. Олардың қатарында Ресей Федерациясының Президенті Владимир Путин, ҚР Премьер-министрі Бақытжан Сағынтаев, Ресейдің Өнеркәсіп және сауда министрі Денис Мантуров, Ресейдің Энергетика минис­ трі Александр Новак, Сауд Арабиясы патшалығының Энергетика, өнеркәсіп және минералды ресурстар минис­ трі Халид Әл-Фалих, сонымен қатар бизнес, ғылым, мәдениет және өнер салаларының бір

топ әйгілі қайраткерлері төбе көрсеткен. Оның өзіндік себебі бар. Өйткені көрме аясында 70-ке жуық іскерлік және мә-

дени бағдарламалар ұйымдас­ тырылған екен. Корея павильоны келушілер саны жөнінен Ресейден кейінгі орында тұр. Жуырда ғана 200 мыңыншы қонақты тіркеді. Оңтүстік Қазақстан облысының 38 жастағы тұрғыны Байболат Бейсенов 200 мыңыншы қонақ ретінде есте қалды. Корея павильонының директоры Бён Йонг Соп мырза Байболат Бейсеновты өзі құттықтап, LG G6 смартфонын сыйға тартты. «Отбасымызбен бірге бірінші Корея павильонын тамашалаған едік. Аталмыш елдің озық технологиялары мен мәдени бағдарламасы көңілімнен шықты. Өзімнің құрметті қонақ атанғаныма, әрине, қуаныштымын» дейді Байболат Бейсенов.

АҚШ азаматы алғыс айтты ЭКСПО кешеніне келе жатып, шабаданын ұмыт қалдырған шетелдік қонақ елордалық полицейлерге қырағылығы үшін алғыс айтып келді. «Кариб елі» павильоны комиссарының ассистенті Sacha Michael Gui Teau ноутбук, киім-кешек салынған жол сөмкесін таксиде қалдырып кеткен. Тез арада құқық қорғау органдарына хабарлағаны сол, жедел іздестіру шараларының нәтижесінде автокөлік иесі табылды. Өз кезегінде шетел азаматы елордалық полицейлердің атына алғыс хат жолдады. Бетті дайындаған: Гүлмира АЙМАҒАНБЕТ

8

РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ

№89 (3594) 29/07/2017 Сенбі

«АСТАНА АҚШАМЫ»

www.astana-akshamy.kz

Әбдіуақап ҚАРА,

тарих ғылымдарының докторы, профессор:

ТІЛДЕ БІРЛІК БОЛМАСА, ПІКІРДЕ, ІСТЕ БІРЛІК БОЛМАЙДЫ ТАЯУДА АСТАНАДА ДҮНИЕ ЖҮЗІ ҚАЗАҚТАРЫНЫҢ V ҚҰРЫЛТАЙЫ ӨТТІ. ОҒАН ШЕТТЕ ЖҮРГЕН АҒАЙЫННЫҢ БІРАЗЫ ЖИНАЛДЫ. ЖИЫНҒА ЕЛБАСЫ ДА ҚАТЫСЫП, ҚИЫРДАҒЫ ҚАНДАСТАРЫМЫЗДЫҢ ҚАМЫ ЖАЙЫНДАҒЫ МАҢЫЗДЫ МӘСЕЛЕЛЕР ОРТАҒА САЛЫНДЫ. ОНЫ ЖҰРТШЫЛЫҚ ЖЫЛЫ ҚАБЫЛДАДЫ. СОЛ ДҮБІРЛІ ШАРА КҮНДЕРІ ТҮРКИЯДА ТҰРАТЫН БЕЛГІЛІ ҒАЛЫМ, ТАРИХ ҒЫЛЫМДАРЫНЫҢ ДОКТОРЫ, ӘБДІУАҚАП ҚАРАМЕН ЖҮЗДЕСІП, ЕРКІН ӘҢГІМЕ ӨРБІТКЕН ЕДІК. ШЕТЕЛ ҚАЗАҚТАРЫ РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ КЕРЕК – Бар қазақтың басын қосқан құрылтай да өтті. Көптеген жақсы сөздер айтылды, келелі ойлар қозғалды. Айтулы шарадан қандай әсер алдыңыз?

– Мен осымен бесінші құрылтайға қатысып отырмын. Аллаға шүкір, оны өзіме бақыт санаймын. Бүгінге дейінгі әр құрылтайдың өз ерекшеліктері болды. Дегенмен, мен үшін алғашқы құрылтайдың орны бөлек. Егемендіктің елең-алаң шағында Елбасы атажұртқа әлемнің әр тарабына тарыдай шашыраған қазақты жинады. Ақ түйенің қарны жарылды. Ондағы көл-көсір пейілді сөзбен суреттей алмаймын. Сағыныш сезімі елді тебірентіп жіберді. Қуаныштан көңіліміз көлдей толқыды. Жергілікті бауырлардың да құшағы айқара ашылды. Қаншама жылдан кейін зарығып туған жерге оралған ағайынның көз жасы сел болып ақты. Сол алғашқы жиынға Түркиядан жасы жетпістегі Қанағат деген атамыз келді. Жайсаң азамат еді. Барғаннан соң көп ұзамай дүниеден озды. Құрылтайдан Түркияға оралғаннан кейін сондағы бауырлар атамекен туралы ынтығып сұрайды. Сонда атамыз: «Жетпіс жылдық ғұмырымдағы ең мәнді, сәнді күндер Алматыда болған кездерім» деп толғанып жауап беріпті. Міне, тұңғыш құрылтай осындай ыстық сезімдер-

мен есте қалды. Содан кейінгі жиынның бәріне қатысып келемін. Ал бесінші құрылтайдың маңызы ерекшелеу болды.

– Соны ашып айтсаңыз.

– Жиында бұрынғы төрт құрылтайға қарағанда, көптеген өзекті мәселелер көтерілді. Биылғы сәуірде Елбасының «Болашаққа бағдар: ру ха н и жа ң ғ ы ру » д е г е н маңызды мақаласы шықты. Сол мақалаға орай шетел қазақтары да рухани жаңғыру қажет деп түсіндім. Осы ойым дұрысқа шықты. Мемлекет басшысы өз сөзінде сыртта жүрген ағайынға ерекше мән берілетінін жеткізді. Арнайы қор құрылады. Ол шетелдегі қазақтардың ұлттық болмысын сақтап қалуға қаржылай қолдау көрсетеді. Одан кейін латын әліпбиі туралы жақсы айтылды. Бүгінде әлемдегі қазақтар әртүрлі алфавитті қолданады. Мәселен, Еуропадағы ағайындар латынды, Қытайдағы қазақтар төте жазуды пайдаланады. Бұған жол ашылады деп ойлаймын. Алфавит бірлігі – тіл бірлігі. Еуропадағы ағайындар кириллицаны оқи алмай, қиналушы еді. Енді ғаламтордан ел жаңалықтарынан хабардар болуға мүмкіндік тумақ. Құрылтайдан біраз нәрсені байқадым. Бұрынғыдай кемерінен асып төгілген сезім азайған. Толқып, тебіренген адамды көрмедім. Сырттан келген қандастардың бойынан салқынқандылықты аңғардым. Өйткені қазір

Қазақстанның есігі ашық, келіп-кету оңай. Бұрынғыдай сағыныштан сартап болмайсың. Қазіргі күнде Қазақстан бір белеске көтерілді. Жалпақ әлем таныған ел атанды. Елімізде дүбірлеп өтіп жатқан ЭКСПО-2017 халықаралық мамандандырылған көрмесінің өзі мемлекетіміздің экономикалық қуаты мен әлеуетін көрсетеді. Ел Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың мақаласында ұлттық сана мен болмысқа қатысты терең ойлар айтылған. Соның бәрі шетелдегі ағайындардың мәселесімен астарласып жатыр. Онсыз қазақтың ұлттық мәселесі шешілмейді. Халқымыздың үштен бір бөлігі өзге жерде өмір сүруде. Бұл аз көрсеткіш емес. Мемлекет басшысы бір сөзінде «Қазақтың өзегін бұзбай бүгінгі заманға сәйкестендіру керек» деп айтты. Атамекендегі ағайынның өзегіндегі кейбір мәселелер кеңестік кезеңде зақымданды. Айталық, дін мәселесі. Біздің бұрынғы бабаларымыз ұстанған дәстүрлі мұсылманшылығымыз бар еді. Ол атеистік қоғамда тамырынан үзілді. Қожа Ахмет Ясауи, Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы, Ақыт қажы, Абай, Шәкәрім секілді аталарымыздың тағылымдарын жоғалтып алдық. Ол үрдіс Қытайда да, Моңғолияда да белең алды. Өйткені олар да социалистік дәуірді бастан кешті. Бірақ көп жоғалтқан біздің республика болды. Кеңес өкіметі

жетпіс төрт жыл өмір сүрді. Сырттағы әрбір диаспораның өз ерекшелігі бар. Солардың бәрін атамекенге әкелсек, ұлттың өзегін сақтап қаламыз.

– Оны қалай жүзеге асырамыз?

– Айталық, Моңғолиядағы қазақтарда құнарлы тілдің қаймағы бұзылмаған. Соны еліміздің игілігіне жаратуға болады. Қытайда ауыз әдебиеті мен мал шаруашылығына қатысты дүниелер сақталған. Олар көшпелі қоғамнан әлі ажыраған жоқ. Біздегі көшпелі дәуірді отызыншы жылдардағы ашаршылықта жойып жіберді. Кеңестік империя адамдардан ғана емес, дәстүрлі мал шаруашылығымыздан ажыратты. Содан бері мал шаруашылығы тоқырады. Малды бағу – үлкен мәдениет. Ол – анау ғұндардан қалған дәстүр. Соны Моңғолия мен Қытайдағы бауырлар ұстап қалды. Ал дінді таза сақтаған Түркия қазақтары. Олардың ерекшелігі – бодандықтың қамытын кимегендігі. Бір кезде Оспан, Нұрғожай, Қалибек Хакім секілді батырлар Қытайдың езгісіне шыдамай, көтеріліске шықты. Еркіндік үшін бастарын бәйгеге тікті. Қырылып, жойылса да, мойынсынбай көшті батысқа бұрды. Қалалық халық қысым келсе, бірден иіледі. Отырықшы болғандықтан, ешқайда кете алмайды. Көшпелі жұрт бірден атқа мініп, көше береді. Зухан Шәріп, Зайып Тәжі, Қалибек Хакім деген батырларымыз елді осылай бастап, батысқа үдере көшті. Бұл оңай болған жоқ. Отызыншы жылдары Қытайдан ауған жұрттың саны 18 мың еді. Солардың жолдағы түрлі қиындықтан өтіп, 1952 жылы Түркияға аман жеткені – 1850 адам. Он адамның тоғызы еркіндік жолында шейіт болды. Кезінде кеңестік

әдебиет оны бұрмалап, малы үшін қашты деп жазды. Әлі де соның сарқыншағын көреміз. Соған ішіміз ауырады. Ғалымдар нақты шындықты ашып жазғанымен, жалпақ елге жеткізе алмай жатырмыз. Елбасының «Ұлттық сананы жаңғыртуымыз керек» деген сөзі осыған келеді. Ұлттық рухани көзқарасымызды қалыптастыру қажет. Біз кеңестік жаңсақ көзқарастан арылған жоқпыз. Бір ғана мысал. Кеше Астана аэропортына түстік. Сонда бізбен келген жас жігіт өзімен бірге қорапқа салған 5-6 алты шапан алып келіпті. Соны кеден қызметкері ұстап қалды. Тексереміз деп. Ол айтады: «Мен саудаға келген жоқпын. Құрылтайға келдім. Шапандарды сыйлыққа әкеле жатырмын» десе, кеден қызметкері «Мен сіздің құрылтайыңызды білмеймін» дейді. Міне, ұлттық сананың жоқтығы. Соны айтқан адам – қазақ. Елбасы ұйымдастырған құрылтайды білмеймін дейді. Мемлекет басшысы «Рухани жаңғыру» деп дұрыс айтқан. Рухани жағынан жаңғырмаған азаматтар жетерлік. Соларды ұлттық санаға бұрған жөн. ҚАЗАҚСТАНДА ДИАСПОРА САЯСАТЫ ЖОҚ – Ұлттық мүдде бәрінен биік тұру керек дейсіз ғой...

– Иә. Әрбір азамат қандай қызмет атқарса да, ұлттық мүддені бірінші ойлау керек. Мәселен, елордада дүниежүзілік ЭКСПО көрмесі өтуде. Оған жан-жақтан сантарап халық жиналуда. Сол келген кісілерге жылы шырай білдіріп құрмет көрсетсек, олар өз еліне барғанда «қазақтар қонақжай жұрт екен, көрмені барып көріңіздер» деп насихат жүргізеді. Ал қатты сөйлеп, қиқар қылық жасасаңыз, олар

рухани жаңғыру

№89 (3594) 29/07/2017 Сенбі

«Астана Ақшамы» www.astana-akshamy.kz қайтып оралмайды. Ұлттық мүдде деген осы. Оны кішкене баладан еңкейген қарияға дейін ұғынса деп ойлаймын. Қандасымыз келіп жатса, оған екі есе көмектесейік.

– Бір мақалаңызда диаспора саясаты туралы жазыпсыз. Оны біздің елде қалай қалыптастырамыз?

– Өкінішке қарай, Қазақстанда диаспора саясаты жоқ. Ол үшін қолында қаржысы мен билігі бар диаспора органы болу керек. Көпшілік оны көшіқон комитеті деп ойлайды. Айталық, көшіп келген адамды бейімдеу көші-қонға жатады. Біз айтқан саясат шеттегі диаспораның ұлттық болмысын сақтайды. Қазақстан 20 жыл көңіл бөлмесе, Еуропа қазақтарының ұрпағы неміс немесе французға айналады. Көрші елде қытай тілінде бір мектеп деген реформа басталды. Ондағы ағайынға қарайласпасаңыз, бір жарым миллион қазақ 20-30 жылдан кейін жұтылады. Әсіресе, жастар. Жасы келген үлкендерге ештеңе болмас. Бірақ жас құрақтай желкілдеп өскен жеткіншектерден айырыламыз. Сондықтан диаспора саясаты арқылы шеттегі ағайынды Қазақстанның мемлекеттік мүддесіне бейімдеуді жүргізуге болады. Бес миллион қазақты он жылда көшіре алмаймыз. Бәлкім, жүз жылда да көшіру қиын. Қазақстан мүддесіне қызмет ету көшіп келумен байланысты емес. Сіз тұрған еліңізде де атажұртқа қызмет істеуге болады. Сіз бір жердің азаматысыз. Сол елге депутат болып сайландыңыз. Енді екі мемлекетке көп пайдаңыз тиеді. Екі елдің байланысын нығайтасыз. Сыртқы саясаты мен саудасын жүргізесіз. Сөйтіп жүріп көптеген мәселені шешесіз. Қазақстанның имиджін көтересіз. Дамыған мемлекеттер өзінің көзқарасын жеткізу үшін қаншама қаржы жұмсайды. Ал сол елде тұратын қандасыңыз тегін жұмыс істейді.

