Ondernemers-3-2015

Ondernemers 03 13 februari 2015 • Jaargang 23 • Prijs 8 euro • Afgiftekantoor Gent X • Verschijnt tweewekelijks (uitgezonderd juli en augustus)

Voka - Kamer van Koophandel West-Vlaanderen

“De hele wereld is in transitie” Nicolas Vyncke - Ingenium

Mides-Gevacon doet overname

REPORTAGE stadionplannen van de West-Vlaamse eersteklassers

DOSSIER Machinepark & Automatisatie

ONTWIKKELD VOOR GROEIBEDRIJVEN In een groeiend bedrijf is morgen net zo belangrijk als vandaag. Daarom ontwikkelden we onze Business Smart reeks. Met innovatieve functies zoals A3 printen, mobile en cloud-connectiviteit, is die flexibel genoeg om de toekomst aan te kunnen.

En met lage kosten, XL inkt, en standaard 2-zijdig afdrukken, krijgt u de prestaties en betrouwbaarheid die uw bedrijf nodig heeft.

Beschikbaar vanaf â‚Ź 219 incl. BTW

HET PRINT 3.0 VOORDEEL

w w w. b r o t h e r. b e

STANDPUNT

Hans Mijn ouders hadden decennialang een kleine handelsdrukkerij in het centrum van de provincie. Het drukken was een echt ambacht; kwaliteit en service waren het uithangbord. Ik ben opgegroeid tussen de vellen papier en met de geur van inkt. Op 1 september begin de jaren ‘70 kwam er een tiener onze drukkerij binnen.

Hans, een naamgenoot, was pas 14, stil en verlegen.

Hij kwam als leerjongen de stiel leren van mijn vader en grootvader. Hij leerde stap voor stap de drukkunst: één dag per week in het VTI in Brugge en vier dagen bij ons.

Hans werd gaandeweg een vriend naar wie ik opkeek, want hij kon echt drukken (en mocht naar elke thuismatch van Club Brugge). Hij bleef een aantal jaren bij mijn ouders werken en ging later naar een grote drukkerij in Brugge. Hij werkt er nog altijd, zo lees ik op Facebook. Een paar jaar geleden hebben we elkaar teruggevonden. Ik ben tevreden om een jeugdvriend terug gehoord te hebben, hij is nog steeds dankbaar voor de leerervaring bij mijn ouders.

WILT U REAGEREN? Mail dan naar hans.maertens@voka.be Volg me op Twitter VOKA_HMaertens

Die positieve ervaring van Hans neem ik vandaag mee in alle debatten over werkplekleren die we vanuit Voka voeren. De Vlaamse regering zet immers fors in op allerlei vormen van werkplekleren, het aanleren van algemene en beroepscompetenties in een arbeidssituatie op de werkvloer. Er bestaan heel wat vormen onder verschillende namen: alternerend leren, individuele praktijklessen, stages, afwisselend leren en werken, duaal leren, leerwerkopleidingen, leerlingplaatsen, IBO, leertijd, industrieel leerlingwezen enzovoort. Wij zijn ervan overtuigd dat leren op de werkvloer zowel voor leerlingen als voor werkzoekenden heel verrijkend kan zijn. Maar het zal er wel op aankomen om goed te definiëren wat werkplekleren is en te wieden in de vele systemen die er vandaag bestaan.

De VDAB heeft samen met Voka, Unizo, VRT en Adecco een project gelanceerd om werkzoekenden ervaring te laten opdoen in een bedrijf, onder de titel ‘Ervaring Werkt!’. Op 29 januari gingen VDAB-medewerkers langs bij 700 bedrijven met 1.300 jonge werkzoekenden voor een eerste kennismaking met de werkvloer.

In West-Vlaanderen namen 200 bedrijven deel. In de komende weken zal de VRT een grote media-actie opzetten. Het is nodig, want van de 230.000 werkzoekenden is één op de vijf tussen 18 en 25 jaar oud.

Anders uitgedrukt: 15% van de Vlaamse jongeren zit zonder werk. En dat terwijl in 6 op de 10 vacatures

minstens zes maanden ervaring vereist is! Daarom de actie om jonge werkzoekenden stage te laten lopen in de bedrijven en hen ervaring te laten opdoen. Zo worden de kansen op werk vergroot en leren bedrijven de competenties kennen van de werkzoekenden die bij hen stage lopen.

Maar alles start natuurlijk in het onderwijs. Wist u dat één op de 10 jongeren het secundair onderwijs verlaat zonder diploma of getuigschrift, dat het technisch onderwijs de voorbije 10 jaar één vierde van zijn leerlingen verloor terwijl de arbeidsmarkt snakt naar technisch geschoold talent, dat de knelpuntenberoepen en technische vacatures nog steeds niet ingevuld raken? Daarom willen de minister van Onderwijs Hilde Crevits en minister van Economie Philippe Muyters de hand reiken aan de werkvloer in de bedrijven. Stages zullen in het technisch en buitengewoon secundair onderwijs verplicht en geleidelijk uitgerold worden. En er wordt gewerkt aan duaal leren, een vorm van leren en tegelijk werken in de bedrijven zelf. Duaal leren kent een lange traditie in Duitsland en is er een groot succes. Daaruit wordt vandaag een deel van de inspiratie geput. Bedoeling is dat leerlingen vanaf 16 jaar, na een screening en sollicitatieprocedure, competenties aanleren in een arbeidssituatie. Op die manier zal een aantal jongeren makkelijker een diploma halen dan in de leeromgeving van de school en zullen ze door de werkervaring sneller arbeidsrijp worden.

We juichen toe dat er een brug geslagen wordt tussen onderwijs en bedrijfsleven. We zullen immers alle jonge mensen nodig hebben om de demografische evolutie op te vangen. En de Vierde Industriële Revolutie zal ons dwingen om nog meer technisch geschoolde jongeren te vormen. Voka zal alvast haar schouders zetten onder alle vormen van werkplekleren. We zullen bedrijven sensibiliseren en begeleiden die stages, duaal leren of andere vormen van werkplekleren willen aanbieden samen met het onderwijs.

We kunnen alleen maar hopen dat er in de bedrijven nog meer jongeren als Hans gevormd zullen worden.

Vaklui zijn immers onze vrienden voor het leven.

Hans Maertens Directeur-generaal, Voka West-Vlaanderen

Ondernemers 3 13 februari 2015

3

4

Ondernemers 3 13 februari 2015

STANDPUNT /p.3 INHOUD/p.4 BLIKVANGER/p.5 ONDERNEMERS & CO/p.13 AGENDA/p.25 PROSIT/p.26

BEDRIJVEN Assa Abloy I DECOglas West-Vlaamse Jonge Ondernemer van het Jaar I Clevermac

6 REPORTAGE Stadionplannen van de West-Vlaamse eersteklassers

8 16

INTERVIEW Nicolas Vyncke, Ingenium

HAVENNIEUWS Zeebrugge Food Logistics

DOSSIER MACHINEPARK & AUTOMATISATIE Cebeo I Vanhoucke Machine Engineering DB Engineering

19 20

24 VOKA-NIEUWS Kortrijk CreĂŤert

Ondernemers verschijnt tweewekelijks en wordt gratis toegestuurd aan alle leden van Voka WestVlaanderen. ISSN 1378-9511 Verantwoordelijke uitgever: Hans Maertens, Pres. Kennedylaan 9A, 8500 Kortrijk, redactie. ondernemerswvl@voka.be, www.voka.be/west-vlaanderen - Maatschappelijke zetel: Havenhuis De Caese, Hoogstraat 4, 8000 Brugge, info.wvl@voka.be Hoofdredacteur: Dirk Van Thuyne - Webredacteur: Tinny Capiau - Grafische vormgeving: Pieter Claerhout - Mediaregie: Filip Deckmyn, Chris Lens, Marijke Vanthuyne, Meriam Ziane, Fotografen: Dries Decorte, Kurt Desplenter, Patrick Holderbeke, Michel Vanneuville, Els Verhaeghe - Journalisten: Karel Cambien, Marc Dejonckheere, Patrick Demarest, Johan Depaepe, Stef Dehullu, Roel Jacobus, Bart Vancauwenberghe, Jan Bart Van In, Joke Verbeke - Druk: Goekint Graphics.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd, opgeslagen of openbaar gemaakt, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Download de Voka-app en lees Ondernemers online

BLIKVANGER

Mides-Gevacon, een multidisciplinair engineerbureau uit Roeselare, heeft zijn Limburgse sectorgenoot Etalentis overgenomen. Daarmee breidt het niet alleen zijn geografische scoop uit, maar haalt het ook extra expertise in huis. Het fusiebedrijf stelt inmiddels al 110 mensen te werk.

De overname van Etalentis door Mides-Gevacon dateert van eind 2014 en zet de ambities die zaakvoerder Koenraad Stockman altijd al had, flink kracht bij.

“Samen met mijn investeerders heb ik in 2012 MidesGevacon, een in 1995 opgericht ingenieurskantoor, overgenomen. Het kantoor had toen alleen een Roeselaarse vestiging met een 40-tal medewerkers. Het was een belangrijke regionale speler, maar ik zag het ruimer. Het is mijn missie om in Vlaanderen de referentiepartner te zijn in ons veld. Wij zijn namelijk een ingenieurskantoor dat niet alleen een eigen studiebureau heeft – met een interne tekenkamer – maar ook mensen uitleent aan bedrijven voor concrete projecten. Ik had al ruime ervaring in de outsourcingsector voor engineeringprofielen en heb na de overname extra uitvalsbasissen gecreëerd voor onze ingenieurs

“In een kleine drie jaar tijd zijn we een belangrijke speler in de markt geworden, met een voldoende groot gewicht en een mooie geografische spreiding.” in Lokeren en Geel, waarmee we groeiden naar een 70-tal werknemers. We stonden dus vrij snel sterk in de westelijke kant van Vlaanderen, maar met Geel alleen hadden we niet voldoende body om ook in de oostelijke contreien – de regio voorbij de Kennedytunnel, zeg maar – een degelijke partner te kunnen zijn.”

Daarom ging Koenraad Stockman op zoek naar een acquisitiekans en die vond hij in het Limburgse Etalentis: een gelijkaardig kantoor met 40 medewerkers, dat veel van de expertise en cultuur deelt met MidesGevacon. “De zaakvoerder daar is bovendien een leeftijdsgenoot. Om verschillende redenen zocht hij voor de voortzetting van Etalentis aansluiting bij een groter geheel. Etalentis had kantoren in Hasselt en Aartselaar en een kleine vestiging in Maastricht. Voor het oosten van het land heb ik nu voor Geel gekozen als hoofdvestiging, waar wij ons al bevonden. De teams zijn intussen mooi geïntegreerd. Met de overname hebben we bovendien extra expertise rond onder meer bouwkundig tekenwerk en specifieke projectopvolging binnengehaald, die Mides-Gevacon zelf nog niet in huis had.”

Schaalvergroting en geografische spreiding Mides-Gevacon-Etalentis stelt nu 110 mensen te werk.

Voorlopig blijven de bedrijven onder hun eigen naam werken, al stelt Koenraad Stockman wel een naamsverandering van de groep in het vooruitzicht. “In een kleine drie jaar tijd zijn we een mooie groep én een belangrijke speler in de markt geworden, met een voldoende groot gewicht en een mooie geografische spreiding. Nu kunnen we onze resources aanreiken in het hele land. De schaalvergroting en het herorganiseren van de groep zijn belangrijke stappen voor onze groep. Ik wil komen tot twee clusters – West en Oost – met een servicecenter (een specifieke groep mede-

Koenraad Stockman

Roeselaars ingenieursbureau Mides-Gevacon neemt Limburgs kantoor over

“Nu kunnen we onze resources aanreiken in het hele land” werkers die vanuit de verschillende kantoren werken) dat voor de beide regio’s de ingenieurs ondersteunt als opleidingsverstrekker en technisch klankbord. Dat gebeurt nu al, maar we gaan het meer formaliseren.

De klanten van Mides-Gevacon-Etalentis zijn zowel grote multinationals, de quartaire sector als lokale kmo’s. “We werken voor alle sectoren en zijn actief in drie grote domeinen: CAD-ontwerp, projectbegeleiding en 3D-scannen & planbeheer. Wat de projectbegeleidingscel betreft, stellen we project- en werfleiders, projectingenieurs en coördinatoren ter beschikking.

We begeleiden klanten, met een volledig draaiboek, in de ombouw van hun fabrieken naar een nieuwe productielijn, een technische verhuizing naar een andere locatie en zo meer. Met een gloednieuw 3D-scantoestel kunnen we nu ook een ruimte en site volledig scannen, tot 130 meter ver op enkele millimeter nauwkeurig. Daarmee meten we volledige fabrieken op, met als eindresultaat een soort Google Streetview van de site. Dat is een bijzonder belangrijk hulpmiddel bij de voorbereidingen van bijvoorbeeld een technische verhuizing.”

Verdere acquisities sluit Koenraad Stockman niet uit, maar dit jaar wil hij zich vooral richten op het verder integreren, uniformiseren en uitbouwen van de groep.

“En ik wil vooral de relaties met onze klanten goed onderhouden. Bij veel bedrijven kom ik al meer dan 15 jaar over de vloer. Langetermijnpartnerships vind ik erg belangrijk. Ook met mijn medewerkers trouwens. Ik werf alleen ingenieurs en technici aan in vast dienstverband, omdat ons belangrijkste kapitaal nu eenmaal de kennis en bekwaamheid van onze medewerkers is.

Zij krijgen een heel gevarieerd pallet aan opdrachten.

Een leergierige ingenieur vindt hier meer dan genoeg uitdagingen.” (JD)

www.gevacon.be www.mides.be

Ondernemers 3 13 februari 2015

5

UITGELEZEN

Jeroen Samyn en Ilse De Coninck

Lees-app Sensotec wereldwijd gegeerd De K-NFB Reader of lees-app van het Jabbeekse bedrijf Sensotec scoort buitengewoon goed. Sinds de lancering in september hebben wereldwijd al meer dan 6.000 blinden of slechtzienden de app in gebruik genomen.

“De app doet het beter dan we hadden durven dromen”, zegt Frank Allemeersch van Sensotec, dat hoogtechnologische producten ontwikkelt voor slechtzienden en mensen met leer- en leesproblemen. “Onze K-NFB Reader stond de voorbije maanden in maar liefst 36 landen bovenaan de ranglijsten van meest gedownloade productiviteitsapplicaties.” (HLN)

Nieuw pand verruimt schrijnwerkmogelijkheden Decoglas

Overname Joris Ide Joris Ide, producent van stalen bouwmaterialen, is overgenomen door het Ierse Kingspan. Joris Ide heeft zijn hoofdzetel in het West-Vlaamse Zwevezele en heeft 17 productiesites doorheen Europa. Het bedrijf stelt ongeveer 1.100 mensen te werk. Kingspan is een bouwmaterialenreus met een omzet van 1,8 miljard euro. Na Omega Pharma en vinylgroep IVC is Joris Ide op korte tijd een derde belangrijke Vlaamse onderneming die wordt verkocht. (DT, HN, DS, HN)

Deze maand verhuist Decoglas naar een nieuw pand. Het Tieltse bedrijf dat actief is in binnenbeglazing en dubbel glas zal voortaan ook schrijnwerk voor de eigen glasproducten produceren.

Glazen elementen zijn in particuliere interieurs meer dan ooit in trek, tot grote tevredenheid van Decoglas uit Tielt. Het zorgt voor een stevige groei van de specialist in de productie en plaatsing van allerlei glasproducten, in die mate zelfs dat zaakvoerders Jeroen Samyn en Ilse De Coninck samen met hun team medio februari verhuizen naar een gloednieuwe locatie. “Daar kunnen we al onze afdelingen meer werkcomfort bieden en onze klanten professioneler ontvangen”, vertelt stichter Jeroen Samyn.

