Zuid Hollands Landschap november 2012 by Drukkerij Verloop

ZH W. L.

AGEN UR

L/NATU N

E LEUK S UITJE

4 | 2012

WW DA

Kooiker Klein Profijt met pensioen | Streekfonds Krimpenerwaard steunt lokale initiatieven | Waarom de Nationale Postcode Loterij helpt | Natuurbeheer is een passie

Social Media

Tweets uit de regio

www.zhl.nl/volg-ons

Jan de Jong (Hoofd Ontwikkeling & Advies) @Jande_Jong 226 broedpaar #grutto per 100 ha in de Voorofsche Polder #Waddinxveen Hebben we een record, @vogelnieuws ?

Niek Koppelaar (Assistent regiohoofd) @ZHLeilanden Yes, eindelijk weer eens koekalf op het Eiland van Brienenoord! Kudde-eigenaar #FREE trof moeder en kind vanmorgen aan. Ze maken het goed!

Diny Buisman (Administratief medewerker) @Veenweiden Aanleg poel vordert gestaag. Moet in het voorjaar gaan functioneren als voedingsbron voor weidevogels.

HEBT U EEN FACEBOOK PROFIEL? Steun de natuur en maak kans op een overnachting in een authentiek kooikershuisje. Een unieke ervaring! Vind ons leuk op www.zhl.nl/facebookactie

Op 5 december 2012 verloten wij dit arrangement.

colofon .ZHL.N W

KE LEU JES UIT

4 | 2012

RAGEN U

AT L/N U

Krimpenerwaard | Streekfonds Profijt met pensioen Postcode Loterij Kooiker Klein Waarom de Nationale initiatieven | steunt lokale eer is een passie helpt | Natuurbeh

UITGAVE is het kwartaaltijdschrift van Stichting Het Zuid-Hollands Landschap. Jaargang 41, 4/2012 CONTACT Nesserdijk 368 | 3063 NE Rotterdam | (010) 272 22 22 | zhl@zuidhollandslandschap.nl | www.zuidhollandslandschap.nl De minimale bijdrage is € 20,- per kalenderjaar, per gezin. Wilt u de stichting steunen zonder tijdschrift of mailing bel (010) 272 22 22. Wilt u bij verhuizing gebruik maken van de PostNL verhuisservice? Opzeggen kan telefonisch of schriftelijk, voor 1 oktober. Foto voorkant: Eppo Notenboom, Krimpenerwaard. Volgende nummer verschijnt eind februari

OPLAGE BESCHERMERADMINISTRATIE ANDERE GIFTEN REDACTIE REDACTIE KLANKBORD VORMGEVING EN DRUK ADVERTENTIEVERKOOP

54.000 ING Bank 307176 | IBAN NL94INGB0000307176 | BIC INGBNL2A ING Bank 66.29.75.367 | IBAN NL41INGB0662975367 | BIC INGBNL2A Eline Decker (eindredactie), Marie-Louise Govers (bladcoördinatie), Michiel Houtzagers (hoofdredactie) en Tim Remmel (social media). Constance Alderlieste, Ineke Evenblij-Lubsen, Annelies Gras, Ineke Journee, Idde Lammers, Evelien Masselink, Boudewijn Swart en Dorien Wiltjer. Drukkerij Verloop | www.verloop.nl | (078) 69 128 99 A2 | ron.degraaf@xs4all.nl | (023) 526 04 05 Het drukproces van dit blad voldoet aan de meest strenge eisen op het gebied van milieu en gezondheid. Dit tijdschrift wordt gedrukt op FSC-gecertificeerd papier. De folie voor de verpakking van Zuid-Hollands Landschap bestaat uit de grondstoffen polyethyleen c.q. polypropyleen. Tijdens de productie, verwerking, het gebruik en de afbraak, ontstaan geen milieuonvriendelijke afvalstoffen.

Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2012

Inhoudsopgave

4 Een kijkje achter de schermen met Arie Keijzer 6 StreekFonds Krimpenerwaard steunt lokale initiatieven 8 Beschermers steunen het Zuid-Hollands Landschap 9 Veldnieuws 10 Waarom de Nationale Postcode Loterij helpt

12 Dunea 14 Lijsterbes 15 Sponsornieuws 16 Scharperswijk: uitgebreid Extra Jungleroute: wandelen door Klein Profijt bij Rhoon

Voorwoord

De natuur heeft verschillende strategieën om te overleven. Beschikbare ruimte, voedsel, water en andere bronnen worden zo efficiënt mogelijk benut. Hierdoor ontstaan verschillende soorten met ieder een eigen specialisatie. Hoe meer van deze biodiversiteit hoe sterker de natuur is. Dat geldt ook voor ons! De huidige politiek kiest in het natuurbeleid voor gelijke monniken, gelijke kappen door voor iedereen dezelfde ‘spelregels’ te hanteren. Daarmee creëer je een aardig natuurspel. Op zich niets vreemd want concurrentie is in de natuur uitgevonden. De provincie Zuid-Holland wil in dat kader geen onderscheid meer maken tussen terreinbeherende organisaties, agrariërs en particulieren. Zij krijgen allemaal dezelfde spelregels. Voor onze stichting heeft dit tot gevolg dat een groot deel van onze subsidie vervalt.

Deze subsidie kregen wij voor specifieke taken zoals het onderhouden van banken en picknicktafels, het professioneel monitoren van planten en dieren, ecologisch advies, toezicht door de boswachters en handhaving van de regels zoals in kwetsbare Natura2000 gebieden. Deze taken worden overigens niet door andere partijen overgenomen. Wij respecteren de keuze van de provincie maar natuur en landschap en u als bezoeker zijn er volgens mij weinig mee gebaat. Waar ik mij vooral over verbaas, is dat organisaties als het Zuid-Hollands Landschap min of meer besmet lijken. De overheid lijkt de voorkeur te geven aan natuur- en landschapbeheer door particulieren, natuurcoöperaties en agrariërs. Afspraken uit het verleden lijken als sneeuw voor de zon te

Natuurbeheer is geen commerciële activiteit maar een passie.

Jan van Dam, Het Dok

Gelijke monniken…

verdwijnen. Het speekwoord ‘gelijke monniken gelijke kappen’ gaat dan helemaal niet op behalve als je selecteert op de kleur van de kappen. Natuurbeheer is geen commerciële activiteit maar een passie. Het is een vak net als dat van chirurg of notaris. Marktwerking leidt net als in de zorg, niet altijd tot het beste resultaat. Als je daarbij deskundige partijen op voorhand uitsluit, span je het paard letterlijk achter de wagen. Ik hoop dat de politiek dat inziet want beter ten halve gekeerd... Ir. M.R. Houtzagers directeur Michiel.Houtzagers@zhl.nl @Houtzagers

Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2012

CULTUREEL ERFGOED

Mooiste vak dat er is Kooiker Klein Profijt Arie Keijzer ‘met pensioen’ Na 36 jaar stopt Arie Keizer (82) als kooiker van de eendenkooi Klein Profijt in Rhoon. Hij laat de kooi niet helemaal los, maar blijft als vrijwilliger betrokken. Tijd voor een gesprek met de man die al die jaren voor de kooi zorgde.

Je kunt hem bijna een geboren kooiker noemen. Als kind al struinde hij stiekem door de eendenkooi

Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2012

van Klein Profijt en is daar eigenlijk nooit meer echt weggegaan. Want hoewel Arie Keijzer sinds 1 januari van dit jaar niet langer officieel de kooiker op de kooi is, gaat hij er nog elke week naar toe.

