Toeristisch lifestylemagazine TO INSPIRE 2017 by VisitVeluwe

INSPIREREND TOERISTISCH MAGAZINE

2017

HET BESTE VAN DE VELUWE DE MOOISTE TUIN VAN NEDERLAND

SPOT DE BIG FIVE RUST&RUIMTE visitveluwe.nl

Nederland kiest!

Mooiste

Natuurgebied VAN NEDERLAND

NEDERLAND BEDANKT!

Mooiste

Natuurgebied VAN NEDERLAND

VAN NATURE DE MOOISTE VAN NEDERLAND! De Veluwe is door het Nederlandse publiek verkozen tot een van de mooiste natuurgebieden van Nederland! Daar zijn we ontzettend trots op. In de uitgestrekte bossen, op de prachtige heidevelden en spectaculaire zandverstuivingen beleef je de Veluwe op zijn puurst! Je staat er zo maar oog in oog met een wild zwijn, damhert, ree, edelhert, wisent of moeflon. De Veluwe is een belevenis, elk seizoen van het jaar!

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

visit

TO INSPIRE INHOUD VAN DE REDACTIE

LAAT JE INSPIREREN

CULTURE > DE MOOISTE TUIN VAN NEDERLAND

ACTIVE > HÉÉÉÉÉÉÉL SPECIAAL

PAG | ONDERWERP

6 > Veluwe op de kaart 8 > Schaapskooien op de Veluwe 11 > Apenheul 12 > Paleis Het Loo

We merken het best vaak: vertellen we familie of vrienden elders in het land over wat we in het weekend gedaan hebben, dan zijn ze gewoon een beetje jaloers. Geen wonder! Een pittige ATB-tocht maken over de heide, een mooi museumpje pikken en daarna lekker op een terrasje neervallen, een pop-up foodfestival bezoeken of oog in oog staan met een imposant edelhert. En als je dat alles, zoals wij, binnen handbereik hebt, hoef je nooit lang na te denken over wat je op je vrije dag gaat doen.

16 > Nice to Know 17 > Huiskamerrestaurant Huisje James 18 > Wildspotten op de Veluwe 20 > Love to Hike 22 > Koninklijke Burgers’ Zoo 24 > Mariahoeve Putten 26 > Erkend Veluws Streekproduct

Gelukkig voor jou is de Veluwe nooit ver weg. Vanuit heel Nederland sta je binnen 2 uur met je voeten in het Veluwse zand! En kun je er genieten van kitesurfen op het Veluwemeer, een stoere klompenwandeling dwars door bossen en weilanden of een bezoekje aan modestad Arnhem. Of je stapt op de pedalen en volgt een kunst- of smaakfietsroute met culturele of culinaire tussenstops. Of je maakt een kanotocht op de IJssel en bezoekt de historische Hanzesteden. Aan het eind van de dag strijk je neer in een restaurant waar Erkend Veluwse Streekproducten op de kaart staan – en ook jouw dag kan niet meer stuk. Al deze Veluwse verleidingen vind je in dit magazine, bedoeld om je ideeën te laten opdoen voor een dagje, een weekend of een vakantie op de Veluwe. Om je uit te nodigen deze prachtige regio te ontdekken. We durven te wedden dat je hier unieke ervaringen opdoet, waarvan je nog lang kunt nagenieten.

30 > Ontdek de kleine wonderen 33 > Ouwehands Dierenpark 34 > Hanzesteden 36 > Culinair Harderwijk 37 > Thermen Bussloo 38 > Bioscoopfilm De wilde Veluwe 40 > Smaakfietsroutes 42 > Veluwezoom 44 > Veluwe Specialist PAGINA

PAGINA

46 > De IJssel, mooiste rivier van Nederland 50 > Kröller-Müller Museum 52 > Proef Van Gogh 54 > Fietsroute Uit de kunst

Visitveluwe en have fun!

56 > Herdenken op de Ginkelse Heide 58 > Veluwsche Stoomtrein

Bastiaan Overeem & Mascha Simons VisitVeluwe

TASTE > OP DE FIETS LANGS STREEKPRODUCTEN

59 > Fun to Do

BINNENKIJKEN BIJ EEN VELUWSE BOERENFAMILIE

60 > Fun for Kids 62 > Het Nederlands Openluchtmuseum 63 > Modestad Arnhem 64 > Het Nationale Park De Hoge Veluwe 66 > Genieten in Garderen 68 > Veluwerandmeren 70 > Veluws Erfgoed Beleven 74 > Nice to Taste 75 > Klompenpaden 76 > Fietsen op de Veluwe

COLOFON Fotografie Jurjen Drenth, toeristische bedrijven en gemeenten op de Veluwe

Redactie Karlijn van Onzenoort, Jos Fluitsma

Ontwerp & Vormgeving Kingling > kingling.nl

Eindredactie VisitVeluwe

78 > Paardrijden

Druk Kollerie Advies & Reclame

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

De inhoud van dit magazine is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Alle informatie is aan wijzigingen onderhevig. Aansprakelijkheid ten aanzien van onvolledigheden of wijzigingen kan niet worden aanvaard.

79 > Hoenderloo Hotspots PAGINA

PAGINA

80 > Apeldoorn Events 81 > Julianatoren

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

INSPIRATIE OP DE VELUWE

Zwolle

mee r

INSPIRATIE

A28

Dr on ter

Dronten

TO SEE IN VOGELVLUCHT

Hattem

Oosterwolde

Met al die natuur vraag je je misschien af wat een cultuurliefhebber te zoeken heeft op de Veluwe? Wat dacht je van de Hanzesteden, Paleis Het Loo, Kröller-Müller Museum, Nederlands Openluchtmuseum, maar ook kleine toppertjes zoals de Loenense papiermolen en een Romeins marskamp?

Wezep

OP DE VELUWE!

ZWOLLE

VELUWE

’t Loo

Elburg

AMSTERDAM

Oldebroek

IJs

APELDOORN UTRECHT

Wapenveld

Doornspijk

ARNHEM

ROTTERDAM

’t Harde

NIJMEGEN

eer em w u l Ve

Lelystad

A28

Heerde

Nunspeet

Veessen

IJsse

Hulshorst

Wo ld e

In het midden van ons land – op nog geen uur van Amsterdam – vind je gegarandeerd alles wat je zoekt voor een dagje uit of een vakantie. Het mooiste natuurgebied van Nederland, de fraaiste tuin, de spannendste attracties, de meeste wandelen fietsroutes en last but not least de smakelijkste eetadresjes – kom naar de Veluwe om al deze parels, groot én klein, te ontdekken!

ijd rw

Hierden

Harderwijk

Epe

Oene

Welsum

A28

Vierhouten

A50

erna

Emst

Elspeet

Ermelo

Nuld

Almere

Nijbroek

Vaassen

Terwolde

Speuld

Deventer

IJss

Uddel

Deze pagina toont in vogelvlucht de highlights TO DO, TO SEE en TO TASTE. Op de pagina’s erna word je ondergedompeld in alles wat de Veluwe te bieden heeft. Veel plezier en vooral veel inspiratie gewenst!

Wenum

Putten

Teuge

Hoog Soeren

A28

TO DO IN VOGELVLUCHT

Nijkerk Nijkerkerveen

Apeldoorn

Wilp

De Veluwe proef je het beste in de Erkend Veluwse Streekproducten! Je komt ze op diverse plekken tegen, ook op de menukaart van restaurants. Maar er is meer om je vingers bij af te likken, zoals een harinkje happen in Harderwijk, wild eten in een sterrenrestaurant of de smaak van Van Gogh proeven in Ede.

IJs l

Kootwijk

Voorthuizen

TO TASTE IN VOGELVLUCHT

Amsterdam

Stroe

A50

Hoevelaken

Beekbergen

Terschuur

Enschede Hengelo

Twello

Garderen

Wandelen, hiken, fietsen, mountainbiken, paardrijden, surfen, suppen, pruttelen op een Solex, toeren in een Twizy, je uitleven in een klimbos – niets is te gek, alles is hier mogelijk! Ook activiteiten in slow motion, zoals een dagje dierenpark, ontspannen in de sauna of relaxed op een strandje liggen.

A50

Lieren

Voorst

Klarenbeek

Utrecht Kootwijkerbroek

Zutphen

Barneveld Loenen

c tis ris

Hoenderloo

S he

Wekerom

e To

Harskamp

De Glind

li or jn

Eerbeek

Otterlo

Brummen

Lunteren Het National e Park De Ho ge Veluwe

Scherpenzeel Ederveen Utrecht A12

Dieren

A50

IJs

Nationaal Park Ve luwez oo m

Ede

Ellecom

Veenendaal

A12

De Steeg

Doesburg

A12

Bennekom

Wolfheze

Heelsum

Wageningen

Renkum

Rozendaal

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

j rri de

Arnhem Oberhausen

Rhenen ‘s Hertogenbosch

Doetinchem

Velp

Oosterbeek Doorwerth

Rheden IJssel

Nijmegen

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

SCHAAPSKOOIEN OP DE VELUWE

‘De internetverbinding is traag op de hei, maar ik heb toch alle tijd...’

APPEN TUSSEN DE SCHAPEN

DE HONDEN... ‘Zonder honden is er geen kudde. Mijn honden houden de schapen bij elkaar. Zo ontstaan er geen groepjes. Ze halen schapen terug bij de groep en bepalen tot waar ze mogen grazen. Zo vormen ze met elkaar een levend hek. Ik heb vier volwassen bordercollies en één pup. De honden helpen me als ik de schapen uit de kooi moet halen. Verder bewaken ze de grenzen als we naar de graasplek lopen. Ik train de honden zelf. Als een pupje acht weken is, neem ik hem al mee de hei op. In de jas of buidel. Zo kan hij van jongs af aan wennen. Hij raakt dan snel bekend met de commando’s, zoals links, rechts, come by, away en lay down. En met mijn handgebaren. Van de volwassen honden leert de pup na verloop van tijd wat de bedoeling is. Ik werk steeds met twee honden tegelijk, de andere twee blijven thuis. Nee, niet binnen. De oude deel van mijn huis is de verblijfplaats van de honden. Daar eten ze en slapen ze. Kinderen mogen mijn honden gerust aaien. Daar ben ik niet zo streng in. Maar het zijn wel werkhonden. Spelen mag best even, maar daarna moeten ze weer aan het werk.’

Aart: ‘Ik train de honden zelf. Als een pupje acht weken is, neem ik hem al mee de hei op. In de jas of buidel. Zo kan hij van jongs af aan wennen.’ DE HERDER...

Aart van den Brandhof is schaapsherder op de Eder Heide. Aanvankelijk werkte hij in de bouw. Maar de werkdruk stond hem tegen. Bovendien wilde hij toch liever schaapsherder worden. Vanwege de rust en de vrijheid. Vroeger waren er veel schaapskudden en schaapskooien op de Veluwe. Inmiddels zijn de meeste verdwenen, maar gelukkig zijn er nog kooien op de hei van Ede, Elspeet, Epe, Ermelo en Loenen. Wij bezochten de Eder heide. Een bijzondere ontmoeting met de herder, zijn schapen en zijn honden.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

‘Als schaapherder moet je vooral heel geduldig zijn. De schapen bepalen het tempo. Zij hebben een uur of acht per dag nodig om te grazen. Daar moet je dan rustig bij kunnen zitten. Ik heb daar geen moeite mee. Soms vragen mensen me wel eens hoe ik toch zo’n hele dag doorkom. Voor mij is dat geen enkel probleem. Ik ben bezig om de pup af te richten, ik lees graag of doe wat houtsnijwerk. En ik heb mijn mobieltje. Tegenwoordig heb ik zo’n moderne smartphone. En ik heb zelfs internet op de hei, dus ik kan dingen opzoeken, muziek luisteren, bellen en appen. De verbinding is vrij traag, maar ik heb toch alle tijd. Intussen blijf ik natuurlijk wel op de schapen letten. Er ontgaat me niets. Vaak heb ik niet eens tijd voor andere dingen, omdat we op sommige dagen best veel publiek hebben. Op andere dagen is het doodstil. Dat vind ik heerlijk. Ik kan heel goed alleen zijn. Ik geniet met volle teugen van de dieren om me heen. Van de kleuren van de natuur. En van de vrijheid.’ VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

DUURZAAM RECREËREN SCHAAPSKOOIEN VELUWE EPE ELSPEET ERMELO

LOENEN EDE

DE SCHAPEN... ‘Ik heb een kudde van zo’n 275 Veluwse heideschapen. Het Veluwse heideschaap is een lang en hoogpotig schaap. De kop heeft geen horens en is licht gebogen. De vacht is crème-wit, langharig en draderig. Elke ochtend ga ik om 9.00 uur naar de kooi en lopen we een half uur tot een uur naar het graasgebied op de hei. De schapen grazen zo’n 7 tot 8 uur per dag. Dat is pakweg 8 kilo gras per dag. Meestal zijn we rond 16.30 uur terug bij de kooi. Dan drinken de schapen wat water en gaan ze liggen herkauwen. Van half april tot half december

doe ik dit zeven dagen per week. Vanaf half december voer ik de schapen bij, maar grazen ze nog wel 4 tot 5 uur per dag buiten. Half februari begint de lammertijd en blijven we rondom de kooi. Vanaf half april gaan we met de hele groep weer de hei op. Schapen op de hei vormen natuurlijk een mooi toeristisch plaatje. Maar ze vervullen ook een belangrijke functie. Ze houden de heidevelden open door kleine boompjes en struikjes en de grassoorten die vrij snel de hei overwoekeren, weg te grazen. Zo zorgen schapen voor een mooie, vitale heide.’

EDE > Ede heeft twee schaapskuddes: een op de Ginkelse Heide en een op de Eder Heide. De kooien zijn te voet bereikbaar vanaf Natuurcentrum Veluwe aan de Groot Ginkelseweg. Belangrijke evenementen zijn de lammetjesdagen in het voorjaar, het schaapsherdersfeest op de tweede zaterdag van juni en de Heideweek in augustus. Kijk voor data op: edeseschaapskudden.nl/agenda-2017. ELSPEET > Twee herders hoeden de schapen op de Elspeetse en Vierhoutense Heide. De schapen zijn voor een deel een kruising tussen het Engelse Suffolk-ras en het Veluws heideschaap, vandaar de mooie karakteristieke zwarte koppen. De schaapskooi ligt aan de Stakenbergweg in Elspeet. Info via schaapskudde-nunspeet.nl EPE > De Schaapskudde Epe-Heerde bestaat uit zo’n 130 Veluwse heideschapen. Uniek is dat bezoekers een lammetje kunnen adopteren. Voor 20 euro kun je als ‘adoptieouder’ je lammetje een naam geven en mag je mee met de herder en je lammetje de wei in. Info via schaapskudde-epe-heerde.nl

ERMELO > De schaapskudde van herder Marion Derks graast dagelijks op de Ermelosche Heide. Naast de schaapskooi staat een bezoekerscentrum: een ontmoetingsplek (met horeca) en rustplek voor wandelaars en fietsers. Kijk voor evenementen op schapedrift.nl/evenementen.

LOENEN > De schaapskooi van Loenen ligt aan het eind van de Droefakkers. Hoogtepunt van het jaar is de lammetjesdag in maart. Daar zijn vaak meer dan 150 lammetjes te bewonderen. Schapen en lammeren lopen tussen de bezoekers door en mogen geaaid en gevoerd worden. info via glk.nl/loenermark 10

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

DAGJE APEN SPOTTEN IN APENHEUL Leukste uitje van Nederland 2016 – die titel veroverde Apenheul vorig jaar. En niet voor niets. Het park biedt iedereen een bijzondere beleving. Tussen het groen loopt meer dan de helft van de apen zomaar los tussen de bezoekers. Ringstaartmaki’s, rode brulapen en doodshoofdaapjes kun je dus van heel dichtbij ontmoeten. VERHALEN VAN DIERVERZORGERS Natuurlijk zijn er ook apensoorten die niet los lopen, zoals gorilla’s en orang-oetans. Zij leven op grote, natuurlijke eilanden. Die eilanden zijn zo ontworpen dat de dieren lekker zichzelf kunnen zijn, terwijl bezoekers optimaal van hen kunnen genieten. Tijdens speciale presentaties vertellen dierverzorgers van alles over deze apen.

MEER DAN EEN DIERENPARK Apenheul is niet alleen een fantastisch dagje uit; het park werkt wereldwijd actief mee aan natuurbehoud. Bijvoorbeeld voor de bescherming van de blauwoogmaki’s op Madagaskar. Zij worden met uitsterven bedreigd. Samen met andere Europese dierentuinen zet Apenheul zich in om de laatste blauwoogmaki’s op Madagaskar te behouden.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

DE TUINEN VAN PALEIS HET LOO

DE MOOISTE TUIN

VAN NEDERLAND Tuinbaas Willem Zieleman vertelt graag over ‘zijn’ tuin. Niet zo vreemd, want de tuin van Paleis Het Loo is de mooiste van Nederland. Al je zintuigen worden er geprikkeld. Je ruikt de bloemen, je hoort de fonteinen klateren, je raakt niet uitgekeken op de vele kleuren en al het goud. De tuin is één fraaie bloemenen plantententoonstelling die elk seizoen anders is!

‘W

ist je dat het de grootste historische baroktuin van Nederland is?’, vraagt Zieleman. Hij wijst op de strakke symmetrisch aangelegde tuinvakken, de geschoren haagjes in barokke figuren en krullen, de vergulde beelden, de hoge fonteinen, de perfect geknipte boompjes - allemaal typische onderdelen van een baroktuin. Achter in de tuin is de ingang naar het paleispark: een romantisch landschapspark met kronkelende paden. ‘Dat gedeelte is later aangelegd. Je ziet er Engelse invloeden terugkomen. De verschillende sferen van een baroktuin en een landschapspark zo naast elkaar geven een heel bijzondere beleving.’

GESCHIEDENIS Zieleman haalt de geschiedenis van de tuin even naar boven. ‘Stadhouder Willem III en zijn vrouw Mary kochten in 1684 jachtslot Het Oude Loo. Ernaast lieten ze Paleis Het Loo bouwen als zomerresidentie waar ze hoge gasten vorstelijk konden ontvangen. De aanleg van de tuin begon in 1685. Willem en Mary waren liefhebbers van tuinen en fervente verzamelaars van planten. Ze lieten van heinde en ver zeldzame gewassen aanvoeren.’

BONT GEZELSCHAP De paleistuin van nu is een nauwkeurige reconstructie van het oorspronkelijke ontwerp uit de 17e eeuw. Hij is vanaf 1980 helemaal opnieuw aangelegd. ‘Het is een bont gezelschap van bloemen en planten geworden’, vertelt Zieleman. ‘Dat was de mode in de Gouden Eeuw. In de tuin staan ook veel vruchtbomen zoals sinaasappels, peren, kersen, vijgen, perziken en druiven. Want behalve mooi, moest een 17e-eeuwse tuin ook nuttig zijn. De vruchten waren in die tijd voedsel voor bewoners en personeel van Het Loo.’

MOOIER DAN VERSAILLES Het Versailles van de Veluwe, zo wordt Paleis Het Loo ook wel genoemd. ‘De tuin van Het Loo is kleiner dan die van Versailles, maar veel gedetailleerder op het gebied van bloemen en planten’, vervolgt Zieleman. En Het Loo was toen al beroemd door de fonteinen. Die spoten permanent water dankzij de toevoer van grondwater uit de ruim 100 meter hoge heuvels rondom Apeldoorn. Versailles ligt hoog op een heuvel, waardoor het lastig was daar water voor de fonteinen naartoe te brengen. Inmiddels wordt op Paleis Het Loo de watertoevoer door de Pompenkelder gereguleerd.’

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

DE TUINEN VAN PALEIS HET LOO ‘In de tuin staan bloemen en planten die je niet snel ergens anders zult tegenkomen.’

BEROEMDE FONTEINEN Zieleman loopt naar de meest spectaculaire fontein in de tuin, de 13 meter hoge Koningssprong. ‘Die was in de begintijd van de tuin de hoogst spuitende fontein van Europa. Daar kon Versailles niet aan tippen. De aanwezigheid van stromend water is ook de belangrijkste reden dat Paleis Het Loo is gebouwd op de plek waar het nu staat. Je kunt zien dat er in de 17e eeuw veel aandacht werd besteed aan de vormgeving van de waterwerken. Kijk maar eens naar de twee ‘stroomgoden’, die de Rijn en de IJssel voorstellen, op de achterstoep van het paleis.’

WILDE AFRIKAANTJES In de tuin kom je veel exotische planten tegen, zoals 300 jaar oude sinaasappelbomen. Maar er staan nog meer bloemen en planten die je niet snel ergens anders zult zien. ‘Wilde afrikaantjes bijvoorbeeld. Die staan in elke tuin zou je zeggen, maar niet zoals bij ons: hoog op een steel en dubbel. En wat dacht je van de passiebloem? In de tijd van het ontstaan van de tuin was die heel zeldzaam.’ De tuinbaas staat even stil bij de borderhagen en herinnert aan het jaar 2008, toen alle 300.000 karakteristieke buxusplanten met een totale lengte van 27 killometer werden aangetast door een schimmel. ‘Gelukkig konden we een goede vervanger vinden, de Japanse hulst. Die lijkt heel erg op de buxus, waardoor het beeld van de tuin overeind is gebleven.’