Barco verkoopt defensietak Barco heeft de verkoop van zijn defensie- en luchtvaartafdeling aan het Amerikaanse Esterline afgerond.

Daarmee is de kleinste, historische activiteitentak van de technologiegroep de deur uit. Esterline Group neemt alle werknemers, activiteiten en alle openstaande orders over. De verkoopprijs van 150 miljoen euro is ondertussen gestort. Barco heeft nu nog 3 hoofdactiviteiten: digitale cinema, projectie en visualisatie en beeldschermen voor de gezondheidszorg. (HLN)

Nadat Jeroen Samyn afstudeerde als architect, deed hij een schat aan ervaring op bij een studiebureau in zware industriebouw en later als projectleider bij het voormalige Glaverbel (het huidige AGC, nvdr). Zo kwam hij in de glassector terecht en dat smaakte naar meer.

“In 1998 begon ik als zelfstandige in de garage van mijn ouders, amper 30 m² groot”, blikt hij terug.

“Nadien verhuisde de onderneming al twee keer binnen de grenzen van Tielt: eerst naar de Wakkensesteenweg (370 m² + 200 m² toonzaal, annex woning), vervolgens naar onze locatie in de Tenhovestraat (700 m²). De site aan de Wakkensesteenweg behielden we voor opslag.”

Vulkoprin blaast 50 kaarsjes uit Het Tieltse bedrijf Vulkoprin, vooral bekend voor zijn wielen, rollen, banden en technische stukken voor positionering, bescherming en demping, vierde onlangs zijn 50-jarige bestaan. Van de hoofdleverancier Bayer ontving het bedrijf een award voor zijn uitstekende kwaliteit en succesvolle promotie van het merk. (HN)

Uitgelezen: Voka’s socioeconomisch persoverzicht, een samenvatting van de belangrijke West-Vlaamse krantenartikels van de voorbije week. U kunt dit overzicht wekelijks via post of mail ontvangen.

Wenst u een proefnummer of info over een abonnement?

Contacteer Nele Demets tel. 056-23 50 66, nele.demets@voka.be

België - Belgique P.B. 8500 Kortrijk 4/257

UIT gelezen WEST-VLAAND

EREN

Wekelijks persove rzicht van Voka (verschijnt niet West-Vlaanderen in de kerstvaka 20e jaargang ntie en gedurend Verantwoordelijk e 6 weken in juli e uitgever Hans & augustus) Maertens Afzender Voka West-Vlaanderen, President Kennedy Afgiftekantoor 8500 Kortrijk laan 9a, 8500 - P509109 Kortrijk

Dat verandert definitief op 16 februari, als het bedrijf een nieuw pand betrekt in Industriezone Huffeseele (Meulebeeksesteenweg). “Hier kunnen we al onze activiteiten centraliseren. We beschikken er over 2.000 m² bedrijfsruimte, 150 m² kantoren en 250 m² toonzaal. Dit is een noodzakelijke stap in ons groeiproces, zeker aangezien we ons al een vijftal jaar sterk focussen op schrijnwerk waarin glaselementen zijn verwerkt. Net als de glasafdeling kunnen we die nu gevoelig uitbreiden.

Zo kunnen we de efficiëntie van ons machinepark nog verhogen.”

Decoglas richt zich enerzijds op binnenbeglazing.

“Dat zijn glazen deuren, vloeren, balustrades,

keukenaanrechten in gelakt glas, douchedeuren en -wanden, spiegels en tabletten. We kopen alles rechtstreeks aan bij de glasgieterij in volle vrachten van 24 ton waarna we in ons atelier het glas versnijden, slijpen, boren en frezen. Zowel voor enkel glas als voor veiligheidsglas gebeurt dat met digitale machines. Daarnaast leggen we ons ook toe op zandstralen: mijn echtgenote maakt de tekening en stuurt die door naar de snijtafel.

Daar worden de folies gesneden en naar de automatische zandstraalmachine gestuurd. Vervolgens gaat het glas door een verticale wasmachine en leggen we nog een beschermlaag op het glas.”

Daarnaast kloppen heel wat particulieren en ondernemingen bij Decoglas aan voor dubbelglas. “Het is een grote meerwaarde dat we nu ook schrijnwerk voor onze glasproducten kunnen vervaardigen. Zo hoeft de klant zich maar tot één aanspreekpunt meer te richten en wordt hij sneller bediend. Het is wel een bewuste keuze alleen schrijnwerk te fabriceren waarin onze glasproducten worden verwerkt. Op die manier vormen we geen rechtstreekse concurrentie voor de schrijnwerkers onder onze klanten.”

Extra visibiliteit Op de nieuwe locatie zal Decoglas sowieso meer in het oog springen. “We zitten er aan een provincieweg waar er door de talrijke retailzaken al veel passage is. Op die manier kunnen we onze visibiliteit vooral bij ons particulier cliënteel, goed voor 75% van de omzet, verhogen. Klanten hoeven geen afspraak meer te maken, maar worden meteen geholpen tijdens de kantooruren. Het is de bedoeling op de nieuwe locatie ook af en toe bedrijfsbezoeken te organiseren, zodat we de doorsnee Vlaming iets kunnen bijleren over de finesses van glasverwerking.” (BVC – Foto Kurt)

www.decoglas.be

Na de strategische keuze van Assa Abloy om in Nieuwpoort enkel nog cilinders te produceren, koos het management samen met de resterende medewerkers voor een stroomlijning van de processen. De groei bij het voormalige Litto liegt er niet om. Opleiding, externe expertise en de introductie van lean management resulteerden in een kortere doorlooptijd en productiviteitswinst.

Zowat tien jaar geleden begon Assa Abloy zijn activiteiten te optimaliseren, met onder andere de verschuiving van een deel van de productie naar eigen vestigingen in lagelonenlanden. Zo verhuisde de standaardproductie van Litto-sloten in 2010 vooral naar Roemenië en naar China dat had gevolgen voor Nieuwpoort want 29 mensen moesten afvloeien.

Litto evolueerde van een pure productievestiging gericht op massaproductie met permanente stock naar een bedrijf waar 35% van de activiteiten bestaat uit de assemblage van klantspecifieke cilinders en de resterende 65% uit doorverkoop van producten van de zus-

Frank Saelens, Claire Luyssen, Bart Van Parys en Peter Schoonbaert

Assa Abloy Nieuwpoort groeit in efficiëntie en productiviteit terbedrijven. Dat bracht extra logistiek met zich mee. Assa Abloy telt vandaag in Nieuwpoort 55 medewerkers.

KOM na dE drUKKE jOb TOT rUST in één Van dEzE PraChTiGE ViLLa’S UiT OnS aanbOd TE KOOP TE WAREGEM: KLASSEVOLLE VILLA op 10.923 m2 Omgeven in het groen – centrale ligging tot 6 slaapkamers – grote wellness – dubb. garage - mooi aangelegde tuin – stallingen – 850.000€ - EPC 309 - UC1221527 – Vg, Wg, Gdv, Gvkr, Gvv

TE TIEGEM: VILLA OP TOP-LOCATIE op 4563 m2 Karaktervolle villa – prachtige vergezichten over Scheldevallei – buitenzijde in topmaterialen afgewerkt – casco – 306m2 bew. opp + onderkelderd - 700.000 € - Vg, Lwag, Gdv,Gvkr, Gvv

TE ANZEGEM: VILLA LANDELIJKE STIJL - 3490 m2 Met private aangelegde weg van 1129m2 Tijdloos landelijk karakter – grote ruimtes mooi aangelegde tuin - min. 4 slaapkamers 475.000€ - EPC 423 - UC1277264 - Vg, Lwag, Gdv, Gvkr, Gvv

BEKIJK OOK ONS AANBOD BEDrIJfSVASTgOED

www.mAESCONCEPTImmO.BE 056/722 180 – KANTOOr TE ANzEgEm

wIJ zOEKEN: INDuSTrIEgrOND 5000 à 10.000 m2 KLASSE 1 Of 2 - mET zIChTLOCATIE – grOOT KOrTrIJK

“We hebben inmiddels een heel traject afgelegd om over te schakelen van massaproductie naar make to orderproductie”, zegt Operations Director en COO Benelux Peter Schoonbaert. “Na de strategische keuze is het van meet af aan onze ambitie geweest om te groeien en dat blijkt ook uit de stijgende omzetcijfers van 23,7 miljoen euro in 2011 tot 25,1 miljoen euro vorig jaar. We hebben gestreden om vooruitgang te boeken in de cilinders en om markten terug te winnen, met als kernwoorden: snelheid, kwaliteit, betrouwbaarheid.”

De voorbije vijf jaar is Assa Abloy Nieuwpoort erin geslaagd om de levertermijn voor sluitsystemen terug te brengen van 28 dagen naar amper 4 à 5 dagen voor de meest complexe systemen.

42% van de orders gaat zelfs buiten binnen de 24 uur. In 2013 verbeterde de productiviteit in de assemblage met 7,4% en in 2014 met 7,6% en dat is een pak beter dan het vooropgestelde doel van 3% per jaar.

herschikt. De laatste jaren proberen we ook zoveel mogelijk kennis in huis te halen door zelf opleidingen te volgen.

Onder andere bij de lerende netwerken (productie, maintenance) en Industrial & Warehouse Scouting bij Voka.”

“Het is onze ambitie om op het positieve elan verder te gaan.”

Assa Abloy ging ook buiten de bedrijfsmuren op zoek naar extra expertise. “Contacten met de vakgroep technische bedrijfsvorming van UGent leidden tot een onderzoek van de werkplek”, vertelt Frank Saelens. “Elk van onze tien werkposten werd in het najaar van 2014 door masterstudenten doorgelicht qua ergonomie, optimalisatie en productiviteit. Hun aanbevelingen zijn we nu systematisch aan het implementeren. Alles is erop gericht om zo efficiënt mogelijk waarde te creëren voor de klant, zonder verspilling van grondSamenwerking met UGent stoffen, energie, tijd, verplaatsing, “We zijn niet bij de pakken blijven zit- beweging, talent, kennis enzovoort. In ten”, blikt Assembly, Logistics and Lean de toekomst willen we nog zelfsturende Manager Frank Saelens terug. “We teams installeren, na opleiding bij PvO.” hebben de juiste mensen op de juiste plaats ingezet en hun skills verbeterd Assa Abloy wil de positieve trend van de door coaching en opleiding. We voeren voorbije jaren ook in 2015 doortrekken. een politiek van open communicatie en De verwachtingen liggen in de lijn van stimuleren betrokkenheid en verant- de cijfers van 2014 en het orderboek is woordelijkheid door verbetervoorstellen voorlopig mooi gevuld. (MD – Foto DD) efficiënter en sneller op te volgen. Daarnaast hebben we het transport aangewww.assaabloy.be past en de indeling van het magazijn

Ondernemers 3 13 februari 2015

7

8

REPORTAGE

Ondernemers 3 13 februari 2015

Welke plannen smeden de West-Vlaamse eerste klasse voetbalclubs voor hun infrastructuur Goede voorbeelden wekken verlangens: de nieuwe Ghelamco Arena verdubbelde quasi het toeschouwersaantal en het budget van AA Gent. Wat kan de economische impact van een (ver)nieuw(d) stadion betekenen voor de West-Vlaamse eersteklassers? SV Zulte Waregem voltooide het eerste luik van een ambitieus investeringsproject, bij KV Oostende is de kogel voor de upgrading van het stadion door de kerk en in Brugge smeden Club en Cercle plannen. Bij KV Kortrijk, dat te koop staat, is bouwen niet aan de orde, maar bereikte het sportieve (RJ – Foto Kurt) succes de limieten van de infrastructuur.

©Shutterstock

Nieuwe zitjes doen verkopen KVO 100% VOETBAL Na zijn terugkeer naar de hoogste reeks vorig seizoen, renoveerde KV Oostende het Albertparkstadion om te voldoen aan de eisen voor eerste klasse. Op de nieuwjaarsreceptie voor de sponsors maakte voorzitter Marc Coucke bekend dat hij zijn weireldploegsje op de bestaande locatie verder wil ontwikkelen.

Directeur Patrick Orlans: “Als alles goed gaat, start in april 2016 de bouw van een nieuwe hoofdtribune voor 3.800 mensen en die moet tegen de competitiestart in augustus klaar zijn. Daarmee trekken we de capaciteit met 2.000 plaatsen op tot 10.000. Daarnaast gaan we de buitenzijde van de C-tribune (achter het ‘thuisdoel’) aanpakken en de E-tribune (bezoekers) renoveren.”

De officiële overeenkomst met het stadsbestuur, dat de eigenaar is, staat nog in de steigers. “In principe tekenen we binnenkort een compromis dat KVO zal toelaten om te bouwen. Een akkoord over de juridische structuur en de financiering is nog in bespreking. We verwachten dat binnen een paar maanden te kunnen communiceren.” Orlans benadrukt dat het een 100% voetbalinfrastructuur wordt. “Behalve een business-

8,5

miljoen euro budget

8.000 stadioncapaciteit

KV KORTRIJK GEZOND POTENTIEEL

gebouw gelinkt aan het voetbal komen er geen winkels, kantoren of dergelijke. Het is ook niet de bedoeling om in het stadion andere activiteiten dan voetbal te laten plaatsvinden.”

De laatste openbaar beschikbare jaarrekening van de vzw KVO dateert van 2010 maar sindsdien werden de kaarten grondig herschikt. “Met de intrede van Marc Coucke als enige aandeelhouder is alles gezegd. We zijn een supergezonde club en gingen we op alle vlakken vooruit. Onlangs stapten we over van een vzw naar een nv die met haar budget van 8,5 miljoen euro zelfbedruipend kan zijn.

Het aantal abonnees ging dit seizoen bijna maal drie tot 3.500 en ook op het veld kwam er een kwaliteitsinjectie”, aldus Orlans.

6.500

gemiddeld toeschouwers aantal

50

personeelsleden

Na het overlijden van hoofdaandeelhouder Jean-Marc De Grijse begin 2012, zette de familie De Grijse vorig jaar KV Kortrijk te koop. Sindsdien verdwenen ook alle politieke luchtballonnetjes rond een verhuis naar het Evolis Businesspark aan de E17. “De bouw van een nieuw stadion is momenteel niet aan de orde”, zegt financieel manager Matthias Leterme.

Dat neemt niet weg dat het sportieve en commerciële succes stilaan de 9.400 plaatsen en voorzieningen van het stedelijk Guldensporenstadion overstijgt.

“Na aanpassingswerken en investeringen bereikten we het maximale plafond.

Door de goede sportieve resultaten van de jongste jaren verkopen we geregeld uit. De gemiddelde bezetting steeg dit seizoen tot 7.621 toeschouwers en dan moeten we nog Club en Cercle Brugge op bezoek krijgen. Het is er gezellig en sfeervol, maar biedt weinig hedendaags comfort en mogelijkheden tot commercialisering. De site zit ingeklemd tussen de Meensesteenweg, Euroshop en BMW Monserez. Als we verder willen groeien dan zal er een concrete oplossing moe-

10

miljoen euro budget

9.400 stadioncapaciteit

ten komen maar vandaag bestaan geen plannen en worden geen gesprekken gevoerd.”

De overnemer wacht een interessante opportuniteit. KV Kortrijk evolueerde door het nuchtere beleid onder JeanMarc De Grijse naar een operationele break-even. “Bovendien zal de verbeterde rangschikking de komende jaren extra tv-gelden opleveren (telkens berekend over de laatste vijf jaar) en groeiden we op commercieel vlak”, aldus Matthias Leterme.

