ENGELSE TUINEN
WOW-
BORDERS
MET PLANTENNAMEN
SISSINGHURST
WHITE GARDEN
WHITE GARDEN SISSINGHURSTS
Sissinghurst Castle Garden in Kent is beslist een van de meest iconische tuinen van de 20e eeuw. De historische tuin weerspiegelt de creativiteit van oprichter
Vita Sackville-West en haar echtgenoot Harold Nicolson. Nu nog leeft Vita’s liefde voor rozen en andere planten voort in de tuinen van Sissinghurst, met de uitzonderlijke White Garden als absoluut hoogtepunt.
TEKST: KRISTEL ENGELEN FOTO’S: ©NATIONAL TRUST IMAGES/ANDREW BUTLER/ ANNAICK GUITTENY/ JONATHAN BUCKLEY
Sissinghurst Castle heeft een rijke en fascinerende geschiedenis die teruggaat tot de middeleeuwen. De naam ‘Sissinghurst’ komt van het Oud-Engelse woord ‘hurst’, wat ‘bebost gebied’ betekent. Het landgoed werd voor het eerst genoemd in de 12e eeuw. Door de eeuwen heen heeft het heel wat verschillende functies en eigenaren gekend.
SINDS DE LATE MIDDELEEUWEN
In de late middeleeuwen werd Sissinghurst Castle eigendom van de familie Baker, een invloedrijke familie die rijkdom verwierf door de wolhandel. Sir John Baker, een
Knole House
Vita Sackville-West werd geboren in 1892 en groeide op in Knole House, een imposant historisch landgoed in Kent dat al eeuwen in haar familie was. Ondanks haar liefde voor dit huis en landgoed, kon Vita Knole House niet erven omdat ze een meisje was. Een pijnlijk verlies, maar het leidde haar uiteindelijk naar Sissinghurst Castle, dat zij samen met haar man in 1930 verwierf.
Lupine (waarschijnlijk Lupinus ‘Noble Maiden’)
Een bewogen persoonlijkheid
Hoewel Vita getrouwd was met de diplomaat Harold Nicolson, hadden ze een open huwelijk waarin ze beiden relaties met anderen hadden. Vita had beroemde liefdesrelaties met vrouwen, waaronder met de schrijfster Virginia Woolf, met wie ze een diepe band had. Woolf baseerde zelfs het hoofdpersonage van haar roman ‘Orlando’ op Vita. In 1973 schreef de zoon van Vita en Harold, Nigel Nicolson, het boek ‘Portrait of a Marriage’. Dit boek geeft een diepgaand en intiem beeld van Vita’s huwelijk met Harold Nicolson en de dynamiek van hun open relatie. Het bevat ook fragmenten uit Vita’s dagboeken en brieven, die een persoonlijk inzicht geven in haar gedachten en gevoelens over liefde en vrijheid.
HET GRIJZE BLAD COMBINEERT
PRACHTIG MET DE WITTE BLOEMEN EN ZE VERSTERKEN
vertrouweling van koning Hendrik VIII, bouwde rond 1530 een indrukwekkend huis met een poortgebouw dat vandaag de dag nog steeds overeind staat. Het huis floreerde als een landgoed totdat de Engelse burgeroorlog in de 17e eeuw leidde tot de neergang van de Baker-familie. Hierna verviel het landgoed en uiteindelijk werd het in de 18e eeuw gebruikt als gevangenis voor Franse krijgsgevangenen tijdens de Zevenjarige Oorlog
In de 19e eeuw werd het landgoed verkocht en gebruikt als boerderij en werkhuis voor de armen. Tegen het einde van de 19e eeuw raakte Sissinghurst ernstig in verval. In 1928 werd het te koop aangeboden en twee jaar later kochten
Vita Sackville-West en haar man Harold Nicolson het landgoed.
DE JUISTE BALANS
Vita Sackville-West en Harold Nicolson transformeerden Sissinghurst tot het iconische tuinencomplex dat het vandaag is. Vita was een vrouw met vele talenten. Ze was niet alleen een gepassioneerde schrijver en dichter, maar ook een visionair tuinier. Ze had een diepe liefde voor de tuin en begon met het ontwerpen en aanleggen van tuinen die verschillende ‘kamers’ vormden. Haar visie was om structuur en romantiek te combineren. Harold ontwierp de formele elementen van de tuin, zoals paden en heggen, terwijl Vita de planten en bloemen koos. En zo werd de tuin van Sissinghurst verdeeld in afzonderlijke ruimtes die door heggen, muren en poorten worden gescheiden. Tijdens het wandelen door de tuinen, heb je als bezoeker steeds een gevoel van ontdekking. De tuinen laten zien hoe Vita in staat was om verschillende
De torens van Sissinghurst Castle Garden, vooral de centrale Elizabethaanse toren, spelen een prominente rol in de beleving van de tuinen. De toren werd in de 16e eeuw gebouwd en bood oorspronkelijk een panoramisch uitzicht over het omringende park, dat gebruikt werd voor hertenjachten. Tegenwoordig biedt het een prachtig uitzicht op de beroemde tuinen. Bezoekers kunnen 78 trappen beklimmen om van het uitzicht te genieten. De toren is ook nauw verbonden met Vita’s schrijversleven, aangezien haar schrijfkamer zich erin bevindt.
sferen te creëren, en altijd een balans wist te vinden tussen structuur en weelderige beplanting.
