Jaargang 2 >
nr. 2 November 2012
Partnermagazine van Vernieuwing Bouw
De afstand verkleinen
Social Return Prestatieladder
Vernieuwing in de bouw volgens ... “Er leiden verschillende wegen naar Rome”
Bouwen in en met de omgeving “Hoe pak je dat aan, bouwen midden in de maatschappij?”
Colofon Uitgave Vernieuwing Bouw
Vormgeving Steenbergen Ontwerp Studio
Tekst
4
De Ontmoeting
Vernieuwing Bouw
Fotografie Hans Kuiper Shutterstock Snow White Luchtfotografie Avenue2 Skypictures Mark Nelemans Ton Stanowicki Vernieuwing Bouw
Drukwerk Twigt Grafisch Facilitair
Oplage 1250
Vernieuwing Bouw Zilverstraat 69 2718 RP Zoetermeer Postbus 662 2700 AR Zoetermeer www.vernieuwingbouw.nl info@vernieuwingbouw.nl @vernieuwingbouw Partners Vernieuwing Bouw www.youtube.com/vernieuwingbouw
Vernieuwing in de bouw volgens...
8
Koninklijke BAM Groep • Portaal • FixPlan Rijksgebouwendienst • Croon Elektrotechniek
5
Partners aan het woord In elke uitgave van de BINdT komen enkele van onze partners aan het woord. Aannemersfederatie Nederland Aedes, vereniging van Woningcorporaties Arpa Balance & Result Organisatie Adviseurs > Ballast Nedam (pagina 12) BELFOR (Nederland) Bennema Vastgoed BOB Opleiding, Training en Advies Boskalis Nederland
Bouwend Nederland Breijer Brink Groep Business School Nederland > BV Kanaalkruising Sluiskil (pagina 10) CFE Nederland > Croon Elektrotechniek (pagina 8) CURNET De Bouwer & Partners
We klimmen omhoog Rijkswaterstaat • ProRail • VolkerWessels Koninklijke BAM Groep • Dura Vermeer Groep
Deerns Raadgevende Ingenieurs Dick van Gameren Architecten > Dura Vermeer Groep (pagina 5) Dyka > FixPlan (pagina 8) Gemeente Alphen aan den Rijn Gemeente Amersfoort Gemeente Amsterdam: IBA stadsingenieurs Gemeente Den Haag: Ingenieursbureau Gemeente Hoorn Gemeente Purmerend Gemeente Rheden Gemeente Utrecht: IBU Stadsingenieurs Gemeente Velsen Gemeente Zoetermeer
16 In Beeld: Kanaalkruising Sluiskil
10
Partners van Vernieuwing Bouw
BV Kanaalkruising Sluiskil • Koninklijke BAM Groep • Croon Elektrotechniek
Bouwen in en met de omgeving
12
Rijkswaterstaat • Koninklijke BAM Groep • Strukton • Ballast Nedam
GMB Grontmij Havensteder Hèt Facilitair Bureau HEVO Hogeschool van Amsterdam Hurks Groep Imtech Traffic & Infra InTouch Kenniscentrum CPI (TU Delft) Koldijk > Koninklijke BAM Groep (pagina 5, 8,10,12) KPMG Building & Construction Kraan Bouwcomputing LUXimprove
Mecanoo architecten NLingenieurs > Portaal (pagina 8) Post Academisch Onderwijs (PAO) Procap adviseurs en projectmanagers > ProRail (pagina 5) Puur Sang Railforum > Rijksgebouwendienst (pagina 8) > Rijkswaterstaat (pagina 5,12) RnR group SBR: Kennisplatform voor de bouw > Strukton (pagina 12) Sublean Timpaan
TNO TSM Business School UNETO-VNI Universiteit Utrecht (Vastgoed & Campus) Vaessen Algemeen Bouwbedrijf Van den Heuvel Werkendam Van Dijk Maasland Van Ieperen Groep Van Wijnen Holding Vereniging van Waterbouwers VeriCon > VolkerWessels (pagina 5) Wonion Ymere
@JacqSchlangen Het netwerk van Vernieuwing Bouw wordt groter én hechter. Met de aanhoudende economische en maatschappelijke uitdagingen kunnen we niet anders dan de koe bij de horens vatten. En dat is precies wat ik zie gebeuren! Partners die samen de handschoen oppakken en ‘het beestje bij zijn naam noemen’. In deze BINdT kunt u weer een aantal mooie verhalen lezen. Met behulp van de QR code kunt u meer te weten komen over de onderwerpen die aan bod komen in deze editie. Als u een QR-code-scanner op uw mobiele telefoon heeft geïnstalleerd, kunt u met uw camera de code scannen en verschijnt er meer informatie in beeld. Nieuw is de toepassing van Layar in de BINdT. In onze masterclass van 4 oktober 2011 introduceerden wij al de mogelijkheden voor de bouw. De hoogste tijd om nu zelf ook aan de slag te gaan met augmented reality. Het artikel op pagina 8 en 9 is verrijkt met Layar. Scan de pagina’s met de layar-app op uw smartphone en zie zelf wat er gebeurt… Ik wens u weer veel leesplezier Jacqueline Schlangen Directeur Vernieuwing Bouw
November 2012 < BINdT
3
De Ontmoeting In deze rubriek vindt u een selectie van bijeenkomsten die hebben plaatsgevonden sinds de laatste BINdT. Voor meer informatie kunt u de QR-code scannen met uw mobiele telefoon of kijken op www.vernieuwingbouw.nl/BINdT-3.
