Hart voor Dieren oktober gratis proefnummer by Ruerd Nauta

Nr. 10

oktober 2017 â&#x201A;Ź 3,95

www.hartvoordieren.nl

Bescherming Het stille leed van giraffen

Wildlife Het drukke leven in een mierenkolonie

mee e o D i n! en w zier e l p l ze Puz mooie met zen prij

Blijf bij me!

Samen met je dier oud worden

Verrassend en fascinerend

De wonderbaarlijke RA A D G EV ER : Le er de ha ms tertaa l

Dog in the city Gezelschap Met je hond in de stad wonen: waar moet je op letten?

Een partner voor je kat: info en tips

Waarom de

panda

zes vingers heeft

Wist je dit?

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 6 7 5

Redding voor paardenbaby's

zintuigen van dieren

01710

Slachtveulens

GEEN KAT OF HOND IS HETZELFDE Waarom zou je ze dan wel dezelfde voeding geven? Al bijna 50 jaar werken wij samen met fokkers en dierenartsen, zodat we steeds meer leren over de voorkeuren en gewoontes van katten en honden. Daardoor weten we steeds beter wat ze nodig hebben om gezond en fit te blijven. Altijd een voeding op maat Het resultaat is dat wij voor iedere kat en hond de juiste voeding hebben. Voor een deskundig en passend voedingsadvies kun je altijd terecht bij de specialist. Zo stap jij altijd de winkel uit met de voeding die perfect aansluit bij de voedingsbehoefte van jouw kat of hond.

U I T Z O N D E R L I J K

I N

E L K

D E TA I L

Inhoud

Ales over de superzintuigen van onze dieren

LIEVE LEZERS

Coverfoto: Shutterstock/Polina Fiolet; Klinken: Shutterstock/cynoclub/aabeele/Hung Chung Chih/Christian Mueller; Inhalt: Shutterstock (2), iStockphoto (2), privat

Ze voelen het als hun mens op weg is naar huis, herkennen gevaren lang voordat wij dit doen en nemen dingen waar, waar wij slechts naar kunnen gissen. Met hun zeer gevoelige zintuigen lopen onze honden en katten ver op ons vooruit. Maar ze zijn niet de enigen met een zeer sterke intuïtie. Ga met ons mee op een fascinerende reis naar de wereld van zintuigen vanaf blz. 14.

Tips & info: Als mens en dier samen oud worden

Voor de coveronderwerpen staat een ●

EVEN VOORSTELLEN

ACTUEEL

26 De tien ... … meest opvallende dieren

10 Nieuws Actualiteiten uit de dierenwereld 14 ● Superzintuigen Laat je betoveren door de verbazingwekkende zintuigen van dieren 20 Wist je dit? Feiten uit het dierenrijk

Asielhond Dapper zoekt een thuis

WILDLIFE

58 Beleef de natuur Herten, bramen en meer

53 Column uit het asiel Een onwaarschijnlijk maar perfect team 68 Drie verhalen recht uit het hart Korte goed-gevoel-verhalen, met onder andere twee trouwe papegaaienvriendjes

50 ● 7 feiten Bijzondere weetjes over de reuzenpanda

● RAADGEVER

79 Kattenshow De mooiste katten bijeen

72 ● Harde werkers Samen zijn ze niet te verslaan: een blik in de mierenkolonie

44 Kat

IN BEELD

BESCHERMING

04 Foto‘s van de maand

22 ● Het einde van de giraffen Het stille leed van deze dieren

70 M ensen & dieren Mens-dier-ontmoetingen

56 ● Redding voor veulens Een tweede kans voor slachtveulens

De tien meest opvallende dieren

60 Asieldieren van de maand Wij zoeken een liefdevol thuis

HUISDIEREN 32 ● Samen oud worden Hoe je voor jou en je dier de juiste voorzorgsmaatregelen neemt

40 Hond 48 Kleine huisdieren

VERMAAK 28 Vier puzzels Maak kans op mooie prijzen! 36 Voor jou ontdekt Advertorial 30 Lezerspost 80 Beest in beeld 82 Volgende maand

H A RT VO O R D I E R E N 3

In beeld

4 H A RT VO O R D I E R E N

Perfect verstopt Veel diersoorten zijn in staat om knoestige boomstammen, bonte koralen of allerlei verschillende bladeren na te doen. Alleen als je heel goed kijkt, kun je deze fantastisch gecamoufleerde dierenwereld ontdekken.

Zodra het begint te schemeren, worden schreeuwuilen actief. En ze heten niet voor niets zo: hun schreeuwen bestaan uit vrij onaangename geluiden, hoge pieptonen die regelmatig kampeerders wakker houden. Door hun bruin gespikkelde verenkleedje, lijken de in Amerika levende vogels op te gaan in de takken en het schors van de bomen en zijn ze heel lastig te ontdekken. H A RT VO O R D I E R E N 5

Foto: Getty Images/Moment

Boswachter

In Bildern

Koralenwoud

Foto: Getty Images/ Moment Open

Het dwergzeepaardje wordt maximaal 2,5 centimeter lang en is daarmee het kleinste zeepaardje ter wereld. Zijn lijfje is bedekt met roze gekleurde bobbeltjes en knoopjes, waardoor je hem amper ziet in de hoornkoralen waarin hij leeft. Met zijn wikkelstaart kan hij zich goed vast verankeren aan het koraal.

6 H A RT VO O R D I E R E N

H A RT VO O R D I E R E N 7

In beeld

Bladerdans Deze bladstaartgekko is ontzettend moeilijk te ontdekken. De goed gecamoufleerde gekko’s leven op bomen en in struiken en zijn zeer goede klimmers. Door de ‘kleefkussentjes’ aan hun tenen en staart kunnen de nachtactieve hagedissen zich perfect vasthouden en heel goed stil blijven zitten.

8 H A RT VO O R D I E R E N

H A RT VO O R D I E R E N 9

Foto: Getty Images/Minden Pictures RM

Actueel

Te warm water

Zeeleeuwen zonder voedsel in de Pacific

DIERENNIEUWS Spannende en emotionele berichten over dieren uit eigen land en de rest van de wereld

VS – De stijgende zeetemperatuur leidt bij de Californische zeeleeuwen tot ondervoeding en verzwakte dieren. Vooral jonge robben en drachtige vrouwtjes hebben het zwaar met de opwarming van de wateren voor westkust van het zuiden van Amerika. De hogere temperaturen verdrijven de vissen uit de kustwateren en zorgen zo voor steeds minder voedsel voor de zeeleeuwen. In de jaren 2013 tot 2015 stegen de temperaturen in de Pacific van twee tot vijf graden, waardoor er ruim 3.600 hongerige zeeleeuwenbaby’s aanspoelden aan de stranden van Californië. Volgens een studie van Katrin AcevedoWhitehouse daalde het aantal zeeleeuwen aan de kust van de Pacific van 2.555 in het jaar 2015, naar slechts 584 dieren in 2016. Klimaatverandering is dus verantwoordelijk voor de grote sterfte onder zeeleeuwen.

Zeldzame katachtige

Rusland – Het bestand van de sneeuwluipaarden in Rusland is stabiel. Dat blijkt uit een telling door het WWF die in januari van dit jaar is gestart. Hiervoor werden cameravallen neergezet door natuurbeschermers, waarmee men op een schatting van zeventig dieren in het land kwam. Het schuwe roofdier is nog wel extreem zeldzaam, maar de acute bedreiging is weg. Wereldwijd komen er zo’n 4.000 sneeuwluipaarden in het wild voor. Volgens Markus Radday, specialist in grote katachtigen bij het WWF, moet er “verder aan de bescherming worden gewerkt en vooral de stroperij moet gestopt worden.” Want op de zwarte markt voor Aziatische ‘medicijnen’ wordt veel geld verdiend aan sneeuwluipaarden en daarom blijven de dieren sterk bedreigd. 10 H A RT VO O R D I E R E N

Foto‘s: Fotolia.com (2), Shutterstock

Hoop voor sneeuwluipaard

W in d e n e r g ie

Bedreiging voor roofvogels

Veel buizerds sterven in de rotorbladen van windmolens. Geen andere vogel botst zo vaak met de molens als deze. Volgens schattingen sterven er alleen al in Duitsland jaarlijks 10.000 tot 12.000 buizerds. Dat is een daling in bestand van zeven procent per jaar. Het verlies van veel groene gebieden heeft de buizerdpopulatie ook al veel gekost. Gelukkig komt de roofvogel nog regelmatig voor in ons landschap. Maar er moet dringend iets gebeuren. Maatregelen, zoals minimale afstanden van windmolens tot broedplaatsen, zou het behoud van de buizerd veilig kunnen stellen.

STEUN DE DIEREN WAAR NIEMAND ANDERS ZICH NOG OM BEKOMMERT! Uw gift (hoe klein dan ook) is meer dan welkom! Stichting Dier en Project, Dennestraat 9, 4709 PR Nispen Giro 9677527 Ten name van: Dier en Project Indien u vaste donateur wil worden van de stichting Dier en Project: vraag de folder aan middels info@dierenproject.nl of print het donatieformulier op website www.123website.nl\elsadams uit en stuur het op.

De dieren zullen u dankbaar zijn!

BEDREIGING In het wildreservaat Selous in Tanzania wordt mogelijk een enorme dam gebouwd. Dit zou de natuur in het unieke Werelderfgoed-reservaat voorgoed verwoesten. Het reservaat is een toevluchtsoord voor talrijke bedreigde diersoorten. Wordt de bouw van het gigantische project gerealiseerd, dan zal een groot deel van het natuurgebied onderlopen.

KLIMAATBESCHERMING Op de G20-top in Hamburg hebben negentien van de twintig regeringen het klimaatakkoord van Parijs ondersteund en willen zij zich actief inzetten voor de bescherming van het klimaat om de opwarming van de aarde te bestrijden. Daarmee hebben de leden zich tegen Donald Trump gekeerd. Begin juni trok Trump de Verenigde Staten terug uit het klimaatakkoord.

Actueel

Dierentuindieren gered uit oorlogsstad Spanje – Dierenbeschermers hebben diverse uitgemergelde dieren, waaronder leeuwen en tijgers, bevrijd uit een dierentuin bij de Syrische stad Aleppo. De dieren waren extreem uitgeput en uitgedroogd en hebben op het nippertje de oorlog in de stad doorstaan. De beschermers van de organisatie Vier Voeters brachten de viervoeters naar een opvang in het Turkse Karacabey. Het gaat om drie leeuwen, twee tijgers, twee Aziatische zwarte beren en twee hyena’s. Veel andere dieren in de zoo hebben de aanhoudende bombardementen op de stad niet overleefd. Het Syrische regeringsleger kreeg Aleppo na zware gevechten in december weer in handen. De dierenbeschermers brachten eerder al een beer en een leeuw uit het belegerde Mosul in Irak naar een veilig heenkomen.

12 H A RT VO O R D I E R E N

N ed e g n i l l e t r e d n i Vl

Atalanta op nr. 1

Net als in 2016 is dit jaar de atalanta, met kenmerkende zwarte vleugels met oranje strepen en witte stippen, de meest getelde vlinder in de Nederlandse tuinen. Duizenden deelnemers aan de jaarlijkse tuinvlindertelling hebben het dier met afstand het meest waargenomen. Na de atalanta (meer dan 7.700 keer) werden de kleine vos (ruim 4.400) en de dagpauwoog (3.500) het vaakst gespot. Per tuin werden gemiddeld tien vlinders en vier verschillende soorten vlinders waargenomen. Er waren dit jaar zo’n duizend minder tellers dan vorig jaar, toen er 4.700 tellers waren. Een ander opvallend feit was

r la n d

dat de hoeveelheid waargenomen vlinders in het noorden van het land aanzienlijk groter was dan in het zuiden. Veel vlindersoorten hebben het moeilijk in Nederland. Van de 53 soorten staan er 31 als bedreigd te boek. In de afgelopen vijftig jaar zijn er al zeventien soorten verdwenen.

Foto‘s: Shutterstock/Wieke, Eric Isselee, DSanimal, Somchai Siriwanarangson, Desmochicco

Redding uit helse dierentuin

GEPERST

• • • •

koud geperst VEEL VLEES TARWE- EN GLUTENVRIJ PUP TOT SENIOR

De vernieuwde en volledige BIOFOOD geperste hondenvoeding puppy & small breed, adult en lam zijn, met een hoog vleesaandeel en o.a. zalmolie en natuurkruiden, nu nog smaakvoller. Nederlandse top kwaliteit, 100% natuurlijk, hoogwaardige grondstoffen, hoge verteerbaarheid en acceptatie en voordelig in gebruik. Ideaal voor moeilijke eters. Voor kleine en grote honden, van pup tot senior.

Een product van: ®

www.biofooddiervoeding.nl

Coverstory

FASCINEREND EN UNIEK

Extra scherpe zintuigen Ze voelen het als hun baasje op weg is naar huis en kunnen slecht weer voorspellen â&#x20AC;&#x201C; met hun zeer gevoelige zintuigen nemen kat en hond veel meer waar dan wij. Maar ze zijn niet de enige super gevoelige dieren. 14 H A RT VO O R D I E R E N

Titelthema REDDERS IN NOOD Zoekhonden vinden met hun uitstekende neus mensen onder het puin.

STERKE COMBI Ogen, oren en snorharen bieden de kat een perfect functionerend informatiesysteem.

iep en vast slaapt de rode kater op de zachte bankkussens. Met af en toe wat beweging in de snorharen en het puntje van de start dat heen en weer gaat, lijkt hij te dromen van dikke muizen en een wilde jacht. Plotseling richt hij zijn kop op, spitst de oren en lijkt hij zich sterk te concentreren. Zijn groene ogen worden donkerder naarmate zijn pupillen van opwinding vergroten. Er hangt iets in de lucht. Maar wat? Het antwoord volgt kort daarop: als de sleutel in het slot wordt gestoken, springt het dier op en loopt hij in de hal zijn bazinnetje tegemoet. Spinnend strijkt de kater langs haar benen en hoopt op iets lekkers uit de boodschappentas. Maar – hoe wist hij dat zij onderweg was naar huis, lang voordat ze de voordeur bereikt had?

Waarschuwingssysteem Het zevende zintuig van onze dieren is en blijft een delicate kwestie. Katten- en hondenbaasjes zijn het eens dat hun dieren beschikken over een bijzonder gevoelig waarnemingssysteem, terwijl gedragsonderzoekers zoeken naar wetenschappelijke verklaringen. Niet alleen honden en katten, maar ook veel kleine huisdieren en vogels reageren bijzonder gevoelig op vibraties en kleine luchtveranderingen. Daardoor kunnen ze zelfs aardbevingen aan voelen komen. Onderzoekers vermoeden dat de dieren minuscule voorbevingen of wijzigingen in het magnetische veld van de aarde waarnemen. De meest aangenomen theorie is dat er zich elektrische stromingen ontwikkelen door de druk en de wrijving in het gesteente. Daardoor ontstaan zogenaamde aërosolen, piepkleine zwevende deeltjes in de lucht, die

zich elektrisch opladen. De dieren nemen deze aërosolen op via hun adem en dit leidt tot het vrijkomen van de neurotransmitter serotonine.

Bijzonder gevoelige zintuigen Welke verklaringen de wetenschap ook vindt voor de voorspellende kwaliteiten van dieren, één ding is zeker: veel dieren hebben bijzonder gevoelige zintuigen, die die van ons ver overtreffen. Bij katten werken ogen, oren en tastharen perfect op elkaar afgestemd als een feilloos informatiesysteem als zij op jacht gaan. Hun ogen beschikken zelfs over een soort restlichtversterker. Daardoor kunnen ze op hun nachtelijke strooptochten zo’n vijf keer meer zien dan wij. Honden worden wegens hun geweldige reukvermogen ingezet als zoekhonden naar mensen na lawines en aardbevingen en als speurders naar drugs. En kanaries nemen de kleinste veranderingen in de lucht waar. Aan het begin van de 20ste eeuw werden ze daarom in mijnen misbruikt als waarschuwingssysteem. Stijgt het aandeel koolmonoxide in de lucht met slechts 0,29 procent, dan vallen de vogeltjes na twee en een halve minuut van hun stokje. Bij mensen duurt het aanzienlijk langer voordat de eerste symptomen, waaronder hoofdpijn, zich manifesteren. Wat de verdediging en het vangen van prooien betreft, is de natuur bijzonder vindingrijk. Sommige levende wezens beschikken over super zintuigen en hebben menig auteur van science fiction boeken op ideeën gebracht. De vijf dieren die we op de volgende bladzijden aan je voorstellen, hebben uitzonderlijke talenten en sommige inspireren daarmee zelfs onze moderne techniek.

F E B R UA R 2 0 17 / EHI A NRT H EVO R Z OFR Ü RD ITEIR EE RN E 15

Coverstory

1. Diepe tonen: de olifant

BROMMENDE REUZEN Onderzoekers geloven dat olifanten hun infrasone geluiden vooral kunnen produceren vanwege hun enorme grootte.

COOL Hoe lager de temperatuur, des te verder draagt het infrasoon geluid.

e dikhuiden hebben een uitgesproken gevoelig gehoor en nemen zowel extreem hoge als zeer diepe tonen waar. Over afstanden van wel tien kilometer communiceren ze met elkaar via infrasoon geluid. Het zeer diepe brommen op een frequentie tussen 14 en 24 Hertz is voor ons amper of volstrekt niet te horen. Ter vergelijking: de mens pikt alleen frequenties tussen de 20 en 20.000 Hertz op. Zowel op de uitgestrekte Afrikaanse savanne als in de wouden van AziĂŤ wordt deze zintuigelijke topprestatie gebruikt om te waarschuwen voor vijanden of bij het zoeken naar voedsel of een partner. Om communicatie via infrasoon geluid te laten slagen, is een goed gehoor alleen echter niet genoeg. Olifanten brengen de diepste tonen voort van het gehele dierenrijk. Het typische gebrom produceren ze niet met een speciaal orgaan. Een internationaal onderzoeksteam van de universiteit van Wenen ontdekte dat olifanten, net als mensen, de stemplooien in het strottenhoofd gebruiken. Wetenschappers van de universiteit van Sussex en het

Amerikaanse Amboseli Elephant Research Project hebben zich er verder in verdiept en vermoeden dat het infrasoon geluid onstaat vanwege de grootte van de dieren. Hoe ver het geluid reikt, hangt niet af van het spraaktalent van de olifanten, maar van de omgeving. De meteoroloog Michael Garstang heeft ontdekt dat ze â&#x20AC;&#x2DC;s avonds aanzienlijk spraakzamer zijn dan overdag. In de warme, opstijgende lucht overdag gaat het geluid relatief snel verloren. Tegen de avond koelt de grond echter af. Hierdoor ontstaat een geluidskanaal dat de reikwijdte van de roep van de dieren verdrievoudigt. Nu worden ook pas de voordelen van infrasoon geluid duidelijk: Terwijl het geluid van een 20.000 Hertz-toon bij een temperatuur van 20 graden slechts 1,7 meter draagt, bereikt een 16 Hertz-toon al 21 meter. Inmiddels heeft ook de moderne techniek infrasoon geluid ontdekt. Naast het klassieke alarmsysteem zijn er steeds meer infrasone bewakingssystemen, die reageren op drukverschillen in een ruimte, bijvoorbeeld als er een deur of raam wordt geopend.

De diepe tonen hebben een bereik van wel tien kilometer.

16 H A RT VO O R D I E R E N

2. Opmerkzame spion : de groefkopadder

ijn naam heeft hij niet voor niets. Met behulp van de twee groeven tussen oog en neusopening – de groeforgaan–, neemt hij zijn prooi te grazen. Het zeer gevoelige orgaan reageert op warmte. Over beide groeven is een dun membraam gespannen, dat honderden zenuwvezels bevat. Met deze temperatuurdetectoren registreert de slang de kleinste veranderingen vanaf 0,003 graden. Warmbloedige dieren geven infraroodstraling af, die terechtkomt op het membraan. Via de temperatuursignalen ontwikkelen de hersens van de adder een warmtebeeld. Omdat beide membranen de signalen uit meerdere richtingen opvangen, ontstaat er een driedimensionaal perspectief. Zo vangen deze uitstekende jagers een rennende rat in het volledig duister. Ze weten namelijk niet alleen waar het dier zich verstopt, maar ook hoe ver het van hen verwijderd is en hoe snel het zich voortbeweegt.

3. Een echte breedkop: de hamerhaai

e brede kop met de ver uit elkaar staande ogen is het handelsmerk van de hamerhaai. Het vergroot zijn gezichtsveld, verbetert zijn manoeuvreerbaarheid en is tegelijkertijd de plek waar zijn belangrijkste zintuigorgaan zich bevindt: duizenden piepkleine poriën, de ampullen van Lorenzini, bevinden zich aan de voorzijde van de grote schedel. Speciale cellen aan het uiteinde van de met gel gevulde kanalen reageren uiterst gevoelig op minimale schommelingen in het elektrische veld. Prooidieren, zoals zwermen vluchtende vissen, veroorzaken door hun spierbewegingen dergelijke veranderingen. In tegenstelling tot haaien met ‘ronde’ koppen zitten er op de brede schedel van de hamerhaai heel veel van deze elektroreceptoren. Dit verbetert niet alleen de vaardigheid om te herkennen in welke richting de zwermen vissen zwemmen, maar versterkt vooral de zintuiglijke waarneming. Onderzoekers vermoeden dat de dieren zelfs het magnetische veld van de aarde kunnen waarnemen. Zodoende zouden de ampullen van Lorenzini ook een goede oriëntatiehulp zijn bij de trektochten van hamerhaaien. Ze weten de weg door de diepten van de oceaan te vinen met een ingebouwd kompas.