THE WHITE GARDEN
Onder de vele tuinen die Sissinghurst sieren, neemt The White Garden een bijzondere plaats in. De tuin is geheel gewijd aan een monochroom palet van witte bloemen en zilvergrijs loof. The White Garden werd in 1950 aangelegd door Vita en Harold. Vita ontwikkelde het idee voor deze tuin nadat ze had geëxperimenteerd met het gebruik van witte bloemen in andere delen van de tuin. The White
Garden heeft een rustige, bijna etherische sfeer die in scherp contrast staat met de kleurrijke weelde van andere delen van Sissinghurst. Vita schreef dat deze beperking haar dwong om andere manieren te vinden om een tuin dynamisch en aantrekkelijk te maken, zoals het creëren van contrasten tussen de verschillende vormen van bloemen en bladeren. Vita zei hierover: “Het is meer dan alleen interessant. Het is ontzettend leuk en eindeloos fascinerend als experiment, voortdurend verbeterbaar naarmate je dingen die niet passen vervangt door iets dat je beter bevalt."
Vita’s tuinmijmeringen
Als je meer wilt leren over Vita’s benadering van tuinieren en hoe ze haar filosofieën toepaste in Sissinghurst, lees dan ‘Some Flowers’ (1937), een geliefd boek waarin Vita haar persoonlijke favoriete bloemen bespreekt. Ook ‘In Your Garden’ (1951) is een schat aan informatie over tuinieren, planten en haar filosofie als tuinier. Hierin vind je een verzameling van haar columns uit The Observer.
WIT, ZILVERGRIJS EN DONKERGROEN
De planten in The White Garden zijn zorgvuldig uitgekozen om Vita’s visie te ondersteunen. Een aantal van de belangrijkste planten die hier te vinden zijn, zijn onder andere Gladiolus ‘White Prosperity’, statige, witte gladiolen die boven het loof uitsteken. De witte irissen Iris germanica ‘Alba’ bloeien al vroeg, terwijl de elegante witte Dahlia ‘White Star’ de show steelt in de late zomer. Ook de Japanse anemoon Anemone × hybrida ‘Honorine Jobert’ bloeit nog lang door in de nazomer Daarnaast spelen zilvergrijze planten een belangrijke rol in The White Garden, zoals Artemisia en Achillea ageratifolia. Het grijze blad combineert prachtig met de witte bloemen en ze versterken het rustige, ingetogen kleurenpalet van de tuin. Vita introduceerde ook groenblijvende hagen, zoals Taxus baccata en Buxus sempervirens, die dienen als donkere achtergrond om de witte bloemen nog helderder te laten stralen
DE ANDERE TUINEN VAN SISSINGHURST
Onder al deze tuinjuwelen is The White Garden zonder twijfel het beroemdst, maar er zijn nog meer indrukwekkende tuinen te vinden bij Sissinghurst. Een greep hieruit:
GOED OM TE WETEN
Tegenwoordig is Knole House in beheer van de National Trust, maar het wordt nog voor de helft bewoond door de familie Sackville, die ook nog het park en de tuinen in eigendom heeft.
• The Rose Garden: Een tuin vol geurige rozen in een overvloed van kleuren. Hier vind je sterke, geurende variëteiten zoals Rosa ‘Gertrude Jekyll’ en Rosa ‘Madame Alfred Carrière’. De tuin is een paradijs voor rozenliefhebbers
• The Cottage Garden: Deze tuin wordt gekenmerkt door warme rood- en oranjetinten en heeft een intieme en meer informele sfeer.
• The Herb Garden: Hier ligt de nadruk op geurende kruiden zoals lavendel, tijm en rozemarijn. Het is zowel een praktische als een esthetische tuin
• The Nuttery: Dit is een schaduwrijk bosje met notenbomen, zoals hazelaars. Het is een rustige en koele plek, ideaal voor een wandeling tijdens de zomermaanden
• Delos: Geïnspireerd door Vita’s en Harolds reizen naar het Griekse eiland Delos, werd deze tuin ontworpen om een mediterrane sfeer te creëren, met planten die typisch zijn voor dat klimaat.
