Ondernemers-5-2015

Page 1

Ondernemers 5 13 maart 2015 • Jaargang 23 • Prijs 8 euro • Afgiftekantoor Gent X • Verschijnt tweewekelijks (uitgezonderd juli en augustus)

Voka - Kamer van Koophandel West-Vlaanderen

“Familiebedrijven zijn gewoon beter” Jan Segaert en Greet Hancke – Beltherm

OriGINario

speelt in op ginhype

REPORTAGE

De toekomst is aan de drones

DOSSIER

Transport & Logistiek


© Vlaamse gewest

Haven Oostende bouwt verder op Blue Economy De focus van Haven Oostende ligt op de verdere ontwikkeling van de ‘blue economy’. De dienstverlening aan deze offshore wind industrie is de voornaamste activiteit geworden van de haven. Tegelijk blijft echter voldoende aandacht uitgaan naar de traditionele trafieken van bulk en general cargo waar Oostende in een aantal nichemarkten succesvol is. Een hernieuwde ferryverbinding, bvb. op de Oostende-Ramsgate (Dover) verbinding blijft eveneens een betrachting. De offshore wind sector kende ook in 2014 een gestage groei. Het Belgisch windmolenpark Northwind is sinds eind mei 2014 volledig operationeel. Dit wil zeggen dat alle 72 windturbines in zee draaien en groene stroom produceren voor 230.000 gezinnen.

Samen met het C-Power-park staan er in totaal 181 windmolens in het Belgisch deel van de Noordzee. Het management, onderhoud en servicing ervan gebeurt vanuit Oostende waar een echte wind-energiecluster zich volop ontwikkelt. Hun geproduceerde energie wordt verkocht aan verschillende energieleveranciers. Voor het onderhoud van de windmolens hebben die firma’s heel wat toeleveranciers nodig. Dat wordt bewezen door o.a. de nieuwe vestigingen van Falck Safety Services, Cofely, e-Bo enterprises en GEOxyz. Dit zijn bedrijven die hun bestaand aanbod heroriënteerden naar de nieuwe offshore wind markt.

Deze ontwikkelingen hebben een positieve invloed op de toegevoegde waarde en tewerkstelling. De jaarlijkse studie van de Nationale Bank van België toonde aan dat Parkwind baat het Northwindpark uit Oostende de enige Vlaamse haven is en Vestas onderhoudt de windmolens die in de laatste 10 jaar de werkgeldie er draaien. Beide bedrijven egenheid zag stijgen ondanks het feit openden in 2014 een nieuwe vestiging dat 2/3de van de haventrafiek in de Haven van Oostende. Naast het verloren ging. Northwind-park, wordt ook het operationele Belwind-park door De bezwaren bij de Raad van State Parkwind vanuit Oostende beheerd. tegen het Stevin-project werden

uiteindelijk op 26 september 2014 opgeheven. De noodzakelijke hoogspanningsverbinding op land (Zeebrugge-Zomergem) kan nu gebouwd worden. De procedures hebben spijtig genoeg een vertraging van meer dan twee jaar veroorzaakt. De bouw van nieuwe windmolenprojecten op zee kunnen daardoor pas starten in 2016-2017. Positief is dan weer dat van zodra het goede nieuws over het Stevin project bekend was, de hele offshore sector met vernieuwd enthousiasme de draad heeft opgepikt. De projecten Belwind II (Nobelwind), Norther en Rentel zijn terug in voorbereiding, ook voor het energieatol zijn er voorstellen gemaakt. Vanaf 1 januari 2015 is op de Noordzee een nieuwe norm in voege die de uitstoot van SOx en NOx drastisch vermindert. Weinig of

geen schepen zijn daarop voorbereid. Het is afwachten wat het effect van die nieuwe norm zal zijn. Om eraan te beantwoorden, is de enige mogelijkheid op korte termijn varen op diesel, wat de kostprijs met 40% verhoogt. De tunnel onder het kanaal, de grote concurrent op de korte route, heeft dit probleem uiteraard niet. Dit alles laat vermoeden dat een heropstart van een nieuwe ferrylijn op korte termijn bijzonder moeilijk wordt, onafgezien van de blijvende inspanningen om het tij te keren. De beweging naar een servicehaven wil niet zeggen dat de bulk en general cargo in de binnenhaven, aan de Diepwaterkaai in de voorhaven en ook in Plassendale 1 hiervoor plaats moet ruimen. Dit segment houdt stevig stand dankzij investeringen van bestaande spelers in opslagfaciliteiten.