Groeforgaan

HIGHTECH ZINTUIGEN De groeforganen van de adder werken als een moderne warmtebeeldcamera.

GOED UITGERUST In zijn brede schedel zitten de belangrijkste zintuigen van de hamerhaai verstopt.

DE METHODE De hamerhaai spoort zijn prooi op met behulp van elektrische velden.

H A RT VO O R D I E R E N 17

Titelthema Coverstory

4. Gemengd dubbel: vleermuis & beervlinder

BONTE WATERWERELD In de ogen van de bidsprinkhaankreeft straalt de zeebodem in felle kleuren.

18 H A RT VO O R D I E R E N

5. Een bonte wereld: de bidsprinkhaankreeft

0.000 ogen maken deel uit van de verfijnde visuele vaardigheden van de bidsprinkhaankreeft. De in tropische- en subtropische wateren levende dieren hebben ogen op steeltjes, waarbij beide organen bestaan uit 10.000 aparte oogjes. Elk complex oog ziet driedimensionaal en is daardoor in staat te multitasken. Terwijl de kreeft zijn omgeving afspeurt naar prooien, kan hij zodoende tegelijkertijd uitkijken naar vijanden. Het meest indrukwekkende is echter de vaardigheid van de dieren om kleuren waar te nemen, en dat wel tien keer zo genuanceerd als wij mensen. De wereld van de bidsprinkhaankreeft is net zo bont als hijzelf. Wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat zeven receptoren voldoende zijn om het gehele kleurenspectrum te kunnen waarnemen. Deze kreeft heeft er twaalf, vier daarvan speciaal voor de golflengte van UV-licht. Bovendien herkent de kreeft naast zichtbaar licht ook ultraviolette en gepolariseerde straling.

Tekst: Jasmin Jobst | Fotoâ&#x20AC;&#x2DC;s: Flickr, Getty Images, istockphoto.com (3), Shutterstock (8), KQUED_Deep_Lock/youtube

ERIN GESTONKEN Beervlinders verstoren de frequentie van vleermuizen met hun eigen signalen.

it zijn er twee die elkaar niet bepaald mogen: vleermuizen hebben het gevoeligste gehoor in het hele dierenrijk. En ze jagen in het donker op insecten, zoals beervlinders. Maar deze mot weet zich goed te weren. Om zich te oriĂŤnteren, stoten vleermuizen door hun neus hoge, ultrasone kreten uit. Deze liggen buiten ons gehoorvermogen. Raken de ultrasone geluiden prooidieren of hindernissen, dan worden ze als een echo teruggekaatst. De hersenen van de vleermuis stellen uit de akoestische informatie een hoge resolutie afbeelding samen. Zo weet hij precies waar de buit zich bevindt en hoe groot diens vleugelspanwijdte is, ook zonder de prooi daadwerkelijk te zien. Om te voorkomen dat hij wordt gepakt, heeft de beervlinder een geniaal trucje ontwikkeld. De mot verstoort de frequentie waarop zijn vijanden hun signalen uitzenden. Hoort hij de roep van een vleermuis, dan laat hij met behulp van speciale spieren kleine membranen in het midden van zijn lichaam vibreren en brengt zo zelf ultrasone geluiden voort. Het navigatiesysteem van de vleermuis raakt hierdoor in de war en de vlinder heeft tijd om te vluchten.

dé huisdierenverzekering

Voorkom onverwachte kosten, verzeker uw huisdier , 0 0 5 . 2

e gi r lle a d ui H

€

Gebi tsbe hand eling

€ 40

0,-

s i t a r tg e m f o Nu y pupp box n e t t i k 0,5 € . v . w . t

Ge br ok en po ot

€1 .2 50 ,Ieder huisdier verdient

Actueel Gerechtigheid

HOUD ZE NIET VOOR DE MAL: RAVEN ZIJN ONVERZOENLIJK Raven hebben een uitgesproken gevoel voor gerechtigheid. Ze merken het als ze oneerlijk worden behandeld of bedrogen. En ze vergeten het niet snel! Dit gedrag ontdekten cognitiebiologen van de universiteit van Wenen onlangs. De onderzoekers stimuleerden in een experiment een verleidelijke ruildeal met de vogels: In ruil voor een stuk oud, droog brood, werd de raven een smakelijk kaasblokje aangeboden. Enkele keren kregen de dieren daadwerkelijk de kaas, andere keren zomaar niet. Dit gedrag werd door de vogels volstrekt niet gewaardeerd. Ze meden vervolgens de frauduleuze onderzoekers dagen- en zelfs maandenlang.

BEESTENWEETJES Opvallende onderzoeksresultaten, nieuwe weetjes en interessante feiten uit de dierenwereld

Zelfgenezend

Huid zonder littekens Afrikaanse klauwkikkers zijn in staat ook diepe huidwonden volledig te laten genezen. Zij regenereren hun huid zelfstandig zonder enig littekenweefsel achter te laten, zo hebben Japanse onderzoekers ontdekt. Bij de wondheling zijn niet de omringende huidcellen, maar de lichaamscellen uit het onderliggende weefsel betrokken. Bij zoogdieren helen vergelijkbare wonden middels littekenweefsel, dat verschilt van de omliggende huid. In de toekomst kunnen de zelfgenezende eigenschappen van de klauwkikker mogelijke nieuwe bevindingen opleveren bij de verzorging van snij- of operatiewonden.

Extra zorg voor de kinderen

ORANG-OETANMOEDERS ZOGEN HET LANGST Hoe lang moet je eigenlijk je nakomelingen blijven zogen? Als het aan orang-oetanmoeders ligt, mag dat best zeven of acht jaar duren. Geen ander dier ter wereld drinkt zo lang moedermelk als deze grote, oranje gekleurde mensapen. De meeste andere dieren zogen hun kroost namelijk slechts enkele weken of maanden. Ter vergelijking: blauwe vinvissen, de grootste zoogdieren op aarde, zogen ‘slechts’ zeven maanden. Een poezenmoeder doet dit zelfs maar acht tot twaalf weken. Orangoetanbaby’s krijgen daarentegen ruim een jaar lang uitsluitend moedermelk. In de daarop volgende jaren gaan de jonge apen weliswaar aanvullend van verschillende planten eten, maar ze grijpen regelmatig weer terug op moedermelk. Borstvoeding wordt vooral gegeven wanneer er weinig andere voedselbronnen ter beschikking staan, zoals vruchten, zaden en plantenscheuten.

20 H A RT VO O R D I E R E N

In het hol van de leeuw Is je baas weer eens in een slechte bui? Als je nu op zijn deur klopt, begeef je spreekwoordelijk ‘in het hol van de leeuw’. Deze uitdrukking vindt zijn oorsprong in een Griekse fabel: Een oude leeuw is te lui voor de jacht. Sluw als hij is, verkondigt hij dat hij binnenkort zal sterven. Hij nodigt alle dieren uit om afscheid te komen nemen. En zo loopt zijn eten rechtstreeks bij hem naar binnen. Alleen de slimme vos ziet dat er voetsporen het hol van de leeuw in gaan, maar er nooit meer uit komen.

foto John Wright

Letterlijk genomen

Onder zware last de ezel, niet wetend dat het anders kan zijn.

Uit ‘Waarlangs streek de wind?’ van Annie van Kooten

Gratis diergeneeskundige hulp aan werkpaarden en -ezels in de derde wereld, en voorlichting aan de straatarme eigenaren over een goede dierverzorging. Steun Brooke en word donateur voor 16 euro per jaar. Omdat Brooke weet hoe het anders kan.

o o

JA, ik word donateur en ik ontvang tweemaal per jaar de nieuwsbrief JA, ik word donateur maar stuur mij geen nieuwsbrief

U ontvangt z.s.m. een acceptgiro www.brooke.nl IBAN: NL12INGB0005568671 Naam en voorletters:

m/v

Straat en huisnr.: Postcode en plaats: e-mail:

Stuur deze bon in een envelop naar: Brooke Hospital for Animals Antwoordnummer 47548 1070 WD Amsterdam Een postzegel is niet nodig.

Snacks voor zeezoogdieren

Orka’s trekken vis van de haak

Foto‘s: Alamy, Fotolia.com, Shutterstock (3), Illustratie: Fred Fuchs

In de Beringzee stelen groepen zwaardwalvissen systematisch de vis van de lijnen van vissers. De slimme orka’s volgen daarbij gericht de boten en eten de gevangen vissen rechstreeks van de haken af. Dit gedrag wordt zelfs door de moederdieren aan hun jongen doorgegeven. Ze tonen hun nakomelingen hoe ze de buit van de lijnen af trekken. De vissers vinden dit gedrag helemaal niet leuk. Met bepaalde sonarfrequenties en heavy metal muziek trachten ze de dieren, die gevoelig zijn voor geluid, te verdrijven. Tot nu toe zonder enig resultaat,

HELP DIEREN IN NOOD, OOK BIJ U IN DE BUURT

www.dier.nu

Bescherming

ZACHTAARDIGE REUS Momenteel zijn er slechts nog zoâ&#x20AC;&#x2122;n 97.500 giraffen in het zuiden van Afrika.

22 H A RT VO O R D I E R E N

Met uitsterven bedreigd

Het einde der giraffen

Stilletjes en amper door iemand opgemerkt verdwijnen ze, ‘onze’ giraffen. Wat maar weinig mensen weten, is dat de bestanden van de dieren dramatisch afnemen. Binnenkort kan het voor het grootste landdier ter aarde te laat zijn.

e hitte is zinderend. Dierenarts Robert Fyumagwa wist het zweet van zijn voorhoofd, terwijl hij nadenkt. “Ze zal zo’n negenhonderd à duizend kilo wegen”, schat hij het gewicht van het giraffenvrouwtje dat voor hem staat. Het dier heeft een lange, ijzeren draad om haar hals. Ze kan zichzelf er niet meer uit bevrijden. Terwijl Robert Fyumagwa de giraffe observeert, berekent hij in zijn hoofd hoeveel verdovingsmiddel er nodig zal zijn om het dier binnen enkele minuten onder zeil te krijgen. Alleen zo kan hij de verstikkende draad om haar hals verwijderen – en de giraffe redden. Veel tijd hebben hij en zijn team niet meer. Het einde van de draad heeft zich nog niet om de benen van de giraffe gewikkeld, maar ze kan makkelijk aan een boom vast blijven haken. “Als ze eenmaal vastzit, zijn diepe snijwonden en de dood het gevolg”, legt Robert Fyumagwa uit. Stropers, die duizenden vangdraden en vallen klaarzetten, hebben het dan makkelijk. Vooral door voorvallen als deze staat de giraffe nu op de Rode Lijst der bedreigde diersoorten. Het dier deelt deze treurige lijst met onder meer neus-

hoorns, olifanten en schubdieren. De giraffen verkeren in groot gevaar en hun aantallen nemen door wereldwijd georganiseerde stroperij rap af. Volgens rapporten van de IUCN (de internationale unie voor natuurbescherming) zijn er naar schatting slechts nog 97.500 exemplaren in Afrika ten zuiden van de Sahara. Een afname van bijna veertig procent sinds 1985! Inmiddels zijn er minder giraffen dan olifanten.

Overal ligt gevaar op de loer In heel Afrika worden de dieren bejaagd – zelfs in het beroemdste nationale park ter wereld, de Serengeti. In dat park alleen al staan zo’n dertig miljoen vallen opgesteld. En dit aantal is stijgende. Het ergste is het in het westen van het park, in een smalle corridor. Daar komen duizenden vluchtelingen uit crisisgebieden van Burundi, de Congo en het overbevolkte Rwanda samen. Al deze mensen hebben honger en ze hebben geld nodig. Langs de grens van het nationale park maakt de armste bevolking gebruik van de mogelijkheid om goedkoop en eenvoudig aan vlees te komen. Om het zelf op te eten of om het door te verko-

W a t ku nn ne n w ij d oe n? Bescherming in zes landen De Giraffe Conservation Foundation is een stichting die zich wereldwijd inzet voor de bescherming van de vreedzame reuzen. De organisatie helpt met verschillende programma’s in zes landen en is vooral gericht op de Nubische giraffe, een ondersoort van de noordelijke giraffe in Oeganda en Kenia, de masaigiraffe in Zambia en de laatste West-Afrika giraffen. Kijk voor meer informatie of als je dit initiatief wilt steunen op: giraffeconservation.org

ZELDZAAM PLAATJE Zoveel giraffen op een plek zie je nog maar zelden.

H A RT VO O R D I E R E N 23

Bescherming DICHTBIJ Een voorzichtige knip: de giraffe is bevrijd van de metalen lus.

pen. Voorheen zetten de mensen voornamelijk vallen op de grond om gnoes, zebra’s en antilopen te vangen. Maar tegenwoordig worden er vallen hoog in bomen gespannen. Met name in de acacia- en worstenboom – plaatsen waar giraffen graag komen knabbelen en waar ze zich vaak bij in de buurt ophouden. De dieren zijn begeerd om meerdere redenen: uit hun botten wordt een goedje geproduceerd dat aids zou genezen – dat claimen dubieuze ‘wonderdokters’ in ieder geval. Daarnaast staat giraffe in veel landen op de menukaart en hun huid wordt gebruikt voor trommels, waterdichte bakken en schoenen.

Jacht op zachtaardige reuzen

SAMENWERKEN Dierenarts Robert Fyumagwa (in het witte shirt) en zijn mannen helpen met het opstaan.

GELUKT De giraffe heeft zich met de hulp van de mannen weer opgericht en kan weer vrij rondlopen.

24 H A RT VO O R D I E R E N

Niet alleen de vraag naar vlees en twijfelachtige medicijnen maken het de giraffe moeilijk. Ze lijden aan verlies van leefgebied, hun bestanden worden gedecimeerd door ziektes en vaak worden ze slachtoffer van ongelukken met voertuigen of schrikdraad. En ook trofeejagers hebben het voorzien op de zachtaardige reuzen. “Beschermingsmaatregelen zijn dringend nodig”, zegt Thomas Tennhardt, voorzitter van de NABU internationale natuurbeschermingsorganisatie. Daarbij hoort het aanpakken van de stroperij, het behoud van leefgebied en de verzorging van gewonde of verweesde giraffen. In de Serengeti werd zelfs even overwogen om een hek om het gehele nationale park te zetten. Maar het park is veel te groot. Bovendien zou een hek andere dieren die het park jaarlijks verlaten bij hun trek verhinderen. En ook omdat zo’n hek draad zou kunnen leveren voor nieuwe vallen, was dit idee al snel van tafel. Een hek kan de giraffen dus niet helpen. De terugloop in de bestanden is echter ernstig. Hoe erg de situatie is, concluderen de laatste onderzoeksresultaten: Tot nu toe gingen onderzoekers ervan uit dat het bij de giraffen om één soort draait. In 2016 hebben wetenschappers echter ontdekt dat er niet slechts één, maar vier genetisch verschillende giraffensoorten zijn: de masaigiraffe, de netgiraffe, de zuidelijke en de noordelijke giraffe. Als je dit terugleidt naar de tellingen, zou het betekenen dat er van de noordelijke giraffe aanzienlijk minder dieren zijn dan eerder aange-

het laboratorium – en dan is de giraffe weer vrij. „Het lastigste nu is dat ze snel weer op de been moet komen”, vertelt hij. “Haar gewicht en de lange ledematen bemoeilijken het opstaan. Ze zou er zelfs haar benen bij kunnen breken.”

Tekst: Christiane Flechtner | Foto‘s: Christiane Flechtner

Hulp bij het opstaan

SPOED GEBODEN Giraffen moeten beschermd worden, anders sterven ze uit.

nomen. Men spreekt van minder dan 5.000 exemplaren. Dit betekent: acuut met uitsterven bedreigd. Het is inmiddels middag, als Robert Fyumagwa in zijn Jeep met zijn helpers terugkeert naar de giraffe met de draad om haar hals. In zijn koffer heeft hij een injectiepistool, waarmee hij het dier wil verdoven. Na een paar minuten is het

gelukt en het pijltje zit op zijn plek. Geschrokken van de prik rent het vrouwtje nog een paar minuten door de savanne. Dan begint het narcosemiddel te werken en zakt de kolos langzaam naar de zandbodem. Nu kunnen de mannen voorzichtig de metalen draad doorknippen. Snel trekt Robert Fyumagwa nog een buisje bloed voor controle in

Om te voorkomen dat dit gebeurt, helpen de mannen de giraffe een handje bij de onderneming. Een stevige, stoffen band om haar hals moet haar helpen bij het opstaan. Na enkele pogingen lukt het het vrouwtje om op de been te komen. Nog een beetje verdwaasd kijkt ze om zich heen en verdwijnt dan achter de dichtstbijzijnde bos acacia’s. Robert Fyumagwa ist opgelucht: deze giraffe kon hij redden. Maar zijn strijd is er één tegen windmolens. Hij hoopt dat het grootste landdier ter wereld zo snel mogelijk beschermd zal worden. Want anders zal het uitsterven en voorgoed verdwijnen. Stilletjes en door vrijwel niemand opgemerkt.

KROKANTE OVENGEBAKKEN KOEKJES

• GROTE VARIËTEIT AAN LEUKE VORMEN, MATEN EN SMAKEN

LEKKERE ZACHTE HONDENSNACKS

• HANDIGE HERSLUITBARE VERPAKKINGEN • SNACKS ZIJN IDEAAL OM DE BAND MET JOUW HOND TE VERSTERKEN OF ALS BELONING

HARTIGE VLEESSNACKS

GEKNOOPTE BOTJES GEWIKKELD IN HEERLIJKE KIPPENREEPJES

ONTDEK ONS UITGEBREID AANBOD BIJ JOUW DIERENSPECIAALZAAK EN OP

WWW.DUVOPLUS.COM/SNACKS

Even voorstellen Vorgestellt

1. IJsvogel

meest oogverblindende

persoonlijkheden

Met zijn felgekleu rde veren wil de ijs vogel eigenlijk all es behalve opvalle n. De kleuren dienen als een perfecte camouflage: van boven gezien is hi j op het groenblau we water amper te ontwaren, van on deren lijkt hij te ve r smelten met mod derige oever.

Schubben, veren, vacht – als het licht deze dieren raakt, maken ze allemaal een waanzinnige entree.

2. Weidebeekjuffer

3. Bloemkevers

Ze zijn erg mooi, maar de prach tig gekleurde, flamboyante vleugels van de bloemkever zijn niet geschikt om te vliegen. Daarvoor gebruikt hij dan ook zijn meer onopvallende huid vleugels.

26 H A RT VO O R D I E R E N

4. Zwarte panter

De zwarte kleuring ontstaat door een vorm van melanisme (het tegenover gestelde van albinisme). Eigenlijk is de zwarte panter namelijk een luipaard. Wie goed kijkt, kan het zien. Bij schuin invallend licht schemeren de karakteris tieke vlekken op de vacht door.

Foto‘s: istockphoto.com (2), Shutterstock (8)

Haar wetenschap pelijke naam ‘Calop terys splendens’ betekent ‘glanzende, mooie vleugels’. Het is echter vooral het blinkende lijfje van beide geslachten dat indruk maakt.

5. Zeeoor

Omdat deze zeeslakken zo mooi zijn, worden hun iriserende huisjes vaak als sieraad gebruikt. Hun glanzende verschijning danken de dieren aan twee optische trucjes: Ten eerste verbuigen kleine ribbels aan de oppervlakte licht dat er schuin opvalt, terwijl het licht vervolgens ook nog eens gereflecteerd wordt door piepkleine parelmoerplaat jes in de dieper gelegen lagen.

8. Papilio palinurus

Een duidelijk geval van optisch bedrog: Eigenlijk is deze vlinder uit de tropische regenwouden van Zuidoost-Azië hele maal niet groen. Piepkleine putjes in zijn vleugels zijn onderaan geel en aan de rand blauw. Als het licht erop valt, ontstaat er een schitterende felgroene kleurenpracht.

6. Sardine

men langs de kust. Deze zilverglanzende vissen vormen grote zwer ntig procent van het Structuren onder hun schubben reflecteren nege camouflage. Ze proberen licht. Dit spiegeleffect gebruiken de dieren ter tie zo donker mogelijk zich zodanig te positioneren dat ze via de reflec er op te vallen. worden en opgaan in hun omgeving om mind

7. Kolibri

Hij is een zeer bonte verschijning: kop, keel en borst stralen in alle mogelijke kleurschakeringen. Het effect wordt veroorzaakt door meerdere lagen mi croscopisch dunne hoornlamellen op de iriserende veren die het licht reflec teren. De kolibri bepaalt zelf zijn kleur door zijn hoofd te bewegen.

9. Blauwgroen juffertje

Afhankelijk van de lichtinval vertonen deze acht centimeter grote rifbaarzen een zachtgroene glans. Ze leven in de koraalriffen van het Indo-Stille Oceaan gebied.