Bezoek Sissinghurst Castle Garden
Vita overleed op 2 juni 1962 op Sissinghurst aan de gevolgen van kanker. Na haar dood werd Sissinghurst overgedragen aan de National Trust om te worden bewaard voor toekomstige generaties. Niet voor niets blijft Sissinghurst tot vandaag de dag een van de meest bezochte en bewonderde tuinen in Engeland. Ben je in de buurt, dan mag een bezoek aan Sissinghurst Castle Garden beslist niet ontbreken! Sissinghurst Castle Garden is bijna dagelijks geopend. Kijk voor de openingstijden en tickets op www.nationaltrust.org.uk
Witte pioenroos
weelderige beplanting in
COTTAGE GARDEN KLEIN COLLEGE
Droom jij zelf ook van zo’n weelderige cottage garden? Dan is het handig om eerst antwoord te krijgen op de vraag: ‘Wat maakt een cottage garden nu eigenlijk een cottage garden?’ Als er iemand is die dat weet, is het Giny de Jong wel. In het Overijsselse Aadorp heeft ze er zelf één – een hele grote – mét kwekerij erbij: De Jagertjeshof. Vol met planten die van oudsher in de cottagetuin voorkomen, maar ook spannende nieuwelingen die er helemaal bij passen.
Een
The Sundial Garden van Wollerton Old Hall Garden, met bloeiende David Austin rozen, Stachys, Delphinium, Dahlia, Phlox paniculata, Salvia microphylla en Knautia.
Kweker Giny de Jong toert in de vakanties graag door Engeland om tuinen te bezoeken. Vorig jaar bezocht ze de beroemde tuinen van landhuizen Sissinghurst Castle en Great Dixter. Prachtig, maar waar haar hart toch het hardst van klopt zijn de typische cottage gardens vol bloemen, fruit, groenten en kruiden, alles kriskras door elkaar. Zo ziet haar eigen cottagetuin er ook uit, alleen staat er geen schattig met-rozenbegroeid-huisje bij, maar een stoere Twentse boerderij met schuren. Achter in de tuin bevindt zich haar kwekerij, De Jagertjeshof.
DOORGESCHOTEN GROENTEN EN KRUIDEN
Giny geeft een rondleiding door tuin en kwekerij en houdt ondertussen een onderhoudend college Cottagetuin. “Er zit een historie aan vast. Bij de kleine arbeidershuisjes op het Britse platteland lag vaak wat grond waar mensen kruiden, groenten en fruit plantten. Het was echt een tuin om uit te eten. De eerste bloemen die verschenen, bedacht ik me, moeten de bloemen uit de doorgeschoten groenten en kruiden zijn geweest die nodig waren om zaad te krijgen. Dan krijg je automatisch een mengsel van groenten en mooie bloemen. Prei bijvoorbeeld krijgt heel prachtige, witte Allium-achtige bloemen. En peen heeft schitterende schermbloemen. Andere bloemen, zoals goudsbloem zullen misschien in eerste instantie zijn geplant voor de medicinale eigenschappen of het voorkomen van bepaalde plantenziekten.”
Uitzicht op een mix van Heleniums en dahlia’s.
‘JE HOEFT MAAR ÉÉN KNAUTIA NEER TE ZETTEN EN HIJ WEEFT ZICH OVERAL TUSSENDOOR.’
ROMANTISCHE SFEER
Pas later werd wat er stond steeds meer aangevuld met sierbloemen. Dat die bloemen, kruiden, groenten en fruit allemaal door elkaar heen staan, en niet in vaste groepen, maakt volgens Giny de romantische sfeer waardoor de cottagetuin zo geliefd werd. Echt klassieke cottagesierplanten waren volgens Giny stokrozen, gewone rozen, kattenkruid, akeleien, vingerhoedskruid, primula’s, viooltjes en toortsen. “Veel wat er in het wild ook groeide.” En daar kwam, omdat het steeds beter verkrijgbaar was, vanaf de jaren zeventig in de vorige eeuw steeds meer variatie bij.
LOS EN ZWIERIG
Wat het overgrote deel van de planten uit de cottagetuin gemeen hebben, zegt Giny, is dat het vaak fijne, losse, zwierige planten zijn. Daar houdt ze toevallig zelf ook het meeste van. Op lelies, om maar eens wat te noemen, is ze niet zo dol. Die vindt ze te grof en te groot. Wat ook weer niet wil zeggen dat er nooit een wat stevigere plant in de tuin mag groeien. De diepgele Rudbeckia fulgida bijvoorbeeld, die tot diep in het najaar nog kleur brengt in de tuin, combineert ze graag met weer wat fijnere planten.
De tuinregel om altijd groepjes van drie, vijf of zeven planten van dezelfde soort bij elkaar te planten, lapt ze lekker aan haar laars. In plaats daarvan maakt ze wel groepjes, maar niet met allemaal dezelfde planten. “Ik pak dan twee planten van dezelfde soort, maar zet er dan een andere tussen. Dan zoek ik in de kwekerij naar een plant die er leuk bij staat. Of die zich lekker uitzaait. Knautia bijvoorbeeld. “Je hoeft er maar eentje neer te zetten en hij zaait zich uit en weeft zich overal tussen.”
