Agenda - Verslag 24 BV

Verslag

De causerie ‘Groeten uit Spanje’ op 10 juni was voor velen een eyeopener en kwam tot stand door een mooie samenwerking tussen verschillende partners waaronder Het Vermeylenfonds/Spanje Anders Bekeken, Vermeylenfonds Waarschoot/Lievegem, Het Davidsfonds Eeklo, de werkgroep ELS, en het Vermeylenfonds Sint Laureins/ Kruy3. De promotiepartners waren Cultuursmakers Eeklo, Linx+, de mens.nu en de Geuzen Eeklo. De avond begon met een voorstelling van het gebouw ‘De Peignage’ door erfgoedexpert Kris Van Zandycke. De protagonisten van de avond, de auteur van het boek "Groeten uit Spanje" en voormalig Spanje-VRT correspondent Sven Tuytens en de bekende mensenrechten advocaat Paul Bekaert werden door de initiatiefneemster van dit evenement, Soraya Libert, aan het publiek voorgesteld. Beide heren wisten het publiek te bekoren met hun authentieke kennis over historische en dagdagelijkse zaken over Spanje. Hun leerrijke relaas kan beschreven worden als "een Spanjereis tussen zon en schaduw ". Na de overhandiging van de bloemen aan de gastsprekers door Eglantina Bodurri en Eliane Bonamie werd er nog nagepraat in de gezellige bar van het pop-up cultuurcentrum van de Herbakker. Dit alles in aanwezigheid van drie Eeklose Schepenen Koen Loete, Marc Windey en Filip Smet. Jean-Pierre Drubbels van de "Roode Oogjes" maakte een fotoreportage.

De Huysmanhoeve werd drie weken lang een museum. Binnen en buiten kon je een tijdelijke collectie kunst kunnen bewonderen van Kruy3, een kunstenaarscollectief uit Sint-Laureins. Eigen werk van de ledenkunstenaars waren te zien zowel in de tuin als in de gebouwen van de Huysmanhoeve. 's Avonds was er ook een voorstelling van "Zwartzak" van Wim Claeys en een lezing over de Gebroeders Van Eyck en het Lam Gods door prof. Jan Dumolyn. En er was een fietstocht doorheen het prachtige landschap van het Meetjesland. Een samenwerkingscollectief tussen Vermeylenfonds Lievegem, Vermeylenfods Eeklo en Kruy3.

foto's Jean-Pierre Drubbels

DOCUMENTA in Kassel is sedert 1955 de belangrijkste Europese tentoonstelling van beeldende kunst. Ook Jan Hoet was er destijds curator. Dit jaar is het Indonesische kunstenaarscollectief RUANGGRUPA als curator aan de slag. Het Vermeylenfonds organiseerde in juli 2022 twee bezoekersweekends. Een groot succes.

© Hilde Braet

VERBINDEN IN AARSCHOT

Een kleine impressie van de eerste Antwerpse Halve Finale in de voorronde voor het CBK-Poetry Slam. Jeroen Van Heirzeele en Yannick Moyson waren zonder meer absoluut verdienstelijke deelnemers, maar zij werden verbaal enigszins liefdevol onder het podium geschoven door respectievelijk Sanne Leenders en de winnares van deze halve finale: Jessica Bouhez ‘Van onder de radar’ is een project van het Vermeylenfonds Aarschot dat mensen, die op één of andere manier onder de radar zitten, een positief, kritisch en creatief platform wil geven om hun verhaal te doen. Het media dat we gebruiken is BEELD: schilderen, tekenen, animatie, fotografie, het geschreven woord …

Er werd geëxposeerd op speciale plaatsen: café, winkel, rusthuis, jeugdhuis, park, wijken, straat, de Demerkant, een leegstaand pand, ….