10. Mandril

De mandril is na de mensaap de grootste aap ter wereld. Hij staat bekend als het meest kleurrijke zoogdier. Niet alleen zijn rood-blauw gekleurde gezicht is opvallend. Zijn dikke, olijfgroene vacht en geel-blauwe ‘kraag’ zien er prachtig glanzend uit in het zonlicht. H A RT VO O R D I E R E N 27

Puzzelplezier

WIN:

een voerbak die met je hond meegroeit!

Doe mee & win! Los de vier puzzels op en vul de oplossingen tussen 21 september en 25 oktober 2017 in op: www.hartvoordieren.nl/puzzel Hoe meer puzzels je juist oplost, des te meer kans je maakt op een prijs. Oplossingen uit Hart voor Dieren 9/2017: Kruiswoord: halsband Woord-Sudoku: waterhoen Zweedse puzzel: ruwharig Filippine: kikkerdril De winnaars krijgen automatisch bericht per e-mail.

Popware Adjustable Height Pet Feeder Een verhoogde voerbak die met je hond meegroeit! De poten kun je in hoogte verstellen naarmate je pup groeit. De verhoogde positie van de voerbak vermindert spanning op de gewrichten, welke veroorzaakt kan worden door een scheve houding tijdens het eten. Verbetert de spijsvertering en moedigt een ergonomisch correcte houding aan tijdens het eten. De voerbak is voorzien van 2 inklapbare en uitneembare bakken, zodat ze eenvoudig schoongemaakt kunnen worden. Ook de poten zijn inklapbaar naar een plat pakketje van 7 cm hoog, zodat de standaard éénvoudig op te bergen en/of mee op reis te nemen is. De bakken zijn gemaakt van memory silicone, een non-poreus materiaal dat geen nare luchtjes aantrekt.

Filippine puzzel

8 6

4 5

6 1

28 H A RT VO O R D I E R E N

3 7

1 5

3 5

3 4

6 2

3 4

6 2

6 7 8 9

3 6 5

Gelijke cijfers staan voor gelijke letters. Probeer aan de hand van de omschrijvingen alle woorden te vinden. Bij een correcte invulling lees je van boven naar beneden in de gekleurde hokjes de oplossing. 1. Waardevermindering van de nationale munt. 2. Frans moerasgebied waar wilde paarden leven. 3. De oogstmaand. 4. Weekdier met tentakels. 5. Land in Zuid-Europa. 6. Grasvlakte met groepjes bomen en struiken. 7. Tropische boom. 8. Sport met een shuttle en een racket. 9. Vleesetende plant. 10. Vogel die ‘nachts zingt.

Kruiswoordpuzzel 1

46 52

Verticaal: 1 flard 2 hoeveelheid 3 plechtige gelofte 4 normaal profiel 5 aanleg 6 vorstenverblijf 7 grondtoon 8 deel v.e. tekst 9 keukengerei 10 gokspel 11 draad 13 paard 15 Europese taal 17 bakmiddel 20 deel v.d. mond 22 drinkgelegenheid 23 heftig 26 stoom 28 beddengoed 31 hoge berg 33 kloosterzuster 36 rangtelwoord 37 geleedpotig dier 38 strik 39 taaloefening 40 warme luchtstreek 41 welgesteld 42 op die plaats 43 opdracht 45 zaadje 49 idee 51 voetbalpool 53 raamscherm 54 kreupel 56 bedorven 58 waterdoorlatend 61 Chinese munt 62 Romanum Imperium.

35 38

Horizontaal: 1 bestuurder 6 vraagstuk 11 bevel 12 herstel 14 voorzetsel 16 idool 18 pret 19 zuiver gewicht 21 tocht 22 notie 24 kiekje 25 priem 26 korenzeef 27 mager 29 zandheuvel 30 gebak 32 reptiel 34 de lezer heil 35 boksterm 37 naaigerei 40 mode 44 ratelpopulier 46 trekgat 47 Ned. rivier 48 houding 50 rugaandoening 52 grote schrik 54 korf 55 bloedgever 57 hoogste punt 58 insect 59 bijwoord 60 toestaan 63 slee 64 ontroering 65 metaal.

37 45

Breng letters uit de puzzel over naar de hokjes met het corresponderende nummer.

34 36

10 14

4 2

8 9

Zweedse puzzel verbond

legerafdeling

indianentent

7 5 4 16 13 9 1 6 5 7 4 9 1 18 4 6 2 5 7 4 11 14 6 4 17 9 6 2 1 15

roklengte

wilddief

legerplaats

erfelijke factor geneesmiddel

muggenlarve grafvaas

ontvangdraad

zitvlak half (in samenst.)

geliefd

noordnoordoost

signaal

frisdrank

gevaar afloop voorzetsel bergplaats

kloosterzuster

kruiderij

peilstift

sterrenbeeld

akelig

3=A

Woord-Sudoku

4=O 5=T

6=A

7=I

8=R

9=L

Los de puzzel op als een gewone Sudoku. In elk van de gekleurde hokjes komt een cijfer 1 t/m 9 te staan. Dit cijfer correspondeert met een letter uit de kleine vakjes onderaan. Deze letter komt op de plek te staan van het cijfer dat steeds rechtsboven in een gekleurd vak staat. Welk woord zoeken we?

Heel veel r! puzzelplezie

Foto: Eric Isselee/Shutterstock

1=L

H A RT VO O R D I E R E N 29

Lezerspost

JULLIE POST Schrijf ons: Hier is plaats voor je wensen, kritiek, lof of originele foto’s van je dieren.

Anja uit Brugge

Billy redde het leven van Anja

30 H A RT VO O R D I E R E N

Lydie Hofman

Afscheid van Fientje Mijn grootste schat Fientje is niet meer. Tranen druppelen op haar vacht, zij is nog warm. Nog een laatste keer streel ik haar lijfje, zoals ik zo vaak heb gedaan. Ik zie zo veel uit haar leven in flitsen door mijn hoofd heen gaan. Wat was jij een dapper, moedig Schipperke. Zo lief en vrank, zo grote kapoen! Maar we moesten je laten gaan, de ziekte in je kleine buikje was zo erg en niet meer te genezen. We hebben je nu zachtjes neergelegd, je kopje gekust en lieve woordjes gezegd. Maar we hebben vooral heel veel van je gehouden! We missen je gekke streken en je likjes, je pootje op onze schouder en het snurken als je sliep. We laten je nu los Fieneke, we weten dat je voor altijd naar je Sjefke toe wil gaan. Na een moedig gedragen zware ziekte, is Fientje vandaag vertrokken op haar laatste reis, naar haar liefje die ze zo erg heeft gemist. Muizemie, je was de liefste, de beste en de mooiste. Mijn hart treurt om jouw verlies, je maakte ons leven zoveel rijker. Liefste allerliefste Fienemie, voor altijd in ons hart. Slaap zacht en tot weerziens, kleine meid. Toen Fientje het leven verliet, weende de hemel bittere tranen.

Fotos: privé

Als trouwe lezer van jullie boeiende tijdschrift wil ik graag mijn verhaal delen met jullie. In 2008 kwam er een nieuwe huisvriend bij m’n ouders wonen: een Cavalier King Charles, Billy genaamd. In juni 2009 sprong Billy op m’n borst, iets wat hij anders nooit deed. Ik ontdekte een harde knobbel. Vanaf die dag snuffelde Billy altijd aan m’n lichaam, met een blik in z’n ogen die boekdelen sprak. In juli viel het harde oordeel: ik had borstkanker. Meerdere operaties volgden, zes maanden chemo, 28 bestralingen en ondertussen ben ik al aan mijn zevende jaar medicatie (preventief ). De chirurg die me geopereerd had, zei me na m’n eerste operatie: “Wees je hondje je hele leven dankbaar, want hij heeft je leven gered. Zonder die sprong was het te laat geweest.” Na beide operaties verzekerden ze me in het ziekenhuis dat al het slechte weg was gesneden. Toch was ik pas gerust toen ik Billy terugzag en hij niet meer snuffelde. Toen ik doodziek was van de chemo, waakte hij aan m’n zijde. Nu nog geeft hij me elke dag moed om door te gaan, ondanks de blijvende nevenwerkingen die ik heb. Veel woorden hoef ik dan ook niet te gebruiken om te zeggen wat dit lieve hondje betekent voor mij: ALLES.

OOK LEUK OM CADEAU TE GEVEN! Nr. 6

€ 3,95

Juni 2017

Nr. 3

Misstanden Lieve reuzen Nieuwe hoop Paardenkwelling voor berggorilla's in de VS gaat door

€ 3,95

Animal hoarding Als dierenliefde een ziekte wordt

Juli 2016

€ 3,95

Serie pie: ra siothe

Maak kans op

mooie prijzen

nd Diere thuis een ken zoe

Nr. 7

Eindelijk vrij De dolfijnen van Eilat

Reportage Blz. 20 De kat die in de bergen leeft Bijen in de stad

Puzzelplezier

it In d zine a ie mag

www.hartvoordieren.nl

Maart 2017

fy www.hartvoordieren.nl

ij se b Artroond – de h elpt! dit h

Nr. Nr. 4 03 April März2017 2017

in Nederland

Imkers dak

htige Prac 's: foto

De zeven gouden regels Blz. 40

Advies

‘Ik wil niet dat je weggaat!’

TIPS

zwerfkattenleed

Wat doe je met een gevonden kat?

nse Japa emen n apen n bad ee

www.hartvoordieren.nl

Verlatingsangst Blz. 26

Bescherming

Castratie voorkomt

Themanummer Het grootste evenement

Hond als bijrijder

Blz. 58

op het

www.hartvoordieren.nl

€ 3,95 3,30 €

Een tweede kat in huis

Terug naar de natuur Blz. 72

Wildlife

Blijf bij me!

Wist je dit?

8 711273 991675

01710

zintuigen van dieren

Dog in the city Gezelschap Met je hond in de stad wonen: waar moet je op letten?

September 2016 € 3,95

Nr. 9

Een partner voor je kat: info en tips

Het lot van de kuikens Blz. 28

Wat kunnen wij ertegen doen? Blz. 22 Streng beschermd

Alles over onze

korenwolf

www.hartvoordieren.nl

Huisdiereninfo ●

technieken, die iedereen kan leren

De grootste herriemakers

Kleine huisdieren in de tuin

Nr. 9

Blz. 14

September 2017 € 3,95

Vakantie-uitje?

Nr. 11

Natuur onder water

November 2016 € 3,95

Doe mee en win! Twee pagina’s puzzelplezier 1

Augustus 2016 € 3,95

33 36

51 57

60 36 6 15 59

14 35 50 26

Wildlife

De bizarre vogelwereld van Nieuw-

www.hartvoordieren.nl

TIPS

www.hartvoordieren.nl

Veel voorkomende ziektes bij fret en konijn: zo kun je ze tegengaan

Nr. 8

Gezondheid

Voeding

Konijnen: alles over de nieuwe RHDepidemie

Waarom de geur van kattenvoer zo belangrijk is voor de eetlust

Wassen, scheren, föhnen

Op bezoek bij de koeienkapper

: PLUS

te Grote

Werken met hart en ziel

iedereen op! Vriendschap Zo win je het vertrouwen van je muizen

Opvoeding Blz. 40

Hoe roep je jouw hond bij je?

Huisdier-Raadgever Zomertips

Houd je parkieten veilig, koel en uit de tocht

ABONNEES OPGELET:

Papegaaiengedrag Blz. 48

De beste tips van expert Ann Castro

Blz. 14

Vraag & Antwoord Blz. 54

Wilde badgasten

Vrijwilligers in het asiel

Opvoeding

Dierentuindieren Hoe gelukkig zijn ze? ‘Help! Mijn kat sloopt alles als ik slaap’

Koeienellende

Kattengedrag

01608

NIEUW: Huisdier-Raadgever

Tips Blz. 28

Bouw zelf een mooi vogelhuisje

er huisdi Welk st bij pa mij?

Nederland

Wat is er giftig voor onze vogels?

€ 3,95

Augustus 2017

www.hartvoordieren.nl

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 6 7 5

Verzorging

Braaf! Hoe je jouw hond goed kan belonen

Het wilde leven van de Exmoor 01611

01709

Opvoeding

Een gezond etensbakje voor je chinchilla's

8 711273 991675

Voeding

Reportage Blz. 74

... en hoe jij ze kunt helpen

Geniale katten

Het mysterie van spinnen

8 711273 991675

Wie stopt de exotentrend?

Op het spoor van de wolven

Verbluffend

Goede manieren blz. 22

Zo voeden kattenmoeders hun kleintjes op

De beste dierenbeschermers

Wildlife in de woonkamer

01704

Blz. 14

Wat je moet weten over designer dogs

Communicatie

Zo worden jullie een superteam!

Spectaculair Blz. 72

Pro & Contra Blz. 26

Pro & Contra

Hebben honden echt kleding nodig?

Spelen met je huisdier

Gedrag & gezondheid Blz. 34

Angst bij huisdieren

Zeeland

Voor jou getest

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 6 7 5

01607

Mythe of waarheid Blz. 58

Inzendingen van lezers Blz. 34

Kleine huisdieren Blz. 36

40 46

56 59

babykangoeroe

De zeven levens van de kat

39 45 50

Uit de buidel gevallen Blz. 33 De redding van een

Nieuwe bevindingen Blz. 40

49 54

7 tips om hem weer terug te krijgen

Hoe oud is jouw hond echt?

53 58 60

Hondengedrag verklaard Waarom schrokt mijn hond zijn eten op?

Dierproeven Blz. 24

www.hartvoordieren.nl

De mooiste caviaverblijven

35 41

Nr. 8

Oktober 2016 € 3,95

Voeding

Blz. 50

voor 24 nummers i.p.v. € 79,-!

01609

Natuur Blz. 26 Nederland

Nazomertips Blz. 48

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 6 7 5

Hoe dieren ons steunen

Klimplezier Blz. 72

Bouw een krabpaal voor je kat!

Nr. 10

Fitness voor konijnen – de beste tips

Help, de vogel is gevlogen!

€ 39,50

Fysiotherapie Blz. 62

Gezondheid

Tien prachtige blauw gekleurde dieren

Noodzakelijk kwaad of al lang achterhaald?

Je betaalt slechts

Stormvloed en brand Blz. 34

Huisdier-Ra adgever

Natuur

DUS JE BETAALT HET 2E JAAR HELEMAAL NIETS!

Voedingstips Honden scheren – wel of niet? ● Schaduwplekjes Blz. 40 ●

Wat als mijn dier in nood is?

Bio-industrie & leed Blz. 34

Is de consument verantwoordelijk?

2 jaar Hart voor Dieren voor de prijs van 1 jaar

De wonderbaarlijke RAADGE VER:

Blz. 51

SPECIALE AANBIEDING

www.hartvoordieren.nl

Slachtveulens

Terugkeer naar de prairie

Spreekuur

Kleine huisdieren

01610

Twee pagina's puzzelplezier met mooie prijzen

De basisverzorging van je hamster

Nederland

Vermaak

Deze snacks zijn echt gezond voor jouw konijnen

S. 14

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 6 7 5

Bescherming

Voeding

Blz. 14

Als abonnee kun je ook profiteren van deze aanbieding. Je verlengt dan ook je abonnement met 2 jaar voor de prijs van 1 jaar. Mail o.v.v. 2voor1 naar abo.hvd@vipmedia.nl of bel 076-5301722 (NL) of 03-6453108 (BE) op werk dagen van 09.00-13.00 uur.

Ga naar: hvd.mijntijdschrift.net of bel 0800-0996606 (NL)

01708

oktober 2017 € 3,95

Bizons

8 711273 991675

Konijnentaal: Hoe begrijp je hun isgnalen?

Een nieuw thuis – een goede start Grote Huisdier-R aadgever

Nederland

De innerlijke klok van je kat

Nr. 10

01706

Opvoeding

Help ons alsjeblieft!

Huisdieren

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 6 7 5

Knagers

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 6 7 5

Gedrag

Handel in puppy's

Ontspannen naar de dierenarts – het kan!

01703

van dieren

De mooiste vlinders ter wereld Grote Huisdier-Raadgever

Hoe dieren ons mensen samenbrengen BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 6 7 5

De helende werking Kleurenpracht

Een weeshuis voor chimpansees

Opvallend onderzoek

Goed voor lichaam en geest

Huisdieren

Samen blijven

tot op hoge leeftijd Wat gebeurt er met mijn dier als ik niet meer goed ter been ben? Of als ik naar een bejaardenhuis vertrek? Lees hier hoe je de zorg voor je lieveling zeker kan stellen.

32 H A RT VO O R D I E R E N

IDEAAL VOOR SENIOREN Volwassen en oudere honden zijn zindelijk en kennen vaak alle commando‘s al.

aan wandelen, aaien, voeren, borstelen: huisdieren geven ons het prettige gevoel dat ze ons nodig hebben en dat ze van ons houden. Dit geldt in het bijzonder voor oudere mensen, voor wie de hond of kat op de oude dag vaak nog het enige aanspreekpunt en een partner is. Onder de grote groep huisdierhouders is elke derde persoon zestig jaar of ouder, zo blijkt uit een studie van de Duitse Vereniging Huisdierbenodigdheden. Maar met ouderdom gaan vaak gezondheidsproblemen gepaard. Vroeg of laat moet elke huisdiereigenaar zich afvragen wat

er met zijn dier moet gebeuren als hij er zelf niet meer voor kan zorgen. Het goede nieuws: er zijn verschillende manieren om ook op gevorderde leeftijd het leven te delen met je huisdier.

Begeleid wonen Wie overweegt een aanleunwoning te betrekken, moet tijdig informeren naar de mogelijkheid om de hond of kat mee te nemen. Matthias Steiner, persvoorlichter van Augustinum Seniorenr esidenties, zegt hierover: “Hoewel veel seniorencentra nadrukkelijk het houden van huisdieren

Interview Brigitte Riess (80) leeft met haar hondje Momo (11) sinds twee jaar in een aanleunwoning. Zij raadt oudere dierenbaasjes aan om vooral op tijd te zorgen voor een goed onderdak voor de huisdieren. Hart voor Dieren: Wanneer heeft u besloten om in een seniorenwoning te gaan wonen? Brigitte Riess: Dat was een lang proces. Toen mijn vrienden en bekenden er steeds meer mee bezig waren, besloot ik ook dat het tijd was om mijn eigen oude dag goed te gaan regelen. Ik heb toen een informatiedag van een seniorencomplex bijgewoond en me op de wachtlijst voor een woning laten zetten. De wachttijden zijn lang! Het kan wel vier tot zes jaar duren. HvD: Was het voor u bij de keuze van de aanleunwoning doorslaggevend dat u Momo met u mee zou kunnen nemen? B. R.: Absoluut! In geval van nood had mijn partner Momo nog kunnen opnemen, maar ik ben blij dat ze bij mij kon blijven. Zij heeft ervoor gezorgd dat ik me hier meteen thuisvoelde. HvD: Hoe reageren de andere bewoners op uw viervoeter? B. R.: Er wonen hier ruim 350 ouderen en ik ken slechts een klein aandeel daarvan persoonlijk. Maar Momo kent iedereen! Ze is erg lief, blaft haast nooit en laat zich graag

aanhalen. Voor mensen in een rolstoel of zieke mensen is ze bijna een therapiehond. Er zijn natuurlijk ook bewoners die niet van dieren houden, maar die gaan we gewoon uit de weg. HvD: Hoe gaat het samenleven met andere hondeneigenaren in het complex? B. R.: Wij ondersteunen elkaar en wandelen graag samen met onze honden. Ik wist meteen wie Momo van me zou overnemen als ik er niet meer zou zijn! Maar gelukkig heb ik ook mijn partner. HvD: Heeft u altijd samengeleefd met dieren? B. R.: Als kind ging ik vaak wandelen met asielhonden. Later moest ik als muziekproducente vaak tot diep in de nacht werken en had ik geen tijd voor een huisdier. Pas toen ik ouder werd, ben ik honden en katten uit het asiel gaan adopteren. Ik vind het geweldig dat Momo nog altijd bij me is. Dit is immers de laatste verblijfplaats van mijn lange reis. HvD: Hartelijk dank voor het openhartige gesprek!