– Ол үшін не істеу керек?

– Біріншіден, диаспора зерттеу орталығын құру керек. Оны зерттемей, проблемаларымен егжей-тегжейлі таныспай, әрбір елге ол саясатты жүргізе алмайсыз. Әрбір мемлекетке жауапты білікті мамандарды дайындаған дұрыс. Қазақстанның көптеген елмен қарым-қатынасы тұрақты дамыған. Соны назарға ұстап, диаспораның құқықтарын қорғайтындай саясат жүргізген жөн. Екіншіден, шет елдерде тұрып жатқан азаматтарды қолдау қажет. Қолдау дегенді қаржылай деп түсінбеу керек. Рухани демеу. Өз басым, Түркиядағы Қазақстанның елшілігінде жұмыс істеген азаматтарға ризамын. Бізге көп қолдау көрсетті. Ыстамбұлда Әбутәліп Ахметов деген білікті консул болды. Кейін Тәжікстанда елші қызметін атқарды. Ертерек өмірден озды. Сол бірде «Әбеке, әдемі бір қонақ үйде Тәуелсіздік мерекесін атап өтеміз. Сіз өзіңіз Қазақстанды жақсы көретін 5-6 ғалымды менің атымнан

9

шақырыңыз» деді. Қазақ тілін зерттеп жүрген достарым бар еді. Соларды шақырдым. Олар мерекені тамашалауға келді. Үстелді жағалап, консул мырза біздің қасымызға тоқтады. Мен төрт түрік жолдасымды таныстырдым. Сол кезде бір жігіт білгішсініп: «Ой, Әбеке, оны бізге таныстырудың қажеті жоқ. Консул мыр­замен бұрыннан таныспыз» деп жауап берді. Мен қысылып қалдым. Сонда білікті дипломат Әбутәліп Ахметов: «Дұрыс мырза, біз бұрын таныс болуымыз әбден ықтимал. Бірақ Әбекеңнің таныстырған азаматтарына біз басқаша көзқараспен қараймыз» деп бір сөзбен мені көтеріп жіберді. Бізді осылай қолдаса деймін. Сондықтан диаспора саясаты – ауқымды саясат. Ол үшін өзге елдердің диаспора саясатын мұқият қараған жөн. Армяндар, еврейлер оны қалай күшейтті? Немістің, орыстың да диаспорасы қуатты. Қытайдың диас­ порасы өте күшті. Бұларды әбден зерттейік. Сонда біздің санымыз аз болғанмен, сапамыздың салмағы артады. ШОҚАЙДЫҢ ҰЛЫЛЫҒЫ НЕДЕ?

– Сіз жаңа алфавит туралы айтып қалдыңыз. Жақын болашақта еліміз латын әліпбиіне көшпек. Оған қандай ұсыныс қосар едіңіз?

– Қазақстан үшін латын әліпбиі өте маңызды. Ол – әлемдік әліпби. Ал кириллица – аймақтық алфавит. Былай айтқанда, славян халықтарының төл әліпбиі. Сондықтан еркіндік қолымызға тиген уақытта әлемдік стандартқа көшкен дұрыс. Халқымыз­ дың ұлттық тұтастығын сақтауға, бірлік-берекесін нығайтуға латын әліпбиінің рөлі зор. Бәріміз қазақ тілінде сөйлейміз, бірақ жазуға келгенде үш түрлі алфавитті қолданамыз. Бұл деген болмайды. Бірізділікті сақтаған жөн. Мәселен, латын әліпбиінің әртүрлі стандарты бар. Айталық, ағылшындар мен немістікі бөлек. Біздің стандартымыз түркі тілдес халықтармен бірдей болса деп ойлаймын. Өйткені ағайын елдермен бір-бірімізді түсінетіндей болсақ, ұтамыз. Әлемде қаржылай да, саны жағынан да қуатты халық көп. Бүгінде ағылшын мәдениеті француздарды алаңдатуда. Ағылшын тілінің әсері француз тілін шұбарландырып жатыр. Бір дәуірде француз тілі дипломатияның тіліне айналған. Оның жанында біздің ана тіліміздің жағдайы нешік? Француздарды уайымға салған көрініс зиялы қауымды одан сайын ойландырады. Сонда бізге сүйеніш болатын туысқан түрік тілдер. Егер көшімізді жеке тіксек, жойылып кетуіміз қауіп. Тілде бірлік болмаса, пікірде бірлік болмайды, пікірде бірлік болмаса, істе бірлік болмайды. Латын әліпбиін жасаудағы кейбір ғылыми жұмыстармен таныспын. Қателіктер

кездеседі. Қазіргі қазақ тілінде орыс алфавитінің әсері басым. Оны байқау үшін ғалым болып қажет емес. Бұрынғы алаш ардақтылары төте жазумен шығарған «Қазақ» газетін оқысаңыз, анық байқайсыз. Сондықтан латын әліпбиін дайындағанда үлгі ретінде кириллицаны емес, төте жазуды алу қажет. Ахмет Байтұрсынов төте жазуды араб графикасынан өте шебер жасаған. Түркі дүниесі бір дәуірде араб алфавитін қолданды. Соның ішінде ең озық әліпби – Ахмет атамыз жасаған алфавит. Оны түрік ғалымдары мойындады. Қазақтың үндестік тіл заңын шебер қиюластырған. Бір әңгіме бар. Мұстафа Кемал Ататүрік айтты деген. Ол кісі «Мен Ахмет Байтұрсыновтың жасаған төте жазуды бұрын білгенде латын әліпбиіне көшпес едім» депті.

– Дәл солай айтқан ба?

– Өтірік-шындығын білмеймін. Бірақ осы сөзді естідім. Осман империясы 18-ғасырдан бастап араб графикасына реформа жүргізді. Бәрі сәтсіздікке ұшырады. Ахмет атамыз – мың жылдық араб әліпбиіне керемет реформа енгізіп, төл әліпбиді шығарған дара тұлға. Түркиядан басқа Кеңес Одағының құрамында болған түркі тектес халықтар 1940 жылдары толықтай кириллицаға көшті. Бірақ кеңес империясы өз айласын жасап, бәріне бөлек алфавит жасатқызды. Сол кезде түріктің бір тілші ғалымы «Түркі тілдес республикалардың ішінде ең тәуір кириллицаны жасаған қазақ» деп жазған. Онда да кемшіліктер бар. Бірақ басқаларға қарағанда ұғынықты. Сонда маған ой келді, неліктен біздің ғалымдар басқаларға қарағанда мықты әліпби жасады. Оның жауабын таптым. Өйткені оны Байтұрсыновтың әліпбиінен алды. Төте жазуымыз мықты болғаннан кейін соған қарап, кириллицаны түзді. Қазірде Әзербайжан, Өзбекстан, Түркменстан елі латынға

Халқымыздың үштен бір бөлігі өзге жерде өмір сүруде. Бұл аз көрсеткіш емес. Мемлекет басшысы бір сөзінде «Қазақтың өзегін бұзбай бүгінгі заманға сәйкестендіру керек» деп айтты. Атамекендегі ағайынның өзегіндегі кейбір мәселелер кеңестік кезеңде зақымданды. Айталық, дін мәселесі. Біздің бұрынғы бабаларымыз ұстанған дәстүрлі мұсылманшылығымыз бар еді. Ол атеистік қоғамда тамырынан үзілді

көшті. Қазақстан мен Қырғыз­ стан кешеуілдеп жатыр. Мұның жақсы жағы бар. Себебі латынға бұрын көшкен республикалардың латын әліпбиіндегі қателіктерді қайталамай, тиянақты, сараптаудан өткізген дұрыс. 1928 жылы латынға өткен Түркияның өзінде кемшілік табылады. Бұрынғы жасаған әліпбилердегі тәжірибені жетілдіріп, ең ұтымды латын әліпбиін жасауға Қазақстанның мүмкіншілігі зор деп ойлаймын.

рижде өмір сүрді. Сонда олар Мұстафаға айтады «Ұлтшылдар келе жатыр. Амандығымызда Америкаға кетіп қалайық» дейді. М.Шоқай оларға былай жа­у ап қайтарған. «Қиын- қыстау кезімде құшақ жайып қарсы алған Франция – менің екінші Отаным! Отанымды далаға тастамаймын» деп Парижден ірге аудармаған. 1940 жылы Францияны фашистер басып алады. Бір жылдан кейін Кеңес­тер Одағы-

Халқымыздың ұлттық тұтастығын сақтауға, бірлік-берекесін нығайтуға латын әліпбиінің рөлі зор. Бәріміз қазақ тілінде сөйлейміз, бірақ жазуға келгенде үш түрлі алфавитті қолданамыз. Бұл деген болмайды. Бірізділікті сақтаған жөн. Мәселен, латын әліпбиінің әртүрлі стандарты бар. Айталық, ағылшындар мен немістікі бөлек. Біздің стандартымыз түркі тілдес халықтармен бірдей болса деп ойлаймын. Өйткені ағайын елдермен бір-бірімізді түсінетіндей болсақ, ұтамыз

– Әрине, бар. Шоқайтануда қазақ тарихшылары біршама жетістікке қол жеткізді. Кеңес империясы асыл тұлғаны сатқын ретінде көрсетті. Бұл –Мұстафа Шоқайға жасалған қиянат. Шоқайтанушы ғалымдар Германия, Польша архивінде жұмыс істеп, оның ешқашан фашистермен бірге болмағандығын дәлелдеді. Фашистерге қарсы болғандығынан құрбан болды. Кеңес Одағы оған жала жапты. Әлі содан арылған жоқпыз. Тарихшылар ашқан ақиқатты халыққа жеткізе алмай отыр­ мыз. Ресей ғалымдарына да насихат бармады. Соның кесірінен Мұстафа Шоқай туралы бірдеңе жазылса, орыс ғалымдары тіпті, өзіміздің қазақстандық орыстар шу ет қалады. Сондықтан Шоқайтану ғылымының жетістіктерін ақпарат құралдары арқылы кеңірек таратқан дұрыс. М.Шоқайдың ұлылығы – адамгершілігінде. Біз көрнек­ ті қайраткерге елордадан ескерткіш аша алмай отырмыз. 2010 жылы француздар Мұстафаның мүсінін қойып, саябақ ашты. Неге? Олар оның биік тұлға екендігін түсінді. Ол – тәуелсіздік күрескері. Сол үшін құрбан болды. Ондай азаматтар әр елде бар. Саябақ оңайлықпен ашылған жоқ. 2007 жылы Францияда қазақ қоғамын құрдық. Соған Мұстафа Шоқай тұрған ауданның әкімі келді. Өте білімді, мәдениет азамат. Жиында сөйлейтін сөзімнің бір бөлігін французша аударып алдым. «Мұстафа Шоқай кезінде қазақ халқы үшін, Түркістан үшін құрбан болған жоқ. Ол француздар үшін де құрбан болды. Қалай? Соғыс басталған кезде ұлтшылдар Бельгияға шабуылдап, Францияға қауіп төндірді. Сол уақытта Ресей эмигранттары, айталық, өзімен бірге оқыған Александр Керенский Па-

на соғыс ашқанда, Мұстафаны тұтқынға алып, лагерьге қамайды. Ақыры, асыл азамат Францияда қайтыс болды. Конференция аяқталғаннан кейін әкім орнынан атып тұрды. Келіп мені құшақтады. «Қазақтың Мұстафасын енді таныдым. Бұл азаматқа аудандық музейден орын береміз» деді. Біз музейге емес, көшеге есімін берсеңіз деп сұрадық. Содан саябақ берді. Француздар М.Шоқайдың биік адамгершілігін қадір тұтады.

– Елбасы жырақта жүрген озық ойлы азаматтарды елге шақырды. Болашақта атажұртқа оралу ойыңызда жоқ па?

– Әрине, бар. Түбегейлі мақсатым – туған еліме қызмет етіп, саналы шәкірт тәрбиелеу. Ғалымдар үшін көшіп келу деген мәселе емес. Біздің капиталымыз – миымызда. Кәсіпкер емеспіз зауыт арқалап жүретін. Бірақ туған елге ғалым ретінде пайдамыз Қазақстанда көп тие ме, әлде Түркияда көп тие ме? Қазір Түркиядағы түрік ағайындарға қазақтың тарихы мен мәдениетін барынша насихаттап жүрмін. Студенттерге дәріс оқимын. Сол жақта халқымыздың ұлы перзенттері туралы ғылыми конференциялар ұйымдастырып, қазақстандық ғалымдарды шақырамын. Мен кетіп қалсам, әзірше орнымды алмастыратын ешкім жоқ. Бұл жаққа келсем, менің білетінімнен көп білетін тарихшылар жетерлік. Егер де Үкімет бізге керексіз, келіңіз десе, келемін. Қазақта мақал бар: «Құдайдың айтқанын орындау парыз, патшаның айтқанын орындау ләзім» деген. Бұйырса, туған Отаныма ораламын.

– Риясыз айтқан әңгімеңізге рахмет! Сұхбаттасқан: Азамат ЕСЕНЖОЛ

10

ресмиет

№89 (3594) 29/07/2017 Сенбі

«Астана Ақшамы» www.astana-akshamy.kz

ҚР мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі Астана қаласы бойынша Департаментінің 2017 жылдың 1 жартыжылдығындағы қызметі туралы ақпарат Департамент мемлекеттік қызмет, сыбайлас жемқорлықтың алдын алу және мемлекеттік қызмет көрсету салаларында, азаматтардың сенімін нығайтуда бірыңғай мемлекеттік сая­ сатты жүзеге асыру бойынша жүйелі жұмыс жүргізіледі.

Мемлекеттік қызмет кадрларының мониторингі Мемлекеттік қызметтің жаңа реформасын тәжірибелік жүзеге асыру шеңберінде астананың мемлекеттік органдарымен 606 (237) конкурс өткізілді, бұл өткен жылдың көрсеткішінен 2,6 есе көп. 725 бос орынға жарияланған конкурстар нәтижесі бойынша 1124 адам қатысқан, бір бос орынға деген үміткердің саны – 1,6 адам. 429 адам жеңімпаз атанды немесе 60% бос орын толтырылды. Егер а.ж. 1-ші тоқсанында барлығы 69 % бақылаушылар мен сарапшылар өткізілген конкурстарға қатысса, ал 2-тоқсанда Департамент жағынан бақылау олардың 100 ­% қатысуын қамтамасыз етті. Нәтижесінде, 1 жартыжылдық қорытындысы бойын­ ша 95,4 ­­% конкурстар бақылаушылар (571 ден 543), сарапшылар (35 тен 35) және Департамент өкілдерінің (22) қатысуымен өтті. Біздің Департаментте таза ауысымдылық көлемі 0%. ЖАО кадрларының таза ауысымдылығын төмендету мақсатында, Астана қ. әкімі аппаратымен бірге шаралар қатары қолданылды, атап айтқанда: мемлекеттік органдардың персоналды басқару қызметі басшыларымен жиналыстар өткізілді (05.04.2017 ж., 10.05.2017 ж., 17.05.2017 ж., 23.05.2017 ж.), сонымен қатар Әдеп жөніндегі кеңес отырысында мәселе қаралды. Қолданылған шараларға байланысты, ЖАО таза ауысымдылығы штаттық саннан барлығы 27 адамды немесе 2,9% құрады, бұл Агенттіктің Стратегиялық жоспарымен белгіленген (жылдық – 6,3%) жартыжылдық үшін 3,15 % есептік көрсеткішінен аспайды.

