Voor pr oef j e
Uzi eteensel ect i eui tons l edenmagazi neVogel s. Wor dl i denont vangdi tpr acht i ge magazi ne5xperj aart hui s.
De steenuil behoort steevast tot een van de favoriete soorten bij Beleef de Lente.
Achter de schermen bij
Beleef de Lente TEKST KIRSTEN DORRESTIJN
Nog heel even en Beleef de Lente gaat weer van star t. Via webcams zijn de broedparen maandenlang te volgen. Zo’n zeventig vrijwilligers maken Beleef de Lente elk jaar tot een succes.
I
n het broedseizoen is het eerste wat Emil Veldhuis (73) uit Woudenberg ’s ochtends doet de computer aanzetten om te kijken wat er die nacht is gebeurd. Al vijf jaar is hij clipmaker en vorig jaar maakte hij de clipjes van de bosuilen. “Via de live webcam is lang niet altijd iets spannends te zien”, vertelt hij. “Soms zijn de ouders er even niet en kijk je naar een paar eieren. Ik bundel de fragmenten met gebeurtenissen van eerder die dag of nacht en plaats die op de website. Sommige mensen kijken midden in de nacht en schrijven daarover in het zogenoemde
Clubhuis. Zo kan ik ’s ochtends snel teruglezen op welke tijden er iets is gebeurd, bijvoorbeeld als er een ei is uitgekomen. Vervolgens kan ik gericht zoeken in de stream.” Elke keer gebeuren er weer grappige en opmerkelijke dingen in de uilenkast, is Veldhuis’ ervaring. “Dan komt pa bijvoorbeeld met een muis binnen, terwijl ma net een muis aan het voeren is. Normaal gesproken neemt ma de muis van pa aan, maar nu kan dat niet. Dan zitten ze elkaar zo aan te kijken van ‘wat moeten we nou…?’ >>
STEENUIL Yves Adams/Vilda
VOG E LS 01/17•17
foto: Simone Best foto: Kirsten Dorrestijn
Emil Veldhuis, clipmaker
foto: Kirsten Dorrestijn
Frits Reitgh, moderator
foto: Marleen Roos
Pascal Stroeken, blogger
Annemieke Enters, blogger Beleef de Lente Junior
Het leuke is dat je ontzettend veel leert van dit werk. Door de camera’s zie je dingen gebeuren die je anders nooit zou zien.” Gemiddeld worden de clipjes van Veldhuis zo’n 2.000 keer bekeken, en als er echt iets bijzonders gebeurt wel 7.000 tot 8.000 keer. Moderator als vraagbaak Een moderator zorgt dat vragen die kijkers insturen worden beantwoord. “Als ik een vraag zie waarop ik het antwoord niet weet, app ik soms snel de vogelwerkgroep”, vertelt Frits Reith (55) uit Leeuwarden; hij modereert al zes jaar bij de roofvogels en soms ook bij de uilen. Daarnaast hebben moderators de taak om te zorgen dat het gezellig blijft in het Clubhuis. “Soms ontstaat er discussie. Mensen worden bijvoorbeeld boos als er een jonge vogel dreigt dood te gaan en er niet ingegrepen wordt. Ik leg dan uit dat we nu zien wat er normaal in de natuur gebeurt. Ingrijpen is juist onnatuurlijk. Dan stuur ik een email namens Vogelbescherming naar de klager of mopperaar. Maar de meeste contacten met mensen in het Clubhuis zijn gelukkig juist heel leuk.” Elke dag een blogje Pascal Stroeken (46) uit Heiloo schrijft elk jaar weblogs bij de steenuilen op Beleef de Lente. Pascal is medeoprichter van Steenuilenoverleg Nederland, STONE; hij doet al dertig jaar veldonderzoek naar deze uilen. “Als blogger probeer ik de beelden van die dag te duiden. Ik vind het leuk om mijn kennis over de steenuil over te brengen en ik probeer informatieve en luchtige stukjes af te wisselen. De beelden appelleren soms aan het menselijk gedrag, dat leent zich goed voor een luchtig stukje. Zo lijkt de vrouw de broek aan te hebben in de kast; als het tijd is om te jagen, zet ze haar man zo de kast uit.”