Vogels vangen is er niet meer bij: Keijzer helpt en begeleidt nu de vrijwilligers van het Zuid-Hollands Landschap die de kooi - die immers eigendom is van het Landschap - grotendeels onderhouden.

7 Nieuwe natuur Tussen het pad en de rivier lag tot 2005 een slibdepot. Na het afvoeren van het vervuilde rivierslib en het graven van geulen is nieuwe natuur ontstaan. Vanaf het bankje aan het einde van het pad kunt u het gebied goed overzien. In het slik zoeken lepelaars en steltlopers als kluut, scholekster en tureluur naar voedsel. Op de hogere delen groeit onder mee driekantige bies, een zeldzame grassoort met een driekantige stengel die vooral in zoetwatergetijdengebied voorkomt. Al even bijzonder is het goudknopje, een pionierplant die vanaf juli tot in oktober met goudgele bloemetjes is getooid. 8 Eendenkooi Achter het hek gaat een eendenkooi schuil. Hier werden eeuwenlang eenden gevangen. In de kooiplas woonden half-tamme eenden, die regelmatig door de kooiker werden gevoerd. Wilde soortgenoten werden door de kooiker met voer de vangpijpen in gelokt en vervolgens gevangen. De kooi wordt vanwege de cultuurhistorische waarde door het ZuidHollands Landschap in stand gehouden en is tijdens excursies te bezoeken.

Start

Vanaf Abel. Grand café restaurant (2 km): wandel naar het begin van de parkeerplaats en ga bij de fietswegwijzer rechtsaf richting Klein Profijt. Volg het fietspad ruim 1,5 km, dan bij begin golfterrein rechtsaf over halfverhard pad. Na 100 m is rechts de ingang van Klein Profijt.

Informatiebord bij de ingang van Klein Profijt. Vanaf de parkeerplaats aan de Schenkeldijk.

Op weg

Vanaf Brasserie Rhoonse Polder (1,5 km): wandel naar het begin van de parkeerplaats, ga de dijk op en bij de fietswegwijzer linksaf richting Klein Profijt. Volg het fietspad 1 km, dan schuin links richting Rhoon. Ga op de splitsing rechtsaf en even verder linksaf over het halfverharde pad. Na 100 m is rechts de ingang van Klein Profijt.

Op weg vervolg

4/2012 – tekst Harry Bunk

Met de fiets: volg vanuit Rhoon het fietspad langs de Oude Maas richting Barendrecht. Ga vlak voor het golfterrein rechts het halfverharde pad op (let op het bordje). Na 100 m is rechts de ingang van Klein Profijt. Brasserie Rhoonse Polder, Veerweg 2a, 3161 EX Rhoon, tel.(010) 501 79 28 www.rhoonsepolder.nl (dag. geopend). Abel. Grand café restaurant, Albrandswaardsedijk 196, 3172XB Rhoon. tel. (010) 501 15 00 www. abel-restaurant.nl (dag. geopend). Aan de lijn toegestaan. Bij springtij en na regen kan het pad modderig zijn. Kijk te voren op internet naar de getijdentabel. Om te bepalen hoe hoog het water in de Oud Maas bij Klein Profijt staat kiest u locatie Goidschalxoord. Kijk op www.zhl.nl voor excursies naar de eendenkooi van Klein Profijt.

Lengte 2,5 kilometer Markering Niet gemarkeerd. Volg de routebeschrijving in de tekst. Bereikbaarheid Met de auto: volg vanuit het centrum van Rhoon de Dorpsdijk richting de Rhoonse Grienden. Ga aan het einde schuin links de Essendijk op. Sla na 2 km rechtsaf de Schenkeldijk op (doodlopende weg). Parkeer aan het einde van de dijk bij de golfbaan. Wandel terug naar het fietspad en ga linksaf richting Rhoon. Ga op de splitsing rechtsaf en even verder linksaf over het halfverharde pad. Na 100 m is rechts de ingang van Klein Profijt.

Horeca Honden Laarzen Getij Tip

Stichting Het Zuid-Hollands Landschap Nesserdijk 368 3063 NE Rotterdam 010 272 22 22 zhl@zuidhollandslandschap.nl www. zuidhollandslandschap.nl

Wandelen door Klein Profijt bij Rhoon

Jungleroute

• wandelroute • 2,5 kilometer • niet gemarkeerd

WANDELroute

Abel

Rhoon

Grienden

Rhoonse

Klein

Start

horeca zie beschrijving

fietspad parkeren

wandelroute aanlooproute

Ma as

Golfterrein

Profijt

500 m

Langs de oever van de Oude Maas ligt een vergeten stukje griend. Nadat de griendwerkers verdwenen waren, kon de natuur tientallen jaren lang haar gang gaan. Zo ontstond een wilgenjungle, waar het rivierwater twee keer per etmaal binnenstroomt.

Welkom in KLEIN PROFIJT

S chenkeldijk

2 Spindotter Links van het pad ligt een vletsloot. De naam komt van de wandelroute vlet, een platbodem waarmee aanlooproute griendwerkers het hakhout fietspad afvoerden. Met vloed stroomt parkeren het zoete rivierwater via deze horeca sloten de wilgenjungle binnen. Als 1 zie beschrijving Rhoonse met eb het water weer zakt, blijft Polder een laagje grijs slib achter op de bomen en de planten. 0De spindotter, kaartondergrond die in het vroege voorjaar de oevers © OpenStreetMap geel kleurt, is daar helemaal op ingesteld. Deze zeldzame plant is niet afhankelijk van bestuiving, maar plant zich voort door extra wortels te vormen op de stengels. Als de plant na de zomer afsterft, drijven deze ‘stekjes’ met de stroming mee naar een nieuwe vestigingsplek.

Ga voor de volgende brug rechtsaf. Volg aan het einde van het pad de bocht naar links.

1 Laning Na de toegangsbrug wandelt u over een pad met aan weerszijden knotwilgen, in griendjargon een laning genoemd. Vanaf begin 19e eeuw zag heel Klein Profijt er zo strak uit. De wilgen stonden in lange rijen, met daartussen greppels en kaden om het rivierwater te reguleren. Eens in de drie tot vier jaar werden de bomen door griendwerkers geknot en het hakhout verkocht. Na de Tweede Wereldoorlog waren de grienden niet meer rendabel en vanaf midden jaren zestig heeft de natuur het voor het zeggen. Alleen de bomen direct langs het pad worden nu nog geknot door het Zuid-Hollands Landschap. De oudste knotwilgen zitten door rotting vol scheuren en gaten. Op de bomen groeit mos en eikvaren en in de holtes nestelen matkop, wilde eend en zelfs een enkele bosuil.

3 Lianen Klein Profijt oogt met zijn doorgeschoten bomen en woekerende struiken als een tropische jungle. Het gebied heeft zelfs zijn

Ga op de splitsing rechtsaf.

Routebeschrijving

500 m

5 Zalm in de rivier Ooit zat de Oude Maas vol zalm, maar begin vorige eeuw waren de hoogtijdagen voorbij. Een zalmvisser die hier een net tussen beide oevers spande, ving zo weinig zalm dat hij slechts een ‘klein profijt’ verdiende. Dat verklaart de naam van dit gebied. Het goede nieuws is dat er tegenwoordig weer sporadisch zalmen worden gesignaleerd in de Maas, de Rijn en de Waal. De zalm is een trekvis die wordt geboren aan de bovenloop van een rivier, dan naar zee trekt en vervolgens dezelfde rivier weer op zwemt om te kunnen paaien. Door allerlei maatregelen krijgen uitgezette jonge zalmpjes nu weer de kans om de route helemaal af te leggen.