«3+3» формуласы бойынша 279 мемлекеттік қызметкерден сынақ мерзімін 104 өтті, қазіргі уақытта 175 өтуде. 124 адам арнайы тексерістен өтуде. Мемлекеттік қызметке алған түскен 173 мемлекеттік қызметкерге тәлімгерлер бекітілген. Мемлекеттік қызмет туралы заңнама талаптарын орындау мақсатында а.ж. 2 тоқсанында барлық 280 мемлекеттік қызметкер (100%) жоспар бойынша тағылымдамадан өтті, олардың ішінде ЖАО – 52, ОМО АБ – 228.

1 жыртыжылдықтағы оқыту (351) бойынша жоспар 133% (466) орындалды, атап айтқанда ЖАО бойынша - 172% (179), ОМО АБ бойынша - 117% (287) (біліктілікті арттыру 137% орындалды, яғни жоспарланған 250 адамнан 342 өтті, бұл жылдық жоспардың 68,5% құрайды, қайта даярлау 124% орындалды, жоспарланған 100 адамнан 124 өтті, бұл жылдық жоспардың 62% құрайды). Қазіргі уақытта «Е-Қызмет» ИАЖ барлық 69 мемлекеттік органда орнатылған, 58-інде (84%) жүйе штаттық режимде қолданылады, ал қалған 11 мемлекеттік орган бойынша жұмысты шілде айының соңына дейін бітіреміз. А.ж. Қаржы басқармасының басшысы – Р.М. Досаев ротациялауға жатады, бірақ ол өз қалауы бойынша жұмыстан шықты (2017 ж.

17 мамырдағы №06-07-65 әкімнің қаулысы). Қазіргі уақытта Астана қ. Ревизиондық комиссия мүшесі тағайындалды, Тұрғынүй басқармасының басшысы – Р.А. Ахметов а.ж. 16 қыркүйегінде ротациялауға жатады.

2017 жылғы 27 сәуірдегі алқа нәтижесі бойынша Агенттік Төрағасының тапсырмасын орындауда барлық ЖАО бойынша әкімшілік мемлекеттік қызметкерлердің қызметін бағалау әдістемесі, сонымен қатар балдар

шкаласы бекітілді. Көшірмелері Агенттікке жолданды. Мемлекеттік қызметтің жаңа мансаптық моделі сәтті жүзеге асырылуда. Осылайша, есептік кезеңде конкурс жеңімпаздарының жалпы санынан 143 мемлекеттік қызметкер немесе 33% жоғары лауазымға тағайындалды (ЖАО бойынша аталған көрсеткіш 28 % құрады немесе 107 мемлекеттік қызметкердің 30 жоғары лауазымдарға (2016 ж.42 немесе 35,6%) тағайындалды, ОМО АБ бойын­ша меритократия қағидасы бойынша 35 ­% немесе 322 мемлекеттік қызметкерден 113 ілгеріледі (2016 ж. – 11 немесе 2,9 %).

«100 нақты қадам» Ұлт жоспарының 15қадамын жүзеге асыруда, аттестаттауға жататын 2622 мемлекеттік қызметкерден 99,9 % немесе 2620 өтті. 2 мемлекеттік қызметкер белгілі себептермен (1-жарамсыздыққа байланысты демалыста, 1- жалақысы сақталмайтын демалыста) өткен жоқ. Нәтижесі бойынша 199 лауазымын жоғарылатуға ұсынылды, 2382 атқарып жатқан лауазымдарына сәйкес болып табылды, 37 лауазымын төмендетуде ұсынылды және 2 жұмыстан шығарылды. Мемлекеттік қызмет саласындағы бақылау Департамент қызметінің негізгі басымдылығы болып азаматтардың бұзылған құқықтарын қорғау мен қайта қалпына келтіру болып табылады. Осылайша, өткен жылдың кезеңімен салыстырғанда 30% көп, жеке және заңды тұлғалардан 84 (59) өтініші келіп түсті. Олардың ішінде 5 (20) өтініш бойынша түсініктеме берілді, 25 (15) – жоспардан тыс тексеріс өткізілді, 43 (19) заңнама бұзушылықтары анықталды, олардың ішінде мемлекеттік қызмет саласында – 15(9), Әдеп кодексінде – 28 (10), заң бұзушылықтарын жою туралы 15 (11) ұсыныс жасалды, тәртіптік жауапкершілікке тартылғандары – 11 (8) мемлекеттік қызметкер (1 қосымша), әкімшілік жауапкершілікке тартылғандары – 4 (0) мемлекеттік қызметші (2 қосымша). Ең бастысы, 24 (3) азаматтың құқықтары қорғалды (А.П.Ким және басқалары, С.Б. Дүйсебаев, Ж.А.Долиев, Ж.Г.Муканова, Е.А.Абдульманов, Р.Р.Бакаев, М.Х. Закарин, А.М.Сражиева, А.М.Орынбасаров және « Та­у-Проджект» ЖШС). Олардың ішінде, мысалға: қоластындағы қызметкерлерге өрескел қылық көрсеткен басшының орынбасары Р.А.Шахзадаевтың қызметтік әдеп нормаларын бұзу фактісі бойынша Қоғамдық денсаулық департаментінің 15 қызметкерінің ұжымдық өтініші бойынша Әдеп жөніндегі кеңестің шешімімен Р.А.Шахзадаев тәртіптік жауапкершілікке тартылды – сөгіс. Аз. Ж.Г. ­Мұқанованың өтінішін қарастыру нәтижелері бойынша, оның пайдасына 865 978 теңге көлемінде жалақы бойынша қарыз сомасы өндірілді, сонымен қатар тиісті бақылаудың болмауына байланысты Алматы ауданының Әділет департаментінің Сот орындаушылары аумақтық бөлімінің басшысы Б.О.Джумагулов тәртіптік жауапкершілікке тартылды – толық емес қызметтік сәйкестік туралы ескерту және т.б. (3 қосымша).

7(0) жоспарланған тексеріс нәтижесі бо­ йынша 73(0) мемлекеттік қызмет саласында заңнама бұзушылығы анықталды, 1 жартыжылдық қорытындысы бойынша 4(0) ұсыныс заңнама бұзушылығын жою туралы, тәртіптік жауапкершілікке 3(0) мемлекеттік қызметші тартылды. Әдеп жөніндегі кеңестің жұмысы Әдеп жөніндегі кеңестің 4(3) отырысы өткізілді, 38(11) сұрақ қарастырылды, оның ішінде 19(4)- тәртіптік істер (4 қосымша), 7-тәртіптік комиссиялар қызметін қарастыру бойынша, 4-мемлекеттік қызмет және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы заңнама бұзушылықтарының алдын алу бойынша, 4-сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне сыртқы талдау бойынша, 1-әдеп жөніндегі уәкілетті бойынша, 3- басқа сұрақтар.

38 ұсыныс енгізілді, оның ішінде:

-14 ұсыныс қызметкерлерді жауапкершілікке тарту туралы, оның ішінде 10(3) немесе 71% орындалды: 1- мемлекеттік қызметтің беделін түсіретін теріс қылық жасағаны үшін, 9- Әдеп кодексін бұзғаны үшін (1 шешім Астана қ. Әділет департаменті басшысының орынбасары А.М. Махатқа қатысты, оның ауырғанына байланысты орындау сатысында, 3 шешім Табиғат ресурстарын және табиғатты пайдалану басқармасы басшысына, басшы орынбасарына және бөлім басшысына Т.К. Арашапов, С.И. Исаева, А.С. Жанатаевқа қатысты – орындалған жоқ).

-сыбайлас жемқорлықты ескерту формалары мен әдістерін жетілдіру мақсатында 24 ұсыныс әзірленді, оның 23 немесе 95% орындалды (1 ұсыныс кәсіпкерлердің өтініштерін қарастыру кезінде заңнама талаптарын сақтауға ішкі талдау өткізу туралы – орындау сатысында). Мемлекеттік қызметтер көрсету Барлығы, 1 жартыжылдықта 5 617 840 (4 672 150 – 2016 ж. 1 жартыжылдығында) мемлекеттік қызмет көрсетілді. Электронды түрде көрсетілген мемлекеттік қызметтер саны 1 315 256 (915 540) құрады, бұл 2016 жылдық ұқсас кезеңімен салыстырғандағы көрсеткіштен 30,4 % көп. Көрсетілетін қызметтерді берушілерменжүйелі қарым-қатынастың нәтижесінде 8 азаматтың құқықтары қорғалды, мысалға: А.Мешітбаеваның, Б.Жангабылованың, А.Утепованың отбасылары қозғалмайтын мүлікке меншік құқығын тіркеген. Әділет департаментінің 3 маманы А.Н. Мукешев, А.Е. Шади, А. Журмухамедов тәртіптік жа­ уапкершілікке тартылды және Әдеп жөніндегі кеңестің отырысында Әділет департаменті басшысының орынбасары А.М. Махаттың тәртіптік жауапкершілігі қарастырылды. Департаментпен қоғам өкілдерімен бірге «Құпия сатып алушы» әдісімен мемлекеттік қызмет көрсету кезінде әкімшілік кедергілерді анықтау бойынша апта сайын қоғамдық бақылау өткізіледі. Қазіргі уақытта 6 мемлекеттік орган мен Мамандандырылған ХҚКО бақылауда (Сәулет басқармасы, Астана қ. әкімдігі, Қорғаныс департаменті, Тұрғынүй басқармасы, МКД). Барлық анықталған бұзушылықтар бойынша 19 ұсыныс берілді, 63 % орындалды (пандустарды және т.б. орнату бойынша ұсыныстар орындау сатысында).

17 (8) тексеріс нәтижесінде мемлекеттік қызмет саласында 5 317 заңнама бұзушылығы анықталды, 56 ұсыныс енгізілді және 12(5) лауазымды тұлға тәртіптік жауапкершілікке тартылды. Мемлекеттік қызмет көрсету саласында 42 заңнама коллизиясы, регламенттерді әзірлеу мерзімдері бойынша 34 бұзушылық анықталды, олар бойынша мемлекеттік органдарға 40 ұсыныс жолданды.

12 мемлекеттік органда есептік мәліметтерді қайта тексеру өткізілді, 4828 (44) қайшылық анықталды, нәтижелері Агенттікке жолданды.

50 мемлекеттік қызмет стандарттары мен регламенттеріне талдау жасалды, қорытындысы бойынша 75 сәйкессіздік анықталды. Аталған сәйкессіздіктер Ведомствоаралық жұмыс тобының және әкімдіктегі Қоғамдық кеңестің отырысында қарастырылды. Ведомствоаралық жұмыс тобының 3 отырысының қорытындысы бойынша әзірленген 28 ұсыныс толық көлемде орындалғанын атап өту қажет. Мемлекеттік қызмет сапасын арттыру бойынша 75(15) астам іс-шара өткізілді: -ХҚКО 33 қоғамдық қабылдау, 979 азаматқа көмек көретілді және құқықтары түсіндірілді; - бірінші рет аумақтық деңгейде «Е-gov» порталында мемлекеттік органдардың, «Азаматтарға арналған үкімет» Мемкорпорациясының қатысуымен интернет-конференция өткізілді. Онлайн көрсетілім кезінде сайтты 500-ден астам адам тамашалаған, азаматтардың 30 өтініші бойынша жауаптар беріл-

ді және қызықтырған сұрақтарға жауаптар берілді; - мемлекеттік органдарда, ХҚКО-да және астананың еңбек ұжымдарында 19 дәріс (564 адам), 7 дөңгелек үстел (122 адам), 5 семинар-кеңес (137 адам) өткізілді.

- «Нұр Отан» партиясының (комиссия мүшелері ретінде) мемлекеттік қызметтер бойынша партиялық тәлімгерінің сараптық комиссиясымен ықпалдастықтың шеңберінде мемлекеттік қызмет көрсету саласында проблемалық мәселелерді талқылау бойынша 3 отырыс өткізілді. Астана аумағында 43 мыңнан астам ақпараттық брошюралар таратылды. Әзірленген 2 ақпараттық бейнеролик астананың LEDэкрандарында (3), СОСО (3), ХҚКО бөлімшелерінде (10), Мемлекеттік кірістер департаментінде, кеден бекеттерінде (5), қоғамдық көліктерде (150 автобус) көрсетілуде. Мемлекеттік қызмет көрсету сапасы мәселелері бойынша қоғамдық мониторинг өткізуге жергілікті бюджеттен 3 млн теңге бөлінді, ішкі саясат басқармасымен конкурс­ тың рәсімдер өткізілуде. Сыбайлас жемқорлықтың алдын алу Сыбайлас жемқорлықтың алдын алу 20152025 жылдарға арналған Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегияны жүзеге асыру шеңберінде Департамент қызметінің өзекті бағыты болып табылады. Осылайша, сату бағаларын көтеруді бекітуге өткізілген мемлекеттік сатып алу мониторингісінің қорытындысы бойынша 453,9 млн теңге сомасына 5 рәсім тоқтатылды, болдырылмаған бюджет қаражатын тиімсіз жұмсау сомасы 53,2 млн. теңгені құрады. Мемлекеттік (6) және квазимемлекеттік секторда (2)жемқорлық тәуекелдеріне 8 сыртқы талдау өткізілді. Нәтижесі бойынша 183 жемқорлық тәуекелдері анықталды, соның ішінде 21 «жасырын» мемлекеттік қызмет, НҚА-93, ұйымдас­ тырушылық-басқарушылық қызметте – 69.

142 ұсыныс енгізілді, оның ішінде 23 заңнамалар мен кодекстерге, 45 заң актілеріне, 74 ұйымдастырушылық-басқарушылық қызметке. 72 ұсыныс орындалды (52%). Жемқорлық нәтижелерін сыртқы талдау қорытындысы бойынша Әдеп жөніндегі кеңес отырысында 9 мемлекеттік органның басшысы тыңдалды, оның 3 тәртіптік жауапкершілікке тартылды. Өткізілген 400-ге жақын (399) іс-шарада қамтылған адам саны 703 мың немесе Астана халқының 70%. БАҚ –да 1232 жарияланым орналастырылған, соның ішінде интернет-ресурстарда – 1201, баспасөз басылымдарында – 31 («Астана ақшамы», «Вечерняя Астана», «Человек и закон» газеттері). А.ж. наурызында бастау алған «Парасыз болашаққа. Бірге!» науқаны шеңберінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы мобильді топтың 153 шығуы ұйымдастырылды, 153 мыңнан астам адамды қамтыған 203 еңбек ұжымдарына барылды, жеке сұрақтар бойынша 87 азамат қабылданды, оның ішінде жазбаша 13 өтініш.