Pascal heeft veel geleerd van de webcambeelden van Beleef de Lente, onder andere over de prooiaanvoer. “Wij hebben een vast groepje kijkers telinstructies gegeven en geleerd hoe je de muizensoorten herkent. Zij kijken per etmaal alle bestanden terug om de prooien te tellen. Dat is gigantisch veel werk, onbetaalbaar.” Dagboekjes voor Junior Annemieke Enters (54) uit Erica is in het dagelijks leven leerkracht op een basisschool. Maar tijdens Beleef de Lente schrijft ze teksten over de ooievaars voor Beleef de Lente Junior. Al sinds eind jaren tachtig is ze druk met ooievaars; ze stond ook aan de wieg van ooievaarstichting STORK. In haar teksten probeert Annemieke vooral eerlijk weer te geven wat er gebeurt. “Wat ik wil vermijden is de ooievaars een te wollig imago geven”, legt ze
OOIEVAAR Yves Adam/Vilda
uit. “Bij het zien van de jongen raken mensen al gauw vertederd: ahhhh... In de dagboekjes wil ik laten zien dat de ooievaar een wilde vogel is. Het kunnen krengen van beesten zijn. Vorig jaar kwam er een vreemde ooievaar op het nest zitten die de jongen te lijf ging. Op de beelden zag je hem al vanuit de verte dreigend aan komen vliegen en vervolgens fanatiek de jongen aanvallen. Je zou kunnen zeggen dat dat zielig is om aan kinderen te laten zien. Natuurlijk, het is erg, maar in de natuur gebeurt dat. Ik heb geschreven dat deze ooievaar waarschijnlijk zin had om te klieren, omdat zijn eigen broedsel mislukt was.” Welke vogels er dit jaar voor de camera’s verschijnen is nog niet helemaal duidelijk. Zeker is wel dat ooievaar, slechtvalk, steenuil en koolmees weer
‘Wat ik wil vermijden is ooievaars een te wollig imago te geven - het kunnen krengen zijn’ Annemieke Enters
van de partij zullen zijn. Kijk vanaf 7 maart naar www.beleefdelente.nl Werp een blik in het geheimzinnige leven van de vogels. Er is altijd iets te beleven en het is altijd weer een verrassing! • Interesse om vrijwilliger te worden voor Beleef de Lente? Kijk op de website onder ‘Help mee’ en dan ‘Word vrijwilliger’
VO G E LS 01/17•19
ZEEAREND Marc Guyt/Agami
KUHLS PIJLSTORMVOGEL Markus Varesvuo/Agami
2 FRANKRIJK BirdLife Partner LPO in Frankrijk boekt succes met de bestrijding van het illegaal vangen van ortolanen. Ondanks het verbod uit 1979 om de vogels te vangen en consumeren, worden er jaarlijks nog zo’n 30.000 gestroopt. LPO zoekt tijdens de najaarstrek vanglocaties en doet aangifte bij de politie. De Europese Commissie heeft, na aandringen van LPO, de Franse regering op het matje geroepen.
Vogels boffen met EU-burger
8
9 PORTUGAL In de Berlengas Archipel voor de Portugese kust coördineert BirdLife Partner SPEA een Europees gesubsidieerd LIFEproject. Speciale aandacht is er voor het monitoren en beschermen van zeevogels zoals het stormvogeltje en de Kuhls pijlstormvogel. Ook het verduurzamen van de visserij en het toerisme maakt deel uit van het project.
