Ondernemers 01 16 januari 2015 • Jaargang 23 • Prijs 8 euro • Afgiftekantoor Gent X • Verschijnt tweewekelijks (uitgezonderd juli en augustus)
Voka - Kamer van Koophandel West-Vlaanderen
De wereld, mijn thuis Jan Delaere – Delaware Consulting
KORAMIC GROEIT SNEL IN MARKT VAN CONTACTCENTERS
REPORTAGE DE VIERDE INDUSTRIËLE REVOLUTIE
DOSSIER VERHUUR & LEASING
Eerste editie van de Belgian Offshore Day in Energy Port Oostende Op woensdag 10 december vond op de Rebo-site in de Haven van Oostende de eerste editie van de Belgian Offshore Day plaats. De Belgian Offshore Day is een business event dat, zoals de naam het zegt, volledig in het kader van de offshore wind business staat. Alle regionale spelers actief in deze sector waren aanwezig en kregen de gelegenheid om hun kennis en werkmethode in de kijker te zetten. Het hoogtepunt van de dag was de demonstratie met een helikopter van Noordzee Helikopters Vlaanderen en een serviceboot (Geosurveyor X) van GEOxyz. De helikopter dropte 2 passagiers op het dek van de boot. Beide bedrijven zijn een mooi voorbeeld van hoe een KMO haar aanbod kan aanpassen naar een nieuwe markt. De Offshore Wind Business kende een bloeiende start met de ontwikkeling en de bouw van windmolenpark C-Power. Geosurveyor X is een nieuw “Offshore Support vaartuig” en wordt ingezet op de Belgische offshore windmolenparken en het onderhoud van
meetpalen op zee voor de Vlaamse Overheid. Het schip heeft een lengte van 20.56 meter en een breedte van 7.5 meter. Er is accommodatie voor 12 passagiers en 3 crew-mensen. Geosurveyor X haalt een maximum snelheid van 25 knopen. Het schip werd gebouwd in Spanje. De Geo Ocean II heeft een lengte van 40 meter en een breedte van 9 meter. Aan boord is er een uitgebreide accommodatie voor 23 personen. “Geo Ocean II” wordt hoofdzakelijk ingezet voor bodemonderzoek en duikoperaties op zee. Patrick Reyntjens: “Met deze 2 vaartuigen kunnen we nog efficiënter inzetten op de Blue Energy Business en verder support geven aan diverse offshore werkzaamheden.” De Belgian Offshore Day is een mooi bewijs dat ondernemers geloven in de strategische beslissing van het havenbestuur om Haven Oostende uit te bouwen als service haven. Eerder dit jaar lanceerde de Haven in het kader van het Europees project ‘Duurzame Zeehavens’ haar masterplan. Daarin werd een antwoord
gezocht op de groeiende toestroom aan bedrijven en werd een strategie uitgewerkt voor de organisatie op het land van de blue energy sector. Staatssecretaris van de Noordzee, Bart Tommelein, kwam zijn visie over de toekomst van de Belgische offshore wind industrie toelichten: ‘Grootschalige elektriciteitsproductie op zee is onmisbaar in de hernieuwbare energiemix. De komende jaren staat de Belgische offshore windsector voor grote investeringen die een antwoord bieden op de uitdagingen voor onze toekomst.’ Het belangrijkste doel van deze Belgian Offshore Day was om de concessiehouders van de nieuwe parken duidelijk te maken dat er
reeds een kritische massa omtrent de offshore industrie aanwezig is op de Rebo-site. Er kan met andere woorden heel wat toegevoegde waarde gecreëerd worden door lokale toeleveranciers. Dit resulteert dan weer in lokale tewerkstelling. De initiatiefnemers e-BO Entreprises, C-Power en Senvion blikken alvast terug op een geslaagde eerste editie. “De Belgian Offshore Day wil een platform bieden om innovatie verder te blijven stimuleren en de Belgische bedrijven definitief op de kaart te zetten als pioniers, ” licht Christophe Dhaene van e-BO nog toe. Lees meer en bekijk de foto’s op www.reboostende.be/news
AG Haven Oostende - Slijkensesteenweg 2 - 8400 Oostende - Tel: 059/34.07.11 - Fax: 059/34.07.10 - Website: www.portofoostende.be - e-mail: info@portofoostende.be
STANDPUNT
Disruptie Mijn nieuwjaarswensen voor familie, vrienden en kennissen zijn overgemaakt. “Nieuwjaar is een begin noch een einde, maar een voortgang van wijsheid en ervaring, van warmte en gezondheid, van liefde en vriendschap.” Zo schreef ik welgemeend op papieren nieuwjaarskaartjes en die boodschap maak ik ook over aan u allen en aan al wie u dierbaar is. Voor ondernemers heb ik een diametrale boodschap. “Nieuwjaar is een begin noch een einde, maar een disruptie van nieuwe technologie en onderzoek, van nieuwe businessmodellen en consumentengedrag, van andere toegevoegde waarde en duurzame groei.” Disruptie betekent een ‘ontwrichting’ of een ‘ernstige verstoring’. Dat wensen we elkaar toch niet toe met nieuwjaar. En toch doe ik het!
WILT U REAGEREN? Mail dan naar hans.maertens@voka.be Volg me op twitter VOKA_HMaertens
Disruptie is immers het ordewoord in vele economische sectoren. Er komen breekpunten door nieuwe spelers op de markt, door nieuwe technologieën en door nieuw consumentengedrag. Het zal geen toeval zijn dat de online tv-dienst Netflix door de lezers van De Standaard is gekozen tot product van 2014. Vijf producten streden om de prijs: het televisieprogramma Wat Als?, de alternatieve taxidienst Uber, de videodienst Netflix, de verhuurservice van logies Airbnb en de elektrische sportwagens van Tesla. Van die vijf producten zijn er drie waarvan de doorsnee consument begin 2014 nog nooit gehoord had. Vandaag uitleggen wat ze doen, hoeft niet meer. Alle vijf de producten zijn disruptief. Ze zetten hun sector op z’n kop: de taxisector, de kabelmaatschappijen, de hotels, de automobielsector, de televisiewereld. Die producten doen iedereen vrezen voor disruptie of ontwrichting. Ook in de kleinhandel is er sprake van disruptie. De winkels deden voor en in de solden minder goed zaken dan verwacht. Het slechte weer en dalend consumentenvertrouwen volstaan niet meer als uitleg. Nee, de webwinkels hebben vandaag een serieuze hap uit de omzet van de traditionele kleinhandel genomen. Elektronica, kledij, schoenen, parfum, en andere geschenken worden nu vlot via het web gekocht en besteld. Voor boeken en muziek waren we dat al gewoon. Nu volgt de rest. Zelfs het bestellen van de dagelijkse voeding en huiswaren gebeurt elektronisch en wordt thuis geleverd, deur aan deur, bijna zoals de rondrijdende kruidenier 50 jaar terug.
Nieuwe disruptieve bedrijven veroveren de wereld. Sommige namen zeggen nog niet zoveel: Xiaomi, Uber, Dropbox, Airbnb, Snapchat, Flipkart, Square, Pinterest, Cloudera, Stripe, Alibaba enzovoort. Het zijn bedrijven met een waardering van meer dan 2 miljard dollar. Sommigen zullen het niet redden of zullen opgaan in een ander, sommigen zullen als een zeepbel uit elkaar spatten, maar een aantal zal er zeker en vast geraken en uitgroeien tot het nieuwe Google of Facebook. De consultants voorspellen het en de kranten schrijven iedere dag over de nieuwe technologieën die onze wereld veranderen: mobiel internet, automatisering van kennisnetwerken, cloud computing, the internet of things, robots, bijna-automatische voertuigen, 3D-printen, hernieuwbare energie, opladen van energie, robots enzovoort. Velen onder ons zullen zeggen dat het een ver-vanons-bed-show is. Maar nee, ik verzeker u: de disruptie gooide al heel wat sectoren overhoop en zal dat nog doen. Daarom moeten we radicaal denken en snel reageren. Elk bedrijf heeft in 2015 de plicht zichzelf in vraag te stellen en na te gaan wat er zal gebeuren in zijn sector. Bedrijven die met technologie bezig zijn, hebben de plicht nog meer aan onderzoek en ontwikkeling te doen, nog meer samen te werken met onze universiteiten en hogescholen maar ook buiten de grenzen, nog meer IWT-programma’s uit te voeren en patenten aan te vragen, meer met elkaar samen te werken. We moeten daarenboven onze slimme jongeren nog meer aanzetten om in onderzoek te gaan, zowel academisch als toegepast in de bedrijven. De overheden kunnen bedrijven daarin stimuleren, zeker in onze provincie met de Fabrieken van de Toekomst in nieuwe materialen, mechatronica, voeding en blue energy. Wij, West-Vlamingen, staan bekend als harde werkers. Laat ons dat zo houden. Maar we moeten ook slimme denkers zijn. Wendbaarheid en weerbaarheid kenmerken ons. Ook disruptie moeten wij samen aankunnen! Hans Maertens, directeur-generaal Voka - Kamer van Koophandel West-Vlaanderen
Ondernemers 01 16 januari 2015
3
4
Ondernemers 01 16 januari 2015
STANDPUNT /p.3 INHOUD/p.4 BLIKVANGER/p.5 ONDERNEMERS & CO/p.16 AGENDA/p.29 PROSIT/p.30
BEDRIJVEN Argon Selectie I Van Damme I Cayman I Deloitte
6
REPORTAGE De Vierde Industriële Revolutie
8 INTERVIEW Jan Delaere, Delaware Consulting
12
HAVENNIEUWS
19
22 DOSSIER VERHUUR & LEASING Luxauto I Defloo I Padix
28 VOKA-NIEUWS Succesvol starten en blijven!
Ondernemers verschijnt tweewekelijks en wordt gratis toegestuurd aan alle leden van Voka WestVlaanderen. ISSN 1378-9511 Verantwoordelijke uitgever: Hans Maertens, Pres. Kennedylaan 9A, 8500 Kortrijk, redactie. ondernemerswvl@voka.be, www.voka.be/west-vlaanderen - Maatschappelijke zetel: Havenhuis De Caese, Hoogstraat 4, 8000 Brugge, info.wvl@voka.be Hoofdredacteur: Dirk Van Thuyne Webredacteur: Tinny Capiau - Grafische vormgeving: Skinn Branding Agency - Mediaregie: Filip Deckmyn, Chris Lens, Marijke Vanthuyne, Meriam Ziane - Fotografen: Dries Decorte, Kurt Desplenter, Patrick Holderbeke, Michel Vanneuville, Els Verhaeghe - Journalisten: Karel Cambien, Marc Dejonckheere, Patrick Demarest, Johan Depaepe, Stef Dehullu, Roel Jacobus, Bart Vancauwenberghe, Jan Bart Van In, Joke Verbeke - Druk: Goekint Graphics. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd, opgeslagen of openbaar gemaakt, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Download de Voka-app en lees Ondernemers online
Jaarcijfers haven van Zeebrugge
BLIKVANGER
Kortrijkse investeringsmaatschappij mikt voluit op contactcentermarkt
Koramic Investment Group doet dubbele overname In2Com en The Ring Ring Company zijn de twee jongste aanwinsten van de Koramic Investment Group. De in Kortrijk gevestigde private investeringsmaatschappij oriënteert zich daarmee nog nadrukkelijker binnen de markt van contactcenters en wil haar activiteiten in deze nichesector de komende jaren internationaal uitbouwen. “Het is een heel dynamische branche die in de toekomst alle potentieel heeft om verder te groeien”, zegt Christian Dumolin. Koramic Investment Group kwam enkele jaren geleden vrij toevallig in aanraking met de markt van contactcenters. “Via onze private equity-afdeling Trust Capital namen we toen een minderheidsparticipatie in een contactcenter”, licht Christian Dumolin toe. “Dat bedrijf evolueerde evenwel slecht, waardoor we beslisten om de hoofdaandeelhouder uit te kopen en zelf de teugels in handen te nemen. Door die overname hevelden we het bedrijf over naar onze industriële afdeling, die vanuit een langetermijnperspectief opereert. Zo leidden we de onderneming opnieuw naar positieve resultaten. Tijdens dat proces ontdekten we het potentieel van deze branche, die ik altijd als een mooie activiteit heb beschouwd. Daarom leek het ons opportuun en interessant om daar verder in te groeien.”
Vooral jonge mensen De overnames van In2Com en The Ring Ring Company passen perfect binnen deze ambitie. “In2Com is een traditioneel Belgisch contactcenter dat vanuit haar vestiging in Diegem vorig jaar een omzet boekte van circa 14 miljoen euro met ongeveer 300 medewerkers. Het was vroeger een filiaal van de internationale Sitel-groep en werd in 2013 via een MBO overgeno-
men door een groep investeerders met en rond Hilde Verdoodt.” Zij zal de activiteiten van het bedrijf nu verder uitbouwen, onafhankelijk van de andere filialen van Koramic2Engage, die de participaties van Koramic Investment Group in deze sector overkoepelt.
de communicatie door deze bedrijven al lang niet meer louter telefonisch gebeurt. Zij maken optimaal gebruik van sociale media en e-mail en staan garant voor een steeds professionelere aanpak. Het is één van de redenen waarom ondernemingen hun externe communicatie steeds vaker aan contactcenters toevertrouwen.”
Passie voor ondernemen CHRISTIAN DUMOLIN:
“WE ZULLEN IN DE TOEKOMST MET KORAMIC2ENGAGE BLIJVEN INVESTEREN IN CONTACTCENTERS.”
In tegenstelling tot In2Com is The Ring Ring Company gespecialiseerd in geautomatiseerde telefoon- en smsapplicaties, zowel voor de b2b- als de b2c-markt. “Op dat vlak mogen we dit bedrijf, omwille van de aanwezige knowhow, gerust als de Belgische marktleider betitelen. We zullen hun expertise ook in onze eigen contactcenters benutten en we mikken hiermee ook sterk op internationale expansie. Het Diegemse bedrijf zal in de toekomst verder worden geleid door Patrice Huybrechts.” Koramic2Engage omvat inmiddels al een 15-tal vestigingen in België, Nederland, Frankrijk en Marokko, die samen een omzet van meer dan 100 miljoen euro realiseren. De operationele holdingmaatschappij telt circa 3.000 medewerkers. “De contactcentermarkt is een heel boeiende branche waarin vooral jonge mensen de eerste viool spelen”, weet Christian Dumolin. “Het is een sector die in een mum van tijd enorm is geëvolueerd, anticiperend op de immens veranderde communicatiebehoefte binnen onze maatschappij. We mogen niet langer van callcenters spreken, vermits
Koramic Investment Group is de industriële en financiële investeringsmaatschappij van Christian Dumolin. Zij beschikt over een ruim gespreid portfolio aan participaties in uiteenlopende sectoren. Ze ontstond uit Koramic Building Products, een industriële groep in bouwmaterialen. “De roots van Koramic gaan al terug tot 1883 en het bedrijf heeft zich sindsdien voortdurend aan de markt aangepast”, vertelt Christian Dumolin. “Onze naam wordt nog vaak gelinkt aan bouwmaterialen, hoewel we onze activiteiten in die sector mettertijd gevoelig hebben teruggeschroefd. Dat uitte zich nog meer toen we enkele jaren geleden ons partnership met Wienerberger hebben ingekrompen. Steunend op dynamiek en doorzettingsvermogen hebben we voortdurend nieuwe activiteiten ontplooid, in functie van de almaar veranderende marktomstandigheden.” Hoewel Christian Dumolin 69 is, blijft zijn passie om te ondernemen en te werken vurig aanwezig. “Het doet me plezier om via Koramic ondernemingen de kans te kunnen geven hun activiteiten internationaal uit te bouwen. Ondernemen gaat gepaard met creativiteit: wie zijn nek durft uitsteken, verdient aanmoediging en respect.” (BVC – Foto Hol)
www.koramic.be
Ondernemers 01 16 januari 2015
5
Een ondernemer moet overal tegelijk zijn. Zijn bank ook.
