Jaarplan Vernieuwing Bouw 2011 by Stichting De Bouwcampus

Verbinden Vernieuwen Versnellen Jaarplan Vernieuwing Bouw 2011

Inhoudsopgave 1. Verbinden, vernieuwen, versnellen 2. Wat wil Vernieuwing Bouw? 2.1. Doelgroepen 2.2. Thema‟s 2.3. Doelstellingen 3. Wat gaan we doen in 2011? 4. Voor wie doen we wat? 5. Hoe laten we Vernieuwing Bouw zien? 6. Hoe monitoren we de vernieuwing? Bijlage: Thema‟s

3 5 5 6 7 8 13 14 16 17

1. Verbinden, vernieuwen, versnellen Het netwerk Vernieuwing Bouw groeit: in activiteiten en deelnemers. De inspanningen van het afgelopen jaar betalen zich uit. Het is niet makkelijk, de crisis raakt de sector hard. De huidige markt maakt ook zaken duidelijk, keuzes worden weloverwogen gemaakt. Vernieuwing Bouw is stimulator, facilitator, maar ook monitor van de vernieuwing. Dit alles in lijn met de innovatietheorie van Rogers1 en de transitietheorie van Rotmans2. Vernieuwing in de bouw lijkt soms een abstract begrip. Maar de gevolgen van de vernieuwing zijn concreet merkbaar in projecten in de praktijk. Vernieuwing in de bouw gaat over procesvernieuwing. Op een andere manier met elkaar samenwerken; op een andere manier een contract opstellen; op een andere manier de vraag in de markt zetten; op een andere manier leiderschap inzetten. De afgeronde impulsprogramma‟s PSIBouw en Regieraad Bouw hebben pionierswerk gedaan en wetenschappelijk bewezen dat procesvernieuwing rendement oplevert. Zij hebben veel kennis en ervaring opgedaan en de valkuilen en succesfactoren gedocumenteerd. Ook hebben zij geconstateerd dat het toepassen van de kennis cruciaal is om de vernieuwing te versnellen. Vernieuwing Bouw maakt de opgedane kennis toegankelijk en heeft het netwerk van de mensen met ervaring in de vernieuwing. Logischerwijs kan bij een procesverandering in de bouw niet slechts één partij veranderen. Bij een blijvende verandering moet ook de omgeving mee veranderen. Een olievlek dus, die Vernieuwing Bouw met haar partners en netwerk kan ondersteunen. De vraag waar veel vernieuwende partijen mee worstelen is: hoe krijg ik vernieuwing geïmplementeerd binnen mijn organisatie? De top is overtuigd van nut en noodzaak van vernieuwing, maar hoe zorgen we ervoor dat het in de praktijk, op de werkvloer, op projecten, ook daadwerkelijk vorm krijgt? De vernieuwing blijkt in de praktijk weerbarstig. Er is niet slechts één manier waarop de missie bereikt kan worden. Verschillende partijen werken op verschillende manieren aan het realiseren van de versnelling. En dat heeft grote toegevoegde waarde. Door met elkaar en van elkaar te leren zijn we in staat om via verschillende wegen het proces te versnellen.

Zie: www.rogerclarke.com/SOS/InnDiff.html Zie: http://tinyurl.com/2vy5uuc of www.drift.eur.nl 3

Vernieuwing Bouw is een onafhankelijk platform voor partijen die (direct en indirect) werken aan het realiseren van bouwwerken, in de infrasector en in de B&U sector. Vernieuwing Bouw streeft ernaar om partijen uit de gehele bouwsector te binden. Individuele organisaties (vernieuwers) en koepel- en brancheorganisaties (be誰nvloeders) vinden in ons netwerk een plek om hun kennis en kunde te delen. Met elkaar werken we aan het bereiken van de missie. We versnellen en verankeren de vernieuwing. Vernieuwing Bouw faciliteert, stimuleert en monitort het netwerk. Het netwerk van vernieuwers laat zien hoe vernieuwen mogelijk is en wat dat oplevert. Vernieuwers zoeken de grenzen op. Samen met haar partners haalt Vernieuwing Bouw de agenda op, bepaalt de agenda, en houdt de sector de spiegel voor. Met de opgedane kennis en kennissen gaat men in de praktijk verder. De vernieuwers laten zien wat er mogelijk is en laten zien dat ze verdienen met vernieuwen. Hierdoor verbreedt de vernieuwing zich naar andere partijen in de sector. In dit jaarplan hebben wij onze plannen voor 2011 geformuleerd. Vernieuwen is een zoektocht waarbij het doel helder is, maar de snelste weg er naar toe is nog onbekend. Ik nodig u van harte uit om aan te sluiten en mee te doen met wat ons drijft: vernieuwing in de bouw.