7.500

gemiddeld toeschouwers aantal

45

personeelsleden

REPORTAGE

CLUB EN CERCLE BRUGGE

TWEE VERSCHILLENDE WERELDEN Sinds Club en Cercle Brugge in 1975 hun uitgewoonde thuishavens De Klokke (officieel Albert Dyserynckstadion) en het Edgar Desmedtstadion inruilden voor een gedeeld Olympiastadion (sinds Euro 2000 Jan Breydelstadion), voelde geen van beiden zich ooit helemaal lekker in het samenlevingsmodel. In 2007 vatte toen nog toekomstig Clubvoorzitter Bart Verhaeghe de koe bij de horens met het voornemen om in Loppem een nieuw (Club)stadion te bouwen.

Intussen wijzigde het vizier richting Blankenbergsesteenweg. Club diende concrete plannen in voor een arena van 40.000 plaatsen, waarvoor tot vandaag 13 februari een openbaar onderzoek liep. Aanvankelijk leefde het idee om daarnaast een kleiner stadion voor Cercle te bouwen, maar na rijp beraad besloot groenzwart die piste niet te volgen.

“De voorbije maanden besliste onze raad van bestuur om definitief in Sint-Andries te blijven”, zegt algemeen directeur Peter-Jan Matthijs.

“Enerzijds willen we de financiële stabiliteit niet in gevaar brengen door boven onze mogelijkheden te gaan. Cercle is financieel gezond, maar beschikt niet over een budget als Club. Anderzijds komen heel veel supporters en jeugdspelers uit de buurt. In tegenstelling tot onze buren, komen naar onze thuiswed-

SV ZULTE WAREGEM

7,5

miljoen euro budget*

strijden geen supportersbussen uit het hele land. Wij kunnen ook geen trainingscentrum bouwen zoals zij dat in Westkapelle doen.”

Gezien voetbal een entertainmentindustrie werd, is het geen toeval dat Cercle in juni vorig jaar Vlerickboy, master e-commerce (Boston University) en Europees ervaren sales & marketingmanager (Berlitz) PeterJan Matthijs aantrok. Hij maakte los van emoties zijn commercieel huiswerk: “Economisch gezien is een stadion met 12.000 à 13.000 zitplaatsen voor ons het meest interessant. Met de laatste jaren een gemiddeld toeschouwersaantal van 8.500 scoren we vrij hoog maar met 28.500 plaatsen ziet het er altijd leeg uit. Een nieuw stadion zou meer abonnees trekken - dat bewijzen alle praktijkvoorbeelden - en een accommodatie op de juiste maat schept meer

beleving, wat meer toeschouwers en sponsors aantrekt.”

Vorig jaar stapte Cercle over van een vzw naar cvba met ruimte voor acht investeerders. Ook dat lijkt een doordachte economische keuze. Anders dan clubs met één hoofdaandeelhouder – denk maar aan KV Oostende (Marc Coucke), Club Brugge (Bart Verhaeghe), Standard Luik (Roland Duchatelet), Lierse (Maged Samy) vormt de nadruk op het aspect ‘vereniging’ niet alleen een maatschappelijk statement maar tegelijk een commercieel onderscheidende factor.

“Eind februari willen we naar buiten komen met een plan voor het Jan Breydelstadion en het omliggende sportpark. Daarna volgen besprekingen over de functies van de accommodatie en de rollen van het stadsbestuur (eigenaar) en Cercle”, aldus Matthijs.

“Sporteconoom Trudo Dejonghe becijferde dat een comfortabel stadion in deze regio 10.000 seizoenskaarten kan verkopen”, vertelt stadionmanager Pieter-Jan Vanschamelhout.

Toen Vlaams minister van Sport Philippe Muyters in 2010 een eenmalige subsidieronde voor de renovatie of nieuwbouw van stadions uitschreef, gaf het stadsbestuur aan SV Zulte Waregem de leiding van een ontwikkelingsproject voor de hele omgeving. “We kregen de gronden voor 50 jaar in erfpacht om een nieuw stadion, sportgerelateerde retail, ontspanning (bowling, fitness, binnenspeeltuin), een hotel en 120 woongelegenheden te ontwikkelen. Voor de financiering van

Door de extra inkomsten hoopt SV Zulte Waregem het budget te verhogen van 9 naar 15 miljoen euro. “De eerste nieuwe tribune leverde al 100 extra halfjaarabonnementen op en was telkens uitverkocht met zo’n 2.000 toeschouwers

8.500

gemiddeld toeschouwers aantal*

50

personeelsleden*

* Cijfers van Cercle Brugge.

(Ondanks herhaaldelijke uitnodigingen, verleende Club Brugge geen medewerking aan deze reportage.)

miljoen euro budget

dat project ter waarde van bijna 25 miljoen euro werden de grondwaarde - 15 tot 16 miljoen euro - en de 750.000 euro Vlaamse subsidie in een fonds gestopt.”

Goedefroo + Goedefroo Architecten uit OoigemWielsbeke tekende een comfortabel en innovatief stadion naar Engels model met 14.000 plaatsen. Streekbedrijven Willy Naessens Industriebouw, Renson en Cras stonden mee in voor de realisatie van de eerste fase, met inbegrepen 1.400m² kantoorruimte. Tegen de zomer van 2017 zou er een volledig nieuw stadion moeten staan. Fase na fase wordt gefinancierd met de vermarkting van de afgewerkte ruimtes.

stadioncapaciteit

9

WERKEN, WONEN EN VOETBAL

De enige voetballocatie waar al effectief bouwkranen verschenen zijn, is het Regenboogstadion in Waregem. In november werd een nieuwe tribune ingespeeld, bomvol met 2.200 thuissupporters en 976 bezoekers van AA Gent.

28.500

11.000 stadioncapaciteit

per wedstrijd. Dat komt onder meer door bedrijven uit de regio (onder meer Lamett, Renson, Group Ghistelinck) die elkaar uitdagen om door toffe acties de tribune vol te krijgen. Het initiatief is nieuw in het voetbal en werd zelfs tijdens een congres in Nederland als heel vernieuwend aanzien. Ook de verhuur en verkoop van de eerste 1.400m² kantoorruimte verlopen heel goed. Daar zitten we voor bepaalde bedrijven in een finale fase”, vertelt persverantwoordelijke Cedric Tack.

10.000 gemiddeld toeschouwers aantal

50

personeelsleden

Ondernemers 3 13 februari 2015

9

10

Ondernemers 3 13 februari 2015

Een intense passie voor interieur

Van de keukentafel naar internationale markt

De jongste finalist is Miguel Garcia-Miranda (33), samen met zijn broer Caëtan zaakvoerder van LiquidFloors uit Kortrijk. “We zijn gestart in 2007.

Met Caractère verkopen we een eigen systeem van spanplafonds. LiquidFloors heeft een gietvloersysteem ontwikkeld voor hoogwaardige interieurafwerking in de moderne woon- en werkomgeving. We werken met 36 vaste medewerkers en een rij freelancers.

Dit jaar openen we een tweede vestiging in Hasselt en we hebben de ambitie om binnen enkele jaren ook zelfstandige, buitenlandse satellieten te openen. Dit initiatief van JCI straalt enorm veel positiviteit uit. Ondernemerschap gaat momenteel door donkere dagen, maar het is wel de motor van onze economie. Ik ben ervan overtuigd dat, als we later terugkijken, we zullen zien dat ondernemerschap de redding is geweest.”

In 2009 startte Mike Matheeussen (37) aan de keukentafel zijn eigen bedrijf TEN (The Engineering Network). De Kempenaar, die na zijn studies in Kortrijk bleef plakken, had na tien jaar als industrieel ontwerper veel kennis verzameld en nationaal en internationaal een groot netwerk uitgebouwd. “In 2010 kenden we al een eerste groeispurt omdat heel veel bedrijven van de kleine heropleving gebruik maakten om te investeren. Vandaag leveren we met 53 medewerkers global engineering services met 6 specifieke divisies: mechanical engineering, project management, product development, vizualisation, 3D-scanning en outsourcing. Momenteel zijn we heel Vlaanderen aan het veroveren. Vanaf 2016 willen we ook internationaal prospecteren. We willen met TEN de eerste zijn die gevonden wordt als mensen met een technisch probleem zitten, van de bakker die een machine voor een speciale broodsoort nodig heeft tot de multinational die een volledige productielijn wil installeren.”

De finalisten West-Vlaamse

Jonge Ondernemer 2015 Vier ondernemers zijn nog in de running om David Houthoofd (Aquality Protect) op te volgen als West-Vlaamse Jonge Ondernemer van het Jaar. De award is een initiatief van JCI West-Vlaanderen, dat 420 leden telt, verspreid over 14 lokale afdelingen. “Het is onze bedoeling ondernemerschap van jonge mensen in de verf te zetten en tegelijk jonge dromers inspirerende voorbeelden te geven”, vertelt persverantwoordelijke Lien Desmet.

Na finalist KMO-Laureaat nu ook Jonge Ondernemer van het Jaar?

Van twee kleine (familie)bedrijven naar een stevige kmo Ward Demyttenaere (39) van Construx uit Hulste stapte na zijn studies voor burgerlijk ingenieur in 1998 in het familiebedrijf. “Mijn vader runde met 5 medewerkers een metaalconstructiebedrijf. In 2005 zijn we samengegaan met Construx, dat 3 medewerkers telde. Wij maakten al bekisting, zij deden engineering van bekisting. Nu leid ik met Anthony Jannes een groep van 75 mensen, verdeeld over 4 vennootschappen met vestigingen in West-Vlaanderen, Limburg en Nederland. Klanten zijn prefabbedrijven zoals Willy Naesens, aan wie we bekistingsoplossingen bieden, maar ook aannemingsbedrijven zoals Jan De Nul, voor wie we bekistingen op maat maken. Ten slotte verhuren we aan die aannemers ook zelfontworpen en –gemaakte modulaire bekistingssystemen in staal en aluminium om op werven beton te storten.

Buitenlandse projecten zijn goed voor de helft van de omzet.”

Deelnemers moeten minstens eigenaar of deeleigenaar zijn van een bedrijf, tussen 18 en 40 jaar oud zijn en in West-Vlaanderen wonen. “We konden slechts 4 van de 8 kandidaten weerhouden”, vertelt Pieter Verraes van de organisatie. “Na een persoonlijk contact

Patrick Reyntjens (39) uit Zwevegem stelt met GEOxyz een 70-tal medewerkers te werk, wereldwijd. “Net als mijn vader ben ik landmeter. In 1999 heb ik van mijn watersporthobby mijn beroep gemaakt. We zijn toen met een klein bootje metingen beginnen uitvoeren op de binnenwateren. Nu werken we voor overheden, grote waterbouwkundige aannemers en voor de offshoreindustrie, waaronder de windparken op zee. Momenteel zijn we een surveybedrijf dat gespecialiseerd is in het verwerven van data op hydrografisch, geotechnisch en geofysisch vlak. We werken hoofdzakelijk in Europa, maar deden ook al projecten in ondermeer Abu Dhabi, Tanger en Casablanca. Recent kochten we een multifunctioneel vaartuig van 40 meter lang voor onder meer de olie- en gasmarkt. Geografisch kunnen we ook nog groeien. De Verenigde Arabische Emiraten en Duitsland zijn voor ons groeimarkten. Met deze wedstrijd willen we graag meer in de kijker lopen om nieuwe spontane sollicitanten aan te trekken.”

(SD – Foto Kurt)

met elke kandidaat en een zorgvuldige evaluatie, kozen vertegenwoordigers van alle West-Vlaamse JCI-afdelingen de finalisten. De winnaar wordt gekozen door een zevenkoppige jury met vertegenwoordigers uit de West-Vlaamse privésector en de werkgeversorganisa-

ties. Tijdens een awardshow in Schiervelde maken we op 25 maart bekend wie uiteindelijk de West-Vlaamse Jonge Ondernemer van 2015 is geworden.”

www.wvljo.be

BEDRIJVEN

Stichter Jaak Ghesquière verkocht drie jaar geleden zijn bedrijf Gesco, dat actief was in de markt van de industriële poetsmachines. Vandaag nemen twee van zijn drie kinderen in de Oostendse Zandvoordestraat een nieuwe start met Clevermac. “Klanten die tevreden zijn, dat geeft ons heel veel voldoening. Dat zit in ons bloed en gaat er niet uit”, vertellen Leen en Dieter Ghesquière.

Oostendse familie Ghesquière wil met Clevermac succesverhaal van Gesco herhalen In 2011 begint Jaak Ghesquière met de pensioenleeftijd in zicht na te denken over de toekomst van zijn bloeiend bedrijf. Met 3 kinderen blijkt een familiale overdracht niet evident. Daarom verkoopt hij zijn bedrijf. Inmiddels is zijn levenswerk alweer doorverkocht aan de

“We gaan de uitdaging aan om een compleet nieuw bedrijf in enkele jaren rendabel te maken.”

Nilfisk-Alto-groep. Oudste dochter Katie richtte zich met Max Makelaar ondertussen op immobiliën. Zoon Dieter en dochter Leen – beiden met ervaring in de sector van de poetsmachines – leren

uit prospectiereizen naar Sicilië, Brazilië en China dat het buitenlandse gras niet altijd groener is en kiezen voor leven en werken in Vlaanderen.

Ondertussen blijken de leveranciers van Gesco heimwee te hebben naar de service van de familie Ghesquière.

“De fabrikanten en leveranciers waar wij vroeger mee werkten, vragen niets liever dan opnieuw met ons in zee te kunnen gaan,” vertelt Leen Ghesquière.

“Dieter en ik starten nu in deze sector, maar zonder de problematiek van een familiale overdracht. Dit was vooraf niet gepland, maar het biedt wel voordelen. Zo komen er personeelsleden bij ons aankloppen die de voorbije jaren bij Gesco werden ontslagen of er geen voldoening meer vonden in hun werk. We gaan de uitdaging aan om een compleet

Vromant nv Paanderstraat 35 8540 Deerlijk T 056 71 16 61 F 056 70 58 94 info@vromant.be www.vromant.be

Fabrikant en leverancier van • betonnen prefabkelders • regenwater- en septische putten • olie- en benzineafscheiders • huishoudelijke waterzuiveringen

Vromant nv

Leen en Dieter Ghesquière

nieuw bedrijf in enkele jaren rendabel te maken. De ervaring, werkkracht en goesting daarvoor zijn bij ons allebei aanwezig.”

Clevermac zet in op de betere industriële stofzuiger. “Dat gaat van de kleine kantoorstofzuiger tot afzuiginstallaties voor industriële productieprocessen in bijvoorbeeld de farma- of voedingsindustrie en in nucleaire installaties”, vertelt Dieter Ghesquière. “Die industriële installaties worden in Italië geproduceerd, op maat van de klant. Daarnaast verdelen we schrobzuigmachines en zelfrijdende veegmachines die stofvrij vegen. Ook hogedrukreinigers voor industriële toepassingen zitten in ons gamma, naast straatvegers en veegborstels die op heftrucks worden gemonteerd. We gaan ook een samenwerking aan om heftrucks te verkopen, hoofdzakelijk jonge tweedehandsmachines voor kmo’s die op zoek zijn naar kwaliteit en service.”

Het piepjonge bedrijf wil ook de weg van de e-commerce bewandelen. “Via

het internet willen we kleinere poetstoestellen verkopen die in een pakketje geleverd worden samen met de juiste poetsproducten en –borsteltjes. Zo moet de klant zich niet tot bij ons verplaatsen, maar krijgt hij de totaalservice thuisgeleverd”, legt Dieter Ghesquière uit.