4 Zomerklokje Rechts van de brug, een beetje verstopt achter de sloot en de bomen, ligt een groot rietveld. In het voorste deel wordt het riet elke winter gemaaid. Hier bloeien van april tot half mei enkele tienduizenden exemplaren van het zomerklokje. Het is een zeldzame plant die lijkt op het sneeuwklokje, maar dan in een groter formaat: de stengels kunnen tot 60 cm hoog worden. Verderop wordt het riet minder vaak gemaaid. Dat is belangrijk voor rietvogels als kleine karekiet, rietgors en rietzanger, die in oud riet hun nest maken.

6 Waterjuffer De sloot onder de brug zit vol waterplanten en stroomt nauwelijks. Dat zijn ideale omstandigheden voor de waterjuffer, die zijn jeugd als larve doorbrengt in het water. De waterjuffer is een slankere verwant van de echte libel. Kenmerkend is dat hij bij het rusten zijn vleugels op zijn rug samenvouwt, terwijl een echte libel zijn vleugels altijd gespreid houdt. Let ook op de enorme bladeren van het groot hoefblad langs de oevers. In de zomer, als de bloemen zijn uitgebloeid, kunnen de bladeren tot 50 cm groot worden.

Ga na de brug rechtsaf.

Ga aan het einde van het pad linksaf de brug over.

eigen lianen. Bitterzoet, haagwinde en hop slingeren zich uitbundig om de bomen en struiken. Vlak langs het pad zijn de bladeren van de hop goed te herkennen: groot als een hand, maar dan met drie vingers. In het najaar hangen er hopbellen tussen de bladeren. Ze bevatten bitterstoffen waarmee van oudsher bier wordt gekruid.

Weelderig

Het is een heldere zomerdag als we door eendenkooi Klein Profijt in Rhoon lopen. De natuur toont zich in al haar weelderigheid. Dagkoekoeksbloem, harig wilgenroosje en springbalsemien bloeien ‘tegen de klippen op’ en de wilgen groeien tot in de hemel. Matkop, winterkoning en roodborst brabbelen wat in het gebladerte en hoog in het blauw schroeft een buizerd. De kooiker in ruste was dan ook de hemel te rijk toen hij 36 jaar geleden de kooi van de toenmalige kooiker kon pachten. Niet zozeer als broodwinning, maar vooral uit liefhebberij. Keijzer had een aannemers-timmerbedrijf.

Eeuwenoud

De vangsten minimaliseerden en dat is opvallend gezien de historie. De eendenkooi wordt al in 1683 genoemd. In dat jaar werd de familie Bentinck Heer van Rhoon en Pendrecht en daarmee eigenaar van de kooi die tot het bezit Rhoon behoorde. De eendenvanginstallatie was begerenswaardig en is dit door de eeuwen heen gebleven. Wandelend rondom de kooiplas en af en toe even om de schermen glurend, valt niet alleen de bijna overdadige ‘groenheid’ op, maar óók de bewerkelijkheid van het cultuurhistorisch kleinood. Rondom de kooiplas staat 1400 meter rietscherm dat elke 12 tot 14 jaar moet worden vervangen en 1100 meter beschoeiing. Bovendien behoort tot de kooi drie hectares hakgriend. Nu Keijzer niet langer ‘kooit’, krijgt het Zuid-Hollands Landschap dat sinds halverwege de jaren tachtig de kooi in beheer heeft, hulp van vrijwilligers.

Diny Buisman

De kooiker vertelt: “Als kind woonde ik in Oud-Beijerland. Met twee vriendjes scharrelden we genoeg geld bij elkaar om het pontje te nemen naar de overkant om in de kooi eieren te gaan rapen. Moest je wel uitkijken natuurlijk want als de kooiker ons zou betrappen zou hij woest worden.”

Smient Vandaag zijn Paul Du Mez (60) en Jaap Gouw (58) bezig. Hoewel het behoorlijk warm is, maaien, zagen en verslepen ze energiek. Hun enthousiasme blijkt té aanstekelijk voor Keijzer. Hij rolt de mouwen op. “Tja, die verknochtheid raak je niet meer kwijt…“ Monica Wesseling

De kooi - voor zover bekend de enige nog intacte buitendijkse eendenkooi in getijdengebied - was toen nog rijk aan eenden en in de goede jaren ving hij samen met zijn hond honderden wilde eenden, pijlstaarten en soepeenden. “Ik was er zes dagen in de week. Een eendenkooi levert veel werk: het onderhoud, het voeren van de tamme eenden, het africhten van het hondje en natuurlijk het vangen zelf. Veel werk, maar prachtig. Het alleen zijn in de stille kooi, die schitterende natuur en natuurlijk de spanning van het vangen.” Die spanning is nog steeds voelbaar. Want als we bij het rietscherm nabij de kooiplas zijn aangeland, begint Keijzer te fluisteren en kijkt heel voorzichtig langs het scherm. “Daar achterin zitten er nog wat. Wilde en een enkele krakeend. Als je heel rustig om het scherm buigt, blijven ze wel zitten.” En inderdaad: de tientallen eenden kijken op noch om, net zo min als drie aalscholvers. Ze hebben ook geen enkele reden om ons te vrezen want sinds Keijzer ‘met pensioen’ is worden hier geen eenden meer gevangen. Sowieso nam de vangst de afgelopen jaren heel sterk af; de kooiplas leek steeds minder in trek bij de wilde eenden en pijlstaarten. En hoewel er nooit wetenschappelijk onderzoek naar is gedaan, is voor Keijzer de reden wel duidelijk: “Het is tegenwoordig niet rustig genoeg meer.”

Monica Wesseling

Goede jaren

Eendenkooien In het Nederlandse landschap zijn Eendenkooien zeer waardevolle cultuurelementen. De eendenkooi als zodanig bestaat al honderden jaren en is bijna exclusief voor Nederland. Eendenkooi Klein Profijt ligt ook al weer enkele honderden jaren op de huidige plek langs de Oude Maas. Het is een van de weinige buitendijkse kooien, die onder invloed staan van het getij. Naast de grote cultuurhistorische waarde, vertegenwoordigt een eendenkooi belangrijke natuurwaarden, vanwege de rust die er heerst en vanwege de kooiplas, de vangpijpen en het kooibos. Dit alles zorgt voor een veelheid aan rustende en broedende vogels en andere dieren. Het Zuid-Hollands Landschap heeft totaal zes eendenkooien in eigendom. Op bepaalde tijden is een kooi is te bezoeken. Kijk op www.zhl.nl of www.eendenkooi.net

Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2012

OP pad met...

StreekFonds Krimpenerwaard steunt lokale initiatieven Het Zuid-Hollands Landschap, LTO (Land- en Tuinbouw Organisatie Nederland) en de Rabobank in de Krimpenerwaard hebben het StreekFonds Krimpenerwaard opgericht. Het fonds financiert kleinschalige projecten die de natuur, het landschap en de cultuurhistorie in de streek ten goede komen. Advocaat Rutger Ploum is voorzitter van de Stichting StreekFonds Krimpenerwaard. Idde Lammers

Journalist Idde Lammers ontmoette hem op zijn woonboerderij in het landelijk gebied bij Bergambacht. Rutger Ploum natuur- en landschapsbeheer geen vanzelfsprekendheid meer. Burgers en bedrijven moeten zich meer verantwoordelijk gaan voelen voor hun eigen leef- en werkomgeving. De oprichting van het StreekFonds Krimpenerwaard biedt die mogelijkheid.”