VEEL TE DOEN IN 2017 In 2017 zijn paleis en tuin het hele jaar open. Kom bijvoorbeeld tussen 23 maart en 27 augustus naar de unieke tentoonstelling ‘Chapeaux! de hoeden van koningin Beatrix’. De 33 jaar lange regeerperiode van koningin Beatrix wordt op originele manier in beeld gebracht aan de hand van de bijzondere hoeden die zij droeg bij honderden gelegenheden.

TENTOONSTELLINGEN IN 2017:

GODEN EN GODINNEN

• t /m 5 februari Anna Paulowna, kleurrijke koningin • 2 3 maart t/m 27 augustus Chapeaux! de hoeden van koningin Beatrix

We maken ook een rondje langs de beelden in de tuin. ‘Je herkent er goden en godinnen in uit de klassieke mythologie. Ze verheerlijken de groei en bloei van de lusthof die de paleistuin ooit was. Venus heeft als godin van liefde en vruchtbaarheid een centrale plaats in de tuin.’ In de grasparterres staan Flora (bloemengodin-voorjaar), Apollo (zonnegod-zomer), Bacchus (wijngod-herfst) en Pomona (fruitgodin-winter). Verder geven zo’n 400 vazen en potten de tuin een levendig aanzicht. Behalve terracotta vazen staan er 45 Delfts blauwe tuinvazen. Die zijn met de hand vervaardigd naar het voorbeeld van drie nog bestaande originelen, die in de 17e eeuw zijn gemaakt voor Willem en Mary.

ACTIVITEITEN IN 2017: • Schoolvakanties (regio midden) Paleisreis voor kinderen • 1 april t/m 31 oktober Oranje-wandeling • d ins- en woensdagen in de zomer Prinsen- & Prinsessendagen • 2 mei t/m 29 oktober Blauw & Bont, Delfts blauw in de paleistuinen • S eptember Tuinmaand Zie paleishetloo.nl voor de volledige agenda. Van 8 januari 2018 tot midden 2021 is het hoofdgebouw van Paleis Het Loo gesloten voor groot onderhoud en verbouwing. Je blijft welkom in de paleistuinen, stallen en restaurants én alle zomerse evenementen gaan gewoon door! 14

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

‘In de tuin staat ook een Canadese esdoorn (maple leaf) die koningin Juliana meenam toen ze na de oorlog terugkwam uit Canada.’

Al met al geen wonder dat de Oranjes de tuin meer dan 300 jaar gebruikten om er met hun gasten te flaneren. ‘Er hebben hier heel wat keizers, koningen en beroemdheden rondgewandeld’, weet Zieleman.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

HOT TO SPOT HUISJE JAMES

nice now MUSEUMPJE PIKKEN IN ELBURG • V isafslag Elburg > Ontdek het visserijverleden van Elburg! Bijzonder zijn de afmijnklok, de bel, de banken en het kantoortje van de directeur. visafslagelburg.nl/het-museum • Kruidentuin > De Groene Kruidhof bestaat uit een historische kruidentuin (apothekerstuin) en een kruidentuin, met zo’n 80 verschillende kruiden. degroenekruidhof.nl • Botterwerf De Hellege > Hier zie je hoe oude botters werden gebouwd en hoe ze nu worden gerestaureerd en vaarklaar gemaakt. botterselburg.nl • Orgelmuseum > Een middeleeuws stadskasteel biedt onderdak aan een unieke collectie (bespeelbare) orgels en orgelonderdelen, orgelmaquettes en prachtige orgelfoto’s. nationaalorgelmuseum.nl • Museum Sjoel Elburg > Een verhalenmuseum over het (on)gewone dagelijks leven van joodse families die vanaf 1700 in Elburg hebben gewoond. sjoelelburg.nl • Museumsmederij De Hoefhamer > De begane grond herbergt de eeuwenoude smederij. Boven vertelt de geschiedenis van het smidsvak. museumsmederijelburg.nl • Museum Elburg > In het 15de-eeuwse Agnietenconvent vind je een uitgebreide collectie voorwerpen over de geschiedenis van Elburg en haar omgeving. museumelburg.nl

GEHEEL VERZORGD GENIETEN IN WAPENVELD Tussen de Veluwse bossen, heidevelden en nabij de prachtige IJsselsteden ligt ECR Care Hotel & Resort Groot Stokkert. Een 4-sterren vakantieverblijf aan de rand van Wapenveld. In en rond Groot Stokkert word je omgeven door talloze voorzieningen. Wat dacht je van een binnenzwembad met water van 32°C? Of de wellness-salon met een scala aan behandelingen? En in het Grand Café schuiven regelmatig wandelaars van het klompenpad

Vosbergerpad aan voor een drankje of het Klompenpadmenu. ECR Groot Stokkert biedt onderdak aan mensen met een lichamelijke beperking, samen met familie en vrienden. De accommodaties (hotelkamers, appartementen en bungalows) en het terrein zijn volledig toegankelijk en er is 24 uur per dag ‘zorg op maat’ mogelijk. grootstokkert.nl

BELEEF FILM

ZOALS FILM BEDOELD IS!

Zin om een filmpje te pakken? Lekker wegzwijmelen bij een romantische tearjerker? Of de adrenaline voelen stromen bij een spannende actiefilm? Kom naar CineMec in Ede of Nijmegen en nestel je in het rode pluche! Dagelijks heb je de keuze uit meer dan twintig films. Ook een aanrader zijn de opera-, ballet-, en theatervoorstellingen die je via satelliet live meekijkt vanuit zalen in New York, Moskou en Londen. CineMec staat garant voor het beste beeld en geluid, dankzij het nieuwste Dolby Atmos-geluid en 3D Laserprojectie. Zo beleef je film pas écht! Tip! CineMec is trouwens ook een zakelijke locatie en zeer geschikt voor congressen en bedrijfsevenementen. cinemec.nl

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

HUISKAMERRESTAURANT

HUISJE JAMES

e tocht, te voet of per golfkarretje naar Huisje James is op zichzelf al een bijzondere beleving. Die loopt namelijk vanaf de achterzijde van het parkeerterrein van Van der Valk Hotel Apeldoorn (De Cantharel) langs de Valk-Versmoestuin. Hier haalt Heine Ruitenbeek, chef-kok van Huisje James, zijn producten vandaan die hij in de keuken gebruikt. Aangekomen bij Huisje James stap je in een andere wereld.

SFEERVOL INTERIEUR Het aperitief wordt geserveerd in de Werkplaats, naast Huisje James. Een brandend haardvuur, een rustiek balkenplafond, authentieke koeienhuiden, banken met veel kussens en een groot scrabblebord op de muur – het warme, sfeervolle interieur maakt dat je je er gelijk thuis voelt. Muziek speelt

hier een belangrijke rol. Er staat een oude platenspeler met een collectie lp’s. En iedereen die wil, mag achter de vleugel plaatsnemen.

HERTEN ALS UITZICHT Aansluitend ga je in Huisje James aan tafel voor het diner. Het voormalige woonhuis van de familie James is ingericht in Engelse cottage-stijl. De ronde en ovale tafels bieden plaats aan maximaal 50 personen. Op mooie avonden is het heerlijk onder de grote parasols op het terras. Omringd door groene hagen voel je hier de rust van de Veluwe. Als je geluk hebt, zie je misschien zelfs reeën voorbijkomen! En o ja, over dieren gesproken: Huisje James is via een zandpad uit de bossen per paard bereikbaar en de paardenstal bevindt zich naast de Werkplaats.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

Big Five gespot?

BIG FIVE VAN DE VELUWE WILD-HOTSPOTS IN EPE

1. EDELHERT

Epe is the place to be als het gaat om wild spotten. Zwijnen, edelherten, reeën – eerlijk gezegd is het bijzonder als je ze er niét ziet rondscharrelen. Om je kans te vergroten kun je je verschansen in de bossen rondom Epe, bijvoorbeeld in een van de wildobservatieplaatsen.

Wist je dat… het gewei van een edelhert wel 15 kilo kan wegen? Anders dan hoorns wordt het hertengewei elk jaar afgeworpen en vervangen door een nieuw gewei. Al na enkele weken ontwikkelen zich op de plaats van het oude gewei nieuwe kolfachtige knopen. Binnen 100 dagen groeit het gewei verder uit. Soms wel 6 centimeter per dag! Als het gewei in juli volgroeid is, begint de huid eromheen af te sterven. Het fluwelige vel laat los, er komen vliegen op af en de franjes beginnen te jeuken. Door met zijn gewei langs bomen te schuren probeert het hert de vellen kwijt te raken. Met het schone, harde gewei is hij klaar voor de jaarlijkse bronsttijd in september/oktober.

Hieronder enkele suggesties: • De Haelberg in natuurgebied ’t Eperholt. Zowel de wildkijkplek (met picknicktafel) op weg naar de uitkijktoren als de toren zelf is een geschikte plek. Parkeren bij pannenkoekenrestaurant aan de Ossenweg. • Wildobservatieplaats Enkhout in Kroondomein Het Loo, van oudsher bekend om zijn wild. De wildkansel ligt vlak bij de parkeerplaats ten zuiden van de kruising Elspeterweg-Elburgerweg. • In de bossen van Scherpenberg en Majuba komt ook veel wild voor. Door deze gebieden lopen twee wandelroutes (3 en 6 km). Startpunt is op de kruising Officiersweg-Koekenbergweg. • Via VVV Epe kun je onder leiding van een gids op zoek naar wild tijdens een Wildspeurtocht van circa 2-2,5 uur. vvvepe.nl

Wist je dat… de Schotse hooglanders worden gebruikt om de heideterreinen open te houden? Anders dan de andere dieren van de Big Five is hij echter geen inheemse soort, maar een ‘gastarbeider’, afkomstig uit het westen van Schotland. In 1983 werd hij voor het eerst in Nederland uitgezet in Nationaal Park Veluwezoom. Inmiddels grazen er in ons land zo’n dikke duizend, o.a. op de Wezepse Heide.

2. WILD ZWIJN Wist je dat… zwijnen nachtdieren zijn? In de zomer verlaten ze tegen de avond hun rustleger om voedsel te gaan zoeken en pas tegen het aanbreken van de dag keren ze terug naar hun slaapplek. Alleen in de winter zijn ze overdag op pad. Al wroetend en gravend speuren ze in de bosbodem naar voedsel. In het bos vind je dan ook makkelijk hun sporen.

Zwolle

Wezepse heide IJssel

OLDEBROEK

5. SCHOTSE HOOGLANDER

EPE

NIEUWE VELUWEGIDS In april verschijnt ‘Veluwe, De Natuurgids’, de eerste Crossbill Guide van Nederland. In deze natuurreisgids vind je de beste wandelen fietsroutes voor wild, vogels, vlinders, bijzondere flora én het unieke Veluwse landschap.

Apeldoorn crossbillguides.nl/bookstore/veluwe.

3. REE Nederrijn

Arnhem

Meer info op inepe.nl Waal

Maas

D Rijn

De Veluwe en wild spotten – het is een heilige twee-eenheid. Een wandeling door het grootste aaneengesloten natuurgebied van ons land is niet compleet zonder dat je een hert of zwijn bent tegengekomen. En omgekeerd: wil je wild zien, dan ga je naar de Veluwe! Ontmoet de Big Five van de Veluwe!

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

Wist je dat… pasgeboren reekalfjes de eerste dagen verborgen blijven liggen in het bos? De moeder zoekt ze alleen op om te zogen. De pasgeboren kalfjes blijven niet alleen doodstil liggen, maar hebben ook geen eigen geur. Daardoor kan zelfs een jachthond hen op 2 tot 3 meter passeren zonder ze op te merken. Als je een gevonden reekalfje aanraakt, krijgt het de geur van een mens. Veel moederreeën verstoten dan hun eigen jong. Laat daarom alleen liggende reekalfjes altijd met rust!

4. VOS Wist je dat… de vos een echte stalker is?! Het mannetje (rekel) volgt het vrouwtje (moertje) vaak wekenlang op de voet, totdat zij tot paren bereid is. Daarnaast heeft hij een uitzonderlijk goed gehoor. Het piepen van een muis kan hij nog op een afstand van 100 meter horen. De vos voedt zich hoofdzakelijk met muizen. Soms verschalkt hij fazant of haas, maar meestal alleen verzwakte exemplaren.

WEZEPSE HEIDE In het noordelijkste stuk van de Veluwe, goed bereikbaar per auto én per trein, ligt de Wezepse Heide: een uitgestrekt natuurgebied van 260 hectare. Het bestaat uit heidevelden en bos, voornamelijk grove dennen gemengd met berk en eik. Op de heide graast een kudde Schotse hooglanders. Deze kolossale runderen met hun enorme hoorns houden de hei schoon door het gras en jonge struikjes ertussenuit te grazen. Behalve deze grote grazers kun je tijdens een wandeling of fietstocht ook makkelijk andere dieren tegenkomen. Of sporen daarvan, zoals een dassenburcht of een metershoge mierenhoop. En vergeet niet af en toe omhoog te kijken, waar havik of buizerd vaak rondcirkelen op zoek naar hun prooi... Ook dat is de natuur!

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

LOVE TO HIKE

SO FLEECE

HIKING-BLOG > MET MARTIJN AAN DE WANDEL

Quechua Fleece Forclaz 50 Red Duurzame, geruwde fleece van gerecycelde plastic flessen. Comfortabele isolatie en goede transpiratiedampafvoer.

Rondje Radio Kootwijk ZATERDAG 14 APRIL: WANDELING RADIO KOOTWIJK

Vroeg uit de veren! Om 8 uur Peter en Arjan opgepikt bij station Apeldoorn en vandaaruit naar Hoog Buurlo. We parkeren de auto bij de splitsing Hoog Buurloseweg-Turfbergweg en starten vandaaruit onze wandeling. Het weer werkt mee. Ondanks de voorspellingen is het droog met een flauw zonnetje. Wel nog een beetje koud. Eerst trekken we naar het noorden, door een zanderig gebied met eiken en dennen. Het vroege voorjaarslicht geeft een prachtig strijklicht door de frisgroene blaadjes. Als we het mulle zandpad westwaarts volgen, komt de ‘kathedraal’ van Radio Kootwijk in zicht. Het voormalige zendstation vormde begin 20ste eeuw een belangrijke communicatieverbinding tussen Nederland en Nederlands-Indië. Nu heeft het gebouw een culturele bestemming. Fascinerend gezicht, zo’n kolos van gewapend beton in deze weidse omgeving! We pauzeren op een heuveltje met een picknicktafel. Prachtig panoramaview over de Hoog Buurlose Heide. Na de lunch weer verder, met de jassen in de rugzak. De hei staat nog niet in bloei, maar de prachtige vergezichten maken dat goed. Het laatste stuk lopen we door een beukenbos en langs de schaapskooi. Tegen vieren weer terug bij de parkeerplaats, een kwartier later op de camping in Hoenderloo.

COOLBLUE Quechua Stretch Fleece Forclaz 400 blue Optimaal aansluitend stretch fleecejacket met verstelbare capuchon. Ideaal tijdens wandel- of fietstochten als tweede laag of tijdens warmere momenten als licht jack. Vanaf € 29,99

WATERPROOF Quechua Arpenaz 500 mid warm wandelschoen Comfortabel warme en stabiele wandelschoen in volnerfleer voor oneffen terrein. Ademend en waterdicht, ook verkrijgbaar in een niet-gevoerde uitvoering. Vanaf € 51,99

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

Rondje Deelerwoud ZONDAG 15 APRIL: WANDELING DEELERWOUD

€ Voor outdoor-attributen: Decathlon Apeldoorn, De Voorwaarts 25, 055-3684440 Decathlon Arnhem, Olympus 1, 026-2022600

Quechua Escape wandelrugzak Multi-inzetbare (meerdaagse) wandelrugzak met praktische Q-zip aan de rugzijde voor overzichtelijk bepakken. Vanaf € 13,-

VANAF

,99

TOP & LIGHT Quechua Top Light Jacket De hoogwaardige synthetische wattering anticipeert snel op intensievere en passievere inspanning door transpiratiedamp ongeremd door te laten en droge warme lucht vast te houden. Vanaf € 49,99

Best goed geslapen. Vroeg wakker geworden door het gekwetter van vogels. Net als gisteren overdag heb ik het vannacht gelukkig niet koud gehad, Zou dat inderdaad komen door het ‘laagjessysteem’ van polyamide, merinowol en fleece? Had die verkoper van Decathlon toch gelijk met zijn opmerking ‘cotton kills’… Na een goed ontbijt weer op pad. Vandaag gaan we naar het Deelerwoud bij Arnhem. Peter doet deze wandeling de route, dus dat scheelt mij weer. De bossen op de Veluwe zijn in elk jaargetijde prachtig. Maar zo vroeg in het voorjaar is het extra mooi. Al direct in het begin stuiten we op drie Schotse hooglanders die midden op het pad liggen. Daarna doorkruisen we een mooi naaldbos met verspreide berken. Het lijkt bijna de Engelse moors met al die bemoste paden. Tijdens het tweede deel van de wandeling zien we op de Deelerheide ineens een groepje reeën aan de bosrand lopen. Ze dragen nog hun mooie bruingrijze wintervacht. Zodra ze ons zien (ruiken), blijven ze even doodstil staan. Prachtig om zo oog in oog te staan. Met die mooie ontmoeting nog op het netvlies bereiken we om half 5 de parkeerplaats. Het zit er weer op. Zeker voor herhaling vatbaar!

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

KONINKLIJKE BURGERS’ ZOO

KONINKLIJKE

OP ONTDEKKINGSREIS DOOR ‘LEVENSECHTE’ ECODISPLAYS

Burgers’ Zoo ligt in een bosrijke omgeving ten noorden van Arnhem. Het dierenpark bestaat uit diverse themagebieden, ecodisplays genaamd. Een ecodisplay is een ‘levensechte’ weergave van een natuurgebied met zijn eigen bijzondere dieren plantensoorten, zoals het tropisch regenwoud, de rotswoestijn of een tropisch koraalrif. Met een gezelschap van twee volwassenen en drie kinderen gaan we op ontdekkingsreis door natuurgebieden uit de hele wereld!

BURGERS’ ZOO

25.000 KILO PLANTEN SNOEIEN Samen met dierentuingids Paul verkennen we het tropisch regenwoud van de Bush. Bij binnenkomst lijkt de vochtige warmte meteen een behaaglijk warme deken om ons heen te slaan. Onze jongste avonturier ontdekt vrijwel direct een vliegende hond, een soort grote vleermuis, die zich ondersteboven hangend tegoed doet aan de verse vruchten van een flinke bananentros. ‘Burgers’ Zoo snoeit elk najaar zo’n 25.000 kilo plantenmateriaal in de Bush’, vertelt Paul, ‘en deze hoeveelheid groeit in de lente en de zomer weer volledig terug.’ Met wat handige tips van Paul leren we goed om ons heen te kijken. Al snel zien we aardvarkens, otters, zeekoeien, capibara’s en tientallen kleurrijke vogelsoorten. Vlak voordat we de Ocean induiken, kruist een groene leguaan plotseling ons pad.

EEN DROGE DUIK

Ecodisplays: In ‘levensechte’ natuurgebieden leven de dieren in zo groot mogelijke vrijheid 22

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

Dwalend door de jungle hebben we de tropisch kust bereikt. Hier horen we het geluid van de ruisende golven en zien we de toppen van het koraalrif net boven het water uitsteken. Anne en Danny, de twee oudste kinderen, spotten al snel Nemo en Dory, bekend van de populaire Amerikaanse animatiefilms. ‘Nemo is een driebandanemoonvis en Dory een picassodoktersvis’, vervolgt Paul. ‘Beide vissoorten leven in het Indo-Pacifische gebied, zeg maar de oceaan rond Indonesië, de Filippijnen en het noorden van Australië.’ Hij weet ook te vertellen dat de levende koralen het meest bijzonder zijn in de Ocean. Natuurlijk maken de haaien en zeker ook de sierlijk zwemmende adelaarsroggen veel indruk op ons gezelschap. Paul legt uit dat je in de Ocean eigenlijk als een duiker het tropisch koraalrif verkent, waarbij je plotseling uitkijkt op de onmetelijke oceaan en zelfs even de diepzee verkent voordat je onder een haven weer aan land komt.

brug kijken we uit over het open landschap van de Oost-Afrikaanse savanne. We tellen minstens vijftien giraffen, twintig zebra’s en Anne wijst naar een groepje neushoorns in de verte. Ook horen we het gesnater van parelhoenders en krijgen we enkele antilopensoorten in het vizier. Daarna staan we oog in oog met de leeuwenfamilie. En tot slot de cheeta-zesling! Zes enthousiaste welpen volgen moeder overal waar ze heengaat in het verblijf grenzend aan de leeuwen. We komen ogen tekort.

BEZOEK BURGERS’ ZOO! Koninklijke Burgers’ Zoo is een modern dierenpark. In de bosrijke omgeving ten noorden van Arnhem genieten bezoekers van dieren en planten in verblijven die zo natuurlijk mogelijk zijn vormgegeven. De totale oppervlakte van 45 hectare is overzichtelijk ingedeeld in thematische leefgebieden. Deze heten ecodisplays: Bush, Rimba, Desert, Ocean, Safari, Mangrove en Park. Dieren en planten laten er hun natuurlijke gedrag zien omdat ze precies zo leven als in hun eigen leefomgeving.