Jacqueline Schlangen Directeur Vernieuwing Bouw

2. Wat wil Vernieuwing Bouw? Vernieuwing Bouw is een netwerk. We praten met, en niet over elkaar, in vertrouwen om de beste resultaten te behalen. We leren met, en niet naast elkaar. In tijden van crisis vallen we niet terug in het oude gedrag. Vernieuwing Bouw heeft partners en deelnemers, wiens gezamenlijke missie is:

Wij willen dat de bouwsector een economisch gezonde, professionele sector wordt, die een actieve bijdrage levert aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken, zoals mobiliteit en veiligheid. Wij geloven dat daarvoor de vernieuwing nodig is op het gebied van levensduurdenken, ketensamenwerking en vernieuwend leiderschap. Wij verbinden vernieuwers, zodat ze samen kunnen werken om meer rendement, minder faalkosten en kwalitatief betere resultaten te bereiken. Wij versnellen de vernieuwing van de brede bouwsector door de goede voorbeelden te verspreiden.

2.1.

Doelgroepen

Om het netwerk te faciliteren heeft Vernieuwing Bouw een klein team van procesmanagers dat de deelnemers en activiteiten binnen het netwerk stimuleert, faciliteert en monitort. Daarnaast monitort het team ook de actoren in de sector die van invloed zijn op het netwerk. Vernieuwers zijn er in vele vormen. Wij onderscheiden:  Organisaties die al jaren actief zijn binnen de vernieuwing. Zij pionieren in programma‟s of bewegingen en brengen nieuwe kennis het netwerk in.  Organisaties die een aantal ervaringen hebben opgedaan. Zij brengen hun kennis in het netwerk maar komen ook kennis halen.  Organisaties die nog geen ervaringen hebben opgedaan met de vernieuwing. Zij komen kennis halen uit het netwerk. Vernieuwing Bouw onderscheidt binnen (potentiële) vernieuwers verschillende subdoelgroepen:  Bestuur/top  Directie  Projectmanagement  Talent & Drive 5

Vernieuwing Bouw richt zich op organisaties die met hun primaire proces direct of indirect bijdragen aan de realisatie van bouwwerken. Deze partijen willen graag ondersteund worden bij het beïnvloeden van hun omgeving. Beïnvloeders dragen bij aan de vernieuwing door de omstandigheden te beïnvloeden, bijvoorbeeld met kennis, wet- en regelgeving of door de algemeen heersende normen te bevragen. Onder beïnvloeders verstaan wij onder andere:  Organisaties en groepen die werken aan vernieuwing in de bouw (onder meer BIR, Opdrachtgeversforum, CPI, Pioneering, netwerk Conceptueel Bouwen, Bouwreflectie, Regionale Regieraden Bouw)  Branche- en koepelorganisaties  Politiek  Experts Bij onze activiteiten is aangegeven op welke van de genoemde doelgroepen zij gericht zijn. Sommige activiteiten zijn gericht op specifieke doelgroepen en worden daarom uitsluitend georganiseerd voor genodigden.

2.2.

Thema’s

Zoals in de strategie beschreven richt Vernieuwing Bouw zich binnen haar brede opgave op een aantal specifieke thema‟s. Deze thema‟s dragen bij aan het versnellen van de vernieuwing van de bouwsector. Het bestuur van Vernieuwing Bouw heeft de volgende drie thema‟s3 voor de eerste periode vastgesteld:   

Samenwerking in de keten; Levensduurdenken; Vernieuwend leiderschap.