Vereenvoudig uw professionele bankzaken met onze online diensten. Als ondernemer weet u maar al te goed wat multitasken is. De hele dag bent u overal bezig met verschillende zaken tegelijk. Om u daarbij te helpen, hebben we bij ING tal van online
tools ontwikkeld. Om bijvoorbeeld kredieten te ondertekenen, mandaten te beheren, documenten te downloaden... Zo kunt u overal en op elk moment uw professionele bankzaken regelen.
ing.be/business ING België nv – Bank/Kredietverlener – Vennootschapszetel: Marnixlaan 24, B-1000 Brussel – RPR Brussel – Btw: BE 0403.200.393 – BIC: BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789. Verantwoordelijke uitgever: Inge Ampe – Sint-Michielswarande 60, B-1040 Brussel.
UITGELEZEN Bel & Bo kiest voor eerlijke kledij
Argon Selectie is verhuisd naar Accent Business Park Op 1 januari knalden de kurken bij Argon Selectie in Roeselare. Niet alleen om het nieuwe jaar goed in te zetten, maar meteen ook om de verhuis naar het Accent Business Park te vieren. “Bovendien lanceerden we die dag ook onze gloednieuwe website, aangepast aan onze nieuwe, modernere werkomgeving”, vertelt zaakvoerder Luc Vandepitte. Bereikbaarheid is voor een rekruterings- en selectiebureau op diverse vlakken een belangrijke troef. Dat het nieuwe kantoor in hetzelfde gebouw als Mercure Hotel gevestigd is, naast de afrit van de E403, zorgt ervoor dat sollicitanten en klanten vlotter ter plaatse geraken dan op de oude locatie op het drukke kruispunt van de Westlaan en de Brugsesteenweg. “Het zal voor iedereen een verbetering zijn, maar ook voor onze Oost-Vlaamse klanten en sollicitanten betekent het tijdwinst”, vertelt Luc Vandepitte. “De verhuis was bovendien het ideale moment om onze website helemaal te vernieuwen. Omdat die responsive en gebruiksvriendelijk is, zullen kandidaten heel vlot en efficiënt op de gepaste vacatures kunnen solliciteren.” Argon Selectie werd in 2001 opgericht door aandeelhouders van interimkantoor Forum Jobs. Luc Vandepitte, al sinds 1989 actief in de sector, is niet alleen medeaandeelhouder maar ook zaakvoerder. Samen met twee gespecialiseerde medewerksters helpt hij West- en Oost-Vlaamse bedrijven en organisaties aan geschikte kandidaten voor diverse bedienden- en kaderfuncties, van commerciële, technische, boekhouding-, IT- en HR-profielen tot directieleden. “Forum Jobs zette begin dit millennium nog vooral in op arbeidersfuncties”, vertelt Luc Vandepitte. “Omdat de klanten ook vacatures hadden voor bedienden, werd Argon Selectie opgericht. We hebben een heel breed klantenspectrum, van de boekhouder om de hoek tot multinationals. Omdat ik ruim 25 jaar actief ben in de sector, ken ik enorm veel bedrijven. Maar ook heel wat sollicitanten zijn me natuurlijk niet onbekend. Sommigen zijn in de loop van de jaren zelfs al verschillende keren bij Argon gepasseerd telkens ze op zoek gingen naar een nieuwe uitdaging.”
Een groter jobverloop is één van de evoluties die Luc Vandepitte in al die jaren zag opduiken. “Vroeger was men trots om lang op dezelfde plaats te werken. Maar die oudere, meer standvastige generatie zal straks weg zijn. Nu is het motto: ‘Je leeft maar één keer. Als je je kan verbeteren, moet je het doen.’ Anderen kiezen dan weer niet onmiddellijk voor een betere verloning, maar voor meer evenwicht tussen werk- en privésfeer. Het zorgt ervoor dat werkgevers op een andere manier tegen personeel moeten aankijken.”
SIEN DECRUW, LUC VANDEPITTE EN SARA CALLEWAERT:
“WIJ VINDEN HET BELANGRIJK OM ZOWEL ONZE KANDIDATEN ALS ONZE BEDRIJVEN HEEL GOED TE KENNEN.”
In de rekruterings- en selectiebranche is vooral de grotere snelheid van werken en de internetrevolutie een niet tegen te houden tendens. “Het selectieproces is zeker korter geworden. Als het klikt tussen een bedrijf en een kandidaat, zal het bedrijf niet wachten tot ze er tien hebben gezien. Ze weten dat je goeie mensen niet moet laten passeren. Anderzijds vrees ik dat we in onze sector meer en meer de richting uitgaan van wat ik de ‘bol.com-selectie’ noem, waarbij selectiekantoren mensen voorstellen die ze nooit live hebben gezien. Vroeger moest ik tijdens prospecties mijn bedrijf aanprijzen om voor onze klanten een kandidaat te mógen zoeken. Nu is het vooral een strijd om gewoon een goeie kandidaat te hebben. Sommigen gaan alleen voort op een interessant cv op het internet. Wij vinden het belangrijk om zowel onze kandidaten als onze bedrijven heel goed te kennen, om zo de beste match te kunnen maken. Je moet weten waar je sollicitanten terecht komen. Iemand op high heels aanbevelen voor een job in een werfkeet, zul je bij Argon Selectie niet meemaken”, besluit Luc Vandepitte. (SD – Foto Kurt)
www.argonselectie.be
Bel & Bo uit Deerlijk zal haar kleding in Azië voortaan tegen eerlijke lonen en in goede arbeidsomstandigheden laten vervaardigen. De keten maakte op Radio 2 bekend lid te zijn van de Fair Wear Foundation, een internationale organisatie die kledingbedrijven bijstaat om op een duurzame manier te werk te gaan. Bel & Bo, dat 80 winkelpunten heeft in ons land, is daarmee het eerste grote kledingbedrijf, én het eerste Belgische dat lid wordt. Het lidmaatschap zal geen effect hebben op de prijzen. JBC kondigde aan ook bezig te zijn met de aansluiting. (HLN)
Uitzonderlijk jaar voor luchthaven Kortrijk-Wevelgem
De luchthaven Kortrijk-Wevelgem klokt in 2014 niet alleen af met 11,4% meer reizigers, maar ontving ook veel wereldleiders. Hoogtepunt was ongetwijfeld de landing van de Amerikaanse president Obama in maart op weg naar de Amerikaanse begraafplaats in Waregem. Dankzij de Europese top in Kortrijk en de herdenkingen van honderd jaar WOI landden ook president Hollande, premier Cameron en premier Renzi in Wevelgem. Bovendien was er de militaire oefening van het Belgische leger in november met aanwezigheid van de minister van Defensie en koning Filip. (HLN)
Luc Tack is Manager van het Jaar
Luc Tack is de CEO van weefgetouwproducent Picanol uit Ieper. Het tijdschrift Trends heeft hem verkozen tot Manager van het Jaar. De jury prijst hem voor “zijn lef, ambitie en strategische visie”. Sinds 2009 is Tack de CEO van Picanol. Hij kwam er aan het hoofd in volle crisistijd, maar slaagde erin het bedrijf door de crisis te loodsen. Hij snoeide in de grote bonussen en vergoedingen en vereenvoudigde de aandeelhouderstructuur van Picanol. Tack is een grote voorstander van de Belgische maakindustrie. (alle kranten)
West-Vlaming Jan Rabaey stond aan de wieg van de iPad
Jan Rabaey uit Veurne stond aan de wieg van de iPad en het Internet of Things. Dat bedrijven als Apple met de vrucht van zijn werk gaan lopen, deert de wereldvermaarde onderzoeker niet. Midden jaren ‘80 trok de jonge onderzoeker naar de universiteit van Berkeley, op een boogscheut van Silicon Valley. Geïnspireerd door sciencefictionverhalen ontwikkelde hij er de Infopad, de voorloper van de iPad. Vandaag ziet hij zijn andere toekomstvisie realiteit worden: het Internet of Things. Dat giganten als Apple en Google vandaag grof geld verdienen met zijn onderzoek, frustreert hem niet. De West-Vlaming is nu al bijna 30 jaar verbonden aan de universiteit van Berkeley, waar hij twee onderzoekscentra leidt, het Wireless Research Center en het Ubiquitous SwarmLab. (DT) Uitgelezen: Voka’s socioeconomisch persoverzicht, een samenvatting van de belangrijke West-Vlaamse krantenartikels van de voorbije week. U kunt dit overzicht wekelijks via post of mail ontvangen. Wenst u een proefnummer of info over een abonnement? Contacteer Nele Demets tel. 056-23 50 66, nele.demets@voka.be
België - Belgique P.B. 8500 Kortrijk 4/257
UIT gelezen WEST-VLAAND
EREN
Wekelijks persove rzicht van Voka (verschijnt niet West-Vlaanderen in de kerstvaka 20e jaargang ntie en gedurend Verantwoordelijk e 6 weken in juli e uitgever Hans & augustus) Maertens Afzender Voka West-Vlaanderen, President Kennedy Afgiftekantoor 8500 Kortrijk laan 9a, 8500 - P509109 Kortrijk
Ondernemers 01 16 januari 2015
REPORTAGE
8
De Vierde Industriële Revolutie
Industry 4.0 als motor van de herindustrialisering Deze maand brengt Voka, onder de noemer ‘What’s Next?’ op zijn verschillende nieuwjaarsrecepties de Vierde Industriële Revolutie onder de aandacht. Innovatieve en slimme technologieën, hard- en software die op een lerende manier met elkaar samenwerken, moeten in de maakindustrie een dam opwerpen tegen de steeds snellere de-industrialisering van West-Europa en Vlaanderen. Voka en Roland Berger Strategy Consultants maakten er een studie over met opmerkelijke resultaten, maar ook met best practices en strategische oplossingen voor de toekomst. Als je de cijfers zwart op wit ziet staan, is het nog erger gesteld met het afkalven van de maakindustrie in dit deel van de wereld dan velen dachten. Tussen 1991 en 2011 daalde de toegevoegde waarde van West-Europa in de maakindustrie van 36 naar 25%, terwijl die in Azië (exclusief Japan) in dezelfde periode toenam van 8 tot 31%. In België is het aandeel van de industrie in de toegevoegde waarde gezakt tot 12,8%, een daling die voor 71% op het conto van Vlaanderen te schrijven is. Het Voka Management Report ‘Reindustrializing Flanders – The Burning Platform’ maakt voor Vlaan-
deren ook een onderverdeling per provincie. Zo verloor de maakindustrie in West-Vlaanderen tussen 2003 en 2012 1,7% aan bruto toegevoegde waarde. Ter vergelijking: voor Limburg bedraagt dat verlies 3,6%.
Maakindustrie versterken Deze de-industrialisering is geen typisch Vlaams of Belgisch fenomeen. Je merkt het overal in Europa. De hamvraag is: wat kan het tij doen keren? Het onderzoek van Roland Berger Strategy Consultants en Voka legt niet alleen de vinger op de wonde, maar probeert ook een antwoord te formuleren. “Eerst wilden we nagaan waar die de-industrialisering het hardste toeslaat, in welke regio’s en welke branches”, zegt Stefan Vanderhasselt, Senior Project Manager van Roland Berger. “Het tweede deel van het onderzoek gaat over mogelijke strategieën om de maakindustrie weer te versterken. Eigenlijk heb je als bedrijf, sector of land, heel simpel gezegd, de keuze uit twee strategieën: ofwel verkoop je je producten heel goedkoop, ofwel zijn ze veel beter dan de rest. Een kosten- versus een differentiatiestrategie. De economische, faciliterende en fiscale context waarin je je business kunt ontplooien, is op zich dan wel geen
STEFAN VANDERHASSELT:
“ER IS KEUZE UIT TWEE VERSCHILLENDE STRATEGIEËN VOOR HERINDUSTRIALISERING: OFWEL VERKOOP JE JE PRODUCTEN HEEL GOEDKOOP, OFWEL ZIJN ZE VEEL BETER DAN DE REST.”
strategie, maar bepaalt wel voor een groot deel het mogelijke succes van een heropstanding van de maakindustrie. Landen die beter dan andere weerstand bieden aan de de-industrialisering scoren immers ook goed qua gemak van ondernemen en ook die context hebben we voor verschillende regio’s onderzocht.”
Toegevoegde waarde en jobs creëren Het onderzoek wijst uit dat vijf Europese landen het veel beter doen dan andere als het op industriële activiteiten aankomt: Duitsland, Oostenrijk, Zweden, Nederland en Ierland. “Duitsland is bovendien het
Digitale technologie maakt ‘t verschil
STEFAN VANDERHASSELT:
“HET UITEINDELIJKE DOEL VAN INDUSTRY 4.0 MOET HET CREËREN VAN TOEGEVOEGDE WAARDE ÉN EXTRA JOBS ZIJN.”
enige land dat niet alleen de productie doet groeien, maar ook het aandeel ervan in de totale economie”, zegt Stefan Vanderhasselt. “De andere vier landen lieten de voorbije tien jaar hun productie groeien, maar de diensten stegen er sneller. Op zich is dat normaal, want het is een wereldwijd fenomeen dat de dienstensector sneller groeit dan de maakindustrie. Een economie kan evenwel niet op diensten alleen draaien, ze heeft ook industriële activiteit nodig. Op zichzelf staande diensten maken bijvoorbeeld slechts 26% van de Belgische economie uit en een heel groot deel daarvan zijn dan nog overheidsuitgaven. Een sterke dienstensector moet altijd ergens ten dienste van staan, onder meer van de industrie.” Gaan we even dieper in op die kosten- versus de differentiatiestrategie om de maakindustrie weer aan te zwengelen. Wat staat ons land dan te doen? “België kan, met zijn hoge taxatie van werk en vennootschappen, moeilijk een cost leadership-strategie gaan volgen”, zegt Stefan Vanderhasselt. “Om zijn competitiviteit te herwinnen, is het natuurlijk wel aangewezen om die kosten onder controle te houden, maar daarmee zal ons land de slag niet winnen. De differentiatiestrategie heeft de landen die daarvoor kozen – Duitsland, Zweden en Oostenrijk – geen windeieren gelegd. Ze noemen het niet allemaal Industry 4.0, maar ze volgen de visie erachter wel. We hebben die strategie in het onderzoek geanalyseerd aan de hand van een aantal parameters: de uitgaven voor r&d – zowel in de machine- als in de hele maakindustrie –, de totale innovatie-inspanningen, het aantal patenten enzovoort. Duitsland staat van oudsher bekend om de hoge kwaliteit van zijn machine-industrie. Die basis had het al, en door de hoge kwaliteit en de sterke (digitale) innovatie kan die industrie haar producten duurder verkopen en verder groeien. Maar het meest frappante voorbeeld is eigenlijk Oostenrijk, met nogal wat innoverende nichebedrijven die goed bezig zijn om in hun deelmarkt wereldspelers te worden, net door hun grote toegevoegde waarde. Het uiteindelijke doel van Industry 4.0 moet dan ook het creëren van toegevoegde waarde én extra jobs zijn, en daarin doen
Wanneer we het over die differentiatie hebben, moet het kind een naam hebben. Of je het nu Industry 4.0 of de Vierde Industriële Revolutie noemt, je kunt het omschrijven als een herindustrialisering, voortgestuwd door innovatie en digitale technologie. Intelligente, zelflerende machines zijn met elkaar verbonden doorheen de hele keten en opereren in een natuurlijke interactie met de operatoren. Daardoor ook wordt massa-maatwerk mogelijk op productniveau. Niet zozeer de technologie is dus revolutionair – veel toepassingen bestaan namelijk al jaren – maar wel de integratie ervan, om zo tot een intelligent en samenwerkend systeem te komen. “De Derde Industriële Revolutie, vanaf ruwweg de jaren ‘60, werd getypeerd door een hogere automatisering van de productie”, zegt Stefan Vanderhasselt. “Industry 4.0 houdt in dat digitale technologie gebruikt wordt in productieprocessen. Dit laat toe om efficiënter te werken – en dus kosten te verlagen – maar diezelfde technologie maakt het ook mogelijk betere producten te maken die waarde creëren voor klanten. Een voorbeeld daarvan zijn sensoren die in een grasmaaier opvolgen wanneer een onderdeel effectief versleten is en vervangen moet worden versus een signaal dat aangeeft het onderdeel te vervangen omdat de grasmaaier x aantal uren heeft gedraaid. Slimmere en betere producten kunnen duurder verkocht worden. Dit creëert toegevoegde waarde en laat ruimte voor meer jobs.. Dat zie je momenteel het duidelijkst in Oostenrijk.” Als we weer de focus op België leggen, zien we dat een aantal sectoren vrij veerkrachtig is ten opzichte van de de-industrialisering, voornamelijk de machinebouw, de voedings- en drankindustrie en de chemische sector. Bedrijven die daarin opereren, kunnen de motor zijn van de Vierde Industriële Revolutie in ons land.
