O P I N I E 13
Donderdag 12 september 2013 Cobouw 158
Wetenschap
Innoveren in de openbare ruimte doe je samen Steeds meer burgers en bedrijven willen meepraten over publieke voorzieningen die hen rechtsreeks raken, zoals de gezondheidszorg en de inrichting van de openbare ruimte. Hoe organiseer je dit als gemeente en wat levert deze zelfredzaamheid op?
Haan in revisie
Loodgieters vervangen de dakgoten van de monumentale torenspits van de Terptsjerke in Akkrum. Het rijksmonument krijgt een opknapbeurt. Het leien dak van de 33 meter hoge toren, het metselwerk en ook verrot houtwerk worden ook aangepakt. De haan
en bal worden weer verguld. Het werk wordt uitgevoerd door bouw- en restauratiebedrijf S. D. van der Vegt te Weidum en loodgietersen leidekkersbedrijf Zijlstra in Heerenveen. Opdrachtgever is de Monumentenstichting Boarnsterhim. Foto: Alex J. de Haan
Samen de crisis te lijf Woningcorporaties hebben het zwaar, maar ze hoeven niet bij de pakken neer te zitten. De sector barst van de initiatieven, weet corporatiedirecteur Bert Keijts. Zoals grootschalige renovatie. Het is inmiddels genoegzaam bekend dat de woningcorporaties in ons land flink de hoek in worden gedrukt. De verhuurdersheffing en de andere kostenverhogende elementen, zoals de saneringsteun voor Vestia en het nul-risicobeleid met betrekking tot de derivaten, worden slechts ten dele gecompenseerd door de mogelijk gemaakte huurverhoging. Het gat dat ontstaat bij corporaties is van een omvang dat ingrepen noodzakelijk zijn om tot een sluitende begroting te komen, en onze woningen betaalbaar te houden voor mensen met kleine inkomens. Dat deze situatie onvermijdelijk leidt tot afname van het investeringsvolume bij de corporatie – naast snijden in de bedrijfslasten en het leefbaarheidsbudget – ligt voor de hand. Het waarborgfonds WSW stuurt met een strakke hand het faciliteringsvolume bij de corporaties, maar dat wil nog niet zeggen dat er door de corporaties niet meer wordt geïnvesteerd. Van een bouwstaking waar PvdA, VVD en D66 de corporatiesector voor de zomer van beschuldigden is geen sprake. Portaal bijvoorbeeld investeert dit jaar nog altijd zo’n 130 miljoen euro in volkshuisvestelijke activiteiten als onderhoud en renovatie. Veel corporaties laten
eenzelfde beeld zien. Wel is het perspectief voor de komende jaren niet rooskleurig. Aan de andere kant zijn de opgaven in de sector fors. Misschien niet in grootschalige nieuwbouw, die tijd hebben we wel even gehad, maar wel in het vernieuwen, renoveren en verduurzamen van het bestaand bezit. De effecten van de economische crisis en het risico op stijgende energielasten zetten de betaalbaarheid van sociale woningen onder druk. Het risico is groot dat de corporaties door gebrek aan middelen onvoldoende investeren in het verduurzamen van hun bezit. Gaan we nou bij de pakken neerzitten? Nou nee.
“
Smaakt dit niet naar meer, minister Blok? De sector barst van de initiatieven. Zo hebben zes corporaties en vier bouwers met elkaar het initiatief genomen om tot een grootschalige renovatie-impuls in de sociale woningbouw te komen. We zijn als gelijkwaardige partners en als collega’s om de tafel gaan zitten. Samen hebben we de opgave om tot een betaalbaar, duurzaam en voor de bewoner comfort biedend renovatiesysteem te komen als centraal doel fegormuleerd. Geen gedetailleerd programma van eisen binnen een ‘ouderwetse’ opdrachtgever-/ opdrachtnemerrelatie, maar vergaande ketenintegratie en
resultaatafspraken. Wel hebben we onze mensen een minimaal aantal voorwaarden meegegeven waaraan de business case moet voldoen: een rendement van 5 procent voor de corporaties (dus geen onrendabele top), een energienotaloze en comfortabele woning voor de huurder en een gezonde boterham voor de bouwer. Samen met de actieve en enthousiaste inbreng van het kennisinstituut Platform 31 is een realistische en sluitende business case gerealiseerd, waarbij de partijen geen geld vragen van de overheid. Minister Blok en zijn ministerie zijn enthousiast over dit initiatief en bereid om de nodige aanpassingen van de wet- en regelgeving te gaan verzorgen. Vernieuwing Bouw pur sang, zou ik zeggen. Wederzijds respect voor elkaars kennis en kunde, transparantie in doen en laten, ketensamenwerking, standaardisering (ook de uitvraag) en industrialisatie van het bouwproces. We beginnen met circa 10.000 woningen, maar via de open source-benadering kunnen collegacorporaties en -bouwers aanhaken. En dat is wel nodig, want grote volumes zijn voorwaarde voor het succes. Kortom: een actief op concreet resultaat gericht samenwerkingsverband van corporatiesector, marktpartijen, kennis en overheid. Alleen op deze wijze kunnen we volgens mij de crisis te lijf. Smaakt dit niet naar meer, minister Blok? Bert Keijts Bestuursvoorzitter woningcorporatie Portaal en bestuurslid Vernieuwing Bouw
reageer op cobouw De redactie opinie van Cobouw stelt uw reacties zeer op prijs. U kunt e-mailen: cobouw@bimmedia.nl of bellen: 070-3046786. Ook via twitter en op www.cobouw.nl/htCobouw kunt u reageren. Columns en artikelen op deze pagina moeten gelezen worden als de mening van de auteur zelf.