H A RT VO O R D I E R E N 33

Huisdieren GEZELSCHAP OP POOTJES Een zijdezacht vachtje en tevreden spinnend: katten zijn trouwe vrienden, ook voor ouderen.

verbieden, is het voor ons vanzelfsprekend dat bewoners hun huisdieren met zich meenemen.” En dat heeft een goede reden: “De dieren, en dit is zelfs wetenschappelijk bewezen, zorgen voor een prettige sfeer en ondersteunen de integratie van de senioren in een nieuwe omgeving”, aldus Steiner. In Augustinum, dat tussen Sleeswijk-Holstein en de Bodensee 23 seniorenresidenties heeft, leven zo’n 350

huisdieren. Daaronder circa 200 honden, 50 katten, 50 vogels en nog eens 50 andere diersoorten, zoals vissen en schildpadden. De positieve effecten zijn duidelijk te merken: Met een hond aan de lijn is het voor ouderen makkelijker om in contact te komen met anderen – uiteindelijk bieden viervoeters heel veel gespreksstof. De hond is de sleutel tot communicatie en zorgt ervoor dat het baasje of bazinnetje zich snel thuis gaat

Hier vind je hulp Huisdiereigenaren, die zekerheid willen voor hun vierpotige vrienden in de toekomst, moeten een en ander regelen. We hebben een paar tips op een rijtje gezet. Informatie over onder andere dierenverzorgers, notarissen en seniorenwoningen. • Op sommige locaties is het toegestaan om het huisdier mee te nemen. Als je zelf je huisdier verzorgen kan, mag het dier dan in principe meeverhuizen naar je appartement. Het huisdier mag andere bewoners geen overlast bezorgen. Bespreek dit altijd van tevoren met een adviseur. • Heb je een huisdier en geeft dat problemen omdat je de zorg tijdelijk

34 H A RT VO O R D I E R E N

niet aankunt of heb je lichamelijke problemen waardoor je niet meer goed voor je huisdier kunt zorgen, dan kun je wellicht terecht bij Annimal Life Foundation, of de Stichting Landelijke Herplaatsing Huisdieren. •W il je de zorg voor je huisdier officieel laten vastleggen, neem dan contact op met een notaris. •M aak afspraken met vrienden of familieleden over je huisdier.

voelen in een andere omgeving. Plus: In geval van ziekte is er altijd iemand die voor het dier kan zorgen.

Thuiszorg Maar ook wie nog thuis woont en aangewezen is op thuiszorg, hoeft geen afstand te doen van zijn dier. Steeds meer ambulante verzorgingsdiensten bieden aan om de hond of kat erbij te verzorgen. “Dit kan gaan om bijvoorbeeld het kopen van dierenvoer, de hond uitlaten, vachtverzorging, een bezoekje aan de dierenarts of het schoonmaken van de kattenbak”, vertelt Jürgen Weemeyer van de mobiele Sociale- en Verzorgingsdienst in Bremen. Zelfs in het geval van acute ziekte of als er sprake is van een langere uitval, worden de dieren in hun vertrouwde omgeving verzorgd. Maar ook dierenoppassers bekommeren zich om honden, katten en konijnen wanneer hun oudere baasjes hier vanwege gezondheidsproblemen niet meer toe in staat zijn. Leven senioren met een huisdier samen, dan doen zich minder problemen voor met depressies, slaapproblemen en hoge bloeddruk. Dit is wetenschappelijk aangetoond. Door het aaien van het dier wordt het ‘knuffelhormoon’

6 vo orzorg smaat regelen Wie zorgt er voor mijn dier als ik ziek ben? Wat gebeurt er met mijn hond of kat als ik naar een seniorenappartement verhuis? Hier zijn zes tips wat voorzorgsmaatregelen betreft: 1. Laat je tijdig informeren over seniorenwoningen waar het houden van honden, katten en kleine huisdieren is toegestaan en laat je op de wachtlijst zetten. 2. Sluit een goede verzekering af als huisdiereigenaar. De meeste seniorencomplexen stellen dit als voorwaarde. 3. Als je afhankelijk wordt van verpleging aan huis, zoek dan naar ambulante verpleging, waarbij ook het huisdier mee wordt verzorgd. 4. Zorg dat je tijdig en uit voorzorg een betrouwbare dierenoppas/ -verzorger vindt, die het even van

Tekst: Natalie Decker | Foto‘s: istockphoto.com, Mauritius (2), Shutterstock

oxytocine aangemaakt, waardoor de stemming verbetert. Tegelijkertijd worden negatieve neveneffecten van ouderdom, zoals passiviteit en het verlies van goed werkende zintuigen, beperkt. Dieren helpen ouderen om structuur in hun alledaagse leven aan te brengen en weerhouden hen ervan zich af te sluiten van de buitenwereld. Dat huisdieren oudere mensen absoluut goed doen, menen ook drie op

je kan overnemen als je ziek bent of moet worden opgenomen in het ziekenhuis. 5. R egel de verzorging van je dier voor het geval dat hij jou overleeft. Kun je buren, familieleden of vrienden vragen om zich in dat geval te ontfermen over je dier? 6. J e kunt je dier ook een erfenis nalaten. Maar je testament wordt doorgaans pas enkele weken na je overlijden geopend, zodat ook de verzorging van je dier tot dat moment al goed geregeld moet zijn.

de vier ondervraagden in een recente PETA-studie over het verband tussen dieren en senioren. Twee derde van de deelnemers aan de studie vindt het belangrijk dat diereneigenaren voorzorgsmaatregelen treffen voor het geval men ziek wordt of overlijdt. Het is aan te raden om tijdig een netwerk van vrienden en familieleden op te bouwen dat zich in dergelijke gevallen om het dier kan bekommeren. Sylvie Bunz, leidster

van de PETA50Plus campagne: “Vriendschappen tussen mens en dier mogen niet zomaar abrupt eindigen voor de deur van het bejaardenhuis, of om financiële of lichamelijke problemen. Hierbij is de bereidheid van de omgeving gevraagd, om ervoor te zorgen dat de viervoeter een soortgericht leven kan blijven leiden en liefdevol verzorgd wordt.”

Hart voor oudere dieren Als alle voorzorgsmaatregelen en voorzieningen zijn geregeld, is er niets op tegen om op oudere leeftijd nog een huisdier op te nemen in je leven. Wist je dat sommige fokkers zelfs in het koopcontract zetten dat de dieren terug mogen komen naar hen als het baasje sterft en er niemand in de familie of vriendenkring bereid is om voor het dier te zorgen? Een andere mogelijkheid is natuurlijk om een ouder dier uit een asiel of opvangcentrum te adopteren. Honden en katten op leeftijd die lief en makkelijk in de omgang zijn, hebben in de asielen zware concurrentie van puppy’s en kittens. Vaak worden ze daarom door de bezoekers gewoon over het hoofd gezien. Maar ook deze dieren hebben het verdiend om van een fijn pensioen te mogen genieten – net als wij mensen. En saampjes zijn die gouden jaren toch veel mooier?

HEILZAAM Konijnen kunnen wonderen verrichten voor ouderen.

SAMEN OUD WORDEN Vogels observeren is een welkome afwisseling voor veel oude mensen.

H A RT VO O R D I E R E N 35

Advertorial

Een gezonde,

Een glanzende, verzorgde vacht is een teken van gezondheid en welzijn.

stralende vacht

Net zoals jij heeft je hond of kat wel eens wat extra zorg nodig voor zijn huid en haren. Met de Hydraterende Spray en Reinigingsmousse 2 in 1 van FRONTLINE PET CARE maak je de vacht glanzend schoon en bescherm en hydrateer je de huid.

Wedden dat je hond een massage met de spray heerlijk zal vinden?

36 H A RT VO O R D I E R E N

en glanzende vacht is een gezonde vacht. Soms wil je graag wat extra glans en voeding voor de vacht en de huid. Nadat je je hond of kat geplukt of getrimd hebt, kan de huid wel wat extra hydratie en verzorging gebruiken. Dit geldt ook tijdens of net na de ruiperiode. Sommige dieren hebben zonder een aanwijsbare oorzaak een droge huid. In al deze gevallen wordt door het gebruik van de Hydraterende Spray van FRONTLINE PET CARE de huid verzacht en gevoed. Palmitinezuur, dat afkomstig is uit de macadamianoot, heeft een verkwikkend effect en verzorgt de droge huid. Rhamnose zorgt voor bescherming van de opperhuid. Daarnaast zorgt Luminescine voor de absorptie van UV-stralen en zet deze om in zichtbaar licht met een stralende glans als resultaat. Dit maakt de spray ook erg geschikt om te gebruiken als de vacht wat dof ziet of voorafgaand aan een show. Slechts een klein beetje spray is nodig om te â&#x20AC;&#x2DC;shinenâ&#x20AC;&#x2122;.

Zo breng je de spray aa n 1. Laat je huisdier gaan zitten door hem zachtjes te aaien en te strelen. 2. Verspreid de spray over de gehele vacht. Spreid daarbij de vacht en breng de spray aan direct op de huid. Wrijf in.

3. Laat je huisdier op zijn zij liggen of op zijn rug en breng de spray aan op zijn buik.

4. Je huisdier heeft nu een mooie, glanzende vacht.

Dit zijn geen antiparasitaire middelen. V.U.: Merial maakt nu deel uit van de Boehringer Ingelheim. HVD 10 17

ouchen zonder water? Het kan! FRONTLINE PET CARE Reinigingsmousse 2 in 1 reinigt zonder toevoeging van water de vacht van je huisdier met zijn zachte formule op basis van plantaardige Inca-Inchi-olie. Zo beschermt en hydrateert de mousse de vacht en de huid.

Zo breng je de mousse aa n 1. Stel je huisdier

3. Borstel je huis-

op zijn gemak.

dier om klitten en losse haren te verwijderen.

Verdeel de mousse in de palm van je hand en wrijf deze uit over de vacht van je dier. Niet uitspoelen!

4. Je dier ziet er weer verzorgd uit!

H A RT VO O R D I E R E N 37

DOE MEE EN WIN! Schrijf je nu in voor de Hart voor Dieren nieuwsbrief en maak kans op deze fantastische prijzen. Hoe werkt het? Ga naar www.hartvoordieren.nl/oktober schrijf je in en geef aan op welke prijs je kans wil maken.

2 KAARTJES CABARETVOORSTELLING

FOTOGRAAF: BERTINA SLAGER

In Gaan we katten? Gooit Dorine Wiersma haar laatste restje beleefdheid overboord. Taalrijk, muzikaal, vilein, maar zeker ook hoopvol maakt zij de balans op van haar eerste halve levenseeuw. Met veel plezier zet zij haar nagels in mensen die luidkeels hun hond corrigeren, op fundamentalistische gelijkhebbers, mannen met knotjes, acteervolk en Cito toetsen voor kleuters. Vilein, ongenuanceerd, wraakzuchtig en toch hoopgevend! Adviesprijs: € 17,50 per kaartje www.dorinewiersma.nl

BEST LIFE VOER- EN VERZORGINGSPAKKET T.W.V. € 50,-

Best Life honden- en kattenvoer, ontwikkeld door diervoedingsexperts, is goedgekeurd door de Dierenbescherming en draagt het 3 sterren Beter Leven keurmerk. Best Life biedt kwalitatief hoogwaardig voer waarvoor alleen vlees van kippen wordt gebruikt die een beter leven hebben gehad. Daarnaast steun je met de aankoop ook nog eens het goede werk van de Dierenbescherming! Adviesprijs voer: € 14,95 www.dierenbeschermingshop.nl

Hondenmand Kingston van snObbs is een stijlvolle mand en een aanwinst voor ieder interieur. Door de stevig gevulde randen krijgt uw hond de juiste ondersteuning. Lekker met het koppie op de rand of opgekruld ertegenaan. De Kingston is verkrijgbaar in 5 kleuren en 5 maten: Blue Grey, Sandalwood, Purple Grey, Country Green en Graphite in 70 t/m 120 cm. De hoes kunt u wassen op 30 graden. Er zit 1 jaar garantie op ritsen en stiknaden. snObbs manden en kussens worden met zorg en aandacht geproduceerd in Europa. Verkoopadviesprijs vanaf € 59,50 www.snobbsdog.com

HONDENKUSSEN

HET INNERLIJKE LEVEN VAN DIEREN

De gepassioneerde boswachter en bestsellerauteur Peter Wohlleben neemt je mee door de complexe emotionele wereld van dieren. Op basis van de nieuwste wetenschappelijke inzichten en indrukwekkendste voorbeelden en verhalen introduceert hij een wereld die nog maar nauwelijks bekend is: het gedrag en gevoelsleven van dieren op de boerderij en in het wild. Adviesprijs: € 19,99 www.awbruna.nl

www.hartvoordieren.nl/oktober Meedoen kan tot en met 25 oktober 2017. Winnaars worden per mail op de hoogte gesteld.

IK BEN MARRIA HELP ME met je oude mobiel of cartridge

www.aap.nl /marria

RAADGEVER HOND

GOED OM TE WETEN

7 tips voor stadshonden Het aantal honden dat midden in de stad leeft, stijgt. En daarmee ook de uitdagingen voor de viervoeters en hun baasjes. Want ze zijn niet uitgerust voor een leven tussen auto's, fietsen en massa's voetgangers. Lees hier waar je als baasje op moet letten.

1. Plaatselijke verordeningen

3. Vergeet nooit de stoeptraining

Alle gemeenten kunnen eigen verordeningen hebben, de zogenaamde APV's (Algemeen Plaatselijke Verordeningen), die je moet kennen en waar je je aan moet houden, als je jezelf boetes wilt besparen. In veel steden geldt een algemene aanlijnplicht, in andere is dit alleen in het centrum, in voetgangerzones of bij evenementen. Informatie over de APV's kun je onder meer vinden op de website van je gemeente.

Het stoppen bij elke oversteekplaats, elke stoeprand en elk stoplicht leren hond en baas al op de basiscursus bij de hondenschool. Maar wie blijft er later nog consequent staan als in de verste verten geen verkeer te zien is? Toch moet je het ook dan doen, voor je hond. Uitzonderingen op de regel begrijpt hij niet. Als het ritueel 'blijf tot ik zeg dat je mag' niet wordt onderhouden, is de verleiding groot om bij het horen van geblaf van honden aan de overkant bliksemsnel en ononplettend over te steken – en dat kan in het ergste geval tot een aanrijding leiden met alle nare gevolgen van dien.

2. Ongewenste kostgangers In de grote stad is het best dringen met een viervoeter. Bijzonder begeerd bij hond en baas zijn parken en groenstroken waar honden los mogen lopen. Maar met de grote hoeveelheid uitwerpselen (zelfs als deze netjes opgeruimd worden) stijgt ook het risico op wormeitjes en besmettelijke ziektes. Ook teken vinden er de ideale omstandigheden voor nieuwe gastheren. Meer nog dan honden op het platteland moeten stadshonden grondig gevaccineerd en goed beschermd worden tegen parasieten. Het valt dan ook aan te bevelen om elke drie maanden een wormenkuurtje te geven. 40 H A RT VO O R D I E R E N

4. Geen slalom door al die benen Tegemoetkomende passanten, skaters, inhalende joggers en spelende kinderen – dit alles betekent pure stress voor elke hond die zich door een mensenmassa op het trottoir heen moet worstelen. Bij dergelijke wandelingen is het goed om de hond kort aangelijnd aan de kant van te weg te laten lopen. Dat geeft hem wat meer zekerheid en verlaagt de stress tot een verdraaglijk niveau.

5. Ik mag helaas niet naar binnen Stadshonden moeten van meet af aan leren om af en toe alleen thuis te zijn. Ze meenemen bij het winkelen is geen goed idee. Meestal zijn honden niet toegestaan in winkels en ook openbare gebouwen zijn taboe voor viervoeters. Je hond even buiten aangelijnd laten wachten of hem in de auto laten is geen verstandige optie. Het gevaar bestaat immers dat hij gestolen wordt, met een andere hond in de clinch raakt of dat het in de auto te warm wordt.

6. Overal ligt onzichtbaar gif Fijne stofdeeltjes zijn niet alleen vervelend voor mensen, ook honden hebben er last van. Vooral bij viervoeters met lange neuzen reizen de stofdeeltjes een lange weg door het slijmvlies en irriteren het onderweg. Waar mogelijk moet je dan ook op de drukke straten snel doorlopen of ze uit de weg gaan. Onzichtbaar zijn ook de giffen op groene planten waar stadshonden soms graag op knabbelen. Hoe mooi de kruiden, grasveldjes en bloemen er ook uitzien – ze bevatten talloze schadelijke stoffen uit de stad.

7. De liefde voor gras en lol hebben Een keer per dag moet ook een stadshond kunnen genieten van de natuur. Hoe lang een stadswandeling ook is, hij kan nooit zo fijn zijn als een vrije ontmoeting met soortgenootjes, een potje racen met jezelf of het graven in een muizenhol. Ergens bij je in de buurt is vast een park of een groen gebied waar dat mogelijk is. Geef tips ook door aan andere hondenbaasjes, wiens honden graag het groen opzoeken.

Laat je hond niet alleen achter buiten een winkel. Hij kan gestolen worden of in de clinch raken met een soortgenoot.

H A RT VO O R D I E R E N 41

RAADGEVER HOND IMPULSCONTROLE

Dit moet je weten

Heeft een hond geleerd dat hij pas na een signaal los mag rennen, dan kun je hem weerhouden van het jagen.

en andere hond, een vluchtende haas, een lokkende vijver: de impuls om er vandoor te gaan, hebben de meeste honden van nature. Maar ze moeten leren zich te beheersen, zodat wij eerst de mogelijke gevaren van de situatie kunnen inschatten. Daarom heeft het zin om impulscontrole te oefenen. Vul de voerbak, maar laat de hond pas eten als jij het aangeeft. Slaat hij meteen toe, pak de bak dan weer op. Zodra hij dit trucje onder controle heeft, kun je meer van hem gaan vragen. Laat de hond zitten of liggen en â&#x20AC;&#x201C; dit is een moeilijke â&#x20AC;&#x201C; gooi zijn bal een paar meter weg. Hij moet blijven liggen of zitten. Hou in geval van nood de hond vast aan zijn halsband of ga voor hem staan. Pas op jouw commando mag hij de buit gaan pakken. Deze oefeningen moet je regelmatig herhalen, maar nooit te lang achtereen. Want ook de zelfbeheersing van een brave hond kent zijn grenzen. Liever vijf keer vijf minuten per dag dan 25 minuten achter elkaar.

Solvit Pet Bicycle Basket

Plantago ovata voor de darmen

eze fietsmand van kunstriet bied jouw huisdier luxe en stijl tijdens de rit op de fiets. De synthetische rotan constructie is duurzaam, weerbestendig en van een hoogwaardige kwaliteit. De mand kan zowel met als zonder zonnescherm worden gebruikt.

42 H A RT VO O R D I E R E N

iezigheid van de straat eten of zwemmen in vervuild water, de darmen van je hond kunnen flink van streek raken. Gelukkig is er Plantago ovata, waarmee dunne ontlasting zo is ingedikt. Psyllium is het zaad van de Plantago ovata, het omhulsel van het zaad wordt Psylliumvezel genoemd. Psylliumvezels kunnen tot vijfmaal hun gewicht aan water opnemen. In de darmen neemt hierdoor het volume van de inhoud toe en wordt de darmperistaltiek bevorderd met als gevolg een gemakkelijkere stoelgang. Dunne ontlasting wordt door Psylllium ingedikt, te dikke ontlasting wordt soepel en zacht. PUUR Plantago ovata bevat een combinatie van Psylliumvezels en Psylliumzaden. Deze combinatie versterkt de bindende werking van Plantago ovata in de darmen.

Fotos': shutterstock (2), Royal Canin, PUUR, Animal Factory e.a.

VOOR JOU ONTDEKT

Moe? Een jaartje ouder? ... Of stramme gewrichten?

Doe de test ! Merk je dat je hond: meer moeite heeft met opstaan na een lange periode van rust snel moe wordt en achterblijft tijdens wandelingen gromt of jankt als je de gewrichten aanraakt liever gaat liggen dan zitten of blijven staan moeite heeft met trappen lopen Dan heeft je hond mogelijk osteoartritis. Hierdoor worden de dagelijkse bewegingen van je huisdier stroever of zelfs onmogelijk. Consulteer je dierenarts.

Laat je hond opnieuw rennen van plezier! Het voedingssupplement Flexadin Advanced kan, op aanbevelen van je dierenarts, ondersteuning bieden van de gewrichten. Zo kan je viervoeter opnieuw genieten van zijn wandeling of stoeipartij.

facebook.com/MyHappyPetNederland

V17/020

Meer info over osteoartritis, bewegingstips en gezondheidsadvies voor je hond vind je op www.myhappypet.nl

RAADGEVER KAT

Katten uit hetzelfde nest zijn vaak een goede match en blijven graag bij elkaar.

E E N L I N G E N O F T E A M P L AY E R S

Hebben katten een maatje nodig? De mythe van de kat als eenling is een hardnekkige. Ook al jagen ze alleen – ze zijn ook graag samen met soortgenootjes. En met ons mensen.

et lijkt een beetje vreemd allemaal: Wij 'eenlingen' halen graag katten per tweetal naar onze stadswoningen, meestal om wat genegenheid toe te voegen aan ons single bestaan. Twee geboren eenlingen moeten vervolgens het alleen levende 'roedeldier', de mens, de nodige nestwarmte bieden? Ja. Dat kan. Want hoewel wij mensen steeds minder vaak samenleven met andere mensen, 44 H A RT VO O R D I E R E N

ontwikkelen katten zich steeds meer tot sociale partners – dankzij hun indrukwekkende aanpassingsvermogen.

Alleen zijn, maar met mate Katten volgen ons al lange tijd en leven zoals wij het hen toelaten: als havenkolonie, als boerderijfamilie, alleen in een huishouden of met meerdere soortgenoten, met of zonder vrije toegang naar

buiten. Ongezellige eenlingen, iets wat we vaak horen over katten, zijn ze dus absoluut niet. Ze willen alleen niet bij alles wat ze doen gezelschap hebben. Alleen al het feit dat een kat een hechte band met ons vormt, toont aan dat hij geen echte eenling is. Katten besteden niet zoveel liefdevolle aandacht aan ons puur en alleen voor een all-inclusive luxe leventje. Want voer krijgen ze toch wel van ons, ook als ze minder spinnen en knuffelen.