Hoog tijd voor een beleid De conclusie van dit Voka Management Report is duidelijk: differentiatie is voor België de te volgen strategie om te herindustrialiseren. Een daling van de kosten van arbeid en energie moet daarbij helpen om sowieso weer competitiever te worden. “Maar we kunnen er niet omheen dat in Vlaanderen en België geen duidelijk industrieel beleid bestaat of toch niet wordt uitgevoerd”, stelt Stefan Vanderhasselt vast. “In Duitsland bijvoorbeeld voeren ze dat industrieel beleid met een duidelijke en transparante communicatie, en zetten ze consequent het label ‘Industry 4.0’ in de kijker, waardoor er een grote dynamiek rond dat beleid ontstaat. Bovendien is Industry 4.0 er maar één onderdeel van de hele strategie rond High-tech 20-20, waar een ondersteuningsbudget vanuit de Bundesregierung van 2 miljard euro mee gemoeid is, en waar tal van partijen bij betrokken zijn: de vakbonden, werkgevers, universiteiten enzovoort. In het Belgische economiedebat missen we dat positieve toekomstperspectief, dat nochtans de huidige besparingen beter verteerbaar zou kunnen maken. Zolang er op dat vlak geen strategie is, kunnen we nog zo veel best practices onder de aandacht brengen als we willen, maar zal de Vierde Industriële Revolutie voorlopig wel aan ons land voorbijgaan.” (JD)
West-Vlaamse Best Practices In het Voka Management Report ‘Reindustrialising Flanders – The Burning Platform’ worden twee best practices van Industry 4.0 geschetst, toevallig of niet in West-Vlaamse bedrijven.
REPORTAGE
de landen die voor een differentiatiestrategie kiezen het beter dan bijvoorbeeld Nederland en Ierland, die voornamelijk naar hun kostenstructuur kijken en productiviteitswinsten beogen.”
Biobakkerij De Trog uit Ieper heeft smart glasses en lerende robots geïmplementeerd. De robots zijn in staat om in stokbroden sneden te maken zodat de broden gecontroleerd openbreken en niet barsten. Er is een tiental verschillende soorten stokbroden met elk een andere vorm; de lerende robots passen de diepte van de snede en de lengte zelf aan naargelang de broodvorm aan de hand van een 3D-scan. De smart glasses worden dan weer gebruikt om de foutenmarge in de order picking gevoelig te verkleinen. De Trog heeft 50 verschillende soorten broden. Die worden ’s nachts gebakken en moeten binnen een tijdsvenster van twee uur in het magazijn op de juiste plek worden geplaatst voor een correcte levering. Niet iedere klant wordt elke dag bediend, maar dagelijks zijn er toch een 150-tal punten die zo snel mogelijk beleverd moeten worden. Een complexe logistiek met een groot risico op vergissingen en veel stress voor de dienstdoende arbeider. Nu zijn aan de muren van het magazijn geplastificeerde orderpapieren, voorzien van een QR-code, bevestigd. Elke locatie staat voor een klant. De arbeider draagt smart glasses die de code scannen en hem laten weten welke klant wat besteld heeft. Zo kan hij één voor één de orders klaarmaken. Resultaat: 66% minder fouten, 25% sneller, en veel minder stress bij de order pickers. Ardo uit Ardooie maakt gebruik van een farming platform om zijn operaties, energiemanagement en gedigitaliseerde warehousing te tracken. Eigen aan de diepvriessector is dat de te verwerken teelten erg seizoensgebonden zijn, maar er toch een grote stock moet worden opgebouwd in functie van de continue vraag gedurende het jaar. Om dit te managen, maakt Ardo gebruik van het farming platform: zaaien en oogsten zijn gps-gedreven. Deze technologie stelt het bedrijf in staat om, op basis van de vraag en de kleine teeltmarges, groenten te laten oogsten of niet. Dit wordt geïntegreerd met de technologie achter de productieflow en het stockbeheer. Het magazijn is geautomatiseerd en een intelligent algoritme berekent welke paletten waar moeten terechtkomen voor een optimale opslag en herschikking van de diepvriesproducten. (JD)
Ondernemers 01 16 januari 2015
9
BEDRIJVEN
10
Ondernemers 01 16 januari 2015
Consulaatgeneraal in Rijsel gaat dicht De besparingswoede van de regering-Michel treft nu ook het diplomatieke wereldje want 18 ambassades en consulaten-generaal moeten op korte termijn dicht. Minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR) hoopt op die manier jaarlijks 9 miljoen euro te besparen. Eén van de getroffen instellingen is het consulaat-generaal in Rijsel. In principe zullen de taken overgedragen worden aan de Belgische ambassade in Parijs. Het verdwijnen van het consulaat-generaal in Rijsel betekent een dikke streep door de rekening van veel West-Vlaamse bedrijven. “Voor heel wat van onze bedrijfsleiders is de nabijheid van een consulaatgeneraal in Nord-Pas-de-Calais voor het noorden van Frankrijk belangrijk. Het is namelijk een direct aanspreekpunt voor deze bedrijven wanneer ze problemen hebben in hun economische en diplomatieke relaties met Frankrijk”, zegt Hans Maertens, directeurgeneraal van Voka West-Vlaanderen. Didier Reynders zelf nuanceert de impact. “Vanuit Rijsel is het maar een half uurtje rijden naar Parijs. Dat mag dus geen probleem vormen”, vindt de minister. “Het consulaat-generaal in Marseille blijft bijvoorbeeld wel behouden omdat dat veel verder weg is van de Franse hoofdstad.”
HANS MAERTENS:
“DE AANWEZIGHEID VAN EEN CONSULAAT-GENERAAL IS EEN GROTE MEERWAARDE OM DE ONDERNEMERS TE STEUNEN IN HUN GRENSOVERSCHRIJDEND ZAKEN DOEN.”
“Voor de regio West-Vlaanderen is Noord-Frankrijk een zeer belangrijke handelspartner. Honderden bedrijven doen zaken met elkaar, hebben vestigingen over de grens, hebben investeringen of investeringsplannen. De aanwezigheid van een consulaat-generaal is een grote meerwaarde om deze ondernemers te steunen in hun grensoverschrijdend zaken doen”, weet Hans Maertens uit ervaring. “West-Vlaanderen heeft altijd heel sterk ingezet op de grensoverschrijdende samenwerking met de Eurometropool Kortrijk-Rijsel-Doornik en de EGTS met Duinkerke en de Opaalkust. Die samenwerkingen leiden tot een echte culturele en economische toegevoegde waarde. We kunnen getuigen dat de aanwezigheid van een consulaat-generaal een belangrijke schakel in het succes daarvan is. Het is jammer dat die inspanningen nu verloren gaan.” (DVT)
www.diplomatie.be/lillenl
Van Damme breidt uit Zowel in eigen land als in Frankrijk is Van Damme een toonaangevende speler op het vlak van reinigingsmachines. Als gevolg van de snelle groei van de voorbije jaren investeert het familiebedrijf in een belangrijke uitbreiding. Het gaat snel bij het Waregemse Van Damme dat gespecialiseerd is in hogedrukreinigers, reinigingsmachines en wasinstallaties. Amper 11 jaar na de verhuis naar een nieuwe site van 5.000 m² in de Maalbeekstraat zijn bouwvakkers en -kranen opnieuw druk in de weer. Naast het bestaande gebouw verrijst er namelijk een nieuwbouw van nog eens 3.500 m². “Het was hopeloos te klein geworden”, zegt Pieter Van Damme die optreedt als woordvoerder van het familiebedrijf. “Omdat dit de laatst mogelijke uitbreiding is op de huidige site, moeten we heel spaarzaam omgaan met de beschikbare ruimte. Zo kiezen we voor rekken tot 9 meter hoog met extreem smalle gangen tussenin. Na de werken zullen we tot 2.500 extra europaletten kunnen stockeren.” Van Damme is deels actief in een zeer seizoensgebonden sector waarin veel stockeerruimte een belangrijke troef is. “In het voorjaar kunnen de producenten van hogedrukreinigers de vraag in de markt niet volgen. Wij anticiperen daarop door al in het najaar te beginnen met het opbouwen van de voorraad. Zo hoeven onze klanten geen stockbreuk te vrezen. We beschikken haast continu over een enorme voorraad aan machines en onderdelen waardoor we heel kort op de bal kunnen spelen. Met de extra ruimte zullen we nog beter gewapend zijn voor de toekomst”, aldus Pieter Van Damme Een strikte deadline voor de werken is er niet – “het dagdagelijkse werk heeft absolute voorrang” – maar Pieter Van Damme hoopt toch dat het stof zal gaan liggen in de buurt van de zomervakantie. Het prijskaartje van de nieuwbouw (inclusief inrichting) zal oplopen tot 1,2 miljoen euro.
Frankrijk is tweede thuismarkt De roots van het bedrijf gaan terug tot 1983. Techneut Ignace Van Damme en zijn broer Paul geloofden rotsvast in het potentieel van de hogedrukreiniger en ze begonnen
samen een zaak, elk vanuit de eigen garage. Met de jaren verruimden ze het assortiment met vloerreinigingsmachines (nu 15% van de omzet) en wasinstallaties (10%). Inmiddels telt het bedrijf te Waregem 32 werknemers. Ook de tweede generatie maakte al zijn opwachting want naast Pieter zijn ook zijn twee broers, zijn neef en zijn nicht actief in het familiebedrijf. België is en blijft de thuismarkt voor Van Damme, maar qua omzet is Frankrijk al bijna even belangrijk geworden. De Franse vennootschap heeft acht vertegenwoordigers op de payroll staan terwijl alle operationele activiteiten bij de zuiderburen vanuit Waregem worden aangestuurd. Ook in Nederland en Duitsland is Van Damme al een beetje actief. “Van zodra de beslommeringen van de nieuwbouw achter de rug zijn, zullen we in de eerste plaats werk maken van Nederland”, klinkt Pieter Van Damme ambitieus.
PIETER VAN DAMME:
“OMDAT DIT DE LAATST MOGELIJKE UITBREIDING IS, MOETEN WE HEEL SPAARZAAM OMGAAN MET DE BESCHIKBARE RUIMTE.”
Groeien betekent vaak ook mensen aanwerven en zeker in de regio Zuid-West-Vlaanderen dat een extreem lage werkloosheid kent, is dat geen sinecure. “We hadden enkele vacatures en recent hebben we die kunnen invullen. Het is nooit eenvoudig geweest, maar als je geduld en een beetje geluk hebt dan kun je nog altijd enkele witte merels vinden”, zegt Pieter Van Damme. “Minstens even belangrijk is het kunnen behouden van de juiste mensen. Het gras is altijd groener aan de overkant. Het gaat dan niet altijd over geld, we doen ook ons best om onze mensen de beste werkomstandigheden aan te bieden.” (DVT – Foto Hol)
www.vandamme.eu
Met Cayman Blue lanceert het Brugse communicatiebureau van de Vanden Broele Groep een nieuwe afdeling die zich specialiseert in duurzaamheidscommunicatie. “Wij willen bedrijven stimuleren om van duurzaamheid een marketinginstrument te maken, in dialoog met alle stakeholders”, vertellen Lionel Borra en Sabine Simoens. Duurzaamheid zit niet alleen in het DNA van de Vanden Broele Groep. Cayman deed de voorbije tien jaar ook heel wat expertise op in duurzaamheidscommunicatie. Sabine Simoens: “We ontwikkelden sensibiliseringscampagnes zoals ‘Let’s do it in de vuilbak’ voor de Provincie West-Vlaanderen en voor Electrolux over plastiekafval in zee. Sinds vier jaar geven we in opdracht van de Vlaamse overheid ook in alle Vlaamse provincies opleidingen rond duurzaamheidscommunicatie aan kmo’s, overheden en grote bedrijven.” Met Cayman Blue wil het bedrijf voortaan nog extra inzetten op dit thema. “Duurzaamheidsverslagen zijn nu nog te vaak een noodzakelijk kwaad, een saai rapport met cijfers die enkel willen bewijzen dat een bedrijf of organisatie werkt aan maatschappelijk ver-
BEDRIJVEN
Cayman gaat voor duurzaamheidscommunicatie met hoge funfactor antwoord ondernemen”, vertelt Sabine Simoens. “Ons concept bevat ook alle noodzakelijke elementen om aan de GRI-richtlijnen te voldoen, maar is met maximum 28 pagina’s die aantrekkelijk en duidelijk zijn wel leuk om te lezen en inspirerend te werken voor alle stakeholders.” De vierde p die Cayman Blue toevoegt aan het bekende people-planet-profit is pleasure. Lionel Borra: “Een sector waar men al begrepen heeft dat duurzaamheid ook leuk kan zijn, is de automobielsector. Denk bijvoorbeeld aan Volkswagen met hun Think Blue-programma. Uitgangspunt is dat de duurzame wagen nog altijd een wagen moet zijn, met evenveel comfort en gebruiksgemak als een minder duurzaam model. Dat is een van de redenen waarom de elektrische wagen nog niet helemaal doorbreekt. Als je kunt aantonen dat je als klant geen grote compromissen moet doen om duurzaam te zijn, dat duurzame producten evenveel pleasure verschaffen, zal men dat vlugger appreciëren en er al snel ook bewust voor kiezen. Want opofferingen, da’s enkel voor de diehards.”
LIONEL BORRA EN SABINE SIMOENS:
“DUURZAAMHEID MAG OOK LEUK ZIJN.”
externe expertise binnengehaald. “Voor de GRI-richtlijnen werken we met Slidingdoors en rond mobiliteit met vzw Traject. Ook dat is immers duurzaamheid: eerlijk zijn in wat je wel en niet kunt, en je waar nodig laten bijstaan door mensen die er wel kaas van gegeten hebben”, besluit Lionel Borra.
www.caymanblue.be
De communicatie-expertise heeft Cayman uiteraard zelf in huis. Voor de technische MVO-aspecten wordt
www.ikmvook.be
Ondernemers 01 16 januari 2015
11
12
Ondernemers 01  16 januari 2015
Jan Delaere Delaware Consulting
INTERVIEW
“De wereld, mijn thuis” Delaware Consulting werd in 1981 opgericht als zelfstandig bedrijf en kwam acht jaar later onder de vleugels van Bekaert terecht. Nog later kwam het bedrijf in handen van Arthur Andersen en van Deloitte. Sinds enkele gewezen managers onder leiding van Jan Delaere via een MBO de nieuwe aandeelhouders werden, groeide het consultancybedrijf in de IT exponentieel. Delaware Consulting mag zich vandaag met recht en reden een wereldspeler noemen en nog is het verhaal niet af. Of om het met de woorden van CEO Jan Delaere te zeggen: “We zijn het aan onszelf én aan onze klanten verplicht om te groeien.”