DRIETEENMEEUW André Gilden/NatureInStock
1 BELGIË De Europese burger heeft gesproken: de bescherming van vogels en andere natuur wordt aangescherpt. In Nederland spraken ruim 40.000 burgers zich uit via een zogeheten publieksconsultatie door de Europese Commissie. In heel de EU ruim een half miljoen; een historisch record waar de Commissie niet omheen kon. Op 7 december jl. concludeerden de 28 Eurocommissarissen unaniem dat de Europese Habitat- en Vogelrichtlijnen effectief zijn. Dat kinkt misschien niet schokkend, maar de betekenis is verstrekkend. Er was namelijk een gerede kans dat beide richtlijnen ‘gemoderniseerd’ en eventueel samengevoegd zouden worden. Twee jaar lang heeft Vogelbescherming Nederland – net als de andere Europese BirdLife Partners – gelobbyd tégen versoepeling van de richtlijnen. ‘Stroomlijning’ zou ongetwijfeld een verslechtering hebben betekend van de bescherming van Europese soorten en leefgebieden. Nu doen de 1400 veelal kwetsbare soorten die door de richtlijnen beschermd worden het in EU-landen aanmerkelijk beter dan in buurlanden zonder die richtlijnen. De campagne ‘Stem voor Natuur’ heeft dus een keihard resultaat opgeleverd. Beide richtlijnen blijven ongewijzigd bestaan én er komt een Actieplan om de uitvoering van het Europese natuurbeleid in de 28 landen van de EU verder te verbeteren.
1
2
9 5
8 SCHOTLAND De aanleg van vier windturbineparken voor de Schotse kust is van de baan. Daar was wel een rechtszaak van RSPB Scotland, de Britse BirdLife Partner, tegen de Schotse overheid voor nodig. De rechter was het met RSPB eens dat de turbines te schadelijk zouden zijn voor zeevogels als jan-van-gent, papegaaiduiker en drieteenmeeuw.
TEKST IDDE LAMMERS
4 ITALIË Veel wespendieven trekken door de Straat van Messina, tussen het Italiaanse vasteland en Sicilië. Een levensgevaarlijk punt voor roofvogels; ze worden er massaal afgeknald door plezierjagers. Dankzij BirdLife Partner LIPU is hier een eind aan gekomen. Vrijwilligersgroepen in heel het land monitoren de roofvogels tijdens hun trek; boswachters in Zuid-Italië weten nu precies wanneer ze in het veld moeten zijn om jagers te betrappen.
4 7
6
7 GRIEKENLAND Dankzij de voortreffelijke implementatie van het Europese Soorten Beschermingsplan in Griekenland gaat het weer goed met de kroeskoppelikaan. De Griekse populatie is de afgelopen decennia vertienvoudigd. Maar waakzaamheid blijft geboden, want verdroging van de zoute kustlagunes, waar de vogels leven, is nog altijd een grote bedreiging.
WITKOPEEND Pete Oxford/NatureInStock
5 SPANJE BirdLife Partner SEO in Spanje heeft een belangrijke rol gespeeld bij het herstel van de witkopeend. De Spaanse populatie krabbelde op van een schamele 22 exemplaren in 1977 tot zo’n 2500 nu. SEO heeft zich vooral sterk gemaakt voor een betere bescherming van hun leefgebieden. Vrijwel de hele populatie leeft momenteel in beschermde gebieden.
3
WESPENDIEF Daniele Occhiato/Agami
3 POLEN Natura 2000-gebieden hebben een Europese beschermde status. Hoe belangrijk dat is, bewijst een voorbeeld uit Polen. Mede door jarenlange inspanningen van BirdLife Partner OTOP kon de aanleg van de snelweg Via Baltica door de Rospudavallei, een Natura 2000-veengebied, tegengehouden worden.
HETEUROPAVANBIRDLIFE
6 MALTA Op het door illegale jacht beruchte Malta heeft BirdLife een groot succes geboekt. De tot nu toe legale voorjaarsjacht op zomertortels is in 2017 verboden. Ondanks de gestage achteruitgang van de Rode Lijstsoort mochten er nog altijd duizenden worden afgeschoten. BirdLife-medewerkers blijven in het veld actief om te zien of de jagers zich aan het verbod houden.