Partijen in de sector herkennen zich in deze thema‟s. In de bijlage is een korte beschrijving van elk van de thema‟s opgenomen. Deze thema‟s staan centraal in de activiteiten van Vernieuwing Bouw.

In de bijlage is een uitgebreide omschrijving opgenomen van de thema‟s 6

2.3.

Doelstellingen

Wij dragen bij aan het bereiken van de missie door:  Vernieuwende projecten zichtbaar te maken.  Best Practices op te halen en te delen.  Initiatieven van partners en andere partijen op te sporen en met elkaar te verbinden.  Het implementatievraagstuk aandacht te geven.  Het nut van de vernieuwing uit te dragen.  Het netwerk te stimuleren en te onderhouden. Onze inzet zal met name gericht zijn op het leveren van bijdragen aan implementatie van de drie vernieuwingsthema‟s. Onze doelstellingen voor 2011 zijn:  In de uitvoeringspraktijk zijn in ieder geval op onze drie thema‟s aanwijsbare vernieuwingsbewegingen in gang gezet. De bijdrage van Vernieuwing Bouw aan de vernieuwingsbewegingen zijn concreet benoemd.  Ten minste 50 projecten zijn opgenomen op de Bouw Innovatie kaart.  Er zijn ten minste 30 publicaties4 over vernieuwing verschenen  Eind 2011 hebben we 60 deelnemers, breed over de sector verspreid.  Onze partners doen actief mee en zijn tevreden over de gezamenlijke activiteiten. Hiertoe organiseren we zowel activiteiten voor het netwerk dat de deelnemers en partners van Vernieuwing Bouw vormen als sectorbrede activiteiten. We werken vraag gestuurd. Het netwerk geeft aan wat zij nodig heeft. Vernieuwing Bouw laat veel van zich horen in de vorm van activiteiten en door optimaal gebruik van communicatiemiddelen, zoals de nieuwsbrief en social media. Deelnemers en partners ervaren dat ze deelnemer zijn van Vernieuwing Bouw en participeren. We faciliteren een aantal activiteiten die het beste floreren in een onafhankelijk en pluriform netwerk. Resultaten zijn beschikbaar voor het netwerk en de sector.

Publicaties kunnen op papier gedrukt of op internet geplaatst worden. 7

3. Wat gaan we doen in 2011? Activiteiten zijn gericht op versnelling van de vernieuwing in de bouwsector. Vernieuwing Bouw stimuleert, faciliteert en monitort. Door vernieuwers te faciliteren, creëren we goede voorbeelden en ervaring binnen de vernieuwing. Deze ervaring helpt anderen hun eigen stappen in de vernieuwing makkelijker te zetten. Goed voorbeeld doet goed volgen. Er zijn activiteiten alleen gericht op het netwerk (voor en door deelnemers/vernieuwers) en activiteiten die zich breed op de hele sector richten. Een deel van de activiteiten richt zich op ontmoeten en kennisdelen, een ander deel is gericht op toepassing in de praktijk. Bij het organiseren van activiteiten wordt gebruik gemaakt van het netwerk en de partners van Vernieuwing Bouw om de impact zo groot mogelijk te maken. IMPULS! Om vast te stellen waar de prioriteiten en interesses liggen bij de deelnemers en partners organiseren we begin 2011 IMPULS! Tijdens deze conferentie wordt met de deelnemers en partners afgesproken wat de speerpunten zijn voor het komende jaar. De vernieuwing in de bouw wordt gekoppeld aan maatschappelijke thema‟s. Task Groups Task Groups adopteren een onderwerp (speerpunt) waarin deelnemers vernieuwing willen realiseren. Naast deelnemers van Vernieuwing Bouw kunnen ook andere partijen op uitnodiging participeren. Doelen en verwachtingen worden vooraf helder bepaald, en de voortgang wordt gemonitord. Resultaten van de Task Groups worden breed bekend gemaakt. Topconferenties In een topconferentie komen partijen tot oplossingen voor vernieuwingsthema‟s, die direct toepasbaar zijn in de praktijk. Topconferenties zijn voor bestuurders en directies van deelnemende organisaties en introducés. De resultaten worden niet alleen geïmplementeerd bij de organisaties van de deelnemers, ze worden ook breed uitgedragen in de keten.