Idde Lammers

“Om de natuur en waardevolle landschappen te kunnen behouden en versterken, moeten we op zoek gaan naar nieuwe vormen van financiering”, valt Rutger Ploum met de deur in huis. “Door de recente overheidsbezuinigingen is

Rutger Ploum: “Aanplant van bijvoorbeeld een rij knotwilgen gaat sneller als de wens vanuit de streekbewoners zelf komt.”

Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2012

Stevig geworteld

Rutger Ploum, voorzitter van het Rotterdamse advocatenkantoor Ploum Lodder Princen, hoefde dan ook niet lang na te denken toen Martijn Spijk, Directeur Rabobank Krimpenerwaard, hem vroeg voorzitter van het StreekFonds Krimpenerwaard te worden. Rutger: “ Ik ben in 1997 in Bergambacht komen wonen. Rotterdam ligt op steenworp afstand, terwijl je in dit schitterende veenweidenlandschap toch nog volop kunt genieten van de rust en de ruimte. Mede door mijn drie schoolgaande dochters en de verschillende verenigingen waar we lid van zijn, ben ik stevig geworteld geraakt in de lokale samenleving. Je spreekt dan veel mensen die middels kleinschalige initiatieven de bijzondere waarden in de Krimpenerwaard willen versterken. Het enthousiasme loopt echter vaak stuk als het om de financiering gaat. Ik wil eraan bijdragen dat het StreekFonds daar verandering in brengt.”

En nu komt het…

“We mikken op twee vormen van inkomsten”, vervolgt Rutger. “Particulieren en bedrijven kunnen

Rogier Mos

Manieren om het StreekFonds te steunen

Natuurlijke nestelplaatsen voor huiszwaluwen worden steeds zeldzamer.

Huiszwaluwnestkommetjes

Maar ook in de Krimpenerwaard komen de eerste projecten van de grond. Samen met de Natuur- en Vogelwerkgroep ‘De Krimpenerwaard’ worden er deze winter een groot aantal nestkommetjes voor huiszwaluwen opgehangen. Een ander project is het op grotere schaal aanbieden van Veenweidelessen op basisscholen. Ook wil het fonds op termijn de Molen achter Haastrecht

geschikt maken voor het ontvangen van schoolklassen. “Het betrekken van kinderen bij het landschap en de cultuurhistorie vinden we heel belangrijk,” licht Rutger toe. “Als wij ze nu enthousiast maken voor hun omgeving, zullen ze er later zelf goed voor zorgen. Dat is het idee!”

Betrokken mensen

Rutger schenkt nog een kop koffie in. Puntje appelcake erbij. “Door mijn dochters gebakken”, vertelt hij trots. “Het mooiste van het StreekFonds vind ik dat het initiatief echt van onder uit de samenleving is gekomen. Van mensen uit de streek die zich om meer bekommeren dan hun eigen achtertuin. Onlangs fietsten er ruim 1200 mensen mee met Rabobank in Beweging. Overal was het gezellig druk. En de Koeiendans die mijn buurman van even verderop jaarlijks organiseert - als de koeien in het voorjaar voor het eerst de wei in gaan - trekt inmiddels honderden toeschouwers. Allemaal mensen uit de regio die genieten van het vele moois dat de Krimpenerwaard te bieden heeft. Als ik daaraan denk, ben ik ervan overtuigd dat er voor het StreekFonds Krimpenerwaard een florerend leven in het verschiet ligt.”

Op de website van het Zuid-Hollands Landschap is een kort filmpje over Rutger Ploum en het StreekFonds te zien. Kijk op www.zhl.nl/streekfonds.

Idde Lammers journalist

Idde Lammers

een donatie in het fonds storten. Daarnaast heeft de Rabobank een zogeheten StreekRekening in het leven geroepen. Creditwaardige bedrijven en particulieren kunnen daar een deel van hun kapitaal op storten. Zij ontvangen een variabele rente. En nu komt het: over het totale rentebedrag stort de Rabobank 5 procent in het StreekFonds. Zo kunnen we op termijn lokale initiatieven financieren.” Het bestuur van het fonds en het opgerichte Comité van Aanbeveling hebben contacten in alle gelederen van de samenleving. “Wij stimuleren zoveel mogelijk mensen een StreekRekening te openen”, vertelt Rutger. “Dat is nodig, want de ‘renteconstructie’ zet alleen zoden aan de dijk bij saldo’s met veel nullen. In Drenthe en Brabant is er een paar jaar geleden al een StreekFonds opgericht. Daar staan inmiddels vele miljoenen op StreekRekeningen. Kijk, dan kun je projecten een vliegende start geven…”

Particulieren en bedrijven kunnen het StreekFonds Krimpenerwaard samen tot een succes maken. U kunt hierbij denken aan donaties of sponsoring. Het openen van een Rabo StreekRekening is een bijzondere manier om bij te dragen aan een duurzame toekomst van de streek. Over de tegoeden op een Rabo StreekRekening ontvangt u een variabele rente. Daarnaast doneert uw Rabobank jaarlijks 5% van de door u te ontvangen rente aan het StreekFonds Krimpenerwaard. Kijk voor meer informatie op www.streekfondskrimpenerwaard.nl of neem contact op met een Rabobank bij u in de buurt. Naast klanten van de Rabobank Krimpenerwaard kunnen ook klanten van de Rabobank Rotterdam en Rabobank Gouwestreek een StreekRekening voor de Krimpenerwaard openen.

Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2012

NATUUR BIJ U IN DE BUURT

Onze mooie natuur kan niet zonder uw steun Uw contributie is zelfs belangrijker dan ooit

Dankzij uw hulp hebben we in het afgelopen jaar veel verbeteringen in ons prachtige landschap kunnen doorvoeren. Planten, dieren én natuurlijk onze Beschermers hebben daar dagelijks profijt van. Ons werk levert concreet en blijvend resultaat op – en ú maakt het met uw bijdrage mogelijk.

DIT KUNT U WAARMAKEN Een van onze plannen is om volgend jaar in de Van Dixhoorndriehoek schapen te laten grazen. Daardoor krijgen naast gras ook verschillende kruidensoorten de kans om te groeien. Ook willen we de wandelpaden verbeteren en nieuwe picknickbanken

U KRIJGT ER VEEL VOOR TERUG Als Beschermer krijgt u veel terug. Zo bent u bijvoorbeeld extra voordelig uit bij excursies. Of kijk

Betaal uw contributie voor 31 december 2012

8 8

plaatsen. Het zou dus goed kunnen dat u volgend jaar tijdens het wandelen op onze mooie nieuwe paden een schaapherder tegenkomt! Een ander plan is om, na de buitenkant, nu ook de binnenkant van de Molen achter Haastrecht in oude glorie te herstellen en de molen zijn oude functie terug te geven voor het tijdelijk opslaan van water. Zo hebben we nog veel meer plannen – die we alleen kunnen uitvoeren als we daarvoor voldoende geld hebben.