Na de start als onafhankelijk bedrijf kreeg Delaware vorm onder de vleugels van Bekaert, groeide het als tiener op bij Arthur Andersen en Deloitte om finaal volwassen te worden en weer op eigen benen te staan na een managementbuy-out. We schrijven 2003. Waarom moest Delaware per se zelfstandig worden? Was dit uw ultieme natte droom? Jan Delaere: “Niet echt, het was eerder een gevolg van de strenger wordende wetgeving. Na het zogenaamde Enron-schandaal besloot de overheid dat audit en consulting niet langer onder één dak mochten aangeboden worden. Delaware diende bijgevolg op zelfstandige basis verder te werken, los van Deloitte, waartoe we toen behoorden. Zo kwamen we in de etalage te staan. Dat proces duurde ongeveer een half jaar. Delaware had toen 124 man aan boord. Eind 2003 besloten we met drie partners er zelf voor te gaan. Een MBO dus.” Hoe ging dat concreet? Hoe en waar sloeg de vonk over om het er zelf op te wagen? Jan Delaere: “Dat moment vergeet ik nooit: ik was thuis mijn gras aan het maaien toen ik plots dacht “waarom niet zelf het bedrijf overkopen?”. Ik liep het huis binnen, klapte mijn computer open en begon in Excel wat simulaties te maken. De volgende dag sprak ik daar Peter Oyserman en Luc Van Aelbroeck over aan. De eerste reactie was voorspelbaar: ben je helemaal op je hoofd gevallen? Het kostte me maar een half uur om ze ook over de streep te trekken. We zijn alledrie nog steeds vennoot, zij het nu met 19 andere vennoten aan onze zijde.” Een vraag voor wie zelf ook al eens droomt van een MBO: wat waren de grote lijnen van het akkoord? Jan Delaere: “Uiteraard hadden we zelf onvoldoende eigen kapitaal, dus moesten we gaan onderhandelen met banken. We gingen een lening aan op vijf jaar, deels op naam van de individuele vennoten en deels op naam van Delaware zelf. We hebben het bedrijf opgezet als een ouderwets partnership, gebaseerd op een aantal belangrijke principes. Zo zullen we als vennoten nooit de gerealiseerde meer-
waarde opeisen, maar keren we jaarlijks alle winsten uit. We gaan in alles wat we doen voor duurzaamheid en voor de lange termijn. We willen een GLocal bedrijf zijn, zowel globaal actief als sterk verankerd met de lokale markt. En nog een belangrijk principe: we willen ook jongeren de kans geven om vennoot te worden, en dus mag de instapdrempel niet te hoog zijn. Ik denk dat we tot nu toe aan al die principes trouw gebleven zijn.” Als dienstverlenend IT-bedrijf heeft Delaware zowel multinationals als kmo’s als klanten. Zorgt dat voor een fundamenteel andere benadering of andere vragen? Of zijn er tendensen die gelden in beide kampen? Jan Delaere: “Heel grote verschillen zijn er niet, gewoon andere accenten. Bij kmo’s gaat de vraag vooral richting procesintegratie en flexibiliteit. Bij grote bedrijven wordt in de eerste plaats gedacht aan automatisering en differentiatie.”
JAN DELAERE:
“EENS JE ZELF PATRON BENT, MOET JE LEREN OM DE CONTROLE TE LOSSEN. DAT WAS NIET GEMAKKELIJK VOOR EEN CONTROLEFREAK ALS IK.”
Maak dat eens concreet voor kmo’s. Jan Delaere: “De hedendaagse softwarepakketten maken het mogelijk om meer aandacht te hebben voor de relatie met de klant, zodat men ook in real-time betere beslissingen kan nemen. Beide groepen, multinationals en kmo’s, varen daar wel bij. Om een voorbeeld te geven: het is nu mogelijk om in de planning rekening te houden met de volledige supply chain, van de leveranciers over eigen productie tot de klanten. Daarbij zijn integratie en gegevensuitwisseling uiteraard van kapitaal belang.”
Zijn er zoals in de mode ook tendensen? Jan Delaere: “De laatste vijf jaar is er sprake van drie sleutelwoorden: de cloud uiteraard en verder het beheren van big data en de digital enterprise. Bedrijven worden geconfronteerd met enorm veel gegevens, en in dat grote bos ook de informatie vinden die nuttig is, blijft de grootste uitdaging. Andere grote spelers (zoals SAP, Microsoft en SAS) hebben de technologieën ontwikkeld en bedrijven zoals het onze brengen die technologie op een creatieve manier naar de markt om ze te implementeren op bedrijfsniveau.” De cloud is niet nieuw, zeggen experts. Jan Delaere: “Dat is ook voor een groot deel juist. In 1981 is Delaware zelfs opgericht rond het idee van timesharing van computers. Dat was de voorloper van de cloud, zou je kunnen zeggen. Maar toen IBM met de personal computer op de proppen kwam, was dat hele concept al onmiddellijk aan herziening toe. Daarom wordt nu bij gespecialiseerde bedrijven servercapaciteit gereserveerd die de klant in staat stelt om zijn eigen hardwarebehoeften flexibeler in te vullen, zonder dat er grote investeringen nodig zijn. Daarnaast kan men vandaag ook kiezen om licenties niet langer te kopen, maar te huren. Dat is nu technologisch allemaal mogelijk geworden. In die zin was er toch sprake van een zekere revolutie.”
Digitalisering zorgt voor opportuniteiten We leven meer dan ooit in een digitale wereld. De vraag van 1 miljoen luidt: is de digitalisering een job killer? Jan Delaere: “Het gevaar bestaat, maar alles in het leven is een kwestie van hoe je reageert op een situatie. Laat het duidelijk zijn dat de digitalisering ook zoveel nieuwe jobs kan creëren. Er zal in de komende jaren bijvoorbeeld meer dan ooit nood zijn aan zogenaamde data architects. Het onderwijs doet er goed aan om dit soort opleiding zo snel mogelijk aan te bieden. Een data architect is iemand die in staat is om op de enorme massa aan data analyses te maken en er patronen in te herkennen in het belang van het bedrijf. Dat is de richting van de toekomst.”
Ondernemers 01 16 januari 2015
13
INTERVIEW
14
Ondernemers 01 16 januari 2015
Wat komt er spontaan bij u op als we het hebben over innovatie? Een bedrijf is nooit creatiever en innovatiever dan in de startfase, daarna gaat het wel eens bergaf. Kan een bedrijf zichzelf permanent heruitvinden? Jan Delaere: “Om aan innovatie te doen, heb je geen vijfjarenplannen nodig. Innovatie moet ingebakken zitten in het DNA van een bedrijf, elke dag opnieuw en liefst met zoveel mogelijk mensen tegelijk. Wat is innovatie anders dan zichzelf permanent in vraag stellen met de bedoeling toegevoegde waarde te creëren en het verschil te maken in de markt? In alle bescheidenheid denk ik dat ons bedrijf daar behoorlijk in slaagt. Dankzij innovatie groeien we niet alleen maar creëren we ook meer tewerkstelling. Op 11 jaar tijd zijn we geëvolueerd van 124 naar bijna 1.000 medewerkers en tegen 2020 hopen we met zo’n 2.500 mensen aan de slag te zijn.” Als u uw eigen agenda openslaat, naar wat gaat dan de meeste tijd? Wat doet een CEO zoals u vooral? Jan Delaere: “Vermoedelijk zal ruim de helft te maken hebben met communicatie. Om het geheel te managen, staan er uitstekende medewerkers klaar met elk hun specifieke competenties. Door geen verantwoordelijkheid, maar wel autoriteit te delegeren, kunnen ikzelf en mijn vennoten vooral bezig zijn met klanten, mensen en de markt. Onze klanten en de medewerkers zijn nu eenmaal de allergrootste assets van ons bedrijf.”
Mini-multinational Van een mini-multinational gesproken. Met kantoren in drie continenten (Europa, VS en Azië) is Delaware er absoluut één. Hoe belangrijk is internationalisering? Jan Delaere: “De internationalisering was niet alleen een doel van bij het begin, het was ook een noodzaak. We bedankten ervoor om wereldberoemd te zijn in Vlaanderen. In wezen volgden we vooral onze klanten. Zij hielpen ons om Vlaanderen te ontgroeien. Met hen groeiden we mee, zoals in 2005 het geval was in China, met het kantoor in Suzhou. Later volgden ook Harbin en Shanghai. In de VS tellen we nu drie kantoren (Atlanta, Auburn en New York). Toch deden we ook meer dan alleen maar onze klanten volgen. We hebben ook zelf gezocht naar opportuniteiten in de markt om dan from scratch een kantoor uit te bouwen. Dat deden we met een mix van Vlamingen en lokale ondernemers. Dat lijkt me absoluut de aangewezen weg. Soms kan het zelfs met lokale partners alleen, zoals we in Frankrijk (Lyon, Nantes, Parijs en Rijsel) hebben gedaan.” Hoe ziet u de verdere internationalisering van het bedrijf? Jan Delaere: “We gaan er onverminderd mee door. We zetten in op drie tot vijf bijkomende landen uit evenveel verschillende regio’s tegen 2020. Zuid-Oost-Azië hoort daar zeker opnieuw bij, nadat we recent een kantoor geopend hebben in de Filippijnen. Thailand bekijken we zeker van nabij. We denken ook aan het Latijns-Amerikaanse continent en meer bepaald aan Brazilië, omdat een aantal Franse klanten ons dat expliciet vraagt. Ook Mexico heeft in onze ogen heel wat potentieel, omdat het zowel een springplank is naar de Zuid-Amerikaanse markt als een nearshore oplossing voor onze klanten in de US. Dichter bij huis, in Europa, blijven we alert voor opportuniteiten. Ik denk in de eerste plaats aan Duitsland en het Verenigd Koninkrijk, maar ook aan Oost-Europa. Tot slot zijn we sterk geïnteresseerd in het Afrikaanse continent. Het kan niet anders of vroeg of laat moet daar ook van alles gebeuren.”
Europa loopt achter Recent openden jullie zowaar ook een kantoor in Manilla. Daar moet meer dan één goede reden voor zijn. Trok Delaware naar de Filippijnen voor de markt of voor de IT-specialisten die je er met bosjes kan vinden? Jan Delaere: “Ik steek niet weg dat de Filippijnen goedkoop zijn, minder duur in ieder geval dan Singapore waar we al aanwezig waren. En ja, de Filippijnse IT-ers zijn top.” Wat geniet de voorkeur: groeien door overnames of intern? Jan Delaere: “Eigenlijk houden we vooral van organische groei omdat dat de beste manier is om onze eigen bedrijfscultuur te behouden. Maar we hebben geleerd dat dit niet steeds de snelste weg is om een nieuwe geografie of een nieuw serviceaanbod te ontwikkelen. Daarom zoeken we ook actief naar lokale ondernemers of kleine bedrijven die een stabiel platform zoeken om zelf sneller te kunnen groeien. Als dat duidelijk een win-winsituatie oplevert, dan is het de weg van de minste weerstand en het snelste resultaat.”
JAN DELAERE:
“WE HOUDEN VOORAL VAN ORGANISCHE GROEI OMDAT DIT DE BESTE MANIER IS OM ONZE EIGEN BEDRIJFSCULTUUR TE BEHOUDEN.”
Waar staat Europa op het vlak van IT-diensten als je vergelijkt met Azië of de VS? Zijn onze bedrijven early adopters? Jan Delaere: “Geen twijfel mogelijk: Europa loopt achter. De snelheid waarmee regio’s als Noord-Amerika of Azië hun maatschappij digitaliseren, is indrukwekkend en is veel hoger dan bij ons.” Hoe schat u de situatie dan in binnen Europa? Jan Delaere: “België scoort op vandaag beter dan de buurlanden Frankrijk en Nederland. Dat heeft vooral te maken met de heropleving die we hier manifest voelen. De laatste maanden voelen we Frankrijk ook terug langzaam aantrekken.”
Een kwestie van basiswaarden West-Vlaanderen telt wel meer IT-consultancy bedrijven met een soortgelijk profiel als dat van Delaware. U zou kunnen streven naar één grote West-Vlaamse groep, of is dat geen goed idee? Jan Delaere: “Delaware heeft al meer dan één overname gedaan in België. Nog meer overnames of een integratie met een andere groep? Ja, dat is absoluut denkbaar. Let wel, we zijn zelf niet zo tuk op snelle groei of nog meer marktaandeel. Overal kijken we in de eerste plaats naar complementariteit. Ik geef een voorbeeld: ik denk wat we technisch zeer sterk zijn, maar op commercieel vlak kunnen we nog stappen voorwaarts zetten. De overname van B&M uit Sint-Martens-Latem – een specialist inzake high level finance consulting - heeft ons op dat vlak zeker vooruit geholpen en mag gelden als voorbeeld van een geslaagde overname.”
De voorbije drie jaren zocht Delaware telkens naar 100 nieuwe medewerkers, 300 in totaal dus. Hoe verliep die zoektocht? Jan Delaere: “Dat viel eigenlijk goed mee. We zochten telkens een 30-tal IT’ers en verder mensen die procesmatig kunnen denken zonder IT-specialisten te zijn (masterdiploma economie of ingenieur). Op beide niveaus verliep de rekrutering vrij efficiënt. Het is een feit dat je daarvoor de nodige mankracht moet inzetten en dat de sociale media daarbij erg nuttig zijn.” Vond u ze allemaal dicht bij huis? Jan Delaere: “Dat niet. De nieuwkomers kwamen van over heel Vlaanderen en zelfs uit Wallonië. De facto is Delaware en zeer multicultureel huis met wel 20 verschillende nationaliteiten aan boord. We willen zeker ook meer dames aanwerven, maar er is te weinig aanbod op de arbeidsmarkt. We staan alvast zeer open tegenover vrouwen. Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat ze vaak efficiënter werken, meer gefocust en ook meer resultaatgericht zijn.” U bent een door de wol geverfde ondernemer die onder meer via het Voka-netwerk Bryo ook raad geeft aan beginnende ondernemers. Welke boodschap heeft u in huis voor jonge starters die in 2015 hun ei willen leggen? Jan Delaere: “Iedereen moet doen wat hij denkt te moeten doen. Maar als ik dan toch één advies mag geven dan dit: je kan beter eerst voldoende bagage en ervaring opdoen in een bedrijf, alvorens zelf samen met enkele collega’s een eigen onderneming te starten. Ik geloof zeer consequent in ons eigen model waar jongeren kansen krijgen om aan intrapreneurship te doen en waarbij mensen elkaar sterker maken. In 1986 ben ik ook zo begonnen bij Picanol, om later ervaring op te doen bij Bekaert, Andersen en Deloitte. Ook de twee andere stichtende vennoten hebben een vergelijkbaar parcours afgelegd. We waren alle drie totaal verschillend, maar we deelden wel dezelfde basiswaarden en kregen uitgebreid kansen om onszelf te bewijzen. Zo hebben we ons beetje bij beetje opgewerkt, om finaal mede-eigenaars te worden.” Wordt alles dan anders? Jan Delaere: “Neen, de basiswaarden delen we nog altijd. Nu we met meer vennoten zijn, blijven we vasthouden aan die grondbeginselen. Eens je zelf patron bent, moet je leren om de controle te lossen. Dat was niet gemakkelijk voor een controlefreak als ik. Maar ik heb leren delegeren naar goede medewerkers, zodat ook zij konden groeien in hun job. Als het goed gaat, krijgen zij de pluimen. En als iemand de sigaar moet zijn, dan zal ik dat wel zijn. In beide gevallen, goed of slecht, blijf ik immers eindverantwoordelijke.”