OP SAFARI IN AFRIKA! Even knipperen we met de ogen wanneer we de Ocean uitkomen, maar Paul leidt ons geroutineerd naar een volgend spektakel. Vanaf een houten VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

MARIAHOEVE IN PUTTEN

e tijd lijkt stil te hebben gestaan in boerderij De Mariahoeve in het buitengebied van Putten. Hier woonden sinds 1907 vader Corstiaan en moeder Maartje en hun zes kinderen. Het was een klein gezinsbedrijf, zoals er talloze waren op de Veluwe. Een paar hectare bouwland voor graan, aardappelen en voederbieten, een grote moestuin, een kleine boomgaard, koeien, varkens, kippen en een paard. In 1970 waren alleen Geertje, Steventje en Maria nog over. Ze zetten hun sobere leven en noeste boerenarbeid voort tot in het begin van onze eeuw. Zonder modern comfort, zonder nieuwe machines. Met slechts één elektrisch gloeipeertje aan een draadje uit het plafond. En het geloof als kompas.

BINNENKIJKEN

BIJ EEN VELUWSE BOEREN FAMILIE Maandag, wasdag! Steventje en Maria sprokkelen takken op het erf. De wasketel staat in het bakhuis. Hierin wordt het water verhit en over wastobbes en emmers verdeeld. De witte en de zwarte was worden apart gedaan; een bonte was kennen ze niet. Wasmiddelen ook niet: groene zeep is geschikt voor lichaam en kleding. Na wassen en spoelen volgt de droogceremonie. De kleren worden op het gras of de heg te drogen gelegd, of soms aan de waslijn in de droogweide gehangen.

VAN GOD GEKEND Cultuurhistoricus Bert Paasman herinnert zich de eerste keer dat hij er binnenstapte: ‘Het was alsof ik een halve eeuw in de tijd terugkeerde. De soberheid viel me natuurlijk op, maar ook de zelfredzaamheid. En alles bewaren, niets weggooien.’ Het meest bijzondere vindt hij dat ze alle drie begraven wilden worden onder het gras, zonder grafsteen, want ‘God wist wie ze waren’. Samen met fotograaf Brand Overeem maakte Paasman in 2007 het boek ‘Mariahoeve – Drie gezusters en de strijd om het bestaan’ (uitgeverij De Fontein), waaruit deze foto’s en teksten afkomstig zijn. Daarin is de laatste kwarteeuw van het dagelijkse bestaan op de Mariahoeve vastgelegd.

TIP! Museumboerderij Mariahoeve is te bezoeken. Daar is alles nog zoals Maria het in 2003 heeft nagelaten. De meubels staan op hun plaats, kleding en linnengoed liggen in de kasten en in de kelder staan de gevulde weckflessen. Zo krijg je een goed beeld van hoe een boerenfamilie in de vorige eeuw leefde en werkte. mariahoeveputten.nl/museum

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

Eelco en Henriëtte Bakker, beheerders van De Mariahoeve: ‘Wij vinden het heel bijzonder om op zo’n mooi plekje te mogen wonen en werken. En het allerbelangrijkste vinden we dat de Mariahoeve in stand gehouden wordt voor komende generaties.’

Links - Twee keer per dag worden de koeien gemolken. Meestal gaat Steventje onder de koe zitten, terwijl Maria de zorg heeft voor de melkemmers en –bussen. Bij warm weer worden de bussen melk gekoeld in een teil water. Samen brengen ze de opbrengst die ze zelf niet nodig hebben, op een fietswagentje naar de straatweg. De melkrijder haalt ze daar de volgende morgen op.

Boven - Karnen (boter maken uit melk) doen ze zelf. Het is een bijna rituele bezigheid op de Mariahoeve. Ze gebruiken hiervoor een melkbus. De verzuurde melk wordt voorverwarmd tot ongeveer 25 graden. Daarna begint het karnen: slagen maken met de karnstok. Elke zes minuten, na circa 120 slagen, wisselen ze elkaar af. Na een half uur is de boter klaar.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

ERKEND VELUWS STREEKPRODUCT DE EREDIVISIE VAN LEKKER EN GEZOND ETEN DE ERKENDE PRODUCTEN:

Bos, heide, natuur. Echt Veluwe. Kilometers fiets-, wandelen ruiterpaden. Echt Veluwe. Mooie plekjes voor een dagje weg of vakantie. Echt Veluwe. Rust en ruimte. Echt Veluwe. Lekker eten. Echt Veluwe. Jazeker, op de Veluwe kun je heerlijk en eerlijk eten. Laat je verwennen door een Erkend Veluws Streekproduct. Brood, zuivelproducten, vlees, honing, vruchtensappen, bier, wijn, jam, siroop, gebak, eieren, er zijn heel wat Erkend Veluwse Streekproducten. Als je zo’n product eet, weet je dat je echt puur en lekker eet. Want producten worden niet zomaar Erkend Veluws Steekproduct. Dat predicaat is overigens ook weggelegd voor een aantal non-food producten als Veluwse vachten en Veluws hout.

STRENGE EISEN Een Erkend Veluws Streekproduct komt echt van de Veluwe. De grondstoffen waarvan de producten worden gemaakt, komen van de Veluwe. Als producten van verschillende grondstoffen worden gemaakt, komt meer dan de helft van de grondstoffen van de Veluwe. Vlees is afkomstig van dieren die op de Veluwe zijn geboren of ten minste het grootste deel van hun leven daar hebben geleefd. Bereiden, sorteren en verpakken, het gebeurt allemaal op de Veluwe. Er gelden strenge eisen voor dierenwelzijn, duurzaamheid en gebruik van water en energie. Pas als het bedrijf en het product aan al die eisen voldoen, krijgen zij het keurmerk ‘Erkend Veluws Streekproduct’. Je 26

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

herkent de producten makkelijk aan het ‘stempel’ op het product, het etiket of de verpakking.

DE EREDIVISIE Erkend Veluwse Streekproducten vormen de eredivisie van lekker en gezond eten. De pure smaak druipt van het vlees, de vis en de zuivel af. En een heerlijk Veluws streekproduct als bier en wijn is een streling voor de tong. De producten worden stuk voor stuk gemaakt door bedrijven en mensen met heel veel liefde en passie voor wat ze doen. Op een ambachtelijke manier en dat proef je! Erkend Veluwse Streekproducten staan op de menukaart van veel Veluwse restaurants en andere horecagelegenheden. Ga je na een dagje of paar weken Veluwe weer naar huis? Vergeet dan niet een tas vol van dat lekkers mee te nemen. Dan kun je nog lang van die echt Veluwse smaak genieten.

MEER WETEN OVER LEKKER ETEN? Kijk voor meer informatie over de producten op visitveluwe.nl/streekproducten. Op de volgende pagina’s lees je meer over ambachtelijk brood, (h)eerlijke zuivel, biologisch kalfsvlees en smakelijke forel. Allemaal Erkend Veluwse Streekproducten.

• Wijnhoeve De Veluwe, Otterlo – wijn en wijnbrand wijnhoevedeveluwe.nl • Bakkerij Tom van Otterloo, Arnhem en De Steeg – Halls volkoren bakkerijtomvanotterloo.nl • Bakker Piet, Elspeet – Veluws brood bakker-piet.nl • De Witte Watermolen, Arnhem – Hals volkorenmeel bezoekerscenrumsonsbeek.nl • Wijngaard Telgt, Ermelo – wijn, wijnbrand en likeuren wijngaardtelgt.nl • De Blekenbrink, Klarenbeek – aardappels blekenbrink.nl • Forellenkwekerij ´t Smallert, Emst – forel, zalmforel smallert.nl/forellenkwekerij • aQaaQa bv, De Steeg – bronwater rhederoord.nl • Veluws Ei BV / De Lankerenhof, Voorthuizen – eieren, pasta, advocaat bleieren.nl • De Veluwse Heidebrouwerij, Ede – bier deheidebrouwerij.nl • Ecofields BV, Wekerom – Veluws kalfsvlees, heidelam ecofields.nl • Van der Valk Hotel Apeldoorn De Cantharel, – moestuingroenten en kruiden vandervalkapeldoorn.nl • Jan’s Vlees, Apeldoorn – Veluws Wolvarken jansvlees.nl • Welna Bouwhout, Epe – Veluws hout en houtproducten welnabouwhout.nl; veluwestore.nl • IJs van Co, Hoenderloo – boeren vanille-ijs ijsvanco.nl • Geitenboerderij De Groote Stroe, Stroe – geitenkaas, worst en stoofpotje stroesedame.nl • Ouwendorper Hoeve, Garderen – schapenkaas, lamsvlees, Lakenvelder rundvlees ouwendorperhoeve.nl • Slagerij Ter Weele, Oene – Veluws wild, hert, zwijn, ree, moeflon slagerijterweele.nl • Natuurboerderij Villa Bakhuis, Veessen – rundvlees villabakhuis.nl • Vereniging Natuurmonumenten, Loenen – vlees van het brandrode rund� natuurmonumenten.nl/de-groote-modderkolk • Staatsbosbeheer, Hoog Buurlo – schapenvlees facebook.com/SchaapskuddeHoogBuurlo • Zuivelboerderij IJsseloord, Arnhem – verse zuivelproducten landwinkelijsseloord.nl • Veluwse Vachten, Garderen – vachten, gelooide huiden, perkament veluwsevachten.nl • De Groote Voort, Lunteren – Remeker kaas remeker.nl • Imkerij ‘t Haagje, Epe – Veluwse Heidehoning en Lindehoning imkerijthaagje.nl • Han Meurs, Loenen – rundvlees van blonde d’Aquitaine koeien

HET BESTE BROOD BIJ BAKKER PIET bakker-piet.nl

Iedereen kan brood bakken, toch? Graan, water, gist, beetje zout. Kneden, laten rijzen, bakken... klaar. Maar niemand bakt brood zoals Bakker Piet in Elspeet. Die bakt brood van pure granen, vaak van het eigen veld, gemalen in korenmolens in de buurt. Brood van Bakker Piet is écht lekker brood. Ronny van der Horst, kleinzoon van Bakker Piet, houdt samen met zijn vrouw Esther het bakkersambacht in ere. ‘Onze passie ligt bij eerlijk en gezond eten. Wij telen voor een deel ons eigen graan op Veluwse akkers rond Elspeet. Het brood dat wij daarvan bakken komt op de markt als Puur Veluws brood. Ons meel is onbewerkt, er wordt niets aan onttrokken of toegevoegd. Dat zie je en dat proef je. Kom maar kijken en proeven wat erin zit en vraag ons gerust hoe wij het maken.’

GEEN GEKNOEI Elk seizoen wisselt een deel van het assortiment. Met recepten uit de boekjes van opa Piet maken Ronny en Esther de lekkerste, tijdloze producten. Veel mensen rijden graag een stukje om voor hun overheerlijke brood en feestelijke gebak. Voor speltbrood bijvoorbeeld, of voor de traditionele, ‘koninklijke’ Harde Wener, gevuld met gele room en abrikozenmoes. ‘Ons speltbrood is van 100% speltmeel, geen geknoei. Ons gebak brengen we op smaak met zuivere vruchtenpuree, niet met aroma’s of poedertjes. En aan onze slagroom voegen wij zelf suiker toe, altijd minder dan de gemiddelde bakker. Wat er niet in hoeft, laten wij weg.’

OP DE ONTBIJTTAFEL Bij diverse uitstekende restaurants, cafés en lunchrooms zijn producten uit de ovens van Bakker Piet te vinden op de menukaart of bij het ontbijtbuffet. Er is een enorm assortiment zoete en hartige versnaperingen voor een stevig ontbijt, een lichte lunch of een gezellige high tea. Je kunt van dat alles ook genieten in de lunchroom van Bakker Piet aan de Uddelerweg in Elspeet. Of je koopt daar een tas vol lekkernijen om samen thuis van te genieten. Eet smakelijk!

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

ERKEND VELUWS STREEKPRODUCT Melk met de smaak van vroeger. Romig, vol en zacht. Natuurlijke mildzure karnemelk. Echte roomboter. Zo wordt zuivel gemaakt bij Landwinkel IJsseloord.

(H)EERLIJKE ZUIVEL LANDWINKEL IJSSELOORD

TOPKWALITEIT FOREL ‘T SMALLERT

landwinkelijsseloord.nl

smallert.nl/forellenkwekerij

Het is een verborgen schat, de zuivelboerderij van de familie Lubbers in de uiterwaarden van de IJssel, aan de rand van Arnhem. Gevestigd in een boerderij van meer dan 400 jaar oud. Bert en Janet Lubbers, zoon Bart, schoondochter Sabine en hun medewerkers maken hier sinds 1988 mooie, eerlijke zuivelproducten. Met liefde voor de koe.

Het is de enige cultuurhistorische kwekerij in Nederland. Er wordt al sinds rond 1900 vis gekweekt op ’t Smallert, en de kweekvijvers zijn nog steeds in die originele staat. Sander vertelt dat ze ‘zo duurzaam mogelijk’ vis kweken. ‘Onze vissen krijgen de tijd en de ruimte om te groeien. Ze krijgen voer dat veel mineralen en eiwitten bevat. En ze zwemmen in het zuiverste sprengenwater, dat rechtstreeks uit de bossen van het Kroondomein komt. Die combinatie zorgt voor een topkwaliteit vis!’

VERRUKKELIJKE ZUIVEL De 150 melkkoeien grazen, zodra het kan, in de uiterwaarden. ‘s Winters wonen ze in de open ligboxstallen waar ze vrij rondlopen en alle tijd krijgen om hun voer rustig te herkauwen. Bert en Bart melken de koeien twee keer per dag, waarna de melk direct op het bedrijf ambachtelijk wordt verwerkt tot verrukkelijke zuivel, zoals (karne)melk, hangop, (vruchten) yoghurt, vla en echte ambachtelijke roomboter. IJsseloord werkt alleen met de melkopbrengst van de eigen koeien, waardoor je precies weet waar je zuivel vandaan komt.

ALTIJD KOEL WATER Schoon water met veel zuurstof is belangrijk voor een goede groei van de forel. Grondwater uit de sprengen in de buurt wordt door de visvijvers gevoerd en – gefilterd door een rietvijver – geloosd op dezelfde beek. Zo’n klassiek doorstroomsysteem is het beste. Het water is altijd koel, ook in de zomer. En forel gedijt het beste in water onder de 20°.

VOL VAN SMAAK Bij IJsseloord is karnemelk geen ‘zuur waterig spul.’ De karnemelk wordt op de ouderwetse manier gekarnd, waardoor die een lekkere pure smaak krijgt. Er komt alleen zuursel bij, verder geen toevoegingen. Zo krijg je échte roomboter en échte karnemelk. Karnemelk zoals karnemelk hoort te zijn. Hij proeft heel vol van smaak, maar het is echt wel magere karnemelk. Want de room(boter) is eruit.

VOL VAN SMAAK De smaak van forel wordt bepaald door het voer. Daarom heeft ‘t Smallert haar eigen voer laten ontwikkelen door een voerfabrikant, met meer eiwit en minder vet. Daardoor wordt de forel vlezig en voller van smaak. ‘We gebruiken geen antibiotica en geven de vis ruimte en rust om te groeien. Dat zorgt voor een forel om je vingers bij af te likken.’

KOM EENS LANGS De zuivelproducten kun je kopen in de Landwinkel aan de Schaapdijk, gevestigd in een volledig verbouwde authentieke schuur op het erf. Als je wilt, kun je zelf melk tappen. In de winkel vind je ook een assortiment van groenten, fruit, brood, vlees, vruchten, kazen, worsten, eieren, bakspullen en honing. Alles van dichtbij, van het seizoen en ambachtelijk bereid. Je kunt er genieten van een kopje koffie of ijsje op het terras, met een speeltuintje voor de kinderen. Vraag om een rondleiding door de boerderij om te zien hoe de melk wordt gemaakt. Je vindt de boerenzuivel van IJsseloord ook in diverse restaurants en veel collega-Landwinkels. Let op het etiket met logo, dan weet je zeker dat je echt lekkere zuivel hebt.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

Wel eens een Oncorhynchus mykiss gegeten? Vast wel. Het is de regenboogforel. Wil je een keer heel lekkere forel eten? Kies dan voor de forellen van forellenkwekerij ’t Smallert in Emst. Een echt familiebedrijf waar Gerrit en Jannie Hertgers met dochter Karin en zoon Sander met ‘hart voor de zaak’ de forellenkwekerij met visvijvers en speelpark runnen.

LEKKER OP DE BARBECUE Je vindt vis van ’t Smallert op de menukaarten van onder andere het restaurant van het Rijksmuseum, Grand Hotel Krasnapolsky, Café van de Schepop Emst, Brasserie Floor Epe, Brasserie Kriebelz Terwolde, Restaurant De Cantharel Apeldoorn, 3-sterrenrestaurant De Leest Vaassen, Veluws restaurant de Rietstulp Oene, Eethuis Eekterzicht Vaassen, Landal Coldenhove Eerbeek.

In de winkel van de forellenkwekerij koop je forel en zalmforel voor in de pan of oven of voor op de barbecue. Op ambachtelijke manier gerookt in houtgestookte rooktonnen. Lekker op een stokbroodje, in een salade of bij de borrel. De vis is ook dagvers te koop, schoongemaakt en wel. Dus wil je een keer lekker vis eten, ga even langs bij ’t Smallert.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

EPE WONDEREN VIND JIJ DE VELUWE BIG FIVE?

ONTDEK DE

KLEINE WONDEREN

NEN OF BERIJD

PAARDEN MEN

uig paard of in een rijt Stap op een Fries st. Em in ard t Zwarte Pa bij Stalhouderij He otsp ld wi ga en e Veen Verken het Wissels . leidsels overnemen de lf ze g ma Je ten. t he or een belevenis vo Paarden mennen, hele gezin!

WILD SPOTTEN

Lig jij ook wel eens te denken: ik zou woudloper of dierenspeurneus willen zijn? Download dan de SpeurApp van Camping de Wildhoeve en ga op avontuur! Hartstikke leuk, en je leert heel veel over de natuur. Het bos zit vol kleine wonderen. Weet jij hoe oud een boom is? Lukt het jou om voetsporen van de Big Five van de Veluwe te vinden? Verzamel jij alle dierenweetjes? Heb je een stempel voor alle vragen en opdrachten uit het opdrachtenboekje? Dan mag je je een echte Wildhoeve Woudloper noemen! En je krijgt ook nog een mooi certificaat en een echt kompas! Er zijn nog meer kleine wonderen in en rond Epe. Ontdek ze allemaal.

IJSJE ETEN IN

. je ook zonder paard Wild spotten kun n ee is et pe Els in plaats De Wildobservatie . ren rve se ob te ld unieke plek om wi

EEL

EEN ECHT KAST

het op ontdekking in Ga met de jonker nde’ ve ‘le de rrassen door kasteel. Laat je ve op kje roo sp t he l rgeet voora schilderijen en ve p! ap de d loa wn do : de zolder niet! Tip

GORTEL

ndelildhoeve start wa Op Camping De W bossen or do mt ko er’. Je tocht ‘De Nachtbrak rengen sp ls, ve eu afh gr , es en langs heideveldj p je sto l rte coman in Go en beken. Bij de ijs telijk ch ba am er kk n superle natuurlijk voor ee de t, nie . Wie kent hem ijsje van Rozeboom . 60 19 ds sin 30 VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE ijscowagen staat er al

IJLEVEN

HET BOERDER

Natuurgebied Wisselse Veen

n doorns Plaatse ku Bij museum Hage n ee op s om als kind je zien hoe het wa e ht ec n ee k . Hier is oo boerderij te leven g nin ho en bij e zien ho bijenstal. Je kunt . ctar van de heide ne de n va n ke ma VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE 31

OUWEHANDS DIERENPARK RHENEN

Heb jij de 5 kleine wonderen op wildhoeve.nl al gevonden? HONING OP JE

MAAK KENNIS MET DE UNIEKE REUZENPANDA’S IN PANDASIA!

fun … ZOO VEEL AVONTUUR!

PANNENKOEK

de je pannenkoek bij Proef die honing op n ka ek ko en nn pa dere Honingpot. Een an e) ld( wi n ee l we ien ssch natuurlijk ook, mi enkoek meel van de pann t He . ek ko en nn pa ! len e mo komt uit een echt

Je hoeft natuurlijk niet tot voorjaar 2017 te wachten. Het hele jaar is er genoeg te ontdekken in Ouwehands Dierenpark. Sta neus aan neus met de speelse ijsberen, bewonder de unieke nevelpanters of… … STAP IN EXPEDITIE BERENBOS Ontdek alles over de wereld van de beer. In Het Berenbos genieten bruine beren, die vroeger mishandeld zijn, van een onbezorgd leven. Samen met de wolven leven ze op een groot bosperceel met een waterval, rotsen en een vijver.