Zuid-Hollands Landschap • 4 ••2012 Zuid-Hollands Landschap 4 • 2012

eens op www.zhl.nl/voordeel naar onze actuele aanbiedingen. U kunt bijvoorbeeld korting krijgen op een hapje en een drankje na het wandelen, op een fotografieworkshop of op een overnachting in een mooi vakantiehuisje in Drenthe. Ook ontvangt u als Beschermer vier keer per jaar ons prachtige magazine boordevol inspiratie en een mooie fiets- of wandelroute. En het allerbelangrijkste: onze prachtige natuur blijft behouden en daar kunt ú van genieten. Langs de Hollandsche IJssel is de eerste bever al gezien. Spot u de volgende?

MAAK UW CONTRIBUTIE VANDAAG NOG OVER De overheid bezuinigt, waardoor wij minder subsidie ontvangen. Juist nu is het dus belangrijk dat wij uw contributie op tijd ontvangen. Betaal daarom uw contributie alstublieft vóór 31 december 2012. Alvast hartelijk bedankt!

veldnieuws Open Monumentendag

Tijdens de Open Monumentendag op 8 september jl. genoten ruim 3.000 bezoekers op Landgoed Keukenhof in Lisse. Samen met Landschapsbeheer Zuid-Holland en Erfgoedhuis ZuidHolland werd een dag vol activiteiten op het gebied van (werken in het) landschap, groen en bebouwing, erfgoed en geschiedenis georganiseerd.

Beschermerschap van het Zuid-Hollands Landschap

OPROEP

Boswachter Fred Spreen biedt Prinses Máxima en Prins Willem-Alexander het Beschermerschap van het ZuidHollands Landschap aan bij opening van het nieuwe bezoekerscentrum ‘De Tapuit’ van Dunea.

Profiteer van uw

beschermersvoordeel Panorama Krimpenerwaard Geen verzendkosten

Sander Poppe

Korting op Fotografie Workshops

Nieuwsbrief

Meld u aan voor de nieuwsbrief en ontvang iedere maand de leukste excursies, wandel- of fietsroute tips, natuurnieuwtjes en de Beschermervoordelen per mail. www.zhl.nl/nieuwsbrief

De afdeling Communicatie & Fondsenwerving van het ZuidHollands Landschap is op zoek naar een vrijwilliger die affiniteit heeft met fotografie en film. Vind je het leuk om foto- en videobeelden te maken en te bewerken? Zijn resolutie, compositie, Photoshop, DTP en editing bekende termen voor je? Wij zoeken een enthousiaste en zelfstandige vrijwilliger met passie voor beeld die het C&F team ondersteunt. Neem contact op met de vrijwilligerscoördinator: Eveline Blok, e.blok@zhl.nl, 010-2722239 www.zhl.nl/beeld-vrijwilliger

Zouweboezem

25% korting op zelfgemaakte kruidenkaas

10% korting op

Muziek Diner

Geelvinck

waar deftig langs de oever van de sloot hoog, als op stelten, voorzichtig, doordacht een reiger loopt, een vleug van purperrood dan waakzaam staat en wacht waar de kiekendief laag over het riet door een vlucht zwarte sternen wordt belaagd dan gedragen op de wind snel wegschiet wiekend wijkend verjaagd

Kijk voor de besteldetails op: www.zhl.nl/voordeel

NATUURAGENDA Trailrun zondag 9 december

Ren dwars door de Duinen van Oostvoor ne. U kunt kiezen uit : 17 km of 35 km. De trail van 17 km is bij uitstek geschikt voor lopers die kennis willen maken met deze snelgroeiende tak sport. Natuur en avontuur staan centraal. Start en finish Paviljoen de Duinrand, Strandweg 4 3233 CW Oostvoorne Kijk voor het complete activiteiten over zicht op: www.zhl.nl/natuuragenda

waar voorbij de Vlietmolen halfweg Sluis een koekoek roept en dan van ver weer één meegevoerd op het fluisterend geruis van het verkeer waar heen Dirk Vruggink In de afgelopen jaren is er hard gewerkt in de Zouweboezem om de huidige natuurwaarden te behouden en te versterken, onder meer met behulp van Europese subsidie. Sloten zijn uitgegraven, bagger is verwijderd en verruigd rietland is geplagd. Zonder ingrijpen zou het gebied langzaam dichtslibben en verlanden. Het gedicht van Lexmonder Dirk Vruggink laat bezoekers stilstaan bij de natuurlijke rijkdom van de Zouweboezem en genieten van alle indrukken.

Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2012

Gesprek met

Femke Rotteveel, Accountmanager Goede Doelen

Nationale Postcode Loterij

Mark Kuipers

Femke Rotteveel werkt sinds 2006 voor de Postcode Loterij. Ze adviseert de directie en Raad van Commissarissen over de bestedingen van het goede doelen geld. Inmiddels krijgen 85 organisaties, de beneficiënten, structurele en ongeoormerkte steun van de loterij. Organisaties als De12Landschappen (waar het ZuidHollands Landschap ook deel van uitmaakt), De Waddenvereniging, het Wereld Natuur Fonds en Vereniging Nederlands Cultuurlandschap en Stichting De Vrolijkheid, UNICEF en Resto VanHarte verdeelden met de andere organisaties begin van dit jaar bijna 284 miljoen euro. Daarnaast leidt Femke het

Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2012

selectieproces voor de finalisten van de Green Challenge sinds de start van deze wedstrijd in 2007. Voor duurzame en creatieve ondernemers met de beste bedrijfsplannen stelt de loterij 700.000 euro beschikbaar.

Wat is de reden dat de Nationale Postcode Loterij natuur graag ondersteunt?

De missie van de Postcode Loterij is het werven van fondsen voor organisaties die werken aan een groene en rechtvaardige wereld. Bij het bepalen van de prioriteiten in de wereld gaat het over de balans tussen de drie p’s van people, planet en profit. In de praktijk voert deze

laatste p altijd de boventoon. De loterij ziet het als belang van de toekomst dat onze aarde weer de eerste prioriteit wordt. De uitgangspunten die we door de hele organisatie heen hanteren zijn verzameld in het document Planet First!

Waarom ondersteunt NPL het Zuid-Hollands Landschap?

De12Landschappen behoren tot de grootste natuurbeschermers van Nederland. Ieder landschap heeft een eigen karakter met allemaal hetzelfde doel het beschermen van natuur, landschap. Met ruim 2,5 miljoen deelnemers door het hele land zijn de Landschappen altijd dichtbij! De loterij geeft ongeoormerkte en structurele steun aan haar beneficiënten, omdat wij vinden dat de organisaties zelf het beste kunnen bepalen hoe het geld optimaal besteed kan worden.

Ik ben opgegroeid in Noord-Brabant in het bos. De geur van bomen maakt me nog steeds heel blij. Inmiddels woon ik bijna 25 jaar in de Randstad en vind ik het een enorme luxe dat ik op de fiets naar het strand kan gaan. Fietsen door de duinen is voor mij de remedie om mijn hoofd leeg te maken en alles weer met een frisse blik te zien.

Ben je trots op het werk van de Postcode Loterij?

Dagelijks ga ik fluitend naar mijn werk. Het is een voorrecht om te mogen werken bij een organisatie die zoveel mooie dingen mogelijk maakt. Een organisatie die uitgaat van vertrouwen en passie en die als basis houding heeft dat “kan niet” niet bestaat. Die groene en rechtvaardige wereld gaat er dus komen!