Dat Clevermac service hoog in het vaandel draagt, blijkt ook uit de infrastructuur. “Naast kantoren en een heel ruime toonzaal, hebben we een stock met wisselstukken van alle machines van de zeven merken die we verkopen”, aldus Dieter Ghesquière. “De werkplaatsen zijn gecompartimenteerd om stofvrij te kunnen werken en we hebben ook een spuitcabine voor licht carrosseriewerk.

Ons gebouw is niet alleen een trendsetter op het vlak van energiezuinigheid, we hebben in onze sector de modernste infrastructuur van heel Europa.” (SD – Foto EV)

www.clevermac.be Ondernemers 3 13 februari 2015

11

Buitengevoel met comfort van binnen

12

Ondernemers 3 13 februari 2015

Ervaar het dagelijks comfort van een veranda die zorgt voor een zachte overgang tussen uw woning en uw tuin. Elke dag opnieuw zult u genieten van deze extra leefoppervlakte, veilig beschermd tegen alle weersomstandigheden. Stijlvol, veilig, onderhoudsvriendelijk

aluminium glasgevels en energie-effici毛nt. In een veranda begint de lente altijd net iets vroeger!

barst je bedrijf uit zijn voegen?

Behaaglijke warmte en licht in huis gaan hand in hand. Zonwering in combinatie met uitstekend isolerend glas zorgen het hele jaar door voor aangename binnentemperaturen.

Een afstandsbediening in combinatie met een wind- of zonautomaat maakt uw comfort totaal. Deze automatische bediening laat toe om ook tijdens uw afwezig-

19

heid de zonwering te laten functioneren. Dit verhoogt naast het comfort ook het veiligheidsgevoel, want het geeft de indruk dat er steeds iemand thuis is.

ALGEMENE_FOLDER_v4_voorlopig.indd 19

www.turner-dewaele.be

21/02/13 07:46 15

ALGEMENE_FOLDER_v4_voorlopig.indd 15

21/02/13 07:45

ALGEMENE_FOLDER_v4_voorlopig.indd 16

adv_Haki_ondernemen.indd 1

21/02/13 07:45

H A K I nv路sa Ambachtenstraat 5 路 B-8870 Izegem T +32 (0)51 31 01 52 F +32 (0)51 31 20 13 www.haki.be info@haki.be

28/08/14 21:32

/ experts in bedrijfsvastgoed

/ reken op ons kantorennetwerk

ONDERNEMERS & CO SD Worx

Sociale verkiezingen 2016: dichterbij dan u denkt !

Om de vier jaar moeten ondernemingen sociale verkiezingen organiseren. In mei 2016 is het weer zover. “Nog veraf”, horen we u denken. Helaas, schijn bedriegt. De administratieve procedure vooraf start immers maar liefst 150 dagen voor de dag van de verkiezingen. Dit betekent dat u al in december 2015 uw eerste procedurestappen moet zetten. Een verkenning of een heropfrissing van een aantal basisbegrippen is nu al interessant.

Alleen ondernemingen die bepaalde tewerkstellingsquota overschrijden, moeten overlegorganen oprichten. De drempel voor de ondernemingsraad ligt op 100 werknemers. Voor het preventiecomité is dat 50.

De grenzen van 50 en 100 zijn dus bepalend. Ze worden berekend aan de hand van de gemiddelde tewerkstelling over het jaar 2015. In het vierde kwartaal van 2015 moet u ook de uitzendkrachten meetellen. Worden niet meegeteld: werknemers met een vervangingscontract en interimarissen die een vast personeelslid vervangen waarvan het arbeidscontract geschorst is.

De gemiddelde tewerkstelling wordt bekeken op het niveau van de onderneming. In de praktijk komt dit niet altijd overeen met de rechtspersoon of de vennootschap. In het verleden durfden sommige werkgevers wel eens hun bedrijf op te splitsen in verschillende vennootschappen om zo met elke vennootschap onder de grenzen te blijven en aan sociale verkiezingen te ontsnappen. Om dergelijke praktijken uit te schakelen, introduceerde de wetgever het begrip technische bedrijfseenheid (TBE), bepaald op grond van economische en sociale criteria. De wetgever kijkt dan naar de samenhang tussen de juridische entiteiten of vestigingen. Bij twijfel primeren de sociale criteria. De sociaaleconomische realiteit is dus bepalend voor wat u als onderneming moet beschouwen en niet de juridische vormgeving. Opmerkelijk hierbij is dat de interpretatie van het begrip ‘technische bedrijfseenheid’ (TBE) niet noodzakelijk gelijk moet zijn voor de ondernemingsraad en het preventiecomité. Veiligheidskwesties zijn inderdaad vaker gebonden aan de bedrijfssite, zodat

de TBE-invulling voor het preventiecomité vaker op dat niveau gebeurt.

Er is zelfs een wettelijk vermoeden dat meerdere vennootschappen één TBE vormen, van zodra de vakbonden één economisch verband (bijvoorbeeld meerdere vennootschappen profileren zich als één economische groep) en ten minste twee sociale verbanden (bijvoorbeeld gemeenschappelijke infrastructuur, eenzelfde arbeidsreglement) kunnen aantonen. Bij blijvende discussie heeft de werkgever dan weer de mogelijkheid om aan te tonen dat er uit het personeelsbeheer en -beleid toch geen sociale samenhang naar voren komt.

Eens verkozen, komen de ondernemingsraad en het preventiecomité maandelijks samen. De werknemersvertegenwoordigers en de afgevaardigden van de werkgever ontmoeten er elkaar om te overleggen over het personeelsbeleid, de economische vooruitzichten, de tewerkstelling, welzijn op het werk, enzovoort.

Voor de werkgever zetelen de leidinggevenden. Deze worden niet verkozen door het personeel, ze worden rechtstreeks aangeduid door de werkgever tijdens de verkiezingsprocedure.

Het zijn de werknemersvertegenwoordigers die om de vier jaar worden aangeduid via rechtstreekse en geheime verkiezingen. U mag ze niet verwarren met vakbondsafgevaardigden (délégués) die rechtstreeks door de vakbond aangeduid worden. In de praktijk gaat het wel vaak om dezelfde mensen. Anders dan in de ons omringende landen, beschikken de traditionele vakbonden (ACV, ABVV en ACLVB) in België over een wettelijk monopolie om kandidaten voor de ondernemingsraad en/of het preventiecomité voor te dragen.

Het is belangrijk om te weten dat de kandidaten bij de sociale verkiezingen beschermd zijn tegen ontslag.

Deze bescherming kan enkel opzij geschoven worden bij een dringende reden (vooraf aanvaard door de rechtbank) of een economische/technische reden (vooraf erkend door het paritair comité). Frappant is dat de bescherming begint nog vooraleer de vakbonden de kandidaturen bij de werkgever hebben ingediend. Op de kieskalender vat de bescherming inderdaad aan 65

dagen vóór de kandidatenlijsten binnen moeten zijn.

Deze 65 dagen noemen we de occulte periode. Dan is iedere werknemer die aan de verkiesbaarheidsvoorwaarden voldoet, potentieel beschermd. Deze occulte periode zal in 2016 waarschijnlijk ten vroegste aanvatten in de tweede week van januari. Een gegeven waarmee de voorzichtige werkgever best rekening houdt.

De Wet Eenheidsstatuut heeft geen impact op de sociale verkiezingen in 2016. Tenzij de wetgeving wordt aangepast, zal de personeelsvertegenwoordiging in de ondernemingsraad en het preventiecomité nog altijd gebaseerd worden op de klassieke statuten van arbeiders en bedienden. Ook kaderleden (alleen in de ondernemingsraad) en jongeren jonger dan 25 jaar kunnen aparte zitjes veroveren. Het vasthouden aan de bestaande statuten maakt dat er in 2016 weinig zal veranderen. De kandidaturen zullen worden ingediend voor de verschillende categorieën van arbeiders, bedienden, kaders, jongeren terwijl de zetels in de ondernemingsraad en het preventiecomité zullen worden verdeeld op basis van de respectievelijke personeelssterktes. De werknemers zullen voor de kandidaten van hun eigen categorie stemmen.

David Phlypo, SD Worx, directeur grote ondernemingen West-Vlaanderen

Sociale verkiezingen met SD Worx Tot in de puntjes voorbereid In 2016 kiezen uw werknemers nieuwe afgevaardigden in het Comité voor Preventie en Bescherming op het werk en in de Ondernemingsraad. En ú moet deze verkiezingen organiseren. De procedure die u daarbij moet volgen is strikt en lang, en start dit najaar.

Tijd dus om nu al de eerste stappen te zetten. ➜ Vraag een offerte aan via

www.sdworx.be/socialeverkiezingen

Ondernemers 3 13 februari 2015

13

14

Ondernemers 3 13 februari 2015

ONDERNEMERS & CO Alaska-group

Verlos ons Heer, van de capriolen van de (fiscale) wetgever We trappen open deuren in als we zeggen dat onze fiscaliteit vlugger verandert dan wij van ondergoed wisselen. Zelfs wij, fiscalisten en accountants, zijn het beu. Niet alleen omdat we dat niet meer verkocht krijgen, maar vooral omdat wij uiteindelijk ook rechtgeaarde burgers proberen te zijn met een langetermijnvisie. Onze fiscaliteit als stabiel omschrijven, is zoveel als zeggen dat de aardbol plat is.

Ofwel is de aanpassing van de regels budgettair geïnspireerd, ofwel is de fiscaliteit politiek gekleurd. De regering verandert van kleur en deze voelt zich al vlug geroepen om iets te veranderen aan de regels ingevoerd door haar voorgangers. De kans is niet denkbeeldig dat de daaropvolgende regering de maatregel weer ongedaan maakt. Volgt U nog?

Een mooi voorbeeld daarvan is de belasting die wordt geheven op de reserves van een onderneming, de zogenaamde liquidatiebonus. Een term die tot voor twee jaar niemand kende, maar sindsdien het favoriete toogonderwerp van heel wat zelfstandigen en would-befiscalisten is geworden. Reserves zijn - even kort door de bocht - voor heel wat bedrijfsleiders hun spaarpot. Het zijn winsten die niet uitgekeerd werden aan henzelf, maar in de vennootschap werden opgepot nadat de winsten weliswaar eerst tegen 34% werden belast. De oppotters rekenden erop dat ze deze reserves bij het opdoeken van hun vennootschap op een fiscaalvriendelijke manier aan zichzelf konden uitkeren.

Ik weet dat deze definitie als eng kan worden aanzien, maar ze klopt in ieder geval voor zeer veel kleinere vennootschappen en vrije beroepen die zich hebben georganiseerd in een vennootschap. Dollen met de fiscaliteit van deze reserves raakt dan ook zeer veel mensen.

De manier waarop hier gesold wordt met het pensioen van bedrijfsleiders is eigenlijk stuitend. Bovendien moeten we erop wijzen dat veel van die kleine ondernemers hun activiteit binnen een vennootschap organiseerden omdat de belastingvoeten daar lager liggen.

Men dacht dus daar veiliger te zitten.

Het historisch overzicht van de tarief- en wetswijzigingen rond de fiscaliteit van de reserves is hallucinant: • tot en met 2001: 0%, wat dus heel aantrekkelijk mag genoemd worden • 2002: van 0% naar 10%

inkomsten zodanig gezakt zijn dat ze weer omhoog moeten.

• hoe leg je zoiets uit aan bijvoorbeeld buitenlandse investeerders?

• 1 oktober 2013: van 10% naar zomaar eventjes 25%.

Dit gebeurde door de regering Di Rupo, maar het was minister van Financiën Geens die eeuwige roem zou verwerven als uitvinder van deze belastingverhoging van 150%. Deze wijziging ging wel gepaard met een overgangsregeling die voorzag in de mogelijkheid om, mits de betaling van 10 %, de bestaande reserves te verankeren in de vennootschap. In ruil zou men dan later die reserves kunnen uitkeren tegen 0%. Vennootschappen die weliswaar reserves op hun balans hadden staan, maar niet de middelen om die 10% te betalen, waren de pineut.

Een schoolvoorbeeld van budgettaire fiscaliteit. De regering heeft geld nodig? Dan draaien we gewoon de kraan wat vroeger open en doen we een aantal beloftes die we toch niet zullen houden. Als doekje voor het bloeden, werd het oude tarief van 15% op sommige dividenden weer ingevoerd. Eerst de opbouw van middelen binnen een vennootschap ontmoedigen en dan – in dezelfde wet notabene – de kapitaalvorming aanmoedigen. Je moet het maar doen en durven.

• de ondernemingen die ingingen op de overgangsmaatregel werden nodeloos op kosten gejaagd. Enkel notarissen, revisoren en accountants werden daar beter van.

Rechtszekerheid is een must voor een goed ondernemersklimaat. Bij deze een plechtige oproep: als iemand een zaak opstart dan zou die persoon een zekerheid moeten hebben, desnoods grondwettelijk gewaarborgd, dat zijn fiscale voorwaarden onder dewelke hij is gestart ongewijzigd blijven of dat toch minstens blijven voor een bepaalde periode. Nu deinst de overheid er zelfs niet voor terug om met terugwerkende kracht voorwaarden te veranderen. Een andere invulling van het begrip ‘Tax-cification’ dat ooit werd gelanceerd door minister Geens. Hij begreep daaronder een betere relatie tussen fiscus en burger. Wij begrijpen daaronder – om Herman Van Rompuy te parafraseren – rustige vastheid in de fiscaliteit.

Stefaan Kindt, Alaska

De voorwaarden waren ook zeer antipathiek en allicht het gevolg van nog maar eens een politiek compromis : • enkel de initiële aandeelhouders genieten van dat tarief. Wordt de vennootschap verkocht, verdwijnt ook het gunstige tarief. Als het dan toch de bedoeling is om de kapitaalvorming van kmo’s te stimuleren waarom dan deze voorwaarde?

• het voordeel treedt pas in vanaf het derde boekjaar volgend op het jaar van de inbreng. Waarom deze voorwaarde? Het was toch de bedoeling om de kapitaalvorming te stimuleren? waarom moet er dan drie jaar gewacht worden om te genieten van de incentive?

De capriolen rond de liquidatie zijn evenwel nog niet afgrond want wat blijkt? De situatie is nog maar eens veranderd. De 10% eindbelasting op de reserves wordt terug ingevoerd op voorwaarde dat u de winsten reserveert, op een speciale rekening in uw balans boekt en de 10% onmiddellijk betaalt. Op het eerste gezicht lijkt dit een positieve evolutie, maar toch graag drie bedenkingen die aantonen dat we verder denken dan onze neus lang is:

KIJK

VOORUIT Antwerpen • Brugge • Gent • Hasselt Ieper • Kortrijk • Waasland www.alaska-group.eu

• de kans is zeer reëel dat binnen vijf jaar de maatregel weer verandert want tegen dan zullen de belastingsAlaska-adv-Voka-70x115.indd 1

31/01/15 08:10

ONDERNEMERS & CO Imposto advocaten

De aftrekbaarheid van kosten vruchtgebruik: de bezoldigingstheorie scherp gesteld Bij het verwerven van vastgoed wordt vaak geopteerd voor een aankoop van het vruchtgebruik van het betrokken vastgoed door een vennootschap terwijl de blote eigendom van datzelfde vastgoed wordt aangekocht door de zaakvoerder en/of grootaandeelhouder van diezelfde vennootschap.

Aan deze verwervingswijze kunnen meerdere redenen ten grondslag liggen zoals het meest optimaal financieren van de aankoop, risicospreiding enzovoort.

heeft, is gedaan en gedragen om belastbare inkomsten te verkrijgen of te behouden en noodzakelijk verband houdt met de maatschappelijke activiteit van de vennootschap.