… OF IN GORILLA ADVENTURE

EEN

OUWEHANDS DIERENPARK RHENEN

HEUSE MOLEN

kleine assen vind je het In de molen van Va ys hu ee th en ffie ko maar oh zo knusse r er is aa len mo de als De Korenmolen. En molen vertellen over de kan hij je van alles . rkt we die en laten zien hoe

Naar verwachting kun je in het voorjaar van 2017 in Ouwehands Dierenpark op bezoek bij reuzenpanda’s Wu Wen en Xing Ya! Ouwehands Dierenpark heeft speciaal voor deze unieke diersoort reuzenpandaverblijf Pandasia gebouwd, helemaal in traditioneel Chinese stijl. De vorm van Pandasia is afgeleid van een Chinese tempel. WS ROOSTEREN MARSHMALLO spad k is? Het beleving Weet je wat ook leu or. Flo rie je bij Brasse volgen. Dat brengt , ren ste roo ws rshmallo Daar kun je zelf ma r ke lek n ee ma terwijl papa en ma en. glaasje wijn drink

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

RIJ ONTHAAL

V EEN ECHT GAST

sterren or ben je zo bij 4Vanaf Brasserie Flo e eigen nd ke ste uit t el. In he hotel Dennenheuv kt zorg bereide stree restaurant staan me er we oi mo nukaart. Bij producten op de me . ras ter t he op of veranda eet je buiten op de n alle va ien orz vo n zij mers De 34 sfeervolle ka hier… n weldadige rust ee at W . ort mf co

SAMEN MET ANDERE AZIATISCHE DIERSOORTEN Het verblijf van de reuzenpanda’s maakt deel uit van een groter Aziatisch leefgebied. Daar verblijven ook andere Aziatische diersoorten zoals de kleine panda, muntjak, spookdiertje en koeskoes. De reuzenpanda’s krijgen er de ruimte: meer dan een derde deel van het gebied is voor hen gereserveerd.

Slinger door de reusachtige kloof, daal af in de oude mijnschacht diep onder de grond en beleef een spannend avontuur tussen de gorilla’s. Ontmoet in het grootste gorillaavontuur van Europa op 10 meter hoogte deze indrukwekkende mensapen. Durf jij het aan?

… OF HANG DE BEEST UIT IN RAVOTAAPIA RavotAapia is Europa’s grootste overdekte speeljungle. Je kunt er klimmen en klauteren zoals de otters en doodshoofdaapjes dat doen. Speel mee in de legende van het gestrande piratenschip en beleef spannende avonturen in de grotten van de vliegende honden. Ga op ontdekkingsreis en beleef het zelf! ouwehand.nl

OUWEHAND HELPT DE REUZENPANDA Er leven nog ongeveer 1.850 reuzenpanda’s in het wild. Allemaal in China. Nederland is een van de weinige landen buiten China waar je deze bijzondere en bedreigde diersoort kunt zien. Ouwehands Dierenpark helpt mee om de reuzenpanda in het wild te beschermen.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

HANZESTEDEN OP DE VELUWE HANZESTEDEN HARDERWIJK - HATTEM - ELBURG

CULINAIRE HANZESTAD HARDERIJK Eten met sterren, dat kun je in Harderwijk. Niet dat je naast een BN’er komt te zitten, nee, er zijn twee restaurants die Michelinsterren hebben, ‘t Nonnetje en Basiliek. Maar er zijn meer prima restaurants in Harderwijk. Je vindt een paar van die restaurants aan de Vischmarkt, een plein met prachtige monumentale huizen eromheen. Vanuit die historische binnenstad loop je via de 14e-eeuwse Vischpoort binnen 2 minuten naar de Veluwerandmeren. Relax op het gezellige Stadsstrand, maak een rondvaart of stap in een sloep, zeilboot of botter voor een tochtje over het water.

CULTUURHISTORISCHE HANZESTAD HATTEM

HEERLIJKE HISTORISCHE

WAAR OP DE VELUWE?

HANZESTEDEN

HATTEM

ELBURG HARDERWIJK

IJssel

Eeuwen geleden al was er volop bedrijvigheid in de Hanzesteden. De handel bracht de steden veel welvaart. Het werden machtige vestingsteden met imponerende stadsmuren en stadspoorten, sierlijke koopmanshuizen en indrukwekkende handelskantoren. De sporen van die Gouden Eeuw zie je nog goed terug in de prachtige Hanzesteden Harderwijk, Hattem en Elburg. Kom ervan genieten!

Apeldoorn

Nederrijn

Arnhem

De drie Hanzesteden hebben ieder hun eigen sfeer en charme. Een historische binnenstad

Waal

Maas

met steegjes en straatjes, waar je lekker kunt shoppen in kleine winkeltjes en boetiekjes. Veel musea, galeries, events en festivals, ook met Hanzestad als thema. Water is altijd dichtbij voor een zeiltocht of rondvaart. De steden liggen in de buurt van mooie natuurgebieden waar je heerlijk kunt fietsen en wandelen. En voor daarna is er een rijk en gevarieerd culinair aanbod van sterrenrestaurants, pleinen met horeca en pop-up restaurants. Overal proef je de gouden Hanze-eeuw! visithanzesteden.nl

In de kleine middeleeuwse stadskern van Hattem vind je maar liefst drie musea! De pittoreske stad trok begin 1900 veel schilders aan die de Hollandse wolken boven de IJssel wilden vereeuwigen. Jan Voerman was één van hen. In het Voerman Museum hangen veel prachtige werken van hem, en van zijn zoon Jan Voerman junior, bekend van zijn aquarellen in de Verkadealbums. En waar anders dan in Hattem, met zijn vele schilderachtige geveltjes, is het Anton Pieck Museum beter op zijn plaats? Hier vind je een prachtig overzicht van zijn werk, van de bekende nostalgische prenten tot olieverfschilderijen. En het Nederlands Bakkerijmuseum is een belevingsmuseum waar je door de geschiedenis van brood en banket loopt.

ELBURG HAVENSTAD VAN DE HANZE Elburg is een historische Hanzestad aan de voormalige Zuiderzee. Elburg werd al in 1367 lid van het Hanzeverbond. De handel ging voor een groot deel over zee, met de eerste vrachtschepen van de middeleeuwen, de kogges. Later werd Elburg een vissersplaats. Op de botters waar toen mee werd gevist, maak je nu een tocht over het Veluwemeer en het Drontermeer. De historische botterwerf en de visafslag vertellen over het rijke visserijverleden. De iconische Vischpoort leidt je naar de vesting, waar je je in de middeleeuwen waant, maar dan met een hedendaags aanbod van mooie musea, leuke winkels en heerlijke horeca.

D Rijn

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

CULINAIR HARDERWIJK

THERMEN BUSSLOO

OPTIMAAL ONTSPANNEN BIJ THERMEN BUSSLOO

CULINAIR HARDERWIJK Foodlovers opgelet! In Harderwijk kun je je culinaire hart ophalen. Het wemelt er van de leuke restaurants. En weet je wat het bijzondere is? Deze Hanzestad is van alle smaken thuis! Van een Angushamburger in een gezellig eetcafé tot een exclusief fijnproeversmenu in een sterrenrestaurant. Kom het proeven! Of bezoek een van de foodfestijnen!

STREEKPRODUCTEN De gastronomische tour begint op de Vischmarkt. Dit is zonder twijfel het epicentrum van culinair Harderwijk, want hier stralen de (Michelin)sterren van de stad bij ‘t Nonnetje en de Basiliek. Geen andere stad op de Veluwe heeft maar liefst twee sterrenrestaurants. Ook een aanrader is restaurant Ratatouille, waar de drie-eenheid seizoen, ambacht en puurheid de kaart bepaalt. Pal ernaast vind je het KookLokaal, met leuke workshops voor groepen, mooie kookboeken en keukenspullen. Iets verderop op de Markt en in de straten eromheen vind je diverse eetcafés en restaurants, zoals Bistro Klein Parijs.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

VOLOP VIS Loop je door de Vischpoort naar het water, dan ruik je al de geur van gerookte paling. Hier kom je o.a. De Admiraal tegen, een nautisch ingericht restaurant met volop vis op de kaart. Maar er zijn meer locaties aan het water waar je een lekker visje kunt scoren. Wat te denken van gerookte paling eten bij het prachtige restaurant Johannes aan de Boulevard. En hoe leuk is het om je bootje aan te leggen in de haven en dan jezelf te trakteren op een goede bouillabaisse met geroosterd brood en rouille? Of onder het genot van een lekker glas wijn te genieten van de zonsondergang bij Walhalla aan het Stadsstrand. Heerlijk Harderwijk, kom het proeven! heerlijkharderwijk.nl

TIP! CULINAIRE WANDELING Dubbel genieten? Maak dan ’ns een culinaire wandeling! Een stadswandeling door het historische centrum van Harderwijk geleid door een ervaren stadsgids, met tussenstops in drie verschillende restaurants voor een voorgerecht, hoofdgerecht en dessert. stadsgidsenharderwijk.com.

GASTRONOMISCHE EVENEMENTEN • Culihoppen, in mei en oktober. Je hopt van restaurant naar restaurant en geniet van kleine gerechtjes, lekker met een glaasje wijn. • Blije Bietjes, in september. Het foodfestival van eerlijk, biologisch eten van boeren en kleine onafhankelijke cateraars. • Foodmarket, in de zomer. In combinatie met de weekmarkt vind je hier streekproducten van lokale leveranciers.

Een bezoek aan Thermen Bussloo is een heerlijk ontspannen ervaring en een weldaad voor je gezondheid. Laat je in de watten leggen. Doe mee aan de opgietingen, relax in de rustruimte of geniet van een heerlijk geurend bad. Thermen Bussloo is een oase van rust, ontspanning en weldaad!

SAUNA’S Binnen en buiten in de ruime saunatuin vind je altijd je favoriete sauna. Ga je voor de mystieke, oosterse sfeer van de Himalaya zoutkristalgrot? Voor de heetste Kelo aardesauna? Voor de ultieme ontspanning in het sfeervolle Hamambad? Of kies je voor de bijzondere Geysersauna, waar vijf geisers al borrelend stoom, water en lucht omhoog spuiten en muziek en beeld je ervaring compleet maken? Tijd voor een goed gesprek? Dat kan in de Panoramasauna, waar je onderhand ook geniet van het prachtige uitzicht op het meer van Bussloo.

BEAUTY Thermen Bussloo heeft een prachtig, in 2016 vernieuwd beautycentrum, waar je kunt kiezen voor diverse beauty- en wellnessbehandelingen, zoals gezichtsbehandelingen,

diverse (unieke) massages, pedicure en manicure. Alle gebruikte producten zijn van topkwaliteit. Je kunt er ook terecht zonder dat je een bezoek aan de sauna brengt.

DINEREN Heb je aan één dag niet genoeg om al die heerlijke sauna’s en baden te ervaren? Blijf dan luxueus overnachten in het naastgelegen Hotel Thermen Bussloo. In dat hotel vind je restaurant Intens, met een prachtig uitzicht over het meer van Bussloo. Intens is door Michelin bekroond met een Bib Gourmand. Op de menukaart staan veel mooie gerechten die zijn samengesteld met passie voor pure smaken. Intens gebruikt de beste producten en verse groenten en fruit, allemaal biologisch en meestal uit de streek. Kom gerust eens langs, ook als je geen hotelgast of wellnessbezoeker bent.

MEDITATIE In het hotel is ook het Banyan Centre voor persoonlijke groei gevestigd. Bij het Banyan Centre kun je een meerdaags programma volgen zoals detox en yoga of Regie over je leven. Of je gaat naar een van de vele inspirerende workshops over bijvoorbeeld stress release of mindfulness. Kijk voor meer info op banyancentre.nl thermenbussloo.nl

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

BIOSCOOPFILM ‘DE WILDE VELUWE’

THE MAKING OF

BIOSCOOPFILM VAN LUC ENTING

ij belooft beelden die je normaal niet ziet. Want filmer Luc Enting – naar eigen zeggen‘verknocht aan de Veluwe’ – en zijn teamleden mogen voor dit project op plekken komen die zijn afgesloten voor het publiek. De zogenoemde rustgebieden. ‘Daar kunnen wij de dieren filmen in hun normale dagritme, zonder dat ze worden gestoord door wandelaars of fietsers.’ Ook maakt hij gebruik van drones. ‘Zo vliegen we mee met een raaf, die de kijkers meeneemt op zijn vlucht boven de Veluwe.’

UREN IN TENT

Wandel je op de Veluwe, dan moet je natuurlijk niet gek opkijken als je in het struikgewas een hert of vos ziet rondscharrelen. Of als een zwijnenpaar met hun jonkies in colonne je wandelpad kruisen. Maar wat doen die dieren de rest van de dag eigenlijk?

Een jaar lang trekt Enting iedere ochtend het bos in. Al ruim voordat het licht wordt. De ene keer staan er zwijnen op zijn ‘shotlist’, de andere keer herten. ‘Al deze dieren leven in groepen en elke groep heeft grofweg een eigen gebiedje. Dankzij onze nauwe samenwerking met de boswachters word ik getipt in welk bosgedeelte bijvoorbeeld een herten- of vossenfamilie woont. We filmen dan tot pakweg tien uur en gaan aan het eind van de middag nog een uur of vier het bos in.’ Tijdens hun bosuren houden Enting en zijn collega’s zich schuil in tenten en hutten om zo onopvallend mogelijk de dieren te volgen.

BIG FIVE Hij noemt zijn werk geen documentaire. Het is een heuse speelfilm, met een paar hoofdkarakters en een echt script, aldus Enting. ‘De vijf belangrijkste karakters zijn zwijn, hert, vos, raaf en buizerd. We volgen hen vier seizoenen lang en vertellen hun verhalen. Bijvoorbeeld over de geboorte van vier kleine vossen en hun eerste maanden. Of over een mannetjeshert tijdens zijn eerste bronsttijd.’ Naast deze ‘big five’ zijn er kleinere rollen weggelegd voor onder meer insecten, vogels, konijnen en dassen.

Dat kun je gaan zien in de film De wilde Veluwe, die vanaf het najaar 2017 in de bioscopen draait.

HAPPY END? Hartverscheurende scenes van verzwakte dieren hoeft het publiek niet te verwachten, verzekert Enting. ‘Maar wel de dramatiek van eten en gegeten worden. Een vos jaagt nu eenmaal op de biggetjes van een zwijn, dat is de natuur. En dat maakt het verhaal spannend. Ook laat de film de gevolgen zien van extreem weer, zoals droogte, koude of overvloedige regen. Zodat onzeker is of de vos het redden gaat om zichzelf en zijn jonkies de winter door te krijgen.’ Of de film toch wel een happy end heeft? Dat moet iedereen zelf maar gaan bekijken, besluit Enting geheimzinnig…

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

MUZIEK VAN DE VELUWE Speciaal voor deze film componeert Matthijs Kieboom uit Oosterbeek de muziek, die wordt uitgevoerd door Het Gelders Orkest. Elk karakter heeft zijn of haar eigen tune, bij wijze van herkenningsmelodie. Verder ondersteunt de muziek het verhaal – weliswaar orkestraal, maar ingetogen en passend bij de beelden. Niet dat de muziek in de film de boventoon voert trouwens, want Luc Enting wil vooral de natuur zelf laten horen. En de stilte natuurlijk.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

SMAAKFIETSROUTES IN EDE Zeg ‘ns eerlijk: ben je een fietser die van lekker eten houdt? Of een levensgenieter die op z’n tijd best graag een stukje fietst?! Wie van de twee je ook bent: stap op de pedalen en volg een van de uitgezette smaakfietsroutes rondom Ede! De een klinkt nog lekkerder dan de andere. Wat dacht je bijvoorbeeld van de ‘Van bier tot honing’-route?

NAAR OMA’S RECEPT...

VOORBEREIDING TIPS: • Ga met gezonde trek op weg. • Hang een extra tas aan je fiets om al die lekkere streekproducten mee naar huis te nemen. • Check vóór vertrek de openingstijden van de diverse winkeltjes en boerenerven. • Besluit je fietstocht met een heerlijke maaltijd in een van de restaurants langs de route.

LEKKER FIETSEN! DUBBEL GENIETEN Fietsen rond Ede is genieten van een grote verscheidenheid aan landschappen. Je vindt hier bossen, heidevelden en zandverstuivingen, maar ook weidegebied, akkerland en veengebied. En als je een smaakroute volgt, geniet je dubbel. Want je fietst langs culinaire adressen, zoals biologische boeren, wijnbouwers, kaasmakers en fruittelers. Stap af op de erven en ga lekker kijken, proeven en kopen! Eigenlijk is de route een aaneenschakeling van onderbrekingen om kennis te maken met streekproducten: een knapperig vers walnotenbroodje hier, een stukje brandnetelkaas daar, en een glaasje biologische wijn weer verderop.

DAT SMAAKT NAAR MEER!

LEKKERE EN LOKALE PRODUCTEN

Er zijn maar liefst vier smaakfietsroutes rondom Ede. Elke route voert weer door een totaal andere omgeving en langs andere adresjes waar ambachtelijk voedsel wordt geproduceerd en bereid. Dit zijn de routes: • V an bier tot honing: route van 38 km langs Ede, Otterlo en Wekerom • Van kaas tot ei: route van 30 km langs Ede en Lunteren • Van melk tot brood: Blijde Weideroute van 33 km • Van pastinaak tot appelboom: Tuinenroute van 28 km.

LANDWINKEL Vaak kun je ook een kijkje achter de schermen nemen en bijvoorbeeld zien hoe bier in koperen ketels wordt gebrouwen. Of hoe klaverhoning wordt gemaakt. En natuurlijk is er een landwinkel met heerlijke streekproducten. Behalve langs streekproducenten voert de route ook langs restaurants in authentieke panden die klaar staan om je culinair te verrassen. Of duik na afloop zelf de keuken in. Aan deze route zijn namelijk lekkere recepten gekoppeld, met wilde ingrediënten die je onderweg kunt plukken,aangevuld met heerlijke streekproducten die je bij in de erfwinkeltjes langsde route haalt. Wat dacht je bijvoorbeeld van een Veluwse BonteBloemensalade. Deze recepten zijn bedacht door foodwalks.nl. 40

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

De routebeschrijvingen zijn voor € 1,75 o.a. te koop bij de VVV/Stadswinkel Ede. Een aantal streekproducenten hebben leuke acties en speciale kortingen voor de fietsers. Nog meer Food & Veluwe Kijk op uitinede.nl voor nog meer overheerlijke activiteiten en arrangementen.

Kijk voor meer informatie op smaakfietsroutes.nl.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

VELUWEZOOM HOTSPOTS WANDELEN? Alle wandelingen op de Veluwezoom staan bij elkaar op wandelenopdeveluwezoom.nl. Daar vind je een mooi overzicht van de diverse wandelingen, het aantal kilometers, de horecamogelijkhedenonderweg en meer praktische informatie.

e Veluwezoom bestrijkt het gebied tussen Apeldoorn, Arnhem en Zutphen. Je vindt er fraaie buitenplaatsen en landgoederen, leuke adresjes voor eten & drinken, gezellige doe-dingen voor kinderen en volop wandel-, fietsen paardrijmogelijkheden. Bezoek eens landwinkel De Munnikenhof in Rheden! Kies uit een ruim aanbod landelijke streekproducten, snuffel tussen leuke hebbedingetjes en geniet van pure en (h)eerlijke lekkernijen. Of duik in mediterrane sferen en ga wijn proeven bij Youp en Riet Cretier! Zij ontvangen je gastvrij op hun grote biologische wijngaard Domein Hof te Dieren. En wist je dat je het hele jaar kunt langlaufen op de Veluwezoom? Dat kan bij activiteitencentrum Polysport in Dieren, inclusief een Glühweinmoment ter afsluiting. Mocht de Veluwe bedekt zijn met een mooi pak sneeuw, dan is het heuvelachtige terrein rondom de Posbank the place to ski! Je kunt een heuse langlauftocht maken, dwars door de besneeuwde bossen en genieten van de winterzon. De regio Veluwezoom ontleent zijn naam aan een van de mooiste natuurgebieden van ons land: Nationaal Park Veluwezoom. De Veluwezoom is het oudste Nationale Park in ons land en bestaat uit 5.100 hectare bos, heide, zandverstuivingen en landgoederen. Op diverse plaatsen in het park zijn observatieposten zoals De Elsberg of Herikhuizen. Grote kans dat je herten, zwijnen, vossen of Schotse hooglanders ziet rondscharrelen.

VELUWEZOOM Het Veluwse landschap op zijn mooist: de heide vol in bloei, glooiende heuvels en sfeervolle wolkenluchten erboven. Fotograaf Jurjen Drenth maakte deze foto op de Posbank, midden op de Veluwezoom.

