Van nul tot nu: freediving

Een zware steen pakken, het water inspringen en in een razendsnel tempo op 30 meter zijn… Zo ging het vroeger echt! Als we teruggaan in de tijd, waren de eerste duikers toch echt freedivers! Deze maand deel 1.

De geschiedenis van duiken begint bij freediven, het duiken zoals men in de oudheid deed was altijd al op één ademteug. Eeuwen geleden gingen mensen al op één ademteug de diepte in om eten en grondstoffen zoals spons te vergaren. Het is feitelijk bewezen dat er al 8000 jaar geleden voedsel onder water werd gezocht. Archeologen hebben bij onderzoek van de Chinchorro mummies, de gemummificeerde resten die behoorden tot een volk dat leefde in wat nu (Noord-) Chili is, exostosis ontdekt. Andere onderzoeken toonden aan dat 90% van het dieet van de Chinchorians uit vis en zeevruchten bestond. Exostosis, ook wel bekend als surfersoor, is een aandoening waarbij sprake is van botaangroei in het oor. Dit ontstaat als er vaak koud water in het oor komt en vervolgens wind om het hoofd waait. In Mesopotamië (West-Azië- wat we tegenwoordig Irak, Koeweit en Saudi-Arabië noemen) is veel archeologisch materiaal gevonden van duiken. De “Standaard van Ur” die gevonden is in het zuiden van Irak, is hier een mooi voorbeeld van. Deze holle houten box is ingelegd en versierd met schelpen, lazuursteen en parelmoer. De oesters van parelmoer liggen juist wat dieper en daar moet dus naar gedoken worden.

Plato En Homerus

Ook de Grieken en de oude Egyptenaren doken al naar zeevruchten en sponzen. Sponzen zijn terug te leiden naar de tijd van Plato en Homerus, die schreven over het gebruik om zich ermee te wassen. De Grieken doken naar sponzen bij het eiland van Kalymnos, gebruikmakend van een skandalopetra (het Griekse woord voor steen). Dit is bijvoorbeeld graniet of marmer. Ze namen dan een stuk van 8 tot 15 kilogram mee, sprongen in het water, en zonken zo snel naar 30 meter. Er is geen exacte datum van wanneer de Grieken begonnen te handelen in sponzen, maar Plato was 40 jaar oud rond het jaar 388 voor Christus. Homerus beschreef duiken in zijn epische gedicht “Ilias”.

Voor duizenden jaren worden er ook naar parels en ablone gedoken door onder meer de Parathaver in Sri lanka en door de Ama in Japan. In de wat meer recentere historie is Stotti Georghios voor freediven een belangrijke naam, deze Griekse sponsduiker dook 60 meter diep in 1913. Hij was in opdracht van de Italiaanse marine op zoek naar het anker van een Italiaans marineschip. Tijdens deze duik maakte hij gebruik van een zware steen om af te dalen. Als extra beveiliging had hij een touw om zijn middel zodat hij weer omhoog gehesen kon worden. Ondanks dat hij voor het starten met zijn duik al een longemfyseem had en gescheurde trommelvliezen, maakte hij een drie minuten duik. Dankzij de gescheurde trommelvliezen was de snelheid van afdalen met behulp van de steen geen enkel probleem. Stotti werd beloond met £ 5 en een levenslange vergunning om met dynamiet te mogen vissen, nadat hij het anker gevonden had. Ondanks dat de duik van Stotti Georghios op de voorpagina’s stond werd freediven nog niet recreatief gedaan. Het koude water, slecht zicht en de problemen met klaren van de oren waren de voornaamste redenen hiervoor.