Talent & Drive Jongere generaties zijn essentieel voor de vernieuwing. Binnen veel organisaties bestaan netwerken van jongeren. Daarnaast zijn er initiatieven zoals De Nieuwbouw en de Baanbrekers waarin jongeren van diverse organisaties met elkaar werken aan de vernieuwing in de bouw. Vernieuwing Bouw zal deze netwerken met elkaar verbinden. Vernieuwende praktijkprojecten Organisaties kunnen speciale praktijkprojecten aanmelden bij Vernieuwing Bouw. Deze projecten worden gemonitord en extra podium geboden als vernieuwend project. De lessen die geleerd worden kunnen op deze wijze verder gebracht en inspirerend zijn voor het netwerk. Samen met de projectmanager kijkt Vernieuwing Bouw welke expertise uit het Vernieuwing Bouw netwerk toegevoegde waarde kan hebben voor het project. Praktijk in de regio: regionale bijeenkomsten Lokaal en regionaal bestaan er initiatieven waar opdrachtgevers en opdrachtnemers met elkaar spreken over onderwerpen gerelateerd aan vernieuwing in de bouw. Zo zijn er Regionale Regieraden actief, een platform als Pioneering, en meer incidentele bijeenkomsten door gemeenten, provincies, waterschappen of bouwondernemers georganiseerd. Vernieuwing Bouw onderhoudt het contact met de regionale regieraden. We organiseren gezamenlijke bijeenkomsten en haken aan daar waar gewenst. Ook kunnen we op een vraag uit een regio een bijeenkomst (mee) organiseren, zoals 27 januari in Maasland, en in het voorjaar met de groep Infra Midden van Bouwend Nederland. Praktijk & actualiteit: netwerkbijeenkomsten Onderwerpen en thema‟s voor netwerkbijeenkomsten liggen dicht bij de praktijk en de actualiteit. Zo wordt een bijeenkomst georganiseerd de Bouwbeurs/Bouw&ICT beurs. In het voorjaar staan projectbezoeken gepland bij de Spoorzone in Delft en de A2. Aan deze bijeenkomsten kunnen ook introducés deelnemen. Masterclass Naast het delen van kennis en nieuwe inzichten hebben masterclasses tot doel om deelnemers en introducés met elkaar in contact te brengen en zo nieuwe verbindingen te leggen. Het onderwerp voor de eerste Masterclass is “Leiderschap, Innovatie & Generaties”. De masterclass is bestemd voor de bestuurders en directie van deelnemers.

Praktijkgerichte workshops In samenwerking met actieve organisaties in de vernieuwing organiseren we praktijkgerichte workshops. Bijvoorbeeld over samenwerken bij uitvoering van bouwprojecten. Doelgroepen zijn de projectmanagers en de groep Talent & Drive. Bestuurlijk Platform Professioneel Opdrachtgeverschap (BPPO) Het BPPO is een platform voor bestuurders van Nederlandse gemeenten die koploper zijn in het professioneel opdrachtgeverschap. Uniek in dit platform is dat zowel bestuurder als betrokken ambtenaren aan tafel zitten. Vanuit de markt zitten verschillende partijen aan. Het BPPO heeft als aandachtspunten het bevorderen van samenwerking op het gebied van professioneel opdrachtgeverschap, het proactief betrekken van de markt bij complexe vraagstukken en het benchmarken van de deelnemende gemeenten. Het BPPO is een initiatief van Vernieuwing Bouw, VNG en PIANOo, waarbij Vernieuwing Bouw een leidende rol heeft. In 2011 komt het BPPO vijfmaal bijeen en wordt een seminar georganiseerd met als doel bestuur, ambtenaar en markt samen te brengen en te laten zoeken naar vernieuwende opties. Internationale netwerken en kennisuitwisseling In 2011 wordt voor deelnemers en introducés van Vernieuwing Bouw een kennisuitwisseling georganiseerd met Constructing Excellence, de Engelse zusterorganisatie. Partnerprogramma’s Vernieuwing Bouw participeert samen met onze partners in relevante programma‟s. Hierbij sluit Vernieuwing Bouw aan bij bewegingen in de markt. Met haar onafhankelijke rol kan Vernieuwing Bouw verbindingen leggen. Het platform ketensamenwerking en de kennishub nieuwe onderhoudscontracten zijn hiervan voorbeelden. Platform Ketensamenwerking5 Vernieuwing Bouw vormt de frontoffice van het platform ketensamenwerking. Het Platform organiseert onder meer regionale slingers en rondetafelgesprekken over ketensamenwerking voor opdrachtgevers en marktpartijen. Het platform stimuleert ketensamenwerkingsprojecten en –pilots in de praktijk en monitort en borgt de kwaliteit ervan.