Vanuit het Veluwetransferium Posbank kun je mooie, goed-gemarkeerde wandelen fietstochten maken van verschillende lengtes en niveaus. Mountainbikers kunnen hun hart ophalen aan het glooiende terrein met pittige klimmetjes. Geniet van de uitzichten en voel de vrijheid! Een tikje kalmer aan doen? Bezoek dan een van de buitenplaatsenof kastelen zoals Rosendael, Middachten, Sonsbeek, Doorwerth of Zypendaal en flaneer over de paden van het landgoed. Of loop eens binnen bij Galerie ’t Arthuus in Loenen en laat je verrassen door steeds wisselende exposities van hedendaagse kunstenaars. Op de Veluwezoom wemelt het van de lekkere adresjes voor een verkoelende ijscoupe, een heerlijke lunch of een uitgebreid diner, bijvoorbeeld met Veluws wild. Soms traditioneel, vaak met een moderne twist. Is één dagje niet voldoende? Geen nood. Op de Veluwezoom vind je talloze overnachtingsmogelijkheden, variërend van avontuurlijke (natuur)campings (eventueel met een stal voor je paard) en knusse chalets tot luxe villahotels met uitzicht over de IJssel tot sfeervolle suites in een kasteel. Je verblijf op de Veluwezoom kan daarom niet lang genoeg duren! Kijk voor meer informatie op veluwezoom.nl.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

VELUWE SPECIALIST DE WIND DOOR JE HAREN MET DE e-Fatbike

ONTDEK DE VERRASSENDSTE PLEKJES MET DE VELUWE SPECIALIST

HÉÉÉÉÉÉÉL SPECIAAL!

Die kun je zo hard voelen als jij het wilt. Via de gps die je meekrijgt, brengt je E-Fatbike je op ultiem mooie plekjes waar je met de mountainbike niet kunt komen. Met de route die je meekrijgt, fiets je door het oudste oerbos van Nederland en pittige zandafgravingen. Maak het zo uitdagend als je zelf wilt. Je kunt de elektrische aandrijving van de E-Fatbike heel zwaar of juist licht instellen.

Snel of langzaam, gebaande wegen of juist off the road, met een dak boven je hoofd of de wind door je haren. De Veluwe ligt voor je klaar om op een speciale manier te ontdekken. En hoe! Met de unieke routetips van de Veluwe Specialist kom je langs de mooiste plekjes. Op een manier die je zelf nooit had kunnen bedenken. Je bepaalt zelf hoe groot je de uitdaging wilt hebben. Wedden dat je terugkomt met een ‘WAUW, wat was dat gaaf’ -gevoel!

LEUK EN RELAXED OP DE Loopfiets Minder heftig, maar minstens zo leuk is het ontdekken van de Veluwe op de Loopfiets. Door te lopen op de loopband komt de fiets in beweging, heel bijzonder! Met een gangetje van 25 km per uur zoef je langs alle bezienswaardigheden die de Veluwe Specialist met je deelt.

E-step

Wil je via een mooie route de Veluwe ontdekken, maar je niet zo inspannen? Neem dan bij de Veluwe Specialist een E-step mee. Op je gemak step je door het kleinste stadje van Nederland waar je de kasteeltuinen van Staverden kan bezoeken, maak je een tussenstop bij het uitkijkpunt over het hoogstgelegen meer van de Veluwe en geniet je van wat lekkers op een terras midden in het bos.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

Een dak boven je hoofd, maar dan net even anders. In de volledig elektrische Twizy ontdek je de Veluwe in een relaxed tempo. Twizy-en met z’n tweeën is het leukst! Jij koerst de Twizy over prachtige binnenwegen, je passagier geniet door het panoramisch dak van je Twizy van het bladerdak van de Veluwe.

Ontdek de Veluwe vanuit Garderen, Apeldoorn, Harderwijk of Eerbeek. Kijk op veluwespecialist.nl

STAP OP DE

GERUISLOOS GENIETEN MET DE Twizy

OF NOSTALGISCH TOEREN MET DE Mini Cooper? Kies je voor een ontdekkingstocht met een Mini Cooper? Dan kom je niet alleen langs prachtige routes met hotspots, maar ervaar je ook dat heerlijke nostalgische gevoel. Het ronkende geluid, de versnellingsbak met maar 4 versnellingen en de raampjes die op z’n Engels precies andersom opengaan, toveren een glimlach op je gezicht. En als je dan de kofferbak opendoet …

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

DE IJSSEL MOOISTE RIVIER VAN NEDERLAND ONTDEK DE VELUWSE GEMEENTEN HEERDE EN VOORST LANGS DE IJSSEL...

IJSSEL MOOISTE RIVIER

VAN NEDERLAND

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

Uiterwaarden met wilgen, drassige weiden, meidoornhagen vol in bloei, rood-witte koeien, hier en daar een boerderij, maar vooral: de rivier die zich door het landschap slingert. Dat is het landschap van de IJssel. Volgens sommigen de mooiste rivier van Nederland! De Veluwse gemeenten Heerde en Voorst liggen er vlakbij.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

DE IJSSEL MOOISTE RIVIER VAN NEDERLAND

IJSSEL

Foto: Wim Weenink

MOOISTE RIVIER VAN NEDERLAND VOETEN IN DE IJSSEL Alle ingrediënten voor een toeristische topbestemming zijn aanwezig: de rivier zelf, de weidse vergezichten, de kronkelende dijk, de rijke bloemenen vogelwereld, de statige hoeven, de Hanzesteden en de idyllische dijkdorpjes. Hier en daar zie je richtingaanwijzers ‘Met je voeten in de IJssel’. Op die plekken vind je grote zitstenen, waarvandaan je een prachtig uitzicht hebt. Ook zijn er ontelbare wandelen fietsroutes voor bijna elk traject langs de rivier. Van stadstoerisme tot een lange-afstandswandeling. Bijvoorbeeld het Hanzestedenpad, de Streekproductenfietsroute of de IJsseldalfietsroute.

STILLE BINNENWATEREN De IJssel ontdekken doe je natuurlijk het beste óp de rivier zelf. Er is een enorm aanbod van boottochten, variërend van een smakelijk lunchtripje tot een romantische moonlight-cruise. Ook kun je op diverse plaatsen zelf een roeiboot of kano huren. De IJssel is een juweeltje om te bevaren vanwege het zicht op de uiterwaarden en de verrassing die na elke bocht opduikt. De grote kolk bij de Ravenswaarden (vlak bij Voorst) is een heerlijk plekje om voor anker te gaan. En zo zijn er meer stille binnenwateren.

Ga ze ontdekken!

HEERDE - TOPLOCATIE OM TE WANDELEN, FIETSEN EN VISSEN...

WAAR OP DE VELUWE?

HEERDE

Heerde is een toplocatie om te wandelen, fietsen, vissen en verblijven. Zo vind je rond het dorp kilometers wandelen fietsroutes. Je kunt de IJsseldijk volgen en genieten van de fantastische wolkenluchten boven de uiterwaarden en de rivier. Op diverse plekken brengt een veer je naar de overkant. Af en toe even bijtanken? Geen probleem! Je komt langs talloze adresjes met verrukkelijke streekproducten. Bezoek ook eens landgoed De Nijensteen en natuurboerderij Villa Bakhuis, op een steenworp afstand van de IJssel. Werp een blik in de stal vanuit de skybox, wandel in

IJssel

Apeldoorn VOORST

Nederrijn

het bos van landschapsarchitect Copijn of neem vanaf de IJsseldijk het prachtige fietspad via de Weteringen naar Heerde! Heerde viert in 2017 haar vijfjarig jubileum als Cittaslow-gemeente. In een Cittaslow staat de kwaliteit van de leefomgeving centraal. Voor inwoners, maar zeker ook voor toeristen! Tip! Rondom 200 jaar Kozakkenveer, het voet-fietsveer van Veessen naar Fortmond, zijn er in 2017 allerlei feestelijke activiteiten! wijzijnheerde.nl

VOORST - FIETSEN OVER OUDSTE VELUWSE HANDELSROUTE... De slingerende weg langs de IJssel, weidse vergezichten over de weilanden en oude boerderijen onder aan de dijk, maken de Bandijk in Voorst tot een fascinerend fietsgebied. En je rijdt op historische grond, want de dijk was vroeger de verbindingsweg tussen de Hanzesteden Hattem en Deventer. De afgelopen jaren is hard gewerkt om deze oudste handelsroute van de Veluwe te herstellen. Statige buitenplaatsen, monumentale dijkhuizen en boerderijen met karakteristieke erven zijn stuk voor stuk in oorspronkelijke staat hersteld. Zodoende kun je nu – in alle rust, met de neus in de wind en met zicht op de IJssel – een flinke dosis cultuurhistorie snuiven. Onderweg kom je in de dorpskernen

gastvrije horeca en adresjes met streekproducten tegen. Bij huis De Dijkstoel aan de Bandijk 1, het pand waar vroeger tol werd betaald, eet je nu in de zomer een heerlijk ‘tol-ijsje’. Verder naar het zuiden passeer je de ruïne van kasteel Nijenbeek en de uiterwaardengebieden in de Wilpse Klei en Voorster Klei. Dat zijn broedgebieden van veel weidevogels, zoals kieviten, grutto’s, tureluurs, scholeksters en wulpen. Dus vogelspotters opgelet: neem je verrekijker mee! En als je bent uitgefietst, kun je overstappen op de benewagen en het Appense Schouwpad volgen. Die gaat ook over een middeleeuwse dijk, maar dan langs de Voorsterbeek. voorst.nl/toerisme

IJSSELBIËNNALE

KOM, KIJK EN BEWONDER! Kom tijdens de zomermaanden naar de IJsselbiënnale! Met een buitententoonstelling van ruim 25 monumentale kunstwerken van (inter)nationale kunstenaars. De objecten staan op bijzondere locaties langs de rivier, in het landschap en in de Hanzesteden. Ook zijn er speciale voorstellingen, festivals, kunstroutes, exposities en nog veel meer. Kom, kijk en bewonder! ijsselbiennale.nl

Arnhem Waal

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

Maas

D Rijn

KRÖLLER-MÜLLER MUSEUM Entree museum

KRÖLLER-MÜLLER MUSEUM - SCHATKAMER VAN DE STIJL

Foto: Jannes Linders

MONDRIAAN TOT DUTCH DESIGN

TOEN > DE STIJL Het begint allemaal in 1917. Dan laat kunstenaar Theo van Doesburg het eerste nummer van het tijdschrift De Stijl verschijnen. Het blad heeft nooit meer dan een oplage van 300 exemplaren gehad, maar de invloed ervan op de kunst in Nederland en daarbuiten is groot. Primaire kleuren, rechthoekige vormen en een asymmetrische compositie – dat zijn de kenmerken van de nieuwe kunststroming. Van Doesburg en zijn collega-kunstenaars passen die toe in gebouwen, meubels, straten, mode en reclame. Zo hopen zij niet alleen een ‘nieuwe kunst’, maar een heel nieuwe, moderne maatschappij te realiseren. Tussen 1907 en 1922 verzamelt Helene Kröller-Müller diverse werken van De Stijl-iconen Piet Mondriaan, Theo van Doesburg en Bart van der Leck.

Zaaloverzicht met o.a. werken van Bart van der Leck

NU > DUTCH DESIGN

Nu hebben we het over Dutch Design. Toen was er eerst alleen De Stijl: de avant-gardistische stroming in de schilderkunst, architectuur, toegepaste kunst en grafische vormgeving. Je kent de highlights ongetwijfeld: de rood-blauwe stoel van Gerrit Rietveld en het schilderij Victory Boogiewoogie van Piet Mondriaan. Het Kröller-Müller Museum Foto: A_Overzicht_beeldentuin_PT2 Vergroot. is een van de schatkamers van De Stijl. Geen wonder dat 100 jaar Bijschrift: Marta Pan, Drijvende sculptuur, Otterlo, 1960-1961 De Stijl daar met twee speciale exposities wordt gevierd. Marta Pan, Drijvende sculptuur, Otterlo, 1960-1961

MUSEUM EN TUIN > UNIEK IN ELK SEIZOEN

krollermuller.nl 50

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

Bijna 90 schilderijen en ruim 180 tekeningen – in het Kröller-Müller Museum vind je de op een na grootste Van Goghverzameling ter wereld. In een speciale galerij zijn in wisselende opstelling steeds ongeveer 40 werken van Vincent van Gogh te zien. Daarnaast maak je kennis met topstukken van moderne meesters, onder wie Claude Monet, Georges Seurat, Pablo Picasso en Piet Mondriaan. Vergeet ook niet de beeldentuin te bezoeken, een van de grootste van Europa. Daar loop je tussen ruim 160 sculpturen van beeldbepalende kunstenaars, zoals Aristide Maillol, Jean Dubuffet, Marta Pan, Jean Arp en Pierre Huyghe. En door de wisselende seizoenen ziet de tuin er steeds anders uit!

Dankzij Helene Kröller-Müller bezit het museum nu talloze topwerken uit de periode van De Stijl, waaronder 13 schilderijen van Mondriaan. Ook heeft ze 42 schilderijen en zo’n 400 tekeningen van Bart van der Leck aan haar verzameling kunnen toevoegen. In 2017 besteedt het museum aandacht aan De Stijl met twee bijzondere tentoonstellingen (zie kader). Hieruit komt de levendige, vrije en vrolijke visie die De Stijl-kunstenaars op de toekomst hadden, duidelijk naar voren. De kenmerken van De Stijl zijn tot op de dag van vandaag terug te vinden in het befaamde Dutch Design. Het jaar 2017 is bestempeld tot internationaal themajaar ‘Mondriaan tot Dutch Design’. Kunsten designliefhebbers zullen ogen tekortkomen!

Collage met werken van Hans (Jean) Arp (1886-1966) © Kröller-Müller Museum, Stiftung Arp e.V., Berlijn, Privé-collectie

DE STIJL-TENTOONSTELLINGEN IN KRÖLLER-MÜLLER

Bart van der Leck, De negociant, 1913

• A rp: The Poetry of Forms toont het werk van Arp in de volle breedte: sculpturen, reliëfs en werken op papier, poëzie, geschriften en publicaties. De tentoonstelling omvat circa tachtig werken. Ook is er aandacht voor het amusementspaleis de Aubette in Straatsburg, een project waaraan Arp en Theo van Doesbrug samen werkten. • De mecenas en de ‘verversbaas’; Bart van der Leck en Helene Kröller-Müller laat de complexe relatie tussen kunstenaar Bart van der Leck en Helene Kröller-Müller zien. Zij sloot met hem een overeenkomst die haar recht gaf op eerste koop van zijn werk. Ook maakte Van der Leck o.a. de kleurontwerpen voor het Jachthuis Sint Hubertus. VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

PROEF VAN GOGH EDE ART & FOOD

PROEF VAN GOGH

GA OP MENUTOUR Wil je de Smaak van Van Gogh proeven in de restaurants van Ede en omliggende dorpen Otterlo, Bennekom, Lunteren, Wekerom en Harskamp? Download dan via smaakvangogh.nl de Smaak van Van Gogh Menutour. Daar vind je alle restaurants die een gerecht serveren dat is geïnspireerd op de schilderijen van Vincent van Gogh uit het Kröller-Müller Museum. Wil je tijdens je bezoek aan het museum genieten van een Smaak van Van Gogh-lunch? De chef van museumrestaurant Monsieur Jacques heeft diverse Smaak van Van Goghgerechten op de kaart gezet.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

De aardappeleters van Vincent van Gogh kennen we allemaal. Het is een van zijn schilderijen waarop voedsel te zien is. Van Gogh was arm en schilderde in het begin veel stillevens van goedkope ‘modellen’ als mosselen, aardappelen en fruit. Gemeente Ede en het Kröller-Müller Museum (eigenaar van de tweede grootste Van Gogh-collectie ter wereld) hebben daar wat moois mee gedaan.

oodprofessionals uit Ede hebben in het Kröller-Müller Museum de stillevens van Van Gogh bekeken waarin voedsel voorkomt. De ingrediënten die ze zagen, zijn verwerkt in vier Van Gogh Smaakprofielen. Koks hebben tips gegeven om met die ingrediënten en smaakprofielen lekkere gerechten te maken voor elk seizoen. Banketbakkerij Mekking maakte een recept voor een Van Gogh-quiche voor de herfst. Een lekker gerecht voor de winter is het staartstuk met bietenstamppot van Anders & Co.

De lente proef je aan de zachtgegaarde makreel van de Lunterse Boer. En in de zomer geniet je op het terras van de heerlijke gemarineerde zalm van restaurant Timber.

VAN GOGH PROEVEN Je kunt de Smaak van Van Gogh dus proeven! Laat je inspireren door de schilderijen van Van Gogh. Ga eerst die schilderijen bekijken in Kröller-Müller en vind daarna de producten die je op de schilderijen hebt gezien terug op je bord. Dat

kan bij diverse restaurants in en rond Ede die de Smaak van Van Gogh op hun menukaart hebben gezet. Er komen er steeds meer bij. Elk jaargetijde staat er een ander gerecht op het menu. Je herkent de restaurants aan de sticker op het raam. Ook in het restaurant van Kröller-Müller zelf staan veel van deze gerechten op de kaart.

VAN GOGH-PRODUCTEN Smaakmakers uit Ede hebben Smaak van Van Gogh-producten ontwikkeld op basis van de

Van Gogh Smaakprofielen. Bier, koffie, appelperensap en koekjes bijvoorbeeld. Die producten zijn net als een Smaak van Van Gogh-menu of -gerecht geïnspireerd op het leven en werk van Vincent van Gogh. Deze producten zijn herkenbaar aan het officiële Smaak van Van Gogh-logo. Veel van deze producten zijn te koop bij diverse winkels in en rond Ede en in het Kröller-Müller Museum.

DE FOODEVENTS VAN EDE Meer leuke food events in Ede: • Restaurantmaand; maart 2017 • Aan tafel met Mondriaan; 6 juli 2017 • Eten op Rolletjes; 4 juni 2017 • Festival Pure Passie op landgoed Kernhem; 26 augustus 2017 Allemaal combinaties van natuur, cultuur en food voor iedereen. Meer informatie vind je op uitinede.nl

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

FIETSROUTE UIT DE KUNST IMPRESSIONISTISCHE KUNST VAN DE VELUWE

KUNSTZINNIG FIETSEN!

KUNSTFIETSROUTE-ARRANGEMENT Met de fietsroute ‘Uit de kunst’ kun je de NoordwestVeluwe op een bijzondere manier beleven. De route van ca. 45 kilometer loopt van Nunspeet door de bossen en over de heide naar Hulshorst, Elspeet en Vierhouten en vandaaruit weer terug naar Nunspeet. Het routeboekje is verkrijgbaar bij VVV, NoordVeluws Museum, hotels en

Ze kwamen naar de Veluwe om te schilderen. Kunstenaars, vooral uit Amsterdam en Den Haag, op zoek naar de puurheid van het landleven. Schaapsherders met hun kudde, op het land werkende boeren, boerderijen, bossen in alle seizoenen, houthakkers, eekschillers, trekossen, karrepaarden – je vindt ze allemaal terug op hun schilderijen.

Wist je dat tussen 1880 en 1950 meer dan honderd beeldend kunstenaars op de Veluwe woonden en werkten? Bekende namen zijn onder meer Jan van Vuuren, Arthur Briët, Ben Vliegers en Edzard Koning. De armoedige hutten aan ‘de Zoom’ (langs de rand van de hei) waren een geliefd onderwerp. De schilders lieten zich inspireren door de nieuwe kunststroming van die tijd: het impressionisme. Hun werk toont een impressie van het landschap, met veel aandacht voor het licht en de kleur van het moment.

SPRING OP DE FIETS EN VOLG DE ROUTE

€ 3,95

Uit de kunst fietsroute

Locomotiefhuisje of zoomhuisje

Benieuwd naar het gebied waar de schilders zich lieten inspireren? Spring op de fiets en volg de fietsroute ‘Uit de kunst’! Ontdek het verhaal van de kunstenaarskolonie achter de locaties die je onderweg tegenkomt. Bijvoorbeeld de woningen en ateliers van de kunstenaars, en de plekken die geliefd waren om te schilderen. Stap af bij de panelen met informatie en afbeeldingen over de kunstenaars. Of neem op landgoed Hulshorst een kijkje op de plek waar Jan van Vuuren zijn ‘Herfstlandschap met Zilverbeek’ schilderde.

Het zoomhuisje was een geliefd schilderobject voor de kunstenaars in Nunspeet. Land- en bosarbeiders leefden samen met hun geit en kippen onder één dak in deze kleine, armoedige huisjes. De stille omgeving van zand, heide en bos maakten de huisjes op de Zoom zo sfeervol voor de schilders.

Afstand 10 of 45 km

Op dit punt heb je circa 10 km afgelegd. Wil je de fietstocht in Nunspeet afbreken? Om terug te keren naar de VVV, ga terug en rechtsaf de Nijverheidsweg op. Aan het eind van de Nijverheidsweg zie je aan de andere kant van de de rotonde de VVV en het station liggen. Als je verder wilt fietsen naar Hulshorst, Elspeet en Vierhouten, vervolg je de Wagenweg en sla je linksaf de Nijverheidsweg in. Sla linksaf de Jan Topweg in. Daar zie je rechts knooppunt 83. Ga nu richting knooppunt 57 (via Jan Topweg en Van Oordtstraat, Onder de Bos) naar de Schotweg. Hou links aan op de weg Onder de Bos tot Onder de Bos 76. Hier woonde ooit Eugène Brands.