Wat maakt een samenleving waardevol ? Een vraag die iedereen onder één of andere vorm bezighoudt, maar niet zo makkelijk te beantwoorden valt. Met dit project proberen we een weg te tonen naar een betere, mooiere maatschappij. Het kernwoord is “verbinding”

De locatiehouders en artiesten gaan samen in een creatief gesprek om hun verhaal te

vertellen. Ook willen we de samenwerking versterken tussen jong en oud, kansrijk en kansarm, autochtoon en allochtoon. Via de kunst kunnen zij hun netwerk vergroten om zo van onder de radar uit te komen. Door op plaatsen te exposeren die makkelijk toegankelijk zijn voor iedereen creëren we kansen om meer mensen te laten genieten van cultuur. Het lijkt misschien allemaal wat ambitieus en het klinkt nogal als een project vol dure woorden, maar net dat willen we vermijden. De kunst staat centraal, met zijn boodschap of net zonder een boodschap, in alle vrijheid, in alle creativiteit en voor en door iedereen. De voorbije jaren en zeker de laatste weken, is meer dan ooit duidelijk geworden dat we kunst en cultuur nodig hebben als balsem voor de ziel en om de schoonheid van onze wereld te zien in deze verwarrende, snel veranderende omgeving.

Dit project kwam tot stand in samenwerking met CC Het Gasthuis, JC De Klinker en de Stad Aarschot

Vermeylenfonds Aarschot

Foto's: Dries Vandenbroeck

“Waarom ik zelf heb betaald om op deze advertentie te staan?”

Brigitte Herremans

Foto: Iratxe Álvarez

Omdat ik mondiale kwaliteitsjournalistiek belangrijker vind dan ooit.

Ik ben Brigitte Herremans. Naast Midden-Oosten-experte ben ik ook proMO*. Ik betaal dus met veel plezier elk jaar 50 euro aan MO*. Daarvoor krijg ik het magazine in mijn brievenbus, mag ik gratis naar evenementen, krijg ik exclusieve nieuwtjes in mijn mailbox en nog een aantal voordelen. Maar ik vind het vooral belangrijk dat ik daarmee betrouwbare, mondiale journalistiek steun, die mensen aan het woord laat die anders over het hoofd worden gezien. MO* geeft hen een stem zonder in hun plaats te spreken. Daarom ben ik proMO*.

Word ook proMO*. Ga naar mo.be/promo

HOU ME VAST

Carolina Doom en Luc Maddelein

SLAM Boksen zonder handschoenen maar met woorden? In 2021 organiseerde het Vermeylenfonds voor de eerste keer het Belgisch kampioenschap – Championnat belge poetryslam. Tien van de beste slammers uit het land klauterden op het podium van de Arenbergschouwburg in Antwerpen en kregen drie minuten om jury en publiek te overtuigen. Slam poetry, of spoken word zo u wil, werkt zich meer en meer op in het kunstenveld en dat gaat niet onopgemerkt voorbij. Met deze bloemlezing krijgt u een zicht op het kruim van ’s lands slammers.

Verkrijgbaar vanaf oktober 2022 via www.epo.be, Vermeylenfonds. be en in de boekhandel! Referentie: 9789462674103 HOU ME VAST de nieuwe roman van Carolina Doom en Luc Maddelein ‘HOU ME VAST’ brengt een uniek en beklijvend inzicht in de levenswereld van de mantelzorgster van een persoon met Lewy Body dementie. Een aanrader voor iedereen die van dichtbij of ver met de ziekte te maken krijgt. – Dokter Kurt Segers, neuroloog en auteur van ‘De vergeten dementie’ In dit prachtig uitgegeven boek beschrijven de auteurs de dagelijkse realiteit van een mantelzorger, gedetailleerd en nauwkeurig. En ondanks de soms rauwe dialogen, zonder taboes, biedt het boek toch ook houvast en een lichtpuntje in de zwartste en meest confronterende momenten bij de zorg. Een aanrader voor zorgprofessionals en onderwijs en al wie met (Lewy body) dementie te maken krijgt en naar erkenning zoekt. Maar ook voor wie gewoon een sterk en ontroerend verhaal wil lezen. – Jurn Verschraegen – directeur Expertisecentrum dementie Vlaanderen.