19 april Conferentie over PPS en ge誰ntegreerde contracten
2013
7 juni 28 februari LEF sessie Social Return Prestatieladder
Masterclass Leiderschap, Innovatie & Gamificatie
22 juni 29 februari
4
Haardvuursessie Infra & Spoor
Bijeenkomst Bestuurlijk Platform Professioneel Opdrachtgeverschap over stedelijke vernieuwing
14 maart
29 juni
Masterclass Leiderschap, Innovatie & Klantwaarde
ZomerHub
21 maart
13 september
LenteHub
HerfstHub
22 t/m 24 maart
28 september
Nederlandse bestuurders leren van Duitse waterketen tijdens studiereis naar Berlijn
Terugkoppelmanifestatie Social Return Prestatieladder
13 april
31 oktober
Bijeenkomst Bestuurlijk Platform Professioneel Opdrachtgeverschap over de CO2 prestatieladder
Masterclass Leiderschap, Innovatie & Waardecreatie
BINdT > November 2012
De afstand verkleinen In gesprek over de Social Return Prestatieladder Hoe zorg je ervoor dat opdrachtgevers en opdrachtnemers goed werken aan social return? Vernieuwing Bouw partners VolkerWessels, BAM en Dura Vermeer zien mogelijkheden voor een Social Return Prestatieladder (SRPL). Rijkswaterstaat en ProRail volgen dit initiatief actief. Margriet Drijver, voorzitter van de ontwikkelgroep en directeur Wonen van BAM Woningbouw, vertelt over dit actuele onderwerp en de ontwikkeling van de SRPL.
November 2012 < BINdT
5
Basisontwerp Social Return Prestatieladder
“De SRPL is een manier om social return aantrekkelijk te maken voor bedrijven en opdrachtgevende overheden”, aldus Margriet. Maar wat houdt het verder precies in? Hoe verloopt de ontwikkeling? Hoe werkt het? En hoe kunnen we van elkaar leren?
In gesprek Op 7 september 2012 kwamen zo’n 30 burgemeesters en ambtenaren bij elkaar om kennis en ervaringen te delen over professioneel opdrachtgeverschap. Het Bestuurlijk Platform Professioneel Opdrachtgeverschap (BPPO) van Vernieuwing Bouw bood de uitgelezen kans om met elkaar in gesprek te gaan en gezamenlijk verder te ontwikkelen. “Dit was een goed moment om een impuls te geven aan de ontwikkeling van de ladder en de inbedding hiervan in de praktijk. Hier konden we horen wat andere partijen van het gedachtengoed van de SRPL vinden en wat zij zelf al doen aan social return. De ontwikkelgroep van de SRPL staat voor een aantal vragen. Welke activiteiten van bedrijven passen bij het verkleinen van de afstand tot de arbeidsmarkt? Zijn opdrachtgevers bereid om gebruik te maken van een projectongebonden methodiek? En hoe kunnen bedrijven toetsbaar maken op welke wijze hun manier van het uitvoeren van social return een bijdrage levert aan het verkleinen van de afstand tot de arbeidsmarkt?”