Foto: Dick Baas

De nieuwe fietsroute ‘Uit de kunst’ voert je langs de plaatsen waar de schilders verbleven, elkaar ontmoetten en waar zij inspiratie opdeden.

campings. Met het speciale Kunstfietsroute-arrangement (voor € 8,95 verkrijgbaar bij VVV) ga je goed voorbereid op stap, met een kopje koffie met lekkers bij de start, een tasje met gratis route, een flesje Veluws water, het Uit de Kunst-informatiemagazine en een souvenir om na te genieten.

160526-NudK-Fietsboekje-160701.indd 1

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

15-08-16 10:20

160526-NudK-Fietsboekje-160701.indd 18

15-08-16 10:21

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

HERDENKEN OP DE GINKELSE HEIDE Er hangt wat mist over de hei. Je hoort het ronken van vliegtuigen die dichterbij komen. Even later hangen er honderden parachutes in de lucht. Je sluit je ogen en bedenkt hoe het zou zijn om zo naar beneden te springen in vijandelijk gebied. Je voelt je verbonden met de moedige mannen die dat deden. Je doet je ogen weer open, je bent bij de Airborne Herdenking op de Ginkelse Heide in Ede.

uizenden mannen deden in september 1944 mee aan operatie Market Garden. Ze sprongen aan een parachute uit een vliegtuig, waagden hun leven om bruggen te veroveren, vochten een ongelijke strijd tegen een onverwacht sterke vijand. Velen van hen overleefden dat niet. Elk jaar in september herdenken we de Slag om Arnhem als eerbetoon aan al die moedige mannen. Om de herinnering aan hun inzet levendig te houden en om aan oud en jong te laten zien dat onze vrijheid geen vanzelfsprekendheid is.

LUCHTLANDINGEN EN HISTORISCHE VLIEGTUIGEN

KENNETH MAYHEW WAS ERBIJ De 99-jarige Britse oorlogsveteraan Kenneth Mayhew deed mee aan operatie Market Garden. Hij sprong niet met een parachute naar beneden op de Ginkelse Heide, maar vocht mee in de opmars van de geallieerden naar Nijmegen. Daar drong langzaam tot hem door wat er aan de hand was rond Arnhem. ‘We stonden paraat om door te stoten, maar helaas is het daar toen niet meer van gekomen.’

HERDENKEN

Mayhew vindt het belangrijk om te blijven herdenken. ‘De oorlog heeft zo veel levens beïnvloed, dat mogen we nooit vergeten. Dankzij deze herdenking blijven mensen bekend met het verleden en dat is een goede zaak. Voor mijzelf is de herdenking een mooi eerbetoon aan onze inzet. De dankbaarheid van de mensen hier ontroert me nog elke keer.’ Is hij er in 2019, bij de 75e herdenking van Operatie Market Garden, weer bij? ‘Dat kan ik niet beloven, ik ben dan de 100 gepasseerd. Maar ik ga er mijn best voor doen!’

OP DE GINKELSE HEIDE

Als vast onderdeel van de herdenking springen parachutisten uit verschillende landen uit historische vliegtuigen. De vliegtuigen komen vanuit het zuiden aanvliegen, net zoals in 1944. Een luchtlanding met zo veel parachutisten en vliegtuigen is uniek in Nederland. Het is een spectaculair schouwspel dat een goed beeld geeft van hoe de Mass Drop er in 1944 uit moet hebben gezien.

Kenneth (linksboven en onder) benadrukt het belang van blijven herdenken.

KRANSEN EN VOLKSLIEDEREN Kom naar de 73e herdenking op zaterdag 16 september 2017. Het programma begint om 9.30 uur met de eerste luchtlandingen. Rond 11.00 uur is de Airborne Herdenking op de Ginkelse Heide bij het Airborne monument aan de N224. Er zijn toespraken en er worden kransen gelegd en volksliederen gespeeld. De herdenking eindigt met het indrukwekkende Highland Cathedral, gespeeld door de Pegasus Pipes and Drums Band uit Barneveld. Daarna, rond 14.00 uur, beginnen de luchtlandingen tot ongeveer 16.30 uur. Veteranen uit Engeland zijn elk jaar eregast bij de herdenking. 56

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

Meer info over de bevrijding na WOII: liberationroute.com VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

SPOORLIJN APELDOORN-DIEREN

IJZEREN SPOREN OP DE VELUWE

SPETTEREND HEIDEFEEST IN EDE

VELUWSE AVONDMARKT

IN BEEKBERGEN Op een ander spoor de Veluwe beleven? Maak dan een ritje met de stoomtrein en geniet van het schitterende landschap van afwisselend bos en weidelanden dat aan je voorbij trekt. Alles is veranderd – maar de stoomtrein tussen Apeldoorn en Dieren is gebleven. Niet als dagelijks vervoermiddel, wel als bijzondere attractie. WALHALLA VOOR TREINFANATEN Stampend en stomend tuft de stoomtrein over de meer dan honderd jaar oude spoorlijn tussen Apeldoorn en Dieren. Een van de tussenstations is Beekbergen. Een walhalla voor treinfanaten! Kijk, ruik en geniet van het stoomdepot met een omvangrijke collectie materieel, het oude stationsgebouw met een authentiek kantoor, een grote draaischijf voor het draaien van de stoom- en diesellocomotieven, een rijdende kolenkraan, waterkolommen, vleugelseinen, handbediende overwegen en nog veel meer moois. 58

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

STOOMTREIN EN SALONBOOT Met de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij zit je gegarandeerd op het goede spoor! Wat dacht je van een ritje in een luxe rijtuig van Wagons-Lits of Mitropa, waarin je kunt lunchen of dineren? Of van het arrangement Veluwe-IJsselboemel? Hierbij reis je tijdens de zomermaanden per stoomtrein van Apeldoorn naar Dieren. Daar stap je over op een salonboot die over de kronkelende IJssel naar de historische Hanzestad Zutphen vaart. Een Arriva-trein brengt je vervolgens terug naar Apeldoorn. Eindhalte van een nostalgisch dagje uit. Kijk voor de dienstregeling en meer informatie op stoomtrein.org.

FUN TO DO

Net als de heide kleurt Ede eind augustus paars! Van 18 t/m 26 augustus vindt de Heideweek plaats, dé feestweek van Ede en omgeving. Met meer dan honderd evenementen biedt het programma voor elk wat leuks. De Heideweek start traditiegetrouw met een spetterende openingsavond op de Markt. De dagen erna zijn gevuld met uiteenlopende activiteiten, variërend van een City Run dwars door het centrum, een heideoptocht, blotevoetenwandeling, look-a-likedag, braderie, wandelvierdaagse, kinderactiviteiten, folklorefeesten, muziekfestivals en sportieve

AMBACHTEN & SPEELGOED VAN VROEGER Benieuwd hoe een klaslokaal eruit zag toen je (over)grootouders naar school gingen? Of wil je wel eens zien welk speelgoed er was ver voordat Pokémon zijn intrede deed? Stap dan eens binnen in het Oude Ambachten & Speelgoed Museum in Terschuur (bij Barneveld)! Hier vind je prachtige antieke poppen, teddyberen, treintjes, poppenhuizen, mechanisch blikken speelgoed en Dinky Toys. Maar ook 160 verschillende oude ambachten, winkeltjes van vroeger en compleet ingerichte werkplaatsen. Bijvoorbeeld een drukkerij, drogisterij, smidse, leerlooierij en slagerij. En niets staat achter glas, waardoor je alles van dichtbij kunt bekijken en aanraken. Ook zijn er regelmatig demonstraties, zoals touwslaan, spinnen, mandenvlechten, stoelenmatten of klompen maken. Tip! Vijf keer per jaar houdt de poppen- en berendokter spreekuur in het museum. Heb je een knuffelbeer met een gebroken poot? Of een slechtziende pop? Kom dan langs voor een poppen- of berenconsult; de spreekuurdagen vind je op de website. ambachtenmuseum.nl

activiteiten zoals tennis, vliegeren, skeeleren en een wielerronde. En vergeet de lekkere hapjes niet, want Ede is niet voor niets Food Valley! Bijvoorbeeld de Heideweek Culinair: gezellig eten en loungen op het Oude Kerkplein met een gevarieerd aanbod van diverse koks. Of het festival Pure Passie op landgoed Kernhem. Daar kun je niet alleen lekker eten, maar ook genieten van bijzondere muziek, lokaal eten, groene tuinideeën, hippe vintage, stoere doe-dingen en nog veel meer. heideweek.nl

Elke donderdagavond in juli en augustus is Beekbergen the place to be! Dan is er in het centrum de Veluwse Avondmarkt, een folkloristisch evenement dat inmiddels grote bekendheid geniet. In en rond de Dorpstraat vind je kramen met kunstnijverheid, zoals houtsnijwerk en keramiek. Ook kun je diversestreekgerechten proeven. Verder worden oude ambachten gedemonstreerd door een kantklosser, spinster, touwslager en klompenmaker. En er is volop muziek!

VELUWE EVENTS

fun De Veluwe wel ‘ns anders beleven?! Op een Solex pruttelen door de bossen? Of liever een tikje stoerder? Bijvoorbeeld quad rijden op een parcours vol hindernissen? Het kan allemaal bij Veluwe Events in Hulshorst. Bij dit outdoorcentrum vind je alles voor een andere Veluwe-beleving: van

abseilen, airsoft en 4x4 rijden tot kruisboogschieten, powerturn en shooting XXL. Op hun locatie van 2,5 hectare, op het terrein van Apollo Hotel De Beyaerd, bieden ze ruim 100 verschillende activiteiten aan. En welk event je ook kiest om met familie, vrienden, teamleden of relaties te doen, succes verzekerd!

Veluwe Events kan bovendien zorgen voor alles erop en eraan, zoals een gebakje bij ontvangst, een lunch of diner, of een barbecue (deels overdekt). Klaar voor een andere Veluwe? Stoelriemen vast en… off we go! veluwe-events.nl VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

FUN FOR KIDS BOSCHBAD APELDOORN

E-KART CENTER APELDOORN

TEST JE KART SKILLS

MEER DAN ZWEMMEN Is het warm en schijnt de zon volop? Dan ben je toe aan een frisse duik in het Boschbad! In het Boschbad (inderdaad, midden in het bos) vind je een 50-meterbad met duikplanken, een recreatiebad met waterspeeltuin en glijbanen en een peuterbad voor de allerkleinsten. Zonnen, zwemmen, sporten, spelen of midgetgolfen, in het Boschbad kun je alle kanten op. Dus pak je zwemspullen, rol je handdoek uit en geniet van het spetterende water. In het Boschbad heb je gegarandeerd plezier. Regen? Neem dan een duik in Aquacentrum Malkander. boschbad.nl

Kirsten: ‘Met mooi weer is het hier geweldig met kinderen. Je hebt zand, gras, schaduw van de bomen, speeltoestellen, glijbanen, je kunt een ijsje eten, of een patatje of een broodje.’

fun

Jeroen: ‘Schitterende locatie, en alles netjes op orde.’ Vivian: ‘Super leuk, anders dan normaal karten, maar daarom niet minder spectaculair!’ Erik: ‘Gaaf driften met e-karts. Geen massa’s grip, maar gaaf dwars door de bochten!’ Danny: ‘Superleuke ervaring! Prima accommodatie en uitstekende karts.’

KINDERPARADIJS MALKENSCHOTEN

OP BEZOEK BIJ BINKY! Kom ontdekken, spelen en leren in Kinderparadijs Malkenschoten, de leukste speelboerderij van Nederland. Het is een kinderboerderij én een speeltuin. Je kunt er je eigen hut bouwen, klimmen en klauteren en racen op het verkeersplein. Je kunt er waterfietsen, het vogelhuis beklimmen en minigolfen. Het lieve varkentje Binky woont op Kinderparadijs Malkenschoten, samen met veel kippen, schapen, ezels, wallaby’s, alpaca’s, konijnen en geiten. Je bezoek is natuurlijk pas compleet met een rondje over het park in de Binkybus! Rij jij mee? Wie weet zit Binky wel naast je! binky.nl 60

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

Ben jij het nieuwe racetalent? Test jezelf bij E-kart center Apeldoorn. Een snelle baan van 320 meter met uitdagende bochten. Op de gladde vloer kun jij jouw drift & drive skills laten zien. Je race wordt tijdens het rijden nog

spannender door een spectaculaire lichtshow met glow in the dark effecten. Met de boost knop op je stuur haal jij al je vrienden in! Zet jij de snelste rondetijd neer? ekartenapeldoorn.nl

GLOWGOLF APELDOORN

MINIGOLF IN HET DONKER Glowgolf is minigolf maar dan super spannend! Glowgolf speel je in een donkere hal met blacklight verlichting in een avontuurlijk thema. Daardoor krijgen de banen, muren, sticks, ballen en lastige hindernissen een geheimzinnig glow in the dark effect. Dat maakt het minigolfen extra uitdagend. Wil je het nog moeilijker maken? Zet dan de 3D-bril op! Dan spelen de apen en tijgers op de muur ook mee. Spannend! Nog niet uitgespeeld? Laat je opsluiten in de Escaperoom. Je wordt met maximaal 6 personen opgesloten. Je opdracht? Kraak de kluis van Apeldoorn binnen een uur en ontdek... Laat de hersens kraken en vergeet de samenwerking met je team niet! Alleen dan komen jullie er op tijd uit! Energie over? De Stolp biedt naast Glowgolf en de Escaperoom ook Biljartgolf en gezelschapsspellen. Of ren je rot bij TimeFreak! glowgolfapeldoorn.nl

Boris: ‘Mijn kinderfeestje was super cool. Nu wil iedereen glowgolfen.’ Wilma: ‘We hebben een onwijs gezellige middag gehad bij jullie. Eerst Escaperoom daarna glowgolfen.’ Gerwin: ‘Supermooie baan, leuk aangelegd. Duidelijke uitleg. Aanrader!’ Mariska: ‘Echt leuk voor de kleine kids. Leuk spelen of knuffelen met de diertjes.’ Wies: ‘Mijn kinderen vonden het geweldig. Vooral het verkeerspark vonden ze erg leuk en is nog leerzaam ook. Wij komen zeker terug.’

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

MODESTAD ARNHEM

fun

HET NEDERLANDS OPENLUCHTMUSEUM DAAR MAAK JE GESCHIEDENIS MEE!

Karweitjes op kindererf Op het kindererf kunnen kinderen allerlei karweitjes doen die vroeger heel gewoon waren op de boerderij. Water pompen, emmers dragen aan een juk en dieren verzorgen.

Een ritje in de tram Waarom lopen als je de tram kunt nemen! Laat je comfortabel vervoeren in een van de historische trams. In de remise kun je de trams bekijken die tijdens je bezoek niet rijden.

Handje helpen? Neem een kijkje bij de ambachtslieden en wie weet kun je ze een handje helpen! Zoals de wasvrouw, die de gewassen lakens uitspreidt op het bleekveld.

ARNHEM:

GROEN, CREATIEF EN VOL HISTORIE

Of de smid, raddraaier of touwslager.

Zomerse activiteiten Dwalen in het doolhof? Spelen op het Zaanse plein? Kies uit de talloze zomerse activiteiten! Daarna even bijkomen met wat lekkers, bijvoorbeeld poffertjes met poedersuiker.

In het Openluchtmuseum in Arnhem stap je zo de geschiedenis in. De tijd van je (over)grootvader en (over)grootmoeder. Toen er nog geen televisie was – en zeker nog geen iPad. Voorproefje Canontentoonstelling Vanaf september is er de Canontentoonstelling: de Nederlandse geschiedenis in 50 onderwerpen. Als voorproefje kun je nu al kennismaken met vier onderwerpen, waaronder Karel de Grote en De Stijl.

Geen auto’s, maar wel paard en wagen. Toen mensen in een bedstee sliepen. En maar één keer per week in bad gingen. Op je reis door het museumpark ontmoet je allerlei leuke mensen: de wasbaas in een wasserij, een smid, een visser, een boer en een molenaar. Zij vertellen je van alles over hun dagelijkse leven. Vanaf september kun je bovendien de nieuwe Canontentoonstelling bezoeken. Die geeft een chronologisch overzicht van de hele Nederlandse geschiedenis aan de hand van 50 onderwerpen. Van de Hunebedden en Floris V tot Veelkleurig Nederland en Europa. Ervaar hoe de grote gebeurtenissen uit het verleden zijn verbonden met ons dagelijks leven! openluchtmuseum.nl

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

Winter in het museumpark Elk jaargetijde heeft zijn eigen activiteiten. In de winter kun je schaatsen en sleeën, zelf stroop maken of je eigen broodje bakken boven een knapperend vuurtje.

truin door de vele groene en sfeervolle parken, ga terug in de tijd met de Slag om Arnhem, reik naar grote hoogte met de glazen panoramalift van de Eusebiuskerk of duik juist ondergronds in de Historische Kelders. Dat Arnhem een innovatieve en creatieve stad is, zie je terug in zowel architectuur als mode. Bezoek Rozet: het middelpunt voor cultuur, kennis en educatie, en het indrukwekkende toonbeeld van architectuur station Arnhem Centraal. Modeliefhebbers halen hun hart op in Arnhem. Naast het uitgebreide winkelaanbod in de binnenstad kun je ook terecht in het Modekwartier. Door de modeacademie ArtEZ, hogeschool voor kunsten is dit een broeiplaats van zowel aanstormende als bekende modeontwerpers. Je koopt direct in hun atelier het nieuwste design. De vele evenementen zoals Innovate en het Fashion + Design Festival, maar zeker ook topattracties als Burgers’ Zoo en het Nederlands Openluchtmuseum, maken Arnhem een bezoek meer dan waard. Nieuwsgierig geworden naar wat Arnhem nog meer te bieden heeft? Kijk op visitarnhem.com en ontdek het zelf!

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

HET NATIONALE PARK DE HOGE VELUWE HET NATIONALE PARK DE HOGE VELUWE

PARELS EN ZWIJNEN

‘Neem het Museonder,’ vertelt boswachter Henk Ruseler, ‘ een ondergronds museum, gevestigd in het Bezoekerscentrum. Daar ga je steeds dieper de bodem in en raak je bijna verstrikt in een compleet wortelstelsel van een 135 jaar oude boom. Verder is er natuurlijk het Kröller-Müller Museum, dat midden in ons Park ligt. Hier vind je topstukken uit de moderne kunst, waaronder veel werk van Vincent van Gogh.’ Tot slot is er het sfeervolle Jachthuis Sint Hubertus, het voormalige buitenverblijf van het echtpaar Kröller-Müller.

OVERDEKTE UITKIJKPOSTEN Het Museonder, Jachthuis Sint Hubertus en het Kröller-Müller Museum zijn stuk voor stuk parels die de moeite van een bezoek dubbel-en-dwars waard zijn, volgens Ruseler. Bovendien zijn het prima locaties om te bezoeken als het regent. ‘Maar vergeet niet dat je ook buiten droog kunt blijven,’ vervolgt hij, ‘want het Park heeft twee overdekte wildobservatieposten.’ Sinds het struinen (wandelen buiten de paden) is verboden, is de zichtbaarheid van wild vergroot, weet Ruseler. ‘De dieren zijn tot rust gekomen omdat ze niet meer worden opgejaagd. Hierdoor hebben ze weer kleinere groepen gevormd en zich meer verspreid in het Park. Daardoor is de kans op wild zien behoorlijk toegenomen.’

GECONTROLEERD STRUINEN Voor de diehards is er tegenwoordig de gecombineerde fietsen wandeltocht ‘Struinen onder leiding van een natuurgids’. Een soort gecontroleerd struinen? ‘Dat klopt. Eerst ga je per fiets naar Jachthuis Sint Hubertus, vandaaruit wandelend verder. En op de terugweg neemt de gids je mee buiten de gangbare paden.’ Het jaar rond organiseert het Park tal van activiteiten. Safari’s, streekmarkten, beweegweekenden, concerten, lezingen en meer. Evenementen voor binnen én buiten. ‘Mensen denken vaak dat wij een mooi-weerbedrijf zijn, maar we hebben met slecht weer ook van alles te bieden. En bovendien regent het in Nederland nooit de hele dag’, besluit hij optimistisch.

Van de zeldzame parelmoervlinder tot het imposante edelhert, van de rode heidelucifer tot de aromatische Douglasspar – Het Nationale Park De Hoge Veluwe herbergt een ongekende diversiteit aan dieren plantensoorten. Dat je door het 5.400 hectare grote Park kilometers kunt wandelen, fietsen (op één van de 1.800 gratis Witte Fietsen) en paardrijden, is bekend. Dat het Park meer biedt dan natuur alleen, weet nog niet iedereen... 64

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

RONDLEIDINGEN JACHTHUIS SINT HUBERTUS Het Jachthuis kun je bezoeken tijdens een rondleiding. Het gebouw (exterieur en interieur) is een ontwerp van architect H.P. Berlage. Binnen is alles op elkaar afgestemd: de tegels, lampen, meubels en zelfs het servies zijn tot in detail door Berlage ontworpen. Tijdens de rondleiding wordt verteld over de geschiedenis, de architectuur en over de kunst in het Jachthuis. T/m 31 maart is er ook nog de themarondleiding ‘In de stijl van…’, waarbij de combinatie van verschillende stijlen in het Jachthuis centraal staat.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

GENIETEN IN GARDEREN

MIX & MATCH!

ONTDEK NEDERLAND IN ÉÉN DAG!