107 баннер орнатылды, 67 мың плакат пен жадынама таратылды, коммуналдық төлем түбіртектерімен бірге 550 мыңнан астам флаер жолданды. Департамент бойынша 2017 ж. Департаментке 122,4 млн. теңге сомасында бюджет қаражаты бөлінді, оның ішінде 1 жартыжылдыққа 59,2 млн. теңге жоспарланған, 58,3 млн. теңге немесе 98,5% игерілді. Орындалмау себебі – мемлекеттік сатып алу бойынша үнемдеу. Жалпы құжатайналымы 7303 құрады, кіріс хаттар – 5501, шығыс – 1802. Есептік кезеңде департамент мекен-жайына орталық аппараттан 150 хат келіп түсті, оның 122 – бақылау хаттары. Барлығы 142 өтініш келіп түсті (23 өтініш – заңды тұлғалардан, 119 – жеке тұлғалардан). Департаментпен бұдан былай жүктелген міндеттерді іске асыру бойынша барлық шаралар қолданылатын болады. Тілеген Қасқин, ҚР Мемлекеттік қызмет істері министрлігінің Астана қаласы бойынша департаментінің басшысы

ресмиет

№89 (3594) 29/07/2017 Сенбі

«Астана Ақшамы» www.astana-akshamy.kz

туралы 5 сұрақ

Біз дәстүрлі «БЖЗҚ туралы 5 сұрақ» айдарын одан әрі жалғас­ тырамыз. Онда осы айда БЖЗҚ қызметі, зейнетақы жинақтары және жеке зейнетақы шотының жай-күйі туралы ақпарат алу тәсілдері жайында жиі қойылатын сұрақтар қамтылған.

1. enpf.kz сайтындағы жеке кабинетте қалай тіркелуге болады? Жеке кабинетте тіркелу үшін, алдымен ақ­ парат алу тәсілі ретінде «интернет-хабарландыру» опциясын таңдап алу қажет. Егер сіз мұны жасамаған болсаңыз, жеке басыңызды куә­ландыратын құжатпен БЖЗҚ-ның кез келген бөлімшесіне барып, ақпарат алу тәсілін өзгерту жөнінде қосымша келісімге қол қоюыңыз қажет. Бұл операция 2-3 минут уақытты ғана алады. «БЖЗҚ» АҚ сайтының «Интернет үзінді-көшірме» бөлімінде тіркелген кезде енді логин ретінде жеке сәйкестендіру нөмірін (ЖСН) пайдалануға болады. Ал құпия сөзіңіз, яғни пароліңіз ақпараттық қауіпсіздік талаптарына жауап беруі тиіс. Яғни, ол алты символдан кем болмауы тиіс және сандардан әрі латын әріптерінен құралуы керек.

2. БЖЗҚ кеңсесіне келмей-ақ тұрғы­лықты мекенжай туралы деректемелерді өзгертуге бола ма? Өкінішке қарай, әзірге жеке басты куәландыратын құжатпен БЖЗҚ кеңсесіне келмей жеке деректемелерді өзгерту мүмкін емес. Зейнетақы жинақтарының құпиясы «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» ҚР Заңымен қорғалады. Сондықтан, біз деректемелерді салымшының/алушының өзі өзгертіп жатқандығына көз жеткізуіміз қажет. Қазіргі таңда БЖЗҚ-ның бүкіл республика бойынша 231 бөлімшесі жұмыс істейді. Бөлімшелер жұмыс күндері таңғы сағат 08:30-дан кешкі сағат 18:30-ға дейін үзіліссіз жұмыс істесе, сенбі күндері түске дейін жұмыс істейді. БЖЗҚ-ға келген соң сіз тек жеке деректемелеріңізді өзгертіп қана қоймай, сонымен қатар зейнетақы шотыңыз жайлы ақпарат алудың өзіңізге ең ыңғайлы тәсілін таңдай аласыз. Олар ақпаратты электронды пошта немесе enpf.kz сайтының жеке кабинетіндегі интернет-хабарландыру тәсілдері болуы мүмкін. Қазіргі таңда БЖЗҚ салымшылар мен алушыларға көрсететін қызметтер қатарын кеңейтуге күш салып жатыр. Көп ұзамай салымшылар мен алушыларға Қор сайтындағы жеке кабинетке кіріп деректемелерді өзгерту мүмкіндігі беріледі.

3. Егер мен зиянды өндірісте істейтін болсам, жұмыс берушім мен үшін қосымша жарна төлеуге міндетті ме? «Қазақстан Республикасында зейнет­ақымен қамсыздандыру туралы» ҚР Заңына сәйкес міндетті кәсіптік зейнет­ақы жарналары (МКЗЖ) жұмыскердің айлық табысының 5 пайызы көлемінде белгіленеді. Міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын есептеуді жұмыс берушілер өз қаражаты есебінен еңбек жағдайы зиянды болып саналатын жұмыспен айналысатын жұмыскерлерінің пайдасына жүзеге асырады. Мұндай жұмыстардың тізімі ҚР Үкі­метінің 2013 жылғы 31 желтоқсанда қабылданған №1562-ші қаулысымен бектілген. Егер еңбек жағдайы ауыр жұмыстар өндірістік нысандарды аттестациялау шарасы нәтижесінде тізімнен алынып тасталатын болса, жұмыс берушілер бұл үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын БЖЗҚ-ға аудармайды. Жұмыс беруші жұмыскерлеріне айлық жалақы төлегенімен, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын дер кезінде аудармаған болса, оны мемлекеттік кірістер органдары өндіріп алады немесе жұмыс берушілер 2,5 еселік ресми қайта қаржыландыру мөлшерлемесі шамасында есептелген өсімпұлмен қоса төлеуге міндетті. Бұл ретте мерзімі өткізілген әр күнге белгіленген қайта қаржыландыру мөлшерлемесін өкілетті орган бекітетіндігін айта кеткен жөн. Міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының өз уақытында толыққанды төленуін қадағалауды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік кірістер органдары жүзеге асырады. Осылайша, жұмыс беруші БЖЗҚ-ға өзінің жұмыскерлері үшін міндетті зейнетақы жарналарын зейнетақы заңнамасына өзгерістер енгізілген сәттен, яғни 2014 жылдың 1 қаңтарынан бастап аударуға міндетті. Бұл ретте мына жәйтті ескере кеткен жөн, жұмыскердің пайдасына аударылған міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, жұмыскермен МКЗЖ есебінен ЖЗШ ашу туралы шарт жасалған жағдайда ғана оның жеке зейнетақы шотына есептелуі мүмкін.

4. Жарналардың дер кезінде аудары­луын және жеке зейнетақы шотының жай-күйін қалай білуге болады? Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры зейнетақы жинақтарының көлемі, жай-күйі туралы ақпарат берудің бірнеше тәсілін ұсынады. Нақты айтар болсақ: - салымшы зейнетақы жинағының жай-күйі

11

туралы ақпаратты Қор кеңсесіне тікелей өзі келгенде (республика бойынша Қордың 231 дербес қызмет көрсету орталығы жұмыс істейді); - пошта байланысы арқылы (үзінді-көшірме салынған конверт әр жылдың басында салымшының Зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартта немесе жеке зейнетақы шотын (ЖЗШ) ашу туралы өтінішінде көрсетілген мекенжайына жеткізіледі); - электрондық пошта арқылы (оны таңдаған кезде зейнетақы жинақтарының жай-күйі туралы ақпарат салымшының ЖЗШ ашу туралы өтінішінде немесе хабарлау тәсілін өзгерту туралы келісімге қол қою кезінде көрсеткен электрондық поштасына жолданады); - логин мен құпия сөзді (пароль) немесе электрондық цифрлық қолтаңбаны пайдалана отырып, www.enpf.kz сайтындағы «Интернет-үзінді көшірме» бөліміне кіріп, (логин мен құпия сөзді қолдану арқылы ENPF ұялы қосымшасын пайдалануға да болады) өтініш жасау арқылы ала алады. Мінеки, Сіз осы тәсілдердің ішінен өзіңізге ыңғайлысын таңдай аласыз. Ал біз Сізге зейнетақы жинақтарыңыздың жай-күйін интернет, яғни онлайн қызметтері (www.enpf.kz, www.egov.kz және ұялы қосымша) арқылы алуға кеңес береміз. Бұл Сізге кез келген уақытта, кез келген жерде зейнетақы шотыңыздың жай-күйін тез арада біліп отыруға мүмкіндік береді. Бұл үшін жеке басыңызды куәландыратын құжатпен Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының (БЖЗҚ) жергілікті бөлімшесіне барып өтініш білдіруіңіз қажет. Сол жерде зейнетақы жинақтарының жай-күйі туралы ақпаратты интернет арқылы алу тәсілін таңдайсыз. Сөйтіп ұялы телефоныңызға «ENPF» ұялы қосымшасын жүктеп аласыз. Кейін, логин мен құпия сөзді (пароль) қолдана отырып, кез келген жерде, кез келген уақытта жеке зейнетақы шотыңыздың жай-күйін осы ұялы қосымшадан көруіңізге болады. Бұл үшін әрине ұялы телефоныңыз Wi-Fi интернет желісіне жалғануы тиіс. Айтпақшы, салымшы үзінді көшірме алу үшін кез келген кезеңді (бір күннен бастап бірнеше жылға дейінгі аралық) таңдай алады.

5. Мен Қазақстанның бұрынғы азаматымын. Ресей Федерациясының азаматтығын алдым. Айтыңызшы, мен өзімнің зейнетақы жинақтарымды қалай алуыма болады және бұл үшін зейнетақы Қорына қандай құжаттарды тапсыруым керек? «Қазақстан Республикасында зейнет­ақымен қамсыздандыру туралы» ҚР Заңына сәйкес Қазақстаннан тыс жерлерге тұрақты тұруға кеткен, кету фактiсiн растайтын құжаттарды ұсынған, Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында зейнетақы жинақтары бар шетелдiктер мен азаматтығы жоқ адамдардың зейнетақы төлемдерiн алуға құқығы бар. «Халықтың көші-қоны туралы» ҚР Заңына сәйкес Қазақстаннан тыс жерлерге тұрақты тұруға кету, ішкі істер органдары кету фактісін растайтын құжаттарды рәсімдеген соң жүзеге асырылады. Егер БЖЗҚ-да зейнетақы жинақтары бар, басқа мемлекеттің азаматтығын алуды жоспарлаған Қазақстан азаматы, Қазақстанда тұрақты тұратын шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам Қазақстан аумағынан тыс жерлерге тұрақты тұруға кету туралы шешім қабылдаса, белгіленген тәртіпте шетелге кетуге арналған құжаттарды рәсімдеуі керек. Бұл рәсім шетелге тұрақты тұруға кетіп бара жатқан азаматтардың Қазақстандағы орындамаған (салық, мүлік, сот, мерзімді әскери қызметті өтеу және т. б.) міндеттемелерін анықтау үшін қажет. Шетелге тұрақты тұруға кетуге байланысты зейнетақы төлемдерін алуға арналған құжаттардың тізімі enpf.kz сайтында мына сілтеме бойынша жайғастырылған: http://www.enpf. kz/ru/uslugi/pensioneram/poryadok-oformleniyapensionnykh-vyplat/vyplaty-v-svyazi-s-vyezdomna-pmzh-za-predely-respubliki-kazakhstan.php. Сонымен қатар сайтта БЖЗҚ-ға ұсыну тәсіліне қарай (өзі келіп өтініш жасағанда, үшінші тұлға немесе пошта байланысы арқылы жібергенде) барлық қажетті құжаттар тізілімі, оларды рәсімдеуге қатысты талаптар, сондай-ақ өтініш бланкалары және оларды толтыру үлгілері, сенімхат үлгілері, әртүрлі мемлекеттік органдардың түсіндірмелері Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының корпоративтік веб-сайтының www. enpf.kz мекенжайында орналастырылған.Ондағы ақпараттар тұрақты негізде жаңартылып отырады.

МІНДЕТТІ ӘЛЕУМЕТТІК МЕДИЦИНАЛЫҚ САҚТАНДЫРУ ТУРАЛЫ ТҰРҒЫНДАР НЕ БІЛУ КЕРЕК? Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесі – мемлекет, жұмыс беруші және азаматтардың денсаулықты қорғауда ынтымақты жауапкершілігіне негізделген бастама. Қазіргі кезде Еуропаның 16 елінде (соның ішінде Түркияда 1945 жылдан), сондай-ақ Жапония­да 1961 жылдан бастап МӘМС моделі қолданылады. Бұл елдерде медицина жоғары деңгейде дамыған, тұрғындардың өмір сүру ұзақтығы 80-85 жасты құрайды. Біздің елде әлем тәжірбиесіне сүйене отырып енгізілмекші МӘМС жүйесі туралы халықты ақпараттандыру мақсатында Астана қаласы әкімдігінің «№ 1 қалалық емхана» ШЖҚ МКК Бас дәрігерінің медициналық қызмет көрсету сапасын бақылау жөніндегі орынбасары Аубакирова Нағима Садыққызы егжей-тегжейлі баяндап отыр. Қазақстан Республикасы Президентінің бастамасымен елімізде МӘМС жүйесін енгізу жұмыстары басталып кетті. Осы тұрғыда халыққа дұрыс ақпарат беру медицина қыз­ меткерлерінің тікелей міндеті деп білемін. Әлемдік тәжірибеде егер азамат жалдамалы жұмысшы болса, ол еңбекақысынан 1-8,2%, ал егер жеке кәсіпкер болса, онда көрсетілген табыстан 7-15,5% төлейді. Жұмыс берушілер өз жұмыскерлерінің денсаулығына алаңдайды, өйткені дені сау, өнімді еңбек ресурстары – кез келген кәсіпорынның табыс кепілі. Сондықтан да, МӘМС енгізілген елдерде жұмыс берушілер еңбекақы төлеу қорынан 3-15%-ға дейін жарна төлеп отырады екен. Қазақстанда МӘМС 2018 жылдың 1 қаңтарынан бастап енгізіледі және жасына, жынысына, әлеуметтік дәрежесіне, тұрған орнына, табысына қарамастан барлық азаматтарға бірдей қолжетімді медициналық және дәрі-дәрмектік көмек беру кепілдендірілген. Біздің елде де мемлекет барлық азаматтар үшін медициналық көмектің шағын базалық тегін пакетін ұсынып отыр. Қазақстанда мұны 17 млн-нан астам адам қолданатын болады. Оның құрамына аурулардың алдын алуға бағытталған қызметтер, жедел-жәрдем, шұғыл жағдайларда көрсетілетін медициналық көмек кіреді. Мемлекет тарапынан белгілі бір топтағы азаматтарға жеңілдіктер көрсетілген. Ол дегеніміз экономикалық белсенділігі жоқ тұрғындардың медициналық көмекке қолжетімділігін қамтамасыз ету үшін жарнаны мемлекет төлейді. Қазақстанда осы топқа жататын тұлғалар жалпы тұрғындар санының 50%-ын құрайды, яғни 10 млн-ға жуық адам. Олар кәмелет жасқа толмаған балалар, «Алтын алқа», «Күміс алқа» алқаларымен марапатталған және бұрын «Батыр ана» атағына ие болған, сондай-ақ І және ІІ дәрежелі «Ана даңқы» ордендерін иеленген көп балалы аналар, ҰОС ардагерлері мен мүгедектер, жұмыссыз ретінде тіркелген тұлғалар, интернат ұйымдарында тәрбиеленетін оқушылар, техникалық және кәсіби, ЖОО мен одан кейінгі білім беретін оқу орындарында резидентура бойынша оқып жатқан студенттер, жүкті әйелдер, жасы 3-ке толмаған балаларды тәрбиелеп отырған аналар, зейнеткерлер, сондай-ақ сот үкімі бойынша жазасын өтеп жатқандар мен уақытша ұстау және тергеу оқшаулағыштарында отырған тұлғалар. Ал әскери, арнайы мемлекеттік орган мен құқық қорғау саласының қызметкерлері жарна төлеуден босатылған, есесіне медициналық көмекті толықтай тегін алуға құқылары бар. Қазіргі таңда Қазақстан кәсіпорындарында 5,6 млн. адам жұмыс істейді және жұмыс берушілер МӘМС жарналарын төлеуге міндеттелген. Олар жұмыскерлеріне ай сайын 2017 жылы 1%, ал 2020 жылы 5% төлейтін болады. Мысалы, еңбекақы 50 мың теңге делік, сонда жұмыс беруші 2017 жылы әр айда 500 теңге төлеу керек, жұмыскер болса 2019 жылдан