AG Haven Oostende - Slijkensesteenweg 2 - 8400 Oostende - Tel: 059/34.07.11 - Fax: 059/34.07.10 - Website: www.portofoostende.be - e-mail: info@portofoostende.be


STANDPUNT

JUMP! Het was een ongelooflijke ervaring. Meer dan 400 jonge mensen tussen 18 en 23 jaar zaten op woensdagnamiddag 5 maart zes uur lang op de tribune van de XXL-zaal van Kortrijk Xpo. Allemaal studenten aan de hogeschool en de universiteiten en dit op vrijwillige basis. Voka bracht hen bijeen om te jumpen, om hen warm te maken en de sprong te wagen naar het ondernemerschap. Jump is een project van Voka dat een heel jaar lang loopt met de steun van de POM om het aantal kwalitatieve starters in de provincie te verhogen. Door tal van netwerkactiviteiten, fysiek en virtueel, proberen we te infiltreren bij de jonge mensen en hen te overtuigen wat ondernemerschap voor hen kan betekenen. En als ze de stap zetten, dan begeleiden we hen verder in het Bryo-startersproject.

WILT U REAGEREN? Mail dan naar hans.maertens@voka.be Volg me op Twitter VOKA_HMaertens

De studenten luisterden en werkten met coach en mentor Carl Van de Velde die hen dynamiseerde en enthousiasmeerde. Hij overtuigde de jonge mensen om iets van hun leven te maken en hoe ze succesrijk konden zijn. Ik vreesde dat de nuchtere West-Vlaamse jongeren lak zouden hebben aan de peptalk van de Antwerpenaar. Niets was minder waar. Ja, ze willen dromen en denken, durven en doen, doorzetten en slagen. Het gaf ook mezelf en de aanwezige docenten een boost. “Ik zie hen hier meer noteren dan in de lessen en ze lopen niet weg”, zo vertrouwde een docent toe. Ja, ze werden gemotiveerd om te springen en hopelijk ontmoeten we over een aantal jaar nieuwe ondernemers zoals Stijn van Pinscher, Ellen van Online ED, of Brecht van Springbok Coaching die kwamen getuigen voor de Jumpers. De avond voordien sprongen ook 250 ondernemers en kaderleden. Zij zochten met Carl Van de Velde naar de 5 wetten van succes in business. De wetten werden gedistilleerd uit gesprekken met tientallen topondernemers. Eén zaak was duidelijk: topondernemers hebben hetzelfde soort DNA en succesvolle bedrijven hebben heel wat gemeenschappelijke kenmerken. Van de Velde vatte zijn gesprekken samen in vijf eenvoudige wetten: 1. De wet van drijfkracht Ondernemers kenmerken zich door drijfkracht of gedrevenheid. Succes wordt voor 80% bepaald door psychologie en het succes van een bedrijf staat in directe verbinding met de mensen die het aansturen. “Als je niet gedreven en proactief bent, mis je kansen. Als ondernemer moet je aan jezelf blijven werken en moet je een winnende attitude hebben. Dat straal je ook uit naar je medewerkers.” Ondernemers denken niet na… maar denken voor. Zij denken over datgene wat in de toekomst kan gebeuren.

