Onderhanden: schrijftrainer Henri Raven | pagina

In deze rubriek neemt de redactie het onderhanden werk van een

tekstprofessional onder de loep. Dit keer: Henri Raven, schrijftrainer en

argumentatiecoach bij Hendrikx Van der Spek (HvdS). Hij studeerde

Moderne Letterkunde en Taalbeheersing aan de UvA en bemande daar

ook de Taallijn, een telefonische taalhulpdienst. In 1996 kwam hij in

dienst bij HvdS. Sinds 2010 is hij er mede-eigenaar en verantwoordelijk

voor de trainingsafdeling.

REDACTIE JEANINE MIES

‘De lezer in een fotolijstje’

Henri Raven

Bureau Hendrikx Van der Spek doet het zonder oprichters Hendrikx en Van der Spek? Klopt. Willem Hendrikx en Erik van der Spek hebben inmiddels een stapje terug gedaan, al is Erik nog wel verbonden aan ons bureau. Samen met Annelies Buurman ‘run’ ik het nu. In die zin zijn Buurman en Raven de nieuwe Hendrikx en Van der Spek.

Wat voor trainingen geven jullie? HvdS verzorgt schrijftrainingen in de breedste zin van het woord. Van framing en advies en beleidsteksten tot corresponderen en wervende offertes schrijven. Dat doen we voor werkelijk iedere denkbare doelgroep: medewerkers van banken en verzekeraars, advocaten, secretaresses, psychiaters, gemeenteambtenaren, ingenieurs, IT’ers. We trainen ook in mondelinge communicatie – denk aan debatteren en presenteren – maar schrijftrainingen zijn altijd onze specialiteit geweest.

Welke geef jij het liefst? Elke trainer heeft zijn eigen voorkeuren. Ikzelf ben onze ‘overtuigingskrachtman’ en geef dus veel trainingen op het gebied van argumenteren en overtuigen, maar ook een spellingtraining vind ik heel fijn om te doen. Het leukste zijn die klussen waarin je ook echt bijdraagt aan een verandering in de communicatie van een klant. Bijvoorbeeld doordat je meehelpt om hun standaardteksten te herschrijven, een elearning ontwikkelt waarmee ze zelf verder kunnen of klanten waarbij je jarenlang mag terugkomen om het geleerde ook echt te borgen. Verder vind ik over het algemeen ‘zorggroepen’ het leukst om te trainen: ongelooflijk gemotiveerde en leergierige mensen die je nooit hoeft te overtuigen van het nut van helder schrijven.

Met welk project ben je nu bezig? Op dit moment begeleid ik samen met enkele collega’s een groot traject bij een GGZ om hun verslaglegging en rapportagetechniek te verbeteren. De uitdaging is om 2200 medewerkers het belang in te laten zien van helder en objectief rapporteren in onder andere patiëntdossiers, nu patiënten die ook vaak zelf kunnen inkijken. Daartoe leiden we tientallen taalcoaches op die de kennis moeten gaan overbrengen op de rest van de organisatie. Wij verzorgen de trainingen en ondersteunen de coaches met een toolkit, een schrijfwijzer, didactische hulp en een elearning voor alle medewerkers.

Wat maakt het voor jou boeiend en uitdagend? In zo’n klus komen al onze vaardigheden en specialismen samen: het trainen zelf natuurlijk, maar ook het schrijven en het coachen. Het is ontzettend leuk om van enorm gemotiveerde mensen (ver

uit de meesten hebben zichzelf als taalcoach opgegeven) ook goede schrijfcoaches te maken. Dat ze niet alleen weten waarom bijvoorbeeld een alinea een goede alinea is, maar dat ze die kennis ook nog eens over weten te dragen aan hun collega’s. Dat is uitdagend omdat ze helemaal geen talige achtergrond hebben. Ze doen het puur uit betrokkenheid bij de organisatie en bij de patiënt. Daartoe moeten ze op een hele andere manier naar teksten gaan kijken.

Hoe pak je dat aan? Net als in veel organisaties merk je dat medewerkers vaak schrijven zoals ze dat nu eenmaal gewend zijn. Vaak gedreven door een format en vooral ‘voor elkaar, door elkaar’, van de ene naar de andere collega dus. Dat is logisch, maar daardoor raakt de uiteindelijke lezer vaak uit beeld, of dat nu een andere hulpverlener, een patiënt of diens naaste is. Door een doelgroepprofiel te maken en dat om te zetten naar een ‘fotolijstje’ gaan ook díé lezers voor de schrijver leven en krijgen ze bijna letterlijk een gezicht. Dat vertaalt zich vaak direct naar veel beter op de lezer afgestemde teksten.

Wat doe je deze week nog meer? Ik spit vooral sollicitatiebrieven door, want we zoeken een nieuwe collega. Ook werk ik aan een aantal kennisclips, laagdrempelige filmpjes die overbekende stilistische problemen behandelen. Dat doe ik samen met Daniël Janssen, mijn collega aan de Universiteit Utrecht, met wie ik eenmaal per jaar de colleges Academisch en professioneel schrijven verzorg in de master Communicatie en Organisatie.

Welke werkgebeurtenis vergeet je nooit meer? Pfff, dat zijn er vele, maar ik kies voor een van de ‘mindere’ momenten; die blijven je vaak helaas het beste bij. De allergênantste was de keer dat ik een dubbele boeking had. Ik stond die ochtend in Nijmegen een aantal medewerkers van het Radboudziekenhuis wat uit te leggen over het vermijden van tangconstructies of zo, toen ik telefoon kreeg: in Hilversum bleken 12 mensen al uren op mij te wachten voor een tweedaagse training, waarvan ik dacht dat die pas de dag erna zou starten. Ik ben halsoverkop naar Hilversum gereden waar ik om 14.00 uur arriveerde. Ik heb toen doorgetraind tot 23.30 uur om het programma in te halen. De groep was op zijn zachtst gezegd zeer cynisch en enorm ontstemd, maar aan het eind van de tweede dag was iedereen gelukkig om. Sindsdien heb ik mijn agendabeheer drastisch omgegooid – minder op het geheugen vertrouwen.

Wat ik zelf het bevredigendst vind aan mijn werk zijn mensen die jaren na dato nog eens mailen met een tekstvraag en die dan aangeven door mijn training écht bewuster te zijn gaan schrijven. Daaruit haal ik iedere keer nog steeds veel voldoening.

Wat heb je geleerd en wil je graag doorgeven aan collega’s? Dat, als je wilt dat mensen écht anders gaan schrijven, ze daarvoor ook de ruimte en de ondersteuning moeten krijgen van hun leidinggevenden. Hun commitment is een absoluut noodzakelijke voorwaarde. En zij moeten, net als jijzelf als trainer, daarbij ook eens wat vaker de ‘groene’ redactiepen hanteren, in plaats van alleen maar de ‘rode’. In elke tekst zit wel iets goeds: begin daar en werk vandaaruit toe naar het optimale. Door mensen ook te vertellen wat ze goed doen in plaats van wat ze fout doen, raken ze veel gemotiveerder om écht te veranderen. ■

Overtuigingskrachtpatser

In 2011 publiceerde Henri Raven samen met Karin Pijper het boek De Argumentatiecoach en startte HvdS de gelijknamige afdeling, speciaal voor trainingen in overtuigingskracht. Zie argumentatiecoach.nl. Meer over het bureau vind je op hvds.nl.