Social return verslag van leveranciers
Doelstellingen gerealiseerd
Kwaliteitsmanagementplan
Voortgang tov doelstellingen
Alle ketens in kaart en 2 ketenanalyses
Kwantitatieve groeidoelstelling social return in 2 ketens
6
BINdT > November 2012
Actief betrokken bij opzetten van sectorbreed social return programma met overheid, etc
Reguliere dialoog met belanghebbenden, overheid en NGO’s
Initiatiefnemer van ontwikkelingsprojecten die de sector faciliteren
Communicatie intern en extern structureel
Actieve deelname aan initiatief
Social return management actieplan Social return verslag
Kwantitatieve groeidoelstelling social return eigen en gedetacheerd personeel
Effectieve structuurcyclus met toegewezen verantwoordelijkheden
Actueel ARBO audit verslag
Functieaanbod kwantitatief
Kwalitatieve doelstelling functie aanpassing, begeleiding en uitbouw aangepaste werkgelegenheid
Communicatie inter structureel
Passieve deelname aan initiatief
Functieaanbod in kaart
Onderzoek aanpak uitbouw aangepaste werkgelegenheid
Communicatie intern en extern ad hoc
Op de hoogte van sectoren keteninitiatieven
Bestuurlijk Platform Professioneel Opdrachtgeverschap (BPPO) Het BPPO is een platform voor professioneler opdrachtgeverschap. Bestuurders en ambtenaren komen inmiddels al vijf jaar bij elkaar om hun kennis en ervaringen op het gebied van opdrachtgeverschap, samenwerking en best-practices met elkaar te delen. Vooruitstrevende gemeenten, waterschappen en
Publiek commitment aan social return programma van overheid en NGO
inkoopsamenwerkingen inspireren elkaar om innovatiever aan te besteden en samen te werken. Het BPPO is een unieke plaats in Nederland voor gemeenten die écht vooruit willen met betrekking tot inkoop en aanbesteden.
Enthousiast en ambitieus Tijdens deze interactieve bijeenkomst gingen de aanwezigen actief aan de slag met verschillende vragen. “Het viel mij op dat iedereen gemotiveerd en enthousiast met elkaar in gesprek was. Er werd gediscussieerd, ideeën werden gedeeld en er werd goed naar elkaar geluisterd. Mensen dachten in mogelijkheden in plaats van onmogelijkheden om social return toe te passen. Maatwerk en flexibiliteit worden hierin als belangrijk ervaren. Onderdelen die we graag meenemen in de ontwikkeling van de ladder.”
Lonkend perspectief “Ook hebben we met elkaar gekeken welke doelen we willen bereiken. Hierin kwam duidelijk naar voren dat er behoefte is aan een eenduidige landelijke regeling. Ook het investeren in opleiding en begeleiding is van belang om social return goed te kunnen toepassen. En niet te vergeten het aansluiten van vraag op aanbod. Voor bedrijven is het handig als gemeenten goed zicht hebben op de mensen in hun kaartenbak. Gemeenten hebben de behoefte dat mensen duurzaam uit de uitkering stromen. Bedrijven geven aan dat ze graag
1 2 3 4 5
als project A klaar is, een medewerker naar project B willen sturen. Dat betekent dat bij projecten niet alleen mensen uit de eigen kaartenbak van de gemeente zouden moeten meetellen als social return, maar ook mensen die wellicht in andere gemeenten wonen.”
Terugkoppelen Tijdens het BPPO is een goed beeld verkregen van hoe gemeentes bezig zijn met social return. Maar wat zijn de reacties van de sector op het basisontwerp van de SRPL? Op 28 september 2012 was het tijd voor een terugkoppelmanifestatie met 60 bestuurders, projectleiders, directeuren en beleidsmakers van opdrachtgevende en opdracht nemende organisaties. Waar staan we en hoe gaan we nu verder?
De basis staat “Het basisontwerp van de SRPL staat inmiddels. Dit is gebaseerd op de methodiek van de – breed bekende CO2 prestatieladder. Opdrachtgevers en –nemers in de bouwsector hebben namelijk ervaring opgebouwd met het gebruik van deze methode bij aanbestedingen. De methodiek bevordert innovatie en concurrentie doordat er vrijheid is om binnen de bedrijfsvoering aan te geven hoe voldaan wordt aan de gestelde eisen. De ladder kan gebruikt worden door grote en kleinere organisaties. De basis staat, maar voor de invulling van de criteria moet er nog doorontwikkeld worden om te komen tot een ladder. Wij als ontwikkelgroep hebben de ambitie om eind 2012 het eerste definitieve concept gereed te hebben, zodat in 2013 de SRPL echt in de praktijk kan worden gebruikt.”