(Tekst: Karel Cambien – Foto’s: Dries Decorte)
Delaware Consulting – IT-consultancy bedrijf – 130 miljoen euro omzet – 975 werknemers – 17 kantoren in drie werelddelen: EU (Benelux en Frankrijk), Azië (China, Singapore, Filippijnen) en de VS
Online ondernemen? Fluitje van een cent! Met de KBC-Clickshop start u zelf eenvoudig uw eigen webwinkel. Een team van online experten helpt u stap voor stap. En online betalen in uw webwinkel? Met de KBC-Betaalknop betalen uw klanten nu ook in een handomdraai met hun smartphone. Ze kiezen zelf wanneer de betaling wordt uitgevoerd en u krijgt het geld toch meteen op uw rekening. Ga meteen aan de slag op kbc.be/ecommerce.
16
Ondernemers 01 16 januari 2015
ONDERNEMERS & CO Sanders Accounting & Consulting
Vermogens(winst)belasting: dé oplossing voor de tax shift? In geen enkel ander land is de belastingdruk op arbeid zo hoog als in België. “Wil het sociaal overleg echt een kans maken, dan moet er een tax shift komen.” De kranten staan er bol van. De belastingdruk op arbeid moet verschuiven naar lasten op onder andere vermogen. In het debat over de invoering van een belasting op het vermogen, krijgt een vermogenswinstbelasting het meest gehoor. Maar wat wordt hiermee precies bedoeld?
Is een vermogensbelasting überhaupt haalbaar?
Tax shift
Voor een vermogenswinstbelasting stelt zich een ander probleem: om de winst te kennen moet men, naast een verkoopprijs, uiteraard ook een aankoopprijs kennen. Voor toekomstige aankopen valt dat te regelen, maar hoe moet men bijvoorbeeld de aankoopdatum en de aankoopprijs kennen van effecten die vroeger aan toonder werden aangehouden? Van kunstwerken, die misschien al van generatie op generatie zijn overgedragen?
Er zijn meerdere manieren om zo’n tax shift door te voeren. Je kan bijvoorbeeld de consumptie meer gaan belasten, door bijvoorbeeld de btw te verhogen. Verder kan ons land meer doen op het vlak van ecofiscaliteit want ook daar scoren we nu nog erg slecht. Je kan bijvoorbeeld plastic wegwerpverpakkingen zwaarder gaan taxeren of pet-flessen en andere niet-recycleerbare producten. Rapporten tonen aan dat België inzake btw en vooral inzake milieutaksen wel ver onder het Europees gemiddelde zit. Vermogens(winst)belasting Bij de vermogensbelasting wordt er belasting geheven op het globale vermogen van iemand, bij de vermogenswinstbelasting gaat het om een belasting op het rendement, de opbrengst van een vermogen. Een vermogensbelasting bestaat niet in België, maar de vermogenswinstbelasting bestaat wel al. Is België dan een belastingparadijs voor de rijken? Meerdere recente studies, onder andere van de Europese Gemeenschap en de OESO, komen tot de conclusie dat België in Europees verband hoog geklasseerd staat inzake belastingen op (inkomsten uit) vermogen. Vermogen is immers gestold inkomen dat al belast werd. Vermogensbelasting wordt vandaag immers al impliciet geïnd via onder andere onroerende voorheffing, successie- en schenkingsrechten. Er zijn dus niet zoveel mogelijkheden meer om vermogens of vermogenswinsten bijkomend te belasten. Enkel de meerwaarden op de niet-speculatieve verkoop van aandelen en van de eigen woning worden in ons land niet belast.
Op korte termijn in alle geval niet. Een vermogensbelasting vergt immers kennis over de vermogens, het vermogenskadaster dus. Dat is er vandaag niet. Voor vele vormen van vermogen kan men dat gaan aanleggen, maar niet van vandaag op morgen. Vervolgens is de waardering het grote probleem voor een vermogensbelasting. Hoe moet men ondernemingen waarderen, hoe zal men kunstwerken waarderen, zelfs bepaalde onroerende goederen?
het vermogen vast zit, bijvoorbeeld in kunst of in onroerend goed. Bij vermogenswinstbelasting kan iemand in een bepaald jaar winnen en verliezen. Moeten verrekeningen dan mogelijk zijn? Wat met minwaarden die de meerwaarden voorafgaan, wat met overdracht van minwaarden? Wat met minwaarden zonder meewaarden? Conclusie Een fiscale hervorming is nodig en is ook al aangekondigd. Op voorwaarde dat de invoering van een vermogenswinstbelasting in een tax shiftverhaal kadert en de lasten op arbeid tempert, zal welicht elke belastingplichtige het nut van deze maatregel beamen. Echter moeten we ons geen illusies maken. Ook met een vermogenswinstbelasting zullen we langer moeten werken. Filip Verbeke, accountant & belastingconsulent, Sanders Accounting & Consulting
Of een vermogensbelasting veel oplevert voor de staatskas, hangt dan ook nog af van de kosten om het vermogenskadaster op te maken, bij te houden en alle betwistingen rond waardering af te handelen. Het is niet voor niets dat zovele landen dat al hebben geprobeerd en terug afgeschaft. Welke zijn de gevaren? In een periode van ongeveer een nulrente na inflatie kan men moeilijk beweren dat de appetijt voor risicokapitaal hoog is. Ondernemen en investeren in aandelen houdt onmiskenbaar een risico in. Als de maximale opbrengst afneemt door bijvoorbeeld een vermogensbelasting, zal dit een extra negatieve factor zijn bij die afweging. Het kan er moeilijk toe leiden dat er meer zal ondernomen worden, of meer zal geïnvesteerd worden in risicokapitaal. Als je vermogens gaat overbelasten, riskeer je de vermogende mensen uit België weg te jagen. Een ander aspect is dat men bij zowel vermogens- als vermogenswinstbelasting moeilijk om de minwaarden heen kan. Wie al in dalende lijn zit, zal met een vermogensbelasting helemaal in de dieperik geduwd worden. Bovendien is er in sommige gevallen het probleem dat
Sanders Accounting & Consulting is gespecialiseerd in accountancy, fiscaliteit, begeleiding overname, audit, herstructureringen en familieregelingen. Het uitgangspunt vormt een kwalitatief hoog dienstverlening. Sanders Accounting & Consulting beschikt over een ISO-certificaat en is door de Vlaamse overheid erkend als dienstverstrekker voor advies.
Archimedesstraat 7 – 8400 Oostende – 059 55 00 55 Gistelse Steenweg 253 – 8200 Brugge – 050 40 48 90 Heldenplein 20 – 8301 Knokke-Heist – 050 53 03 00 www.sandersaccounting.be
ONDERNEMERS & CO Delboo Deknudt Advocaten
Echtscheidingsprocedure of erfenisbetwisting: bezint eer ge begint Adviseurs worden geregeld geraadpleegd in het kader van een echtscheidingsprocedure of een erfenisbetwisting. De praktijk wijst uit dat deze procedures niet alleen lang kunnen aanslepen (soms zelfs meer dan 20 jaar!), maar ook hoge kosten met zich kunnen meebrengen (advocatenkosten, gerechtskosten enzovoort) en bovendien tot een ongewenst resultaat kunnen leiden. Vaak kunnen deze problemen worden vermeden door het conflict van in de beginfase op een gepaste manier aan te pakken. Bij een echtscheidingsprocedure of een erfenisbetwisting valt het aan te raden om zich tijdig te informeren bij een gespecialiseerd en ervaren juridisch adviseur. Het is belangrijk dat er reeds van in het begin een grondige analyse wordt gemaakt van de situatie: welke zijn de twistpunten, waar is een dialoog mogelijk, wat zijn ieders wettelijke gerechtigdheden, welke schenkingen zijn gebeurd, zijn deze schenkingen gebeurd als voorschot op erfdeel of met vrijstelling van inbreng, welke akten kunnen worden aangevochten enzovoort. Bovendien is het uitermate belangrijk dat open kaart wordt gespeeld over de goederen behorende tot de huwelijksgemeenschap en de goederen behorende tot de nalatenschap. Indien een echtgenoot of erfgenaam goederen achterhoudt, dan riskeert deze immers de sanctie van de erfrechtelijke heling op te lopen waardoor deze echtgenoot of erfgenaam onder meer alle aanspraken verliest op de geheelde goederen. Op basis van bovenstaande analyse kan vervolgens de positie van elk van de partijen worden bepaald en kunnen de risico’s die onlosmakelijk aan een gerechtelijke procedure zijn verbonden, worden afgewogen tegenover een minnelijke regeling. In veel gevallen is het immers aangewezen te proberen om de betwistingen op een minnelijke wijze te beëindigen. Doorgaans kan dit vlugger, goedkoper en discreter verlopen dan een gerechtelijke procedure. Het is soms beter hier en daar een toegeving te doen in een onderhandeling om op die manier een onzekere en
dure procedure te vermijden. Veelal leidt deze analyse er toe dat één of ander drukkingsmiddel wordt gevonden teneinde de tegenpartij aan tafel te krijgen met het oog op een minnelijk akkoord. Er moet echter altijd rekening worden gehouden met de mogelijkheid dat een minnelijk akkoord niet slaagt en dat er finaal toch moet worden geprocedeerd. Een tijdige en grondige analyse en een gepaste aanpak van in de beginfase is ook in dit opzicht cruciaal en zorgt ervoor dat de betwisting onmiddellijk in de juiste richting wordt gestuurd. Op die manier kan de duurtijd van de procedure en de daarmee gepaard gaande kosten tot een minimum worden herleid en kan het meest gunstige resultaat, dat in voorliggend geval mogelijk is, worden bereikt. Bezint eer ge begint is derhalve de boodschap. Bij een betwisting is het belangrijk tijdig een grondige analyse te maken en het conflict onmiddellijk gepast aan te pakken. Op die manier kan enerzijds worden bekeken of een minnelijke regeling, die de voorkeur wegdraagt, tot de mogelijkheden behoort. Anderzijds kan, indien een gerechtelijke procedure zich opdringt, de procedure onmiddellijk in de juiste richting worden gestuurd. Voorkomen is echter nog beter dan genezen. We raden dan ook aan om zoveel mogelijk te proberen om betwistingen te vermijden. Dit kan door tijdig de nodige voorzorgen te nemen. Tussen echtgenoten is het van belang één en ander goed vast te leggen in een huwelijkscontract. Indien een onroerend goed van de ene echtgenoot gemeenschappelijk wordt gemaakt (door inbreng in het gemeenschappelijk vermogen), is het bijvoorbeeld aangewezen het terugnamerecht goed te stipuleren dan wel te voorzien in een inbreng onder de ontbindende voorwaarde van echtscheiding. Teneinde een erfenisbetwisting te vermijden, is het van belang een sluitende vermogensplanning op te zetten door bijvoorbeeld te voorzien in de nodige modaliteiten in de schenkingsakten of door bijvoorbeeld in het testament een strafclausule op te nemen
(die inhoudt dat een erfgenaam wordt onterfd indien deze de opgezette vermogensplanning niet naleeft). Zeker bij nieuw samengestelde gezinnen kan één en ander vooraf worden geregeld teneinde een latere betwisting tussen de stiefouder en de stiefkinderen zoveel mogelijk te voorkomen. Tijdige, gespecialiseerde en ervaren bijstand is bijgevolg steeds wenselijk, zowel met het oog op het vermijden van conflicten als tijdens elke fase van een geschil - aan de onderhandelingstafel of in de rechtbank.
Guillaume Deknudt, Delboo Deknudt Advocaten
Vermogensplanning een niveau hoger Het referentie-advocatenkantoor inzake advies en procedure rond uw vermogen • Inkomstenbelastingen • Schenkings- en successierechten • Registratierechten
• Huwelijksvermogensrecht • Erfrecht, schenkingen en testamenten • Familierecht
• Regularisaties • Planning onroerend goed (ook in het buitenland) • Patrimoniumvennootschappen
• Vereffening en verdeling van nalatenschappen • Vereffening en verdeling na echtscheiding
• Familiale charters • Bedrijfsoverdrachten
• Holdings • Grensoverschrijdende planning (trust, SPF, ...)
Optimismelaan 1b3 1140 Brussel Tel.: 02 502 59 87
Paalsteen 5 9830 Sint-Martens-Latem Tel.: 09 220 51 10
Fr. Rooseveltlaan 172 8790 Waregem Tel.: 056 62 51 00
De Rentfort 14 2970 Schilde Tel.: 03 331 80 80
www.delboodeknudt.be - info@delboodeknudt.be
Delboo Deknudt adv. 70x115mm.indd 1
Ondernemers 01 16 januari 2015
17
20/10/14 11:38
VOKA - WEST-VLAANDEREN
AGENDA SECTORDOSSIERS NR.
DATUM
SECTORDOSSIERS
3
13 februari
Machinepark & automatisatie
4
27 februari
IT & Telecom
5
13 maart
Transport & logistiek
6
27 maart
ImmobiliĂŤn & projectontwikkeling
7
10 april
Bouwen & verbouwen
8
24 april
Veiligheid & beroepskledij
9
8 mei
Milieu & energie
10
22 mei
Ontspanning (vrije tijd & ondernemerschap
11
5 juni
Kantoorprojecten
12
19 juni
Startersspecial
13
11 september
Verpakkingen & communicatie
14
25 september
Bedrijfswagens
15
9 oktober
Afval & milieu
16
23 oktober
Industriebouw
17
6 november
Subcontracting
18
20 november
Bedrijfsgronden & -panden
19
4 december
Bedrijven Contactdagen
20
18 december
Banken & verzekeringen + Regiospecial
?
RESERVEREN WIJ OOK EEN PLAATS VOOR U Contacteer ons op 9A, 8500 kortrijk President Kennedylaan 056 24 16 59 Tel. 056 24 16 56 - Fax pubmateriaal@voka.be
HAVENNIEUWS
In samenwerking met
www.apzi.be Association Port of Zeebrugge Interests
Zeebrugge hield in 2014 stand in containers en groeide in roll-on/roll-off trafiek
Autorecord en groot, groter, grootst
spreekt boekdelen voor de waarde van Zeebrugge in de roll-on/roll off trafiek”, aldus Coens. Een aparte plaats in de roll-on/roll-off werd ingenomen door de behandeling van nieuwe wagens. In 2014 groeide deze activiteit met maar liefst 13% tot 2,2 miljoen voertuigen. “De context van een neergaande Europese automarkt maakt dit record nog waardevoller. Alles wijst erop dat deze concentratie zich ook in de toekomst zal voortzetten. Er zijn immers nieuwe stromen wagens aangekondigd. International Car Operators nam in 2014 een derde terminal in de achterhaven in gebruik. Met 12 hectare oppervlakte biedt deze nieuwe Hanze Terminal extra capaciteit voor zowel deepsea als shortsea trafiek”, lichtte Coens toe. De toegenomen behandeling van nieuwe wagens had een positieve invloed op de havenarbeid. Het aantal gepresteerde taken van de dokwerkers steeg met 5% tot 280.000 havenshiften.