100% PLEZIER IN GARDEREN

Nieuwe herinneringen maken doe je door samen op pad te gaan. Stap uit je comfortzone en beleef avonturen op grote hoogte of test je kennis van gezelschapsspellen tussen de zandsculpturen. Samen lol maken, verrukkelijk eten, knoeien met ijsjes en de kids laten spelen zodat je zelf rustig kunt bijkletsen... In Garderen ligt alles op steenworp afstand van elkaar, dus mix & match en heb 100% plezier!

‘Eropuit in eigen land’ is dit jaar het thema van ´t Veluws Zandsculpturenfestijn in Garderen. Mooie gebouwen, gebieden en bekende attracties van ons land zijn in zand uitgebeeld. Zo ontdek je Nederland in één dag! Het festijn is deels binnen en deels buiten. Je kunt volop zelf meepuzzelen. In het overdekte deel vind je ongeveer 40 sculpturen die een gezelschapsspel uitbeelden. Raad ze allemaal en maak je kans op een mooie prijs!

RESTAURANT MÉT BINNENSPEELTUIN De Wildebras is het favoriete adres voor ouders én kids. Want dit restaurant beschikt over een mooie Speelzolder van170 vierkante meter voor kinderen, met bioscoop, gamecafé, legohoek en nog veel meer! Kinderen kunnen er lekker knutselen of schminken en meestal is er toezicht, zodat je zelf onbezorgd kunt genieten van een plategerecht, steenovenpizza of ambachtelijke pannenkoek. Buiten is er nog een grote speeltuin en een rotswaterspeeltuin.

PROEF DE VELUWE! Genieten van een Veluws natje en droogje op een mooi terras en ondertussen kijken naar de mensen die er langs komen. Dat kan bij Gasterij Zondag. Sinds 1923 een begrip op de Veluwe. In dit gezellige familiebedrijf kun je niet alleen terecht voor koffie met huisgemaakt appelgebak en een lekkere lunch, maar ook voor eenborrel én een heerlijk diner. Chef-kok Stefan gebruikt graag streek- en seizoenproducten en dat zorgt voor mooie, gevarieerde gerechten. Proef de Veluwe!

LEKKER ETEN BIJ

DE BONTE KOE

Restaurant De Bonte Koe in het centrum van Garderen is de ideale pitstop tijdens wandel- of fietstocht en een absolute aanrader voor lunch en diner. De keukenbrigade werkt met verse streekproducten en dat proef je! De menukaart voegt zich naar de seizoenen. In oktober staat er wild op de kaart en ook asperges en mosselen worden in het seizoen volop geserveerd. Heerlijke pannenkoeken eet je er ook! Gemaakt van meel gemalen in de molen van Garderen. 66

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

KLIMMEN MIDDEN IN DE NATUUR! Boven jezelf uitstijgen?! Dat kan in Klimbos Garderen! Het hoogste en veiligste klimbos van Nederland. Het park bestaat uit zeven verschillende parcoursen met 75 bruggen. Zo vind je er de langste tokkelbaan van Nederland, waar je tussen de bomen door naar de overkant roetsjt (en ondertussen op de foto wordt gezet). Echte diehards fietsen op 25 meter hoogte naar het volgende platform. Spannend! Even bijkomen? Dat kan aan de hoogste en langste picknicktafel van ons land! Tip! Voor het eerste tijdblok van de dag geldt een gereduceerd tarief. VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

WATERRECREATIE VELUWERANDMEREN GEVARIEERD AANBOD WATERRECREATIE IN PUTTEN, ERMELO, HARDERWIJK, HULSHORST EN OLDEBROEK

WATERPRET VELUWERANDMEREN Het best bewaarde geheim van de Veluwe? De prachtige Randmeren! Het Nuldernauw, Wolderwijd, Veluwemeer, Drontermeer – alle vier toplocaties. Fietsen, wandelen, zwemmen, zonnen, surfen, golfen, vogels spotten of gewoon lekker loungen met je voeten in het water – aan de Randmeren kan het allemaal. En wil je toch nog iets anders: bos en heide zijn nooit ver weg. Daarom hebben de Randmeren het beste van twee werelden! WAAR OP DE VELUWE?

OLDEBROEK NUNSPEET HULSHORST

IJssel

HARDERWIJK ERMELO PUTTEN

Apeldoorn

Nederrijn

VOGELS SPOTTEN IN PUTTEN

WATERSPORT IN ERMELO

STADSSTRAND IN HARDERWIJK

WATERRECREATIE IN HULSHORST

WEIDEVOGELRESERVAAT IN OLDEBROEK

Flamingo’s op de Veluwe? Jazeker! Je kunt ze spotten in het prachtige natuurgebied Delta Schuitenbeek, ten noordwesten van Putten, vlak bij Strand Nulde. In het gebied zijn kleine eilandjes aangelegd en er groeien honderden verschillende planten. Veel soorten watervogels komen hier foerageren, zoals aalscholvers, futen en nijlganzen. Er is een kijkscherm neergezet dat zicht biedt op het Nuldernauw. Tureluurs, zwarte ruiters, bonte strandlopers, oeverlopers en kuifduikers – je ziet hier vogels van diverse pluimage langskomen. Op de palen en stenen in het water staan vaak meeuwen en sterns. En af en toe zijn er zelfs flamingo’s te zien.

De gunstige ligging en het ondiepe water van het Wolderwijd maken Strand Horst een van de beste windsurf-, kitesurfen suplocaties van Nederland. Doordat het meer niet erg diep is, stap je makkelijk je plank op en af. Prettig voor beginners, ideaal voor ervaren surfers. Het materiaal kun je eventueel huren bij Telstar Surfclub, waar je trouwens ook terecht kunt voor lessen. Verder is op Horst-Zuid een botenhelling, waar je je boot te water kunt laten gaan. Liever van een afstandje genieten van waterpret? Strand Horst heeft leuke strandtenten en een relaxte beachclub. Daar kun je vanachter het glas of vanaf het terras genieten van het uitzicht en de activiteiten op het water.

Vlak bij de historische binnenstad, het nieuwe Waterfront en de haven ligt het Stadsstrand van Harderwijk. Een hotspot aan het Wolderwijd met een heerlijk zandstrand. Het water is niet diep dus zeer geschikt voor kinderen. Neem zelf een picknickmand met versnaperingen mee. Of strijk neer bij Walhalla: het hippe strandpaviljoen op het Stadsstrand. Meer actie kun je op het water beleven. Huur een sloep of een zeilboot of stap aan boord van een rondvaartboot of een botter en geniet van een heerlijke dag op het meer. En houd de UITkalender van Harderwijk in de gaten om de Visserijdagen, Haringparty en andere maritieme evenementen niet te missen!

Zin in zeilen? Ga dan naar Hulshorst! Dit dorpje aan het Veluwemeer staat bekend om zijn fantastische watersportmogelijkheden. Behalve zeilen kun je er surfen, zwemmen, zonnen, roeien en vissen. Er zijn vier strandbaden met watersporthavens en tussen Hulshorst en Nunspeet ligt een heus surfstrand. Ook een bijzonder plekje is de Zandenplas. Een recreatieplas midden in het bos met een fijn zandstrand en diverse voorzieningen. Liever een stukje fietsen? Neem dan het pontje dat in 25 minuten naar Biddinghuizen vaart. Geniet na afloop van je actieve dag nog even lekker na bij een van de horeca gelegenheden aan het Veluwemeer.

Wandel of fiets vanuit Oldebroek naar het noorden en je ziet weidse vergezichten, grazende koeien en bloeiende pinksterbloemen aan de sloot. Maar vooral: weidevogels! Dit gebied in de kop van Gelderland is een weidevogelreservaat. Weidevogels zijn vogels die broeden in uitgestrekte graslanden, en foerageren in rietlanden, open water en houtwallen. En dat is precies wat Polder Oosterwolde aan het Drontermeer te bieden heeft! Grote kans dus dat je een grutto, kievit, tureluur, roerdomp, zomertaling, wintertaling, slobeend of zwarte stern ziet. Vergeet niet je verrekijker mee te nemen!

Arnhem Waal

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE Maas

D Rijn

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

VELUWS ERFGOED BELEVEN MILITAIR ERFGOED

BOER EN LANDSCHAP

De Romeinen waren in Ermelo M I L I TA I R

ERFGOED

‘Dit is een goede plek’, moeten de Romeinen rond het jaar 170 hebben gedacht toen ze vlakbij Ermelo hun legerkamp opsloegen. Niet zo gek, de plek ligt heel strategisch, op een van de hoogste punten van de omgeving. Maar waarom de Romeinen daar waren? Dat is een raadsel, want het kamp ligt twee dagmarsen ten noorden van wat toen de grens van het Romeinse Rijk was. Wilden ze de invallen van de Chauken stoppen? Wilden ze de Chamaven een lesje leren? We zullen het misschien nooit weten, maar de veldtocht naar de binnenlanden van ‘Vrij Germanië’ heeft een prachtig kamp op de Ermelose Heide opgeleverd. LANGE RIJEN TENTEN De contouren van het kamp zijn nog duidelijk te zien. Bijna 2.000 jaar geleden moet daar een legioen van zo’n 5.000 duizend soldaten in volle bepakking na een dagmars van ongeveer 25 km zijn aangekomen. In enkele uren groeven ze greppels en legden ze een wal met daarop scherpe palen aan om zich te beschermen tegen aanvallen. Binnenin zetten ze lange rijen tenten op en legden ze vuurplaatsen aan. Na een paar dagen vertrokken ze weer. Zulke kampen zullen er

zonder twijfel meer zijn geweest, maar dit is het enige bekende Romeinse marskamp van heel Nederland. VOLG DE MARSKAMPROUTE Je kunt het kamp makkelijk vinden als je de Romeinse Marskamproute wandelt. Goed te doen met kinderen, want hij is maar 6 km lang. De route begint bij de schaapskooi op de Ermelose Heide bij de Postweg. Parkeren kan bij de schaapskooi. Volg vandaar de speciale borden. Bij het fietspad staat een informatiezuil met een plaquette van het kamp. In museum Het Pakhuis in Ermelo is 2017 het jaar van de Romeinen.

MEER MILITAIR ERFGOED • Neem een kijkje bij de Middeleeuwse Hunneschansen op landgoed Duno of bij het Uddelermeer. • Of bezoek het Verscholen Dorp uit de Tweede Wereldoorlog in Vierhouten. • Ook boeiend is de Prins Mauritskazerne in Ede. • En wat dacht je van de overblijfselen van de IJssellinie uit de Koude Oorlog.

BELEEF HET VELUWS ERFGOED! Natuurlijk, veel recreanten en toeristen komen naar de Veluwe vanwege de bossen en heide. Lekker eindeloos dwalen over de uitgestrekte natuurgebieden en genieten van de rust en ruimte. Minder bekend is dat de Veluwe ook een rijke cultuurhistorie heeft. En juist deze combinatie van natuur en cultuur maakt het gebied één groot buitenmuseum!

BOER EN LANDSCHAP En weet je wat het leuke is? Uit elke periode van de geschiedenis is er wel wat te vinden. Zo ligt tussen Epe en Vaassen de langste grafheuvellijn van Europa. Bij Lunteren is een boerderij uit de ijzertijd nagebouwd en zijn de bijbehorende akkers (celtic fields) weer zichtbaar gemaakt. En wist je dat het Uddelermeer geen gewoon meer is, maar een pingoruïne, dat wil zeggen: een ingestorte ijsheuvel?

MILITAIR ERFGOED Hoewel de Veluwe nooit tot het Romeinse Rijk behoorde, lieten de Romeinen hier toch sporen na. Zo zijn vlak bij Ermelo resten gevonden van een Romeins legerkamp. Een compleet legioen van vijfduizend man heeft hier enkele dagen gebivakkeerd. De contouren hiervan zijn nog altijd te zien. 70

Spreken de middeleeuwen je meer aan? Dan kun je op de Veluwe je hart ophalen. Je struikelt er bijna over de kastelen! Zoals kasteel Cannenburch bij Vaassen. Waan je in de middeleeuwen en laat je rondleiden door kasteelheer Marten van Rossem. Dankzij de bewoonde sfeer krijg je een prachtig inkijkje in hoe het er eeuwen geleden aan toeging.

MACHT EN PRACHT Koninklijke grandeur vind je op paleis Het Loo. Wat begon als een jachtverblijf voor een stadhouder, groeide uit tot een paleis voor een koning. Koningen en koninginnen ontvingen er hun gasten. De tuinen werden gebruikt om in te flaneren en te genieten van exotische bloemen en planten. Binnen vonden koninklijke diners plaats, geserveerd op prachtige serviezen. Iets verderop ligt Het Aardhuis, gebouwd als (koninklijke) rustplek tijdens

jachtpartijen. Inmiddels is het een bezoekerscentrum waar je alles te weten kunt komen over wild en wildbeheer.

Trek je wandelschoenen aan of spring op je fiets voor een reisje door de ijzertijd, de tijd van ongeveer 800 tot het begin van onze jaartelling. Begin bij de celtic fields, bij de Vijfsprong tussen Wekerom en Lunteren. Hier ligt het grootste aaneengesloten akkercomplex uit de ijzertijd op de Veluwe. CELTIC FIELDS De boeren van toen haalden stronken en plantenresten van het veld en stapelden die op aan de rand. Zo ontstonden omwalde akkertjes van ongeveer 40 bij 40 meter, precies de oppervlakte die een boer in een dagdeel kon bewerken. Vanuit de lucht zien celtic fields eruit als een honingraat. Op de akkers bebouwden de boeren tarwe, gerst en rogge en lieten ze hun vee grazen. Je kunt nu nog zien hoe het toen was. Er is namelijk een ijzertijdboerderij nagebouwd met een ‘spieker’ (een opslagschuurtje voor graan). GERMAANSE PUT Ga via een gemarkeerde wandel- of fietsroute verder naar de Germaanse put die uit diezelfde tijd stamt. De bewoners van de celtic fields legden de waterput aan in een natuurlijk dal, dicht bij het grondwater. Ze groeven een kuil en zetten onderin een uitgeholde boomstam om instorten te voorkomen. De huidige Germaanse put is een reconstructie, gebaseerd op houtrestanten die hier in 1939 werden opgegraven. MYSTERIEUZE PLEK Eindig je tocht op de Goudsberg, het geografische middelpunt van Nederland. Maak een tijdreis door de groeve en bekijk de mysterieuze plek met de drie zwerfkeien uit de ijstijd. De ene kant van de stenendriehoek wijst naar het noordoosten waar de zon op de langste dag opkomt, de andere kant naar het zuidoosten waar de zon op de kortste dag opkomt. De Hessenweg was vroeger de handelsroute tussen Amersfoort en Arnhem. Vanaf de Hessenhut heb je een prachtig uitzicht over het gebied waar je net hebt gewandeld of gefietst. Rond de Goudsberg vind je ook plekjes om met iets lekkers (gewoon uit deze tijd, hoor!) na te genieten van je wandeling of fietstocht.

HANDEL EN BEDRIJVIGHEID Er is ook volop industrieel erfgoed op de Veluwe. Het Veluws landschap en de gegraven beken (sprengen) stimuleerden de opkomst van handel en nijverheid. Op tal van plekken verschenen al vanaf de late middeleeuwen watermolens. Ze begonnen vaak als korenmolen, zoals de Eerbeekse Oliemolen. Maar vanaf de zeventiende eeuw werden veel van deze molens omgebouwd, bijvoorbeeld tot papiermolen. Rond 1740 waren op de Veluwe 168 papiermolens, waaronder De Middelste Molen in Loenen.

MEER BOER EN LANDSCHAP • Leer over de geschiedenis van de kip en het ei in het Pluimveemuseum in Barneveld. • Beleef de ‘Wonderebomenwereld’ op het 160 jaar oude landgoed Schovenhorst in Putten. • Zie hoe stoomgemaal Hertog Reijnout al meer dan 100 jaar het waterpeil op het juiste niveau houdt in de polder Arkemheen, een van de oudste polders van Nederland. • Ontmoet het Veluwse heideschaap op de Eder en Ginkelse Heide!

MEER VELUWE BELEVEN? Op de Veluwe wemelt het van boeiend erfgoed! Op de website veluweopdekaart.nl vind je een overzicht van erfgoed dat leuk is om te bezoeken. Daar kun je in de vier hierboven genoemde rubrieken zoeken en kun je op de kaart zien of er iets interessants in je buurt is. Op de website veluwserfgoedbeleven.nl vind je nog meer achtergrondinformatie. NDSCH BOER & LA

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

Tochtje IJzertijd

AP VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

VELUWS ERFGOED BELEVEN HANDEL EN BEDRIJVIGHEID

Unieke papiermolen in Loenen Sinaasappelschillen, geldsnippers, viooltjes én zelfs olifantenpoep – Papierfabriek De Middelste Molen verwerkt het met alle plezier in haar handgeschepte papier. ‘Wij maken het papier dat de klant wenst,’ vertelt Cees Schneiders, ‘vermengd met veelal plantaardige vezels. Zo kunnen mensen hun eigen papier een persoonlijk cachet geven.’

MEER HANDEL EN BEDRIJVIGHEID • Ga terug in de tijd in het Oude Ambachten & Speelgoed Museum! • De unieke Veluwse beken en sprengen zijn tegenwoordig heerlijke recreatieplekken, vooral leuk voor de kinderen! • Bezoek Hanzestad Elburg en waan je in de middeleeuwen! • Oude tijden herleven in de Veluwse stoomtrein van Apeldoorn naar Dieren.

OUD PAPIER De Middelste Molen in Loenen is de oudste, nog bestaande papierfabriek in NederlandHier wordt al sinds 1622 papier geproduceerd. Sinds 2001 is het een werkend museum. Op ‘draaidagen’ (meestal woensdag en donderdag) kun je zien hoe van linnen- en katoenpulp de mooiste vellen papier worden gemaakt. Behalve handgeschept papier maken de ruim 40 vrijwilligers ook machinaal papier. Niet zo grootschalig als in de moderne papierfabrieken natuurlijk, maar met authentieke machines, aangedreven door waterkracht en stoom. Je waant je in de negentiende eeuw, als je tussen de ratelende en bonkende machines het productieproces van het oeroude Hollandse papier volgt.

KLEURENRIJKDOM Vooral kunstenaars (van over de hele wereld) weten de weg naar De Middelste Molen te vinden. Beeldend kunstenaar Marjan Smit uit Laag-Soeren is razend enthousiast over het papier. ‘De machinaal gemaakte papiervellen hebben de prachtigste kleuren. Heel intens. Vaak haal ik mijn inspiratie uit die ongelooflijke kleurenrijkdom. Ik kijk naar het papier, voel eraan en krijg direct allerlei ideeën om ermee te gaan experimenteren. Ook met het handgeschepte papier werk ik graag. Het voelt wollig aan en is ideaal voor de middeleeuwse miniaturen die ik maak.’

HANDEL & HEID BEDRIJVIG

ZELF SCHEPPEN Zin om zelf aan de slag te gaan? Tijdens je bezoek aan de molen kun je zelf een eigen papiertje scheppen, met of zonder watermerk. Ook verzorgt Marjan Smit diverse workshops papier maken, bijvoorbeeld ‘Papier met Reliëf’ of ‘Kleurrijke schalen’ waarbij je een schaal van pulp en papier maakt. In vakanties zijn er verkorte workshops van een uur. Kijk voor meer informatie op demiddelstemolen.nl.

MACHT EN PRACHT

Van stadskasteel tot museum MACHT & PRACHT

Van het stadskasteel van Wageningen (tegenwoordig Museum De Casteelse Poort) is nog maar weinig over. Alleen de fundamenten van drie torens en een gedeelte van de weermuur van het kasteel aan de kant van de stadsgracht en het Torckpark zijn nog zichtbaar. Ook kun je in de kelder van het museum nog resten zien van een van de kasteeltorens. STRATEGISCHE PLEK Rond 1500 liet Karel van Gelre in de zuidoosthoek van de stad Wageningen een kasteel bouwen. Hij had daarvoor een mooi strategische plek uitgekozen, vlak bij de Rijn. Het stadskasteel bestond uit een vierhoekig terrein, met daaromheen een muur en een gracht. In de muur waren poortgebouwen en hoektorens opgenomen. Ook bevonden zich onderkelderde gebouwen op het terrein, waaronder een opslagplaats voor vuurgeschut (bussenhuis) en een woonhuis met bak- en brouwfaciliteiten (brouwhuis). VOORNAAM WOONPALEIS Helaas, het kasteel was geen lang leven gegund. Franse troepen hebben het in 1672 grotendeels verwoest. Gelukkig bekommerde een vooraanstaand

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

inwoner van Wageningen zich over de bouwval. Rond 1695 restaureerde de heer A. Torck de ruïne tot een woonpaleis, dat er – nu het toch geen verdedigingsfunctie meer had – vooral rijk en voornaam moest uitzien. Eromheen liet hij prachtige renaissancetuinen aanleggen. Twee eeuwen later bracht een nieuwe eigenaar het complex terug tot een statige villa. Deze Villa Vada herbergt sinds 1986 museum De Casteelse Poort. WERELDGESCHIEDENIS In het museum kun je een imposante maquette van het 17e-eeuwse Wageningen met zijn gracht, stadsmuur, kasteel en torens bekijken. Verder kun je er de stadsgeschiedenis van Wageningen herbeleven. Ook zijn er steeds wisselende exposities. In 2017 is dat onder meer werk van Johan Haak, een kunstschilder uit het begin van de 20ste eeuw. Topstuk van het museum is echter de vulpen waarmee Charles Foulkes op 5 mei 1945 in hotel De Wereld in Wageningen de ‘Instrument of Surrender of 25th German Army’ ondertekende. Daarmee werd immers wereldgeschiedenis geschreven in Wageningen.