Een goed leven gevraagd En zo gaan katten ook met elkaar om – net zo goed als honden of leeuwen, de enige van hun soort die in roedels of troepen leven. Daarbij kunnen zich ook losse groepsstructuren voordoen: van een kleine groep, die als een leeuwentroep leeft, tot grote koloniën, die zich rond dezelfde voerplaats ophouden. Maar zodra er zich een gunstigere manier van leven aanbiedt voor een kat dan de natuur voor hem in petto had, passen de dieren zich binnen enkele kattengeneraties aan. Dan wordt

W I E PA S T B I J W I E ?

Verenigbaarheidsprofiel

HELP!

Of twee katten elkaar ook op de lange duur goed verdragen, hangt af van verschillende factoren. Observeer de dieren goed en loop ons lijstje na. Dan is de beslissing een stuk makkelijker. Dit kan mogelijk oorlog worden: •E én van de dieren leefde tot nu toe alleen in een huishouden. •E én van de katten of beide zijn agressief aangelegd. •E r is sprake van twee ongecastreerde katers. •D e woning is te klein voor meerdere dieren.

Tekst: Isabella Lauer/Michaela Jacob | Foto's: shutterstock (3), privé

er opeens geknuffeld, terwijl hun grootvaders elkaar nog in de haren vlogen. Maar hoe een individueel dier zich gedraagt, wordt uiteindelijk vooral bepaald door de omstandigheden, in het bijzonder door de ervaringen van een kat in zijn eerste levensweken. Kittens die goed gesocialiseerd werden, blijven meestal ook later zeer verdraagzaam naar soortgenootjes toe. Socialisatie betekent in dit geval: opgroeien met veel mensen en dieren, met moeder, broers en zusjes en dit liefst zo lang mogelijk in een liefdevolle en veilige omgeving. Bij ons zijn binnenkatten al lange tijd een trend. Als ze binnen verblijven, haalt men meestal twee katten in huis. Het liefst uit hetzelfde nest. Katten wonen net zo graag binnen als we de aantrekkelijke

Dit zou goed kunnen werken: • Beide dieren hebben tot nu toe met soortgenoten samengeleefd. • Het gaat om broers en/of zussen en beide dieren zijn gecastreerd. • Het gaat om een ras dat bekendstaat als rustig. • Het gaat om een ras dat bekendstaat als bijzonder vreedzaam.

zaken uit de buitenwereld maar voor hen naar binnen halen. Daarbij behoren verschillende slaapplaatsen, uitkijkposten, planten, geluiden, geuren en mensen – het liefste 24 uur per dag, zeven dagen per week. Van de fervente eenling is niets meer over. Dit heeft dan ook geen nut meer. Bij ons zijn katten beschermd tegen vijanden en hoeven ze niet achter hun voedsel aan te jagen. Ze hoeven niet eens volwassen te worden: het voer staat klaar en de broertjes of zusjes zijn er vaak nog. Vooral kattenbroertjes en -zusjes blijven graag samen en verbluffen ons steeds opnieuw met hun tedere en liefdevolle gedrag naar elkaar en naar ons toe. Dat zijn de momenten waarop het ons weer eens duidelijk wordt hoeveel we van onze huistijgers houden– en hoezeer we hen nodig hebben in ons leven. Katten houden van ons. Maar soms willen ze ook even alleen zijn.

HULP!

www.dier.nu DL_2017_stopper_266x94_02.indd 1

06-01-17 13:25

VOOR JOU ONTDEKT

Lekker op gewicht

m atletische sprongen te kunnen maken en prooien te kunnen vangen is een slank lichaam belangrijk. Zou jouw kat wel wat slanker kunnen? De juiste voeding kan een rol spelen bij het op gewicht krijgen en blijven van je kat. Light Weight Care van ROYAL CANIN® helpt de gewichtstoename van je kat te beperken, aangezien de brokken de kat een voller gevoel geven.

H A RT VO O R D I E R E N 45

Ik ben gĂŠk op kleur ...

... maar dan wel biologisch natuurlijk!

Biologisch voer zonder kunstmatige kleur-, geuren smaakstoffen

Please a dog, lease a dog! Adopteer een hond op afstand www.actiezwerfhonden.nl

RAADGEVER KAT LET OP!

10 doodzonden bij het voeren Klopt er bij het voeren van onze katten iets niet, dan gaan ze al snel in hongerstaking. Om dat te voorkomen, geven we je een paar tips.

et voeren van katten is bijna een wetenschap op zich. Ben je zelf nog geen expert, dan kun je al snel een foutje maken. En daar zijn katten absoluut niet van gediend. De tien grootste fouten die je kunt maken, hebben we hier voor je op een rijtje gezet.

Oerinstinct en hygiëne – hou bakjes gescheiden

Katten willen in alle rust en zonder stress eten.

Al sinds de oertijd drinken katten niet op de plek waar ze hun prooi opeten. De bakjes moeten dus op een flinke afstand van elkaar staan, ook om het drinkwater schoon te houden.

Eet jij graag op het toilet?

Onrust en stress slaan op de maag

Nee? Katten ook niet. Ze zijn uiterst schone wezens en willen op een hygiënische plek gevoerd worden. In de buurt van de kattenbak of zelfs ernaast is dus echt een no-go.

Katten willen eten op een rustige plaats. Want daar waar rust heerst, is meestal niemand die iets uit hun bakje kan stelen. Zo kunnen ze meer genieten van het menu.

Vaak het beste dieet: vaste voertijden

Eten uit verveling kennen mensen ook. Is het bakje de hele dag door gevuld, dan worden katten eveneens verleid om tussendoor te eten. Daarom zijn vaste voertijden belangrijk.

Bakrandjes kunnen storen bij het eten

Stoten de snorharen tegen de rand van het bakje, dan vergaat de kat door de constante irritatie al snel de eetlust. Kies daarom voor een vlakke of brede voerbak voor je kat.

IJskoud of heet – beiden zijn niet goed

IJskoud voedsel kan katten op de maag slaan. Is het echter te heet, dan kunnen ze hun bekjes verbranden. Serveer het voer bij voorkeur altijd lauwwarm.

Katten zijn nu eenmaal geen honden

Hondenvoer is niet geschikt voor katten; het bevat overwegend koolhydraten. Voedsel voor katten bevat daarentegen veel benodigde eiwitten. Ontbreken deze, dan wordt de kat ziek.

Ook onder vrienden is er voernijd

Laat je katten voldoende drinken

Om ruzie te vermijden moet elke kat heerser over zijn eigen bakje zijn. Lukt dat niet of is het niet voldoende, dan kan het helpen de dieren in aparte kamers te voeren.

Katten moeten eraan herinnerd worden om te drinken. Zet verschillende waterbakjes neer en misschien zelfs een drinkfonteintje. De meeste katten verdragen geen melk, wel speciale catmilk.

10.

Van het eten van mensen afblijven

Opgelet! Niet alles wat ons smaakt, is ook geschikt voor onze huistijgers. Het kan zelfs dodelijk zijn. Salami van varkensvlees bijvoorbeeld, kan een voor katten dodelijk virus bevatten. H A RT VO O R D I E R E N 47

RAADGEVER KLEINE DIEREN buik waarbij hij nieuwsgierig rondkijkt, dan geeft hij daarmee interesse en opmerkzaamheid aan. Dit is het beste moment om met hem te spelen.

T i p:

C O M M U N I C AT I E

Zet bakjes met kattengras in het verblijf . Hamsters h ouden erv an om erop te knabbelen en zich eri n te verstoppen.

Klein lexicon van de hamstertaal

4. Ik vertrouw je Voelt de hamster zich prettig in zijn omgeving, dan beweegt hij zich volledig ongedwongen. Jouw aanwezigheid stoort hem helemaal niet en je wordt vriendelijk geduld. Misschien integreert hij jou zelfs in zijn dagindeling. Als degene die voert, ben je altijd welkom en na een tijdje komt de hamster zelfs persoonlijk lekkernijen bij je halen.

Piepen, knorren, brommen – Heb jij je wel eens afgevraagd wat je hamster er allemaal mee bedoelt? Wij vertalen voor jou wat deze diertjes zeggen. zijn wangzakken opblaast en ‘blaast’, moet je echt even oppassen. Val je kleine huisgenootje nu even niet lastig want hij wil absoluut niet gestoord worden. Accepteer zijn gevoelens en trek je terug.

1. Met mij gaat het prima Na het ontwaken rekt en strekt je hamster zich eerst heerlijk uit en vervolgens begint hij aan zijn wasbeurt. Dit gedrag is een teken van tevredenheid. Je hamster voelt zich zichtbaar goed onder jouw hoede.

2. Laat me met rust Als de hamster op zijn achterpootjes gaat staan, dreigend zijn voorpootjes omhoog houdt en zijn tandjes laat zien, daarbij 48 H A RT VO O R D I E R E N

5. Niet storen a.u.b. De hamster is een uitgesproken nachtdier en wordt pas actief als het donker wordt. De dag besteedt hij het liefst opgerold in zijn gezellig ingerichte huisje. Respecteer alsjeblieft zijn rusttijden en maak hem nooit wakker. Niet uitgeslapen hamsters zijn namelijk echte ‘chagrijnen’, en kunnen best onaangenaam of afwijzend reageren.

6. Ik ben bang

3. Ik wil spelen Staat de hamster op de achterpootjes en hangen zijn voorpootjes losjes voor zijn

Drukt de hamster zijn lijfje dicht tegen de grond, dan is hij angstig of onzeker. Het is nu aan jou om uit te zoeken waar de kleine bang voor is. Wacht geduldig tot hij zich weer ontspant. Want alleen dan kun je weer een vertrouwensband met het diertje opbouwen.

Foto‘s: Regina Kuhn

ls absolute solitair is de hamster niet erg spraakzaam. Maar de paar signalen die hij wel zendt, moet je kennen en juist kunnen interpreteren. Alleen dan verloopt de omgang met je dier harmonieus en ontstaan er geen misverstanden die jullie vertrouwensband onnodig belasten.

Advertentie

V I TA M I N E N

Apart voedsel

e hebt vast wel eens gezien dat je cavia zijn eigen ontlasting opeet. Dat lijkt heel raar voor ons, maar in het dierenrijk is het heel natuurlijk en gezond gedrag. De dieren eten in deze gevallen de zogenaamde blindedarmontlasting. Dit bevat nog veel vitaminen, eiwitten en bacteriën die belangrijk zijn voor het verteringsproces. Meestal nemen cavia’s de ontlasting meteen op nadat deze eruit is gekomen en dus gebruiken ze de belangrijke stoffen een tweede keer.

w u o j n i t k e d t n O ak! a z l a a i c e p s n e r die Rice’Up jouw hondenmenu Duvo+ Rice’Up is een lekkere en gebruiksklare topping voor elk hondenmenu. Deze krokante gepofte rijst is vetarm, licht verteerbaar en brengt elke voeding in balans. Mix Rice’Up met nat-, droog- of versvoer en schotel jouw hond dat gezonde extraatje voor. Kies voor de glutenvrije “Natural” variant of de “Mediterranean” verrijkt met lekkere groentjes. Smakelijk!

V R A A G VA N D E M A A N D

Hoe herken ik bij de aanschaf een dwergkonijn? Anja Beer

wergkonijnen zijn kleiner dan hun grote familieleden en wegen in volwassen staat slechts 1 tot 1,5 kilo. In vergelijking daarmee kunnen grote rassen tot wel 72 centimeter lang worden en zeven kilo of meer wegen. Het lichaam van dwergkonijntjes is kort en gedrongen en de kop is in verhouding erg groot en rond. Dwergoortjes zijn met

vijf centimeter lengte aanzienlijk korter dan die van ‘normale’ konijnen. En ze staan dicht bij elkaar. Een uitzondering daarop zijn de oren van de hangoordwerg. Bij jonge konijntjes moet je goed kijken, omdat de onderscheidende kenmerken nog niet zo uitgesproken aanwezig zijn. In zo’n geval kun je het beste het moederdier bekijken.

Opgelet, betreden op eigen risico! D&D lanceert een nieuwe mooi, vintage collectie van Warning signs. Een leuk hebbeding voor aan jouw voordeur of hondenhok. Beschikbaar in verschillende talen, modellen en kleuren. Ontdek het volledig assortiment bij jouw dierenspeciaalzaak!

Even voorstellen

7 f e i t e n ov e r

... de pandabeer

Bamboe bevat erg weinig voedingsstoffen. Daarom moet de reuzendpanda er ontzettend veel van eten om aan zijn dagelijkse behoefte te voldoen: de beer eet zo’n dertig kilo (!) per dag. Daarom is hij dagelijks ook 10 tot 16 uur zoet met het opnemen van voedsel.

De reuzenpanda staat symbool voor de internationale soortenbescherming. Zijn thuis is in de bergwouden van China.

Chique outfit

Pandaberen hebben een opvallende vachttekening. De basiskleur van de panda is wit, maar de oogpartij, de poten, de schouders en oren zijn zwart. De redenen voor dit aparte patroon zijn niet bekend. Onderzoekers vermoeden dat de dieren er hun warmtehuishouding mee regelen of vijanden afschrikken. Mogelijk dient de zwart-witte ‘look’ ter camouflage.

Raadselachtige naam

Waarom heet de panda eigenlijk panda? Deze vraag blijft tot op heden onbeantwoord. Het uit China stammende dier heeft in zijn thuisland ruim 25 verschillende namen, maar geen enkele daarvan refereert aan ons woord voor de beren. In het Chinees wordt hij meestal ‘dà xióng māo’ genoemd. Dit betekent letterlijk ‘grote beerkat“.

Veelvraat

Deeltijd-vegetariërs

Net als alle beren behoren panda’s tot de orde van de roofdieren. Hoewel hun naaste verwanten, zoals bruine beren, naast grassen, noten en bessen vooral ook vlees en vis eten, voeden pandaberen zich vrijwel uitsluitend vegetarisch. Vooral bamboebladeren en -scheuten staan bovenaan hun menukaart.

50 H A RT VO O R D I E R E N

Klimmers

Panda’s komen wat lomp en onbeholpen over, maar de nachtactieve dieren zijn redelijk goede klimmers en zwemmers. Voor het slapengaan trekken ze zich terug in bomen of grotten. Een winterslaap, zoals de Europese beren dit doen, houden ze overigens niet.

Pandavingers

Wie de panda goed observeert bij het eten, ziet een zesde vinger aan zijn poot. De ‘duimen’ zijn echter geen echte vingers, maar uitsteeksels van het polsbeen, het zogenaamde sesambeen. Daarmee kan de panda zijn voedsel grijpen. Een bamboestengel wordt tussen de vingers en het polsbeenbotje geklemd.

Bedreigd

Het WWF, dat de pandabeer in haar logo heeft staan, schat het aantal pandaberen in het wild op circa 1.680 dieren. Daarmee is het bestand sinds 2004 met ongeveer 17 procent gestegen. Maar reuzenpanda’s behoren desondanks nog altijd tot de sterk bedreigde diersoorten.

Foto: istockphoto.com

H A RT VO O R D I E R E N 51

foto: 123RF.com/tobkatrina

! l e d n a h n e d n o h e d i f a l a m e d Stop

Meer humaniteit tegenover dieren

Column

Een bijzondere combinatie

Kee s Kom ee t vo n d zi jn vr ie n d in vo or h et le ve n

Kees is een kruising Deense Dog van 55 kg en anderhalf jaar oud. Kees is een ongeleid projectiel. Hij gooit zijn volle gewicht in de strijd als hij je begroet. Kees heeft echter ook door dat als hij zijn zin niet krijgt hij datzelfde gewicht kan gebruiken. Hij moet nog veel leren, maar leeft liever volgens zijn eigen regels. Kees verhuist naar een speciale Time Out kennel waar hij veel ruimte heeft en een

grote buitenren. Hij komt wat meer tot rust maar verveelt zich al snel en als favoriete bezigheid gaat hij mensen uitproberen. Maar daar steken de verzorgsters een stokje voor en gaan zijn ongewenste gedrag ombuigen. Hij heeft nooit geleerd hoe het wel hoort. We kunnen het hem dus niet kwalijk nemen maar we kunnen het hem wel opnieuw leren. Kees gaat dagelijks op de loopband of mee aan de fiets om zijn energie en frustratie kwijt te raken, en hij wordt consequent getraind. Kees is een schitterende hond maar in de anderhalf jaar tijd die hij bij het dierentehuis verblijft vraag er zelden iemand naar hem of men is snel onder de indruk van zijn grote mond. Wij weten dat Kees ook een lieve kant heeft en graag op schoot zit. We gunnen hem een baas die dit ook ziet. Dan stapt er een keurig gekapte dame met gelakte nagels binnen. Zij komt voor Kees kijken. Wij vertellen over Kees maar hebben onze bedenkingen. Dit is een echte dame en Kees is zo lomp… Kees en de dame worden aan elkaar voorgesteld en we wandelen een stukje. De dame neemt de lijn over en zegt Kees te gaan zitten. Kees probeert haar natuurlijk uit.

De dame zegt nogmaals heel resoluut dat Kees moet gaan zitten en iets vertelt hem dat hij nu moet luisteren. Kees gaat braaf zitten terwijl mevrouw verder met ons praat. Tussentijds kijkt Kees verschillende keren verwonderd naar de dame. Wij schieten in de lach om de verbaasde blik van Kees. De dame antwoord: “Ik heb drie puberjongens grootgebracht, dan denk je toch niet dat ik me door een hond de les laat lezen?” Na enkele weken hebben we Kees thuis bezocht en zagen een geweldige vriendschap tussen die twee. Kees heeft de mooiste kans gekregen die hij kon krijgen. Maar deze combinatie hadden wij nooit kunnen bedenken. Mirjam Addiks Dierentehuis Louterbloemen

Tekst & foto‘s: Mirjam Addiks

We ontvangen een telefoontje van de politie met de mededeling dat zij stukjes land gaan ontruimen waar enkele honden op verblijven. De eigenaren hebben de kans gehad de dieren onder te brengen maar zijn met de noorderzon vertrokken. De vijf honden worden bij Dierentehuis Louterbloemen opgevangen. Bij het dierentehuis worden ze door de dierenarts onderzocht, gevaccineerd en gechipt. We hebben onze handen vol aan deze honden. Ze hebben altijd buiten geleefd en hebben nooit geleerd wat een tafel, auto of bankstel is. Vier van de honden zijn goed te trainen. Ze hebben waarschijnlijk voorheen in een huis gewoond en herkennen weer dingen. Deze vier honden worden na enkele maanden herplaatst. Maar dan is er nog Kees...

H A RT VO O R D I E R E N 53

Service

Vraag & Antwoord Deskundigen beantwoorden vragen van lezers over dierengedrag en medische problemen.

Foto‘s :Shutterstock/Robynmg, Thana Panthupakorn, G. Ko, Eric Isselee

Mijn reu gromt naar andere reuen, vooral als er teefjes in de buurt zijn. Ik heb een kruising Labrador x Stafford uit het asiel gehaald. Rien (3,5 jaar oud) is een fantastisch leuke hond. Speelt graag, is knuffelig, super enthousiast. Hij loopt graag los, maar daarbij heb ik een probleem: hij is lief voor teefjes maar voor de meeste reuen niet. Hij gaat dan dreigen of grommen, vooral als er teefjes in de buurt zijn. Hij heeft nog nooit ‘aangevallen’ maar ik wil dat natuurlijk zien te voorkomen. Rien is niet gecastreerd. Zou het helpen om dit te laten doen? En zo ja, wat zijn de voor- en nadelen van castratie? En hebben jullie nog andere tips? Remco van ‘t Hof Beantwoord door Marieke van der Burgt, Tinley gedragstherapeut voor dieren, www.tinleygedragstherapievoordieren.nl 54 H A RT VO O R D I E R E N

at leuk dat u een hond uit het asiel een tweede kans heeft gegeven. Castratie heeft zowel voor- als nadelen, zowel op lichamelijk als gedragsmatig gebied. Ik ga in mijn antwoord in op de gedragsmatige kant, uw dierenarts kan u wijzen op de lichamelijke gevolgen van een castratie. Een hond die agressief gedrag vertoont, zoals dreigen en grommen, kan dit gedrag vertonen door vele achterliggende oorzaken. Eén van deze oorzaken is hormonaal. Hormonaal gedrag wordt bij reuen mede gestuurd door het hormoon testosteron. Bij castratie wordt alleen het testosteron-gedreven gedrag ver-

minderd. Bij agressie naar reuen kan testosteron zeker een rol spelen. De vraag is of dit bij Rien ook een rol speelt. Alleen dan zal castratie (mogelijk) zinvol zijn. Echter, castratie kan ook een averechts effect geven, bijvoorbeeld wanneer Rien agressie inzet door onzekerheid of angst. Daarnaast leren honden van hun gedrag waardoor ze leren hoe ze hun omgeving kunnen beïnvloeden. Rien komt uit het asiel en er zal waarschijnlijk weinig informatie beschikbaar zijn over de ontwikkeling van zijn gedrag naar soortgenoten. De kans op vermindering van dit gedrag is daarom vele malen groter wanneer

er ook wordt gekeken welke andere oorzaken bij Rien een rol spelen en wat de reden is waarom Rien dit gedrag vertoont. Ik adviseer u daarom om een afspraak te maken met een ervaren en gediplomeerde kynologisch gedragstherapeut, die samen met u gaat kijken hoe u Rien het beste kunt helpen en of castratie wel of niet verstandig is.

