38
opdrachtgeverschap 39 teK st : Jeffre Y leMM
KeteNMoNitor
SAMENwERKINg LANgS DE MEEtLAt Miljarden euro’s gaan jaarlijks verloren aan faalkosten in de bouw. Reden genoeg om bouwprojecten al bij de start slimmer te organiseren, bijvoorbeeld door ketensamenwerking. Die methode zou allerlei voordelen opleveren, zoals een kortere doorlooptijd. Maar is dat in de praktijk ook het geval en wat levert het corporaties verder op? De Ketenmonitor geeft daar antwoord op.
opdrachtgeverschap 41 foto : holl andse hoogte
40
Ketensamenwerking, wat is dat ook alweer? Ketensamenwerking kwam rond 2008 op in de corporatiesector en kent verschillende vormen en synoniemen, zoals ketenintegratie en supply chain management. Maar wat betekent het eigenlijk? Bij ketensamenwerking besluit een keten van partijen om niet alleen projectmatig samen te werken, maar ook over projecten heen. Hierdoor kunnen ze producten en processen standaardimee een betere kwaliteit leveren
REgISSEREND OPDRACHtgEVERSCHAP
tegen een betere prijs. traditioneel
Aedes bracht in juni een publicatie uit over regisserend
bouwen wil zeggen dat partijen aan-
opdrachtgeverschap. De boodschap is dat de corporatie
besteden op de laagste prijs en dat
als opdrachtgever meer de rol van regisseur moet aan-
het ontwikkel-, bouw- en onder-
nemen. Nu hebben corporaties vaak de rol van manager
houdsproces zijn opgeknipt. Ieder-
en uitvoerder. Kijk in het dossier Opdrachtgeverschap
een werkt dus los van elkaar. wer-
op Aedes.nl of scan de QR-code. Kijk voor meer
seren. uiteindelijk willen ze daar-
ken in bouwketens zorgt dat naast
informatie over ketensamenwerking op
de opdrachtgever en bouwer ook de
www.aedes.nl/ketensamenwerking.
architect, aannemer en andere par-
Aanmelden voor de Ketenmonitor kan op
tijen vanaf het begin betrokken zijn.
www.ketensamenwerking.nl.
Ketensamenwerking is niet altijd logischer dan traditioneel bouwen. Het ligt maar net aan het project, de corporatie en de bouwer. Soms is een project zo uniek dat ketens er
Materiaalfouten of onduidelijke afspraken waardoor een bouwproject
woningbouw en inmiddels doen ruim twintig
elkaar al kennen van een eerder project. een verrassende tegenvaller in
nog geen standaardoplossing voor
forse vertraging oploopt. dit zijn voorbeelden van faalkosten die
projecten mee.
de Ketenmonitor is het gemeten wij-gevoel. dat is bij ketensamen-
hebben. Bij corporaties zijn grootte
voorkomen in het traditionele bouwproces. Ketensamenwerking is één van
en expertise belangrijk. Kleine cor-
de manieren om die kosten te verlagen. Het platform Ketensamenwerking
EERSTE UITKOMSTEN
is niet opgericht om financiële voordelen te meten. Als woningcorpora-
poraties met weinig projecten zijn
woningbouw is opgericht om de ontwikkeling van ketensamenwerking in
de Ketenmonitor zit in de opstartfase en het
ties hun begroting en resultatenrekening naast elkaar leggen, weten ze
minder snel onderdeel van een
de bouw te versnellen. dat doet het platform onder andere met de Keten-
aantal tot nu toe gemeten projecten is nog niet
meestal al genoeg. dat betekent niet dat ketensamenwerking geen geld
keten, terwijl dat bij grotere corpo-
monitor, een benchmark ontwikkeld door het Kenniscentrum Bouwproces-
representatief voor alle ketens, vertelt Hans
oplevert. wamelink schat dat partijen door die werkwijze zeker zo’n 10
raties vaak sneller het geval is.
innovatie (cpi) van de tu delft. Het platform, een initiatief van Aedes,
wamelink, hoogleraar Bouwmanagement aan
tot 15 procent goedkoper kunnen bouwen.