2. De wet van uniciteit Essentieel voor elk bedrijf is dat het zich moet onderscheiden, dat het uniek moet zijn in wat het doet. Apple, Kinepolis, Ikea, Tesla en Tomorrowland bewijzen dat iedere dag opnieuw. “Innoveren kan je op verschillende vlakken: in je product of dienst, in je vorm of concept, in je service, in je prijs en in je aanpak of strategie. Alleen door je bestaande werking in vraag te stellen, ontdek je hoe je kunt verbeteren.” En nog: “het komt erop aan om klanten méér waarde te bieden dan dat ze initieel verwachtten”.

3. De wet van samenwerking

De expansieformule voor een bedrijf bestaat uit drie factoren die nauw met elkaar samenhangen: een gouden concept, een goed winstmodel en een winnend team. ‘Goeie winst’ is de verkoop aan prijzen in een hogere categorie, een veelvuldigheid aan deals of een combinatie van de twee. “Ook samenwerking binnen je bedrijf is essentieel: je moet bekwaam personeel aantrekken, vormen en blijven coachen.” De gouden tip? Je omringen met emotioneel betrokken mensen.

4. De wet van organisatie

Alles zelf doen? Dat kan, maar alleen in de opstart van je bedrijf. “Denken dat alles wat je zelf doet, beter is, is gewoon fout. Het is eerder: ‘alles wat ik zelf doe, kan een ander beter’. Alleen door te delegeren kan je groeien als zaakvoerder: in het begin ben je een werker, maar word je een slaaf van de zaak, daarna ben je manager en werk je samen met je zaak, maar je moet ernaar streven om positief overbodig te worden. Dan werkt je zaak voor je en heeft ze een meerwaarde.”

5. De wet van maximalisatie

En tot slot: maximalisatie ofwel: schaal innemen. “Veel mensen overschatten wat ze in één jaar kunnen realiseren, maar onderschatten wat ze in tien jaar tijd kunnen realiseren. Denk goed na over hoe je bedrijf er over vijf jaar zal uitzien. Je gedachten zijn als zaadjes voor je toekomstige business: alleen al door over je toekomstplannen te denken en erover te praten, groei je ernaar toe.” Wetten om over ‘voor te denken’ en uit te voeren. Wetten die ons in staat stellen, te jumpen. We hebben mensen nodig die springen om te ondernemen. Let’s work, let’s JUMP!

Hans Maertens, directeur-generaal Voka - Kamer van Koophandel West-Vlaanderen

Ondernemers 5 13 maart 2015

3


4

Ondernemers 5 13 maart 2015

STANDPUNT /p.3 INHOUD/p.4 BLIKVANGER/p.5 ONDERNEMERS & CO/p.19 AGENDA/p.33 PROSIT/p.34

BEDRIJVEN oriGINario I North Sea Paints I Lemahieu & Partners Carré Chocolates I VL Technics I Conducta

5 REPORTAGE De toekomst is aan de drones

8 INTERVIEW

Jan Segaert en Greet Hancke, Beltherm

16 HAVENNIEUWS Wallenius Wilhelmsen

DOSSIER TRANSPORT & LOGISTIEK

Febetra I Tonickx I Luchthaven Wevelgem Transport Demyttenaere I Bubble Post

15 22

32 VOKA-NIEUWS Jobkanaal – Beauvoords Bakhuis

Ondernemers verschijnt tweewekelijks en wordt gratis toegestuurd aan alle leden van Voka WestVlaanderen. ISSN 1378-9511 Verantwoordelijke uitgever: Hans Maertens, Pres. Kennedylaan 9A, 8500 Kortrijk, redactie. ondernemerswvl@voka.be, www.voka.be/west-vlaanderen - Maatschappelijke zetel: Havenhuis De Caese, Hoogstraat 4, 8000 Brugge, info.wvl@voka.be Hoofdredacteur: Dirk Van Thuyne - Webredacteur: Tinny Capiau - Grafische vormgeving: Pieter Claerhout - Mediaregie: Filip Deckmyn, Chris Lens, Marijke Vanthuyne, Meriam Ziane, Fotografen: Dries Decorte, Kurt Desplenter, Patrick Holderbeke, Michel Vanneuville, Els Verhaeghe - Journalisten: Karel Cambien, Marc Dejonckheere, Patrick Demarest, Johan Depaepe, Stef Dehullu, Roel Jacobus, Bart Vancauwenberghe, Jan Bart Van In, Joke Verbeke - Druk: Goekint Graphics. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd, opgeslagen of openbaar gemaakt, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Download de Voka-app en lees Ondernemers online