LEMMER A.H. IJSSELMEER FR.

Luxe inger. bung. omh. tuin, huisd. mag mee. Strandvissen-wandelen vanaf € 200 p.w. www.frieslandverhuur.nl Tel. 0513 - 631798

VAK. MET HUISDIEREN (max. 6)

Bosbung. of boerd./omh. tuin 4500m2. Alle comf. gratis wifi, direct in bos. Nieuw: Steenuil, 6 pers. 3200 m2 weekend of midw. v.a. € 150 incl. Tel.0653975119 of www.hippo-bungalow.nl

VRAAG:

Mijn hond wordt steeds dikker en slaapt bijna de hele dag. Wat nu? Mijn hond, een Duitse Herder van acht jaar, wordt de laatste maanden steeds dikker, terwijl hij zeker niet meer eet dan voorheen. Hij wandelt minder graag en ligt het liefst de hele dag te slapen. Is dit een ouderdomsverschijnsel of kan er meer aan de hand zijn? Zo ja, wat dan?

Beantwoord door: Mw. Rilana van der Lande, veterinair voedingsconsulent van de Universiteitskliniek voor Gezelschapsdieren (UKG), faculteit Diergeneeskunde, Universiteit Utrecht

TE HUUR: VRIJST. 6 PERS. BUNGALOW

In mooi rustig park in de bossen van Winterswijk. Honden/huisdieren welkom, omheind terrein.www.bosvakantie.nl. Wilt u meer weten: tel.: 0543515656 of g.overbekking@chello.nl

Is uw hond minder beweegt en meer slaapt zal hij ook minder energie gebruiken en dat kan zeker bijdragen tot een hoger lichaamsgewicht, ook al eet hij hetzelfde. Wel zou ik hem bij de dierenarts hem laten onderzoeken om te kijken of er wellicht nog een onderliggende oorzaak is voor de reden dat hij niet meer veel wil lopen. Het kan zijn dat hij bijvoorbeeld artrose heeft.

TRAINING CENTRE BARNEVELD

I GROE ber is

VAN PASSIE TOT PROFESSIONAL

Per 1 septem m Cursuscentru g Dierverzorgin ng ni ai Tr es Aer eveld. Centre Barn

BINNENKORT VAN START:

• • • • • • •

TTouch hond Hondeninstructeur/gedragstherapeut Vakbekwaam houder honden en katten EHBO hond en kat Dierentrainer Kattengedragstherapeut Dierenfotografie

www.aerestrainingcentre.nl/barneveld

23 okt. 28 okt. 30 okt. 8 nov. 10 nov. 11 nov. 18 nov.

Bescherming

SAMEN STERK Stefanie Grabs, hier met het voormalige slachtveulen Gustl.

één van de ontelbare veulens in Europa, die ‘overgebleven’ zijn. Ze zijn ‘bijproducten’ van de paardenmelkindustrie of ‘overschot’ bij de fok van traditionele paardenrassen, zoals de Noriker en de Freiberger. “Vooral mannelijke veulens endigen in de slacht”, zegt Stefanie Grabs (43), oprichter van ‘4 Hufe im Glück’, (‘4 Hoeven met Mazzel’), een verenigingvoor paarden in nood. “Slechts enkelen van hen worden voor het fokprgramma ingezet. Castratie vindt men te duur en dus is het voor de fokkers lucratiever om de veulens als vlees te verkopen”, legt ze uit. Maar Luke had geluk: onder de bieders bevonden zich Stefanie Grabs en bevriende dierenbeschermers van een Oostenrijkse organisatie, die de kleine hengst kochten. En zo hoefde Luke niet te eindigen op een transport naar een zekere dood in het slachthuis. Hij heeft een reis naar een nieuw leven gemaakt in het noorden van Duitsland, naar de ‘4 Hoeven met Mazzel’-opvang voor geredde veulens, waar voor de dieren een nieuw, fijn thuis wordt gezocht.

Kans op een tweede leven

Redding voor veulens Gefokt om te sterven: Veel veulens eindigen als ‘fokoverschot’ in het slachthuis. Stefanie Grabs redt talrijke paardenkinderen van de dood.

og maar een paar uur dronk het kleine hengstveulen bij zijn moeder. Toen al kwamen de mannen. Ze sleepten Luke uit de stal en zetten hem in een aanhanger. Nu staat Luke, met een veilingnummer op zijn lijf geschreven, 56 H A RT VO O R D I E R E N

in een hal vol mensen, die op zijn hoofd bieden. Daaronder met name slagers die paardenvlees in Franrijk en Italië aanbieden. Luke’s kansen om aan de dood door een slagpin door zijn hoofd te ontsnappen, zien er niet goed uit. Want Luke is

Eenmaal aangekomen op de opvang, moeten de veulens eerst wennen aan hun nieuwe situatie. De start is niet altijd eenvoudig: “De eerste weken moeten de veulens het verdriet van het verlies van hun moeder zien te overwinnen”, aldus Stefanie. Maar daarna staat niets het paardengeluk meer in de weg: de dieren worden soortgericht ondergebracht met andere paarden, ze worden ontwormd en krijgen medische zorg, ze krijgen het beste hooi – en lessen in het AANGEKOMEN De geredde veulens Gustl (l.) en Toni hebben nu een toekomst.

Tekst: Ulrike Haverkamp | Foto‘s: Christin Niedostatek, Katharina Krause-Reich, Ulrike Haverkamp, Stefanie Grabs

Het veulen-ABC

veulen-ABC. Dat betekent: ze leren zich langzamaan door mensen te laten aanraken en voedsel van hen aan te nemen. Ook Luke moest dit leren. Inmiddels heeft hij zijn gewenningsperiode met bravoure doorstaan en heeft zich van een mager, angstig veulen ontwikkeld tot een statige hengst.

Z o ku n je he lp en

Ierlands paarden verhongeren Maar niet alleen jonge slachtveulens hebben hulp nodig. Zo is Ierland voor Stefanie ook een zwaartepunt. Hier zet zij zich eveneens in voor het redden van paarden. Op het zogenaamde ‘Groene Eiland’ leven zo’n 20.000 zwerfpaarden. Zij zijn overblijfselen van de jaren tussen 1995 en 2007, toen het economisch nog voor de wind ging, en de traditioneel paardgerichte Ieren veel paarden kochten als statussymbool. Tijdens de financiële crisis werden velen van hen een last voor hun eigenaren. Ze werden achtergelaten en zwerven nu over het eiland, bedreigd

Streunerglück IBAN: DE14 2004 0000 0886 6030 00 / BIC: COBADEFFXXX O.v.v.: 4 Hufe im Glück Contact: steffi@streunerglueck.de Website: www.4hufeimglueck.de

Scheue Streuner Nur wenn sie sich wirklich sicher fühlen, kommen die Katzen zum Fressen heraus

met de hongerdood. Tot deze stumperds behoorden ook Sean en Sir Connery, twee kleine hengstveulens, die op straat werden gevonden. Beide paarden zouden een thuis vinden in Noord-Duitsland, maar voor kleine Sean was het al te laat: “Hij was te zwak en stierf kort voordat we afreisden”, vertelt Stefanie. En zo ging Sir Connery alleen op reis naar de opvang. Zeven veulens en twee merries hebben sinds de oprichting van de vereniging in 2016 door Stefanie en haar medewerkers een tweede kans gekregen. “We willen nog veel meer paarden, pony’s en ezels helpen”, zegt ze. Ook oude en zieke paarden en dieren die uit een slechte situatie komen, zou ze graag opnemen en een plekje bieden om voor altijd te mogen blijven. En daar zal ze keihard voor blijven strijden, want elke geredde ziel telt.

GERED Slachtveulens Silas (l.) en Luke na hun aankomst in de opvang.

OP DE WEI Stefanie Grabs tussen haar nu volwassen voormalige slachtveulens.

GELUKKIGE DIEREN Christin Niedostatek, mede-oprichtster, met enkele van haar beschermelingen. H A RT VO O R D I E R E N 57

Actueel

Grote, sterke man zoekt partner

Het burlende edelhert Ze wegen wel 250 kilo, hebben een flink gewei en een indrukwekkend voorkomen: volwassen edelherten kunnen best indruk maken. In september begint de bronsttijd voor de dieren. Dan trekken ze naar hun traditionele (open) plaatsen. Hun luide roepen zijn van verre te horen en de mannetjes gaan heftige gevechten aan met elkaar om de vrouwtjes. Wie de bronst overdag wil observeren, kan het in Nederland proberen op de Veluwe, in de Oostvaardersplassen, in het Weerterbos en sinds maart 2017 in het Groene Woud tussen Tilburg, Eindhoven en ’s-Hertogenbosch. In het wild levende edelherten zijn in België relatief zeldzaam.

BELEEF DE NATUUR Edelherten, vleermuizen en trekvogels – er gebeurt van alles in de natuur

Kleurenpracht

De blaadjes verkleuren In september en oktober maken de gouden kleuren van de zomer plaats voor vallende bladeren en minder bloemen. Fris groen maakt plaats voor meer donker groen. Nog even en het vele groen is grotendeels weer weg. Vergeet niet te genieten van de overweldigende kleurenpracht van de bomen in de herfst!

58 H A RT VO O R D I E R E N

PLANT VAN DE MAAND:

BRAAMBESSEN

Zo smaakt de nazomer en vroege herfst: de lekkere, blauwzwarte vruchten rijpen van augustus tot in oktober. Hoewel ze optisch doen denken aan bessen, zijn bramen schijnvruchten, net als frambozen en aardbeien. Ze bestaan uit kleine enkele besjes, die opgebouwd zijn als steenvruchten: een dunne buitenlaag en een kern die zaadjes bevat. Na de oogst sterven de scheuten van de struiken af.

ZO BEREIKT U ONS ABONNEMENTEN & BESTELLINGEN

De tijd vliegt

Stormloop op rijpe vruchten In de nazomer storten hoornaars en wespen zich op rijpe en gevallen vruchten. Voor de insecten, waarbij met name de werkers slechts een enkele zomer te leven hebben, is het een drukke periode. Eind september sterven de meeste van hen en lijken de dieren abrupt uit beeld te verdwijnen.

Ied er ja a r op ni eu w

De eerste trekvogels hebben hun koffers gepakt om zich op weg naar het zuiden te begeven. Langeafstandstrekkers, zoals de koekoek, zwaluwen of de nachtegaal, hebben een verre reis voor de boeg, sommige helemaal tot in het zuiden van Afrika. Ze breken hier op in september. Deze dieren, die met name insecten eten, kunnen in onze regionen te weinig voedsel vinden nu.

NL: Postbus 7272, 4800 GG Breda B: Meereigen 169, 2170 Merksem

NL: 076 - 530 17 22 B: 03 - 645 31 08 Openingstijden abonnementenservice: op werkdagen van 9:00 tot 13:00 uur.

@ abo.hvd@vipmedia.nl HART VOOR DIEREN REDACTIE NL: Postbus 7272, 4800 GG Breda B: Meereigen 169, 2170 Merksem www.hartvoordieren.nl en .be twitter.com/hartvoordieren www.facebook.com/hartvoordieren www.instagram.com/hartvoordieren Snapchat: hvd_magazine

@ nique.hanskamp@vipmedia.nl + 31 (0)76 - 530 17 13 Verkoopprijs losse nummers: € 3,95 Jaarabonnement: € 39,50 (incl. verzendkosten). * Opgave nieuwe abonnementen: www.hartvoordieren.nl of .be. Of tel. 0800-0996606 (NL). * Abonnementen lopen tot wederopzegging tenzij anders vermeld en worden na afloop automatisch overgezet in een abonnement voor onbepaalde tijd (opzeggen kan wanneer u dat wilt). Kwartaalabonnementen gelden ook tot wederopzegging tenzij anders vermeld en worden telkens met een kwartaal verlengd. * Opzegtermijn is in alle gevallen 1 maand. Opzeggen abonnement: Schriftelijk, telefonisch of via e-mail naar de klantenservice (zie boven). Vermeld bij correspondentie zo mogelijk uw abonneenummer. Adreswijziging: Schriftelijk of via e-mail bij klantenservice (zie boven), minimaal 1 maand van tevoren. Nabestellen: Telefonisch bij klantenservice (zie boven) of via abo.hvd@vipmedia.nl Hart voor Dieren wordt geleverd door boekwinkels, kiosken en per abonnement. Prijswijzigingen voorbehouden. Advertenties vallen buiten de verantwoording van de redactie en de uitgever. Onopgevraagd tekst- en beeldmateriaal wordt niet teruggezonden. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming. Bij toestemming is bronvermelding verplicht. Hart voor Dieren verschijnt maandelijks bij Vipmedia Publishing & Services, Postbus 7272, 4800 GG Breda, Nederland (Handelsregister Breda 39.731). Hart voor Dieren wordt samen met Ein Herz für Tiere in Europees verband uitgegeven. © Copyright Ein Herz für Tiere Media GmbH, Ismaning

Mooie avondshow

Foto‘s: istockphoto.com (2), Shutterstock (4)

Vleermuizen gaan op jacht Deze prachtige schemerings- en nachtactieve dieren gaan in de steden op jacht. De straatverlichting trekt veel insecten aan, die de hoofdvoedingsbron van vleermuizen vormen. Wist je dat vleermuizen in de zomer wel een kilo insecten kunnen eten? Overdag slapen ze op zolders of in bomen.

De door u verstrekte adresgegevens worden opgenomen in ons gegevensbestand. Dit bestand wordt gebruikt voor het uitvoeren van de met u afgesloten overeenkomst. Daarnaast kunnen wij uw gegevens gebruiken om u in de toekomst informatie te verschaffen over producten en diensten van onze eigen onderneming. Als u hier bezwaar tegen heeft, kunt u dit kenbaar maken door contact op te nemen met onze klantenservice via abo.hvd@vipmedia. nl of per post. COLOFON Hoofdredactie: Nique Hanskamp E-mail: nique.hanskamp@vipmedia.nl Eindredactie: Lidy Verdoolaege Aan deze uitgave werkten mee: Els Adams, Mirjam Addiks, Dr. Utz Anhalt, Jutta Aurahs, Dr. Margit Brand, Ann Castro, Markus Hellkötter, Claus Schmidt e.a. Vormgeving: Nique Hanskamp, Anna Lena Ibis, Christian Fuchsberger, Andrea Pfeifer Verantwoordelijk uitgever: Ed Bruijns Advertentie acquisitie: NL: Susan van Ham, Postbus 7272, 4800 GG Breda Tel. 06 - 39 64 36 68 E-mail: susan.van.ham@vipmedia.nl BE: Peter de Vester, tel. 03 - 326 18 92 E-mail: peter@moizo.be Advertentie traffic: Lidy Verdoolaege, tel. (0031) (0)76 - 530 17 15 E-mail: lidy.verdoolaege@vipmedia.nl Marketing: Chiara van Roeyen, tel. +31 (0)76 - 530 17 14 E-mail: chiara.van.roeyen@vipmedia.nl Druk: RR Donnelley, Krakau Distributie losse verkoop Nederland: Betapress BV Distributie losse verkoop België: Imapress

Asielhond van de maand

apper is een kruising van een Mechelse Herder en een Husky. Hij is zes maanden oud en werd met zijn twee zusjes afgestaan in Dierenopvangtehuis De Bommelerwaard te Bruchem, omdat hun eigenaressse hen ‘niet kwijt kon’. De pups hadden hun leven tot op dat moment uitsluitend in het huis en de tuin doorgebracht, dus van socialisatie en het ontdekken van en wennen aan de grote buitenwereld was geen sprake geweest. Ook niet van ontmoetingen met andere mensen en dieren, verkeer, drukte, onbekende situaties etc. Iets dat juist heel belangrijk is in de eerste paar maanden van een puppyleven om later een goed uitgebalanceerde, gelukkige hond te zijn. Hun karige start heeft de zusjes van Dapper gelukkig weinig beïnvloed; zij werden snel en probleemloos geadopteerd. Maar bij Dapper heeft het gemis van een degelijke socialisatieperiode littekens achtergelaten. Daarom heeft hij nu een ‘rugzakje’ en is het asiel op zoek naar een specifiek persoon om deze mooie jongen op de rails te krijgen en te houden.

Energiebommetje

Zes maanden oude pup zoekt een thuis Als puppy’s geen goede socialisatieperiode doormaken, heeft dit gevolgen voor het latere leven van een hond. Dapper heeft dit aan den lijve ondervonden. 60 H A RT VO O R D I E R E N

Het liefst vrouwen Dapper werd kort na aankomst in het asiel in een gezin met tieners geplaatst, maar het bleek geen succes. Hij is erg onzeker en kon het met de moeder prima vinden, met de vader niet. Die ontweek hij het liefst. Dapper heeft een duidelijke voorkeur voor vrouwen. In het begin liep alles gesmeerd met de

Tekst & foto‘s: Nique Hanskamp

Dapper is jong en onzeker

Dapper barst van de energie. Zodra zijn kenneldeur geopend wordt, staat hij klaar om er als een speer vandoor te gaan. Hij wil rennen, spelen, ontdekken, liefst alles tegelijk! Al die energie, gecombineerd met de onzekerheid die hem parten speelt door zijn gebrekkige start in het leven, is geen geweldige combinatie. Er komt dan ook speciaal voor hem een trainer langs bij het asiel om al die energie in goede banen te leiden en hem te leren dat hij alles kan krijgen wat hij wil, als hij zich maar aan een paar regels houdt. Zoals niet trekken aan de riem en niet tegen mensen opspringen. De begeleiding begint zijn vruchten af te werpen, maar het gaat langzaam. Geduldig zijn moet je immers leren.

TE RU GB LI K: DI ER EN TE HU IS LO UT ER BL OE M EN IN DO RD T

Pirat vond eindelijk een thuis

moeder en de kinderen, maar na een tijdje begon de onzekerheid Dapper weer dwars te zitten. Hij werd schrikachtig. Als één van de kinderen plotseling bukte of als er bezoek over de vloer kwam, hapte hij wel eens. Niet uit agressie maar omdat hij zich geen raad wist met de situatie en zichzelf. Daarom keerde de arme donder dan ook vrij snel weer terug naar het asiel. Sindsdien wordt er met Dapper gewerkt om

IK BEN DAPPER Ras: Kruising Mechelse Herder x Husky Leeftijd: 6 maanden Geslacht: reu (niet gecastreerd) Karakter: lief, energiek, speels, hapt soms uit onzekerheid. Bijzonderheden: Dapper heeft een voorkeur voor vrouwen.

Hij is nog jong en heeft veel energie. Hij zoekt iemand die met hem wil trainen. Asiel: Dierenopvangtehuis De Bommelerwaard te Bruchem Tel. 0418643129 Geopend: di t/m vrij van 13.30 tot 15.30 uur, zaterdag op afspraak.

zijn onzekerheid en zijn aversie tegen mannen terug te dringen, zodat zijn ware vrolijke aard en zijn vriendelijke inslag het voortouw kunnen nemen.

Rust en opvoeding Wanneer we met Dapper naar de speelweide lopen, snuffelt hij even aan mijn hand, waar ik iets lekkers in heb verstopt. Hij kijkt me onderzoekend aan en springt een paar keer tegen me op. Ik negeer hem en praat vrolijk verder met asielbeheerder Wilma de Joode terwijl we de speelweide naderen. Als hij daar eenmaal losloopt, is hij happy. Als een kanonskogel schiet hij door de buizen en over het gras. Van het waterbadje wordt dankbaar gebruik gemaakt en af en toe komt hij even snuffelen en dag zeggen. Met mij lijkt hij geen probleem te hebben. Dapper zou het beste passen in een rustige omgeving, met een rustige, ervaren baas of bazin. Een huishouden van maximaal twee personen, waar geen andere dieren leven en dus ook geen soortgenoten. Het nieuwe mens in het leven van deze pup zal met hem moeten oefenen en trainen en kalmte in zijn leven moeten introduceren. Pas dan zal Dappers onzekerheid verdwijnen en kan hij zichzelf zijn: een lieve, vrolijke spring in ‘t veld zonder sjoege. Heb je interesse in deze kanjer? Heb je ervaring met honden, voldoende ruimte en bezit je geen andere dieren? Kom dan eens kennis maken met Dapper in Bruchem!

Voor de juli-uitgave van Hart voor Dieren waren we te gast bij Dierentehuis Louterbloemen in Dordrecht. Daar maakten we kennis met oudje Pirat, een Dalmatische reu van ruim twaalf jaar, die al lange tijd in het asiel zat. Ondanks twee oproepen om hem te plaatsen bleef het stil. Niemand kwam kijken voor deze schat van een oude hond en in de kennel trok hij het niet. Daarom lieten de medewerkers hem zoveel mogelijk onder de mensen leven en werd er veel met hem gewandeld. ‘Oudjes’ zijn misschien wat minder vertederend dan puppy’s, maar dat wil niet zeggen dat zij geen fijn thuis verdienen. Plus, heb je wel eens in de ogen van zo’n oude sok gekeken? Dat is pure wijsheid en liefde! Gelukkig voor Pirat is er uiteindelijk toch een adoptant gekomen die zijn schoonheid zag en meteen verliefd werd. We wensen je een zalig pensioen, lieve Pirat. Je hebt het verdiend!