LNG als brandstof voor de scheepvaart
DENNIS MALY, RIK GOETINCK, VINCENT DE SAEDELEER EN JOACHIM COENS:
De haven van Zeebrugge scoorde in 2014 het verhoopte recordaantal behandelde nieuwe wagens: maar liefst 2,2 miljoen stuks (+13%). In totaal werd een volume van 43 miljoen ton behandeld (+0,3%) met als grootste happen containertrafiek (20,8 miljoen ton) en roll-on/roll-off (13,4 miljoen ton). Voor 2015 is het koffiedik kijken naar de nieuwe vaarschema’s van de grote containerallianties. Op 16 januari komt alvast het grootste containerschip ter wereld langs. Bijna de helft van de in totaal 43 miljoen euro ton behandelde goederen bestond uit containertrafiek. Ondanks een zwakkere tweede jaarhelft steeg dit het volume met 1,8% tot 20,8 miljoen ton. De deepsea overslag zakte met 2,5%, onder andere door het wegvallen van de dienst van Evergreen Lines. De shortsea containerbehandeling ging met 3,1% vooruit. Voor 2015 is het uitkijken naar de herschikking van de vaarschema’s van de vier wereldwijde containerallianties. “De concentratie van het aantal rederijen zorgt voor een verhoogde concurrentie onder de havens. De partners
“UITKIJKEN NAAR MONDIALE SCHAALVERGROTING IN CONTAINERTRAFIEK.”
binnen een van de allianties - Ocean Three (China Shipping Container Lines, United Arab Shipping Company en CMA CGM) - zijn in Zeebrugge verankerd”, verduidelijkte Joachim Coens, gedelegeerd bestuurder van de haven. Zeebrugge is klaar voor de mondiale schaalvergroting in de containersector. Met een recordaantal containers op één schip - de Emma Maersk in oktober - en het lengterecord - de MSC New York in december - sneuvelden records. Op vrijdag 16 januari komt de gloednieuwe CSCL Globe van China Shipping Container Lines, met 400 lengte en 19.100 TEU capaciteit het grootste containerschip ter wereld langs.
Record voor behandeling nieuwe wagens Op de tweede plaats blijft roll-on/roll-off trafiek een sterkhouder. Maand na maand steeg in 2014 de overslag in dit segment naar 13,14% (+4,8%). De toename situeerde zich voornamelijk op Zuid-Engeland, gevolgd door Ierland en Scandinavië. “Het nieuws dat de DFDSverbinding naar het Schotse Rosyth behouden blijft,
Na het recordjaar 2013 voor stukgoed, daalde dit segment met 30,1% tot 1,18 miljoen ton, door het wegvallen van de bouwmaterialen voor de windmolenparken op zee en de verminderde marktvraag voor karton- en papierpulp. “Door de vernieuwing van de samenwerking tussen terminaloperator PSA Zeebrugge en papierfabrikant StoraEnso verwachten we evenwel een aanzienlijke toename van de volumes. De multipurpose terminal van PSA wordt een erg belangrijke schakel in het logistieke netwerk van StoraEnso. Zeebrugge wordt de voornaamste hub voor haar Europese en intercontinentale scheepvaartverbindingen”, vertelde Coens. De trafiek van vaste bulk daalde met 2,2% naar 1,26 miljoen ton. Door de aanhoudende crisis in de bouwsector verminderde de aanvoer van zand en grind. Een belangrijke impuls voor het stukgoed en vaste bulk wordt verwacht van nieuwkomer Verbrugge Terminals. De Zeelandse groep startte in 2014 aan het Albert IIdok in de voorhaven een terminal voor load-on/loadoff trafiek, houtpulp en andere breakbulk en voor de opslag en overslag van gecontaineriseerde goederen. Het volume vloeibare bulk daalde met 4,3% tot 6,6 miljoen ton, dit voornamelijk ten gevolge van de dalende toevoer van LNG (vloeibaar aardgas) naar Europa. Coens verwacht echter beterschap: “In 2014 bereikten we enkele mijlpalen voor de ontwikkeling van LNG als brandstof voor de scheepvaart, als antwoord op de strengere milieuregelgeving.” Het cruiseverkeer stabiliseerde op 107 schepen die 440.000 passagiers aanbrachten, op een totaal van 816.430 passagiers in 2014. (RJ - Foto MVN)
Ondernemers 01 16 januari 2015
19
BEDRIJVEN
20
Ondernemers 01 16 januari 2015
Deloitte stelt vijfde Europese Salarisenquête voor
Werkgeverskosten op arbeid in Europa blijven gemiddeld stijgen Europese werkgevers blijven worstelen met hoge werkgeverskosten. Dat is één van de conclusies uit de vijfde Europese Salarisenquête van Deloitte. België staat daarbij, in alle scenario’s, in de top vijf. Bedienden kunnen rekenen op een hoger netto beschikbaar inkomen dan de buurlanden, arbeiders zijn dan weer slechter af.
van landen met de hoogste werkgeversbijdragen. Mogelijk komt daar verbetering in, aangezien in het federaal regeerakkoord een geplande verlaging van het basistarief voor de werkgeversbijdragen tot 25% is opgenomen.
Automatische loonindexering is uitzondering “Wanneer het netto-inkomen versus het netto beschikbare inkomen wordt bekeken, blijkt dat Belgische bedienden in elk scenario een hoger beschikbaar inkomen hebben dan in de buurlanden, het VK en Zwitserland. Belgische arbeiders zijn dan weer over het algemeen slechter af dan de buurlanden”, zegt Patrick Derthoo.
“Sinds vijf jaar brengen wij de kosten op arbeid (loon en sociale zekerheidsbijdragen) in kaart op verschillende salarisniveaus”, legt partner Patrick Derthoo van Deloitte uit. “We doen dit aan de hand van uitgebreide enquêtes in 19 Europese landen, waaronder België, en nemen daarbij verschillende scenario’s onder de loep.”
Wat de belasting op kapitaal betreft, bedragen de tarieven voor intresten en dividenden in Europa gemiddeld 24%, wat overeenkomt met die in België. In België is er, zoals vandaag ruimschoots onder de aandacht wordt gebracht, geen vermogenswinstbelasting, al komt de geplande Kaaimantaks die in 2016 wordt ingevoerd, dicht in de buurt.
Zo vergelijkt het onderzoek de loonkosten volgens hetzelfde pakket in elk land, de nettoverloning van bedienden en van arbeiders volgens verschillende scenario’s, en het netto beschikbare inkomen van een koppel met één werkende partner versus een alleenstaande.
Snel in de hoogste belastingschaal in België Wanneer de loonkosten worden afgewogen tegenover het netto-inkomen blijkt dat alleenstaanden in Europa de grootste belastingsdruk voelen. “Dat is in elk scenario het geval in België, Frankrijk, Luxemburg, Duitsland en Portugal”, zegt Patrick Derthoo. “Alleen in Griekenland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk heeft de persoonlijke levenssituatie geen invloed op de belastingsdruk. Overigens bestaan er alleen in België nog verschillen tussen bedienden en arbeiders wat betreft sociale zekerheidsbijdragen, betaalde vakantie enzovoort, ondanks de harmonisatie.” Wat het netto-inkomen betreft, pikken we enkele opvallende resultaten uit het onderzoek. Zwitserland laat in veel scenario’s het hoogste netto-inkomen optekenen, Denemarken scoort een stuk lager, vooral in de hogere salarissen. België bevindt zich vaak onderaan de rangschikking, omdat het hoogste belastingstarief snel wordt bereikt. Opmerkelijk is ook dat Duitsland en Italië vaak slecht scoren in deze vergelijking. Wanneer de evolutie van de arbeidskosten voor de werkgever wordt bekeken tussen 2010 en 2014 blijkt dat die voor België en het Verenigd Koninkrijk min of meer stabiel gebleven zijn. In Frankrijk, Nederland en Polen zijn die gestegen. In België is de netto/ kosten-ratio systematisch verbeterd.
PATRICK DERTHOO:
“ALLEEN IN BELGIË BESTAAN ER NOG VERSCHILLEN TUSSEN BEDIENDEN EN ARBEIDERS WAT BETREFT SOCIALE ZEKERHEIDSBIJDRAGEN, BETAALDE VAKANTIE ENZOVOORT.”
De salarisenquête bekijkt ook de belastingtarieven in de 19 onderzochte Europese landen. “De gemiddelde belasting op het inkomen bedraagt 44,44%. Het gemiddelde inkomen waarop het hoogste tarief wordt toegepast, is 107.500 euro. Zeven van de 19 landen hanteren een toptarief van 50% of meer, onder meer Oostenrijk, Nederland, België en Denemarken. In België bedraagt de hoogste belastingsschaal voor inkomens van meer dan 37.750 euro 53,5%. Dat betekent dus, zoals eerder gezegd, dat in België het hoogste tarief heel snel bereikt wordt”, zegt Patrick Derthoo. In 10 van de 19 landen worden de werkgeversbijdragen voor de sociale zekerheid beperkt tot een zeker niveau. België staat systematisch in de top vijf
De salarisenquête kijkt ook hoe het nu precies zit met dat ander discussiepunt in ons land: de automatische loonindexering. Die bestaat in Europa alleen in België, Luxemburg en Slovakije. In Zweden, Spanje, Denemarken en Nederland spreekt men collectieve arbeidsovereenkomsten af. In Malta en Polen is er een jaarlijkse wettelijke indexering van de minimumlonen. Er vallen dus genoeg conclusies te trekken uit de vijfde Europese salarisenquête van Deloitte: de werkgeverskosten op arbeid blijven in België erg hoog, wat de competitiviteit met de andere landen niet ten goede komt. Ons land heeft weliswaar niet het hoogste belastingtarief in Europa, maar het loonniveau waarop dit marginale tarief wordt toegepast, ligt wel merkelijk lager dan in andere landen met een hoog marginaal belastingstarief. (JD)
Salarisenquête 2014 Het volledige rapport van de Europese Salarisenquête 2014 kun je nakijken via deze link: www2.deloitte.com/be/en/pages/aboutdeloitte/articles/european-salary-survey.html
BEEUWSAERT-CONSTRUCT.BE
Zaakvoerders: v.l.n.r. Lieven Bariseau - Benoit Mottrie - Julie Bariseau - César Mottrie AUTOSALON 2015: Opel Bariseau Mottrie als partner voor uw wagenpark.
AUTOSALON BEDRIJFSVOERTUIGEN Maatwerk aan een verrassende prijs
SALONACTIES PERSONENWAGENS Gratis leder interieur op Mokka en Insignia
OPEL BARISEAU MOTTRIE FLEET PARTNER Tijd en geld besparen op uw wagenpark
Gedurende het autosalon zullen fleet klanten kunnen genieten van zeer interessante kortingen op bedrijfswagens. Of het nu gaat om een Movano met een extra grote laadruimte, een Vivaro met een praktische inrichting of een Combo voor werftransport, elk type klant zal zijn gading vinden, voor een verrassende prijs.
Tijdens het autosalon zijn er speciale fleetcondities op alle Opel modellen. Bovendien krijg je in januari als fleet klant het lederen interieur gratis. Dat is Duitse klasse in een nieuwe prijsklasse.
Firmawagens zijn meer dan ooit een hot item en nog steeds een belangrijk onderdeel in de verloning van werknemers. Maar het wagenparkbeheer is niet altijd een pretje. Daar biedt Opel Bariseau Mottrie het verschil.
“Service op maat want geen twee bestelwagens zijn identiek” Robin verhulst Fleet Advisor Bariseau Mottrie
New Corsa: betaalbare luxe met een ultra zuinige motor De nieuwe Corsa combineert alledaagse bruikbaarheid met een comfort dat tot voor kort alleen was weggelegd voor modellen uit een hoger segment. Voor bedrijven is de Corsa een ideale, rationele keuze voor de juniorfuncties,
New Vivaro: Zuinig maar niet op comfort We zien al langer een trend van downsizing op motorisch vlak. Opel speelt een pioniersrol door dit als een van de eerste merken ook op bedrijfswagens toe te passen. Door de nieuwe 1.6 motor te voorzien in de Nieuwe Vivaro, krijgt deze wagen alvast een lage CO2 uitstoot en lage verbruikscijfers op zijn rapport. En omdat voorkomen nog steeds beter is dan genezen, is het voor een bedrijf geen slechte zaak alvast te kiezen voor ecologie én economie. Er is al een Vivaro vanaf €13.949 excl. BTW
“Wij zien het als onze taak om duidelijkheid te scheppen voor onze klanten. We zorgen ervoor dat de car policy perfect in orde is met regelgeving en dat fleet managers niet voor valkuilen komen te staan. Zo helpen we onze klanten veel tijd en geld te besparen”, vertelt Robin Verhulst, fleetadvisor bij Bariseau Mottrie.
Tevreden voor, tijdens en na de aankoop Klantentevredenheid staat centraal bij Bariseau Mottrie. Maar die ambitie stopt niet bij de verkoop van een wagen, dan pas begint ze pas. omdat ze op deze manier positieve aantrekkingskracht, speelsheid en dynamisme combineren met een zeer interessante prijs. Is een dieselmotor nog steeds aan de orde of kiest u voor onze nieuwe turbo-benzine motoren? Er is al een New Corsa vanaf € 9.443 excl. BTW
Tijdens het autosalon zijn onze showrooms open op zondag! Tot binnenkort. Contactgegevens Robin Verhulst: 0490. 45 46 14 robin.verhulst@opelbm.be Brugsesteenweg 572 - 8800 Roeselare - T 051 20 51 53 Meenseweg 214 - 8900 Ieper - T 057 44 67 77
S BU ELEC SIN TE ES D O S C PE EN L TE R
DE NIEUWE VIVARO
ZEER ZUINIG, MAAR NIET OP COMFORT. In januari is er al een Vivaro vanaf € 13.949* excl. BTW 5,7-6,6 L/100 KM
149 - 174 G/KM milieu-informatie (KB 19/03/2004): opel.be
* Prijs Opel Vivaro Essentia 90pk L1H1
/opelbariseaumottrie
www.bariseaumottrie.be
IEPER
Meenseweg 214 T 057 44 67 77
ROESELARE
Brugsesteenweg 572 T 051 20 51 53
DOSSIER
DOSSIER VERHUUR & LEASING
Luxauto uit Waregem viert 60e verjaardag
‘Huur per uur’ bekroont jubileumjaar Een jubileumjaar kunnen afsluiten met het beste globale resultaat ooit en dat in een dalende markt: Luxauto presteerde het in 2014. Het verhuurbedrijf met maatschappelijke zetel in Waregem beleefde omzetmatig geen topjaar, maar compenseerde dat door intelligente kostenbesparingen. “In de toekomst willen we onze naamsbekendheid verder opkrikken en meer nieuwe concepten lanceren”, legt general manager Nicolas De Smet uit. Luxauto bestaat al sinds 1954. De onderneming was van oudsher gevestigd in Gent, maar daar kwam in 2008 verandering in toen het werd overgenomen door Group Ghistelinck. “Vijf jaar later, op 1 december 2013, zijn we verhuisd naar de locatie naast Group Ghistelinck in Waregem”, verduidelijkt Nicolas De Smet. “Daardoor kunnen we optimaal gebruik maken van de synergie: zo staat Group Ghistelinck in voor alle grote onderhoudsen herstellingswerken aan de voertuigen uit onze vloot die bestaat uit 650 personen- en bestelwagens.” Het bedrijf legt zich momenteel vooral toe op de verhuur op korte en middellange termijn, van 1 dag tot 1 jaar. “Ondanks de link met Group Ghistelinck, een gerenommeerd concessiehouder van Mercedes-Benz, hanteren wij voor onze personenwagens omwille van onze onafhankelijkheid een multimerkenstrategie. Onze vloot aan bestelwagens bestaat echter wel hoofdzakelijk uit voertuigen van het Duitse topmerk”, aldus Nicolas De Smet.
Daarmee willen we evolueren naar oplossingen waarbij mensen niet meer hoeven te betalen dan wat ze daadwerkelijk gebruiken. Het lijkt ons ook een goede oplossing om de bezettingsgraad van onze voertuigen tijdens de week te verhogen. In weekends zijn al onze voertuigen in een mum van tijd weg omdat de particulier een eventuele verhuis hoofdzakelijk op zaterdag of zondag plant. Met ‘huur per uur’ willen we een alternatieve oplossing bieden voor klusjes die tijdens de week gebeuren en waarvoor mensen liever hun personenwagen niet wensen te gebruiken. Als tijdens de jaarlijkse lenteschoonmaak of snoeibeurt overtollige goederen of groenafval bijvoorbeeld naar het containerpark moeten worden gebracht, bieden we hiermee een drempelverlagende oplossing.” Het is de bedoeling dit concept in 2015 nog prominenter in de markt te zetten. Dat doet Luxauto onder meer
NICOLAS DE SMET:
“WIE NU NIET OPENLIJK OVER PRIJZEN COMMUNICEERT, HEEFT SIMPELWEG GEEN RESERVATIES MEER.”