LIEFLIJK EN ROMANTISCH
Hier en daar worden de planten onderbroken door een kleine heester of boompje. Tussendoor lopen kronkelende paadjes met houtsnippers. Dat is ook een belangrijk kenmerk van de cottagetuin,
‘PERSICARIA ORIENTALIS (FOTO) IS EENJARIG EN
BLOEIT MET MAGENTAKLEURIGE AREN.’
Kiss-me-over-the-garden-gate
die slingerpaadjes, zegt Giny. “Dat heeft ermee te maken dat echt elk stuk grond benut moest worden voor de planten.” Een paadje in een cottagetuin voegt zich naar de ligging van de planten, en niet omgekeerd. De planten zijn de hoofdrolspelers en nemen alle ruimte in. Een uitgestrekt gazon zul je er dan ook niet snel vinden. Hetzelfde geldt voor een ding als een grijze loungeset van kunststof. De tuinmeubels in cottage gardens zijn bescheiden en van natuurlijke materialen: riet, hout of ijzer. Je zit erop om een beetje te mijmeren of thee te drinken met een etagère vol scones en sandwiches. Terrasjes in de tuin zijn gemaakt van cobblestones of van mooie klinkers. Paadjes zijn gemaakt van houtsnippers of in het gras liggende flagstones.
Het oogt lieflijk en romantisch, net als de sierlijke ijzeren boogjes in de tuin die vaak met rozen en Clematis begroeid zijn. Giny heeft er een met Rosa ‘Guirlande d’Amour’, een ramblerroos die heerlijk geurt. Het zijn het soort klassieke stijlelementen die wel altijd bij een cottagetuin zullen horen. Wat niet wil zeggen dat de cottagetuin nooit aan verandering onderhevig is. De vernieuwing zit hem juist vooral in de beplanting.
VERLIEFD OP DE ENGELHENGEL
Ook de tuin van Giny staat vol met planten waar bekende cottagetuinbezitter (en schrijfster en illustrator) Beatrix Potter en tuinboekenschrijfster Margery Fish vast wild van waren geweest. Planten uit alle delen van de wereld, die toen nog niet verkrijgbaar waren en nu
wel. Ze passen uitstekend in het romantische lieflijke beeld van de cottage garden, vindt Giny. Zelf is ze verliefd op de oorspronkelijk uit Zuid-Afrika afkomstige Dierama, ofwel engelhengel. Ze ontdekte hem in Oxford, in de Waterperry Gardens en was direct betoverd. “Als hij nog niet in bloei staat, lijken de bladeren wel wat op die van een iris. Maar als hij begint te bloeien, weet je niet wat je ziet. Een klokvormige bloem aan een hele lange hengelachtige stengel met roze klokjes. Het mooiste ervan is te zien hoe hij meebeweegt met de wind. Hij is oersterk en stevig, zelfs bij windkracht 5 blijft hij overeind.”
DOMINIQUE EN MARJOLEIN
Een andere nieuwe gekweekte plant uit eigen kwekerij waar ze bijzonder trots op is, is de Verbena ‘Domilein’, genoemd naar haar twee dochters Dominique en Marjolein. Hij doet het zo geweldig dat Hans Kramer van de bekende kwekerij De Hessenhof hem in zijn assortiment heeft opgenomen. De meeste Verbena’s zijn kortlevende vaste planten, maar ‘Domilein’ komt elk jaar vast terug en is ook een steriele plant. Een plant die geen zaad vormt dus, maar al zijn energie gebruikt om te bloeien. Hij bloeit dan ook ongelofelijk lang, van juni tot oktober.
Giny vermeerdert de plant door stekjes. “Ik haal een scheutje eraf met minimaal drie bladparen. Ik haal het onderste bladpaar eraf, het middelste reduceer ik en het bovenste laat ik zitten of knip ik iets terug. Als je hele bladeren laat zitten, verliest de stek te veel vocht, dan gaat het in zo’n bakje snel schimmelen.”
FLINK AANPOTEN
Kweken leerde Giny onder andere bij kasteel Twickel, waar ze jarenlang als vrijwilliger werkte toen ze nog een baan had in de automatisering. Ze had er zoveel aardigheid in, dat ze besloot thuis een kwekerijtje op te zetten, dat al snel heel bekend werd in Overijssel. Ze stond op een paar tuinfairs, kreeg publiciteit en er was geen houden meer aan.
Vijf jaar geleden, toen ze met haar man een boerderij kon kopen met een grote lap grond, verhuisde ze vanuit dezelfde straat daarnaartoe. Van 900 vierkante meter verhuisde ze naar 5.500 vierkante meter grond. Een derde is tuin. Dat is flink aanpoten, helemaal omdat ze nog twee dagen in de week werkt als business-assistent. Gelukkig heeft ze één ochtend in de week hulp van haar trouwe vrijwilliger Vivian. En haar man Nico helpt haar met het zware werk en de technische snufjes. De kwekerij trekt vooral mensen die bijzondere planten zoeken.