VOG E LS 01/17•21
HARTVOORVOGELS over leden, organisaties en bedrijven die het
werk van Vogelbescherming Nederland een warm hart toedragen
Ledenpas 2017 Een blauwe flits en een fluitende roep; zo kondigt de ijsvogel zich vaak aan. Het is een van de meest kleurrijke soorten die u in ons land over de beken kunt zien scheren. Omdat het zo’n aansprekende soort is, siert de ijsvogel in 2017 uw ledenpas. Met de ledenpas op zak toont u uw betrokkenheid bij de bescherming van vogels. Dankzij de steun van u allen, 140.000 leden, kunnen we daadwerkelijk iets betekenen voor vogels en natuur. Zodat niet alleen wijzelf, maar ook toekomstige generaties kunnen blijven genieten van vogels. Dank u wel!
Mevrouw D. IJsvogel Geldig tot: 31 december 2017 Lidnummer: 123456789
KLUUT Bas Sula
Vogelpassie
Ledenkorting en lezingen
Vogels in het Dordrechts Museum Onder de titel ‘Een Koninklijk Paradijs - Aert Schouman en de verbeelding van de natuur’ opent het Dordrechts Museum op 19 februari een grote tentoonstelling van deze 18de-eeuwse schilder uit Dordrecht. De weergave van dieren en planten staat centraal. In samenwerking met Vogelbescherming worden lezingen rond deze tentoonstelling georganiseerd, waaronder een lezing door Nico de Haan in de Nationale Vogelweek. Kijk voor het programma op www.vogelbescherming.nl/dordrecht Als lid krijgt u € 4,50 korting op de entreeprijs van het museum (op vertoon van uw ledenpas). ‘Een Koninklijk Paradijs’ - Dordrechts Museum 19 februari t/m 17 september 2017
Mogen wij uw e-mailadres? Om u sneller en makkelijker te kunnen informeren, ontvangen we graag uw e-mailadres. Als u dit jaar uw e-mailadres aan ons doorgeeft maakt u bovendien ieder kwartaal kans op een van de twintig vogelvoerpakketten. Ga naar www.vogelbescherming. nl/mijnmailadres en vul daar uw gegevens en e-mailadres in. Uw lidnummer staat op uw ledenpas. U kunt ook bellen of mailen met ons Servicecentrum; 030 69 377 00 of ledenadmin@ vogelbescherming.nl Dank u wel!
HARTVOORVOGELS
Speciale bijdragen • Bij de doop van de jongste dochter en zus van de familie Oppelaar is geld ingezameld voor Vogelbescherming. De kinderen waren terecht zeer trots: 95 euro. • Jop (9) en Sep (7) Lambers hebben samen met Roma (10) en Davy (7) Schepers vetbollen verkocht in de buurt. De opbrengst hebben ze aan Vogelbescherming gegeven: 40 euro. • Voor de 90e verjaardag van mevrouw Van der Sijs-Lepeltak Kieft ontvingen wij een speciale donatie voor ons beschermingswerk: 165 euro. • Op de begrafenis van de heer A.J. Sanders werd een donatie gevraagd voor weidevogels: 313 euro. • Biologiestudent Michiel Eijkelkamp heeft via Facebook een sponsoractie ‘Vogels spotten voor het goede doel’ opgezet. Liefst 53 vogelsoorten in één weekend brachten een mooi bedrag op: 406 euro.
Tuinen zijn van groot belang voor mensen én vogels. Om deze boodschap te promoten, is Vogelbescherming steeds meer aanwezig in tuincentra. Dit doen we met onze promotievrijwilligers en tuinvogelconsulenten, die het aanbod van een vogelvriendelijk tuinadvies uitdragen. We willen daarnaast structurele aandacht voor tuinvogels én Vogelbescherming in de winkels; zo is er in Intratuin in Heerhugowaard een duidelijk herkenbaar gedeelte ingericht voor de natuurvriendelijke tuin. Naast productverkoop is er ruim aandacht voor praktische tips om vogels, vlinders en bijen te helpen in de eigen tuin. Binnenkort ook in andere vestigingen!