De openbare ruimte in de stad is de grootste sociale voorziening in Rotterdam. Deze conclusie trokken vijftien medewerkers van Rotterdam en TNO, die zich samen intensief bogen over innovaties in het beheer van de openbare ruimte. Net als in de gezondheidszorg is er een toenemende maatschappelijke behoefte om invloed uit te oefenen op hoe dat precies gebeurt. Niet dat bedrijven staan te trappelen om publieke taken over te nemen, maar ze begrijpen wel dat de waarde van hun pand hoger is als de omgeving er aantrekkelijk uitziet. En in ruil voor hier en daar een gezellige plantenbak, wil menig bewoner best af een toe een stukje openbaar gras maaien. Als toekomstige generaties inderdaad bereid zijn om meer verantwoordelijkheid te nemen voor collectieve voorzieningen, kunnen overheden daar maar beter op inspelen. In Rotterdam gaat de discussie bijvoorbeeld over een andere organisatie van het beheer en onderhoud van de openbare ruimte: niet alleen met meer verantwoordelijkheid voor bedrijven en burgers, maar ook beter afgestemd op hun specifieke
wensen. Dus niet standaard om de honderd meter een lantaarnpaal, maar samen met bewoners op zoek naar de beste plekken om zo de sociale veiligheid te vergroten. Ander voorbeeld: de waterberging in de wijk vergroten door een deel van de klinkerbestrating bij parkeerplaatsen te vervangen door groenstroken. Voor bewoners betekent dat minder wateroverlast en meer groen, terwijl de gemeente minder kosten maakt voor riolering en waterafvoer. Zulke innovaties in het beheer en onderhoud van de openbare ruimte vragen om een ‘ontschotte’ aanpak, waarbij flexibel met budgetten wordt omgegaan. Doorslaggevend is dat er voldoende prikkels zijn om de collectieve voorzieningen in stand te houden. Gemeenten lopen anders het gevaar dat het enthousiasme snel weer wegebt, net als in de keuken: koken vinden we allemaal leuk, maar niemand wil de afwas doen. Sinds jaar en dag gebruiken waterschappen daarom wettelijke instrumenten als een verordening en een dijkschouw. Tegenwoordig ligt een financiële prikkel misschien meer voor de hand: wie af en toe wat onderhoudswerk voor zijn rekening neemt, betaalt minder onroerend goed belasting? Dat bevordert niet alleen de zelfredzaamheid, maar ook de sociale samenhang. Ir. Dick Schmidt Algemeen directeur Gebouwde Omgeving, TNO
COLUMN / SCHOUTEREN Daar komen de Russen! Tijdens mijn vakantie sprak ik met een manager van een groot bedrijf. Tijdens ons gesprek gaf hij ineens (beetje uitgeblust) aan dat het werk “ook wel steeds moeilijker wordt gemaakt door die steeds mondigere klant.” Het viel mij op dat hij sprak over de klant alsof we terug waren in de Koude Oorlog en hij angst had voor het oprukkende kwaad vanachter het IJzeren Gordijn. U en ik willen nu tegen elkaar zeggen dat deze man een uitzondering is. Maar we weten ook allemaal dat dit niet het geval is. Sterker nog, bijna de helft van de marketeers noemt het centraal stellen van de klant de belangrijkste opgave in 2013. Leest u die zin nog maar eens goed: Marketeers die de klant (weer) centraal moeten zetten!? Ook marketeers hebben een gordijn geplaatst tussen ons en de klant, door een te grote focus op big data en mobile marketing. Terwijl dit niet de oplossing was, maar slechts een middel om de klant het best van dienst te zijn. Anno 2013 zien we dat de klant weer echt centraal komt te staan, maar hoe? Het advies aan de verzekeringsbranche van Bas Hoogland,
commercieel directeur van Landal Greenparks, een van de klantvriendelijkste bedrijven in Nederland, was veelzeggend: neem andere mensen aan dan je nu doet! Maar volgens mij kan het minder drastisch. We moeten de klant niet zien als een gekke Rus met rare gebruiken en lastige behoeften. Als koning dan? Misschien een stapje te ver. Begin maar eens als de klant te beschouwen als een goede kennis. En vraag u nu af: Zou ik een goede kennis… - Tien minuten laten wachten aan de telefoon? - Honderden meters van het kantoor laten parkeren, omdat er ruimte moet zijn voor de directieplekken? - Van het kastje naar de muur sturen omdat er een rood kruisje in het scherm staat? Nee, natuurlijk niet. Dus pak de hamer op en breek die muur af die staat tussen u en de klant. En nu u toch bezig bent, drink dan een wodkaatje samen met een Rus en u zult zien dat die ook reuze meevallen. Drs. Sjaak Schouteren SMP Manager business development, Cunningham Lindsey Nederland
Reageer op de column via mail, twitter of www.cobouw.nl/htcobouw