BLIKVANGER Stefan Doutreluingne, Maya Strobbe en Dirk Soenens

Ervaren ondernemers verkennen nieuwe markten met oriGINario

Drietal speelt handig in op ginhype Dat een Brugse Zot op een receptie even goeie ideeën kan opleveren als een sessie met dure consultants, bewijst oriGINario. De kruidenmengsels voor de betere gin-tonic komen uit de koker van drie West-Vlaamse ondernemers die elkaar bij toeval leerden kennen. “Door de verschillende expertise van ons drieën samen te brengen, slaagden we erin om een goed idee te ontwikkelen en dat naast onze bestaande zaak. Iets waar je anders weinig kans toe krijgt”, vertellen Maya Strobbe, Stefan Doutreluingne en Dirk Soenens. Stefan Doutreluingne, medezaakvoerder van het Roeselaarse communicatiebureau B.AD ontmoette op de heropening van de taverne en brouwzaal van brouwerij De Halve Maan in Brugge Maya Strobbe van Winetime, een groot- en kleinhandel van wijnen en champagnes in Nieuwpoort. Ondanks het feit dat het bier er rijkelijk vloeide, ging het gesprek al vlug over gin. Stefan vroeg zich luidop af of dat nu echt zo’n hype is en aangezien Winetime 50 verschillende merken gin en 8 soorten tonic verdeelt, was Maya Strobbe goed geplaatst om te antwoorden. Ja, dus. Maar ze merkte meteen ook op dat de overvloed aan kruiden om de smaak van de gin-tonic te versterken, wel vaker tot keuzestress en geklungel leidde. De borrelbabbel smaakte naar meer en mondde enkele weken later uit in een nuchtere brainstorm. Uit een resem ideeën kwam de kruidenbox met individuele porties als potentiële voltreffer naar voren. Via Stefans vriendenkring kwamen ze in contact met WestVlaming Dirk Soenens van Flavori, een kruidengroothandel in Machelen bij Brussel. “Als we mengelingen maken, is dat normaal gezien om eten te kruiden”, vertelt Dirk Soenens. “Maar ik was toen net bezig voor een klant uit Parijs die mengelingen wilde om een digestief op basis van rum te maken. Met ons drieën zijn we dan met verschillende gin- en tonicsoorten diverse kruidencombinaties gaan uitproberen. Het heeft toch een paar maanden geduurd vooraleer we de perfecte combinaties gevonden hadden.” Inmiddels is oriGINario al op de markt. “Momenteel bieden we een box aan met vier verschillende kruidencombinaties: traditional, floral, spiced en mediterra-

nean”, somt Maya Strobbe op. “De individuele porties met zorgvuldig samengestelde ingrediënten zorgen voor een instant geur- en smaaksensatie die maximaal is.”

“Stilaan zijn we ook aan het broeden op enkele ideeën voor eindejaar.” OriGINario onderscheidt zich van gelijkaardige mengsels door de kruiden niet te malen maar ze zichtbaar en herkenbaar te laten in het glas, die in individuele porties af te wegen – weg keuzestress – en in een aantrekkelijke verpakking te stoppen. “Het moet feest zijn als je dit in je glas doet”, vertelt Stefan Doutreluingne. “We willen mensen helpen om snel resultaat te hebben. Daarom adviseren we ook welke ginsoorten het best bij onze vier kruidencombinaties passen.” Het idee blijkt aan te slaan en belooft een hoge vlucht te nemen. “Na amper een week hebben we al een paar 1.000 dozen verkocht”, vertelt Dirk Soenens. “We legden ons concept ook voor aan The Nectar, een internationale verdeler van sterke dranken. Zij waren enthousiast en wilden onmiddellijk exclusiviteit. Vanaf deze maand is oriGINario dus te koop in grootwarenhuizen en via drankenspeciaalzaken ook in de horeca.” “Maar daar stopt het zeker niet bij”, vult Maya Strobbe aan. “We ontwikkelden ook een doos met tien porties om de originele geschenkenbox aan te vullen. Ook voor de horeca zijn er speciale verpakkingen die het personeel tijdwinst zullen opleveren. Daarnaast zijn