U kunt het boek bestellen door overschrijving van € 18,5 plus € 6 verzendingskosten op het rekeningnummer van MENSEN IN NOOD – BE71 9733 4752 5469. Het kan ook afgehaald worden. Mail naar luc.curieus@gmail.com of bel: 0477 47 58 73.

De opbrengst van de verkoop van ‘HOU ME VAST’ gaat integraal naar MENSEN IN NOOD, de eigen vereniging van Carolina en Luc waarmee ze mensen helpen die in armoede leven

BV Paul Bekaert

Advocaat

Paul Bekaert wordt ook wel eens een mensenrechtenadvocaat genoemd. In een recent verleden kwam hij in de belangstelling als advocaat van de toenmalige eerste minister van de Spaanse deelstaat Catalonië, Carles Puigdemont. Voordien verdedigde hij ook de Turkse Fehriye Erdal en het Baskische echtpaar MorenoGarcia in spraakmakende terrorismezaken. In 2019 verscheen van zijn hand het boek ‘De sluipende staatsgreep’ met als ondertitel ‘pleidooi van een romantisch advocaat’. Op de achterflap van het boek omschrijft Paul Bekaert zelf wat hij verstaat onder een romantisch advocaat: “Ik ben een romantisch advocaat, iemand voor wie maatschappelijk engagement primeert. Wanneer ik het opneem tegen de Staat, voel ik mij als Lucky Luke, de eenzame cowboy die voor gerechtigheid strijdt.”

Paul Bekaert: “Je kan mijns inziens inderdaad een onderscheid maken tussen een commercieel en een romantisch advocaat. Het aspect sociaal engagement past niet in het plaatje van een commercieel advocaat. Voor hem primeert geld verdienen wat evenwel deskundigheid niet in de weg staat. Hij helpt, maar voor wat, hoort wat. Bij een romantisch advocaat is sociaal engagement een essentieel onderdeel van zijn opdracht. Hij verdedigt de principes van de rechtsstaat en verdedigt de burgers wanneer ze niet correct behandeld worden door de staat of bedreigd worden door andere burgers.”

Met de titel van het boek ‘De sluipende staatsgreep’ suggereer je dat de rechtsstaat onder druk staat. “In mijn lange loopbaan als advocaat stel ik vast dat de uitvoerende macht steeds meer de opdrachten van de rechterlijke macht overneemt waardoor de scheiding der machten, essentieel voor een democratie, onder druk komt te staan. Als redenen voor die evolutie wordt tijdsdruk - het gaat allemaal te traag - en gebrek aan financiële middelen aangehaald. Men wil besparen. Gevangenisstraffen bv. worden niet uitgevoerd omdat niet geïnvesteerd wordt in het bouwen van nieuwe gevangenissen en dat is de verantwoordelijkheid van de uitvoerende macht. Het boek is geen kritiek op het gerecht maar wel op de uitvoerende macht, de regering zeg maar, die steeds meer bevoegdheden afneemt van de rechters. In mijn boek geef ik daar veel voorbeelden van zoals de minnelijke schikking waarbij men een deal kan sluiten en een gevangenisstraf kan afkopen. De rechtbank wordt daarbij enkel betrokken bij de evaluatie van de deal: is hij te hoog of te laag. Wie geld heeft moet dus niet naar de gevangenis, wie er geen heeft wel. Over klassenjustitie gesproken. Je hebt de verklikkerswet die zegt, als je meewerkt met het gerecht kan de procureur je een lagere straf opleggen. Maar het is de rechter die de straffen bepaalt en niet de procureur. Zo ook bij verkeersovertredingen waarbij de procureur nu bevoegd is om zelf een soort vonnis zoals rijverbod uit te spreken. Opnieuw: het parket is geen rechter.”