Flexibele concepten
door de sponsoring van voetbalclubs SV Zulte Waregem en KV Kortrijk, maar ook door als naamsponsor op te treden van de wielerwedstrijd Vlaamse Pijl.
Vorig jaar pakte Luxauto uit met een vrij nieuw concept voor de sector: ‘huur per uur’. “Hierbij kunnen particulieren bestelwagens letterlijk huren per uur en dat al vanaf 4,5 euro per uur, exclusief opstartkosten.
De komende jaren wil Luxauto nog verder uitgroeien tot de mobiliteitspartner voor Belgische bedrijven, ook met oplossingen voor de lange termijn. “Momenteel werken we volop aan de uitwerking van een nieuw
concept dat een alternatief kan bieden voor bepaalde leasingcontracten. Als een onderneming door omstandigheden vroegtijdig een leasingcontract wil stopzetten, wordt het vaak geconfronteerd met onvoorziene kosten. Daarop willen wij anticiperen met een concept dat nog in de loop van dit jaar zal worden voorgesteld. Meer dan ooit komt het erop aan om in een markt die onder een enorme prijsdruk staat, zich te onderscheiden door service en flexibiliteit. Daar zetten we dan ook maximaal op in.”
Een nieuwe boost In 2014 werd de kortetermijnverhuurmarkt geconfronteerd met een daling van circa 10%. “Die daling is niet meteen het gevolg van minder activiteiten, maar wel van lagere verhuurprijzen als gevolg van de concurrentiestrijd. Bovendien zijn klanten veeleisender geworden: ze willen sneller worden bediend en bestellen veel later dan vroeger. Vaak gebeuren die bestellingen online, zeker als ze daar prijzen van verschillende spelers kunnen vergelijken. Vroeger was het haast taboe om openlijk over prijzen te communiceren. Doe je dat nu niet, dan heb je simpelweg geen reservaties meer. Het is dus cruciaal om heel transparant te werken.” Luxauto beschikt in ons land over 21 filialen (onder andere in Brugge, Harelbeke, Ieper, Knokke, Kuurne, Roeselare en Waregem) en heeft 42 mensen in dienst. “Het is niet de bedoeling nog meer filialen te openen, gezien we nu al een nationale dekking garanderen. Ondanks een dalende omzet, zijn we er vorig jaar toch in geslaagd ons beste resultaat ooit neer te zetten. Met onze nieuwe concepten willen we de komende jaren de omzet een nieuwe boost geven.” (BVC – Foto Hol)
www.luxauto.be
Ondernemers 01 16 januari 2015
23
U least zoveel meer dan een auto. Met Vancia Car Lease, least u veel meer dan een auto. Een flexibele service en een persoonlijke aanpak behoren tot de standaarduitrusting bij ons. Als u Vancia Car Lease uw wagenpark laat beheren, groot of klein, dan hoeft u alleen nog maar op de weg te letten. Van operationele leasing over financiĂŤle renting tot het afhandelen van de administratie: wij nemen alles van u over. Behalve het stuur. Contacteer ons op 056 34 57 81 of via www.vanciacarlease.com
Lease is more.ÂŽ
“We staan dag en nacht paraat” De gele toilethokjes zijn door de jaren heen uitgegroeid tot het handelsmerk van de Aartrijkse familie Defloo. Dag en nacht, zeven dagen op zeven, staan de gezinsleden paraat om bouwwerven, bedrijven, evenementenorganisatoren en particulieren te voorzien van functioneel, efficiënt en vooral proper mobiel sanitair. “Onze telefoons liggen naast onze hoofdkussens”, vertellen vader Didier en zoon Maxim Defloo. Regen en wind gieren over de Aartrijkse velden, maar er is nog geen vrieskou te bespeuren als we net voor kerstmis bij de familie Defloo aanbellen. “Dit weer is goed voor ons”, vertelt Didier Defloo. “Want als het vriest, valt de bouw stil en hebben wij geen werk meer. Ook onze huurinkomsten vallen dan stil.” Verhuring Defloo plaatst en onderhoudt chemische toiletcabines op bouwwerven in heel Vlaanderen en zelfs tot net over de landsgrenzen. Naast die langlopende contracten is er ook de occasionele verhuur van toiletcabines, urinoirs en toiletcontainers die worden aangesloten op het openbaar rioleringsnetwerk voor openbare en privéfeesten, evenementen en festivals zoals Masters@Rock in Torhout. Ook bedrijven die meedoen aan Open Bedrijvendag huren vaak liever cabines dan hun eigen sanitair open te stellen. Daarnaast zijn ook bedrijven die hun sanitair vernieuwen of particulieren die hun badkamer renoveren klant bij Defloo.
De bals van de Katholieke Landelijke Jeugd lagen aan de basis van dit bedrijf. Deze vooral in West-Vlaanderen nog bijzonder populaire fuiven worden georganiseerd in tenten die worden neergepoot in weiden of in schuren op boerderijen, waar voldoende vast sanitair uiteraard ontbreekt. “Vroeger deden mijn vrouw Ann en ik de markten met kip aan ’t spit en vers vlees”, vertelt Didier Defloo over de begindagen. “Op die KLJfuiven stonden we met een worstenkraam en enkele toiletwagens. We zagen nog extra potentieel in het mobiel sanitair en hebben dat een tweetal jaar met de markten gecombineerd. Op die manier draaiden we echter continu werkdagen tot 20 uur en dat was niet houdbaar. Na twee jaar, in 2004, hebben we de markten overgelaten en zijn we volledig overgeschakeld op toiletcabines en –wagens. In 2010 kwam Maxim mee in de zaak en is de eenmanszaak een bvba geworden. Ondertussen is ook onze zoon Axel bij ons aan de slag gegaan en hebben we een derde vrachtwagen gekocht zodat we met drie de baan kunnen doen. Mijn vrouw is voltijds actief met alle bureauwerk.”
Vandalisme is een echte plaag In de verhuurmarkt van mobiel sanitair zijn er nogal wat grote namen zoals Dixi en ToiToi actief. Waar maakt Defloo dan het verschil? “Alleszins niet in de prijs”, verrast Didier Defloo. “We zijn zelfs een stukje duurder, maar wij zeggen wel 365 dagen per jaar ‘ja’. We geven altijd service, ook op zondag. Als je zoals de grote jongens met personeel werkt, is het veel moei-
lijker om diezelfde dienstverlening op zondag en ’s nachts te garanderen. Op oudejaar hadden we bijvoorbeeld een groot galabal in de Roeselaarse Expo. We plaatsten cabines die tegen de volgende middag terug weg moesten zijn. Zelfs op nieuwjaarsdag moesten we dus vroeg uit de veren.”
DOSSIER
Defloo uit Aartrijke verhuurt mobiel sanitair
Ook van het WK Voetbal in Brazilië kon Defloo een graantje meepikken. “We plaatsten toen toiletcabines op ’t Zand in Brugge”, vertelt Maxim Defloo. “Voor de eerste match van de Rode Duivels waarschuwden we de organisatoren al dat we uit ervaring wisten dat de 12 cabines en urinoirs die ze hadden besteld, niet zouden volstaan. De match was nog niet goed en wel gestart of ze belden al dat de urinoirs overliepen door de overrompeling op het plein. Bij de laatste match mochten we 50 cabines zetten. Die moesten wel ’s nachts weggehaald worden omdat vanaf 6u ’s morgens de eerste verkopers van de rommelmarkt van de Zandfeesten kwamen opdagen.” Een aparte problematiek in de sector is het vandalisme. “We zijn nu elke week met drie man gedurende een halve dag bezig met alle beschadigingen te herstellen. Vooral op bouwwerken is dat een echte plaag geworden. Van de cabines die we bij de vernieuwing van het AZ in Oostende plaatsten, werd er één gestolen en één van de tijdelijke urinoirs werd zelfs gewoon in de chape ingewerkt. We leverden splinternieuwe cabines, maar ze zagen er schandalig uit toen we ze gingen terughalen. Je houdt het trouwens niet voor mogelijk welke kunstenaars er in de bouwwereld zitten. Graffiti en geschreven teksten verwijderen we zelfs niet meer. Voor privéfeesten houden we onbeschreven cabines apart. Maar de combinatie van evenementen en de bouwsector blijft voor ons economisch wel interessant. Het is net door onze routes voor de beide sectoren te combineren, dat we kunnen concurreren met firma’s die hun activiteiten opsplitsen”, besluit Maxim Defloo. (SD – Foto MVN)
www.verhuringdefloo.be
AXEL, DIDIER EN MAXIM DEFLOO:
“DE COMBINATIE VAN EVENEMENTEN EN DE BOUWSECTOR BLIJFT VOOR ONS ECONOMISCH INTERESSANT.”
Ondernemers 01 16 januari 2015
25
FAMILIEBEDRIJF DECAIGNY: EXPERT IN FLEETAANPAK Opel Garage Decaigny met vestigingen te Izegem en Tielt (voorheen United Motors Izegem en Tielt), een familiebedrijf met zin voor detail en een open werkwijze naar hun klanten toe. Hiervoor staan jarenlange expertise en een professioneel team garant. Zaakvoerders v.l.n.r.: Thérèse Lecluyse, Marc Decaigny, Sofie Decaigny en Bob Callens.
De nieuwe Opel Vivaro
Opel Decaigny biedt het volledige gamma Opel personenwagens en bedrijfsvoertuigen. De concessie behoort tot het selecte clubje van ‘Business Centers’ in Belgie. Bovendien is het dealership ook erkend als bestelwagencenter en Amperacenter. Een brede waaier van diensten wordt aangeboden gaande van: financieringen, leasing, verzekering, onderhoudscontract, verlengde garantie, assistance, testdrive tot een fleetbeheer van bedrijven. En dat via de speciaal geschoolde medewerkers voor de fleetmarkt die met u meedenken en fungeren als een gekende contactpersoon tijdens het jaar. Persoonlijke aanpak loont. In een stagnerende fleetmarkt is het familiebedrijf erin geslaagd een groei te realiseren in fleet van 20% in 2014.
Bedrijfswagensalon 2015 bij Opel Decaigny Het autosalon is de meest centrale periode tijdens het jaar, voor u ook als bedrijfswagenbeheerder. Daarom zijn wij ook samen met Opel aanwezig op het salon te Brussel en is er een goede wisselwerking met onze fleetadvisors in onze toonzalen. Niet alleen vanuit onze showroom maar ook
vanop het salon is onze expert aanwezig. Zeker de moeite waard om de prachtige Opel stand te bezoeken met 36 voertuigen present, waarvan 18 lichte vrachtwagens. Vergeet niet de nieuwe Corsa Van die in première te zien is in Brussel.
Uw voordelen bij Opel Decaigny in januari 2015: 3 jaar garantie 1 jaar extra garantie bovenop de 2 jaar garantie* (*) voor bedrijven met wagenpark < 20 wagens
Steeds grote voorraad bedrijfsvoertuigen One-stop-shopping Beste prijs garantie Persoonlijk contact met fleetadvisor
Onze verkoopsploeg met de nieuwe Opel Vivaro: Verbruik van slechts 5.7l per 100km - CO2 uitstoot van max 149 g/km Geen enkel voertuig in zijn klasse doet beter
Gespecialiseerd in ombouw bestelwagens We hopen binnenkort uw partner in mobiliteit te worden. Bel of mail ons voor een open gesprek om samen uw noden in kaart te brengen. Izegem: verkoop.izegem@decaigny.be Tielt: verkoop.tielt@decaigny.be Opel Movano
DOSSIER JOHAN CLAEYS:
“HET IS EEN BEWUSTE KEUZE OM ALLEEN TE FOCUSSEN OP SCHAARLIFTEN EN HOOGWERKERS.”
Padix uit Diksmuide verhuurt schaarliften en hoogwerkers
Veilig de hoogte in Voor Padix uit Diksmuide is de verhuur van schaarliften en hoogwerkers booming business. “Veiligheid, paraatheid, service en de keuze voor jong materieel zijn voor ons belangrijk”, zegt zaakvoerder Johan Claeys die over een verhuurvloot van 150 machines beschikt. Johan Claeys startte in 1979 met Claeys Metallisatie aan de Kleine Dries 21 in Diksmuide. De activiteit bestond uit zandstralen, metalliseren en lakken van containers, vrachtwagens enzovoort. In 1997 verhuisde hij naar zijn huidige locatie Kleine Dries 29 om er met Padix (Painting Dixmude) het lakken van kleinere onderdelen verder te zetten, als huisschilder voor Picanol en AtlasCopco. In 2013 liet hij deze activiteit over aan Stewo Construct in Diksmuide. “Intussen kreeg ik in de periode 2002-2003 de vraag om een 600-tal schaarliften te herschilderen”, blikt Johan Claeys terug. “Ik schilderde er 5 à 6 per week. De machines kwamen hier per 20 toe en stonden voor onze bedrijfsgebouwen. Er ging geen week voorbij of ik kreeg de vraag om schaarliften te verhuren. In 2004 kon ik zeven machines kopen uit een faillissement in Nederland. We hebben ze herschilderd en binnen de maand waren ze allemaal verhuurd. Sindsdien is het niet meer gestopt. De voorbije zomer stond bijna geen enkele schaarlift of hoogwerker nog binnen, we haalden een bezetting van 97%. In 2014, voor het tweede jaar op rij overigens, klokten we af met een omzetstijging van om en bij de 20%.” Padix heeft nu een verhuurvloot van zo’n 150 machines: schaarliften (zowel elektrisch als diesel) en hoogwerkers met knikarm of telescopisch. Afhankelijk van het type hebben ze een werkhoogte tussen 8 en 43 meter. “Wij verhuren geen verreikers, minigravers of frontladers”, zegt Johan Claeys. “Het is een bewuste keuze om te focussen op schaarliften en hoogwerkers
WIJ BRENGEN JE OP
ONGEKENDE HOOGTES
zodat we van elk type minstens één exemplaar kunnen aanbieden. We werken altijd met jong materieel en we willen ook altijd de nieuwste modellen. Recent hebben we geïnvesteerd in twee nieuwe telescopische hoogwerkers van 16 meter op rupsbanden, twee elektrische hoogwerkers met knikarm van 11 meter en twee elektrische schaarliften van 8 meter. Ze worden dit voorjaar geleverd. Dan zien we weer verder.”
Strengere veiligheidseisen De afgelopen jaren kende de verhuuractiviteit van Padix in Vlaanderen, Wallonië en Noord-Frankrijk een aanzienlijke groei. De klanten zijn uitsluitend professionals: dakdekkers, schilders, industriebouwers, snoeiers, bedrijven die interne onderhoudswerken uitvoeren enzovoort. “Toen ik van start ging, voelde ik het gat in de markt”, vertelt Johan Claeys. “Onze groei heeft dat gevoel bevestigd. Het heeft veel te maken met strenger wordende eisen inzake veiligheid. Ook wij maken daar een punt van door preventief onderhoud en de verplichte driemaandelijkse keuring. De machines zelf zijn eveneens veiliger geworden.” Voor valbeveiliging verhuurt Padix veiligheidsharnassen en halsterriemen. “Af en toe organiseren we met V.E.T.O. opleiding voor hoogwerkerbedieners. Service is voor ons heel belangrijk. Bedrijven kopen voor intern gebruik zelf wel een standaardmodel, maar wij kunnen ze bijstaan met machines voor meer speciale werken en hen daarover adviseren. Ze kunnen de kosten ook vooraf incalculeren. Paraatheid is eveneens een sterkte: voor 20 uur besteld is de volgende ochtend voor 6 uur met eigen transport geleverd. Daarnaast hebben we onze eigen depannagedienst voor snelle interventies.” (MD – Foto DD)
HOOGWERKERS SCHAARLIFTEN VERREIKERS HEFTRUCKS VERHUUR EN VERKOOP NIEUW EN TWEEDEHANDS MET WAARBORG
Steenovenstraat 54, 8760 Meulebeke T. 051 48 90 98 • F. 051 46 63 49 info@almlift.be • www.almlift.be
www.padix.be
Ondernemers 01 16 januari 2015
27
VOKA-NIEUWS
28
Ondernemers 01 16 januari 2015
Voka - Kamer van Koophandel organiseert Voka-actua voor startende en jonge bedrijven
Succesvol starten en blijven!