we bezig met de ontwikkeling van private labels. Voor moeder- en vaderdag brengt Filliers bijvoorbeeld een box met gin en kruidentoevoegingen op de markt en stilaan zijn we ook aan het broeden op enkele ideeën voor eindejaar.”

Dit is fun Creatief is het drietal zeker en vast en de innovatie gaat veel verder dan louter het product zelf. “Samen met een West-Vlaams bedrijf zijn we ook specifieke gintonic glazen aan het ontwikkelen”, vult Stefan Doutreluingne aan. “We plannen een introductiepakket met vier verschillende glazen dat niet alleen aansluit bij de vier smaken van oriGINario, maar er ook voor zorgt dat je de glazen op tafel beter uit elkaar kunt houden.” Blijft natuurlijk de vraag waarom drie succesvolle ondernemers in hun schaarse vrije tijd nog aan een nieuw ondernemersverhaal willen beginnen. Stefan Doutreluingne: “Als je zoals ik jarenlang communicatie en marketing doet voor anderen, dan wil je op een bepaald moment wel eens je eigen product hebben en uittesten wat je kent.” Maya Strobbe denkt niet dat de ginhype snel over haar hoogtepunt heen zal zijn. “Gin zal echt nog wel een tijdje in stijgende lijn blijven gaan. Elke week komen er nieuwe merken en soorten op de markt. Het is een levende materie.” Voor Dirk Soenens is het alvast een leuk initiatief. “Het was een van de leukste proeverijen die ik ooit heb gedaan. Kruidenmengelingen voor food moet ik altijd droog proeven, terwijl kruiden mengen met gin iets is dat smaakt. Dit is fun. Bovendien leer ik op die manier een totaal nieuwe markt kennen. Misschien maken we straks ook nog wel een afrodisiacum, een voor mannen en een voor vrouwen.” (SD – Foto EV)

www.originario.be

Ondernemers 5 13 maart 2015

5


Publireportage

Technologische innovaties maken van accountant een echte adviseur De tijd van de accountant die manueel stukken boekt, is definitief voorbij. Dankzij nieuwe automatiseringstools kan de manuele tussenkomst voor het verwerken van administratieve en boekhoudkundige stukken beperkt worden tot het strikte minimum en verkleint de foutenmarge. Die werkwijze is niet alleen veel efficiënter voor de ondernemingen maar biedt ook een extra voordeel: de accountant kan nu meer tijd vrijmaken om als klankbord van de ondernemer te fungeren. Maar daarnaast wordt hij nu ook de persoonlijke adviseur van de bedrijfsleider. KPMG lanceerde zopas een bijzonder vernieuwende Cloud Accounting Solutions-tool die toegankelijk is via een webportaal. Het systeem digitaliseert en verwerkt op volledig automatische manier het volledige boekhoudkundige luik, de rekeningafschriften en administratieve documenten. Een moderne wijze van accountancy die tal van voordelen biedt. Concurrentieel voordeel “Bedrijven hebben er alle baat bij om de verwerking van hun accounting documenten te automatiseren. Nieuwe technologieën en innovatieve e-tools zijn immers snel en betrouwbaar. Dat is een flinke besparing op interne en/of externe administratieve last waardoor ondernemers minder tijd en middelen moeten besteden aan administratieve taken. Zo kunnen ze meer tijd vrijmaken voor hun echte core business

en voor analyse en strategie,” zegt Griet Detavernier, Director bij KPMG Accountants. “Dat biedt de ondernemer een niet te onderschatten concurrentieel voordeel.”

toekomstvisie. Zo kan de ondernemer terugvallen op een adviseur die mee denkt en die opwan zijn kennis en ervaring ook oplossingen kan aanbieden.”