Ferry Siemensma

Wat heeft Femke met Zuid-Holland?

De Nationale Postcode Loterij is in 1989 opgericht om organisaties te steunen die zich inzetten voor een groene en rechtvaardige wereld. Drie van de vier oprichters waren jarenlang zelf werkzaam voor Novib en waren op zoek naar een duurzame manier om fondsen te genereren voor de sector. Een loterij is een eeuwenoud middel om fondsen te werven voor de goede zaak. Wat je nodig hebt is een vergunning van de overheid voor het organiseren van een loterij. Het geluk wilde dat de oprichters deze vergunning in 1989 kregen. Het concept is nog steeds hetzelfde: van ieder verkocht lot gaat de helft naar goede doelen organisaties, 35% is prijzengeld en de overige kosten zijn de verkoop- en organisatiekosten. De loterij geeft 85% van al het geld dat binnenkomt weg!

Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2012

één van de vloervitrines. De tapuit wordt regelmatig waargenomen in onze duinge bieden, maar van een broedgeval is helaas al een tijd lang geen sprake meer ge weest. Deze vogelsoort is in de afgelopen decennia in heel Nederland vrij zeldzaam geworden. In de duinen zijn ze nog wel te vinden maar ook daar gaat de populatie achteruit.

Soorten in Beeld

Zeldzame holbewoners Ons nieuwe bezoekerscentrum heet ‘De Tapuit’. De naam is op twee manieren uit te leggen. De tapuit is een duinvogel én tap-uit verwijst naar het tappen van kraanwater. Een mooie combinatie van duin en water! Maar wat is de tapuit eigenlijk voor vogel? De tapuit (Oenanthe oenanthe) is een zangvogel die behoort tot de familie van de vliegenvangers. Zoals de naam mis schien al doet vermoeden is het een

Verhuisbericht! Dunea verhuist in 2013 naar een nieuw hoofdkantoor aan het Plein van de Verenigde Naties in Zoetermeer. Eerst wordt het kantoor grondig verbouwd. Tijdens de verbouwing neemt Dunea tijdelijk haar intrek in een ander pand, ook in Zoetermeer. Daarmee verlaten we het hoofdkantoor in Voorburg. Ons tijdelijke adres is: Louis Braillelaan 100 in Zoetermeer. Postbus 756, 2270 AT Zoetermeer. Telefonisch kunt u ons nog steeds bereiken op het telefoonnummer van de klantenservice: 088 347 47 47, van maandag tot en met vrijdag tussen 8.00 en 17.00 uur. Bij storingen kunt u ook dit telefoonnummer bellen, 24 uur per dag.

Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2012

insecteneter die vooral op de grond naar eten zoekt. Ze nestelen vaak in open duin in oude konijnenholen, zoals ook te zien is in ons nieuwe bezoekerscentrum in

De neerwaartse spiraal van de populatie van de tapuit is voor een deel te verklaren door de vergrassing van de duinen en voor een deel door moeilijker te vinden konij nenholen. Met de komst van de vos worden konijnenholen vooral onder struiken gegra ven, want dat vinden de konijnen immers een stuk veiliger. Recent onderzoek doet tevens vermoeden dat luchtverontreiniging met giftige stoffen (zoals pcb’s en dioxines) van invloed is. Dunea doet dit jaar mee aan een vervolgonderzoek om hier meer over te weten te komen. De naam van ons nieuwe bezoekerscentrum krijgt dus meteen een nieuwe lading, door deze vogel onder de aandacht te brengen en hopelijk te ver wijzen naar wat misschien ooit weer gaat komen: de terugkeer van meer tapuiten in het duin en in Nederland.

Vernieuwing huisvesting van horeca in Meijendel Dunea en de exploitant van de pannen koekenboerderij Meyendel gaan deze hore cagelegenheid in 20132014 opwaarderen. Beide partijen en de gemeente Wassenaar hebben hiervoor de handen ineen gesla gen. Het gebouw is niet meer functioneel. Het nieuwe ontwerp, dat dit najaar wordt getekend, zal aansluiten op de natuur lijke en cultuurhistorische omgeving van Meijendel.

Ondernemers willen met de tijd mee De exploitanten, CeesJan Bouwman en Dick Taat en eigenaar Dunea zijn het erover eens dat de pannenkoekenboer derij duurzamer moet worden: de keuken en toiletten zijn aan vervanging toe, de energiekosten moeten omlaag en de service wordt verbeterd. “Dit horecabedrijf is al zo’n 40 jaar de huiskamer én tuin van Den Haag. Maar het pand is op en wij willen graag met ons bedrijf met de tijd mee. Het nieuwe bezoekerscentrum, de paardenstal en het activiteitencentrum zijn er nu en dat biedt voor ons kansen om een groter publiek te

bereiken. Aan die vraag willen we graag tegemoet komen”, aldus Dick Taat van pannenkoekenboerderij Meyendel.

Dunea wil mensen laten genieten “Een horecagelegenheid met de juiste capaciteit en service is nodig in Meijendel. Wij willen onze klanten – jong en oud – meer laten genieten van duin en water. Het nieuwe bezoekerscentrum draagt bij aan die beleving en zal meer mensen naar dit stukje duin trekken. De tijd is rijp om samen met de ondernemers en de ge meente Wassenaar plannen te ontwikkelen en die te toetsen bij belanghebbenden. Dat gaan we dit najaar doen”, zegt Georgette Leltz, sectormanager bij Dunea.

Gemeente Wassenaar Ook de gemeente Wassenaar is blij met dit initiatief. Wethouder De Greef (Monu mentenbeleid) zegt hierover: “We vinden het recreatieve gebruik van het duingebied zeer belangrijk en de pannenkoekenboer derij heeft daarin al decennia lang een belangrijke functie. We zijn daarom erg blij met dit gezamenlijke initiatief”.

grAtiS proEFNummEr ZUID-HOLLANDS LANDSCHAP Wilt u meer weten van het werk van de Stichting Het Zuid-Hollands Landschap? Vraag gratis een proefnummer aan voor een familielid, vriend(in), buurman(-vrouw) of collega.

Naam .......................................................................................................................................................................................................... m/v Adres ............................................................................................................................................................................................................................. Postcode ................................................................................................................................................................................................................. Plaats ............................................................................................................................................................................................................................  JA, ik blijf ook graag per e-mail op de hoogte van de resultaten van het Zuid-Hollands Landschap 4/2012

Wij sturen u gratis een ‘Zuid-Hollands Landschap’ toe, zolang de voorraad strekt.

en maak kans op dit leuke vogelhuisje!

Een thuis voor elke vogel. www.wilnest.eu

–

Ik steun de natuur in mijn omgeving en geef hiermee toestemming het hiernaast genoemde bedrag automatisch af te schrijven van mijn rekening:

Rekeningnummer

–

Uw e-mail: .......................................................................................................................................

Graag invullen met blokletters.

De uitslag wordt per mail bekend gemaakt.