De laatste maanden is er al heel wat te doen geweest omtrent de fiscale aspecten van de aanvang van het vruchtgebruik. Inzonderheid wordt door de fiscale administratie nagegaan of de waardering van het vruchtgebruik niet overdreven is. Indien dit zo is, kan de toekenning van een belastbaar voordeel worden weerhouden. Dat dit voor de fiscus geen evidente oefening is, mocht ondertussen voldoende blijken.

Het is evenwel niet zo voorzien dat - omdat de uitgave in hoofde van de ontvanger aanleiding geeft tot een belastbaar inkomen - dit meteen ook betekent dat de kost in hoofde van de betaler een aftrekbare beroepskost uitmaakt.

Indien een vennootschap een vruchtgebruik verwerft, stelt die problematiek van artikel 49 WIB 92 zich in principe iets scherper dan bij het verwerven van volle eigendom. Doordat de vennootschap enkel over het vruchtgebruik beschikt, zal zij (anders dan bij volle eigendom) minder evident een belastbare meerwaarde creĂŤren op het vastgoed.

Tijdens de duur van het vruchtgebruik stelt zich de vraag naar de fiscale aftrekbaarheid van de kosten inzake het vruchtgebruik. Dit betreft inzonderheid de aankoopkosten van het vruchtgebruik, de afschrijvingen op het vruchtgebruik en de eventuele financieringskosten van het vruchtgebruik.

We focussen hierna op de situatie waarbij de zaakvoerder prestaties levert voor de vennootschap en de vennootschap als een gedeelte van haar vergoeding hiervoor in natura de beschikking krijgt over het betrokken vastgoed. De betrokken zaakvoerder neemt deze bezoldiging in natura op in zijn aangifte in de personenbelasting, forfaitair gewaardeerd overeenkomstig artikel 18 KB/WIB 92.

De administratie stelt in de praktijk soms dat in dergelijke gevallen de afschrijvingen niet aftrekbaar zijn in de mate het betrokken vastgoed door de vennootschap ter beschikking wordt gesteld aan de zaakvoerder. Ze verwijst daarvoor naar artikel 49 WIB 92.

Artikel 49 WIB 92 stelt dat een kost fiscaal aftrekbaar is in zoverre hij op het betrokken tijdperk betrekking

Tot nu toe werd - wellicht al te vaak op automatische piloot - aangenomen dat de kosten van het vruchtgebruik aftrekbaar waren in de mate dat de vennootschap de bedrijfswoning ter beschikking stelde van de zaakvoerder en de zaakvoerder vervolgens deze vergoeding aangaf in de personenbelasting.

woning en dat de daartoe gemaakte kosten van het vruchtgebruik fiscaal aftrekbare beroepskosten zijn.

Het is evenwel aan de belastingplichtige om te bewijzen dat de zaakvoerder effectieve prestaties levert.

Recente rechtspraak van het Hof van Cassatie van 13 november 2014 bevestigt dit principe zeer nadrukkelijk. Daarmee is de aanvalsbeweging van de fiscus om kosten van vruchtgebruik in de vennootschap te verwerpen, gecounterd.

In het licht van deze verfijnde analyse is het volgende aangewezen: als de algemene vergadering een vergoeding toekent aan de zaakvoerder, dat deze bezoldiging (die dan deels in natura is) in de algemene vergadering jaarlijks bevestigd wordt. Meteen kan de algemene vergadering ook vermelden welke de prestaties zijn geweest en wat het daarmee behaalde resultaat was, of minstens wat men er beoogde mee te behalen. Ofschoon dit geen must is, kan het een handig instrument zijn om de fiscus de werkelijke prestaties te bewijzen. Uiteraard kan dit bewijs ook anders worden geleverd.

Jan Sandra en Stijn Lamote, Imposto Advocaten

Vooraleer een kost aftrekbaar is, moet hij gedaan en gedragen zijn om belastbare inkomsten te verkrijgen.

In principe kan met betrekking tot een personeelskost, indien deze wordt betaald aan een persoon die op geen enkele wijze bijdraagt aan de werking van een vennootschap, de aftrek worden geweigerd, ook al staat de (personen)belasting in hoofde van dat personeelslid buiten kijf. Een dergelijke kost zal enkel dan aftrekbaar zijn indien het betrokken personeelslid voor de vennootschap prestaties levert, rechtstreeks dan wel onrechtstreeks.

FISCALITEIT VERMOGEN ONDERNEMEN

Zo ook is het met de kosten van het vruchtgebruik in de mate deze de vennootschap dienen om haar zaakvoerder te bezoldigen. Indien het ontegensprekelijk vaststaat dat de zaakvoerder werkelijke prestaties levert voor de vennootschap, dan kan er geen twijfel over bestaan dat de vennootschap de opportuniteit heeft haar zaakvoerder in natura te bezoldigen via de ter beschikking stelling van (een deel van) de bedrijfs-

PR. KENNEDYPARK 41 . 8500 KORTRIJK + 32 56 24 13 13 . INFO@IMPOSTO.BE WWW.IMPOSTO.BE

Ondernemers 3 13 februari 2015

15

16

Ondernemers 3 13 februari 2015

Sinds Nicolas Vyncke in 2005 de fakkel van zijn vader overnam, gaat het hard bij het Brugse Ingenium. Vele jaren van gezonde en gecontroleerde groei volgden elkaar op. Ingenium, opgericht eind de jaren ‘60, profileert zich als een onafhankelijke en kwalitatieve partner voor de architectenwereld. Ingenium wil op zijn manier meeschrijven aan een verhaal van meerwaarde voaor toekomstige generaties. “Innovatie en duurzaamheid zitten in ons DNA.”

“De hele wereld is in

transitie” kwam het erop aan om dat vertrouwen niet te beschamen. Zeg dus maar dat ik al doende geleerd heb.”

Uw vader startte destijds dit bedrijf op als ingenieurskantoor voor de bouwwereld. Mogen we zeggen dat u voorbestemd was om uw vader op te volgen?

Nicolas Vyncke: “Ja en neen. Na mijn studies burgerlijk ingenieur koos ik bewust voor een job elders, ver weg van de thuisbasis. Ik trok voor drie jaar naar Brussel waar ik als enige Vlaming aan de slag was bij het Franstalige kantoor DB Associates. Op zaterdagmorgen zat ik meestal samen met mijn vader om op de hoogte te blijven van wat er ondertussen in het eigen familiebedrijf gebeurde. De interesse was er in elk geval. Eén dag in 1997 heeft mijn hele leven veranderd.

Mijn vader vertelde me dat Ingenium de kans had om mee te werken aan de sanering van het door asbest aangetaste Berlaymontgebouw. Dat klonk als muziek

in mijn oren. Ook een tweede dossier in Brus sel trok meteen mijn aandacht: een ontwerpopdracht bij de bouw van het Huis van de Vlaamse Volksvertegenwoordigers. Ik daagde mijn vader uit: als Ingenium die twee opdrachten effectief zou binnenhalen, dan zou ik in het familiebedrijf komen werken. En zo geschiedde.”

Kreeg u als zoon van de stichter meteen een rol in het topkader?

Nicolas Vyncke: “Absoluut niet. Ik ben als ontwerpingenieur helemaal onderaan de ladder begonnen. Na die inloopfase werd me gevraagd om een kwaliteitssysteem (ISO-9001) in te voeren. Dat heeft me een jaar tijd gekost, maar zo leerde ik ook alle geledingen van het bedrijf door en door kennen. Het moet zijn dat ik dat goed gedaan heb want beetje bij beetje gaf mijn vader de fakkel door. Hij gaf me vertrouwen en dan

Schaalgrootte is een must Hoe heeft u finaal de stap gezet van burgerlijk ingenieur naar ondernemer en bedrijfsleider? En heeft u daar ooit spijt van gehad?

Nicolas Vyncke: “Mijn vader was ook een ingenieur en ook hij evolueerde gaandeweg naar de functie van bedrijfsleider. Het moet zijn dat de appel niet ver van de boom is gevallen, zeker? Let wel: het beroep van ingenieur heeft me altijd mateloos geboeid, ook nu nog. Als ingenieurs hebben we op vandaag meer dan ooit de verantwoordelijkheid voor een duurzame leefomgeving door te zoeken naar eenvoudige, maar doeltreffende oplossingen. Wij creëren een grote toegevoegde waarde voor de maatschappij.”

“In de rol van ondernemer werd ik beetje bij beetje geduwd. Maar wat weet je daarover als ingenieur?

INTERVIEW

Nicolas Vyncke Ingenium

7,2 1966

jaar van oprichting

miljoen euro omzet (2014)

toor als dat van ons vaak een heel belangrijke bijdrage geleverd aan de realisatie. Wees gerust: wie ons moet kennen in de sector, kent ons ook. Maar u heeft gelijk dat goede externe communicatie een belangrijke tool is om nieuwe projecten binnen te krijgen, maar ook om nieuwe werknemers aan te trekken.”

Daarom ben ik bijscholing gaan volgen, onder meer bij Vlerick, waar een hele nieuwe wereld voor mij openging. Een bedrijf leiden en aansturen, geeft een fantastisch gevoel. Ik haal mijn motivatie en energie vooral uit het team van sterke medewerkers dat mij omringt. Als bedrijfsleider probeer ik de coach en inspirator te zijn en het juiste plekje te creëren voor elke medewerker, zodat hij of zij kan uitblinken in datgene wat hij of zij echt graag doet.”

Als je maar twee zaken zou geleerd hebben bij Vlerick, welke zouden dat dan zijn?

Nicolas Vyncke: “Ik heb vooral onthouden dat elk bedrijf moet proberen om zich te onderscheiden in zijn sector. Daarnaast kan je dan wel de beste zijn, maar je moet dat ook laten weten aan de buitenwereld. Of met andere woorden: marketing is ook wel belangrijk.”

Toch valt het op dat Ingenium het liefst op de achtergrond blijft, een voorbeeld van een stille kampioen.

Nicolas Vyncke: “Die bescheidenheid is typisch WestVlaams, zeker? Van een nieuw gebouw onthoudt men meestal de naam van de architect. Toch heeft een kan-

De facto is dit een groeibedrijf. Was groei nastreven een bewuste en strategische keuze?

Nicolas Vyncke: “De voorbije tien jaar was een gecontroleerde groei een belangrijke rode draad door ons verhaal. Daar hadden we meer dan één goede reden voor. Schaalgrootte is een must voor wie zoals ons topkwaliteit nastreeft. Door meer ingenieurs aan te werven, konden we onze roeping als leverancier van toegevoegde waarde beter waarmaken. Wij zijn bij uitstek een kennisbedrijf, dat kennis verzamelt, structureert, cultiveert en uitdraagt. Vooral schaalgrootte geeft je de kans die kennis verder uit te diepen en nog meer te specialiseren. Hoe meer kennis je naar de markt brengt, hoe evidenter de groei is. Twee: schaal-

“Ingenieurs creëren een grote toegevoegde waarde voor de maatschappij.” grootte laat ons toe mee te werken aan steeds uitdagender of meer gespecialiseerde projecten, waardoor we blijvend kunnen innoveren. Zo blijven ook onze medewerkers gedreven door een passie om steeds the extra mile af te leggen voor onze klanten. Groei is ook belangrijk voor de medewerkers. Mensen stappen logischerwijs liever mee in een succesverhaal, waar ze zichzelf ook nog eens kunnen ontplooien. Daarom hebben we ook een soort van eigen universiteit in het leven geroepen, die mensen permanent stimuleert richting bijkomende opleiding en competenties.”

3 75

filialen

• Brugge • Leuven • Gent

medewerkers

Waar situeerden zich de groeipijnen?

Nicolas Vyncke: “Dit is een gezonde, snelgroeiende, familiale kmo. Wij moeten goede afspraken maken en duidelijk aangeven waar het schip op de lange termijn naar toe vaart. Dat veronderstelt willens nillens het invoeren van duidelijke doelstellingen. Maar net die regels mogen nooit het entrepreneurship van de medewerkers aan banden leggen of het gevoel van nestwarmte afkoelen. Dat is soms een moeilijke evenwichtsoefening.”

Ingenium noemt zichzelf graag een expert in duurzame gebouwen. Neigt dat niet te veel naar pure marketing?

Nicolas Vyncke: “Wij willen vooral actief zijn in wat wij noemen nie-geweune projecten: projecten waar weinig collega’s nog een kwalitatief antwoord kunnen bieden.

Zeg maar projecten die uitdagend zijn omwille van een bijzondere moeilijkheidsgraad, een hoge specialisatie of zeer innovatieve projecten met een hoge ambitie op het vlak van duurzaamheid. We willen, in alle bescheidenheid, top zijn in de conceptie van energievriendelijke gebouwen.”

Comfort en vooral duurzame energie zijn de hedendaagse toverwoorden. Is het huidige discours fundamenteel anders dan dat van de jaren ‘70 en ‘80, toen energie ook brandend actueel was?

Nicolas Vyncke: “Zonder twijfel. Het grote verschil met de jaren ‘70 is dat de hele wereld nu eindelijk durft toe te geven dat de mens zelf de oorzaak is van de klimaatwijziging. Iedereen beseft nu ook dat er echt iets moet veranderen. Van de voorbije 15 jaar behoren maar liefst 14 jaren tot de warmste sinds het begin van de metingen. 2014 sloeg alle records. Maar ik ben positief gestemd. Darwin zei het al: “Het zijn niet de sterkste die overleven en ook niet de meest intelligente, het is de soort die het beste reageert op veranderingen”. Zich aanpassen betekent onder meer een radicale keuze pro hernieuwbare energie en contra fossiele brandstoffen. Sinds het protocol van Kyoto is overal ter wereld is het besef gegroeid dat we met zijn allen iets moeten doen. Europa vertaalde dat in zijn 20-20-20 doelstellingen (20 % reductie van primaire energie, 20 % minder CO2 uitstoot en minimaal 20 %

Ondernemers 3 13 februari 2015

17

INTERVIEW

18

Ondernemers 3 13 februari 2015

ook al ontdekt hebben. Rusland bijvoorbeeld, maar ook het Midden-Amerikaanse Belize, waar energiebevoorrading een echt probleem is wegens. Sowieso ben ik ervan overtuigd dat het helpen uitdokteren van duurzame en energie-efficiënte gebouwen, een echt Vlaams exportproduct kan zijn. Als Ingenium die roeping kan waarmaken, dan hoort daar misschien vroeg of laat, maar misschien eerder vroeg dan laat, de oprichting bij van buitenlandse filialen.”

hernieuwbare). Dat is een eerste stap. De hele wereld is in transitie en dat moet iedereen geweten hebben.”

Ingenium bedenkt energieoplossingen voor anderen.

Maar wat met de eigen ecologische voetafdruk?

Nicolas Vyncke: “We willen natuurlijk zelf zoveel mogelijk het goede voorbeeld geven. We hebben in huis een duurzaamheidsteam dat voortdurend stimulerende acties uitwerkt. De helft van alle medewerkers beschikt over een bedrijfsfiets. We stimuleren bij onze medewerkers zoveel mogelijk het gebruik van het openbaar vervoer, plooifiets, Cambio, Villo enzovoort.

We hebben hier één elektrische poolwagen in huis. We nemen op ludieke manier deel aan acties zoals carpoolday, car free day of dikke truiendag. We openden 2 bijkantoren in Gent en Leuven, dicht bij het station.

Uiteraard wordt ook het verbruik van energie in onze eigen kantoren zoveel mogelijk aan banden gelegd. We produceren onze eigen elektriciteit met behulp van PVpanelen. Nu gaan we ons eigen kantoor, gevestigd in een gerestaureerde historische hoeve, stap voor stap duurzaam renoveren tot een bijna-nul energiegebouw (NZEB), volgens de modernste technieken. De klimaatverandering is geen bedreiging maar een enorme opportuniteit.”