Voor het Platform Ketensamenwerking is een uitgewerkt plan opgesteld, samen met Bouwend Nederland en Aedes. 10

Zij doen onderzoek en ontwikkelen tools waarmee de kwaliteit van de opgedane kennis wordt geborgd. Een ketenacademie wordt ontwikkeld voor opleidingen op het gebied van ketensamenwerking. Kennishub nieuwe onderhoudscontracten6 De kennishub nieuwe onderhoudscontracten bereidt de marktpartijen voor op de invoering van nieuwe onderhoudscontracten van Rijkswaterstaat, zodat dit succesvol verloopt voor Rijkswaterstaat en de markt. Dit doen zij door kennis te verspreiden en in dialoog te blijven over de uitvoering van de onderhoudscontracten. Samen met de betrokken brancheverenigingen worden bijeenkomsten georganiseerd. Vernieuwing Bouw vormt de frontoffice van de Kennishub. De backoffice wordt gevormd door Bouwend Nederland, UNETO-VNI, NLingenieurs en de Vereniging van Waterbouwers. Strategie Summit Bouw VNU Exhibitions organiseert in september de Strategie Summit Bouw. Vernieuwing Bouw is hierin partner. Praktijkleren Het project Praktijkleren is in samenwerking met de markt ontwikkeld door Traverse-Curnet, in opdracht van Vernieuwing Bouw. Het succesvolle KinG-project (Kennis in het Groot) is de inspiratiebron. Het programma is een hands-on aanpak voor concrete projecten in uitvoering. Deze aanpak leidt tot een betere samenwerking of helpt een goedlopende samenwerking tijdens de rit beter vast te houden. Daarnaast laat het programma Praktijkleren de opbrengsten van individuele projecten ten goede komen aan de sector als geheel. Voor 2011 draagt Vernieuwing Bouw nog bij aan het project, met name voor de startfase. Vanaf 2012 kan het project zelfstandig zonder extra financiering draaien. Vernieuwing Bouw Award7 Met een Award creĂŤren we een extra impuls om goede voorbeelden podium te geven. De Awards worden toegekend om de beste vernieuwers in de bouw te belonen voor hun inspanningen. Zo krijgt de vernieuwer publiciteit en erkenning en kunnen andere organisaties zien dat vernieuwend bouwen loont. Ook is het een manier voor Vernieuwing Bouw om zich te profileren.

Voor de Kennishub nieuwe onderhoudscontracten RWS is een uitgewerkt plan opgesteld, samen met Bouwend Nederland, Uneto-VNI, NLingenieurs en de Vereniging voor Waterbouwers. 7 De criteria en wijze van toekenning van de Vernieuwing Bouw Award wordt nader uitgewerkt. Streven is om de eerste Awards halverwege 2011 uit te reiken. 11