DEADHEADING
De mooiste tijd om haar cottagetuin te bezoeken is juni-juli, dan bloeien de rozen en de clematissen. In het voorjaar is het genieten van de akeleien in alle soorten kleuren, Campanula en boshyacint. En ook in de nazomer, het tijdstip van ons bezoek, valt er van alles te bleven op De Jagertjeshof. Knalgele Rubeckia’s, overal spoorbloemen en witte Gaura’s in bloei. De planten voelen zich volgens Giny heerlijk op de droge zandgrond, net als de vele Salvia’s; ‘een verslaving’ noemt Giny dit plantengeslacht. Ze knipte ze samen met de Penstemons voor haar vakantie 10 centimeter af en ze doen het allemaal weer geweldig. “Deadheading, zeggen de Britten.”
KISS ME OVER THE GARDEN GATE
Maar wie vooral de show stelen, zijn de bijzondere één- en tweejarigen. Giny heeft een teunisbloem die geel begint, maar de volgende dag oranje-roze is, zeldzaam. Een spectaculaire eenjarige duizendknoop die veel hoger is dan de gewone, bloeit met magentakleurige aren. “Kiss-me-over-the-garden-gate”, noemen ze hem in Engeland. En de fantastische eenjarige Hibiscus trionum met grote witte bloemen en een zwart hartje, die veel langer groeit dan de gewone struik. Elke dag komen er nieuwe bloemen aan die een aantal uren in bloei staan en dan van de plant afvallen. Ze peutert wat zaadjes uit een bloem. “Om mee te nemen. Je kan ze nu zaaien, je moet ze alleen wel drogen.” Dat gaat zeker gebeuren!
DE TUIN VAN GINY STAAT VOL MET PLANTEN WAAR
SCHRIJFSTER MARGERY FISH EN COTTAGETUINBEZIT-
TER BEATRIX POTTER VAST WILD VAN WAREN GEWEEST.
GINY’S FAVORIETE PLANTEN
* Dierama, zoals ‘Pink Fairies’, D. pulcherrimum ‘Magenta’ of D. igneum.
* Penstemon, bijvoorbeeld ‘Garnet’, ‘Hidcote Pink’, ‘Rich Ruby’ of P. x mexicali ‘Sunburst Amethyst’.
* Salvia, bijvoorbeeld S. uliginosa (hemelsblauw), S. confertiflora
* Erigeron karvinskianus (muurfijnstraal).
* Knautia arvensis is mooi en geliefd bij bijen en hommels.
* Persicaria orientalis, ook wel Kiss-me-overthe-garden-gate.
* Hibiscus trionum, drie-urenbloem genoemd (maar hij bloeit wel ietsje langer).
* Verbena, natuurlijk de ‘Domilein’, maar ook Verbena stricta, V. bonariensis, V. hastata, en V. officinalis ‘Bampton’ zijn geweldig.
TOPPERS
VOOR JE COTTAGETUIN
Planten mogen door elkaar groeien in de informele cottagetuin. Combineer hoge en lage bloeiers, denk aan transparante verbinders zoals Verbena bonariensis en laat uitzaaiers zoals akeleien hun gang gaan. Met deze toppers wordt je cottagetuin een kleurenfeest vol verrassingen.
10
TEKST: JACQUELINE LEENDERS FOTO’S: SHUTTERSTOCK
1
1 VINGERHOEDSKRUID (DIGITALIS PURPUREA)
Deze imposante tweejarige plant heeft lange bloeiaren met opvallende, klokvormige bloemen. Ze bloeien in de vroege zomer en kunnen goed in halfschaduw staan. Vingerhoedskruid zaait zich gemakkelijk uit. De hoogte varieert van 120 tot zelfs 180 cm. Overigens zijn alle delen van de plant giftig, dus pas op met kinderen en huisdieren. De bloemen zijn wel enorm in trek bij vlinders, bijen en hommels.
2 AKELEI (AQUILEGIA VULGARIS)
De schattige bloemetjes van akeleien dansen in het voorjaar aan de stelen. Akelei zaait zich gemakkelijk uit en kruist onderling ook gemakkelijk. Wanneer je verschillende cultivars in de tuin hebt staan, heb je dan ook kans op verrassende zaailingen die in bloemkleur en -vorm afwijken van de ouders. Akelei wordt zo’n 40-80 cm hoog en heeft sierlijk blad. Zet akelei in de zon of in de halfschaduw en zorg voor een goed doorlatende, niet al te zwaar bemeste grond die licht vochtig mag zijn.
3 STOKROOS (ALCEA ROSEA)
Met lange bloemstelen vol bloemen is deze tweejarige een klassieker in cottagetuinen. Stokrozen bloeien van de vroege zomer tot de herfst en vormen stelen van wel 2 tot 3 m. Stokrozen worden vaak langs hekjes of schuttingen gezaaid waar je ze wat steun kunt geven. Het is opvallend hoe weinig deze plant nodig lijkt te hebben, want zelfs op de meest ongelukkige plekjes in de voegen van tegels dicht bij een muur doen ze het prima. Geef ze een zonnige standplaats en zorg voor een goede luchtcirculatie, zodat roest geen kans krijgt.