Eerste Duikmasker

In 1927 ontwierp Jacques O’Marchal een duikmasker waarbij de neus ook bedekt werd, en in 1938 verbeterde Maxime Forjot dit masker door het neusgedeelte met rubber te bekleden. Deze aanpassing maakte het mogelijk om je neus dicht te knijpen en je oren te klaren. In 1933 patenteerde de Fransman Louis de Corlieu vinnen als zwempropellers, deze vinnen werden niet veel later geperfectioneerd en in massaproductie genomen door de Amerikaan Owen Churchill. GrootBrittannië en de Verenigde Staten waren groot afnemers van deze vinnen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het wetsuit werd in 1951 bedacht door de natuurkunde student Hugh Bradner. Hij maakte de eerste wetsuits van neopreen. Ook deze uitvinding werd snel overgenomen door de Amerikaanse marine om gebruikt te worden tijdens de Koreaanse Oorlog. In 1949 was de geboorte van het moderne freediven. Raimondo Bucher, een Italiaanse luchtmacht kapitein, dook naar 30 meter diep naar de bodem van de zee dicht bij Napels voor een weddenschap. Wetenschappers waren overtuigd dat hij zou imploderen door de druk op die diepte. Hij kwam echter ongedeerd boven en was 50.000 Lire rijker.

De Eerste Freediving Records

1913: Stotti Georghios duikt naar 60 meter om sponzen op te vissen.

1949: Grondlegger moderne freediving met masker en vinnen Raimondo Bucher, hij duikt naar 30 meter diepte.

1960: Enzo Maiorca eerste wereldrecord van 45 meter diepte.

1962: Enzo Maiorca verbreekt wereldrecord en duikt naar 50 meter.

1974: Enzo Maiorca duikt naar 90 meter maar komt in aanvaring met een duiker.

1976: Jacques Mayol duikt naar 100 meter.

Zes Minuten Adem Inhouden

In de volgende twee decennia zal het recreatieve en competitieve freediven een enorme vlucht nemen met Bob Croft, Jacques Mayol en Enzo Maiorca. Dit was vooral met de discipline No Limits. Een discipline waarbij de freediver een gewicht of lift gebruikt om af te dalen en een hefballon op diepte vult om omhoog te gaan. Bob Croft, een Amerikaanse marine duikinstructeur, was bijna fulltime op 30 meter diepte te vinden in het zwembad. Hier trainde hij duikbootmanschappen om te leren te ontsnappen uit een duikboot. Al snel leerde hij ademhalingstechnieken en technieken om zo lang mogelijk zijn adem in te houden, waarna hij al binnen afzienbare tijd zijn adem 6 minuten kon inhouden onder water. Met deze technieken werd hij als proefkonijn gebruikt door marine wetenschappers. Door deze onderzoeken kwamen ze erachter dat de “blood shift”, het verplaatsen van het bloed om onze organen te beschermen, ook bij mensen werkt. Aangemoedigd door zijn collega’s heeft hij meerdere diepterecords gezet, met onder andere een duik naar 64 meter. Een diepte waarvan wetenschappers overtuigd waren dat dat de maximale diepte voor ons lichaam was om

Wijservicen Allemerken Ineigenatelier

fysiologisch te bereiken. In 1986 bereikte hij een diepte van 73 meter voordat hij pensioneerde van het competitieve freediven.

Eerste Record 100 Meter

De uit Italië afkomstige Enzo Maiorca haalde zijn eerste wereldrecord in 1960 met een diepte van 45 meter, en doorbrak als eerste de competitieve grens van 50 meter in 1962. Sindsdien bleef hij records verbreken tot hij in 1974, na een duik naar 90 meter, onder water botste met een scubaduiker. Hij kwam al scheldend en tierend boven en alles was gefilmd door de live-tv camera’s. H ij werd voor 10 jaar verbannen van het competitieve freediven. Met zijn officiële rentree in het competitieve freediven bereikte hij een diepte van 101 meter waarna hij afscheid nam van de sport. Een andere grote naam is Jacques Mayol uit Frankrijk, uit het gouden tijdperk van freediven, en de eerste freediver die 100 meter diep dook. Ook van Jacques werd veelvuldig gebruikgemaakt door wetenschappers. Bij een van de onderzoeken kon hij demonstreren dat zijn hartslag van 60 slagen per minuut daalde naar 27 slagen per minuut tijdens een duik. Volgende maand meer over deze geweldige historie!