• De heer en mevrouw Udo de Haes vroegen bij hun 50-jarig huwelijksfeest een gift voor de bescherming van weide- en akkervogels. Aan de doos die bij de ingang stond is niet zomaar voorbij gegaan: 395 euro was de opbrengst! • Bij de crematie van mevrouw MartensJanssen werd gecollecteerd voor Vogelbescherming: 110 euro. • Ook bij de uitvaartdienst van mevrouw Louet Feisser is een collecte gehouden: 573 euro. • Bij de Nacht van de Nacht in het Noord-Hollands Duinreservaat werd door de organisatie een vrijwillige bijdrage gevraagd voor bescherming van de tapuit: 441 euro. Iedereen die bijgedragen heeft, hartelijk dank! Uw steun en betrokkenheid zijn goud waard voor onze vogels.
Jonna van Ulzen (Vogelbescherming) neemt tijdens de Nacht van de Nacht een cheque in ontvangst uit handen van boswachter Evert-Jan Woudsma.
foto: Debby Doodeman
Vogelbescherming óók in tuincentra
• Van de heer Borgerding kregen wij de giften bij zijn afscheid i.v.m. pensionering: 157 euro.
• Bij de donatie van de heer Geven stond vermeld: ‘donatie bij beëindigen werk’: 500 euro.
VOG E LS 01/17•27
TEKST HANS PEETERS
DEGOUDENLIJST
Hulp voor de roerdomp In deze rubriek zetten we de schijnwerpers op beschermers die zich op onderscheidende wijze inzetten voor onze vogels. Hindri Kuipers deed een substantiële gift voor de roerdomp, een vogel die hem na aan het hart ligt.
foto: Rob Kempers / foto roerdomp: Henny Brandsma/Buiten-Beeld
“Midden jaren zeventig begon ik met vogels kijken, toen ik stage liep in de Wieden. Ik vond het meteen al een heel bijzonder gebied en hoorde verhalen over de roerdomp. De vogel zelf kreeg ik in die periode helaas niet te zien.” Gedreven vertelt Hindri Kuipers (55) uit Terwolde over zijn eerste kennismaking met de natuurbescherming. Tegenwoordig werkt hij in Kenia voor een Duitse overheidsorganisatie; hij ondersteunt er de lokale bevolking op het gebied van kleinschalige veehouderij. Langdurig verblijft hij in het buitenland voor zijn werk. “Waar ik ook ben, vogels vergezellen me overal. Het is zo mooi dat je ze op elke plek op de
wereld tegenkomt. Voor mij zijn vogels nadrukkelijk onderdeel van de totale natuur. Een vogel kan zonder geschikt leefgebied niet leven, dus kijk ik altijd naar het totale plaatje. Toen ik besloot om Vogelbescherming een substantiële donatie te geven voor een van haar projecten, was de keuze snel gemaakt. Men had geld nodig om geschikt rietland te creëren voor de roerdomp, in de Wieden! Het gebied waar vogel- en natuurbescherming voor mij begonnen. Het voelt geweldig om zo’n bijzondere soort als de roerdomp en zo’n fantastisch gebied daadwerkelijk te kunnen helpen. Mijn wens is om er nu ook zelf een keer de roerdomp te zien.”
Niet alleen de gift van Hindri Kuipers was belangrijk om het foerageer- en broedgebied voor de roerdomp in de Wieden te kunnen verbeteren. Substantiële ondersteuning vormden ook de extra donaties door leden van Vogelbescherming en bijdragen van de Stichting Zabawas en terreinbeheerder Natuurmonumenten.
VOG E LS 01/17•31