Extra dimensie Automatisering van de boekhouding heeft nog een ander positief gevolg: het geeft de taak van de accountant een extra dimensie. “Als ondernemer moet u met uw accountant kunnen praten over zaken die er écht toe doen, zoals innovatie, marktontwikkelingen en cruciale beslissingen,” zegt Griet Detavernier. “Dankzij de Cloud Accounting Solutions-tool kan de accountant veel meer dan vroeger zijn rol van adviseur van de bedrijfsleider opnemen. Hij kan immers meer tijd vrijmaken om op basis van de cijfers kritische vragen te stellen over de pijnpunten van het bedrijf en over de

Het gebruik van een modern systeem zoals de Cloud Accounting Solutionstool van KPMG kan een groot verschil maken, zegt Griet Detavernier. “Een klassieke accountant investeert 70% van zijn tijd in het verwerken van gegevens en 30% in het adviseren van de klanten. Bij KPMG ligt die verhouding net omgekeerd op 30/70.”

Altijd en overal toegang tot volledige boekhouding De cloudtool van KPMG scant niet alleen bankafschriften, aflossingstabellen van leningen, notariële aktes en fiscale aangiften, maar boekt ze ook effectief zonder verdere manuele tussenkomst. Dit alles in een ultrabeveiligde omgeving. De ondernemer heeft via de tool op elk moment toegang tot al zijn financiële en juridische documenten, evenals zijn boekhouding. Dankzij de ingebouwde zoekfunctie kan hij alles gemakkelijk terugvinden en heeft hij ook de mogelijkheid om zelf facturen te verwerken via web-scanning. Daardoor kan hij nagenoeg onmiddellijk de resultaten raadplegen. Bovendien kan hij op elk moment - gestandaardiseerde of op maat van zijn onderneming gepersonaliseerde - analyses en prognoses laten uitvoeren op zijn bedrijfscijfers.

Griet Detavernier Director, KPMG Accountants T: +32 (0)92 418 822 E: gdetavernier@kpmg.com

© 2015 KPMG Bedrijfsrevisoren, een Belgische burgerlijke CVBA en lid van het KPMG netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn met KPMG International Cooperative (“KPMG International”), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in België.

Publireportage


North Sea Paints vestigt nieuw hoofdkantoor in Oostende Tijdens de zomervakantie verhuist het hoofdkwartier van North Sea Paints uit Zarren naar een nieuwbouw met grote zichtbaarheid op de hoek van de Heerweg en de Torhoutsesteenweg in Oostende. “Van hieruit gaan we het professionele én het particuliere segment nog ruimer bedienen met A-merken en eigen innovaties”, verzekert eigenaar-zaakvoerder Raphael Theuwissen, die in Hasselt ook Cape Coatings runt. Zarren blijft een lokaal servicepunt.

Gebouwd op de groei In vijf jaar tijd verdrievoudigde het gezamenlijke zakencijfer van North Sea Paintings en Cape Coatings. Mede door de zware investering in Oostende wordt 2015 een overgangsjaar. “Als toeleverancier zijn wij grotendeels afhankelijk van de groei van onze klanten”, zegt Raphael Theuwissen. “Daarom moeten we ons geografisch gebied verruimen en verder diversifiëren in producten. Sinds kort bieden we dan ook lak voor houten ramen en deuren aan, evenals meubellakken. Na een ontwikkeling die ruim vier jaar duurde, commercialiseren we nu sinds kort een eigen woningverf voor particulieren en huisschilders onder de merknaam Cape Coatings. Voor 2016 mikken we op de fabrikanten van pvc-profielen met een revolutionair concept en hoogwaardige watergedragen lak. Om marktaandeel op de privémarkt te winnen, gaan we het merk Cape Coatings via marketing ruimer bekend maken en op middellange termijn een netwerk van eigen winkels uitbouwen met eigen low cost verven van topkwaliteit naast bekende A-merken.”