бастап ай сайын тапқан табысынан 1% төлеуге міндетті. Ал өзін-өзі қамтитын жеке кәсіпкерлер 2017 жылдан бастап ай сайын төменгі жалақының (ТЖА) 2 мөлшерінен 5%-ын (2445 теңге) қорға аударып отырса, 2018 жылдан бастап жұмыс істемейтін және жоғарыда көрсетілген топқа жатпайтын азаматтар 1 төменгі жалақыдан (ТЖА) 5%-ын (1414 теңге) қорға аударып отыруға тисті. Сондай-ақ, азамат жұмыссыз болған жағдайда жұмыспен қамту орталығында тіркелуі қажет. Бұл жағдайда жарнаны мемлекет төлейтін болады, ал «МӘМС туралы» заңға сәйкес жарна төлеуден босатылмаған және жұмыссыз ретінде тіркелмеген адам жылдық құны 16000 тенгеге бағаланып отырған сақтандыру полисін өзі сатып алады. Бұл төлемдер қаржыны мақсатты пайдаланып, медициналық көмек түрлерін кеңейтіп, олардың сапасын жақсартуды қамтамасыз етеді. МӘМС аясында медициналық қызметтің екі түрі ұсынылады. Біріншісі – негізгі (базалық) пакетті Қазақстанның барлық азаматтары (МӘМС қатысушы болмаса да) пайдалана алады. Яғни, жедел жәрдем және санитарлық авиация қызметтері, әлеуметтік маңызы бар ауруға шалдыққандарға, шұғыл жағдайларда көрсетілетін медициналық көмек, профилактикалық екпелер. Екіншісі – тек МӘМС қатысушыларына арналған. Оның құрамына: жоспарлы түрде ауруханада емдеу, күндізгі стационарда емдеу, жоғары технологиялы медициналық амбулаторлық-емханалық және стационардың орнын басатын көмек көрсету мен халықты дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету қызметтері қолға алынбақ. Кез келген ҚР азаматы мемлекеттік немесе жеке емханада медициналық көмек алуға құқылы. МӘМС жүйесі аясында дәрігердің қабылдауынан бастап, тексерілу және ота жасату қызметінің шығындарын қор төлейді. Аталған жүйе негізінде әрбір емхана жоғары білікті көмек көрсетуге мүдделі болады. Себебі енді ауруханалар мен емханалар қордан сапалы көрсеткен көмегі үшін басқа медициналық мекемелермен бәсекеге түсе алады, ол дегеніміз – нақты диагностика, жақсы ем, заманауи реабилитация, тәжірибелі медбике күтімі. Егер де емделуші сапасыз еңбегі үшін медициналық қызметкерлер тарапына шағым түсірсе, аталмыш қор емханалардың жұмысын тексеріп, қызмет көрсету сапасын бақылап отырумен қатар, шара қолданады. ҚР әр азаматы денсаулығы туралы толық ақпаратты Денсаулық сақтау басқармасының жаңа электронды жүйесі аясындағы жеке кабинетінен білетін болады. Онда сол азаматтың қаралған емхананың, тапсырған талдауларының, олардың қорытындылары, дәрігерлердің тағайындаулары мен ұсыныстары туралы барлық ақпаратты көре алады. Назар Тұралинов, Астана қаласы әкімдігінің «№1 қалалық емхана» ШЖҚ МКК Бас дәрігері

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі жүйесіндегі аудит қорытындылары Астана қаласы бойынша Ішкі мемлекеттік аудит департаменті «Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Автокөліктік қызмет көрсету мекемесі» РММ-не бюджет қаражатын және мемлекет активтерін пайдалану сәйкестігіне аудит жүргізген, онда жалпы сомасы 470 522,5 мың теңгеге қаржылық бұзушылықтар анықталды, оның ішінде қалпына келтірілуі тиіс 40 249,7 мың теңге және қайтарылуы тиіс 510,7 мың теңге, бухгалтерлік есепті жүргізу мен қаржылық есептілікті жасауда бұзушылықтар сомасы 1126,6 мың теңге және сатып алу қорытындыларына ықпалын тигізген, мемлекеттік сатып алу туралы заңнаманы бұзушылықтар сомасы 21 100,0 мың теңге. Бюджет қаражатын артық жоспарлау­ ға әкеп соқтырған, бюджет заңнамасын бұзушылықтар, еңбекақы төлеуде, жанар-жағармай материалдарын есептен

шығару кезінде бұзушылықтар анықталды. Бұдан басқа, кассалық тәртіпті және бухгалтерлік есепті жүргізуде бұзушылық фактілері анықталды. Мемлекеттік сатып алулар заңнама талаптарын бұзып өткізілді. Аудиторлық іс-шаралардың қорытындылары бойынша бухгалтерлік есепті жүргізуде және мемлекеттік сатып алу туралы заңнаманы дұрыс қолданбаудағы бұзушылықтар үшін әкімшілік айыппұлдар салынған болатын. Аудит барысында Қазақстан Республикасының заңнама талаптарын мүлтіксіз сақтау туралы ұсынымдар берілді. Аудит объектісіне бұзушылықтарды жою және бұзушылықтарға жол берген кінәлі тұлғаларды әкімшілік жауапкершілікке тарту туралы ұйғарым жіберілді. Астана қаласы бойынша Ішкі мемлекеттік аудит департаменті

12

ресмиет

№89 (3594) 29/07/2017 Сенбі

«Астана Ақшамы» www.astana-akshamy.kz

жОБА

«Астана қаласының мектепке дейінгі ұйымдарындағы 2017 жылға бір тәрбиеленушіге мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытуға мемлекеттік білім беру тапсырысын, жан басына шаққандағы қаржыландыруды және ата-ананың ақы төлеу көлемін бекіту туралы» Астана қаласы әкімдігінің 2017 жылғы 9 қаңтардағы № 107-1 қаулысына толықтырулар енгізу туралы «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мем­ лекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы Қазақстан Республи­ касы Заңының 37-бабына, «Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Рес­публикасы Заңы 6-бабы 3-тармағының 7-1) тармақшасына, «Қазақстан Рес­публикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016-2019 жылдарға ар­ налған мемлекеттік бағдарламасын бекіту тура­ лы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2016 жылғы 1 наурыздағы №205 Жарлығына, «Еңбек нарығының қажеттіліктерін ескере отырып, техни­ калық және кәсiптiк, орта бiлiмнен кейiнгi, жоғары және жоғары оқу орнынан кейiнгi бiлiмi бар ма­ мандарды даярлауға, сондай-ақ жоғары оқу орын­ дарының дайындық бөлімдеріне, мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытуға мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысын орналастыру қағидаларын бекіту ту­ ралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым

министрі­нің 2016 жылғы 29 қаңтардағы №122 бұй­ рығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемле­ кеттік тіркеу тізілімінде №13418 болып тіркелген) сәйкес Астана қаласының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ: 1. «Астана қаласының мектепке дейінгі ұйым­ дарындағы 2017 жылға бір тәрбиеленушіге мек­ тепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытуға мемлекеттік білім беру тапсырысын, жан басына шаққандағы қаржыландыруды және ата-ананың ақы төлеу көлемін бекіту туралы» Астана қаласы әкімдігінің 2017 жылғы 9 қаңтардағы №107-1 қаулысына (Нор­ мативтік-құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №1089 болып тіркелген, 2017 жылғы 14 қаңтардағы «Астана ақшамы», «Вечерняя Астана» газеттерінде жарияланған) мынадай толықтыру­ лар енгізілсін: жоғарыда көрсетілген қаулыға қосымша мына­ дай мазмұндағы реттік нөмірі 35-1 жолдармен то­ лықтырылсын:

35-1 Астана қаласы әкімдігінің «№ 93 «Айгөлек» балабақ­шасы» 240 мемелекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорыны

2. «Астана қаласы «Алматы» ауданы әкімінің аппараты» мемлекеттік мекемесі бекітілген қаржыландыру жоспарлары шегінде тәрбиелеу мен оқыту бойынша мектепке дейінгі ұйымның ағымдағы шығындарын өтеуді жүргізсін.

3. «Астана қаласының Білім басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысына осы қаулыны әділет органдарында мемлекеттік тіркегеннен кейін оның көшірмесін мерзімді баспа басылымдарында және «Әділет» ақпа­ раттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялау, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Әділет ми­ нистрлігінің «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына Қа­

26 877

3 жасқа дейін – 14 700; 3-6 жастан – 16 800

зақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін жазба және электрондық түрде жолдау және Астана қаласы әкімдігінің интернет-ре­ сурсында орналастыру жүктелсін.

4. Осы қаулының орындалуын бақылау Астана қаласы әкімінің орынбасары Е.Ә. Аманшаевқа жүктелсін.

5. Осы қаулы әділет органдарында мемлекет­ тік тіркелген күннен бастап күшіне енеді және алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа ен­ гізіледі. Астана қаласының әкімі

Ә. Исекешев

Астана қаласы мәслихатының шешімі

Астана қаласы

20.07.2017

№173/21-VI

«Астана қаласының әкімдігі жанындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы ic-қимыл жөнінде ведомствоаралық комиссия туралы» Астана қаласы мәслихатының 2017 жылғы 3 наурыз­ дағы № 109/16-VI шешіміне өзгерістер енгізу туралы Қазақстан Республикасының «Қазақстан Рес­ публикасындағы жергілікті мемлекеттік басқа­ ру және өзін-өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы, «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қи­ мыл туралы» 2015 жылғы 18 қарашадағы заңдары­ на сәйкес, сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдени­ етті қалыптастыру мақсатында, сондай-ақ қадр­ лық өзгерістерге байланысты Астана қаласының мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ: 1. «Астана қаласының әкімдігі жанындағы сыбай­ лас жемқорлыққа қарсы ic-қимыл жөнінде ведом­ ствоаралық комиссия туралы» Астана қаласы мәс­ лихатының 2017 жылғы 3 наурыздағы №109/16-VI шешіміне мынадай өзгерістер енгізілсін: Астана қаласының әкімдігі жанындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы ic-қимыл жөніндегі ведом­ ствоаралық комиссияның (бұдан әрі – Комиссия) құрамына: Жакенов Берік Оралұлы – «Астана қаласы әкімінің аппараты» мемлекеттік мекемесінің басшысы Таңабаев Мұса Тұрманұлы – «Астана қаласының Табиғи ресурстар мен табиғат пайдалануды реттеу басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Жанғозин Әнуар Қанатұлы – «Астана қаласының Білім басқармасы» мемлекеттік мекемесі басшы­ сының міндетін атқарушы Егемберді Ерғали Қуандықұлы – «Астана қала­ сының Экономика және бюджеттік жоспарлау

басқармасы» мемлекеттік мекемесі басшысының міндетін атқарушы Надыров Камалжан Талғатұлы – «Астана қала­ сының Денсаулық сақтау басқармасы» мемле­ кеттік мекемесі басшысының міндетін атқарушы енгізілсін; Бекбасов Куаныш Базарұлы - «Сымбайлас жем­ қорлыққа қарсы іс-қимыл ұлттық бюросының Астана қаласы бойынша департаменті» респу­ блиқалық мемлекеттік мекемесі басшысының міндетін атқарушы (келісім бойынша); «Жұмаев Әліби Арыстанғалиұлы – «Астана қа­ ласының Экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы» деген жол мынадай редакцияда жазылсын: «Жұмаев Әліби Арыстанғалиұлы – «Астана қаласының Қаржы басқармасы» мемлекеттік ме­ кемесінің басшысы». Комиссияның көрсетілген құрамынан Т.К. Ара­ шапов, И.К. Бәкіров, Р.М. Досаев,Қ.С. Сенғазыев, О.А. Бектенов шығарылсын. Астана қаласы мәслихаты сессиясының төрағасы

М. Тулеутаев

Астана қаласы мәслихаты хатшысының міндетін атқарушы С. Жүнісов

Астана қаласы мәслихатының шешімі

Астана қаласы

20.07.2017

№174/21-VI

Астана қаласында құқық бұзушылық профилактикасы жөніндегі ведомствоаралық комиссияның құрамы туралы Астана қаласы әкімінің ұсынысын қарап, «Қа­ зақстан Республикасындағы жергілікті мемле­ кеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» Қа­ зақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтар­ дағы Заңының 6-бабын басшылыққа ала отыра, Астана қаласының мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ: 1. Қоса берілген Астана қаласында құқық бұзушылық профилактикасы жөніндегі ведом­ ствоаралық комиссияның құрамы қосымшаға сәй­ кес бекітілсін.

