Pozo Azul

Als ondersteuningsduiker bij een exploratieduik, heb je meerdere belangrijke taken. Dat er ook veel mis kan gaan en soms levensgevaarlijke situaties ontstaan, blijkt de keiharde waarheid. Het verhaal van Kris Robbroeckx over project Pozo Azul in Spanje, vanuit zijn rol als ondersteuningsduiker.

Pozo Azul is een grot in het noordwesten van Spanje, dicht bij de stad Burgos. De grot staat bekend als de langste onderwatergrot met slechts één ingang. Met een lengte van 13 km, die al verkend is, wordt hij ook vaak de Mount Everest van het grotduiken genoemd. Niet alleen de afstand en de diepte van de ondergedompelde delen, maar ook de droge delen maken het een uitdagende grot om te verkennen. Wanneer Pedro Balordi en Günther Faul hun plan aankondigen om in 2022 opnieuw in Pozo Azul te duiken, weet iedereen dat het serieus wordt. Hoe goed ze ook zijn, een beetje steun is altijd welkom bij zo’n project, dus het kost me slechts enige tijd om hun aankondiging te lezen om te besluiten dat ik deel wil uitmaken van deze expeditie. Na een snel bericht aan Pedro om hen te helpen waar en wanneer ze maar willen, krijg ik het antwoord waar ik op hoop. Het is een go! Het is een absolute eer en een kans om twee van de beste grotduikers/explorateurs van het hele Europese continent te helpen, samen met een geweldig team van ondersteunende speleologen en grotduikers.

GEVELD DOOR CORONA

Omdat ik vaak samen duik met Laurent Miroult, weet ik dat hij er al geruime tijd naar uitkijkt om in deze grot te duiken. Eén enkel berichtje volstaat voor hem om te besluiten ook mee te gaan. Een week voor het project is begonnen, is Günther getroffen door het coronavirus en vanwege de vrij ernstige impact op zijn luchtwegen heeft hij besloten niet meer aan het project deel te nemen. Dit is een zware beslissing voor hem met een grote impact op de gemaakte plannen. Want iedereen die Pedro een beetje kent, weet dat hij sterk, capabel en gek genoeg is om zelfs zo’n uitdagende expeditie alleen te ondernemen. Voor mij is het geen optie om hem niet verder te helpen dan wat is voorzien, dus bied ik hem aan om hem te helpen zijn uitrusting van sifon 2 naar sifon 3 te dragen. In alle ernst is dit een heel kleine afstand (25 meter) om de uitrusting te dragen, maar een heel eind van de uitgang (6,3 km). Bovendien weegt de uitrusting meer dan 250 kg in totaal, en het zwaarste voorwerp weegt 85 kg en is niet gemakkelijk zelf te dragen, vooral niet op een oneffen ondergrond zoals in een grot. Ook al is het maar een kleine hulp voor Pedro, het is ook een geweldige kans voor mij om met een van de beste grotduikers die ik ken te duiken in deze geweldige grot.

Op ongeveer 1.000 meter op de terugweg valt plotseling een van de dubbele scooters uit.

10 Uur Duiken

Voor mij betekent dit duiken door sifon 1, 700 meter onder het gewelf, gevolgd door 300 meter met een vrije opstijging naar de oppervlakte, maar uiteraard wel binnen de grot naar de eerste droge sectie genaamd Burbuja. De 100 meter droge sectie is relatief gemakkelijk over te steken als je geen uitrusting bij je hebt, maar wordt gevolgd door sifon 2. Sifon 2 is een duik onder het gewelf van ongeveer 5.200 meter lang met een gemiddelde diepte van ongeveer 55 tot 60 meter. Op het diepste punt is het ongeveer 70 meter en dit voor een afstand van ongeveer 1.000 meter. In alle ernst; dit is een hele uitdaging. Als je de duik dicht bij de andere kant van de sump moet afbreken, hetzij door een technische storing, hetzij om andere redenen, moet je rekening houden met een duik van 10 uur. Qua uitrusting is dit geen lachertje en psychisch ook niet. Het positieve is dat ik dit alles kan doen met een goede vriend, Pedro. Het enige nadeel is dat op het punt waar zijn uitrusting naar het begin van sump 3 wordt gebracht, we allebei onze eigen weg moeten gaan. Pedro gaat verder de grot in en ik ga op weg terug naar de uitgang.