Er is veel onwetendheid over de werking van het gerecht en de functies binnen dat gerecht zoals de taak van de procureur of van de onderzoeksrechter. Vandaar dat er binnen de publieke opinie geregeld kritiek is op het gerecht en op sommige vonnissen. “De onderzoeksrechter is in feite de toezichter, waakt over de rechten van de verdediging, de aanhouding van de verdachte of de voorlopige in vrijheidstelling. Daarover bestaat binnen de publieke opinie inderdaad veel verwarring. Het is niet omdat men iemand voorlopig vrijlaat dat hij ook vrijgesproken is. Er zijn mensen die vrijgelaten worden en na het proces tien jaar effectieve gevangenisstraf krijgen. Ik begrijp ergens wel de emotionele reactie maar de volgende stap zijn lynchpartijen. De misdaad is zodanig erg en de feiten zijn bewezen, heel die ‘cirque’ is niet meer nodig. Zoals in de strips van Lucky Luke, we zetten de dader op een paard met een touw rond de nek, of hangen hem op aan een lantaarn. De Italiaanse filosoof Cesare Beccaria noemde dat de bloeddorst van het plebs.”

Er was veel verontwaardiging toen bleek dat de Antwerpse vrouw Julie Van Espen werd vermoord door een dader die in voorlopige vrijheid was gesteld omdat hij na zijn veroordeling voor geweldpleging en verkrachting in beroep ging. De onderzoeksrechter kreeg nogal wat kritiek ook vanuit de politieke wereld. “Ik heb dat in mijn boek uitgelegd: de rechter heeft de wet toegepast want de dader kon in dit geval enkel in voorlopige hechtenis worden genomen als er vluchtgevaar was en dat was er niet. In de wet wordt nergens gesproken over gevaar voor recidive. Blijkbaar had de wetgevende macht, het parlement dus, die voorwaarde vergeten opnemen in de wet. Maar de rechter moest wel de wet toepassen, anders zou het Hof van Beroep het arrest vernietigd hebben. Het zijn

dan wel sommige parlementairen die als eersten staan te roepen dat de rechter wereldvreemd is. Politici die kritiek hebben op vonnissen en rechters aanvallen bewandelen een gevaarlijk pad. De rechters passen immers een wet toe die ze niet gemaakt hebben. Als de wetgever of de minister vindt dat het geen goede wet is en dat die tot onrechtvaardige vonnissen leidt dan moeten ze die wet maar wijzigen. De rechters spreken hun vonnissen uit in eer en geweten en gemotiveerd. Bovendien kan men altijd in beroep gaan. Vóór een vonnis definitief wordt zijn er toch heel wat ernstige mensen die zich daarover gebogen hebben. Men gaat niet over één nacht ijs en er wordt zeer zorgvuldig omgesprongen met de vrijheid van de verdachte en met de rechten van de verdediging. Het is dus zeker niet nodig dat de wetgever en de uitvoerende macht steeds meer macht van de rechters ontnemen.”

Je bent vooral bekend geworden als advocaat van het Baskisch echtpaar Moreno-Garcia en de Turkse militante Fehriye Erdal, verdacht van terrorisme. Hoe is men eigenlijk bij jou terecht gekomen? “Ik ben altijd actief geweest in de Liga voor de Rechten van de Mens en in die hoedanigheid was ik veel in het buitenland als observator zoals in Noord-Ierland, Baskenland en Palestina. Ik heb daar rapporten en artikels over geschreven en lezingen gegeven. Op een bepaald moment kwam ik in contact met het steuncomité voor de Basken in Vlaanderen en als er Basken moeilijkheden hadden, trad ik op als raadsman. Zo is de bal aan het rollen gegaan. De mensen denken soms dat ik van ’s morgens tot ’s avonds cliënten verdedig die politiek vervolgd worden. Dat is natuurlijk niet waar. Ik pleit ook echtscheidingen, diefstallen, verkrachtingen en noem maar op.”

In je boek ben je niet te spreken over de terrorismewet. “Ik heb in mijn loopbaan als advocaat minstens twintig verdachten van terrorisme verdedigd. Ik heb daardoor toch een totaal andere kijk gekregen op terrorisme omdat ik dat altijd in een context kader. Die context is politiek geweld in het algemeen. Ik heb ook vastgesteld dat de publieke opinie, politici, beleidsmakers en noem maar op, enorm selectief verontwaardigd zijn als het over politiek geweld gaat. De één mag politiek geweld gebruiken en dat wordt zelfs goedgekeurd, de ander wordt niet alleen verdacht en veroordeeld maar verdacht en veroordeeld zonder de minste rechten. Het is een feit dat de terrorist van gisteren dikwijls de leiders van vandaag zijn. Dat is geen excuus voor geweld maar een vaststelling.”