De Bryo-deelnemers kunnen een beroep doen op de expertise van stichtend partner BNP Paribas Fortis en de structurele sponsors Deloitte Fiduciaire & SD Worx. Bryo maakt deel uit van de Startersinitiatieven Vlaanderen van het Agentschap Ondernemen en Vlaanderen in Actie. (www.startersinitiatieven.be)
Wat? Voka-actua Succesvol starten en blijven! Voor wie? Bedrijfsleiders van jonge en startende ondernemingen Wanneer? Dinsdag 24 februari 2015, 8 - 10.30 u. Waar? Bedrijvencentrum Waregem, Kalkhoevestraat 1, Waregem Deelname? Gratis voor Voka-leden. Niet-leden zijn van harte welkom (fee 100 euro)
Info: Ann Verhoene, tel. 056 26 13 84 Inschrijven kan via: www.voka.be/westvlaanderen/evenementen/2015/2/voka-actuasuccesvol-starten-en-blijven!/
Met de ontbijtsessie Succesvol starten en blijven! in het Bedrijvencentrum van Waregem start Voka - West-Vlaanderen op 24 februari een reeks Voka-actua’s voor starters en jonge ondernemingen, die later dit jaar uitgerold wordt over de provinciale bedrijvencentra. Cases uit de praktijk van collega’s moeten de deelnemers inspireren rond financiering, bedrijfscommunicatie en sales, met het oog op blijvend succes. Met tal van seminaries, workshops, labs, infosessies enzovoort heeft Voka West-Vlaanderen een heel ruim aanbod voor uiteenlopende doelgroepen. Al deze trajecten bevatten een element van ontmoeting en netwerking, informatie, kennisoverdracht, ervaringsuitwisseling of belangenbehartiging. Zo ook de Vokaactua’s. Voka-actua is een korte en concrete toelichting van een thema zoals hr, milieu, IT, fiscaliteit of lobbydossiers. Experts en ervaringsdeskundigen delen hun kennis en dat is gratis voor Voka-leden. De experten voor deze nieuwe Voka-actua zijn ondernemers die vanuit hun eigen bedrijfsvoering vertellen. Deelnemers krijgen zo relevante info mee, die hen aanzet om zich in bepaalde topics te verdiepen.
Starters en jonge ondernemingen Voka stelt alles in het werk om bedrijven in elke fase van hun levensloop te professionaliseren en te
ANN VERHOENE EN EVY DE BRUYKER:
“FINANCIERING, BEDRIJFSCOMMUNICATIE EN SALES ZIJN VOOR STARTERS DRIE CRUCIALE THEMA’S OM VANAF HET BEGIN TE SLAGEN.”
thema’s zijn om vanaf het begin te slagen. Uiteraard is het essentieel om een goed product of een goede dienst aan te bieden, maar ze moeten ook hun financiering rond krijgen, hun product of dienst kunnen verkopen en daarrond ook communiceren op de juiste manier.”
Bedrijvencentra in de provincie
ondersteunen. Zo is er Bryo (Bright & Young), Voka’s (pre)startersplatform dat talentvolle jongeren met goesting om een businessidee te ontwikkelen, samenbrengt met anderen, hen stimuleert en begeleidt, en de toegang vergemakkelijkt tot het juiste netwerk, ervaring, financiële middelen en businesspartners. Anderzijds komt ook het team van account managers van Voka - West-Vlaanderen dagelijks in contact met bedrijven, waaronder heel wat jonge.
Tijdens de ontbijtsessie van Voka-actua op 24 februari brengt Tineke Rosseel het financieringsverhaal van EasyBranding, een crowdsourcingplatform waarop vraag en aanbod voor grafisch werk elkaar vinden. Dieter Vaernewijck van het digitale marketingbureau Das Media behandelt de do’s and don’ts van bedrijfscommunicatie. Gild Christiaens van Blozoen Europe (producent van zonnecollectoren voor zwembaden)/ Klimaplus spreekt over de ondernemer als de beste verkoper.
“Net omdat we die (pre-)starters en jonge ondernemingen zo belangrijk vinden, hebben we onze krachten gebundeld om deze doelgroep op 24 februari samen te brengen onder de noemer Succesvol starten en blijven! in het Bedrijvencentrum van Waregem”, zeggen account manager Ann Verhoene en Bryo-coördinator Evy De Bruyker. “Deze Voka-actua neemt de vorm aan van een ontbijtsessie tussen 8 en 10.30 u. Daarbij zullen drie ondernemers hun eigen case naar voren brengen, rond financiering, bedrijfscommunicatie en sales. We weten allemaal dat dit voor starters drie cruciale
Als locatie voor deze Voka-actua’s koos Voka voor de Bedrijvencentra in West-Vlaanderen. Eerste gastvrouw is Marleen Demuynck van Bedrijvencentrum Waregem op 24 februari. Na deze kick-off wordt de formule met ervaringsgerichte praktijkcases herhaald in de diverse bedrijvencentra van de provincie (data volgen later). Start-ups en jonge ondernemingen vinden er niet alleen een betaalbare huisvesting, maar genieten er ook van de faciliteiten en administratieve ondersteuning te midden van jonge collega’s. Met Actie voor Starters zet de provincie West-Vlaanderen sterk in op starters. (MD – Foto Hol)
NIEUWJAARSRECEPTIE WHAT’S NEXT? SAVE THE DATE!
UPDATE BTW EN VENNOOTSCHAPSBELASTING 28/01
22/01/15 Regio Kortrijk-Roeselare-Tielt Roeselare Expo, Roeselare
De fiscale wetgeving is voortdurend in evolutie. Daarom is het begin van het nieuwe jaar het ideale moment voor een update.
BALANS LEZEN VOOR BEGINNERS 05/02
26/01/15 Regio Oostende
Kursaal, Oostende
29/01/15 Regio Veurne & Westkust
Casino Koksijde
BUSINESSCLUB LEGAL
De meeste deelnemers aan deze infosessie hebben slechts een beperkte kennis van balanslezen. Meestal worden ze met cijfers geconfronteerd tijdens besprekingen met hun boekhouder, hun bankier of hun interne financiële afdeling. Ze vinden het een uitdaging om het vakjargon te begrijpen.
KLANTEN LEZEN 06/02 Als je weet hoe je klant en prospect als mens in elkaar zit, zal je beter kunnen overtuigen en zal je relatie met je zakenpartner veel sterker zijn. Info en inschrijven: www.voka.be/west-vlaanderen
Voka West-Vlaanderen organiseert in 2015 opnieuw een Businessclub Legal, een exclusieve reeks voor de legal counsel of zij die binnen het bedrijf verantwoordelijk zijn voor het juridische luik. In deze editie van de Businessclub Legal zoomen we in op de aanverwante domeinen van de legal function: compliance, human resources, corporate real estate, risk management, corporate social responsibility en lobbying. Meer info? Anouck Meier, tel. 056 26 13 93, anouck.meier@voka.be
Event partners van Voka West-Vlaanderen 2014
DATUM
AGENDA
SEMINARIES & WORKSHOPS IN DE KIJKER!
PLATO EXPERTEN MARKETING PLATO Experten Marketing (vroeger: Lerend Netwerk Marketing) brengt enthousiaste marketeers samen om ervaringen uit te wisselen. Uw engagement? Tijd vrij maken om te investeren in uzelf om zo uw expertise nog verder uit te bouwen. Neem deel, net zoals medewerkers van Anticimex, Altez, Holstra en vele anderen! De kick-off PLATO Experten Marketing vindt plaats op 29 januari. Meer info? Heidi Logghe, tel. 056 23 50 49, heidi.logghe@voka.be
Structurele partners van Voka - West-Vlaanderen 2014
TIJDSTIP
ACTIVITEIT
PLAATS
EVENEMENTEN EN ONTMOETINGEN donderdag 22 januari
18u30-22u00
Nieuwjaarsreceptie Kortrijk, Roeselare, Tielt
Roeselare Xpo, Roeselare
maandag 26 januari
18u30-22u00
Nieuwjaarsreceptie Ondernemend Oostende
Kursaal, Oostende
donderdag 29 januari
18u30-22u00
Nieuwjaarsreceptie Veurne
Casino, Koksijde
maandag 2 februari
18u30-21u30
Businessclub Global Sourcing
Voka, Kortrijk
dinsdag 3 februari
18u30-22u30
Businessclub HR Tax, Legal & Strategy
Voka, Kortrijk
woensdag 11 februari
18u00-21u00
Trends Gazellen
Kinepolis, Brugge
woensdag 11 februari
16u00-21u00
Industrial Scouting
B-Post, Wondelgem
donderdag 12 februari
12u30-14u00
Te gast bij Lesage Voeding
Oostvleteren
WORKSHOPS EN SEMINARIES woensdag 28 januari
14u00-17u00
Steunmaatregelen voor de voedingssector
Voka, Kortrijk
woensdag 28 januari
16u30-20u00
Update btw en vennootschapsbelasting
Voka, Kortrijk
donderdag 5 februari
16u30-20u30
Balanslezen voor beginners
Voka, Kortrijk
vrijdag 6 februari
09u00-17u00
Klanten lezen
Voka, Kortrijk
dinsdag 10 februari
08u45-12u10
Governance Lab
Voka, Kortrijk
dinsdag 10 februari
18u30-20u30
Infosessie Businessclub Finance & PLATO Experten Finance
Voka, Kortrijk
donderdag 12 februari
09u00-17u00
Luister naar uw klant met al uw medewerkers, vermijd duur klantenonderzoek
Voka, Kortrijk
INFO EN INSCHRIJVINGEN OP ONZE WEBSITE: WWW.VOKA.BE/WEST-VLAANDEREN
Ondernemers 01 16 januari 2015
29
Ondernemers 01 16 januari 2015
PROSIT
30
Vokafé – Ieper
Uitreiking Label Handmade in Brugge – Brugge In de Brugse Schipperskapel werden eind vorig jaar 30 nieuwe labels ‘Handmade in Brugge’ uitgereikt. De organisatie wil ambachtelijke makers die actief zijn in Brugge meer zichtbaarheid geven. De professionele jury bekroonde ook vier uitzonderlijke makers met de titels Creatieve Ondernemer, Meester Borger, Innovatieve Maker en Jonge Maker. De enthousiaste ondernemers poseerden graag voor onze fotograaf. Foto MVN
Netwerken is nog eens zo leuk als het in een aangenaam kader kan doorgaan. De Ieperse Kazematten zijn de ondergrondse ruimtes die rond 1685 werden gebouwd. Eeuwenlang dienden ze als krijgsbakkerij, maar daarna kreeg de locatie ook andere bestemmingen zoals een kaasrijperij, een champignonkwekerij en zelfs een ijsfabriek. Kathy Declercq (Unique), Luc Feys (AKF), Johny Cottreel (Cottreel & Debrabander) en Vincent Callens (Mondi) waren onder de indruk van de historische locatie. Foto DD
Colloquium Grensarbeid – Waregem Eindejaarsreceptie Voka Young Power – Kortrijk Tijdens een originele proeverij bij Wijnen De Clerck kwamen de deelnemers aan de eindejaarsreceptie achter het geheim van de typisch Bordelese formule: CS+M+PV. Ook benieuwd? Foto Hol
Bedrijfsleiders, grenswerknemers en sociale partners gingen in de lokalen van het Waregemse Renson het debat aan over de grensarbeid van de toekomst. Achteraf was er stof genoeg om na te kaarten. Van links naar rechts: Bruno Maurer (Pôle Emploi), Patrick Deldaele (VDAB), Astrid De Clerck (Voka), Inge Peeraer (VDAB), Koenraad Marchand (Provincie West-Vlaanderen), Martine Castiaux (Le Forem), Hilde Gillebert (Le Forem) en Hans Maertens (Voka). Foto Hol
DOSSIER IT & Telecom in
Ondernemers 4 02/2015 verschijningsdatum 27/
Opleiding Werkplaatsorganisatie Voor teamleiders, ploegleiders, meestergasten,... Vanaf 23 februari te Brugge, Kortrijk, Kontich en Gent
In deze editie adverteren
?
Opgelet: Vanaf februari eveneens opstart groep Industrial Engineering te Brugge voor meer informatie en inschrijving: www.pvo.be PvO - Partners voor Ondernemers President Kennedylaan 9C - 8500 Kortrijk tel. 056 21 00 98 - fax 056 21 10 87 - e-mail: info@pvo.be - www.pvo.be
Contacteer:
francois.delandsheer@voka.be Tel. 056 24 16 56
PROSIT
Slotevent Offshore – Oostende Met de Fabriek voor de Toekomst Blue Energy wil de POM West-Vlaanderen de innovatieve, toekomstgerichte en duurzame ontwikkeling van de offshore wind-, golf- en getijdenenergie steunen. Maandelijks kwam een 15-tal bedrijven uit de offshore sector samen. Tijdens de slotsessie werden de gelanceerde ideeën en denkpistes aan een ruimer publiek voorgesteld. Ann Vanascche (Resoc Oostende), Christophe D’haene (e-BO Enterprises), Geert Dangreau (POM West-Vlaanderen), Christophe De Busscher (Senvion), Benedict Vermaut (Flanders’ Maritime Cluster) en Koen Depondt (Electrical Services Depondt ESD) zien de blauwe toekomst helemaal zitten. Foto EV
Bloedinzamelactie – Waregem De POM West-Vlaanderen, bedrijvenpark WaregemZuid en de firma’s Callens & EMK en TVH organiseerden eind vorig jaar een bloedinzamelactie bij beide bedrijven. Het werd een groot succes want Callens & EMK verwelkomde 76 donoren, TVH zelfs 81. Bedrijvenpark Waregem-Zuid mocht als eerste bedrijventerrein in België het certificaat ‘Bedrijvenpark met een hart’ ontvangen. Trots gingen Bart T’Kint (stad Waregem), Rik Soens (stad Waregem), Pascal Vanhalst (TVH), Goedele Lootens (Rode Kruis), Bart Cloet (POM West-Vlaanderen), Isabelle Bouckaert (Rode Kruis), Tommie Duyvejonck (Callens & EMK), Jorn Dauwens (TVH), Willy Benoit (stad Waregem) en Kristof Chanterie (stad Waregem) op de foto. Eigen foto
Bouw mee aan de medewerkers van morgen!
Jump zal jongeren en studenten motiveren en inspireren om te ondernemen. Deze inspirerende namiddag zal de medewerkers en ondernemers van morgen vormen met een positieve kijk op het leven.
Interesse om partner te worden?
4 maart 2015 - Kortrijk Xpo
Neem dan contact op met:
Regio Zuid-West-Vlaanderen
Regio Noord-West-Vlaanderen
filip.deckmyn@voka.be marijke.vanthuyne@voka.be w w w.yourjump.be 0479 97 95 13 0497 20 83 89
Ondernemers 01 16 januari 2015
31
HET INOFEC TEAM WENST U EEN GEZOND & SUCCESVOL 2015!
@
Gentseweg 518 n 8793 Waregem n T. 056 61 52 04 n info@inofec.be n www.inofec.be