Bouwend Nederland en Vernieuwing Bouw, gebruikt de Ketenmonitor om
de technische universiteit delft. wamelink is
de veelgehoorde voordelen van ketensamenwerking aan te tonen. woning-
via het centre for process innovation in Buil-
GEEN INNOVATIEVE PRODUCTEN
corporaties en bouwers kunnen hun project meten door een lijst met vragen
ding and construction (cpi) van de tud
Vroeger maakte de opdrachtgever een bestek van 30 pagina’s, terwijl bij
in te vullen. Voorbeelden van vragen zijn: ‘Hoe is de opdrachtgever betrok-
betrokken bij de Ketenmonitor. ‘we kunnen
een goedlopende keten de afspraken op één dubbelzijdige pagina
ken bij het project?’ en ‘is uw eigen organisatie klaar voor ketensamen-
betere conclusies trekken en de voordelen
passen. dit klinkt heel efficiënt, maar hoe zit het met de integriteit van
werking?’ ook vullen deelnemers in hoe betrokken medewerkers zijn (het
beter zichtbaar maken na het analyseren van
ketensamenwerking? Hoe garandeer je dat partijen voldoende kritisch
‘wij-gevoel’) en of de projectdoelen gezamenlijk zijn geformuleerd. de
100 projecten.’ een paar eerste voorzichtige
blijven over de geleverde prijs en kwaliteit en niet binnen hun eigen
meerwaarde voor woningcorporaties is dat ze hun prestaties op bouw-
conclusies zijn nu al te trekken uit de Keten-
vertrouwde keten blijven hangen? wamelink heeft hier geen direct
gebied kunnen vergelijken met sectorgenoten. Vreemde ogen dwingen, dus
monitor. de doorlooptijd van projecten is bij-
antwoord op, maar benadrukt dat zakelijk vertrouwen belangrijk is. ‘je
de verwachting is dat woningcorporaties hun best doen om bovengemid-
voorbeeld korter. dit betekent dat de partijen
moet vanaf het begin verwachtingen vastleggen. een ouwe-jongens-
deld te scoren. de monitor is sinds april beschikbaar voor alle partijen in de
meteen weten waar ze moeten zijn omdat ze
krentenbroodsfeer hoeft niet te ontstaan, het mag af en toe best botsen.
werking niet groter dan bij een traditionele bouwopdracht. de monitor
advertenties
foto : holl andse hoogte
42 opdrachtgeverschap
project Nieuw Leyden: lagere kosten, snellere bouw
Voelt u nattigheid?
Portaal is één van de corporaties die meedoet met de Ketenmonitor. Projectmanager Iljoesja Berdowski noemt het project Nieuw Leyden in Leiden als goed voorbeeld van ketensamenwerking. De corporatie bouwde in dit project samen met projectontwikkelaar ERA Contour ruim 100 woningen. Samen met de aannemers, architecten en leveranciers verwerkten ze voor de bouw hun plannen in een 3D-model en maakten ze een planning. Portaal en Era Contour zochten in het begin naar een goede werkwijze, dat zorgde bij de eerste complexen binnen het project voor wat opstartproblemen. De kosten vielen uiteindelijk 15 procent lager uit en de ontwikkeling en bouw waren al binnen twee jaar af. Berdowski vergelijkt ketensamenwerking met de bouw van een auto. ‘Soms wil je een Ferrari bouwen, maar is alleen een Volkswagen betaalbaar. Dankzij ketensamenwerking weet je dat vanaf het begin en niet pas tijdens de rit. Zo kun je het optimale bereiken met je budget. Een keten moet je bouwen en onderhouden. Bij obstakels moet je niet terugkeren naar je eigen eilandje, maar het gezamenlijke doel centraal houden.’ Ze ziet een meerwaarde in de
Als dat maar professioneel, open en transparant gebeurt.’ Energie-
Ketenmonitor. ‘De monitor dwingt je om
deskundige Jan Willem van de Groep van kennisorganisatie Platform31
na te blijven denken over je project en de
kijkt kritisch naar hoe ketensamenwerking in de praktijk vaak vorm
samenwerking. Omdat de kennis van pro-
krijgt. Veel partijen richten zich volgens hem vooral op een efficiënter
jecten door heel Nederland daarin bij el-
proces en gaan voorbij aan het doel, namelijk: waardevolle producten
kaar komt, zie je meteen hoe jouw project
voor de klant door middel van innovatie. ‘Monitoring van prestaties van
het doet.’ Patrick van Adrichem, project-
een keten of netwerk kan ook risico’s met zich meebrengen. Terugkijken
ontwikkelaar bij ERA Contour, is tevreden
kan de blik op de toekomst vertroebelen waardoor vooruitgang en inno-
over de samenwerking met Portaal. ‘Door
vatieruimte wordt ingeperkt. Waak daarvoor.’ Van de Groep ziet proces-
vaak met elkaar aan tafel te zitten krijg je
innovatie binnen de ketens als het middel om nieuwe, duurzamere,
vertrouwen in elkaar. Je spreekt de prijs en
betere en goedkopere woonproducten te krijgen. Vooral in de vraag
het proces af, gewoon zonder gezeur. Dat
naar verduurzaming van de bestaande woningvoorraad ligt daarvoor
gaat niet vanzelf, maar je groeit fase voor
volgens hem een enorme kans. Wamelink is het eens met de kritiek dat
fase naar elkaar toe.’
Optimaal binnenklimaat voor de woning ■
MultiVent Basis dakdoorvoer
Dé oplossing voor vochtproblemen in bestaande woningen.
■
MultiVent Hybride dakdoorvoer Natuurlijk als het kan, mechanisch als het moet!
■
MultiVent Zolderventilatie
De zelfregelende ventilatiecombinatie voor ruimtes onder een hellend dak.
www.ubbink.nl
ketensamenwerking tot nu toe nog geen innovatieve producten heeft opgeleverd. ‘Het is deels natuurlijk oude wijn in nieuwe zakken. Een nieuwe techniek is wat mij betreft een volgende stap. Dat kan alleen als je ook toeleveranciers op tijd in de keten betrekt. Hierdoor krijgen de partijen de kans om niet alleen processen, maar ook de producten te standaardiseren.’
Ubbink, dat installeert wel zo makkelijk!