Ingenium werkt hoofdzakelijk voor architectenbureaus en dat op onafhankelijke basis. Hoe kijkt u naar die wereld? Hospitalen, gerechtsgebouwen of sociale woningen lijken meer en meer rechthoekige blokkendozen. Of vergissen we ons?

Nicolas Vyncke: “Een architect moet nu eenmaal werken binnen de randvoorwaarden die zijn bouwheer hem oplegt. Gelukkig proberen de meesten daarbij creatief en efficiënt tewerk te gaan. Ik verzeker u dat we hier toppers hebben onder de architectenbureaus. Denk maar aan Buro II ARCHI+I, architectenbureau Boeckx, ASSAR, Stefaan Beel, Paul Robbrecht enzovoort. Er komt ook een jonge generatie aan met veel talent en ambitieuze dromen. Wij Vlamingen hebben alleen niet de neiging om daar meteen mee uit te pakken. Laten we ook even kijken naar bepaalde projecten. Het ziekenhuis dat momenteel in Knokke wordt gebouwd, is pure wereldklasse qua architectuur.”

Duurzame gebouwen als Vlaams exportproduct Technologie is cruciaal. Waarvan kan men dromen met 2030 als horizon?

Nicolas Vyncke: “We leven in een onvoorstelbaar boeiende tijd waarin technologische innovaties ons dag na dag meer mogelijkheden geven. Ik geef één voorbeeld.

We zijn bij Ingenium volledig overgeschakeld naar het proces van Building Information Modelling (BIM). Dat betekent niet alleen dat we al onze gebouwontwerpen volledig 3D uitwerken, maar veel meer nog dat we elk gebouwontwerp als één grote database uitwerken. Zo kunnen wij op vandaag een concept van een gebouw volledig op voorhand via computer simuleren zodat we bijvoorbeeld de impact van extra zonnewering, grotere beglazing, meer isolatie en dergelijke zaken kunnen nabootsen. Dat alles in naam van meer efficiëntie. De foutenlast op de werf daalt drastisch, met een positief effect op de bouwkost. De aannemers kunnen dat virtuele BIM-model verder verrijken tijdens de effectieve bouw, zodat ze bij oplevering een exacte virtuele kopie kunnen afleveren aan hun opdrachtgever. Dat model kan dan perfect gebruikt worden om de uitbating van het gebouw op te volgen. Die nieuwe methode van werken geeft ongekende mogelijkheden op het vlak van samenwerking doorheen de levensduur van een gebouw.”

Onlangs lazen we in de krant dat Chinezen een flatgebouw van vijf verdiepingen hebben geprint met 3D-technologie. Het lijkt voor de leek wel science fiction.

Nicolas Vyncke: “Ik ben een echte believer als het gaat over innovatie en nieuwe technologieën. Als fervent aanhanger van Jeremy Rifkin geloof ik dat door de globalisering en de ongelooflijke communicatiemiddelen, the Internet of Things, maar ook een gewijzigde mentaliteit waar gebruik belangrijker wordt dan bezit (denk maar aan nieuwe toepassingen als Netflix, AirBnb, enzovoort) er ons nog fantastische (r)evoluties staan te wachten. 3D-printing is zo’n technologie die de wereld drastisch zal veranderen. De toepassingen zijn schier eindeloos en zullen het klassieke model van gecentraliseerde industrie op zijn kop zetten. Kijk maar

Nood aan energiemix In 2018 zal dit bedrijf een halve eeuw oud zijn. Welke ambities koestert u?

Nicolas Vyncke: “Een op-en-top familiebedrijf blijven is een doel op zich. Als we ons groeiparcours kunnen aanhouden, hopen we op een omzet van om en bij de 10 miljoen euro en zou ons personeelsbestand moeten oplopen tot 100 medewerkers. Cijfers zijn echter geen doel op zich. It’s all about the journey, not the destination. Groei is dan niet meer en niet minder dan een logisch gevolg van onze keuze voor uitmuntendheid.”

Deze winter zouden we geconfronteerd worden met grote stroompannes. Paniekvoetbal?

Nicolas Vyncke: “Ik blijf erbij dat een echt strenge winter voor problemen zou gezorgd hebben.”

“De klimaatverandering is geen bedreiging maar wel degelijk een enorme opportuniteit.” wat Mario Fleurinck bij Melotte in gang gezet heeft. De traditionele bouwwereld zal geleidelijk aan veranderen onder impuls van al die nieuwe mogelijkheden. Ook het beroep van aannemer zal mee moeten veranderen, waarbij jobs misschien niet verloren zullen gaan, maar wel anders zullen moeten worden ingevuld.”

Hoe belangrijk is het buitenland?

Nicolas Vyncke: “Steeds belangrijker. Dicht bij huis denk ik in de eerste plaats aan Duitsland of aan Polen waar we nu een aantal grote projecten helpen opvolgen, onder meer in Berlijn. Maar er zijn ook meer afgelegen of meer exotische landen bij die onze knowhow

Voor welk soort energiepolitiek pleit u?

Nicolas Vyncke: “Het probleem met het energiebeleid in België is dat er jarenlang geen beleid en ook geen visie geweest is. We hebben in dit land en in de nabije omgeving voldoende energie en technologie. Op papier was het dus perfect mogelijk om een slimme, betrouwbare, duurzame én goedkope energiepolitiek te voeren. Ik roep dan ook de huidige beleidsmakers op om nu wel een langetermijnvisie te ontwikkelen, gebaseerd op energie-efficiëntie, slimme sturing en distributie en een geleidelijke transitie naar een mix aan hernieuwbare energiebronnen. Nucleaire energie kan daar tijdelijk nog een rol in spelen, maar moet volledig afgebouwd worden ten voordele van duurzame energieoplossingen. Die transitie mogelijk maken is een van de grote uitdagingen van de komende decennia.

Ook wat de distributie van kilowatts betreft, staat één en ander te gebeuren. We moeten af van een centrale productie en meer en meer zorgen voor een decentraal systeem. Het is logisch dat die switch tijd vergt. Maar een toekomstscenario waarbij elk middelgroot bedrijf zijn eigen windmolen heeft staan, is perfect denkbaar.”

(Tekst: Karel Cambien – Foto’s: Dries Decorte)

HAVENNIEUWS

In samenwerking met

www.apzi.be Association Port of Zeebrugge Interests

Diepvriesbehandelaar zet in op extra toegevoegde waarde en duurzaam ondernemen

Haven is cruciaal voor Zeebrugge Food Logistics Sylvie Becaus van diepvriesbehandelaar Zeebrugge Food Logistics kijkt positief naar de komst van het internationale congres Cool Logistics in september. “Een interessant forum om foodport Zeebrugge nog sterker op de wereldkaart te zetten. In de huidige economische situatie moeten we het hebben van toegevoegde waarde op basis van een logistiek totaalpakket.”

Zeebrugge Food Logistics werd in 2008 gesticht als een diversificatie van de Vlaamse Visveiling naar algemene diepvriesopslag van voeding. “Onze hoofdstromen zijn vlees, fruitsap, groenten, aardappelproducten en vis. Dat draagt bij tot de verdere ontwikkeling van de cluster rond de Vlaamse Visveiling met vestigingen in Zeebrugge en Oostende. Vandaag zijn in en rond het European Food Center in Zeebrugge 100 bedrijven actief waarvan 50 rechtstreeks te maken hebben met visverwerking en de andere 50 met ondersteunende activiteiten voor de visserij en voedingsindustrie”, vertelt algemeen directeur Sylvie Becaus.

In het voorjaar van 2009 bouwde Zeebrugge Food Logistics een gloednieuw diepvriesmagazijn met een oppervlakte van 5.000 m² en een hoogte van 15 meter.

De opslagcapaciteit van 80.000 m³ biedt plaats aan 12.000 paletten, bereikbaar via zes poorten. Zeebrugge Food Logistics telt vijf kantoormedewerkers en een drietal (haven)arbeiders in het diepvriesmagazijn.

“Het gaat veel verder dan het binnen en weer buiten zetten van goederen. Wij bieden een totaalpakket aan van opslag, orderpicking, crossdocking, herverpakken,

etiketteren en we behartigen de documentenstroom van internationale klanten. Wij zijn volledig georganiseerd op havenactiviteit. In ons diepvriesmagazijn passeert enerzijds import vanuit de hele wereld naar Europa en anderzijds export van Europa naar de wereld en van Vlaanderen en Noord-Frankrijk naar het Verenigd Koninkrijk. Voor ons is het dus cruciaal om gevestigd te zijn in een haven die verbonden is met gebieden waar voeding gemaakt of verbruikt wordt.”

Waar staat u ruim vijf jaar na de operationele start?

Sylvie Becaus: “De logistieke sector kent pieken en dalen, maar we hebben de crisis goed doorstaan, hoewel de invloed groot was. De bevolking bleef wel eten maar bedrijven bouwden hun stocks af. Daarnaast bouwden de West-Vlaamse diepvriesvoedingfabrikanten zelf heel veel opslagcapaciteit bij. Daarom gingen we ons sterker richten op internationale stromen. Als je in de huidige marktsituatie uit de kosten wil komen dan moet je creatief diversifiëren met zoveel mogelijk toegevoegde waarde voor klanten wereldwijd.”

Welke specifieke kennis vergt dat?

Sylvie Becaus: “Wij staan in voor alle documenten en

zijn erkend als douane-entrepot of bonded warehouse, wat een toegevoegde waarde biedt in de optimalisatie van de cashflow van de klant. Voor onze internationale klanten kunnen wij ook de volledige distributie in Europa en omgekeerd organiseren. Wij waren als een van de eersten AEO-gecertificeerd (Authorized Economic Operator) en beschikken over het BRC-label (British Retail Consortium), wat een must have is als je Britse klanten wil bedienen. Daarnaast zijn wij mee in de erkenning van Zeebrugge als de enige halalvoedingshaven van Europa, wat interessant is voor de export naar grote moslimlanden zoals Maleisië.

Dat houdt in dat je bijvoorbeeld niet dezelfde messen gebruikt voor het versnijden van kip en varkensvlees.”

Waarom stapte u in het Charter Duurzaam Ondernemen en Lean & Green?

Sylvie Becaus: “Het Charter Duurzaam Ondernemen gaat over energie, milieu en sociale aspecten. Diepvries vergt veel energie dus loont het de moeite om het verbruik te optimaliseren. We legden zonnepanelen op het dak, onderzoeken een investering in een windmolen, optimaliseren de cycli van koelen en dooien en maken de lijnen voor intern transport zo kort mogelijk. Op sociaal vlak doen we inspanningen met onder meer flexibele uurroosters, gebruik van de Havenbus, inspraak in de werkorganisatie en het toekennen van verantwoordelijkheden. Lean & Green is een initiatief van het Vlaams Instituut voor de Logistiek dat bedrijven en overheden stimuleert om de CO²-uitstoot van hun transport en logistieke activiteiten drastisch te verminderen. Wij gebruiken in de mate van het mogelijke scheepvaart en spoor. We sturen heel wat 45-voet koelcontainers met shortsea naar het VK en per trein naar Frankrijk en Italië. We kijken uit om dat naar andere landen door te trekken.”

Wat verwacht u van de internationale conferentie Cool Logistics die in september voor het eerst in (Zee) Brugge neerstrijkt?

Sylvie Becaus: “Dat is een zeer interessant forum om de foodport Zeebrugge nog sterker op de wereldkaart te zetten. Iedereen die internationaal iets te maken heeft met reefers (koelcontainers) is er aanwezig. Je ontmoet er vertegenwoordigers van de grote carriers en verladers.” (RJ - Foto MVN)

www.zfl.be Sylvie Becaus

Ondernemers 3 13 februari 2015

19

20

Ondernemers 3 13 februari 2015

Centrum Machinebouw & Mechatronica in West-Vlaanderen in volle ontwikkeling

metaal op een plaatje • LASERSNIJDEN tot 4 meter lengte • PONSEN tot 50 ton • PLOOIEN op 4 meter en 170 ton • LASSEN via robot - 5 stations • POEDERLAKKEN • ASSEMBLAGE De Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij (POM) West-Vlaanderen legt vandaag de laatste hand aan de oprichting van een vierde Fabriek voor de Toekomst: Machinebouw & Mechatronica. “Door de sterke aanwezigheid en de raakvlakken met andere speerpuntsectoren is deze cluster van heel groot belang”, benadrukt Jean de Bethune, gedeputeerde voor Economie.

van een test- en onderzoekscentrum. “Met dergelijk centrum kan deze sector zich in de toekomst blijvend differentiëren via innovatie en komt toptechnologie via demonstraties, testinfrastructuur en toegepast onderzoek binnen handbereik”, zegt Jean de Bethune. “De gebundelde topinfrastructuur en –kennis zal zowel voor de machinebouwers als gebruikers van machines ter beschikking staan.”

De Provincie blijft investeren in de industrie als motor voor de West-Vlaamse economie. Met de Fabrieken voor de Toekomst ontwikkelde de POM West-Vlaanderen een specifiek instrument om deze industrie verder te verankeren. “Na de cluster rond Nieuwe Materialen, de cluster rond de sterke voedingsindustrie en de ontluikende sector van Blue Energy, wordt momenteel volop gewerkt om een Fabriek voor de Toekomst Machinebouw & Mechatronica te lanceren. Ook in deze sector zijn West-Vlaamse bedrijven koploper”, vertelt Jean de Bethune.

“De werking die we binnenkort willen opstarten rond de Fabriek Machinebouw & Mechatronica is voor West-Vlaanderen van groot belang. De sector is hier niet alleen sterk aanwezig, maar is daarenboven ook sterk vervlochten met onze andere speerpuntsectoren. Het partnerschap met Sirris staat daarenboven garant voor complementariteit met en aansluiting bij Flanders Make, het Strategisch Onderzoekcentrum voor de Maakindustrie”, aldus Jean de Bethune.

De Fabrieken voor de Toekomst vormen één van de hoofdpijlers van West Deal, het economische transformatieplan van de Provincie waarbij het concept van de Fabriek voor de Toekomst borg staat voor een groot draagvlak, zowel op het niveau van kennisinstellingen, federaties, het hoger onderwijs als bedrijven.

De afgelopen maanden werkten POM en partner Sirris, het collectief centrum van de technologische industrie, samen een concept uit voor de uitbouw

Diverse toonaangevende bedrijven uit de sector van Machinebouw en Mechatronica werden nauw betrokken bij het voorbereidende onderzoek voor een testen onderzoekscentrum. Nog dit voorjaar wil de POM West-Vlaanderen de eerste spreekwoordelijke steen leggen van dit nieuwe centrum.

Contactpersoon Eefje Hernalsteen Operatie Fabrieken voor de Toekomst POM West-Vlaanderen E: eefje.hernalsteen@pomwvl.be

• KWALITEITSGARANTIE

Zonnebeekseweg 221 - 8900 Ieper T +32 (0)57 20 21 47 F +32 (0)57 20 16 54 stevens.punching@spsfe.be www.stevens-punching.be

MACHINEPARK & AUTOMATISATIE

Overname Vanas Beyond Tools verruimt assortiment Cebeo

Alexander Dewulf

“Klantenservice verder verbreden”

Op 1 februari zette Cebeo een nieuwe stap in zijn groeistrategie. Met de overname van de activiteiten en de medewerkers van Vanas Beyond Tools uit Kruibeke, geeft de Belgische marktleider in distributie van elektrotechnisch materiaal, technische diensten en oplossingen het assortiment een nieuwe impuls met professionele handgereedschappen, machines en hijs- en hefwerktuigen.