Wat is de Social Return Prestatieladder (SRPL)? De SRPL is een instrument waarmee bedrijven zichtbaar maken hoe zij permanent binnen hun bedrijf en in hun projecten werken op een duurzame manier om meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt op te nemen in het werkproces. De SRPL moet gebruikt kunnen worden als antwoord op de gunningscriteria bij (Europese) aanbestedingen van de Rijksoverheid. De Prestatieladder Socialer Ondernemen (PSO) (ontwikkeld door o.a. TNO) en de SPRL worden samen gevoegd tot een ladder voor social return.
Wat levert deze ladder op? “Organisaties worden gestimuleerd in de laddersystematiek om zich permanent te verbeteren en projectongebonden prestaties te bereiken. Opdrachtnemers die de SRPL gebruiken laten zien hoe ambitieus en vooruitstrevend hun organisatie is. Hun permanente inspanning wordt bevestigd door een certificerende instelling. De partijen worden gestimuleerd om zich voortdurend en verankerd in onze processen in te zetten voor social return”, aldus Margriet.
Meer informatie Wilt u meer weten over de Social Return Prestatieladder of meedenken over de ontwikkeling hiervan? Neem dan contact op met Ilja Werkhoven, procesmanager/ adjunct directeur Vernieuwing Bouw, via 079 325 24 23 of i.werkhoven@vernieuwingbouw.nl. Ook voor meer informatie over het BPPO kunt u bij Ilja terecht.
Waarom wordt de SRPL ontwikkeld? Social return wordt door het netwerk Vernieuwing Bouw erg belangrijk gevonden. Vernieuwing Bouw streeft immers naar een professionele, economisch gezonde sector die een bijdrage levert aan maatschappelijke vraagstukken. Voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt is het lastig weer in het arbeidsproces te worden opgenomen. Publieke opdrachtgevers nemen steeds vaker social return mee in hun aanbestedingen. Een aantal partners heeft het initiatief genomen om een methode te ontwikkelen om deze bijdrage meetbaar te maken. Vernieuwing Bouw ondersteunt en faciliteert dit initiatief.
November 2012 < BINdT
7
Vernieuwing in de bouw volgens…
De partners van Vernieuwing Bouw willen allemaal dat de bouw verandert. Daarom sluiten zij zich aan bij het netwerk. De weg naar de bouw als ‘economisch gezonde, professionele sector die een bijdrage levert aan maatschappelijke vraagstukken’ is echter niet één rechte weg. Het einddoel kan op verschillende manieren bereikt worden. Een aantal partners vertelt u graag hoe zij vernieuwing in de bouw nastreven. Scan de QR-code om het hele verhaal te lezen. Heeft u geen QR-reader op uw telefoon? Ga dan naar www.vernieuwingbouw.nl/BINdT-3. Ook uw verhaal vertellen? Neem contact met de redactie via communicatie@ vernieuwingbouw.nl.
8
BINdT > November 2012
Jacqueline Schlangen, Vernieuwing Bouw: “Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder. Dat is de toegevoegde waarde van het netwerk Vernieuwing Bouw.”
Artur Lippus, Portaal: “Wij geloven in energierekeningloze woningen voor onze huurders die we samen met hen ontwikkelen en ontwerpen. We maken daarbij zo veel mogelijk gebruik van de kennis van de markt.”
Meer weten over Jacqueline’s visie? Gebruik dan de Layar-app of ga naar www.vernieuwingbouw.nl/ BINdT-3
Rob van Wingerden, BAM: “We kunnen de vraagstukken van nu en morgen alleen oplossen door de samenhang te zien en de lange termijn in het oog te houden. Ik noem dat integralitijd.”
Deze pagina is verrijkt met Layar In de masterclass van 4-10-2011 maakten de partners van Vernieuwing Bouw kennis met Layar, een mobiele applicatie waarmee u informatie kunt toevoegen aan de werkelijkheid. Deze pagina is ook verrijkt met Layar.
Hoe werkt het? Download de Layar app in de app store of de Marketplace. Scan deze pagina en ontdek wat er gebeurt...
Jacco van der Vegte, Rijksgebouwendienst: “Samenwerken met de markt, experts en andere overheidsorganisaties is volgens mij één van de succesfactoren van het Nationaal Militair Museum. En niet alleen samen werken maar ook constant in gesprek blijven.”