ZWAAR BEPAKT

Het gaat beginnen. Wanneer we er zijn, zijn de omstandigheden geweldig, met zeer helder water van 10 graden en zonder noemenswaardige stroming in de grot. Na het voorbereiden van alle materiaal, het vervoeren van alles naar de ingangspoel, het duiken door sifon 1, zoveel mogelijk vervoeren naar het begin van sifon 2 en het voorbereiden van alles voor het eigenlijke begin van Pedro’s missie, zijn we al drie dagen bezig. Na nog een dag uitstel van de start vanwege hevige regenval, is alles klaar. Een scooter en een rebreather plus OC-bailout voor sump 1, een mooie duik door deze geweldige sump en een kleine wandeling in het droge gedeelte is alles wat nodig is om bij de poel van sump 2 te komen. Volop focus, alle apparatuur aantrekken, de fotograaf wat foto’s laten maken en weg zijn we. We hebben allebei een twin scooter. Pedro heeft de lange versie speciaal voor zulke grote afstanden en ik heb de gewone versie. Ik besluit mijn Seacraft scooter als back-up mee te nemen, voor mijn gemoedsrust en als extra accu voor mijn verwarming. Pedro en ik zijn behoorlijk zwaar bepakt. Toch kunnen we in niet meer dan 211 minuten, inclusief decompressie door sifon 2, op onze scooters reizen. Onze gemiddelde snelheid ligt zelfs boven de 60/min voor het scootergedeelte. Alles gaat supergoed.

Droogpak Lek

Zodra we uit het water zijn, transporteren we alles door het droge deel van de grot en kijken we rond in een andere droge galerij tussen S2 en S3. We praten wat, eten een Snickers en bereiden ons voor op onze volgende duiken. Hier merk ik mijn eerste probleem op: mijn droogpak is niet meer droog. Mijn hele linkerkant is nat, van mijn hand tot mijn voet. Dit zou geen groot probleem zijn omdat ik met nog hogere snelheid terug zou gaan dan op de heenweg. Ik heb namelijk op de heenweg nog wat materiaal van Pedro meegenomen. Een duik van ongeveer 3 uur is het plan. Na het klaarmaken en afscheid nemen van Pedro vertrek ik weer. De tweede sump van Pozo Azul is een meanderende galerij van zeer mooie afmetingen. Gemiddeld 4 tot 6 m breed en ongeveer 5 tot 10 meter hoog. De hele tijd ga ik een paar meter op en neer en slinger een beetje van links naar rechts. Op veel plaatsen is de vloer bedekt met zand met het typische golfpatroon dat je in actieve grotten ziet. Alleen de laatste 800 meter naar het einde van sifon 2 is veel kleiner, heeft niet de zanderige stukken en is wat slibrijker.

Scooters Weigeren Dienst

Op ongeveer 1.000 meter op de terugweg stuit ik op mijn tweede probleem. Eén van de dubbele scooters valt plotseling uit. Omdat de sleeplijn in het midden zit, betekent dit dat ik op volle snelheid ineens naar die kant wordt getrokken. Een niet zo prettige verrassing, maar niet het grootste probleem dat je kunt hebben. Ik probeer de trekker opnieuw in te drukken en beide scooters werken weer. Een paar seconden later doet zich hetzelfde probleem voor. Ik begin een beetje onrustig te worden, want ik weet dat ik nog een lange weg te gaan heb en teruggaan naar Pedro is geen optie meer. Hij is intussen al in sifon 3 vertrokken. Een paar pogingen van probleemoplossing en bijna tegen de wand van de grot botsen later, besluit ik dat het verstandiger is om het idee om de dubbele scooter als dubbele te gebruiken los te laten. Ik besluit om alleen de rechter scooter te gebruiken. Een paar seconden later leer ik op de harde manier dat je de scooter die je niet gebruikt, altijd moet uitzetten met de hoofdschakelaar. Als die weer begint te werken, draai ik hard naar de andere kant omdat de sleeplijn aan de andere scooter zit. Aan de andere kant geeft het me enige hoop dat de scooter gewoon wordt beschermd door een oververhittingsbeveiliging, nu afgekoeld is en dus weer begint te werken. Ik moet opnieuw op de harde manier leren dat dit niet het geval is. Uiteindelijk schakel ik over op alleen de rechter scooter, zet de linker volledig uit en vervolg mijn weg naar de uitgang op volle snelheid.