H A RT VO O R D I E R E N 61

Oudje van de maand

Een leven lang in het asiel

Murdoch wil rust en ruimte Heb je een fijn thuis, een gezin dat van je houdt en een toekomst samen met hen. Maar dan opeens... is het vrouwtje in verwachting en vertrouwen ze je niet meer.

tel je voor: je bent acht jaar oud en van die acht levensjaren heb je er zeven in het asiel doorgebracht omdat je in beslag werd genomen toen je een jaar oud was. Dat is geen kattenpis! De meeste honden hoeven het zich niet voor te stellen, maar Murdoch weet niet beter. Als ‘stamgast’ bij Dierenopvangtehuis De Bommelerwaard in Bruchem is hij kind aan huis en redt hij zich prima. Hij kent de medewerkers, is erg relaxt en laat alle heisa van

IK BEN MURDOCH krijgen om aan je te wennen. Zoekt een baas met enige ervaring met honden. Asiel: Dierenopvangtehuis De Bommelerwaard te Bruchem Tel. 0418643129 Geopend: di t/m vrij van 13.30 tot 15.30 uur, zaterdag op afspraak.

Tekst & foto‘s: Nique Hanskamp

Ras: Kruising Shar-Pei x Stafford Leeftijd: 8 jaar Geslacht: reu Karakter: lief, als hij je eenmaal kent. Terughoudend als dat niet het geval is. Hij houdt niet van vreemde mensen en ook niet van andere dieren. Bijzonderheden: Moet tijd

62 H A RT VO O R D I E R E N

de binnenkomende en vertrekkende soortgenoten als een pro van zich af glijden. Maar omdat we vinden dat elke hond een echt thuis verdient én een eigen mens, proberen we toch ook voor deze mooie knakker interesse te krijgen.

Nooit een confrontatie Murdoch zit al zo lang omdat hij geen ‘eenvoudige’ kruising Shar-Pei met Stafford is. Als hij je kent is hij super lief, maar tegen vreemden is hij terughoudend. Hij vindt niet iedereen meteen even leuk en zal nooit confronterend reageren, maar heel soms even grommen en zich dan terugtrekken. Veel mensen vinden dat eng, en dus blijft Murdoch maar zitten. Wachten op iemand die hem begrijpt. Wat die mensen niet weten is dat Murdoch van binnen een echte kroelhond is, een schat die graag bij je is, zoveel mogelijk. Als hij zijn mens eenmaal heeft uitgekozen, is het liefde voor altijd.

Gezocht: ruimte Murdoch zoekt een thuis bij iemand bij wie hij rust en ruimte krijgt. Hij wil niet in de stad of op een woonerf wonen, dat is hem veel te druk en er komen teveel mensen voorbij die hij niet kent. Zijn gezondheid is goed. Omdat hij al wat ouder wordt en een beetje artrose heeft, krijgt hij om

de dag een pijnstiller, waar hij het prima op doet. Murdoch wil niet samenwonen met kleine kinderen, katten, honden of andere dieren. Hij wil volstrekt solo kunnen genieten van zijn mens. Een partner of grote kinderen erbij mogen wel, daar heeft hij helemaal geen bezwaar tegen. Zie jij deze lieve, mooie hond wel zitten? Kun jij verder kijken dan wat je op het eerste gezicht hoort en ziet? Dan zie je een modelhond met een hart van goud. Meer info is uiteraard via het asiel te verkrijgen. Zie bladzijde 61 voor de gegevens.

Gratis Kalender 2018 bij een abonnement op Hart voor Dieren 6 nummers voor € 19,95 + Kalender 2018 naar keuze!

Kies een prachtige fotokalender 2018 met je favoriete (huis)dier! Geniet het hele jaar door van de mooie, grappige en ontroerende foto’s. Formaat 30 x 30 cm. 1 De Wilde Stad 2 Cat Lovers 3 I Love Kittens 4 Berner Sennenhond 5 Cavalier King Charles Spaniels 6 Franse Bulldogs

Nr. 10

oktober 2017 € 3,95

Bescherming

Wildlife

Blijf bij me!

De wonderbaarlijke

Een partner voor je kat: info en tips

8 711273 991675

Dog in the city Gezelschap Met je hond in de stad wonen: waar moet je op letten?

Wist je dit?

01710

zintuigen

van dieren

RAADGEV ER:

GRATIS KALENDER!

Ga voor deze en andere aanbiedingen naar hvd.mijntijdschrift.net/kalender of bel 0800-0996606 (NL)

www.hartvoordieren.nl

Slachtveulens

7 Labrador Retrievers 8 Labrador Puppies 9 Ruwharige Teckel 10 Cavia’s 11 Hamsters 12 Konijnen

Abonnementen zijn tot wederopzegging na genoemde periode en daarna maandelijks opzegbaar. Cadeauabonnementen stoppen automatisch. Je aandeel in de verzendkosten van het cadeau bedraagt € 3,65.

Asielkatten van de maand

APPIE

SPACEY & CYPRESS

lk asiel heeft er wel eentje: een zonderling, een aparte; eentje die je niet 1-2-3 begrijpt en die je de nodige moeite laat doen om een beetje prijs te geven wat er zich binnen in haar tere kattenzieltje afspeelt. Zo’n kat die elke paar maanden weer een tipje van de sluier optilt voor je en die je blijft verrassen. In Dierenopvangtehuis De Bommelerwaard in Bruchem is dat de vijf jaar jonge poes Appie. Als ik zo naar haar kijk, tevreden zittend op haar krabpaal in de cattery, krijg ik sterk de neiging om haar gemoedelijk over haar bolletje te aaien en haar achter haar poezelige oortjes te krabbelen. Maar wat blijkt? Appie houdt er absoluut niet van om geaaid te worden. Ze is er zo op tegen dat ze dit zonder enige vorm van terughoudendheid laat weten aan elke asielmedewerker die zich op aaiafstand van haar begeeft. Ze kan knap boos worden en heeft dit in het verleden al regelmatig laten blijken. Maar ze wordt naarmate ze langer in het asiel verblijft steeds een beetje milder en vandaag gedraagt ze zich voorbeeldig. Ik mag het verblijf in komen, foto’s maken en een beetje tegen haar kletsen. Ze knippert met haar schitterende groene ogen naar me, als een teken van vrede. Voor nu in ieder geval.

Asielkatten op zoek naar een gouden mandje

Een excentrieke troela en twee schatten van katten Deze maand hebben we een heel apart scala aan katten voor je geselecteerd in het asiel van Bruchem: een kat met een handleiding en een poeslief setje op leeftijd. 64 H A RT VO O R D I E R E N

Hoewel er flink geknipperd wordt over en weer zegt Appie’s lichaamshouding dat de meter die ik van haar verwijderd ben net mooi is. Ik mag van haar niet dichterbij komen. Dat is prima, zo’n schoonheid kun je ook vanaf een meter afstand makkelijk vastleggen. Als ik aan asielbeheerder Wilma de Joode vraag waarom Appie niet op een boerderij is terechtgekomen met haar wat afstandelijke gedrag jegens mensen, antwoordt zij resoluut: “Omdat het gekke is dat Appie echt graag onder de mensen is. Ze vindt het zichtbaar prettig om ons om zich heen te hebben, maar ze wil gewoon niet dat we aan haar komen.” Wat er gebeurd is met Appie dat ze niet aangehaald wil worden is onduidelijk. De man die haar afstond bij het asiel omdat hij ging verhuizen en haar niet met zich mee kon nemen, kon er alles mee. Wellicht was Appie zo op de man gesteld dat ze hem erg mist en ze nu een beetje teleurgesteld is in de mensheid.

Tekst & foto‘s: Nique Allsopp-Hanskamp

Ik knipper me suf

Links: Malle Appie, die niet van aaien houdt. Midden: Spacey kijkt de kat uit de boom. Rechts: Cypress in al zijn glorie.

Ik zou dat zo begrijpen. Niemand vind het prettig om aan de kant geschoven te worden, om wat voor reden dan ook. En als je een gevoelige aard hebt, zoals Appie, dan kan het wel even duren voordat je je weer durft te geven. Appie wacht op iemand die haar afstandelijkheid begrijpt en respecteert. Ze zal je nooit zomaar aanvallen, maar je moet jezelf niet opdringen. Toon geduld en laat zien dat je niet bang bent voor haar, dan komt het goed. Graag zou deze poezendame af en toe eens naar buiten

DIERENOPVANGTEHUIS DE BOMMELERWAARD Asiel: Dierenopvangtehuis De Bommelerwaard Steenweg 8, 5314 LE Bruchem Geopend: di t/m vrij van 13.30 tot 15.30 uur, zaterdag op afspraak. Website www.dierenasiel-bommelerwaard.nl Tel.: +31 (0)0418 - 643129

willen. Ze is kerngezond en heeft haar beste jaren nog voor zich. Ze wil het liefst in alle rust leven, zonder soortgenootjes of andere dieren.

Heerlijk duo In de kamer naast Appie, wonen Cypress (13) en Spacey (9). Dit gemoedelijke duo is de zachtaardigheid zelve. De twee zijn samen afgestaan en zouden ook heel graag samen geadopteerd worden. Ze horen nu eenmaal bij elkaar. De wat te dikke kater Cypress is een echte pretletter. Hij doet alles voor en snoepje en heeft een sprekende kop. Hij is alles behalve verlegen en plukt de aandacht bij iedereen vandaan. Zo’n lekkere bankkat die je kan aaien totdat er bijna geen haar meer op zit. Dametje Spacey kijkt liefst eerst de kat uit de boom, maar is ook erg zachtaardig en lief. Bij haar moet je gewoon wat meer geduld en begrip tonen. Dan smelt ze als sneeuw voor de zon. Beide katten zijn de aanwezigheid van een hond gewend en kunnen prima overweg met wat oudere kinderen. Ze zouden graag af en toe een uitstapje naar de tuin maken om te genieten van al het moois dat Moeder Natuur te bieden heeft. Zowel Spacey als Cypress is gezond, gevaccineerd, gechipt en klaar om te vertrekken naar een ‘furrever home’. Heb je interesse in dit lieflijke duo of in malle Appie? Neem dan snel contact op met Dierenopvangtehuis De Bommelerwaard. Je zult er geen spijt van krijgen! De contactgegevens van het asiel vind je in het kader links.

Boven: Cypress is een super sociale en gezellige kat. Onder: Cypress samen met zijn geliefde partner Spacey.

H A RT VO O R D I E R E N 65

Actueel Weg met selfies met wilde dieren!

Dieren zijn geen attractie Nederland – World Animal Protection voert campagne tegen selfies met wilde dieren, die toeristen als ultieme herinnering tijdens hun vakantie maken. Nog altijd groeit het aantal wilde dieren – van olifanten tot tijgers en luiaards – dat als toeristische attractie dient. Zij worden hiervoor uitgebuit, zo laten diverse onderzoeken van de dierenwelzijnsorganisatie zien. Met The bigger picture, onderdeel van de campagne ‘Wilde dieren – Geen entertainers’, wil World Animal Protection bewustwording creëren over het dierenleed dat schuilgaat achter selfies met wilde dieren en zorgen dat er een einde komt aan deze en andere ‘vermakelijke attracties’. Wie naar The bigger picture surft, treft daar een mozaïek van olifantenselfies die toeristen trots op Instagram plaatsten. Dierenliefhebbers wordt gevraagd om een van de foto’s te selecteren en de actie te ondertekenen om zo onwetende toeristen te informeren over dit probleem.

Ku n s tv e il in g

Nederland – Dit jaar kan Nederland op een creatieve manier Dierendag vieren dankzij Stichting ActieZwerfhonden. Met een internet kunstveiling zet de stichting zich in om het zwerfdierenleed in Turkije te verminderen. Van 4 tot en met 31 oktober kan er via de website geboden worden op vele prachtige kunstwerken, gemaakt door bekende en minder bekende kunstenaars, die met veel liefde voor de dieren hun werk geschonken hebben. Iedere euro die de veiling opbrengt wordt gebruikt voor de financiering van sterilisatie- en educatie campagnes voor de zwerfdieren in Turkije. Kijk op: www.actiezwerfhonden.nl

66 H A RT VO O R D I E R E N

Kom je ook?

RASLOZE HONDENDAG IN KERKWIJK

Nederland– Stichting Dierenopvangtehuis de Bommelerwaard houdt op 14 oktober een Rasloze Hondendag. Van 11.00 tot 16.00 uur kun je terecht in het Dogcenter te Kerkwijk (Jan Stuversdreef 4). Er is van alles te doen: van demonstraties en workshops tot shows en gratis advies. Zo zijn er hulphondendemo’s, workshops hooper en frisbee, hondenmassage, osteopathie, een hersenwerkplein en nog veel meer activiteiten. Ook zijn er kraampjes te bezoeken met allerlei hondenproducten. In de jury van de hondenshows zitten o.a Lenie ’t Hart en de dierenarts van het asiel. Er is ook een een fotowedstrijd en speurtocht die gelopen kan worden met of zonder hond. De hond mag los

want het is een afgezet stuk van 1,5 kilometer, waar je heerlijk samen kan wandelen. De entree voor de Rasloze Hondendag bedraagt 5 euro. Als je mee wilt doen met je hond aan een show kost dit 2,50 euro. De huisregels: geen loslopende honden, geen slipkettingen, flexlijnen of prikbanden en laat je hond thuis als hij bang is voor soortgenootjes of niet sociaal genoeg is voor het evenement.

uke h e l , n e n n a m Mooie

onden

Dogs and Dudes-kalender 2018 Nederland – Om verschillende goede doelen te steunen heeft Woefy een Dogs & Dudes kalender voor 2018 gemaakt. De honden op de kalender zijn allemaal echte straat- en zwerfdieren uit binnen- en buitenland, opgevangen door deze goede doelen. Met de aanschaf van deze kalender steunt men deze organisaties, zoals bijvoorbeeld Dog Rescue Greece, Dierenhulp Zonder Grenzen, ACE Charity, enz. Behalve gouden mandjes voor de honden die worden opgevangen, hebben de organisaties geld nodig voor medicatie, voer, materialen en onderhoud van de opvangcentra.

Foto‘s: Stichting Dier en Project, Woefy, World Animal Protection, St. ActieZwerfhonden (Apollo van Maria), A. Aguilar/Shutterstock

De kalender is verkrijgbaar via: www.woefy.nl/Dogs-Dudes-kalender-2018.

Werkvakantie

Marijke Helwegen aan de slag Haule – Marijke Helwegen brengt, in tegenstelling tot de meeste BN’ers, haar vakantie niet door op een tropisch strand, maar staat met haar rubberen werklaarzen, uiteraard wél in een schattig jurkje, in Dierentehuis de Achtste Hemel. Een werkvakantie in plaats van een strandvakantie. Dierenvriendin Marijke is ambassadrice van deze stichting, waar de meest kansloze diertjes een kans krijgen om te genieten tot hun (natuurlijke) dood of om herplaatst te worden.

Column Els Adams

OVER ZELFKASTIJDING EN TRAINING Zo nu en dan doe ik aan zelfkastijding en begeef ik me in kringen die ik nogal eens aan durf te spreken op hun gedrag tegenover dieren. Om een objectieve mening te verkrijgen over het al dan niet eten van vlees dient men een slachthuis te bezoeken en dat deed ik in het verleden dan ook met regelmaat. Mijn mening en gevoel is duidelijk: die doodsangst wens ik niet te verteren! Een hondentraining bezoeken, ik drink mezelf moed in met een kopje koffie en ongevraagd word ik aangesproken. Een uit de kluiten gewassen dame begint over (klein)kinderen. Kinderen hebben het veel te druk, teveel prestatiedrang. Worden van hot naar her gesleept en komen niet tot rust. Waarom heet alles tegenwoordig ook training? Zindelijkheidstraining, voetbaltraining; oefenen is toch een veel leuker begrip! En of ik wel weet dat mensen elkaar onderling een bepaalde maat opleggen, want als de buurkinderen presteren worden de verwachtingen van de eigen kinderen ook direct opgekrikt. Maar vervolgens moest ze opschieten want haar herder had een dubbele training nodig. Slipketting aan want ‘naast lopen’ ging nog niet perfect. En omdat hij nog niet helemaal zindelijk is verblijft hij ’s nachts in de kennel. Dit paste het hondse heerschap niet en omdat zo’n ziel uitsluitend vocaal kan protesteren, was ze blij dat ze veel baat heeft bij de anti-blafband. En dan is er nog een onderdeel waarin hij niet uitblinkt. De trainer houdt de hond vast, de eigenaar roept een aantal meters verder, hond los en de herenigingstijd wordt geklokt. Maar bij haar loopt de klok alsmaar door, en door en door… Want de hond vliegt alle kanten op behalve die van haar. Hoe zou dat nou komen? Els Adams, voorzitter www.dierenproject.nl www.kattenwoud.nl

H A RT VO O R D I E R E N 67

Even voorstellen

V e rh a le n

RECHT UIT HET HART Ontroerend – verrassend – en met een happy end! Korte goed-gevoel-verhalen vanuit de hele wereld

Geluk voor een zwerfhond

Een team dat samen alles overwint Hoyerswerda: Ze zijn een dream team: teefje Fibi en haar bazinnetje Sabrina Kotte. Fibi houdt van hondensport, laat haar enthousiasme zien bij agility en heeft zelfs haar examen als geleidenhond behaald. Iets bijzonders voor zowel hond als bazin – want het teefje had het niet altijd zo goed. Sabrina, die al langere tijd een tweede hond wilde, vond Fibi in een asiel. De hond kwam oorspronkelijk uit Roemenië en was ternauwernood ontsnapt aan haar einde in een dodingsstation. “Ik zag haar en wist meteen: dit is ze! Het was

SAMEN STERK Teefje Fibi brengt het liefst elke vrije minuut door met haar bazinnetje.

68 H A RT VO O R D I E R E N

liefde op het eerste gezicht”, beschrijft Sabrina hun eerste ontmoeting. Al snel trok Fibi bij haar in. Eenvoudig was de start niet bepaald, maar Sabrina gaf niet op – zelfs niet toen Fibi in haar hand beet. “Ik wilde haar zo graag nog een kans geven, die had ze zo verdiend.” Omdat Fibi veel afwisseling nodig heeft, meldde Sabrina haar aan voor de hondensport. Al snel werd duidelijk dat Fibi niet alleen erg slim is, maar ook ontzettend dol op bewegen. Ze leerde pijlsnel, zo snel dat ze binnen korte tijd aan een wedstrijd kon deelnemen. Tegenwoordig is Fibi een vrolijke, stabiele hond. Haar nare achtergrond kan zij dankzij mensen als Sabrina eindelijk voorgoed achter zich laten.

Poema-aanval

Dierenvrienden redden ezeltje VS, Illinois: Pas zes dagen oud was de kleine wilde ezel, die wandelaars begin april aantroffen in een droge bedding van Skunk Creek bij Peoria in Illinois. Met een grote wond aan haar hals en volledig uitgedroogd, was het veulen nadat het door een poema was aangevallen eerder dood dan levend. De wandelaars legden de kleine ezel in hun pickup truck en brachten hem naar AERO (Arizona Equine Rescue Organisation), een organisatie die zich ook sterk maakt voor mustangs in nood. Het veulen kreeg een infuus en haar diepe wond werd verzorgd. De verzorgers waren zelfs in staat een nog lacterende pleegmoederezel voor haar te vinden. Zo kwam kleine Chloe er weer bovenop. Sinds eind april het verband van haar hals werd verwijderd, is het kleine weesje een vrolijk ezeltje geworden, dat met allerlei malle capriolen volop geniet van haar leven.

Fotos: animal press, Silke Richter

LIEFDE VOOR HET LEVEN Dankzij haar partner is Indie weer monter – en eet ze weer goed.

MAZZEL Gelukkig is ezeltje Chloe genezen van haar verwondingen.

Ook in slechte tijden

Een onafscheidelijk lief koppel VS, West Palm Beach, Florida: De naam van dwergpapegaaien zegt het al: lovebirds, zo heten ze in het Engels. Dat ze ook in slechte tijden een hechte relatie hebben en onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, maakte Fabienne Gualiardo mee met haar vogels Lemon en Indie. Binnen enkele weken verloor Indie door een ziekte al haar veertjes. Vliegen kan ze sindsdien niet meer. Op haar vermoeiende wandelingen wordt ze begeleid door Lemon. “Ik heb een warmtelamp boven de volière gehangen zodat Indie het niet koud krijgt”, zegt Fabienne, “Maar ze wordt ook warm gehouden door de knuffels van Lemon. Het is zo ontroerend om te zie hoe hij voor haar zorgt. Hij vleit zich tegen haar kale kopje en voert haar zaadjes alsof ze een kuikentje is.” Wat fijn voor Indie dat zij zo’n lieve, trouwe levenspartner heeft! H A RT VO O R D I E R E N 69

Mens & Dier

HelpingVets-Wettbewerb

“Overleven van weidevogels is een politieke keuze ” Wageningen (ANP) – Grutto’s en andere weidevogels in Nederland kunnen worden gered. Dat blijkt uit een studie van Wageningen Universiteit in opdracht van het ministerie van Economische Zaken. Twee van de vier door de universiteit onderzochte scenario’s leiden tot herstel van de populatie grutto‘s.