Dennis Noppen, FixPlan: “Collectief Particulier Opdrachtgeverschap heeft volgens ons de toekomst. Op die manier kunnen wij een droomhuis bouwen voor onze klanten, en dat vinden wij belangrijk.”
David Knops, Croon Elektrotechniek: “Wij merken heel erg dat social media ons helpen om onze doelen te bereiken. Bijvoorbeeld met de Connectro -app die wij in de zomer gelanceerd hebben en de campagne ‘Boor zoekt vrouw’, die we samen met het Sluiskilteam hebben opgezet.”
November 2012 < BINdT
9
In Beeld Onder het Kanaal van Gent naar Terneuzen wordt gebouwd aan de Sluiskiltunnel; een geboorde tunnel met twee buizen van elk 1.145 meter lang. DĂŠ oplossing voor lange wachttijden bij de brug die nu de verbinding tussen beide oevers vormt. De tunnel krijgt een hellingspercentage van 4,5% en het diepste deel van de tunnel ligt ruim 33 meter beneden NAP.
BV KKS is opdrachtgever voor de bouwcombinatie BAM-TBI die de Sluiskiltunnel gaat aanleggen. De Provincie Zeeland heeft de BV KKS de opdracht gegeven om de bouw van de Sluiskiltunnel te realiseren en KKS is verantwoordelijk voor de planning en het budget. De bouwcombinatie BAM-TBI (CBT) bouwt de Sluiskiltunnel.
Bron: Skypictures
10
BINdT > November 2012
Bron: Ton Stanowicki
De bouwcombinatie is een samenstelling van de twee concerns Koninklijke BAM Groep NV en TBI Holding NV. Onder de combinatie werken vier bedrijven samen: BAM Civiel, Wayss & Freytag Ingenieurbau, Croon en Mobilis. BAM Civiel en Mobilis zorgen voor het civieltechnische werk, zoals het betonwerk rondom en in de tunnel, de kunstwerken (viaducten, bruggen, en dergelijke) en de wegenbouw. Wayss & Freytag Ingenieurbau verzorgt de boorwerkzaamheden. Croon Elektrotechniek doet het installatiewerk. Gezamenlijk houden de partijen zich bezig met de financiële administratie, het regelen van vergunningen, opstellen van veiligheidsplannen en afstemming met overheden, bewoners, stichtingen, hulpdiensten en andere belanghebbenden. De Sluiskiltunnel is het eerste project in het netwerk Vernieuwing Bouw.
Vernieuwend omdat … … BV KKS en combinatie BAM - TBI zich op innovatieve wijze inzetten voor veiligheid. Er wordt veel aandacht besteed aan veilig werken. Inmiddels zijn al 380.000 manuren zonder verzuimongevallen gemaakt! (red. dit artikel is geschreven in augustus 2012). Ook voor de veiligheid van weggebruikers is veel aandacht; door goede verlichting, hulpkasten, vluchtbuizen, camerasystemen en brandwerende polypropyleen vezels. … communicatie een belangrijke voorwaarde voor succes is. De communicatielijnen tussen de BV KKS en BAM-TBI zijn kort, informeel en persoonlijk. Door te investeren in een goede relatie en te vertrouwen op elkaars vakmanschap, verloopt de samenwerking soepeler, sneller en beter.
Meer weten? Lees dan het hele interview met General Manager Ton Vrijdag en Officemanager Corina Velleman op www.vernieuwingbouw.nl of scan de QR code. Op www.sluiskiltunnel.nl vindt u alle informatie over de voortgang van het project en kunt u live meekijken op de webcam of volg het project op twitter, @sluiskiltunnel. November 2012 < BINdT
11
Bron: Snow White Luchtfotografie
Bouwen in en met de omgeving
Tijden veranderen. De maatschappij verandert. En de bouw verandert mee. Werd er vroeger een nieuwe wijk uit de grond gestampt in een weiland, hek er omheen, bouwen, hek weg, weg er naar toe en klaar; tegenwoordig wordt er juist veel binnenstedelijk gebouwd. Ook de bereikbaarheid wordt aangepast aan de 21e eeuw. Snelwegen worden verbreed, toegangswegen worden onder stadscentra aangelegd, treinstations worden gemoderniseerd en hele wijken gaan op de schop. Niet meer afgezonderd op een afgeschermd bouwterrein, maar midden in de maatschappij. In een omgeving waar mensen wonen, werken, vertoeven, ondernemen en mobiel zijn. Hoe pak je dat aan, bouwen midden in de maatschappij? We vroegen het aan twee grote projecten, het A12-traject Utrecht Lunetten-Veenendaal en de A2 in Maastricht.