Chocoladebedrijf Baronie rijgt overnames aan elkaar Het Vlaams-Nederlandse chocoladebedrijf Baronie neemt zijn Britse sectorgenoot Ashbury over. Ashbury werkte onder gerechtelijk akkoord. Het is gespecialiseerd in chocolade onder private label. Baronie, gevestigd in Veurne maar gecontroleerd door de Nederlandse miljonair Fons Walder, nam de voorbije maanden al de chocoladetruffels van Duc d’O over, net als de chocolatiers Kathy en Jacques. Ook chocoladebedrijf Gudrun viel eerder al in zijn handen. (DT)

Hinscha haalt productie terug uit China Groothandel en producent van industriële scharnieren Hinscha uit Beveren-Roeselare heeft zijn productieafdeling in China gesloten en kiest terug volledig voor eigen land. Dit door de stijgende loonkosten in China, de lange levertijden en de lagere flexibiliteit van een productie in het buitenland. Hinscha is lang niet het enige bedrijf dat de lagelonenlanden de rug toekeert. (HN)

North Sea Paints uit Zarren is een gespecialiseerde verdeler van hoogwaardige verven, industriële natlakken, poedercoatings, spuitapparatuur en -cabines en alle gerelateerde producten. Het klantenbestand bestaat voor 95% uit professionele afnemers uit sectoren als decoratie, hout, bouw, carrosserie, metaalconstructie en garage. Naast de distributie van merkproducten verkoopt North Sea Paints ook voor 60% producten waarvan de basis volgens eigen recepten aangemaakt wordt, maar die in huis op kleur gezet worden. Eigen producten zijn onder andere een 2-componentprimer voor metaal en kunststof, een zinkfosfaathoudende primer, DTMlak (direct to metal), universele plamuur, koude galvanisatieverf enzovoort. “Wij willen geen pottenschuivers zijn”, zegt Raphael Theuwissen. De TEW’er van Universiteit Limburg met ruime managementervaring verwierf North Sea Paints in 2007 en richtte in 2011 Cape Coatings in Hasselt op om heel Vlaanderen te kunnen bedienen. “Voor ons is advies belangrijk. Samen met de klant willen we systemen wijzigen, processen bijsturen en het juiste product kiezen. Zo vermijden we fouten en kunnen we zowel de kosten als de milieu-impact beperken.”

UITGELEZEN

Groep Sleuyter bijt tanden stuk op The White in Oostende Groep Sleuyter heeft het prestigeproject van The White doorgeschoven naar de Brusselse groep Allfin. De Oostendse bouwfirma zou in de toekomst wel nog betrokken worden bij de ontwikkeling. De beslissing komt er na financiële problemen bij de bouwfirma. The White met 800 appartementen en 3 torens die tot 22 verdiepingen hoog zullen komen, bleek een maat te groot voor de bouwfirma. Al maanden duiken er geruchten op dat het bedrijf in de problemen zou zitten. Het bedrijf ziet nu af van het prestigeproject en hoopt nu een doorstart te nemen. (HLN, HN)

Hein Deprez wil groentemastodont creëren Raphael Theuwissen

Het nieuwe hoofdkantoor in Oostende is alvast berekend op de groei. Het gebouw van 2.900 m² met een gevel van 100 m is gebouwd op een terrein van 8.000m². De werken zijn zo goed als klaar. Het gebouw omvat een stockageruimte met 2.250 palletplaatsen, een opleidingscentrum voor operatoren met spuitcabine en poederlaklijn, een opleidingszaaltje voor theorie, een lab voor nieuwe ontwikkelingen en kleurfijnstelling, mengruimte voor solventgedragen verven, meubellakken, houtverven en joineryproducten, en een verkooppunt. De nieuwe locatie heeft tal van voordelen zoals de perfecte ontsluiting, ook naar Noord-Frankrijk, en de efficiëntere interne organisatie. North Sea Paints telt nu negen medewerkers. In Oostende zullen er een drietal bij komen (logistiek, productie, commercieel). “Onze nieuwbouw op de industriezone Kromme Elleboog zal ons een grotere zichtbaarheid en uitstraling geven, zeker nu we de ambitie hebben om de markt van particulieren en huisschilders extra te bewerken”, besluit Raphael Theuwissen.” (MD – Foto DD)