Tenslotte motiveert het andere organisaties om zich in te zetten voor de vernieuwing. Award worden gedurende het jaar uitgereikt. Er is niet een vast moment. De beoordeling over wie en wat vernieuwend is wordt gedaan aan de hand van criteria passend binnen de strategie van Vernieuwing Bouw én de thema‟s ketensamenwerking, levensduurdenken en vernieuwend leiderschap. PSIBouw projecten PSIBouw heeft een aantal projecten gefinancierd die passen binnen de missie en visie van Vernieuwing Bouw. Omdat PSIBouw opgeheven wordt zijn deze projecten ondergebracht bij Vernieuwing Bouw. Deze projecten acteren in het netwerk van Vernieuwing Bouw en volgen de thema‟s en doelstelling van Vernieuwing Bouw. Het gaat om het CoP Eigen initiatief, rollende stenen, Legacy PSIBouw, Baanbrekers in de bouw en Halftime. (Politieke) lobby Daar waar wet- en regelgeving de vernieuwing in de bouwsector belemmeren kan Vernieuwing Bouw samen met haar partners een politieke lobby inzetten. Gezien haar onafhankelijke positie en pluriforme samenstelling kan Vernieuwing Bouw voor de politiek het eerste aanspreekpunt voor de vernieuwing zijn. Contacten relevante organisaties Voor de vernieuwing in de bouwsector is een aantal partijen zeer relevant voor Vernieuwing Bouw. Met deze partijen onderhouden we nauwe contacten. Dit zijn onder meer koepel- en branche organisaties als de VNG, het Opdrachtgeversforum, de Bouw Informatie Raad (BIR), het Bouw Innovatie Partnership (BIP), Stichting Bouwreflectie en PIANOo. Werving nieuwe deelnemers De werving van nieuwe deelnemers is een belangrijk aandachtspunt voor 2011. Wij werven zelf actief, maar ook via de huidige deelnemers proberen we meer en verschillende soorten partijen te interesseren voor deelname aan vernieuwing. Daarbij besteden we aandacht aan een goede spreiding over deelsectoren, zo zijn er nog te weinig installateurs en ingenieursbureaus. Voor 2011 streven wij er naar het jaar af te sluiten met minimaal 60 deelnemers.

4. Voor wie doen we wat? Iedere maand is er een activiteit voor vernieuwers. De activiteiten worden afgestemd op de doelgroepen. Daarnaast zijn er activiteiten die voor de brede sector georganiseerd worden. In de bijlage is een kalender opgenomen. Onderstaand een overzicht:

Deelnemers/vernieuwers

Activiteit IMPULS!

per jaar Bestuur /top 1x X

Directie

Task Group

Project Talent & Algemeen manager drive

Top Conferenties

Masterclasses

Workshops

Netwerk bijeenkomsten

Regiobijeenkomsten

Internationaal

BPPO

Praktijkleren

Beïnvloeders

X X

6x X

Primaire partijen

Platform Keten samenwerking Kennishub

Sectorbreed

Bouwinnovatie-kaart

Websites

Nieuwsbrief

Promotie

Label “vernieuwend project”

VB award

Monitor transparantie

5. Hoe laten we Vernieuwing Bouw zien? Vernieuwing Bouw is een netwerk waarvoor goede communicatie onontbeerlijk is. Enerzijds laten we het netwerk zien in de vorm van activiteiten en projecten, anderzijds gebruiken we een breed palet aan communicatiemiddelen voor het uitdragen van onze resultaten. Het doel van communicatie is het zorgen voor zichtbaarheid van het netwerk en haar deelnemers als geheel en het geven van bekendheid aan onze activiteiten en projecten. Daarvoor gebruiken we de reguliere media evenals digitale media en sociale media. Websites Vernieuwing Bouw heeft twee websites: www.vernieuwingbouw.nl en www.debouwvernieuwt.nl. Vernieuwingbouw.nl is de algemene website van Vernieuwing Bouw. Het doel van deze website is het inzichtelijk maken en verspreiden van informatie over vernieuwing in de bouw. Debouwvernieuwt.nl is een database van publicaties over vernieuwing in de bouw. Beide websites zijn met elkaar verbonden door links naar relevante pagina‟s. Nieuwsbrief Iedere maand versturen wij een algemene, digitale nieuwsbrief met daarin de belangrijkste ontwikkelingen. In 2011 onderzoeken we of deze algemene nieuwsbrief voorziet in de informatiebehoefte van onze partners en deelnemers. Op basis van de uitkomsten van deze evaluatie passen we zo nodig de aanpak aan. Promotie Vernieuwing Bouw laat zien wat ze doet en zal dus haar werkzaamheden en missie promoten bij verschillende gelegenheden. In 2011 zijn wij naast onze eigen activiteiten ook betrokken bij onder meer:  Infratech (11-14 januari 2011)  Bouw- en Bouw&ICT beurs (8-11 februari 2011)  Provada (7-8 juni 2011) Pers en media De media spelen een belangrijke rol in de beeldvorming over Vernieuwing Bouw als organisatie, en over de stand van zaken rond de vernieuwing in de bouw. Wanneer er nieuwswaardige feiten zijn, benaderen wij actief de pers om hier aandacht voor te vragen. Hiervoor maken we gebruik van persberichten en interviews. Denk bij media aan dagbladen, vakbladen en bladen van deelnemers en partners. In de Cobouw (de krant voor en over de bouw) verzorgen wij een maandelijkse column op de opiniepagina. 14