12
BINdT > November Augustus 2011 2012
De A12 tussen Utrecht Lunetten en Veenendaal (A12 LuVe)
De Groene Loper in Maastricht
In opdracht van Rijkswaterstaat wordt de A12 tussen Utrecht Lunetten en Veenendaal (A12LuVe) verbreed door aannemerscombinatie Poort van Bunnik. Poort van Bunnik is een samenwerking van verschillende bedrijven van Vernieuwing Bouw-partner BAM.
In opdracht van Rijkswaterstaat, Gemeenten Maastricht en Meerssen en de Provincie Limburg werken Vernieuwing Bouw-partners Strukton en Ballast Nedam gezamenlijk (in projectorganisatie Avenue2) aan de uitvoering van het plan De Groene Loper. Het plan zorgt voor een goede bereikbaarheid van Maastricht, doorstroming op de A2 bij knooppunt Geusselt en Europaplein, en nieuwe kansen voor de ontwikkeling van de aangrenzende buurten door onder andere een betere verkeersveiligheid en leefbaarheid van Maastricht Oost. De ruggengraat van het plan is:
Het project omvat de verbreding van 30 km rijksweg, de vernieuwing en nieuwbouw van viaducten en andere onderdoorgangen, de aanleg van twee grote ecoducten en vele andere faunapassages, geluidsschermen, dynamisch verkeersmanagement en openbare verlichting. Het totale project, inclusief de ecoducten, wordt opgeleverd uiterlijk maart 2013. Dat is twee jaar eerder dan beoogd. Tijdens de uitvoering is de bouw van de verbrede A12 met nóg eens een half jaar versneld. Sinds 3 augustus zijn alle extra rijstroken op de nieuwe A12 opengesteld. Op dit moment (red. najaar 2012) worden de onderliggende wegen en kruisingen door Poort van Bunnik aangepakt en vernieuwd. De verwachting is dat ook deze vóór de winter van 2012 klaar zijn. Vanaf maart 2013 is de bouwer gedurende 20 jaar verantwoordelijk voor het onderhoud van de weg. Daarna draagt Poort van Bunnik het tracé weer over aan Rijkswaterstaat.
• de gestapelde tunnel, waardoor 80% van het huidige verkeer onder de grond gaat en bovengronds een woonerfklimaat ontstaat; • het groene, recreatieve lint voor fietsers en voetgangers, dat van de Landgoederenzone tot knooppunt Europaplein slingert; • 2 markante en herkenbare stadsentrees.
Meer weten?
Meer weten?
Kijk op www.poortvanbunnik.nl of www.rijkswaterstaat.nl/A12.
Kijk op www.avenue2.nl of www.A2maastricht.nl.
Horen, zien en doen De maatschappij wordt steeds belangrijker voor het welslagen van een bouwproject. Omwonenden, ondernemers, andere stakeholders en eindgebruikers worden gelukkig steeds vaker gezien als belanghebbende. En in het project A12LuVe zelfs zoveel mogelijk als ‘partner’ met wie de bouwer, meer dan wat hij tot nu toe dacht, kan samenwerken. Patrick Voet, omgevingsmanager bij Poort van Bunnik ziet hierin een grote kans om projecten sneller, met meer kwaliteit, en met een grotere tevredenheid bij de omgeving en de eindgebruiker uit te voeren. “Om te kunnen partneren met je omgeving, moet je wel gezien worden, laagdrempelig zijn en zoveel mogelijk in gesprek komen. Dat begint bij het regelmatig versturen van huis-aan-huis brieven met
foto’s van de bouw, informatie over de werkzaamheden, verwachte hinder en natuurlijk een telefoonnummer en een e-mail adres waar mensen terecht kunnen met hun vragen en eventuele klachten. Tot nu toe hebben we als bouwer al meer dan 80.000 brieven verstuurd. We krijgen daar iedere keer heel veel positieve reacties op. Iedere klacht die binnenkomt is een kans. Een kans voor verbetering en een kans om die klacht om te buigen naar een compliment. En complimenten werken weer motiverend voor de organisatie. Mensen die zo betrokken zijn, worden zo echt onze ogen en oren in de buurt.” “En als ze merken dat er daadwerkelijk iets wordt gedaan met hun vragen of zorgen, gaan die mensen je uiteindelijk nog helpen ook. En dat is onbetaalbaar!” vult collega Xenia Hageman aan. November 2012 < BINdT
13
Bewuste Bouwers Aandacht voor de omgeving, medewerkers en het milieu, veilig werken, dat is waar een bewuste bouwer voor staat. Bewuste Bouwers wil de professionaliteit van de bouwsector zichtbaar maken en de uitwisseling van de rijkdom aan ideeën en ervaringen die er in grote en kleine bouwbedrijven bestaat stimuleren, zodat de kwaliteit van bouwplaatsen en hun imago zich continu blijven verbeteren. Poort van Bunnik en Avenue2 zijn beiden Bewuste Bouwers. Bewuste bouwers kunnen hun organisatie of afzonderlijke bouwprojecten aanmelden. Zij ontvangen dan een certificaat en promotiemateriaal voor de bouwplaats.