Datum

Handtekening

GRATIS NIEUWSBRIEF

50,-

Alleen samen kunnen we de natuur in uw buurt beschermen

25,-

–

ik steun de Stichting Het Zuid-Hollands Landschap en maak het mogelijk de natuur te beschermen. Ik geef:

10,-

–

(minimaal 20,-) en ik ontvang als beschermer ieder kwartaal het tijdschrift Zuid-Hollands Landschap

Geboortedatum

SCHRIJF U IN VOOR DE

JA,

EENMALIG

JAARLIJKS

Naam en voorletters

Adres

Postcode en woonplaats

Telefoonnummer

E-mail

JA, ik blijf ook graag per e-mail op de hoogte van de resultaten van het Zuid-Hollands Landschap. 4/2012

Deze actie is geldig tot 1 februari 2013

3000WB646 3000WB646

t.a.v. de Beschermersadministratie 3000WB646 Antwoordnummer 646 3000 WB ROTTERDAM

Stichting Het Zuid-Hollands Landschap t.a.v. de Beschermersadministratie Antwoordnummer 646 Stichting Het Zuid-Hollands Landschap 3000 WB ROTTERDAM t.a.v. de Beschermersadministratie 3000WB646 Antwoordnummer 646 Stichting Het Zuid-Hollands Landschap 3000 WB ROTTERDAM

3000WB646 3000WB646

t.a.v. de Beschermersadministratie 3000WB646 Antwoordnummer 646 3000 WB ROTTERDAM

Stichting Het Zuid-Hollands Landschap t.a.v. de Beschermersadministratie Antwoordnummer 646 Stichting Het Zuid-Hollands Landschap 3000 WB ROTTERDAM

postzegel graag, hoeft niet

Stichting Het Zuid-Hollands Landschap t.a.v. de Beschermersadministratie Antwoordnummer 646 3000 WB ROTTERDAM postzegel graag

3000WB646

Stichting Het Zuid-Hollands Landschap t.a.v. de Beschermersadministratie Antwoordnummer 646 3000 WB ROTTERDAM

3000WB646 3000WB646

Gezocht: deelnemers Belangenraad Meijendel Dunea vindt het belangrijk om goede contacten te onderhouden met de bezoekers van duingebied Meijendel. Bij het vaststellen en uitvoeren van ons beleid willen we zoveel mogelijk rekening houden met verschillende groepen bezoekers en hun wensen. Om die reden is in 2009 de Belangenraad Meijendel opgericht. Voor deze raad zijn wij op zoek naar twee nieuwe deelnemers. De Belangenraad Meijendel komt drie keer per jaar bij elkaar en brengt gevraagd én ongevraagd advies uit aan de directie van Dunea. De raad telt tien deelnemers: vijf mensen die op persoonlijke titel zitting hebben en vijf vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties.

Begin van dit jaar bent u als bezitter van een passe-partout Solleveld benaderd door Dunea met het verzoek een enquête in te vullen. De respons op de enquête was heel hoog. Daar zijn wij u allen dankbaar voor. Binnen afzienbare tijd koppelen wij de resultaten aan u terug. Houd daarvoor onze website www.dunea.nl goed in de gaten.

Heeft u belangstelling voor deelname aan de Belangenraad? Stuur dan een korte motivatie en uw CV vóór 21 december 2012 naar de secretaris van de Belangenraad Meijendel: drs. ing. Bart van Engeldorp Gastelaars, e-mail belangenraadmeijendel@dunea.nl of via postbus 756, 2700 AT Zoetermeer. Kijk voor meer informatie op www.dunea.nl

Winter 2012-2013

Werkzaamheden in het duin De duinen zijn noodzakelijk voor de productie van drinkwater. Dat valt niet iedereen direct op. Logisch, want het duinwater zit onder de grond en veel bovengrondse aanwijzingen zijn er niet te zien. Zo geniet u ongestoord van de natuur en zorgen wij voor de veiligheid van de waterwinning. Soms ontkomen we er niet aan dat werk zaamheden in de duinen de rust verstoren. Onderhoud is nodig om de kwaliteit en veiligheid van de drinkwaterwinning te waarborgen, ook in de toekomst. Voorbeel den zijn de schoonmaak van een infiltratie plas en het herstellen van de Helmduinen afgelopen winter. Ook komend seizoen zijn we weer aan het werk in Meijendel.

Projecten 2012-2013 In het noorden van Meijendel herstellen we de paraboolduinen in Kijfhoek, Bierlap en in de Elleboogsprang. In de Meeuwen duin en Vinkenhoek wordt natuurherstel uitgevoerd. Daarnaast renoveren we deze winter een deel van onze waterwinputten en leidingen. Door de projecten gelijktijdig en geconcentreerd in één gebied uit te

voeren is minder transport nodig. Zo be perken we de verstoring van zowel natuur als recreatie tot een minimum.

Let op! Tot 1 maart rijplaten op het fietspad Langs het gebied De Ganzenhoek is het fietspad vanaf de Wassenaarseslag richting Scheveningen voorzien van rijplaten voor zwaar werkverkeer. Dit om schade aan het fietspad te voorkomen, zodat de overlast voor fietsrecreanten niet langer duurt dan noodzakelijk. Het is onveilig om over de rijplaten te fietsen. Wij adviseren u af te stap pen of de aangegeven omleiding te volgen. Die leidt voor een deel door Wassenaar. Kijk voor een kaart van deze route op dunea.nl. Meer projecten vindt u op dunea.nl

Openingstijden bezoekerscentrum

De Tapuit, bezoekerscentrum Dunea feestelijk geopend op 15 september door hunne koninklijke hoogheden prins Willem Alexander en prinses Máxima.

Natuurfeestdag 2012 een doorslaand succes Meer dan 1500 mensen – jong en oud – deden ook dit jaar weer de natuurfeestdag in Meijendel aan. Aan de blije gezichten van de kids was goed te zien dat ze allemaal genoten van de leuke activiteiten en het prachtige weer. Het is weer dankzij de partners van Dunea, waaronder Zuid-Hollands Landschap, dat deze dag zo is geslaagd.

November tot april. Maandag en zaterdag gesloten. Dinsdag tot en met vrijdag van 10.00 uur tot 16.00 uur en zondag van 10.00 uur tot 17.00 uur. April tot en met oktober. Maandag gesloten. Dinsdag tot en met zaterdag van 10.00 uur tot 16.00 uur. Zondag van 10.00 uur tot 17.00 uur.

Colofon Deze spread is een uitgave van Dunea. Tekst: Sandra Zittersteijn, Bart van Engeldorp Gastelaars, Debbie Koorn, Johanneke van der Veer (eindredactie) Foto’s en illustraties: Dunea Beeldbank, Adrie Kloos, Bart van Engeldorp Gastelaars, Roy Schellevis. Vormgeving: T2 Ontwerp, Den Haag

Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2012

FLORA

ZOMERZACHT EN WINTERHARD ...

DE LIJSTERBES De dichtkunst beoefenen is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid constateren dat bijvoorbeeld in de vroege morgen de lijsterbessen duizenden tranen dragen als een tekening uit de kindertijd zo rood en zo veel. Rutger Kopland – LIJSTERBESSEN (1966)

Dichter ...

In de herfst zijn ze alweer vrijwel verdwenen, de bessen van de wilde lijsterbes. Opgegeten. Door zanglijsters en merels en ander gevogelte. Of soms zelfs door mensen, die er jam van maken. De bessen van de lijsterbes zijn eigenlijk hele kleine appeltjes, dat kan je zien aan hun kroontjes. Ze rijpen door de klimaatopwarming tegenwoordig al vanaf begin juli. ‘s Zomers is de lijsterbes gevoelig voor droogte en laat dan nog weleens tussentijds zijn bladeren vallen. Een beetje een ‘softie’ dus. Hij wordt ook niet erg hoog en maar een jaar of veertig oud.