Onze basisrol als groothandel zal zeker blijven bestaan.

Vanuit de markt(r)evolutie zullen we die basisrol moeten inverteren in onze gesprecialiseerde rol.”

strie. Voor een goed begrip: Vanas Engineering, dat zich toelegt op magazijninrichtingen en dynamische oplossingen voor industrie en ziekenhuizen, wordt niet door Cebeo overgenomen.

“We evolueren steeds meer van een productgerichte naar een oplossingsgerichte benadering. Steeds meer particulieren en ondernemingen vinden het essentieel om te kunnen leven en werken in een omgeving waar alle technieken zoveel mogelijk op elkaar zijn afgestemd. Al die veranderingen het hoofd kunnen bieden, is een serieuze uitdaging voor de installateur. Wij zien het als onze taak om hen via opleidingen en workshops voortdurend te updaten.”

“De grootste doelstelling van deze overname is de uitbreiding van onze productportfolio”, legt CEO Alexander Dewulf uit. “De nichemarkt waarin Vanas Beyond Tools zich specialiseert, is voor ons vrij nieuw.

Gereedschappen maakten al een tijdje deel uit van ons aanbod, maar dankzij deze overname kunnen we dat assortiment in één klap fors verbreden. Daarnaast zullen we ook kunnen genieten van de technische competenties inzake tooling, hijs- en hefwerktuigen.”

Groeien vormt een essentieel onderdeel van de strategie bij Cebeo. “Dat doen we zowel op een organische manier als door de overname van bedrijven. Als er zich opportuniteiten voordoen worden die sowieso door ons onderzocht.”

Nieuwe perspectieven Ook voor het bedrijf uit Kruibeke schept de overname door Cebeo nieuwe perspectieven. “Zij komen terecht in een structuur met een veel ruimere schaalgrootte”, vervolgt Alexander Dewulf. “Zeker op vlak van e-commerce en logistieke organisatie zullen zij kunnen meegenieten van onze professionele aanpak. Het is de bedoeling de aanpak van Cebeo in hun bedrijfsvoering te integreren, maar die overgang zal geleidelijk aan gebeuren.”

Bij Vanas Beyond Tools werken 45 mensen. Het bedrijf is goed voor een jaaromzet van 14 miljoen euro. In de pioniersjaren (vanaf 1946) legde de onderneming zich vooral toe op de maritieme sector, maar intussen verschoof de klemtoon naar dienstverlening voor de indu-

“We evolueren steeds meer van een productgerichte naar een oplossingsgerichte benadering.”

Onder meer door deze overname bewijst Cebeo dat het zich vlot blijft aanpassen aan de in sneltempo veranderende marktomstandigheden. “Onze corebusiness, de elektrotechniek, beleefde de jongste jaren een metamorfose door de ontwikkeling van talrijke vooruitstrevende technologieën”, verduidelijkt Alexander Dewulf. “Als we bijvoorbeeld kijken naar verlichting zien we dat leds in ijltempo marktaandeel veroveren ten opzichte van andere lampen. Op vlak van verwarming beleeft de warmtepomp hoogdagen.

Ventilatie maakte enkele jaren geleden niet eens deel uit van ons aanbod, maar is nu al uitgegroeid tot een erg belangrijke productgroep.”

Die revoluties vergen ook veel van Cebeo’s klanten, met name installateurs en grotere installatiebedrijven. “Zij hebben op korte tijd moeten leren omgaan met een hele resem innovaties, veranderende installatietechnieken en wijzigingen in de regelgeving. Bovendien zal die vernieuwingsgolf nog een tijdje duren.

Automatisering

Ook voor de eindklant realiseert Cebeo een aanzienlijke toegevoegde waarde. “Bedrijfsleiders en facility managers zijn meer dan ooit begaan met de energie-efficiëntie van hun bedrijfgebouw. Het reduceren van de energiefactuur staat overal bovenaan het prioriteitenlijstje, maar vaak weet men niet meteen bij wie men moet aankloppen om een dergelijk project concreet te laten uitwerken.

Wij hebben in diverse domeinen talrijke specialisten die voor hen een volledig studieproject gaande van verwarming over verlichting tot ventilatie en gebouwautomatisatie kunnen uitvoeren. Dat noemen we geïntegreerde oplossingen. Door onze merkonafhankelijkheid kunnen we hen ook objectief de best passende oplossingen adviseren, zodat alle technieken juist en correct kunnen worden gedimensioneerd.” Cebeo boekte vorig jaar een omzet van 400 miljoen euro met 657 medewerkers. Het beschikt in heel België over 31 vestigingen. (BVC – Eigen foto)

www.cebeo.be

Ondernemers 3 13 februari 2015

21

DOSSIER

22

Ondernemers 3 13 februari 2015

Al sinds 1991 maakt Vanhoucke Machine Engineering uit Moorslede naam en faam in twee niches van de machinebouw: oogst- en verwerkingsmachines voor grove groenten en mechanische onkruidbestrijding. Recent vervoegden zonen Steven en Maarten het familiebedrijf van Johan Vanhoucke en Lut Desmedt, dat opnieuw aan uitbreiding toe is. “We blijven innoveren en nieuwe markten opzoeken”, klinkt het als uit één mond.

Door de aanhoudende groei moest de familie Vanhoucke het bedrijfspand in de Moorsleedse Tuimelarestraat al tot driemaal uitbreiden. Op deze locatie was verdere expansie niet meer mogelijk, maar gelukkig kon de familie op de aangrenzende ambachtelijke zone Briekhoek een kleine 5.000 m² grond bijkopen. Daar verrijst momenteel een nieuw pand dat het bedrijf dit najaar in gebruik zal nemen. De nieuwbouw zal een onderkomen bieden aan ontwerp, programmering en montage van elektronica. Constructie en assemblage blijven op de oorspronkelijke locatie waar de lasafdeling uitgebreid wordt. Naast de nieuwbouw bevinden zich niet alleen de eigen proefvelden waar de nieuwste ontwikkelingen getest kunnen worden, maar ook een aanplanting van korteomloophout voor biobrandstof.

Vanhoucke Machine Engineering ontwerpt en construeert oogst- en verwerkingsmachines voor grove groenten zoals prei, kool, knolselder en venkel. Het gaat onder andere om rooiers, schoonmakers, snijmachines en complete verwerkingslijnen. De tweede poot waar het bedrijf op steunt is de mechanische onkruidbestrijding. Die omvat schoffelmachines, wiedeggen, dwarswieders en thermische onkruidbranders. Het grootste deel van de producten verhuist naar het buitenland.

Vanhoucke Machine Engineering kennen ze niet alleen in onze buurlanden, maar ook in meer exotische bestemmingen als Canada, Marokko en Rusland.

Complementaire expertise Ontwerp en constructie van de machines gebeurt in de eigen werkplaats. Oprichter Johan Vanhoucke staat in voor de algemene leiding, de coördinatie van de werkplaats en de innovatieve ideeën. Hij wordt in

Johan en Maarten Vanhoucke, Lut Desmedt en Steven Vanhoucke

Vanhoucke Machine Engineering breidt uit administratie en boekhouding bijgestaan door zijn echtgenote Lut Desmedt. Sinds kort zijn ook de zonen Steven (28) en Maarten (26) actief in de zaak. Met zijn studies marketing en een postgraduaat e-design staat Steven vooral in voor klantencontacten, administratie en 3D-ontwerp. Met zijn bachelor mechanisch

“Automatisering en gebruiksvriendelijkheid zijn veel belangrijker geworden.”

ontwerp en master industrieel ontwerp springt ook Maarten twee dagen in de week bij op het vlak van elektronica en sturing. Daarnaast is hij onderzoeker aan UGent. Het familiale team wordt bijgestaan door vier werknemers met uiteenlopende specialiteiten zoals pistoolschilderen, lassen, monteren en er is nog altijd een openstaande vacature voor een polyvalente medewerker met kennis van elektriciteit.

“Wij kiezen er in de eerste plaats voor om mooi afge-

werkte, kwaliteitsvolle machines af te leveren, maatwerk met respect voor de wensen van de klant”, zegt Johan Vanhoucke. “Naast de traditionele groenteteelt zijn we ons in het verleden gaan toeleggen op de biologische landbouw, met milieuvriendelijke technieken.

De verplichte reductie van pesticiden deed ons de weg naar thermische onkruidbranders inslaan, waardoor nu ook openbare besturen tot onze klanten behoren. Op vraag van een loonwerker werken we momenteel aan een machine voor de ontsmetting van serres. Het eerste prototype gaan we binnen twee maanden testen.

We luisteren naar onze klanten, streven naar verbeteringen en implementeren de laatste technologische nieuwigheden. Automatisering en gebruiksvriendelijkheid zijn alvast veel belangrijker geworden. Door alert en creatief te zijn, kunnen we een stap voorblijven.”

Aan de offerteaanvragen en bestellingen te oordelen, ogen de vooruitzichten voor 2015 alvast positief. De familie Vanhoucke hoopt de jaarlijkse omzetstijging van 5 à 8% minstens te bestendigen. (MD – Foto Hol)

www.vanhoucke.engineering

REEDS 25 JAAR ELEKTRISCHE BORDENBOUWER & INDUSTRIËLE ELEKTRISCHE INSTALLATIES

UW TOELEVERANCIER - oxidisch snijbranden - CNC + halfautomatisch zagen - lasconstructies volgens plan

NIEUW: - Trumpf Trulaser 4 kw lasersnijden tot 20 mm - Trumpf Trubend 130 ton /3000 mm cnc plooien

BVBA Elektrotech VVV Hille 18b 8750 Zwevezele Tel. 051/61 23 57 Fax. 051/61 29 43 E-mail: info@elektrotech.be Web: www.elektrotech.be

Industrieweg 21 - B-8800 Roeselare - tel. 00 32 51 20 32 09 - fax 00 32 51 20 22 37 e-mail: ghesquiere.metaal@skynet.be - www.ghesquiere.metaal.be

Het voorbije jaar groeide het personeelsbestand bij DB Engineering uit Harelbeke van 9 naar 19 mensen. Zij werken voor nationale en internationale klanten in diverse sectoren met Airbus en Boeing als opvallendste referenties. “Interessant is dat je ervaringen in de ene sector kunt meenemen naar een andere”, aldus oprichter Arnold De Bolster.

Arnold De Bolster was nog een prille dertiger toen hij in 1992 DB Engineering oprichtte. Zijn initialen bleken prima geschikt voor de naam van zijn bedrijf. “Dat klopt want DB staat voor De Beste”, grapt hij. Daarvoor werkte hij vijf jaar bij een industrieel bedrijf uit de aluminiumindustrie met vestigingen in België en Nederland.

DOSSIER

Groeispurt bij DB Engineering schrijven van de operationele software, het ontwikkelen van de bedienings- en veiligheidssytemen. Kortom, alles behalve de naakte machines. “Wij brengen leven in wat eigenlijk een dood object is”, legt Arnold De Bolster uit. “Mensen die bij ons werken, moeten veel fantasie hebben; ze moeten zich in een heel vroeg stadium – vaak zijn er alleen nog maar tekeningen – kunnen verbeelden hoe de machine eruit gaat zien, wat ze gaat doen, welke de productieparameters zullen zijn enzovoort. Naast kwaliteit en betrouwbaarheid staat ook eenvoud hoog in ons vaandel: een besturingssysteem moet niet ingewikkelder zijn dan nodig. Een van onze sterktes is dat we voor onze klanten ook een goed klankbord zijn. Wij proberen ze er vaak voor te behoeden dat systemen te complex worden. Want dat gaat vaak ten koste van de stabiliteit, het bedieningsgemak en de cost of ownership.”

Elke opdracht is ook r&d “Een besturingssysteem moet niet ingewikkelder zijn dan nodig.”

“Als jonge licentiaat informatica, net van de universiteit af, kreeg ik bij mijn werkgever de schitterende kans om zijn fabrieken volledig te gaan automatiseren. Anno 1985 was dat redelijk visionair. Daar bouwde ik een internationaal netwerk van contacten op, waarmee ik – nadat mijn baas zijn bedrijf had verkocht – een mooie basis voor mijn eigen bedrijf kon leggen. Ik kon bijvoorbeeld al snel ook voor toeleveranciers van mijn vroegere werkgever aan de slag.”

DB Engineering engineert het hele automatiseringsproces van machines en toepassingen: het uittekenen van de nodige elektrische circuits en sturingen, het

Al van bij het begin haalde DB Engineering minstens de helft van zijn omzet uit buitenlandse opdrachten.

“Het bureau heeft inmiddels projecten gerealiseerd in heel Europa, de VS, Canada, Nieuw-Zeeland, ZuidAmerika, Azië en Afrika. We sturen onze medewerkers de hele wereld rond”, vertelt Arnold De Bolster.

Ze zijn intussen met 19 bij DB Engineering. In een jaar tijd zijn er 10 mensen bij gekomen, waardoor je bij DB Engineering gerust van een groeispurt kunt spreken.

Die mensen werken voor internationale en veeleisende klanten in alle sectoren, met Boeing en Airbus als opvallendste referenties. Arnold De Bolster: “We hadden goede contacten met een bedrijf dat hydraulische systemen ontwikkelt voor de zware metaalindustrie. Ook in vliegtuigen bevindt zich veel hydraulica en zo ging die bal aan het rollen. Wij werden onder meer aangesproken om de besturing van de hydraulische testsystemen in de vleugels van de Airbus 380 te

Arnold De Bolster

ontwikkelen. Intussen hebben we ook al aan de Joint Strike Fighter en gesofisticeerde helikopters kunnen werken. Interessant is dat je ervaringen in de ene sector kunt meenemen naar een andere. Kennis die we bijvoorbeeld in de luchtvaartsector vergaren, kunnen we ook toepassen in de metaal- of voedingsindustrie – en omgekeerd. Zo krijg je een mooie kruisbestuiving.

Eigenlijk is elke engineeringsopdracht ook een groot stuk r&d, omdat we telkens nieuwe kennis opdoen en toepassen. Vooral dat laatste is een drijfveer voor onze mensen” (JD)

www.db-engineering.be

www.vandekerckhove-metaal.be

Ondernemers 3 13 februari 2015

23

Ondernemers 3 13 februari 2015

VOKA-NIEUWS

24

Deelnemende bedrijven en onderwijsinstellingen A3 Ontwerpburo - Abka (Ergodome) - Allaert Aluminium - Beltrami - De Eenhoorn - FFF Design - Fotorama - Group De Keyzer - Howest - Katholieke Hogeschool VIVES Zuid - Koffiebranderij Deprez - Marcel Kint - Miles per Hour - Monavisa - Outdoor Wood Concepts - Q-Lite - Saey Home & Garden - Unilin Panels - Verilin

De designers Pilipili Productdesign & Engineering - TEN Group - CREAX Projects

Marianne De Meyere, Kris Dekeyzer en Marijke Bouciqué

Bedrijven werken mee aan citymarketing van Kortrijk als stad van innovatie en creatie

Co-creatieproject Kortrijk Creëert uit de startblokken Eind januari vond bij Voka de eerste doe-sessie plaats van Kortrijk Creëert.

Voka – Kamer van Koophandel West-Vlaanderen werkte het project uit in samenwerking met Designregio Kortrijk en de stad Kortrijk. Bedoeling is om Kortrijk nog scherper, en van onder uit, op de kaart te zetten als maakstad en stad van innovatie en creatie. Dat dit gebeurt met inbreng van de inwoners, in een samenspel van bedrijven en designers, is uniek. “De goesting en het enthousiasme zijn er”, getuigen de drie projectpartners. “We kijken vol verwachting uit naar de realisaties op het terrein in 2016.”