Meer weten? Kijk op www.bewustebouwers.nl of neem contact op met het secretariaat via info@bewustebouwers.nl of 079 – 325 24 25.
14
BINdT > November 2012
In Maastricht maken ze gebruik van buurtstewards. “Deze buurtstewards zijn door Avenue2 opgeleid aan de zogenaamde A2-school. Deze stewards zijn altijd in de omliggende wijken aanwezig en kunnen kleine problemen zelf oplossen en ervoor zorgen dat andere meldingen bij de verantwoordelijke projectleiders terechtkomen. Want voor de bouwer is een hoop zand misschien een klein dingetje, maar als die een week bij iemand voor de deur ligt is het al snel hinderlijk. Door op die manier in te spelen op de vraag wordt ook weer het gevoel van vertrouwen in onze organisatie aanmerkelijk versterkt”, vertelt Hans Struijk, directeur van de aannemerscombinatie Avenue2. “Bovendien hebben wij in Maastricht ons eigen A2 journaal op de lokale televisie en houden wij periodiek persbriefings.” Beiden voegen hier aan toe dat luisteren naar wat er speelt alleen niet genoeg is. Je moet ook echt iets doen met wat je hoort!
Midden in de maatschappij Dat beide projecten midden in de maatschappij staan, blijkt wel uit de verhalen die zij vertellen. Zo heeft Avenue2 in Maastricht in de zomer van 2012 als verrassing zonnebloemen langs de A2 geplant als welkom voor bezoekers en bewoners. Hans geeft nog een mooi voorbeeld van de betrokkenheid van Avenue2 bij haar omgeving: “Sint Barbara is de beschermheilige van de tunnelbouwers. De pastoor van de Onze Lieve Vrouwe van Lourdeskerk dacht dat het branden van een kaarsje voor Sint Barbara de bouw van de tunnel zou kunnen helpen. Deze kerk beschikte echter niet over een Barbara-beeld. Een bericht in de lokale pers hierover leidde ertoe dat een hele Barbara-expositie kon worden georganiseerd. Beelden kwamen van heinde en verre, inclusief kunstwerkjes uit de Maastrichtse bevolking. Voor ons is dat een kleine moeite maar je kweekt er veel goodwill mee. En dat is belangrijk als je bezig bent met zo’n groot en complex project als dit.” Xenia geeft ook aan dat de menselijke maat bewust een grote rol speelt bij de uitvoering van het project A12LuVe. “Sommige mensen wonen echt heel dicht op de bouw-
werkzaamheden. Daar moet je zeer zorgvuldig mee omgaan. Over een lengte van één kilometer langs het tracé, maar ook op tal van andere locaties voor de bouw van nieuwe viaducten hebben we bijvoorbeeld een andere bouwtechniek gebruikt, met minder geluid en minder trillingen in de woningen. Zelfs tijdens de bouw zijn de technieken aangepast. Als bewoners zich zorgen maken om hun eigendommen of zelfs hun gezondheid, dan houdt elke communicatie op, en ben je te laat. Als dat risico zich voordoet dan móet je actie ondernemen.”