2. Астана қаласы мәслихатының 2015 жылғы 24 маусымдағы № 390/54-V «Астана қаласында құқық бұзушылық профилактикасы жөніндегі ведомствоаралық комиссияның құрамы туралы» жойылсын. Астана қаласы мәслихаты сессиясының төрағасы М. Тулеутаев Астана қаласы мәслихаты хатшысының міндетін атқарушы С. Жүнісов

Астана қаласы мәслихатының 2017 жылғы 20 шілдедегі №174/21-VI шешіміне қосымша

Астана қаласында құқық бұзушылық профилактикасы жөніндегі ведомствоаралық комиссияның құрамы Исекешев Әсет Өрентайұлы – Астана қала­ сының әкімі, төраға Лукин Андрей Иванович – Астана қаласы әкімінің орынбасары, төрағаның бірінші орын­ басары

Ормағамбетов Руслан Асылбекұлы – «Астана қаласы әкімінің аппараты» мемлекеттік меке­ месі жұмылдыру дайындығы және аумақтық қорғаныс жөніндегі бөлімнің басшысы, хатшы Сәрсембаев Әділбек Зейноллаұлы – Астана қаласы «Алматы» ауданының әкімі Бөлекпаев Ермағанбет Қабдолұлы – Астана қаласы «Есіл» ауданының әкімі Тұрлыбек Арман Алашұлы – Астана қаласы «Сарыарқа» ауданының әкімі Әбдікәрімов Әділет Садықұлы – «Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі Көлік­ тегі ішкі істер департаментінің Астана стан­ циясындағы ішкі істер желілік басқармасы» мемлекеттік мекемесі бастығының орынбасары (келісім бойынша) Данбаева Гүлнәр Аманжолқызы – Астана қаласы мәслихатының депутаты Дембаев Болат Бекназарұлы – Астана қала­ сының прокуроры (келісім бойынша) Жанғозин Әнуар Қанатұлы – «Астана қаласы­ ның Білім басқармасы» мемлекеттік мекемесі басшысының міндетін атқарушы Игенбердинов Бекмырза Қайыргелдіұлы – «Астана қаласының Жолаушылар көлігі басқар­ масы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Каналимов Ерлан Ермекұлы – «Астана қала­ сының Ішкі саясат басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Қауғабаева Рысгүл Боранбайқызы – «Астана қаласының Кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқар­ масы» мемлекеттік мекемесінің басшысы

Әубәкіров Амантай Акрамұлы – «Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Астана қаласының Ішкі істер департаменті» мемлекет­ тік мекемесінің бастығы, төрағаның орынбаса­ ры (келісім бойынша)

Құрмантайұлы Мақсат – «Қазақстан Респуб­ ликасының Ішкі істер министрлігі Көліктегі ішкі істер департаментінің Астана станциясындағы ішкі істер желілік басқармасы» мемлекеттік ме­ кемесінің бастығы (келісім бойынша) Мажағұлов Болат Бауыржанұлы – «Астана қаласының Мәдениет, мұрағаттар және құжат­ тама басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Малыбаев Бақытжан Әсембекұлы – Астана қаласы Ішкі icтep департаменті Жергілікті по­ лиция қызметінің бастығы (келісім бойынша) Маржықпаев Берік Боромбайұлы – «Аста­ на қаласының Дене шынықтыру және спорт басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Надыров Камалжан Талғатұлы – «Астана қаласының Денсаулық сақтау басқармасы» мемлекеттік мекемесі басшысының міндетін атқарушы Оралов Асхат Раздықұлы – «Астана қаласы­ ның Жастар саясаты мәселелері басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Оспанов Ермек Сабырбекұлы – «Астана қа­ ласының Жұмыспен қамту, еңбек және әлеу­ меттік қорғау басқармасы» мемлекеттік меке­ месінің басшысы Рыспаев Нияз Қанатұлы – «Қазақстан Рес­ публикасы Ішкі істер министрлігі Қылмыстықатқару жүйесі комитетінің Астана қаласы бо­ йынша Қылмыстық-атқару жүйесі департа­ менті» республикалық мемлекеттік мекемесінің бастығы (келісім бойынша)

Астана қаласы мәслихатының шешімі

Астана қаласы

20.07.2017

№175/21-VI

Астана қаласында мемлекеттік органдардың нашақорлыққа және ecipткi бизнесіне қарсы ic-қимылға бағытталған қызметін үйлecтipy жөніндегі ведомствоаралық штабтың құрамы Астана қаласы әкімінің ұсынысын қарап, «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мем­ лекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы Заңының 6-бабын басшылыққа ала отыра, Астана қаласының мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ: 1. Қоса берілген Астана қаласында мемлекеттік органдардың нашақорлыққа және ecipткi бизнесіне қарсы ic-қимылға бағытталған қызметін үйлecтipy жөніндегі ведомствоаралық штабтың комиссия­ ның құрамы қосымшаға сәйкес бекітілсін.

2. Астана қаласы мәслихатының 2016 жылғы 26 мамырдағы № 14/7-VI «Астана қаласында мемле­ кеттік органдардың нашақорлыққа және ecipткi бизнесіне қарсы ic-қимылға бағытталған қызметін үйлecтipy жөніндегі ведомствоаралық штабтың комиссияның құрамы туралы» жойылсын. Астана қаласы мәслихаты сессиясының төрағасы М. Тулеутаев Астана қаласы мәслихаты хатшысының міндетін атқарушы С. Жүнісов

Астана қаласы мәслихатының 2017 жылғы 20 шілдедегі № 175/21-VI шешіміне қосымша

Астана қаласында мемлекеттік органдардың нашақорлыққа және ecipткi бизнесіне қарсы ic-қимылға бағытталған қызметін үйлecтipy жөніндегі ведомствоаралық штабтың құрамы Лукин – Андрей Иванович - Астана қаласы әкімінің орынбасары, төраға Әубәкіров Амантай Акрамұлы - «Қазақстан Республикасы Ішкі icтep министрлігі Астана қа­ ласының Ішкі icтep департаменті» мемлекеттік мекемесінің бастығы, төрағаның орынбасары (келісім бойынша) Ормағамбетов Руслан Асылбекұлы - «Астана қаласы әкімінің аппараты» мемлекеттік меке­ месі жұмылдыру дайындығы және аумақтық қорғаныс жөніндегі бөлімнің басшысы, хатшы Сәрсембаев Әділбек Зейноллаұлы - Астана қаласы «Алматы» ауданының әкімі Бөлекпаев Ермағамбет Қабдолұлы - Астана қаласы «Есіл» ауданының әкімі Тұрлыбек Арман Алашұлы - Астана қаласы «Сарыарқа» ауданының әкімі Әбдірайымов Сәбит Бекмағамбетұлы - Астана қаласы әкімдігінің «ЖҚТБ алдын алу және оған қарсы күрес орталығы» мемлекеттік коммунал­ дық қазыналық кәсіпорнының бас дәрігері Ахметов Жасұлан Рамазанұлы - «Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Мемлекеттік кірістер комитетінің Астана қаласы бойынша Мемлекеттік кірістер департаменті» мемлекеттік мекемесінің басшысы (келісім бойынша) Баркитов Айбек Нұрболатұлы - «Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасы Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің Астана қаласы бойынша Құқықтық статистика және арнайы есепке алу -жөніндегі басқармасы» мемлекеттік мекемесінің прокуро­ ры (келісім бойынша) Дембаев Болат Бекназарұлы Астана қаласы­ ның прокуроры (келісім бойынша) Егемберді Ерғали Куандықұлы - «Астана қала­ сының Экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасы» мемлекеттік мекемесі басшысының міндетін атқарушы Жанғозин Әнуар Қанатұлы - «Астана қаласы­ ның Білім басқармасы» мемлекеттік мекемесі басшысының міндетін атқарушы Жүсіпбеков Сабыр Төлепбергенұлы - «Қазақ­ стан Республикасы Ішкі icтep министрлiгi Астана қаласының Ішкі icтep департаменті» мемлекеттік мекемесі Әкімшілік полиция басқармасының бастығы (келісім бойынша) Игенбердинов Бекмырза Қайыргелдіұлы«Астана қаласының Жолаушылар көлігі басқар­ масы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Ильиных Сергей Сергеевич - «Қазақстан Рес­ публикасы Ішкі icтep министрлiгi Астана қала­ сының Ішкі icтep департаменті» мемлекеттік мекемесі Ecipткi бизнесіне қарсы күрес басқар­ масының ведомствоаралық үйлестіру және ал­ дын-алу бөлімінің бастығы (келісім бойынша)

Қадыров Берікжан Қадырұлы - «Қазақстан Республикасының Ішкі icтep министрлігі Көлік­ тегі ішкі істер департаменті» мемлекеттік меке­ месі Есірткі бизнесіне қарсы күрес басқармасы­ ның бастығы (келісім бойынша) Каналимов Ерлан Ермекұлы - «Астана қала­ сының Ішкі саясат басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Ким Алмаз Феликсович - Астана қаласы мәс­ лихатының депутаты Комарова Ольга Николаевна - Астана қаласы әкімдігінің шаруашылық жүргізу құқығындағы «Наркология және психотерапия орталығы» мемлекеттік коммуналдық кәсіпорнының бас дәрігері Қуатбеков Әлихан Жұмаханұлы - «Астана қа­ ласының Тұрғын үй инспекциясы басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Кұрманбаева Ақмарал Рахымтайқызы - «Сала­ уатты өмip салтын қалыптастыру орталығы» жа­ уапкершілігі шектеулі серіктестігінің директоры Мажағұлов Болат Бауыржанұлы - «Астана қа­ ласының Мәдениет, мұрағаттар және құжаттама басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Малыбаев Бақытжан Әсембекұлы - Астана қаласы Ішкі істер департаменті Жергілікті по­ лиция қызметінің бастығы (келісім бойынша) Маржықпаев Берік Боромбайұлы - «Астана қаласының Дене шынықтыру және спорт басқар­ масы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Надыров Камалжан Талғатұлы - «Астана қа­ ласының Денсаулық сақтау басқармасы» мемле­ кеттік мекемесі басшысының міндетін атқарушы Оралов Асхат Раздықұлы - «Астана қаласы­ ның Жастар саясаты мәселелері басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Оспанов Ермек Сабырбекұлы - «Астана қала­ сының Жұмыспен қамту, еңбек және әлеуметтік қорғау басқармасы» мемлекеттік мекемесінің­ басшысы Рыспаев Нияз Қанатұлы - «Қазақстан Ре­ спубликасының Ішкі icтep министрлiгi Қыл­ мыстық-атқару жүйесі комитетінің Астана қаласы бойынша Қылмыстық-атқару жүйесі департаменті» мемлекеттік мекемесінің бастығы (келісім бойынша) Рыль Ольга Владимировна - «Право» қоғамдық қорының төрайымы (келісім бойынша) Сейілханов Талғат Айтпекұлы – «Қазақстан Республикасы Ішкі icтep министрлiгi Астана қа­ ласының Ішкі icтep департаменті» мемлекеттік мекемесі Ecipткi бизнесіне қарсы күрес басқар­ масының бастығы (келісім бойынша) Төлеуов Асхат Қалмағамбетұлы - «Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Астана қаласы бойынша департаменті» мемле­ кеттік мекемесінің бастығы (келісім бойынша)

ресмиет

№89 (3594) 29/07/2017 Сенбі

«Астана Ақшамы» www.astana-akshamy.kz

Астана қаласы мәслихатының 2017 жылғы 20 шілдедегі №178/21-VI шешіміне 2-қосымша

Астана қаласы мәслихатының шешімі

Астана қаласы

20.07.2017

Астана қаласы мәслихатының кейібір шешімдерін жою туралы

№176/21-VI

Астана қаласында қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуге қатысатын азаматтарды көтермелеу жөніндегі комиссияны құру туралы Астана қаласы әкімінің ұсынысын қарап, «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы Заңының 6-бабын басшылыққа ала отыра, Астана қаласының мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ: 1. Қоса берілген Астана қаласында қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуге қатысатын азаматтарды көтермелеу жөніндегі комиссияның құрамы қосымшаға сәйкес бекітілсін.

2. Астана қаласы мәслихатының 2014 жылғы 27 маусымдағы № 260/36-V «Астана қаласында қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуге қатысатын азаматтарды көтермелеу жөніндегі комиссияның құрамы туралы» жойылсын. Астана қаласы мәслихаты сессиясының төрағасы

М. Тулеутаев

Астана қаласы мәслихаты хатшысынің міндетін атқарушысы С. Жүнісов

Астана қаласы мәслихатының 2017 жылғы 20 шілдедегі №176/21-VI шешіміне қосымша

Астана қаласында қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуге қатысатын азаматтарды көтермелеу жөніндегі комиссияның құрамы Лукин Андрей Иванович – Астана қаласы әкімінің орынбасары, төраға Әубәкіров Амантай Акрамұлы – Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Астана қаласының Ішкі істер департаменті» мемлекеттік мекемесінің бастығы, төрағаның орынбасары (келісім бойынша) Ормағамбетов Руслан Асылбекұлы – Астана қаласы әкімінің аппараты» мемлекеттік мекемесі жұмылдыру дайындығы және аумақтық қорғаныс жөніндегі бөлімнің басшысы, хатшы Сәрсембаев Әділбек Зейноллаұлы – Астана қаласы «Алматы» ауданының әкімі Бөлекпаев Ермағанбет Қабдолұлы – Астана қаласы «Есіл» ауданының әкімі Тұрлыбек АрманАлашұлы – Астана қаласы «Сарыарқа» ауданының әкімі Әбутәліпов Серік Махреддинұлы – Астана қаласы Ішкі істер басқармасы «Есіл» ауда-

ны Жергілікті полиция қызметінің бастығы (келісім бойынша) Данбаева Гүлнәр Аманжолқызы – Астана қаласы мәслихатының депутаты Егемберді Ерғали Қуандықұлы – «Астана қаласының Экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасы» мемлекеттік мекемесі басшысының міндетін атқарушы Жұмаев Әліби Арыстанғалиұлы – «Астана қаласының Қаржы басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Жаппаров Алмас Саттарұлы – Астана қаласы Ішкі істер басқармасы «Алматы» ауданы Жергілікті полиция қызметінің бастығы (келісім бойынша) Садықов Азамат Сапархановұлы – Астана қаласы Ішкі істер басқармасы «Сарыарқа» ауданы Жергілікті полиция қызметінің бастығы (келісім бойынша)

Астана қаласы мәслихатының шешімі

Астана қаласы

20.07.2017

№177/21-VI

«Адамдарды заңсыз әкетуге, әкелуге және сатуға қарсы күрес мәселелерi жөнiндегi ведомствоаралық комиссияның құрамы туралы» Астана қаласы мәслихатының 2016 жылғы қантардағы № 466/64-V шешімін жою туралы Қазақстан Республикасының «Қазақстан Рес­ публикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы, «Құқықтық актілер туралы» 2016 жылғы 6 сәуірдегі заңдарына сәйкес Астана қаласының мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ: «Адамдарды заңсыз әкетуге, әкелуге және сатуға қарсы күрес мәселелерi жөнiндегi ведом-

ствоаралық комиссияның құрамы туралы» Астана қаласы мәслихатының 2016 жылғы қаңтардағы №466/64-V шешімі жойылсын. Астана қаласы мәслихаты сессиясының төрағасы

Астана қаласы

№178/21-VI

Астана қаласының жоғарғы оқу орындарында күндізгі оқу ақысын төлеу үшiн азаматтардың жекелеген санаттарына әлеуметтік көмек тағайындау жөніндегі комиссияның құрамы туралы наттарына әлеуметтік көмек тағайындау жөніндегі комиссияның құрамы бекітілсін.