MEER MACHT EN PRACHT • Bezoek kasteel Middachten, een van de buitenplaatsen langs de Veluwezoom. • Het Aardhuis, eens een jachtchalet, nu bezoekerscentrum en museum. • Tussen Epe en Vaassen ligt een lijn van 50 grafheuvels, de langste van Europa. • Landgoed Staverden met landhuis, koetshuis en oranjerie en midden in een bosrijke omgeving.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

NICE TO TASTE

nice

KLOMPENPADEN IN BARNEVELD WANDELEN DWARS DOOR HET BOERENLAND

‘Prachtige omgeving in het buitengebied van Barneveld! En… perfect bewegwijzerd! Niks zoeken – zonder één keer stoppen door kunnen lopen. Een genoegen!’ Zomaar een reactie die een wandelaar schreef nadat hij het Griezeveensepad bij Voorthuizen had gelopen. Een van de Klompenpaden op de Veluwe.

KLOMPEN AAN EN GAAN!

Meer info op klompenpaden.nl, daarombarneveld.nl, visitvoorthuizen.nl, garderen.nl

JAPAS

MEER DAN ALLEEN SUSHI

In restaurant Japas geniet je voor een vaste prijs onbeperkt van de beste Japanse tapas. Proef van het brede aanbod aan smaakvolle sushi. Kies uit de meer dan 100 verrassende gerechtjes voor de vlees- en visliefhebber. Alles van topkwaliteit en dagvers in eigen keuken bereid! Sluit je avondje uit af met een uitgebreid dessert van verschillende smaken ijs, mousse, tiramisu en panna cotta. Door het typisch Japans interieur waan je je even echt in Japan. Japas Ermelo ligt in een bosrijke omgeving, Japas Nijkerk (met leuke loungebar!) vind je in de gezellige dorpskern van Nijkerk. Beide met heerlijk zomers terras. Japas is gekozen tot leukste restaurant van Gelderland 2016 japas.nu

BIJ PLANKEN WAMBUIS BEN JE ALS GAST NOG KONING! In Planken Wambuis - nostalgische herberg in een modern jasje word je warm en gastvrij ontvangen. Zak met een goed glas wijn weg in een van de comfortabele leren stoelen bij de open haard. Geniet van een high tea of high wine. Bewonder de kunst die er altijd aan de muur hangt. Naar de

kinderen heb je geen omkijken, die spelen lekker in de buitenspeeltuin. Eten bij Planken Wambuis is culinair genieten. De keuken werkt veel met verse biologische ingrediënten en producten uit de streek. Zo dichtbij de A12 en A50 is Planken Wambuis een ideaal

ZELF PLUKKEN IN PLUKTUIN HET PLATTELAND

startpunt voor je bezoek aan een van de mooie attracties op de Veluwe. Vanuit het restaurant loop of fiets je zo natuurgebied Planken Wambuis of de Ginkelse Heide in. Je elektrische fiets laad je voor de deur op.Bij Planken Wambuis is het goed toeven! plankenwambuis.nl

Bij Pluktuin Het Platteland oogst je zelf groente, fruit en bloemen. Vier seizoenen lang genieten. Wordt het een salade? Peultjes? Pompoensoep? Boerenkoolstamppot? ’s Ochtends nog in de grond, ’s avonds bij jou op tafel. En wat is leuker dan zelf je boeket bloemen plukken? Daar word je toch helemaal blij van. Of vul je oogstmand met heerlijke bessen in alle kleuren, frambozen, bramen, pruimen, appels of peren. Alles wat je plukt, is op natuurlijke wijze geteeld. Op het terras (binnen en buiten) kom je met een lekkere cappuccino, verse muntthee, heerlijke lunch of high tea helemaal tot rust. Vergeet niet voor je naar huis gaat even te kijken in onze pluktuinwinkel. Je vindt er een exclusief biologisch aanbod lekkernijen en veel brocante. pluktuinhetplatteland.nl

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

SNUIF HET PLATTELAND OP!

KLOMPEN AAN EN GAAN!

Klompenpaden zijn rondwandelingen dwars door het boerenland. Vaak lopen ze over eeuwenoude paden, zoals handelswegen, jaagpaden, boerenweggetjes en kerkenpaden. In de afgelopen jaren zijn deze routes uit de anonimiteit gehaald en hebben ze een nieuwe, toeristische functie gekregen. En wandelaars kunnen daar nu volop van genieten! Snuif de geur op van het platteland! Of kijk eens om de hoek van een oud kapelletje. Van elk pad is een brochure beschikbaar met informatie over de highlights waar je langsloopt.

Op de Veluwe vind je Klompenpaden in o.a. Otterlo, Loenen, Heerde, Putten, Ermelo en Wageningen. Rondom Barneveld (met de dorpskernen De Glind, Garderen, Kootwijk, Kootwijkerbroek, Stroe, Terschuur, Voorthuizen en Zwartebroek) vind je een groot aantal prachtige Klompenpaden, zoals het Griezeveensepad, Paradijspad, Glindhorsterpad en Terbroeksepad. De routes zijn in het veld gemarkeerd met klompenbordjes in een kleur. Dus: klompen aan en gaan!

REACTIES OP HET GRIEZEVEENSEPAD • Ben Westerink: ‘Voor mij was het vandaag de eerste keer dat ik een Klompenpad heb geprobeerd. En het is uitstekend bevallen. De route was afwisselend en uitstekend aangegeven. Ik wist niet dat er zo veel onverharde wegen rondom Voorthuizen liggen. Zeker voor herhaling vatbaar!’ • Angela Teunis: ‘We hebben genoten van de afwisseling van weilanden en bos. Maar vooral van de rust. Als je daar aan het wandelen bent, lijkt het alsof je even afgesloten bent van de wereld.’ • René en Coby van Vemden: ‘Afgelopen zaterdag hebben we het Griezeveesepad gelopen. Om te genieten van prachtige natuur hoef je niet ver weg te gaan: de Veluwe is echt heel mooi!’

Download de (gratis) Klompenpaden-app! VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

NOG MOOIER FIETSEN OP DE VELUWE

VERNIEUWD FIETSKNOOPPUNTENNETWERK VELUWE

NOG MOOIER FIETSEN M

et het vernieuwde netwerk kun je nu nog meer leuke routes samenstellen. Fiets langs het prachtige landgoed Staverden, ontdek het prachtige erfgoed Radio Kootwijk via nieuwe routes of maak een tochtje langs de Hanzesteden en de Veluwerandmeren. Echt een aanrader! Het zijn allemaal schitterende routes door bossen, langs heidevelden en vennetjes, door gezellige dorpjes en mooie steden, langs de Veluwerandmeren of prachtig cultureel erfgoed.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

Het fietsknooppuntennetwerk op de Veluwe is vernieuwd. Het aantal knooppunten is bijna verdubbeld en het netwerk is maar liefst 300 km langer geworden. Er ligt nu 4.100 km fietsroute op je te wachten. Via het nieuwe netwerk kom je als fietser nog meer langs de mooiste onontdekte pareltjes van de Veluwe.

VOLG DE BORDJES

VARIËREN

OP FIETSVAKANTIE

ONTSPANNEN

Het fietsknoppuntennetwerk brengt je altijd langs de mooiste routes en plekjes. Kies op welk knooppunt je wilt beginnen en bepaal je eigen route. En dan … gewoon de bordjes volgen, van het ene genummerde knooppunt naar het andere genummerde knooppunt. Bij elk knooppunt vind je een informatiepaneel met overzichtskaart en nuttige informatie, maar er zijn ook goede fietskaarten en handige apps beschikbaar.

Omdat je met de knooppunten je eigen route samenstelt, kun je onbeperkt variëren in afstand of je route onderweg nog aanpassen. Daarom is het netwerk geschikt voor iedereen en voor korte of voor lange fietstochten. Onderweg heb je volop tijd om heerlijk te ontspannen op een terrasje of van de rust te genieten. Via de knooppunten kom je door dorpjes en centrumgebieden, een ideaal moment voor een bezoek aan markt of museum.

Wil je wat langer fietsen? Maak er dan een fietsvakantie van. Overdag heerlijk ontspannen fietsen en elke nacht overnachten op een ander mooi plekje. Volg een van de langeafstandsfietsroutes die over de Veluwe lopen: de Hanzeroute (LF3), de Midden-Nederlandroute (LF4), de NAP-route (LF9), de Zuiderzeeroute (LF23) of de Oranjeroute.

Op de fiets beleef je de Veluwe en haar prachtige natuur op zijn best. Het is zonder twijfel het mooiste fietsgebied van Nederland. Bewonder eeuwenoude bomen, spot de fraaiste verscholen landgoederen en schrik niet als je in het ochtendschemer opeens een koppel edelherten op je pad vindt. routesopdeveluwe.nl visitveluwe.nl/fietsen gelderseroutes.nl

TIP! Heb je een routekaart van vóór 2017? Dan kun je misschien beter een nieuwe kopen of de kaarten op de informatiepanelen gebruiken. Er zijn zo veel wijzigingen, dat je met je oude kaart wel eens zou kunnen verdwalen.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

PAARDRIJDEN BARNEVELD

HOENDERLOO HOTSPOTS

KLOMPENPAD: DWARS DOOR BOERENLAND

ONTDEK DE TALLOZE RUITER- EN MENROUTES

IN GALOP!

Wandelen, dwars door de weilanden! Maar zonder kans te verdwalen dankzij goede routebordjes. Dat kan vanaf voorjaar 2017 ook bij Hoenderloo. Dan wordt het nieuwe Klompenpad geopend. Klompenpaden zijn rondwandelingen over boerenland, eeuwenoude landgoederen, jaagpaden en vergeten kerkenpaden. Vaak over onverharde wegen, ver van alle verkeer. Het Klompenpad in Hoenderloo is een rondwandeling van ca. 13 kilometer (eventueel in te korten) De route voert je langs de Waterput

(Heldringput), het Poortgebouw van het Deelerwoud, de Heldringkerk en over het schitterende natuurgebied Schenkenshul. Onderweg kom je langs enkele horecagelegenheden. De wandeling kun je starten vanaf diverse opstappunten, niet ver verwijderd van een verblijfslocatie. De routebeschrijving is (na opening) verkrijgbaar bij recreatiebedrijven, horeca en VVV. Ook te downloaden via de website of de Klompenpaden-app. klompenpaden.nl

IN HOENDERLOO? DAN EEN IJS VAN CO! Een vermelding in de Lonely Planet, dat gebeurt niet de eerste de beste. Maar IJs van Co in Hoenderloo staat in de Europa-uitgave van deze populaire reisgids! Lezers krijgen de tip om er na hun bezoek aan Het Nationale Park De Hoge Veluwe een ijsje te pakken. Maar ja, vóór je bezoek kan natuurlijk ook. Of zelfs zonder… IJs van Co maakt en verkoopt ambachtelijk vanille-ijs. Al vele tientallen jaren. De huidige eigenaar Gerrit Dros kreeg het vak met de ijslepel ingegoten door zijn vader Co en moeder Janny. En of je

Stel je eigen route samen voor smartphone of gps ruiterenenmennen.nl

Dat de Veluwe een uitgestrekt wandelen fietsroutenetwerk heeft, is bekend. Maar wist je dat je het gebied ook uitstekend per paard kunt verkennen? De ruiter- en menroutes lopen dwars door de bossen en over heidevelden. Veel routes zijn bewegwijzerd, maar je kunt ook kiezen voor een zelf samengestelde tocht te paard. Speciaal voor ruiters en menners vind je her en der pleisterplaatsen, waar jij en je paard kunnen uitrusten en soms zelfs overnachten.

VOLG HET

KABOUTERPAD!

Meer info op hippisch-toerisme.nl, garderen.nl, visitvoorthuizen.nl

VOLG DE VELUWE TRAIL De bekendste lange-afstandsroute voor ruiters en menners in Nederland is de Veluwe Trail. Het is een doorgaande route van ongeveer 160 kilometer, dwars over de Veluwe. Rondom de doorgaande plaatsen liggen ook dagtochttrajecten, die in lengte variëren van 25 tot 35 kilometer. Hier en daar gaat de route een stukje langs de openbare weg, maar 78

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

meestal rijd je over onverharde wegen met een rijke historie. Ga vol in galop over de eeuwenoude zandpaden en geniet van de stuifzanden, heidevelden en de oude naald- en loofhoutbossen!

en hun berijders. Daar vind je ook leuke rustpunten, zoals Tol Negen in Voorthuizen. Ook Boshuis Drie is een aanrader, een Veluwse boerderij uit 1765. Strijk neer voor een cappuccino met huisgemaakt appelgebak of EVEN OP ADEM KOMEN geniet van een prosecco, terwijl je Behalve de Veluwe Trail zijn er nog tal- paard op adem komt in de stalling. loze andere ruiter- en menpaden in dit En mocht je willen overnachten, dan gebied. Rond Garderen bijvoorbeeld zijn er in de regio ook diverse prima ligt een eldorado voor edele dieren adresjes voor ruiter én paard!

GEEN EIGEN PAARD? GEEN PROBLEEM! Op tal van locaties kun je een paard huren. Ook is het mogelijk om je trailer en/of bagage te laten nabezorgen. Kijk op visitveluwe.nl voor de mogelijkheden.

Wist je dat in de bossen rondom Hoenderloo kabouters wonen? Tenminste, dat wordt vermoed, omdat je daar overal hun sporen tegenkomt. Kleine voetafdrukken in het zand, geplet gras van een middagdutje. Wil je dat zelf zien? Volg dan met je ouders het Kabouterpad! Je vindt het Kabouterpad in natuurgebied Schenkenshul. Haal eerst bij een van de omliggende recreatieparken een knapzak gevuld

met lekkers van Staatsbosbeheer. Volg daarna, met je kaboutermuts op, de route van ongeveer een kilometer. Onderweg luister je naar een verhaal uit het kabouterboek en doe je kabouteropdrachten. Laat de ware kabouter in je naar boven komen! Na afloop mag de puntmuts mee naar huis, samen met een leuke verrassing. staatsbosbeheer.nl/kabouterpad

nu verblijft op een camping in de omgeving of min of meer toevallig in de buurt komt – een ijsje halen bij IJs van Co is een aanrader. Het verse schepijs is uitsluitend verkrijgbaar in de smaak vanille, maar te combineren met vruchten, nootjes, chocolade of musket en/ of slagroom. Het adresje aan de Krimweg is zo populair dat in de zomermaanden soms een wachtrij voor het loket staat. Het goede nieuws is dat je die van tevoren via de webcam kunt zien. ijsvanco.nl

MEER HOENDERLOO • Maak een huifkartocht door de Veluwse bossen! De tocht van 75 minuten gaat door heuvelachtig gebied. Kinderen mogen om de beurt plaats nemen naast de koetsier op de bok. • Ontdek de prachtige natuur tijdens een wandeling met natuurgids Roel. De tocht duurt ongeveer 1,5 uur en is ook voor kinderen geschikt. •B ezoek een demonstratie schapendrijven. Op de heide van natuurgebied Schenkenshul brengt een herder dit oude ambacht met zijn kudde in de praktijk.

hoenderloo.nl VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

APELDOORN EVENTS

JULIANATOREN APELDOORN

Het Glazen Huis van 3FM staat in 2017 op het Marktplein in Apeldoorn! In het jaar dat het precies 150 jaar geleden is dat het Rode Kruis werd opgericht op Paleis Het Loo in Apeldoorn. In de week voor kerst laten dj’s van 3FM zich zonder eten opsluiten en roepen ze heel Nederland op om in actie te komen voor 3FM Serious Request, de jaarlijkse actie van NPO 3FM en het Rode Kruis. Het Glazen Huis voor het eerst in de gulle, trotse en enthousiaste provincie Gelderland. Dat mag je niet missen! seriousrequest.3fm.nl

APELDOORN EVENTS

DRAKENBOOTFESTIVAL

Spannende drakenbootraces, straattheater, bandjes, kinderactiviteiten in het sprookjesachtige Drakenland, een gezellige markt en de mooiste foodtrucks met de lekkerste hapjes op zaterdag 24 en zondag 25 juni. En een groot openingsconcert met bekende bands op vrijdagavond 23 juni. Dat is het Drakenbootfestival 2017! Een gezellig zomers festival voor jong en oud. De toegang voor het festival is gratis, voor het concert op vrijdagavond heb je een ticket nodig. Het Grolsch Drakenbootfestival: 3 dagen lang feest in Apeldoorn! grolschdrakenbootfestival.nl/apeldoorn

Hoofdlocatie is het Apeldoornse Beekpark, van vrijdag 13 t/m zondag 15 oktober. rootsinthewoods.nl voor andere locaties en het programma.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

LUMIDO Lumido is hét lichtjesfestival van de Veluwe. Van 7 juli t/m 2 september brengt dit water- en klankspel romantiek tot leven in natuurpark Berg & Bos. Maak een avondwandeling in het sprookjesachtig verlichte park, door de tunnel met honderden lichtjes en over de Laan der

TE GEK!

Méér dan 60 te gekke attracties, veel spectaculaire shows en grote evenementen. De Julianatoren in Apeldoorn biedt een onvergetelijke dag uit aan gezinnen met kinderen van 2 tot ongeveer 10 jaar. Het is de plek waar je je favoriete tv-sterren Jul & Julia in het echt ontmoet!

ROOTS IN THE WOODS HERFSTFESTIVAL Vier de komst van herfst op de Veluwe met een uitgebreid programma op diverse festivallocaties. Met muziek, theater, een Rauw en Ruig Area voor stoere mannen en vrouwen, avontuurlijke (kinder)activiteiten in de Kids Area en veel meer. Proef de lekkerste (speciaal)bieren en heerlijke (Veluwse) hapjes.

JULIANATOREN

Geliefden. Stap in een gondel en laat je door de gondeliers rondvaren langs de kleurige fonteinen in de bosvijver. Je waant je in Venetië. Geniet van lichtshows, klankspel en liveoptredens. Laat je betoveren door een avond Lumido! lumidoapeldoorn.nl

MEER DAN 60 ATTRACTIES! De echt stoere jongens en meiden maken een duizelingwekkende rit in Jul’s Rollerskates! Ben je meer van het avontuur? Maak dan een tocht in Dino Tour waar je oog in oog komt te staan met echte dinosaurussen! Of ga je liever de hoogte in en stap je in het Reuzenrad? En de echte piraten onder ons varen over de woeste golven in de draaiende Piraat!

VOOR DE KLEINTJES julianatoren.nl

Ook de allerkleinsten kunnen zich uitleven in de Julianatoren. Rij mee in de Jul’s Stones Baan of stap als een echte cowboy op je eigen paard

in de Paardenbaan! Nog nooit een kabouter in het echt gezien? Rij dan mee op de rug van een egel door Kabouterwonderland. Of stap als een piloot in je eigen helikopter en vlieg door het hele park!

ONTMOET JE FAVORIETE TV-STERREN Ze zijn dagelijks op televisie te zien: Meneer Kaasgaaf, Mevrouw Suikerspin, Jul & Julia. En in het pretpark zelf kun je ze in levende lijve tegenkomen tijdens een meet & greet of een spectaculaire show! Geef ze een dikke knuffel en maak een mooie foto met ze zodat je die thuis aan iedereen kunt laten zien.

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

MOOIE STREKEN

VELUWE INSPIRATIE MAGAZINE

VERTEL OOK JOUW VERHAAL! Iets bijzonders meegemaakt op de Veluwe? Oog in oog gestaan met een edelhert? De Veluwse keuken geproefd? Een wolf gespot?! Deel je unieke Veluwe-ervaring op hetbestevandeveluwe.nl!

LAAT JE INSPIREREN! Op hetbestevandeveluwe.nl vind je alle verhalen, ervaringen en tips over de Veluwe. Bezoekers, locals en Veluwe-ambassadeurs schrijven over unieke plekjes en delen foto’s van hippe evenementen. Zo schrijft Renee Kranenberg over leuke plekjes waar gezinnen met kinderen terecht kunnen. En gunt wildlife-dierenarts Henk Luten met zijn prachtige blogs je een kijkje achter de schermen bij Burgers’ Zoo. Ontdek de verhalen, laat je inspireren door de foto’s en beleef het beste van de Veluwe!

BELEEF HET BESTE VAN DE VELUWE! Nieuwsgierig? Word gratis lid van hetbestevandeveluwe.nl en profiteer van vele voordelen: • wekelijks nieuwe verhalen over uiteenlopende onderwerpen • ontdek de mooiste plekjes van de Veluwe • geschreven door echte Veluweliefhebbers • maandelijkse update met de leukste blogs en activiteiten • gratis toegankelijk.

Deel ook jouw ervaring!

#visitveluwe