Wie doet wat en wanneer Dit zijn natuurlijk mooie verhalen en prachtige initiatieven. Maar voor niets gaat de zon op. Hoe zit het met de kosten die gemaakt worden voor omgevingsmanagement? “Wij zien het als investering. Met een oprecht tevreden omgeving, verklein je de kans op vertraging in je project. Het is dus een winwin. En één of zelfs meerdere weken stilliggen door juridische procedures, loopt ook flink in de papieren,” is de insteek bij Poort van Bunnik. Voorheen viel het strategisch omgevingsmanagement exclusief onder de verantwoordelijkheid van Rijkswaterstaat. Inmiddels is de trend steeds meer om met DBFM(O) contracten te werken, waardoor het omgevingsmanagement tijdens de uitvoering meer richting de aannemer verschuift. Bovendien heeft Rijkswaterstaat bij de uitvraag ‘een tevreden omgeving’ uitdrukkelijk als één van de hoofdprojectdoelstellingen geformuleerd, vanwege de ligging van het project midden in een kwetsbare omgeving van woongebieden, winkelcentra, kantorenlocaties en het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug.
Beide projecten geven aan dat het in de bouwwereld een relatief nieuwe ontwikkeling is om al in de tenderfase een goed plan voor te bereiden voor het strategisch omgevingsmanagement. Een plan dat veel verder gaat dan alleen aan de achterkant communiceren wat technische managers aan de voorkant bedenken. En daarbij hoort ook het optuigen van een professioneel team voor de uitvoering daarvan. Hans: “Het is ook niet altijd duidelijk wat precies onder omgevingsmanagement valt; maar dat hoort wel bij het ontwikkelen van een nieuwe tak van sport.” Ook Patrick ziet het vooral als een uitdaging: “We zijn gewoon heel trots op wat we gepresteerd hebben en nog steeds presteren en dat dragen we graag uit.” In alle vormen van samenwerking tussen Rijkswaterstaat en de markt moet er een balans zijn tussen het geven van ruimte en vertrouwen aan de bouwer aan de ene kant, en het toetsen op afspraken aan de andere kant. Een contract met prestatie-eisen is dan vele malen interessanter dan een contract met alleen technische producteisen. Een marktpartij die ruimte en vertrouwen wordt gegund om die prestaties waar te maken zal zich verantwoordelijker gaan gedragen, ook in het publieke domein.
Op zoek naar de gulden middenweg Anita Holst is als procesmanager vanuit Rijkswaterstaat gedetacheerd bij Vernieuwing Bouw en weet uit ervaring hoe lastig dat is. “Vroeger deden we alles zelf. De aannemer hoefde ‘alleen’ het juiste schroefje en beton op de goede plek aan te brengen. Dat was heel eenvoudig te controleren. Maar nu Rijkswaterstaat de ontwerpen, uitvoering en beheer steeds meer uitbesteedt, is die vorm van controle niet meer nodig, niet meer zinvol en werkt die soms zelfs averechts als dat niet kan worden losgelaten. Ik merk in veel projecten dat er een spanningsveld is tussen vertrouwen in de aannemer en de behoefte aan controle die er jaren zit ingebakken binnen de organisatie. Gelukkig zie ik ook heel veel voorbeelden van projectteams die elkaar die ruimte geven en samen ontdekken waar de gulden middenweg loopt. Er valt nog veel winst te behalen bij het bouwen in en met de omgeving. Kortom, ik zie veel mooie ontwikkelingen, maar het blijft een uitdaging!”
Kennishub Nieuwe Onderhoudscontracten Werken met prestatiecontracten, onderhoudscontracten en het verschuiven van taken van opdrachtgever naar opdrachtnemer zijn tamelijk nieuw voor de bouwsector. In 2010 hebben Bouwend Nederland, NLingenieurs, UNETO-VNI en de Vereniging van Waterbouwers binnen het netwerk van Vernieuwing Bouw de Kennishub Nieuwe Onderhoudscontracten opgericht. Binnen de Kennishub kunnen marktpartijen met elkaar kennis en ervaring uitwisselen en kunnen zij het gesprek voeren met Rijkswaterstaat over de toepassing van de onderhoudscontracten. Op deze manier maakt de markt zich de nieuwe manier van werken sneller eigen en kan Rijkswaterstaat optimaal gebruik maken van de kennis die in de markt aanwezig is.
Meer weten? Voor meer informatie over de Kennishub Nieuwe Onderhoudscontracten kunt u contact opnemen met procesmanager Anita Holst via 079-325 24 23 of a.holst@vernieuwingbouw.nl.
November 2012 < BINdT
15
Strategic Partners
Partners
Stadsingenieurs
16
BINdT > November 2012