MENSEN & DIEREN Verhalen over de bijzondere relatie tussen mensen en dieren Met hart en ziel

Hulp voor orangoetans in nood Leipzig, Borneo – Eigenlijk is Julia Cissewski directiesecretaresse. In haar vrije tijd zet ze zich echter in voor de laatste orang-oetans. Ze richtte de stichting Orang-oetans in Nood op en probeert vanuit Duitsland de mensapen te helpen. Door de vernieling van hun leefgebied en stroperij zijn er nog maar een paar plekken over waar de primaten kunnen vertoeven. Julia Cissewski, wiens liefde voor de primaten zo‘n 16 jaar geleden begon in de zoo van Leipzig, helpt ze. En dat doet ze met hart en ziel – want de dieren hebben nu meer dan ooit hulp nodig. 70 H A RT VO O R D I E R E N

Het gaat al lange tijd slecht met de weidevogels. Met behulp van diverse maatregelen kunnen de vogels weer een toekomst krijgen in Nederland. Drassiger grond voor de vogels door een hoger waterpeil in met name het voorjaar in het agrarisch gebied is een van de maatregelen die de ze kan helpen. Volgens de onderzoekers is voor verbetering van de leefomstandigheden van de weidevogels tussen de 35 en 89 miljoen euro aan eenmalige investeringen nodig. Daarnaast moet er jaarljks meer geld worden uitgetrokken voor agrarisch natuurbeheer. BoerenNatuur.nl en Vogelbescherming Nederland roepen het toekomstig kabinet op tot het redden van de weidevogels. “Wanneer dit nu niet gebeurt, is het verdwijnen van de weidevogel een politieke keuze”, stellen de organisaties in een brief aan de Tweede Kamer en de informateur.

foto John Wright

Onder zware last de ezel, niet wetend dat het anders kan zijn.

Uit ‘Waarlangs streek de wind?’ van Annie van Kooten

BN‘ers en hun dieren

Verhalenbundel van BN’ers over hun band met dieren

Foto‘s: animal press, Heukers Media, V. Schevchuck, Rob Christiaans, I. Goean/Shutterstock

Nederland– Twintig schrijvers vertellen in een verhalenbundel die op Dierendag verschijnt over hun band met dieren. Onder andere Arnon Grunberg, Georgina Verbaan, Nina Polak, Elfie Tromp en Martijn den Ouden hebben een persoonlijke essay gemaakt over bijvoorbeeld hun konijn, kat of hagedis voor het boek ‘Onze dieren’. De bijdragen variëren volgens uitgeverij De Geus van luchtig tot diepgaand en zijn vertederend, grappig en inzichtgevend. Zo schrijft Henk van Straten over zijn hagedis: ”Oscar lijkt eigenhandig de aard van de tijd te veranderen. Als ik zit te werken en hij zit zo op die rots, dan zijn de uren zowel langer als korter. Een uur betekent niks voor Oscar.‘‘ Het boek is samengesteld door Rutger Lemm.

o o

JA, ik word donateur en ik ontvang tweemaal per jaar de nieuwsbrief JA, ik word donateur maar stuur mij geen nieuwsbrief

U ontvangt z.s.m. een acceptgiro www.brooke.nl IBAN: NL12INGB0005568671 Naam en voorletters:

m/v

Straat en huisnr.: Postcode en plaats: e-mail:

Stuur deze bon in een envelop naar: Brooke Hospital for Animals Antwoordnummer 47548 1070 WD Amsterdam Een postzegel is niet nodig.

Haustiere Wildlife Titelthema

Harde werkers Ze zijn boeren en architecten en leven al 100 miljoen jaar in harmonie met onze planeet: mieren verrichten wonderen. Wij gingen op zoek naar het geheim van hun succes.

TEAMWORK Rode wevermieren bouwen een kleine brug met hun lijfjes van het ene blad naar het andere.

72 H A RT VO O R D I E R E N

oor de moeilijk te ontwaren ingang uit aarde, dennennaalden en kleine twijgen is het een drukte van jewelste. buitendienstewerksters keren zwaar beladen terug van hun tochten, terwijl anderen alweer onderweg zijn op zoek naar voedsel of om het wegennet uit te breiden. Binnendienstmedewerksters rennen heen en weer in de voorraadkamer en leggen het voedsel weg, reparen schade aan het nest of zorgen voor de nakomelingen. De samenwerking verloopt zo naadloos dat menig chef van dienst zou knar-

setanden van jaloezie. Elke mier weet precies wat zij moet doen: jagers en verzamelaars zorgen voor voedsel, verpleegsters zorgen voor de kinderen, en de koninginverzorgsters werken alleen voor haar. En zij heeft maar één taak: om haar volk te laten voortleven, legt ze eitjes – zo'n driehonderd per dag, 50.000 per jaar en 1 miljoen in haar leven, dat zo'n twintig jaar duurt.. Maar waar zijn de mannen op deze intensieve werkplek? Zij hebben het druk in het voorjaar. Dan vervullen de gevleugelde insecten, die bijna zo groot zijn als de koningin, hun enige M Ä R Z 2 017 / EHI A NRT H EVO R Z OFR Ü RD ITEIR EE RN E 73

Wildlife taak: zij copuleren met de jonge koninginen en sterven kort daarna. Dan is het toneel weer voor de vrouwen.

Samen zijn we slim Onderzoekers spreken bij dergelijke enorme, perfect georganiseerde gemeenschappen van collectieve intelligentie of zwermintelligentie. Dit is het meest aanwezig, uitgerekend bij dieren die relatief kleine hersenen hebben, de in volken levende insecten. Daaronder vallen naast de mieren ook termieten en vooral bijen. De groep, het volk, gaat zo eensgezind te werk dat het lijkt alsof de diertjes samen een enkel verstand hebben. Dit is ook goed te observeren bij opstijgende muggenzwermen die als een wolk over het water bewegen, zonder tegen elkaar aan te stoten. Achter het waanzinnig effectieve systeem gaat echter geen centraal hersenstelsel schuil, noch een vorm van telepathie. Het is puur en alleen gebaseeerd op een goede arbeidsverdeling en op het feit dat ieder individueel dier zich consequent aan bepaalde regels houdt.

STERK TRIO De basis van de kolonie: Koningin (boven), werkster (midden) en mannetjes (onder).

74 H A RT VO O R D I E R E N

Dat klinkt niet intelligent? Als je kijkt naar de resultaten, is het dat wel degelijk. Onderzoekers definiĂŤren intelligentie als de vaardigheid om problemen op te lossen, en wat dat betreft zijn mieren ware genieĂŤn. Gezamenlijk presteren de kleine diertjes ongelooflijke dingen. Ze steken wilde rivieren over door met hun lijfjes bruggen te vormen, waarover de andere mieren kunnen oversteken. En ze laten vijanden op de vlucht slaan die vele malen groter zijn dan zijzelf.

Vlijtig, handig en goed uitgerust Ook zijn de diertjes constant in beweging en hebben ze nog nooit gehoord van luiheid. Geen wonder dat hun naam in het Duits ('Emse') komt van 'emsig': vlijtig, bedrijvig, ijverig. Hun bezigheden houden niet alleen hun eigen kolonie in goede staat, maar helpen ook het ecosysteem. Veel tuinierders zien mieren als schadelijke insecten. Ze storen zich aan hun paden en de mierenhopen, die gaten in het gazon veroorzaken. Mieren leven in symbiose met bladluizen. Deze onttrekken het suikerhoudende sap aan planten en scheiden het overschot

EEN GEZELLIG THUIS Nesten van bosmieren bestaan uit boomnaalden, twijgen, plantenknoppen en aarde (onder). WeefmierkolonieĂŤn leggen hun nesten van bladeren vaak over veel bomen verdeeld aan (rechts).

uit als zoete uitwerpselen. De hieruit ontstane honingdauw levert vooral de werksters onder de mieren voldoende energie om al hun taken te verrichten. Als tegenprestatie zorgen de mieren voor hun leveranciers en vergroten daarmee het aantal bladluizen in de tuin. Imkers hebben daarom een veel positievere mening over mieren. Wanneer zij bladluizen 'melken', zorgen de mieren voor de vorming van honingdauw, waar de bijen weer honing van maken. Bovendien verwijderen zij 'plagen' van rupsen en slakken. Ze verdelgen dode dieren en halen onkruidzaadjes weg. Andere planten, zoals lavendel en sleutelbloemen, zijn zelfs op mieren aangewezen voor de verspreiding van hun zaden. De slechte reputatie van 'ongedierte' die mieren hebben, is dus erg onterecht. Bij het uitvoeren van al hun opgaven is niet alleen de perfecte organisatie van de kolonie betrokken. Ze hebben ook enkele bijzondere lichamelijke kenmerken. Zo kunnen de kleine insecten het tien- tot twintigvoudige van hun eigen lichaamsgewicht dragen, de ruikcellen op hun voelsprieten kunnen het makkelijk winnen

van elke hondenneus, en hun smaakzin overtreft die van mensen vele malen. Bovendien hebben ze klieren voor de productie van giffen, geurstoffen en verschillende uitscheidingen die dienen ter verdediging. Hun ademopeningen kunnen ze waar nodig actief afsluiten, zodat ze ook lange tijd onder water kunnen verblijven.

Koninginnen en werksters

SYMBIOSE Mieren 'melken' bladluizen om aan de zoete honingdauw te komen die de diertjes afscheiden.

Interessant is dat de werksters een groter brein hebben dan hun koningin. Dat is vermoedelijk omdat zij in het kastensysteem van de mierenkolonie veel meer taken hebben en het werk voor hun 'bazin' moeten doen. De indeling van de binnen- en buitendienstwerksters is afhankelijk van leeftijd: jongere dieren zorgen voornamelijk voor het nest, de oudere zijn buiten onderweg. De verdeling van individuele taken en de vraag hoeveel werksters een bepaalde taak op zich nemen, hangt af van de situatie, bijvoorbeeld als er actueel schade is aan het nest. Het is daarbij volstrekt onbelangrijk of de kolonie beschikt over enkele duizenden of enkele miljoenen dieren. Hoe groot een kolonie

KLEINE KRACHTPATSERS Een wesp transporteren de mieren probleemloos. Ze kunnen tot twintig keer hun eigen lichaamsgewicht dragen. RIESEN AUS DER TIEFE In der berĂźhmten Shark Alley patrouillieren WeiĂ&#x;e Haie

SLIMME STRATEGEN Bosmieren beschermen hun nest door zuren er overheen te verspreiden.

VLIJTIGE WERKSTERS Bij het zoeken naar voedsel werken de drukke werksters goed samen.

H A RT VO O R D I E R E N 75

Wildlife SLAVEN Amazonemieren houden slaven uit andere nesten.

LEKKER ZACHT De larven van weefmieren scheiden zijde uit, waarmee de dieren hun nestjes van bladeren bijeenhouden. De bouw ervan ondernemen de werksters gezamenlijk.

kan worden en wat de mieren samen kunnen bereiken, is te zien aan de grootste mierenkolonie ter wereld in Japan op Hokkaido. Daar leeft een reusachtige groep schubmieren (Formica yessensis) met 45.000 nesten op een oppervlakte van 2,7 vierkante kilometer met een miljoen koninginnen en zo'n 300 miljoen werksters. Om in zo'n enorme gemeenschap de samenwerking en het sociale leven perfect te laten functioneren, is een complex communicatiesysteem vereist. Vooral in donkere nesten verloopt de communicatie voornamelijk via aanraking en aftasten. Bovendien hebben de

Z w er m in te ll ig en ti e De wetenschap spreekt ook van collectieve- of groepsintelligentie, welke vooral te vinden is in 'superorganismen'. Enorme groepen trekvogels veranderen binnen een seconde van vliegrichting, reusachtige scholen sardientjes zoeken in perfecte formatie naar voedingsgebieden en een bijenkorf met honderden insecten reageert als ĂŠĂŠn wezen â&#x20AC;&#x201C; elk indiviudeel dier gebruikt bij deze fenomenen heel gericht zijn vaardigheden.

76 H A RT VO O R D I E R E N

Een enkele mier of bij krijgt weinig voor elkaar. Hun kracht ligt in de massa en de goed op elkaar afgestemde werkverdeling. De nauwe samenwerking in sociale gemeenschappen leidt tot intelligent gedrag en helpt de dieren om vrijwel elk probleem dat zij tegenkomen samen op te lossen.

dieren een speciale geurspraak ontwikkeld. Met hun circa twintig klieren geven ze verschillende geurstoffen af, van alarm- en afschriksignalen tot speciale geuren die aangeven dat een nestgenootje dood is en naar het kerkhof gebracht moet worden. Sommige soorten communiceren uitsluitend via trillingen. Wanneer zij hun taille en achterlijf tegen elkaar aan wrijven, veroorzaken ze vibraties die over de grond uitbreiden. De andere dieren herkennen deze signalen als roep om hulp en reageren dienovereenkomstig. Wereldwijd zijn er in totaal 12.000 verschillende mierensoorten, waarvan er zo'n 110 in onze regionen leven. Een groot deel van hen bevindt zich inmiddels op de Rode Lijst van bedreigde diersoorten. Bosmieren worden zelfs door de wet beschermd. We kunnen nog het nodige van mieren leren. De hersens van een mier zijn slechts een vierkante millimeter groot. In vergelijking zijn die van ons 1,4 miljoen keer zo groot. Desondanks hebben de insecten in hun lange geschiedenis, sinds de tijd van de dinosaurussen, bewezen betere overlevingskunstenaars te zijn dan wij. Het geheim van het succes van de mierenkolonie heeft daarbij niet veel te maken met de bijzondere vaardigheden van een individu. Het ligt vooral in een sociale samenleving en uitgesproken goed teamwork.

Tekst: Jasmin Jobst | Foto's: Alamy, GettyImages (3), DPA, istockphoto.com (2), Shutterstock (4), Wikipedia

ZOET Honingpotmieren verzamelen zoveel voedsel, dat hun achterlijf zich opblaast.

ZOEK DE E D K E ZOEK DE ZO VERSCHILLEN N

E L L I H C S VERSCHILLEN R E V ZIE JIJ OND H E K L WE RG MET ZO T IS? K O F E G

HOND U IT EEN GO ED NES T? KIES E EN STAMB OOMHOND!

.nl nl n e l l i hchillen. c s r e s r v yyve hillen.nl p p p p u p u . w p . ppyversc w w w w www.pu w

CHECK DE UITKOMST P: ST OOP: KOM IT U E D CHECK DE UITKOMST OP: K C CHE

Deze campagne is een initiatief an: f vcampagne tievan: is een initiatief van: een initiaDeze Dezezecampagne agneis iseen initiatief van: De camp

Evenement

Titelthema

FIFe Worldshow 2017 De Broodfabriek in Rijswijk

Op 28 en 29 oktober 2017 organiseert de oudste Kattenvereniging van Nederland, FELIKAT, de FIFe Worldshow 2017. Lees hier wat je kunt verwachten op dit evenement.

Foto‘s: Shutterstock

e FIFe Worldshow is een jaarlijks terugkerend evenement en wordt georganiseerd onder toezicht van de Federation Internationale Feline (FIFe), dè overkoepelende kattenorganisatie in de wereld. Het is twaalf jaar geleden dat deze show in Nederland werd georganiseerd. Wat kan men verwachten op dit evenement? 17.500 m2 optimale high-tech kattenbeleving, waarbij alle facetten van de kat aan bod komen. Uiteraard is het voornaamste onderdeel van het evenement de Wereldshow. Dit kan gezien worden als het WK voor katten. De mooiste katten, die zich op eerdere shows hebben gekwalificeerd voor dit evenement, zullen strijden om de titel ‘World Winner’. De katten worden gekeurd volgens de standaarden per ras en de katten die het meest de ‘perfecte kat’ benaderen, dingen mee naar de titel. Van de langharige Perzen, de bekende Maine Coon, de populaire Brits Korthaar tot aan de echte naaktkat, de Sphynx, maar ook de huiskat zal aanwezig zijn op deze show. In totaal zullen er naar verwachting 48 kattenras-

sen te zien zijn. Er komen zo’n 2.000 katten (waarmee het de grootste Wereldshow ooit zal worden) uit meer dan 30 landen; van Brazilië en Europa tot aan China en Maleisië. Zij

zullen door een panel van keurmeesters vanuit de hele wereld gekeurd worden. Een zeer bijzonder spektakel om te zien en om bij aanwezig te zijn. Ook zijn er voor exposanten en bezoekers vele standhouders aanwezig, die alles verkopen wat met katten te maken heeft, van krabpalen tot speeltjes, van kattenrennen tot voeding. Bijna 1.000 strekkende meter standruimte maakt dat er voor iedereen wat leuks te vinden is. En ja, ook de gezondheid van de kat komt ruim aan bod. Tijdens het evenement is er een gezondheidsplein dat bezet wordt door dierenartsen en producenten van farmaceutische kattenproducten. Ook de goede doelen zijn aanwezig. Op het gezondheidsplein worden alle vragen van kattenliefhebbers beantwoord. Er zijn op het evenement geen katten te koop, want het aanschaffen van een kat is een weldoordachte keuze en geen impulsaankoop. Kaarten zijn te koop via www.ws2017. com. Er is ook een app: WS2017.

H A RT VO O R D I E R E N 79

Vermaak

Beest in beeld Dieren die wat te melden hebben â&#x20AC;&#x201C; even lekker lachen ter afsluiting

Yoga in de morgen, in de middag geen zorgen

Mijn nieuwe huis heeft zelfs ramen voor mijn pootjes! Mooie outfit, collega!

80 H A RT VO O R D I E R E N

Later als ik groot ben, word ik breakdancer winnaar uit HvD 8/2017

Geef hier, dat is mijn lunch!

Gaby Witte

Doe mee:

Kun jij een leuke spreuk of tekst verzinnen bij de foto hieronder? Stuur die dan naar ons op. De beste tekst maken we bekend in de editie 12/2017 en de winnaar krijgt natuurlijk niet alleen eeuwige roem, maar ook een kleine verrassing. Schrijf je ook op welk huisdier je hebt? Hart voor Dieren t.a.v. Beest in beeld Postbus 7272 4800 GG Breda E-Mail: redactie.hvd@vipmedia.nl

H A RT VO O R D I E R E N 81

Fotoâ&#x20AC;&#x2DC;s: action.press, Fotolia.com, Getty Images, ImageBroker, istockphoto.com (2), Mauritius, Shutterstock

Heb je zin om bij mij uit te hangen?

Oh nee! Mijn baas heeft weer gekookt!

In het volgende magazine

PREVIEW Deze onderwerpen en nog veel meer interessante en spannende verhalen lees je in de volgende uitgave

Voor altijd thuis

Een veilige haven Elephant Haven is een feit. Lees volgende maand alles over dit prachtige initiatief dat een thuis biedt aan onder andere ex-circusolifanten.

Kwispelen, snorren, piepen

Immigratie

Egel verovert de stad

Spreek jij de dierentaal? Begrijp jij altijd waarom je hond blaft? En wist je dat katten een eigen ‘taal’ voor ons mensen hebben ontwikkeld? Dieren kunnen niet spreken zoals wij – en toch vertellen ze ons van alles.

Ra a d gever:

Hoe je hun signalen juist interpreteert, waar de meeste misverstanden voorkomen en wat experts over dierentaal te zeggen hebben – meer hierover in de volgende uitgave!

Vogel

Nieuwe verenpracht: Alles wat je over de rui van je vogels moet weten.

Kat

Seniorenkatten goed verwennen: met deze tips blijven oude dieren fit en gezond.

De volgende

De egel is al lang een stedeling en heeft het zich gemakkelijk gemaakt onder de mensen. Maar hoe kwam hij in de betonnen woestijn terecht en hoe kunnen we dit schattige diertje helpen?

Kleine dieren

Lemmingen zien er schattig uit en zouden leuke huisdieren kunnen zijn – als je ze tenminste juist houdt.

Hond

Hoe houd je je hond zinvol bezig? Meer hierover volgende maand.

Wat kunnen wij doen?

Dieren in het lab Dierproeven behoren nog atijd niet tot het verleden. Waarom dit zo is, wat er al aan gedaan is en hoe we allemaal kunnen helpen, lees je volgende maand.

verschijnt op 26 oktober

Of twee dagen eerder voor abonnees. Met korting of een mooi welkomstgeschenk. Word nu abonnee op www.hartvoordieren.nl of .be 82 H A RT VO O R D I E R E N

Medpets.nl - DĂŠ online dierenapotheek van Nederland Er gaat natuurlijk niets boven de gezondheid en het welzijn van uw dier, maar gemak dient de mens! Bestel geneesmiddelen, speciale (dieet)voeding, voedingssupplementen en verzorgingsproducten voor uw huisdier daarom online! De producten van uw dierenarts, maar dan voordeliger met het gemak va thuisbezorgen. Onze dierenarts voorziet u telefonisch of per e-mail graag van deskundig advies. www.medpets.nl Deskundig dierenarts advies

0186 - 57 55 28 Voor 21:00 besteld, morgen in huis

Gratis thuisbezorgd vanaf â&#x201A;Ź49,-