Je geeft hierbij het voorbeeld van de Belgische onafhankelijkheidsbeweging. “In het Hof van Beroep in Antwerpen heb ik eens een tekst voorgelezen waarvan iedereen dacht dat het over Turkse terroristen ging. Die tekst kwam echter uit de geschiedenis van het ontstaan van België waar men opriep tot geweld opgesteld o.m. door Charles Rogier en Alexandre Gendebien allemaal mensen die nu begraven liggen in het erepark van het Martelarenplein. In feite is het Martelarenplein de apologie van het terrorisme. Als men de wet van vandaag zou toepassen op die tekst dan zijn het inderdaad terroristen. Ikzelf zal nooit die term gebruiken. Ik spreek altijd over politiek of ideologisch geweld maar nooit over terrorisme. Ik wil hier wel aan toevoegen dat ik meevoel met de slachtoffers van politiek geweld. Diegenen die politiek geweld gebruiken kijken weinig naar het resultaat van dat geweld. In vele gevallen leidt dat tot niets en moeten de wapens neergelegd worden. Ze zijn niet machtig genoeg. Enkel de machtigen mogen geweld gebruiken.”

Is het niet zo dat het Belgische gerecht soms moet oordelen over een conflict elders in de wereld? “Ja dat is zo. Ik geef een voorbeeld. Ik verdedig een man die beschuldigd werd van terrorisme omdat hij naar Tsjetsjenië reisde zogezegd om te gaan strijden. De opmerking van de rechter in Antwerpen is wel veelzeggend. Hij stelde dat het geen politiek misdrijf was want het ging over een islamitische strijd en geen nationalistische strijd. M.a.w. als het een nationalistische strijd is is de man een vrijheidsstrijder en als het een islamitische strijd is, een terrorist. Heel wat rechtbanken weigeren echter om daarin mee te stappen. En dat is maar goed ook. Zo zijn er onlangs 45 Koerden buiten vervolging gesteld omdat het Hof van Beroep in Brussel zich moeilijk kon voorstellen dat het terroristen waren aangezien de Koerden samen met de Amerikanen strijden tegen Al Qaida. Het gaat dus over politiek geweld ver buiten onze landsgrenzen. Uit documenten gepubliceerd door Wikileaks blijkt duidelijk dat er overleg is van de Belgische overheid met de Amerikanen en de Turken over de bestrijding van terrorisme. Men wil dus de rechters voor de kar spannen van politieke beslissingen wat opnieuw bewijst dat de uitvoerende macht heel ver gaat bij het uithollen van de rechterlijke macht.”

Je boek is een heuse en overtuigende aanklacht tegen wat je de sluipende staatsgreep noemt. Onderneem je in je functie van advocaat ook acties tegen de wantoestanden die je ervaart? “Ik zal in de eerste plaats koppig blijven procederen als ik vind dat de rechter bij zijn vonnis de wettelijke voorwaarden zoals bijvoorbeeld bij aanhoudingen niet respecteert. Bij het Grondwettelijk Hof procedeer ik als ik vind dat de uitvoerende macht zijn boekje te buiten gaat. Zo heb ik de vernietiging van de terrorismewet gevraagd, de vernietiging van de wet op het Europees aanhoudingsmandaat, de vernietiging van de wet op de bijzondere inlichtingenmethode en de vernietiging van de wet op de passagierslijsten. Persoonlijk heb ik heel goede ervaringen met het Grondwettelijk Hof. Ik heb dus redelijk veel vertrouwen in het Hof.”

Interview Johan Notte

Bekaert, Paul, De sluipende staatsgreep. Pleidooi van een romantisch advocaat, Tielt, Lannoo, 2019, 224 p., € 23,00