... bij ...

... lijsterbessen

Het gedicht hierboven is van Rutger Kopland, één van onze grootste dichters, afgelopen juli overleden. De natuur speelde voor hem een grote rol en zijn gedichten, zoals ook het bovenstaande, weerspiegelen dat op onvergetelijke wijze. Kopland’s lijsterbessen zijn geen vruchten van het Zuid-Hollandse landschap – hij woonde en werkte in de provincie Groningen – maar dat doet er niet toe: ze zijn grenzeloos. Hanneke den Held

Rogier Mos

De wilde lijsterbes is daarentegen opvallend winterhard. Na de laatste IJstijd was de lijsterbes één van de eerste boomsoorten die zich in ons land vestigde. Hij is zelfs de

aller-vorstbestendigste boom van Europa. Hij groeit in het wild op armere zand- en veengronden, maar wordt vaak aangeplant langs straten en in parken en tuinen, waar hij het ook goed doet. En daardoor kunnen we overal van die oranjerode bessenpracht genieten, met of zonder tranen.

Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2012

Samen zorgen voor een gezonde leefomgeving

Het Zuid-Hollands Landschap en De Friesland Zorgverzekeraar gaan duurzame samenwerking aan Het Zuid-Hollands Landschap gaat samenwerken met De Friesland Zorgverzekeraar in de vorm van het Natuurcollectief. Het gezamenlijke doel is ervoor zorgen dat meer mensen actief en dichtbij huis van de natuur kunnen blijven genieten.

De Friesland biedt deelnemers aan het Natuurcollectief korting op diverse verzekeringen. Ook doen zij namens iedere deelnemer een donatie aan het Zuid-Hollands Landschap. Een welkome bijdrage om de natuur ook voor de generaties na ons te behouden. Als lid van het Zuid-Hollands Landschap en het Natuurcollectief profiteert u van kortingen en voordelen en steunt u de natuur bij u in de buurt. Kijk voor meer informatie op www.defriesland.nl/zuidhollandslandschap De Nijmeegse Vierdaagse stond dit jaar voor Anne-Marie Vermulm in het teken van de Molen achter Haastrecht. Anne-Marie liet zich door ondernemers sponsoren. Ze heeft de tocht volbracht en 775 euro bij elkaar gewandeld voor de molen. Dank je wel, Anne-Marie!

Giften en donaties Het Zuid-Hollands Landschap ontvangt veel spontane giften in de vorm van een hogere betaling van de jaarlijkse bijdrage. U kunt bijvoorbeeld ook bij verjaardags- of jubileumfeestjes aan uw gasten vragen een donatie te doen aan het Zuid-Hollands Landschap. Wij beschouwen deze initiatieven als grote blijk van waardering voor ons werk. Extra aandacht geven we aan: De afgelopen maanden ontvingen we onder meer de volgende giften en donaties: € 20,- € 25,- € 37,50 € 135,- € 155,- € 200,- € 750,- 775,- € 1.200,- € 2.087,40 € 8.675,- € 20.000,- € 105.408,98

A. van Veen, gift t.g.v. verjaardag Els de Hullu A.F. Ballering, gift t.g.v. verjaardag Els de Hullu OBS Het Palet, Hellevoetsluis, donatie Dhr. J.C. le Coitre, donatie i.v.m. tachtigste verjaardag Dhr. M. Bronmeijer, donatie i.v.m. zijn afscheid bij de Gemeente Leidschendam-Voorburg Anonieme gift Dhr. R. Timmerman, donatie boom Nieuww Leeuwenhorst Vierdaagse actie voor Molen achter Haastrecht opgehaald door Anne-Marie Vermulm mr. J. Schepers schenkt bank in Kasteelgaarde Rhoon als herinnering aan zijn ouders Dhr. M.L. Maas, nalatenschap Dhr. K.P. van Kaam, nalatenschap Mw. A. de Kwant, nalatenschap Mw. J. Vlieland-van der Heijden, nalatenschap

ALLE GULLE GEVERS HARTELIJK BEDANKT!

De belastingdienst heeft het Zuid-Hollands Landschap aangewezen als Algemeen Nut Beogende Instelling. De stichting heeft ook het CBF keurmerk. Kijk op www.belastingdienst.nl/giften of www.cbf.nl

Op het gammele bankje aan de achterzijde van Kasteel Rhoon heeft de familie Schepers jaren lang genoten van de rust in de natuur. Met een donatie van de familie is een nieuwe bank geplaatst waarmee de volgende generatie een prachtige gedenkplek heeft om ‘bij de ouders stil te staan’.

Bedrijven Vriendennetwerk Zuid-Hollands Landschap: Vrienden

AKZO Nobel BP Raffinaderij Rotterdam dS+V Gemeente Rotterdam De Friesland Zorgverzekeraar Ertsoverslagbedrijf Europoort C.V. Europe Container Terminals (ECT) Gemeente Noordwijk Gemeente Westland Gemeente Westvoorne HD Projectrealisatie Rietdekkersbedrijf C. van Vliet V.O.F. Shell

Structurele steun ontvangt het Zuid-Hollands Landschap van: Provincie Zuid-Holland Nationale Postcode Loterij

Natuur beschermen doe je niet alleen!

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Marie-Louise Govers, medewerker Communicatie en Fondsenwerving, (010) 272 22 34 of ml.govers@zhl.nl.

Nieuwe uitkijktoren

Afgelopen jaar is er hard gewerkt in het Staelduinse Bos bij ‘s Gravenzande. De bosrand is uitgedund en aangeplant met inheemse soorten, de poel is vergroot en er is een kijkscherm geplaatst om naar vogels te kijken. Maar het letterlijke hoogtepunt van dit project is natuurlijk de nieuwe, kindvriendelijke uitkijktoren! Het Zuid-Hollands Landschap waardeert Fonds Westland en Fonds Loswal De Bonnen die dit project financieel hebben ondersteund.

Zuid-Hollands Landschap • 4 • 2012

Niek Koppelaar

Sponsornieuws

Rudi Terlouw

Nieuw in beheer

Uitbreiding Scharperswijk Natuurgebied Scharperswijk is dit voor-

Het nieuw ingerichte gedeelte lijkt op het bestaande

jaar met zo ‘n 10 hectare uitgebreid.

natuurgebied. Er is bos en griend aangeplant. Het grootste

Deze uitbreiding in polder Scharpers-

deel van het terrein blijft grasland, maar is wel afgeplagd

wijk – tussen Lexmond en Meerkerk – is

zodat er bloemrijk hooiland kan ontstaan. Verder zijn er

een compensatie voor de verbreding van de snelweg A2.

een paar poelen gegraven en zijn slootkanten en greppels

Scharperswijk bestaat vanaf nu uit ruim 60 hectare afwis-

verbreed. Samen met de overjarige ruigte ontstaat er op

selend polderlandschap met bos, griend en graslanden. In

deze locaties een nieuw leefgebied voor diverse amfibieën

het gebied groeien echte koekoeksbloem, trosdravik, dot-

en insecten.

terbloem, zwanenbloem en schildereprijs. Verder is het een

Natuurgebied Scharperswijk is voor recreanten te overzien

leefgebied voor reeën, heikikker, kleine watersalamander en

en de Sprinkhaanzanger wandelroute (15 km) voert langs

de kleine modderkruiper.

het kleinschalige cultuurlandschap. Kijk op www.zhl.nl/routes