Vierde Probleem

Vol vertrouwen dat dit de beste oplossing is voor dit probleem, maar met dat griezelige gevoel dat er iets niet klopt, probeer ik zoveel mogelijk van de grot te genieten. Op ongeveer 2,7 km van de uitgang van sifon 2 begeeft mijn tweede scooter het ook. Deze keer is het duidelijk dat de accu leeg is. Ik probeer de andere scooter weer tot leven te wekken en na nog een paar minuten op 65 meter diepte besluit ik dat het het beste is om de laatste scooter te pakken die ik bij me heb, mijn vertrouwde Seacraft. Helaas heb ik al geruime tijd op diepte doorgebracht en aangezien het een successieve duik is, wordt mijn totale tijd tot de oppervlakte vrij lang. Door het al helemaal natte droogpak en de niet al te warme 10 graden watertemperatuur in combinatie met de inactiviteit van het scooteren over zulke lange afstanden, begin ik het echt koud te krijgen. Omdat ik vaak duik met mijn Seacraft, weet ik hoeveel accucapaciteit ik nodig heb voor mijn verwarming. Dus na een beetje rekenwerk weet ik met welke snelheid ik eruit kan scooteren en toch nog genoeg accu overhoud voor de verwarming tijdens mijn deco. Het is ook op dit punt dat ik mijn vierde probleem tegenkom. Na een lekkend droogpak en twee scooters die het begeven, zou je denken dat het genoeg is, maar dat is niet het geval. Mijn back-mount rebreather geeft me een scrubber-waarschuwing. Door de opwinding van het bijna raken van grotwanden, gecombineerd met een verhoogde ademsnelheid, een behoorlijke diepte, lage temperaturen, langere blootstellingstijd dan voorzien, enzovoort, breekt mijn scrubber door. Een CO2intoxicatie voltrekt zich.

DUIK VAN 361 MINUTEN

Een warm gevoel op mijn borst in combinatie met een zwaardere ademhaling doet me beseffen dat ik van de ene op de andere rebreather moet overschakelen. Gelukkig heb ik zoals altijd mijn back-up unit klaarhangen. Een Divesoft Liberty Sidemount blijkt perfect voor deze klus omdat hij permanent mijn decompressieprofiel berekent terwijl ik ermee in back-up modus duik. Hij geeft mij nauwkeurige informatie zodra ik in een echte situatie moet overschakelen. De eerste ademhaling is geweldig, een onmiddellijk gevoel van opluchting. Op dit punt begin ik me toch een beetje zorgen te maken, want ik heb nog zo’n 2,5 km te gaan en veel ruimte voor nog meer problemen is er niet meer. OC-bailout is niet iets om naar uit te kijken. Op het punt waar ik me goed voel om de twinscooter achter te laten (ik moet hem in de volgende dagen zien te recupereren) heb ik al een totale tijd tot aan de oppervlakte van 255 minuten. Op de heenweg zoek ik altijd naar goede referentiepunten, zodat ik kan inschatten hoeveel tijd ik nodig heb om eruit te komen. Hoewel er in sifon 2 een soort van vaste, min of meer ononderbroken lijn is, zijn er niet zoveel afstandsmarkeringen. Er is er maar één die ik me kan herinneren op 2.000 meter. Ook is de lijn bijna de hele tijd aan het plafond bevestigd, dus niet altijd gemakkelijk om naar te kijken.

EINDELIJK DE UITGANG!