4 OOIEVAARSBEK (GERANIUM)
Eigenlijk is deze vaste plant perfect voor élke tuin. Sommige starten met hun bloei al in mei, de meeste hebben hun hoofdbloei in juni-juli. De plant is verkrijgbaar in vele tinten roze, blauw, paars en wit en de verzorging is supersimpel. Terugknippen voor de langste dag zorgt ervoor dat de plant weer fris nieuw blad ontwikkelt en nieuwe bloemen vormt. Maar een cultivar zoals Geranium ‘Rozanne’ produceert bloemen van mei tot in oktober. Je hebt variëteiten die van zon of juist van schaduw houden en diverse cultivars blijven vrij laag en kun je als bodembedekker inzetten. Bijen en andere bestuivers zijn dol op ooievaarsbek.
5 LUPINE (LUPINUS)
OOK HEEL FIJN IN DE COTTAGETUIN
Nog veel meer planten zijn geschikt voor cottagetuinen. Denk aan zomerbloeiende bolgewassen zoals dahlia’s en gladiolen, maar ook aan kruiden zoals lavendel en komkommerkuid. Of aan duizenblad, cosmos, juffertje-in-het-groen, pioenrozen en klokjesbloem. Vrouwenmantel met zijn subtiele geelgroene bloemen zie je ook veel in informele tuinen en rozen mogen natuurlijk ook niet ontbreken in een Engelse cottagetuin. 10 7 5 6 9 8
Met zijn kaarsrechte bloeiaren (30-200 cm) en handvormige blad is lupine een graag geziene gast in de cottagetuin. De plant is verkrijgbaar in vele tinten en bloeit in juni-juli. Tuinier je op zware klei, dan wordt het lastig, maar op goed doorlatende grond en zelfs op armere grond lukt het prima. Lupine behoort tot de peulvruchten (de bonen zijn een populaire snack in Portugal) en daarom heeft de plant het vermogen om stikstof te binden in knolletjes die aan de wortels groeien. Houd slakken op afstand; die zijn dol op de jonge scheuten in het voorjaar!
6 KAMPERFOELIE (LONICERA)
In de late middag en avond verspreiden de bloemen van kamperfoelie hun zoete, honingachtige geur en dat is ook het moment dat bijen en vlinders op de plant afkomen. Laat de plant over een hekje of langs een trellis tegen een muur klimmen en zet een stoeltje in de buurt, zodat je kunt genieten van de heerlijke geur. Net als veel andere cottageplanten houdt ook kamperfoelie van een goed doorlatende bodem en een zonnige plek. Halfschaduw kan ook.
7 IJZERHARD (VERBENA BONARIENSIS)
De kleine paarse bloemetjes staan op lange, dunne stelen en steken hoog boven de andere planten uit. Daarmee is Verbena bonariensis de perfecte weefplant die verschillende delen van de border bij elkaar kan brengen. Verbena leeft kort maar zaait zich in de regel goed uit, zodat de bloemen overal opduiken. Veel onderhoud is niet nodig. Laat de uitgebloeide bloemhoofdjes vooral staan en knip de afgestorven stengels pas in het voorjaar tot op 15 cm terug. Verbena kan goed tegen droogte en houdt van zon en een luchtige bodem. Deze insectenmagneet lokt talloze vlinders en bijen naar je tuin.
8 JAPANSE HERFSTANEMOON (ANEMONE HUPEHENSIS)
Deze charmante vaste plant bloeit laat in de zomer en de herfst met roze of witte bloemen. Kies bijvoorbeeld de opvallende cultivar ‘Pamina’. Zet Japanse herfstanemonen op een plekje in de halfschaduw, daar bloeien ze langer en beter dan op een zonnige standplaats. De plant houdt niet van droogte. Ook Japanse herfstanemonen trekken bijen en vlinders aan, zodat er tot ver in het najaar voedsel is te vinden voor de insecten. De bloemen steken een flink stuk boven het blad uit en de plant kan in totaal zo’n 60 tot 120 cm hoog worden.
9 RIDDERSPOOR (DELPHINIUM)
Nog zo’n prachtige, aarvormige plant! De statige bloemstelen kunnen wel 1,5 tot 2 m hoog worden. Voorzie ze van een steuntje om omvallen te voorkomen. Vooral de blauwe riddersporen zijn erg populair, maar er zijn ook roze, paarse, witte en zelfs gele vormen te koop. Zorg voor een zonnige standplaats, niet te zware, goed doorlatende grond die licht vochtig is maar niet te nat, want dan krijg je wortelrot. Geef ridderspoor in het voorjaar een royale hoeveelheid organische mest en tijdens de bloei mag je nog wat extra voeding geven. Zet de planten niet te dicht op elkaar, zodat de wind er goed doorheen kan waaien. Dit voorkomt schimmelziekten.