2. Қоса берілген 2- қосымшаға сәйкес Астана қаласы мәслихатының кейбір шешімдері жойылсын. Астана қаласы мәслихаты сессиясының төрағасы

Астана қаласы мәслихатының 2017 жылғы 20 шілдедегі №178/21-VI шешіміне 1-қосымша

Астана қаласының жоғарғы оқу орындарында күндізгі оқу ақысын төлеу үшiн азаматтардың жекелеген санаттарына әлеуметтік көмек тағайындау жөніндегі комиссияның құрамы Лукин Андрей Иванович – Астана қаласы әкімінің орынбасары, төраға Нұрғожина Сәуле Ордабайқызы – «Астана қаласының Жұмыспен қамту, еңбек және әлеуметтік қорғау басқармасы» мемлекеттік мекемесі басшысының орынбасары, төрағаның орынбасары Станбаева Салтанат Дүйсенқызы – «Астана қаласының Жұмыспен қамту, еңбек және әлеуметтік қорғау басқармасы» мемлекеттік мекемесі «Сарыарқа» ауданының әлеуметтік жәрдемақыларды тағайындау бөлімінің басшысы, хатшы Байтемірова Ақмарал Әбілқайырқызы – Астана қаласы әкімінің кеңесшісі Егемберді Ерғали Қуандықұлы – «Астана қаласының Экономика және бюджеттік жоспар-

Астана қаласы

лау басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Жанғозин Әнуар Қанатұлы – «Астана қаласының Білім басқармасы» мемлекеттік мекемесі басшысының міндетін атқарушы Жасанова Қамқа Мәдиқызы – «Астана Мүгедек балалар қоғамы» қоғамдық бірлестігінің төрайымы (келісім бойынша) Жұмаев Әліби Арыстанғалиұлы – «Астана қаласының Қаржы басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Оралов Асxат Раздықұлы – «Астана қаласының Жастар саясаты мәселелері басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Умербаева Рамзия Фаатовна – Астана қаласы мәслихатының депутаты

20.07.2017

№179/21-VI

Астана қаласы әкімдігінің жанындағы кәсіпкерлік мәселелері жөніндегі сараптамалық кеңестің құрамы туралы Астана қаласы әкімінің ұсынысын қарап, «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы Заңының 6-бабын басшылыққа ала отыра, Астана қаласының мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ: 1. Қоса берілген Астана қаласы әкімдігінің жанындағы кәсіпкерлік мәселелері жөніндегі сараптамалық кеңестің құрамы қосымшаға сәйкес бекітілсін.

2. Астана қаласы мәслихатының 2016 жылғы 23 қыркүйектегі № 52/9-VI «Астана қаласы әкімдігінің жанындағы кәсіпкерлік мәселелері жөнін-

дегі сараптамалық кеңестің құрамы туралы» және Астана қаласы мәслихатының 2017 жылғы 26 сәуірдегі № 131/17-VI «Астана қаласы мәслихатының 2016 жылғы 23 қыркүйектегі № 52/9-VI «Астана қаласы әкімдігінің жанындағы кәсіпкерлік мәселелері жөніндегі сараптамалық кеңестің құрамы туралы» шешіміне өзгерістер енгізу туралы» жойылсын. Астана қаласы мәслихаты сессиясының төрағасы

М. Тулеутаев

Астана қаласы мәслихаты хатшысының міндетін атқарушы С. Жүнісов

Астана қаласы мәслихатының 2017 жылғы 20 шілдедегі №179/21-VI шешіміне қосымша

Астана қаласы әкімдігінің жанындағы Кәсіпкерлік мәселелері жөніндегі сараптамалық кеңестің құрамы Бектұрова Малика Ерланқызы – Астана қаласы әкімінің орынбасары, төрайым Қауғабаева Рысгүл Боранбайқызы – «Астана қаласының Кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы, төрайымның орынбасары Әшімов Нұржан Маратұлы – «Астана қаласының Кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасы» мемлекеттік мекемесі кәсіпкерлікті дамыту бөлімі басшысы, хатшы Аюпов Аман Біләлұлы – Астана қаласы мәслихатының депутаты Қарабаева Рысты Қалиқызы – «Елордалық туризм қауымдастығы (Астана, Қазақстан)» қауымдастық нысанындағы заңды тұлғалар бірлестігінің төрайымы (келісім бойынша) Құлтұрсынов Жақсылық Жорабекұлы –

М. Тулеутаев

Астана қаласы мәслихаты хатшысының міндетін атқарушы С. Жүнісов

«Астана қаласының жоғарғы оқу орындарында оқу ақысын төлеу үшiн жалпы бiлiм беретiн мектептер түлектерiне әлеуметтiк төлемдерді тағайындау жөніндегі қалалық комиссияның құрамы туралы» Астана қаласы мәслихатының 2009 жылғы 29 қаңтардағы № 188/30-IV шешіміне өзгерістер енгізу туралы».

6. Астана қаласы мәслихатының 2015 жылғы 22 мамырдағы № 370/52-V «Астана қаласының жоғарғы оқу орындарында оқу ақысын төлеу үшiн жалпы бiлiм беретiн мектептер түлектерiне әлеуметтiк төлемдерді тағайындау жөніндегі қалалық комиссияның құрамы туралы» Астана қаласы мәслихатының 2009 жылғы 29 қаңтардағы № 188/30-IV шешіміне өзгерістер енгізу туралы».

7. Астана қаласы мәслихатының 2016 жылғы 23 ақпандағы № 469/64-V «Астана қаласының жоғарғы оқу орындарында оқу ақысын төлеу үшiн жалпы бiлiм беретiн мектептер түлектерiне әлеуметтiк төлемдерді тағайындау жөніндегі қалалық комиссияның құрамы туралы» Астана қаласы мәслихатының 2009 жылғы 29 қаңтардағы № 188/30-IV шешіміне өзгерістер енгізу туралы».

8. Астана қаласы мәслихатының 2016 жылғы 9 қарашадағы № 74/11-V «Астана қаласының жоғарғы оқу орындарында оқу ақысын төлеу үшiн жалпы бiлiм беретiн мектептер түлектерiне әлеуметтiк төлемдерді тағайындау жөніндегі қалалық комиссияның құрамы туралы» Астана қаласы мәслихатының 2009 жылғы 29 қаңтардағы № 188/30-IV шешіміне өзгерістер енгізу туралы».

Астана қаласы мәслихатының шешімі

Астана қаласы мәслихаты хатшысының міндетін атқарушы С. Жүнісов

20.07.2017

Астана қаласы әкімінің ұсынысын қарап, «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін өзі басқару туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы Заңының 6-бабын басшылыққа ала отырып, Астана қаласының мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ: 1. Қоса берілген 1- қосымшаға сәйкес Астана қаласының жоғарғы оқу орындарында күндізгі оқу ақысын төлеу үшiн азаматтардың жекелеген са-

1. Астана қаласы мәслихатының 2009 жылғы 29 қаңтардағы № 188/30-IV «Астана қаласының жоғарғы оқу орындарында оқу ақысын төлеу үшiн жалпы бiлiм беретiн мектептер түлектерiне әлеуметтiк төлемдерді тағайындау жөніндегі қалалық комиссияның құрамы туралы» .

2. Астана қаласы мәслихатының 2010 жылғы 3 наурыздағы № 332/45-IV «Астана қаласының жоғарғы оқу орындарында оқу ақысын төлеу үшiн жалпы бiлiм беретiн мектептер түлектерiне әлеуметтiк төлемдерді тағайындау жөніндегі қалалық комиссияның құрамы туралы» Астана қаласы мәслихатының 2009 жылғы 29 қаңтардағы № 188/30-IV шешіміне өзгерістер енгізу туралы».

3. Астана қаласы мәслихатының 2010 жылғы 17 маусымдағы № 372/45-IV «Астана қаласының жоғарғы оқу орындарында оқу ақысын төлеу үшiн жалпы бiлiм беретiн мектептер түлектерiне әлеуметтiк төлемдерді тағайындау жөніндегі қалалық комиссияның құрамы туралы» Астана қаласы мәслихатының 2009 жылғы 29 қаңтардағы № 188/30-IV шешіміне өзгеріс енгізу туралы».

4. Астана қаласы мәслихатының 2010 жылғы 22 қыркүйектегі № 388/51-IV «Астана қаласының жоғарғы оқу орындарында оқу ақысын төлеу үшiн жалпы бiлiм беретiн мектептер түлектерiне әлеуметтiк төлемдерді тағайындау жөніндегі қалалық комиссияның құрамы туралы» Астана қаласы мәслихатының 2009 жылғы 29 қаңтардағы № 188/30-IV шешіміне өзгерістер енгізу туралы».

5. Астана қаласы мәслихатының 2013 жылғы 13 желтоқсандағы № 201/28-IV

М. Тулеутаев

Астана қаласы мәслихатының шешімі

13

«Астана қаласының Кәсіпкерлер қауымдастығы «Сарыарқа» заңды тұлғалар бірлестігінің бас директоры төрайымы (келісім бойынша) Мерва Надежда Михайловна – «Астана қаласының кәсіпкерлері құқығын қорғау жөніндегі қауымдастығы» заңды тұлғалар бірлестігінің директоры (келісім бойынша) Таласбаев Айдар Нысанбекұлы – «Астана қаласының Кәсіпкерлік палатасының құқықтық қолдау және қоғамдық мониторинг бөлімінің бірінші санаттағы сарапшысы (келісім бойынша) Ыбыраев Жангелді Хамитбекұлы – Астана қаласы әкімінің аппараты» мемлекеттік мекемесі мемлекеттік қызметтер көрсету сапасының сақталуын бақылау жөніндегі бөлімнің бас маманы

Астана қаласы мәслихатының шешімі

Астана қаласы

20.07.2017

№180/21-VI

Астана қаласы мәслихатының 2013 жылғы 28 наурыздағы №127/14-V «Тұрғын үй ғимараттарын және құрылыстарын апаттық деп тану мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияның құрамы туралы» Астана қаласы әкімінің ұсынысын қарап, «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы Заңының 6-бабын басшылыққа ала отыра, Астана қаласының мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ: Астана қаласы мәслихатының 2013 жылғы 28 наурыздағы №127/14-V «Тұрғын үй ғимараттарын және құрылыстарын апаттық деп тану мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияның құрамы туралы» шешіміне келесі өзгерістер енгізілсін: жоғарыда көрсетілген шешімнің қосымшасына: көрсетілген шешіммен бекітілген «Тұрғын үй ғимараттарын және құрылыстарын апаттық деп тану мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияның құрамына (одан әрі - Комиссия): Лукин Андрей Иванович - Астана қаласы әкімінің

орынбасары, Комиссия төрағасы Манжанова Ирина Рихардовна - Астана қаласы мәслихатының депутаты Шазадаев Руслан Адилович - «Қазақстан Респуб­ ликасы Ұлттық экономика министрлігі Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетінің Астана қаласының Тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаменті» республикалық мемлекеттік мекемесі басшысының орынбасары (келісім бойынша) енгізілсін. Комиссия құрамынан Қ.Қ.Айтмұхаметов, Ф.А.Пеев шығарылсын. Астана қаласы мәслихаты сессиясының төрағасы М. Тулеутаев Астана қаласы мәслихаты хатшысының міндетін атқарушы С. Жүнісов

14

РЕСМИЕТ

№89 (3594) 29/07/2017 Сенбі

«АСТАНА АҚШАМЫ» www.astana-akshamy.kz

АСТАНА ҚАЛАСЫ МӘСЛИХАТЫНЫҢ ШЕШІМІ Астана қаласы

20.07.2017

№183/21-VI

Астана қаласы мәслихатының 2012 жылғы 6 маусымдағы №36 /4-V «Астана қаласы әкімдігінің жанындағы пациенттердің құқықтарын қорғау жөніндегі қоғамдық кеңестін құрамы туралы» шешімін жою туралы Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы, «Құқықтық актілер туралы» 2016 жылғы 6 сәуірдегі заңдарына сәйкес Астана қаласының мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ: «Астана қаласы әкімдігінің жанындағы пациенттердің құқықтарын қорғау жөніндегі қоғамдық

кеңестін құрамы туралы» Астана қаласы мәслихатының 2012 жылғы 6 маусымдағы №36 /4-V шешімі жойылсын. Астана қаласы мәслихаты сессиясының төрағасы М. Тулеутаев Астана қаласы мәслихаты хатшысының міндетін атқарушы С. Жүнісов

ÎÐÒÀ Á²Ë²Ì ÁÅÐÓ ҰÉÛÌÄÀÐÛÍÄÀ ÎҚÈÒÛÍÄÀÐÄÛ ÒÀÌÀҚÒÀÍÓÌÅÍ ҰÉÛÌÄÀÑÒÛÐÓ ÆӨͲÍÄÅò ÏÐÎÁËÅÌÀËÛҚ ÑҰÐÀҚÒÀÐ 2017 жылғы 29 маусымда Астана қаласының ІМАД қызметкерлері Астана қаласының орта білім беру мемлекеттік мекемелерінің бірінші басшыларымен, тамақтануды ұйымдастыру бойынша көрсетілетін қызметтердің өнім берушілерімен Астана қаласының Білім басқармасының, Астана қаласының Коммуналдық мүлік және мемлекеттік сатып алулар басқармасының қызметкерлері қатысуымен «орта білім беру ұйымдарында оқитындарды тамақтанумен ұйымдастыру жөніндегі көрсетілетін қызметтер» атты көрсетілетін қызметтерді сатып алу бойынша конкурсты өткізген кезде проблемалық сұрақтарға қатысты кеңесті ұйымдастырған. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің м.а. 2015 жылғы 31 желтоқсандағы № 717 бұйрығымен бекітілген,

«Астана қаласының Білім басқармасы» ММ бос басшылық лауазымға конкурс жариялайды: Астана қаласы Білім басқармасының «№ 1 өнер мектебі» МКҚК директоры (мекенжайы: Астана қаласы, Алматы ауданы, Абай даңғылы, 74/1). Конкурс туралы нақты ақпаратты Астана қаласы Білім басқармасының www.bilim.astana.kz ресми сайтынан алуға болады.