Social media Wij gebruiken Twitter om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen bij onze partners, deelnemers en in de media, en waar mogelijk spelen we hier op in. Deze beweging werkt ook andersom, wij gebruiken Twitter om partners, deelnemers en media op de hoogte te houden van onze actuele ontwikkelingen. In 2011 optimaliseren wij de inzet van nieuwe media. Wij zijn actief op LinkedIn. Vernieuwing Bouw is lid van diverse discussiegroepen die gaan over vernieuwing in de bouwsector of een gerelateerd onderwerp. We hebben een Vernieuwing Bouw groep, die in 2011 verder zal worden uitgebouwd.

6. Hoe monitoren we de vernieuwing?

Bouwinnovatiekaart De Bouwinnovatiekaart is het belangrijkste middel om best Practices zichtbaar te maken voor iedereen en informatie hierover te delen. Het vormt een overzicht van de stand van zaken van de vernieuwing in de praktijk in Nederland. Het is een multimediaal concept, in de vorm van een kaart van Nederland, waarop vernieuwende bouwprojecten staan aangegeven, met de informatie over die projecten. De bouwinnovatiekaart kan via onze website, maar ook direct benaderd worden op www.bouwinnovatiekaart.nl. In 2011 wordt de Bouwinnovatiekaart verder aangevuld met best practices en gepromoot.

Monitor transparantie In 2008 en 2010 is een bouwketen brede monitor uitgevoerd door USP op het gebied van transparantie. Daaruit bleek dat transparantie loont en een van de belangrijke enablers is voor een goede samenwerking die gestoeld is op vertrouwen. Deze monitor is uniek, ook internationaal. Het is een spiegel voor de sector. In 2011 zoeken we naar financiering voor continuering van deze monitor.

Bijlage: Thema’s Hieronder volgt een beschrijving van elk van de drie thema‟s. Thema 1: Samenwerking in de keten Samenwerking verhoogt de kwaliteit van het eindproduct en zorgt voor een efficiënter en klantgerichter bouwproces. Om verbeteringen in de ketensamenwerking te bereiken dient men strategische keuzes te kunnen en durven maken ten aanzien van de rol die men in de keten wil spelen. Het gaat om regisseren of geregisseerd worden, maar ook vaak over het aanbieden van concepten, toegevoegde waarde en ontzorgen. Samenwerking in de keten heeft zowel betrekking op samenwerking tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers en op de samenwerking tussen opdrachtnemers onderling (binnen de bouwketen). Samenwerking betekent open staan voor de ander, transparant en integer zijn, elkaar vertrouwen. Daarnaast heeft het ook te maken met bijvoorbeeld professioneel inkopen en aanbesteden. Het gaat dan over zaken als helderheid bij aanbestedingscriteria, geïntegreerde bouworganisatievormen, gunnen op waarde en reële prijs, evenwichtige risicoverdeling tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers, inzage in prijsopbouw van een offerte, het houden van een kick-off meeting bij de start van een bouwproject en evaluatie van bouwprocessen op basis van verwachtingen en ervaringen. Samenwerking in de keten heeft alles te maken met het uitwisselen en delen van kennis en het gebruiken van dezelfde systemen door de verschillende partijen in de bouwketen. Een voorbeeld hiervan is het werken met een Bouwwerk Informatie Model (BIM). Als partijen in goed partnerschap samenwerken dan leidt dit tot een kwalitatief beter en efficiënter bouwproces, minder faalkosten, betere kwaliteit van het eindproduct en een versterkte klantgerichtheid. Thema 2: Levensduurdenken In het thema levensduurdenken staan de volgende 3 zaken centraal:  Duurzame materialen: toepassen van (hergebruikte) materialen, die in ruime mate voorhanden zijn en blijven;  Duurzaam bouwproces: bouwen met minimaal energiegebruik en minimale overlast voor de omgeving en op een wijze waardoor bouwmaterialen aan het einde van het bouwproces goed herbruikbaar zijn;  Duurzaam bouwwerk: het minimaliseren van lifecycle-cost en inzetbaar voor meerdere doelen (flexibel in te richten/te gebruiken). Om duurzame materialen, duurzaam bouwproces en duurzaam bouwwerk te bevorderen kopen opdrachtgevers duurzaam in. Concreet betekent dit dat er in het aanbestedingsproces duurzaamheideisen worden gesteld en duurzaamheid wordt „gewaardeerd‟. 17