10 SALIE (SALVIA)
De Nederlandse naam van Salvia is salie, maar dan denken we meteen aan het keukenkruid terwijl we het hier over de sierplanten hebben. Een heel populaire soort is Salvia nemorosa. Salvia’s bloeien vooral in dieppaars, maar er zijn zeker ook roze en witte varianten op de markt. De hoogte varieert van 30 tot 120 cm en met een zonnig plekje op goed doorlatende grond is de plant dik tevreden. Veel onderhoud is er verder niet nodig, maar na de bloei kun je de plant iets terugknippen om een tweede bloei te stimuleren.
De reportage van deze tuin bij Church Farm Cottage vind je op pagina 70.
ROZEN ENGELSE
Engelse rozen worden beschouwd als de aristocraten van de tuinwereld; ze zijn geliefd om hun rijke geschiedenis, verfijnde schoonheid en bedwelmende geur. Of je nu een fan bent van de klassieke charme of de moderne, doorbloeiende variëteiten, er is voor iedere tuinier en elke tuin een perfecte roos te vinden.
TEKST: KRISTEL ENGELEN FOTO’S: SHUTTERSTOCK
Rozen en Engeland zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, zowel door de geschiedenis als de cultuur. Zo hebben rozen een prominente plaats in de Engelse literatuur, van Shakespeare tot de moderne poëzie. Vaak staan rozen symbool voor liefde en voor schoonheid.
De roos speelt ook een centrale rol in de beroemde Engelse tuintradities. De klassieke Engelse cottagetuin staat bekend om zijn romantische uitstraling, waarbij rozen niet weg te denken zijn. Verder dragen beroemde rozentuinen, zoals die van Sissinghurst Castle en Mottisfont Abbey bij aan het beeld van Engeland als rozenparadijs. De introductie van David Austin rozen in de 20e eeuw zette Engeland opnieuw op de kaart als rozenland.
KLASSIEKE EN MODERNE ROZEN, WAT IS HET VERSCHIL?
Klassieke rozen, zoals Gallica rozen, Alba rozen en Damascena rozen, zijn echte erfstukken. Ze bloeien vaak maar één keer per seizoen, meestal in juni en juli, maar dat doen ze dan wel in een prachtige, rijke explosie van kleuren én geuren. Deze rozen hebben vaak een wat losse,
natuurlijke uitstraling en komen in zachte tinten - zoals pastellen - en diep purper. Dan heb je de moderne rozen, die ontstaan zijn toen kwekers op zoek gingen naar doorbloeiende variëteiten. Deze rozen, zoals de populaire theehybriden en floribunda’s, bloeien de hele zomer door en hebben vaak strakkere bloemvormen en een breed scala aan kleuren, van felgeel tot dieprood. Ze zijn misschien minder romantisch in hun verschijning dan de oude rozen, maar hun langdurige bloei maakt dat ruimschoots goed.
DAVID AUSTIN ROZEN: DE PERFECTE MIX
David Austin is de naam waar je niet omheen kunt als het over Engelse rozen gaat. David Austin was een Britse rozenkweker en veredelaar, beroemd om het creëren van een nieuwe klasse rozen die bekend staat als ‘Engelse rozen’. In de jaren 50 van de vorige eeuw begon hij zijn missie om de schoonheid en geur van oude rozen te combineren met de doorbloei en kleurschakeringen van moderne hybriden. En of dat lukte! Zijn werk leverde meer dan 200 unieke rozenrassen op, die wereldwijd geliefd zijn vanwege hun klassieke, vaak komvormige bloemen, lange bloeiperiodes en sterke geuren. Denk bijvoorbeeld aan
10X ZALIGE DAVID AUSTIN ROZEN
1 ‘GERTRUDE JEKYLL’
Een klassieke, dieproze roos met een sterke, traditionele rozengeur. Altijd een van de eerste die begint te bloeien.
2 ‘GRAHAM THOMAS’
Een heldergele roos met een zachte theegeur, een van de populairste variëteiten.
3 ‘THE GENEROUS GARDENER’
Een lichtroze klimroos met een delicate geur, perfect voor pergola’s.
4 ‘MUNSTEAD WOOD’
Een roos met goed gevulde, zeer donkerrode bloemen met een diepe, fruitige geur, vernoemd naar de woning van Gertrude Jekyll.
5 ‘JUDE THE OBSCURE’
Zeer rijkbloeiende roos met grote, pioenachtige, kelkvormige bloemen. De bloemblaadjes zijn middelgeel aan de binnenkant en lichtgeel aan de buitenkant.
6 ‘WINCHESTER CATHEDRAL’
Een zuiverwitte roos met een zoete parfumgeur, ideaal voor gemengde borders.
7 ‘LADY OF SHALOTT’
Een zalmkleurige roos met een lichte theegeur, bloeit rijk en is sterk.