Tal van steden werken aan een sterkere identiteit via citybranding. Met zijn industrieel weefsel van familiale maakbedrijven profileerde het Kortrijkse zich in het verleden als designregio. Uitingen daarvan zijn onder andere de Biënnale Interieur, opleidingen industrieel design, het samenwerkingsverband met Designregio Kortrijk, betekenisvolle openbare gebouwen en kwalitatieve publieke ruimtes enzovoort.

“Dat zijn allemaal waardevolle initiatieven”, getuigt Marijke Bouciqué, projectcoördinator Innovatie van Voka West-Vlaanderen. “Het imago van designregio met creatieve en innovatieve bedrijven is echter nauwelijks zichtbaar of voelbaar in het straatbeeld.

Inwoners, die er de eerste ambassadeurs van zouden moeten zijn, voelen zich ook onvoldoende betrokken. Daardoor missen we wellicht kansen om nieuwe bedrijven en menselijk kapitaal aan te trekken.”

Input van de Kortrijkzanen Aan die verzuchting komt het project Kortrijk Creëert tegemoet. Het werd uitgeschreven door Voka WestVlaanderen, dat als werkgeversorganisatie met oog voor innovatie vertrouwd is met het ondernemerschap. Voka vond partners in Designregio Kortrijk, met zijn expertise in co-creatieprojecten, en bij de

stad Kortrijk, voor het stedelijke draagvlak en de praktische uitrol van de realisaties. Het project geniet aanzienlijke steun van het Agentschap Ondernemen.

Ter voorbereiding vond eind juni 2014 een brainstormsessie plaats. Meer dan 50 inwoners, studenten, ondernemers, winkeliers, horeca-uitbaters en anderen dachten in drie groepen na hoe ze Kortrijk duidelijker zichtbaar kunnen maken als stad van creatie en innovatie. Daartoe bekeken ze hun stad door de ogen van een toerist, een jonge designer en een Italiaanse sales manager op Interieur.

Na ruim overleg werd uit de ideeën per groep één opportuniteit gedistilleerd: creëer een welkomst- of wow-gevoel bij wie de stad binnenkomt, creëer een mobiele unit die een tijdelijke functie geeft aan een braakliggend terrein of overgangszone, en creëer een concept store Kortrijk, een nader te definiëren ontmoetings-en belevingsplek die het DNA van de regio weerspiegelt.

De drie opportuniteiten werden in oktober vorig jaar op twee infosessies aan een 60-tal geïnteresseerde bedrijven voorgesteld. Per projectlijn werden uiteindelijk een vijftal bedrijven bereid gevonden om die samen met een designbureau uit te werken in acht co-creatiesessies.

“De kick-off is inmiddels achter de rug”, zegt Kris Dekeyzer, Senior Project Manager van Designregio Kortrijk. “Daarin kozen de bedrijven hun definitieve projectlijn. Er was onmiddellijk een enorme dynamiek voelbaar. In de volgende sessies, gemiddeld één per maand, gaan ze volgens drie uiteenlopende methodieken samen ideeën genereren, selecteren en vertalen naar concepten en uiteindelijk beginnen bouwen aan tastbare resultaten. Het enthousiasme onder de deelnemers is nu al voelbaar evenals de goesting om er in te vliegen.”

De stad Kortrijk is in de drie projectgroepen vertegenwoordigd via een ambtenaar. “De co-creatie voltrekt zich tussen de bedrijven, designers én de stad”, vertelt Marianne De Meyere, projectmanager van de stad Kortrijk. “Het uiteindelijke doel is het imago van de stad als centrum van creatie en innovatie te versterken. Tijdens het creatieve proces denken wij mee na over hoe we de resultaten effectief kunnen koppelen aan de stedelijke omgeving, omdat ze zaken als vergunningen, inname van openbaar domein en budgettering impliceren. De stad engageert zich ervoor te zorgen dat de concrete resultaten uiteindelijk ook écht zichtbaar zullen zijn.

Kortrijk Creëert is immers geen denkoefening in het luchtledige. Tijdens de laatste sessie in maart 2016 wordt de creatieve output voorgesteld aan de partners, de stad en belanghebbenden. 2016 is bovendien het jaar van de Biënnale Interieur. Wellicht krijgen de resultaten van de co-creatieve sessies extra ruchtbaarheid via Interieur Xtra op het Buda-eiland.” (MD – Foto Hol)

www.voka.be/west-vlaanderen/diensten/ tak-27kortrijk-creeert/ www.designregio-kortrijk.be/kortrijkcreeert www.kortrijk.be/wearecreators

AGENDA

SEMINARIES & WORKSHOPS IN DE KIJKER!

DE 5 WETTEN VAN

SUCCES IN BUSINESS

Op 3 maart nodigen Voka – Kamer van Koophandel West-Vlaanderen, Carl Van de MAART 2015 Xpo KORTRIJK ZAAL XXL Velde3Instituut en Kortrijk Meeting Center uXPO uit voor een boeiende netwerkavond met collega-ondernemers en kaderleden. Na de inspirerende uiteenzetting rond ‘De 5 wetten van succes in business’, is er een netwerkmoment voorzien waarop u volop kan napraten.

Verzekeringen: Te vermijden valkuilen voor uw (bouw)activiteiten in Frankrijk 23/02 Zakendoen met onze buurlanden zou sinds de eenmaking van Europa geen probleem mogen vormen, maar de realiteit is anders! Verschillen in loonbeleid, btw, handelsstatuten, enzovoort zorgen nog steeds voor barrières in het zakendoen over de grenzen heen. Deze Voka-actua heeft het over verzekeringen en de te vermijden valkuilen voor (bouw)activiteiten in Frankrijk.

Aankopen en verkopen via internet: wat met de btw?

26/02 Deze compacte sessie is onmisbaar voor elke professional die zijn btw-kennis op peil wil houden. Wat met verkoop aan particulieren in het buitenland? Wat zijn “verkopen op afstand”? En wat als u zelf software downloadt als onderneming? U verneemt er alles over tijdens de tweede sessie van ons btw-traject.

Meer info? Sophie Billiet, tel. 056 23 50 46, sophie.billiet@voka.be

Voka-actua : Succesvol starten en blijven!

JUMP: waag de sprong naar ondernemerschap

Nadat uw zaak opgestart is, komt het erop neer succesvol te blijven.

Maar hoe doet u dat? Hoe communiceert u met uw klanten? Hoe financieert u uw bedrijf verder? In deze ontbijtsessie op 24 februari hoort u van jonge ondernemers hoe zij te werk gingen.

Met JUMP wil Voka West-Vlaanderen jongeren enthousiasmeren en stimuleren om ondernemend te zijn. JUMP presenteert drie startende ondernemers uit de design-, web- en sportwereld. Daarna is het de beurt aan Carl van de Velde om iedereen te inspireren en te motiveren. Dit jongerenseminar doorspekt met getuigenissen van jonge starters gaat door op 4 maart in Kortrijk Xpo.

Meer info? Sophie Billiet, tel. 056 23 50 46, sophie.billiet@voka.be

Meer info? Sophie Billiet, tel. 056 23 50 46, sophie.billiet@voka.be

Betaal minder onroerende voorheffing op materieel en outillage 26/02

Businessclub Logistics, Customs & Tax 03/03

Alle productiebedrijven - inclusief de kleine en middelgrote ondernemingen - kunnen dankzij de wettelijke mogelijkheden hun onroerende voorheffing afbouwen. In deze Voka-actua krijgt u de nodige informatie.

Info en inschrijven: www.voka.be/west-vlaanderen

Deze businessclub biedt een praktische opleiding die u een stevig inzicht en knowhow oplevert inzake logistieke concepten, douane en btw.

Structurele partners van Voka - West-Vlaanderen 2015

Event partners van Voka ­West-Vlaanderen 2015

TIJDSTIP

donderdag 26 februari

11u00-14u00 Businessclub Legal

donderdag 26 februari

18u30-21u30

Voka-actua - Onroerende voorheffing op materieel en outillage

Voka, Kortrijk

donderdag 26 februari

18u30-21u00

Vokafé: “Voka meets lebeve”

Garage Monserez, Ieper

maandag 2 maart

18u30-21u30 Ondernemersontmoeting: Plassendale Bouw

Greenbridge Oostende

dinsdag 3 maart

08u30-11u00 Businessclub Logistics, Customs & Tax

Voka, Kortrijk

dinsdag 3 maart

12u00-14u00 Te gast bij Locinox

Locinox, Waregem

dinsdag 3 maart

18u00-21u30

De 5 wetten van succes in business ism Carl Van de Velde Instituut

Kortrijk Xpo Meeting Center

woensdag 4 maart

13u00-20u00

JUMP, jongerenseminar i.s.m. Carl Van de Velde Instituut

Kortrijk Xpo Meeting Center

donderdag 5 maart

18u30-21u30 Te gast bij Floor & Furniture

donderdag 5 maart

19u00-22u00

DATUM

ACTIVITEIT

PLAATS

EVENEMENTEN EN ONTMOETINGEN Voka, Kortrijk

Floor & Furniture, Ingelmunster

Handelsbeurs Veurne

Nog te bepalen

WORKSHOPS EN SEMINARIES donderdag 26 februari

16u30-20u00

Verkopen? JA! Korting? NEE!

Mercure Hotel, Roeselare

donderdag 26 februari

08u45-12u15

Marketing Lab - ROI

Voka, Kortrijk

donderdag 26 februari

08u30-10u00 Seminarie: Aankopen en verkopen via internet: wat met btw?

Voka, Kortrijk

vrijdag 27 februari

09u00-17u00 Scoor met responsgedreven copywriting

Voka, Kortrijk

dinsdag 3 maart

17u00-21u30

woensdag 4 maart

08u45-12u30 Strategie Lab

Voka, Kortrijk

donderdag 5 maart

16u30-20u00 Seminarie Outillage

Voka, Kortrijk

donderdag 5 maart

17u30-20u30 Seminarie: Brazilië: waar liggen er opportuniteiten voor ondernemers

Cobofisk, Aalter

vrijdag 6 maart

09u00-17u00

HR Lab Check Up

Voka, Kortrijk

Functionerings- en beoordelingsgesprekken

Voka, Kortrijk

Info en inschrijvingen op onze website: www.voka.be/west-vlaanderen

Ondernemers 3 13 februari 2015

25

Ondernemers 3 13 februari 2015

PROSIT

26

Kick-off Familio – Deerlijk Familio richt zich naar zowel de overlaters als de overnemers die hun kijk en kennis willen verbreden. De Kick-off voor deze reeks werd onlangs gegeven in het Deerlijkse Sol-Muna. Foto Hol

Bezoek aan Tech City – Londen De Londense Tech City is de grootste Europese start-uphub. Voka WestVlaanderen organiseerde een razend interessant bezoek aan de Londense wijk Shoreditch. Tijdens deze netwerktrip vertelden enkele ondernemers hun prille startersverhaal. Starter of gevestigd ondernemer, iedereen kon wel iets opsteken van deze boeiende getuigenissen. Eigen foto.

Nieuwjaarsconcert ADMB en ING – Brugge

Kick-off PLATO – Nieuwpoort

Het Nieuwjaarsconcert in het Brugse Concertgebouw is stilaan een mooie traditie geworden. Voor deze organisatie slaan ADMB en ING de handen in elkaar.

Na de voorstelling konden de zowat 800 aanwezigen nog wat bijpraten. Van links naar rechts: Pieter De Poorter (Group Monument), Katrien Van Eeckhoutte (Concertgebouw Brugge), Frans Hoorelbeke (Daikin Europe) en zijn echtgenote Frieda Balanck. Foto EV

De aftrap van de nieuwe PLATO-reeks werd gegeven bij The Outsider Coast in Nieuwpoort. Het peterschapsproject is bedoeld voor bedrijfsleiders van groeiende ondernemingen die samen nadenken over hun toekomstvisie en strategie waarbij professionaliseren, netwerken en optimaliseren de kernbegrippen zijn.

Foto DD

PvO levert doortastend advies op maat!

• Wil u een snel zicht op potentiële verbetering?

Vraag naar onze Quick scan.

• Nood aan een vernieuwende, integrale kijk over uw bedrijfsorganisatie?

Vraag naar onze Organisatie scan.

• Bent u een Food-bedrijf?

Vraag naar onze Organisatiescan Food ism IPV. Check onze website voor meer informatie of inschrijving!

PvO - Partners voor Ondernemers President Kennedylaan 9C - 8500 Kortrijk tel. 056 21 00 98 - fax 056 21 10 87 - e-mail: info@pvo.be - www.pvo.be

PROSIT

Nieuwjaarsrecepties Voka West-Vlaanderen

Kortrijk-Roeselare-Tielt

Kortrijk-Roeselare-Tielt

Jo Haerinck (Gras Savoye Consulting Belgium), Jan Pottie (TVH Parts nv), Bart Mortier (Bank Degroof), Bert Demeulemeester (Mobima), Jean-Claude Lagappe (Vertila)

Bénédicte Lambrecht (Ardovlam), Guy Slagmulder (Ardovlam), Hans Maertens (Voka), David Tielemans (INNI Group)

Veurne-Westkust

Veurne-Westkust

Patrice Bakeroot (Voka), Patrick Van Malcot (Gras Savoye Belgium), Jan Pottie (TVH Parts), Guido Hoste (gemeenteraadslid Veurne), Peter Huyghe (Twice)

Paul De Vriendt (Pepsico), Isabelle Vanhercke (Pepsico), Bart Cloet (POM), Johan Proot (WVI)

Oostende

Oostende

Joke Neyrinck (kunstenares Vuurpijlen 2015), Bart Vansevenant (Voka), Dominique Degraeve (Vzw Colsol, sociaal culturele vuurpijl 2015), Bart Tommelein (staatssecretaris), Eric Van Hal (Noordzee Helikopters Vlaanderen, Economische Vuurpijl 2015), Johan Verborgh (Voka, architectuurstudio Johan Verborgh)

Kristof Moerman (Maatwerk Moerman), Ignace Dereeper (burgemeester Oudenburg), Anne Vanden Bilcke (kapsalon Vogue), Fabienne Segaert (Let’s Talk Taalcoaching).

Foto’s EV

Ondernemers 3 13 februari 2015

27

Softseating loungemeubilair stijlvol, modulair, modern en akoestish

Uw entree of receptieruimte is vaak dĂŠ eerste indruk die u nalaat bij uw klanten en uw relaties. Een positieve eerste indruk is dus zeer belangrijk. U kan dit realiseren door deze ruimte een professionele uitstraling te geven, waarin stijlvolle receptiemeubelen zeker niet mogen ontbreken. Laat uw bezoekers dus even plaatsnemen en op hun afspraak wachten in een comfortabele loungeruimte.

De Wall In-serie is een moderne lijn van stijlvolle receptiemeubelen die u toelaten uw ontvangsthal, receptie, meetingruimtes of lounge, modulair in te richten. De serie bestaat onder meer uit comfortabele gestoffeerde zetels, tafels, poefs, koppelbare units en gestoffeerde scheidingswanden. Deze geven extra privacy waardoor deze Wall In-reeks uitermate geschikt is om zowel in grote, openbare ruimtes als in kleinere persoonlijke ruimtes te plaatsen. De estetisch vormgegeven onderstellen zijn uitgevoerd in chroom en zorgen voor een slanke uitstraling waardoor de gehele opstelling een proportioneel gestroomlijnd geheel vormt.

MEER MEUBILAIR ONTDEKKEN? Kom alle softseating meubilair ontdekken in onze showroom en laat u bijstaan door onze adviseurs.

Contacteer ons vrijblijvend voor een oplossing op maat!

@

Gentseweg 518 n 8793 Waregem n T. 056 61 52 04 n info@inofec.be n www.inofec.com