Uiteindelijk kom ik na een duik van 2 uur op het punt waar ik mijn decompressie kan beginnen. Als ik eindelijk uit sump 2 kom, heb ik een totale duiktijd van 361 minuten, een volledig volgelopen droogpak en nog maar 9% van de batterijcapaciteit van de Seacraft over. Ik bewaar deze 9% voor sifon

1. Als ik eindelijk uit het water en uit de grot kom, is mijn scooter helemaal leeg, mijn droogpak helemaal nat, heb ik het koud, heb ik honger en voel ik me moe, maar het enige waar ik aan kan denken, is hoe het met Pedro gaat. Een snelle trip naar de camping op slechts 700 meter van de ingang van de grot om iedereen te laten weten dat ik er veilig uit ben en dat Pedro goed op weg is, warmt me wel een beetje op. Dit is ook het punt waarop ik zo blij ben om bij deze mensen te zijn, niet alleen vanwege de hulp die ze me geven bij het uithalen en transporteren van mijn materiaal en het aanbieden van een warme maaltijd, maar ook omdat we het verhaal kunnen delen van wat er op de terugweg gebeurt. 15 uur onder de grond waarvan 10,5 uur duiken is niets vergeleken met wat Pedro doet, helemaal alleen, zonder warme maaltijd en zonder goed gezelschap.

Een Dag Te Vroeg

De volgende dagen staan in het teken van duiken om de uitrusting eruit te halen, met Laurent duiken om foto’s van de grot te maken en wachten tot Pedro terugkomt. Op de vierde dag na het vertrek van Pedro besluiten Laurent en ik een duik te maken in sump 2 om wat foto’s te maken van een paar mooie plekken. Wanneer we erheen gaan, weten we dat één van de andere teamleden er ook gaat duiken, dus als we iemand zien in het eerste deel van sump 2 denken we er niet veel van. Pas als we een paar honderd meter verder een tweede duiker tegenkomen, raken we een beetje in de war, vooral omdat dit het andere lid van het team is. Ik denk dat we niet heel alert waren toen we de eerste duiker tegenkwamen. We gaan zo snel mogelijk terug om te ontdekken dat het Pedro is die zijn decompressieverplichtingen aan het afwerken is. Hij is een dag te vroeg terug. Nadat we hem hebben geholpen om z’n uitrusting uit het water te halen, horen we van hem dat het ook bij hem niet zo is gegaan zoals gepland. Nadat ik hem heb achtergelaten, besloot hij zijn basiskamp direct na sifon 3 te installeren. De volgende dag vervoerde hij het materiaal dat hij nodig had voor de volgende sifons naar het begin van S 4. Het droge gedeelte hier heet Razor Passage. De rotsen waren vlijmscherp, het was niet alleen een horizontale afstand die je moet afleggen, maar ook een verticale afstand van in totaal ongeveer 40 meter. Hij heeft om dit veilig te kunnen doen, de hele dag nodig gehad. Toen hij de volgende dag terugkwam bij zijn uitrusting, ontdekte hij dat zijn chestmount rebreather de dag ervoor tijdens het transport vol was gelopen en dat de elektronica en de filter niet meer werkten. Dit was helaas ook voor hem het einde van de expeditie. Een heel jaar van voorbereidingen, training en planning komt ten einde door één liter water. Het kostte hem de rest van de dag en de volgende dag om uit de grot te komen.

Mooie Herinnering

Wanneer je aan een project van deze omvang begint, probeer je zoveel mogelijk te plannen. Hoewel we de doelen die we wilden bereiken niet bereiken, hebben we een geweldige tijd samen. We leren veel, sommige zaken op een harde manier, andere veel eenvoudiger. Voor mij zijn de belangrijkste: Wees je ervan bewust dat je fouten zult maken, blijf kalm en blijf duiken, geniet van het team in al zijn verscheidenheid en onderschat nooit de kracht van de geest. Ik zal elk lid van het team altijd blijven herinneren en respecteren. Zij maken dit tot een geweldige ervaring en een herinnering voor het leven.

Op zoek naar een wing?

Of je nu een recreatieve of een technische wing zoekt: De Duikspecialist heeft ‘m voor je! Als complete set verkrijgbaar. Bekijk de gehele DTD-collectie online of kom naar we winkel om alles rustig te bekijken.