«Астана қаласының Автомобиль жолдары басқармасы» ММ (бұдан әрі - Басқарма) қаланың көшелерін орташа жөндеу шеңберінде жөндеу жұмыстарын бастау жоспарланып отыр

ÀÓÄÈÒ ҚÎÐÛÒÛÍÄÛËÀÐÛ Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің ведомстволық бағынысты мекемесінде бюджет қаражаты мен мемлекет активтерін пайдалану мәселесі бойынша жүргізген аудитпен жалпы сомасы 24 162,4 мың теңгеге қаржылық бұзушылықтар және жалпы сомасы 11 374,5 мың теңгеге мемлекеттік сатып алу туралы заңнаманы бұзушылықтар анықталды, оның ішінде: сатып алу қорытындыларына ықпалын тигізген сомасы 1 927,9 мың теңгені және сатып алу қорытындыларына ықпалын тигізбеген сомасы 9 446,6 мың теңгені құрады. Сонымен, Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасының және мемлекеттік сатып алу туралы заңнаманың талаптарын сақтамау нәтижесінде, Мекеме бөлінген бюджет қаражатын арттырған, қорлардың жетіспеушілігіне жол берген, қызметкерлерге жалақының артық төлемін жүргізген. Мемлекеттік сатып алулар да мемлекеттік сатып алу туралы заңнаманың талаптарын бұза отыра өткізілген болатын.

Орта білім беру ұйымдарында білім алушыларды тамақтандыруды ұйымдастыру және мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында, жетім балалар мен ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларға білім беру ұйымдарында тәрбиеленуші және білім алушы балаларды тамақтандыруды қамтамасыз етуге байланысты тауарлар сатып алу қағидаларына сәйкес, негізгі сұрақтар көрсетілетін қызметтердің өнім берушісін таңдау критерийлері бойынша балдарды есептеуге қатысты болған, сондай-ақ қатысуға арналған өтінімдерден негізсіз бас тартуға, сонымен бірге конкурсты ұйымдастырушылардың артық талаптарды қоюына және т.б. қатысты сұрақтар да орын алған болатын. Астана қаласы бойынша Ішкі мемлекеттік аудит департаменті

1) Желтоқсан көшесінен Ш.Уәлиханов көшесіне дейінгі учаскедегі С.Сейфуллин көшесі шілде айының 27-нен бастап тамыз айының 20-на дейін жартылай жабылады; 2) Республика даңғылы мен А.Иманов көшесі қиылысы шілде айының 28-нен 29-на қараған түнде және шілде айының 29-нан 30-на қараған түнде толық жабылады; Осыған байланысты, көрсетілген учаскелерде автокөліктердің қозғалысы жабылатын болады. Басқарма елорда тұрғындары мен қонақтарынан кептеліс тудырмау үшін жол қозғалысы бағыттарын алдын ала жоспарлауды сұрайды.

Астана қаласы бойынша Ішкі мемлекеттік аудит департаменті

АСТАНА ҚАЛАСЫ МЕМЛЕКЕТ КЕПІЛДІК БЕРГЕН ЗАҢ КӨМЕГІН КӨРСЕТУ ЖҮЙЕСІНЕ ҚАТЫСАТЫН АДВОКАТТАРДЫҢ ТІЗІМІ №

Тегі

Аты

Әкесінің аты (егер бар болса)

Адвокаттық қызметпен айналысуға лицензияның нөмірі мен берілген күні

Адвокаттық қызметті ұйымдастыру нысаны

1.

Айткужинов

Ерлан

Тимиртаевич

17006741 18.04.2017

Есіл ауданының заң кеңсесі

2. Жармагамбетова Гульдана Аманкелдыевна 17000153 10.01.2017

Сарыарка ауданының заң кеңсесі

Мекенжайы

Байланыс ескертпе телефондары

Астана қ., Жәнібек 8701-883-37-71 Керей хандар көшесі, 11 үй Астана қ., Бөгенбай 8702-555-99-43 батыр көшесі, 54

15

ресмиет

№89 (3594) 29/07/2017 Сенбі

«Астана Ақшамы» www.astana-akshamy.kz

«Астана қаласының Автомобиль жолдары басқармасы» ММ (бұдан әрі - Басқарма) қаланың көшелерін орташа жөндеу шеңберінде жөндеу жұмыстарын бастау жоспарланып отыр 1) Өндіріс көшесінен К.Кемеңгерұлы көшесіне дейінгі учаскедегі Ақбидай көшесі шілде айының 26-нан бастап тамыз айының 2-не дейін жартылай жабылады; 2) Т. Кенжин көшесінен Алмалық көшесіне дейінгі учаскедегі Болашақ көшесі шілде айының 26-нан бастап тамыз айы­ ның 25-не дейін жартылай жабылады.

Болашақ көшесінде жол төсемін фрезерлеу жұмыстарына байланысты жол қозғалысын ұйымдастыру сызбасы

Осыған байланысты, көрсетілген учаскелерде автокөліктердің қозғалысы жабылатын болады. Басқарма, елорда тұрғындары мен қонақтарынан кептеліс тудырмау үшін жол қозғалысы бағыттарын алдын ала жоспарлауды сұрайды.

Орташа жөндеу кезінде асфальт-бетон қоспасы төселетін Ақбидай көшесінің Өндіріс тасжолынан Кемеңгерұлы көшесіне дейінгі бөлігінде жол қозғалысын ұйымдастыру сызбасы

Болашақ көшесінде жол төсемін фрезерлеу жұмыстарына байланысты жол қозғалысын ұйымдастыру сызбасы

Болашақ көшесінде жол төсеу жұмыстарына байланысты жол қозғалысын ұйымдастыру сызбасы

«Астана қаласының Автомобиль жолдары басқармасы» ММ (бұдан әрі - Басқарма) қаланың көшелерін орташа жөндеу шеңберінде Б.Бейсекбаев көшесі бойынша жол жабынын жөндеу жұмыстарын бастау жоспарланып отыр

Болашақ көшесінде жол төсеу жұмыстарына байланысты жол қозғалысын ұйымдастыру сызбасы

Осыған байланысты, келесі көрсетілген айының 1-не дейін жабылады; учаскелерде автокөліктердің қозғалысы 3) Кенесары көшесінен Абай даңғылына жабылатын болады. дейінгі учаскедегі Б. Бейсекбаев көшесі 1) Кенесары көшесінен Абай даңғылына тамыздың 1-нен бастап 3-не дейін жабыдейінгі учаскедегі Б. Бейсекбаев көшесі лады; шілденің 28-нен бастап 31-не дейін жаБасқарма, елорда тұрғындары мен былады; қонақтарынан кептеліс тудырмау үшін 2) А. Иманов көшесінен Кенесары көшежол қозғалысы бағыттарын алдын ала сіне дейінгі учаскедегі Б. Бейсекбаев көжоспарлауды сұрайды. шесі айының 31-нен бастап тамыз Схемашілде организации дорожного движения при среднем ремонте ул.Бейсекбаева на участке от пр.Кенесары до пр.Абая на укладку асфальтобетонной смеси.

пр.Абая

ул.Тархана

ул.Иманова

ул.Кенесары

Орташа жөндеу кезінде асфальт-бетон қоспасы төселетін Бейсекбаев көшесінің Кенесары даңғылынан Абай даңғылына дейінгі бөлігінде жол қозғалысын ұйымдастыру сызбасы

ул.Бейсекбаева

Схема организации дорожного движения при среднем ремонте ул.Бейсекбаева на участке от ул.Иманова до пр.Кенесары на укладку асфальтобетонной смеси.

ул.Бейсекбаева

пр.Абая

ул.Иманова

ул.Кенесары

Орташа жөндеу кезінде асфальт-бетон қоспасы төселетін Бейсекбаев көшесінің Иманов көшесінен Кенесары даңғылына дейінгі бөлігінде жол қозғалысын ұйымдастыру сызбасы ул.Тархана

Болашақ көшесінде жол төсеу жұмыстарына байланысты жол қозғалысын ұйымдастыру сызбасы

16

МӘДЕНИЕТ

№89 (3594) 29/07/2017 Сенбі

«АСТАНА АҚШАМЫ»

www.astana-akshamy.kz

ӘУЕНІ ӘСЕМ ӘУЛИЕАТА КӨРМЕ БАРЫСЫНДА ӘЛЕМНІҢ ӘР ТҮКПІРІНЕН КЕЛГЕН ҚОНАҚТАРҒА ЭНЕРГИЯ САЛАСЫНДАҒЫ ЖЕТІСТІКТЕРДІ ҒАНА ЖЕТКІЗІП ЖАТҚАН ЖОҚПЫЗ. ТАҒЫЛЫМЫ МОЛ ТАРИХЫМЫЗБЕН ТАНЫСТЫРЫП, САЛТ-ДӘСТҮРІМІЗДІ ДӘРІПТЕП ЖАТЫРМЫЗ. КҮНІ КЕШЕ ҚАСИЕТТІ ӘУЛИЕАТА ӨҢІРІНЕН АРНАЙЫ КЕЛГЕН КЕРУЕН – ОСЫНЫҢ ДӘЛЕЛІ. ЖАМБЫЛДЫҚТАР ЕКІ КҮННЕН БЕРІ ЕЛОРДА ТӨРІН ДУМАНҒА БӨЛЕП, ТАРИХЫ ТЕРЕҢ ТАРАЗДЫҢ АМАНАТЫН АСТАНАЛЫҚТАРҒА ЖЕТКІЗУДЕ.

Шара барысында журналистермен сұхбаттасқан облыс әкімі Кәрім Көкірекбаев: «Бұл көшпен бірге мәдениет саласындағы 500-ге жуық өнерпаздарымыз, жазушыларымыз, тарихшыларымыз, зерттеушілеріміз, археологтарымыз, ғалымдарымыз, зиялы қауым ЭКСПО көрмесін көруге келіп отыр. «Тараз – та-

туынша, Жамбыл облысында 114 МВт баламалы энергия қуаты бар. Оның 54 МВт-ы жел электр стансасы, 50 МВт-ы күн сәулесі, 10 МВт-ы су күшінен алынуда. Оны 2018 жылы бұл көрсеткішті 274 МВт-қа жеткізуді көздеуде. Жамбыл облысының Байзақ, Тұрар Рысқұлов аудандары өздерінің сәлемін бөлек ала келіпті. Ел мерейін өсіретін көрменің құрметіне Тараз педагогикалық институты мен аудан өнерпазда-

рихымыздың темір қазығы» деп Елбасы айтқандай, 2014 жылы Қазақстан бойынша ЮНЕСКО-ға 8 жоба енгізілсе, соның 5 жобасы Жамбылдан. Осыған байланысты облыстың тарихи мұраларын алып келіп отырмыз. Астана қаласының әкімі Әсет Исекешевпен бірнеше рет кездесіп, облыс күндерін «Хан шатыр» маңында өткізсек деп жоспарлағанбыз. Бүгін жоспарымыз орындалып, қонақтарға үлкен тарту жасап отырмыз» деді. Аймақ басшысының ай-

ры бірігіп әзірлеген «Қыз ұзату» дәстүрін сахналап, қызға сырға салуға келген жігіттің жеңгелері мен құдалардың тартуын әуезді әнмен жеткізді. Ұлттық киім киген арулар, кимешектері күнмен шағылысқан әжелердің жарасымды әзілдері қойылымның ажарын аша түсті. Мұнан соң «Әулиеатадан ән шашу» атты концерт қойылып, Жастар театрында Арғынбай Бекбосынның «Домалақ енесі» сахналанды. Драмада негізінен Домалақ

Гүлжан РАХМАН

ененің бейнесі басымдықта болуы керек. Алайда Бәйдібек бабаның образы, тұлғалық болмысын қатар қойып отырған режиссер екеуінің де даналық келбетін бірдей көрсетіпті. Домалақ ене – Нүрилә анамыздың әулиелік қасиеті, парасатты бейнесі толық ашылған пьесадан белгілі режиссер Қуандық Қасымовтың ерекше қолтаңбасын аңғару қиын емес. Қарақшы Қара Хайдардың бар малды барымталап кетуі, бәйбішенің алты ұлының өз қателіктерінің кесірінен қаза табуы, қатал әмірші Әмір Темірдің әділ шешімі және бірбеткейлігі секілді детальдарды көрушіге сенімді, нанымды етіп ұсына білген. Қойылымның шарықтау шегіндегі Домалақ ененің парасаттылығына сүйене отырып, елді басқарған Бәйдібек бабаның бүгінгі ұрпақтарын тату етіп паш еткені ерекше шықты. Кәусардай таза, шынайы рухани азық отауының қасиетті қоймасынан дәм татқан көпшілік қолөнер шеберлерінің көрмесіне қарай ағылды. Этноауылда таға, пышақ жасап жатқан азаматтар, ағаштан түйін түйген шеберлер отырды. Қонақтарға биені қалай сауып, қымызды қалай сапыру керектігі жөнінде шеберлік сағаты өткізіліп, үлкендер жағы диірмен тарту, ши тоқу, құрақ көрпе, киіз, сырмақ басу өнерін көрсетіп берді. Бұл сапар ауылшаруашылық жәрмеңкесімен жалғасады. «Қазақстан» спорткешенінің аумағында әулиеаталықтар қала қонақтары мен тұрғындары үшін 245 тонна экологиялық таза, жоғары сапалы азық-түлігін ұсынатын болады.

Сұлтан СЕЙІТ

Ãàçåò ҚР Ақпарат және коммуникация ìèíèñòðëiãi Байланыс, ақпараттандыру және бұқаралық ақпарат құралдары саласындағы мемлекеттік бақылау комитетінде 11.01.2017 æ. òiðêåëiï, №16291-Ã êóәëiãi áåðiëãåí. Меншік иесі: «Elorda Aqparat» ЖШС

Директор — Қайсар ЖҰМАБАЙҰЛЫ Бас редактор — Еркін ҚЫДЫР Гàçåòте жарияланған материалдарды сілтемесіз көшіріп басуға болмайды. Газет сейсенбі, бейсенбі және сенбі күндері шығады.

Ðåäàêöèÿ қîëæàçáà èåëåðiíiң ïiêiðëåði ìåí êөçқàðàñûí áөëiñói øàðò åìåñ. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауап береді. Ãàçåò «Àñòàíà àқøàìû» ãàçåòi ðåäàêöèÿñûíûң êîìïüþòåðëiê îðòàëûғûíäà òåðiëiï, қàòòàëäû. Апталық таралымы — 15 000 Тапсырыс №89 Баспахана: Àñòàíà қàëàñû, Сілеті êөøåñi, 30. «Медиа-холдинг «ERNUR» ÆØÑ

Редакция мåêåíæàéû: 010000, Àñòàíà қàëàñû, Достық êөøåñi, 13. info@elorda.media Қàáûëäàó áөëìåñi: òåë./факс: +7 (7172) 703-212. Тілшілер бөлімі: 70-32-17. Жарнама: 70-33-06. akshamyreklama@gmail.com