8 ‘BOSCOBEL’
De zeer gevulde bloemen zijn komvormig, met kleurnuances van roze en koraal. Heeft een sterke geur van mirre en fruittonen.
9 ‘DESDEMONA’
Een witte roos met perzikroze knoppen die zich openen tot prachtige, witte, kelkvormige bloemen met een roze tint. Heeft een verfijnde geur van amandelbloesem, bloeit continu gedurende het seizoen.
10 ‘PRINCESS ALEXANDRA OF KENT’
De bloemen verkleuren van roze naar een warme zalmoranje kleur en hebben een sterke geur van thee en citroen.
'Gertrude Jekyll'
‘Crown Princess Margareta’
‘Desdemona’
de roos ‘Gertrude Jekyll’, met haar intens roze bloemen en heerlijke geur, of ‘Graham Thomas’, een opvallende gele roos met een zachte theegeur. Wat deze rozen zo bijzonder maakt, is dat ze keer op keer bloeien, vaak vanaf het late voorjaar tot in de herfst. Ze doen het geweldig in borders, langs hekken, een muur, tegen de pergola of zelfs als haag. Als je een beetje romantiek in je tuin wilt brengen, zijn deze rozen echt een aanrader.
GEURENDE ROZEN
Een van de redenen waarom mensen zo dol zijn op Engelse rozen, is beslist hun geur. Veel moderne rozen hebben helaas wat van hun geur verloren, maar de klassieke rozen en David Austin rozen hebben die rijke, zoete aroma’s, die soms echt niet te weerstaan zijn. Sommige rozen, zoals ‘Munstead Wood’, hebben een diepe, bijna fruitige geur, terwijl andere, zoals ‘Winchester Cathedral’, een lichter, zoeter parfum verspreiden. De klassieke Damascena rozen hebben die typische rozengeur waar veel mensen naar op zoek zijn. ‘Princess Alexandra of Kent’ verspreidt daarentegen een frisse citroengeur. En de best geurende roos? De meningen zijn natuurlijk verdeeld, maar ‘Gertrude Jekyll’ van David Austin wordt vaak genoemd als de best geurende roos ter wereld, met een ultieme rozengeur.
ROZEN MET WEEFPLANTEN
Het combineren van rozen met andere planten zorgt voor dynamiek en diepte in je tuin. Weefplanten zijn de sleutel tot een harmonieuze tuin. Ze brengen luchtigheid en beweging tussen de vaste, stevige
Tudorroos
De roos is het nationale symbool van Engeland, een erfenis uit het verleden. Tijdens de Rozenoorlogen (1455-1485) tussen twee adellijke geslachten, werd de roos als symbool gebruikt, waarbij de witte roos stond voor York en de rode roos voor Lancaster. Na de oorlogen werd de Tudorroos, een combinatie van beide, het symbool van eenheid in Engeland.
rozenstruiken, denk maar aan siergrassen of Verbena. Ze zijn geweldig in het ‘weven’ van de verschillende delen van je tuin tot een vloeiend geheel. Deze planten zorgen voor een mooi contrast in textuur en beweging. Salvia’s, Geraniums en lavendel zijn ideaal om tussen of rondom rozen te planten. De koele kleuren en de geur van lavendel vullen de romantische, vaak warmere tinten van rozen prachtig aan. Ook houdt deze aromatische plant vaak ongewenste beestjes weg, zoals bladluizen. Nog een slimme truc is om lagere planten, zoals vrouwenmantel of kattenkruid, rond de basis van je rozen te plaatsen. Dit bedekt de ‘benen’ van de rozenstruik, waardoor de aanblik van je border voller en natuurlijker wordt.
DE BESTE PLEK
Enthousiast geworden en wil je ook van die schitterende rozen in je tuin? Houd er dan rekening meer dat rozen het best gedijen op een goed doorlatende, vruchtbare grond. Ook hebben ze een zonnige standplaats nodig om optimaal te kunnen bloeien, minimaal 6 uur direct zonlicht per dag. Hoewel rozen van vocht houden, verdragen ze geen drassige grond. Zware kleigrond kan
te veel water vasthouden, terwijl zanderige grond het water te snel laat weglopen. Het toevoegen van compost of organisch materiaal verbetert de structuur van de grond en zorgt voor een goede balans van vocht en voeding. Een goed bemeste, humusrijke grond zorgt voor voldoende voedingsstoffen om gezonde rozenplanten te ondersteunen. Houd rozen weg van winderige plekken en zet ze niet te dicht op elkaar, want een goede luchtcirculatie helpt schimmelziekten als meeldauw en sterroetdauw voorkomen.
www.belle-epoque.nl
www.border.nl
www.rozenlottum.nl
www.verschurenrozen.nl
www.lens-roses.com www.davidaustinroses.com
Meer lezen over het onderhoud van rozen? Scan de QR-code of ga naar tuinseizoen.com/onderhoud-rozen.