Bij het minimaliseren van lifecycle-cost worden de totale kosten over de gehele levensduur van een gebouw zo laag mogelijk gehouden. Niet de investeringskosten zijn leidend, maar het geheel aan kosten voor kwaliteit, beheer en onderhoud in de tijd. Dat zijn de totale kosten van definitie, ontwerp, bouw, exploitatie en sloop of afstoting van een bouwwerk. Hierbij gaat het ook om kapitaallasten en alle kosten voor energie, schoonmaak en onderhoud en zo nodig ook de kosten voor verbouwing of renovatie. Sturen op investeringskosten wordt zodoende verruild voor een integrale benadering van kwaliteit, kosten en tijd. Aangezien de meeste kosten van een bouwwerk in de gebruiksfase optreden, verdient die fase de meeste aandacht. Deze fase begint, interessant genoeg, al bij het voorontwerp. Bij het voorontwerp nemen opdrachtgever en architect namelijk belangrijke en onomkeerbare beslissingen over de kwaliteit van een bouwwerk en dus over de kosten en opbrengsten in de gebruiksfase. Handelen volgens de levensduurvisie kan daarom leiden tot extra investeringen vooraf die later dubbel en dwars worden terugverdiend. Het ontstaan van contractvormen zoals PPS, DCM en DBFM stond aan de wieg van het minimaliseren van levensduurkosten. Als investering en exploitatie door een alliantie van partijen wordt besloten, ontstaat de belangrijkste drijfveer om over levensduurkosten na te denken. Thema 3: Vernieuwend leiderschap De innovatiebeweging vindt plaats in een complex en gefragmenteerd krachtenveld, waarbij uiteenlopende en vaak strijdige belangen niet in het voordeel van versnelling en samenhang werken. Cultuur en leiderschap wordt binnen de sector gezien als kritische succesfactor voor verdere professionalisering van alle aspecten van de bedrijfsvoering en is daarmee voorwaardenscheppend voor innovatief gedrag. Succesvolle organisaties vernieuwen als zij gericht zijn op zowel bestaande kennis, inzichten en vaardigheden zoals de optimalisatie van organisatieprocessen en het verbeteren van bestaande afzetmogelijkheden, als op het ontwikkelen van nieuwe kennis en vaardigheden. Deze tweezijdige aanpak vergt dat de cultuur in de bouw verandert. Voorbeeldgedrag van topmanagers aan opdrachtgevende en opdrachtnemende zijde helpt om een norm te zetten. Ervaring leert dat samenwerking tussen mensen met verschillende achtergronden en competenties leidt tot het sneller realiseren van noodzakelijke vernieuwingen. De bouw moet zich ontwikkelen tot een sector die ook plaats biedt aan jongeren, vrouwen en allochtonen en aan mensen met een alpha- of gamma opleiding, zowel in de organisaties als op topposities.