www.northseapaints.be

De Belgische bedrijven Univeg, Greenyard Foods en Peatinvest maken zich op voor een fusie. Ze produceren of verwerken respectievelijk verse groenten en fruit, voorverpakte groenten en fruit (in glas, in blik en diepvries) en potgrond. Het fusiebedrijf zou goed zijn voor een jaaromzet van 3,8 miljard euro en zou zo internationale giganten in de sector, zoals Dole, Fresh Del Monte en Chiquita, naar de kroon steken. Het fusiebedrijf zal met zijn brede aanbod niet alleen de weg naar distributiepartners beter vinden, maar ook naar de consumenten. Hein Deprez, de voorzitter van de 3 bedrijven, benadrukt dat de gesprekken over de fusie nog moeten beginnen. (DT, DS) Uitgelezen: Voka’s socioeconomisch persoverzicht, een samenvatting van de belangrijke West-Vlaamse krantenartikels van de voorbije week. U kunt dit overzicht wekelijks via post of mail ontvangen. Wenst u een proefnummer of info over een abonnement? Contacteer Nele Demets tel. 056-23 50 66, nele.demets@voka.be

België - Belgique P.B. 8500 Kortrijk 4/257

UIT gelezen WEST-VLAANDE

REN

Wekelijks persover zicht van Voka (verschijnt niet West-Vlaanderen in de kerstvakan 20e jaargang tie en gedurende Verantwoordelijke 6 weken in juli uitgever Hans & augustus) Maertens Afzender Voka West-Vlaanderen, President Kennedyla Afgiftekantoor 8500 Kortrijk an 9a, 8500 Kortrijk - P509109


REPORTAGE

8

Ondernemers 5 13 maart 2015

Drones, de hype voorbij?

“Met een wettelijk kader zal het professioneel dronegebruik boomen” Ze werden in eerste instantie geïntroduceerd voor militaire doeleinden, maar inmiddels kent iedereen drones: kleine, van op afstand bestuurde helikopters. Stilaan schudden ze ook hun speelgoedimago van zich af en worden ze steeds interessanter voor professioneel gebruik. Alleen zijn ze, door het ontbreken van een wettelijk kader, vooralsnog illegaal in België. Maar daar wordt aan gewerkt. En als het KB er is, voorspelt Bert Delaere van Aerobertics uit Brugge een boomende markt. In Koksijde is sinds enkele maanden een heuse droneschool actief.

NDV (Noordzee Drones Vlaanderen) is het eerste opleidingscentrum voor drones in Vlaanderen. Ondanks het – voorlopig nog – ontbreken van een wettelijk kader voor zogenoemde Remotely Piloted Aircraft Systems (RPAS), werkt NDV volledig volgens de richtlijnen van het Directoraat-Generaal Luchtvaart (DGLV), de instantie die het luchtverkeer in België regelt. “In Wallonië ging in oktober een opleidingscentrum van start; wij organiseerden in december onze eerste testlessen voor een tiental cursisten uit de sector, met de bedoeling onze cursus te finetunen”, zegt Alain Duerinckx, die samen met Elwin Van Herck het opleidingscentrum in het leven riep. “Halfweg januari vonden dan de eerste officiële lessen plaats met een negental cursisten en inmiddels zijn er al drie lessenreeksen geweest, verzorgd door zeven door het DGLV gecertificeerde lesgevers.” “Alain en ik hebben elkaar toevallig gevonden in dit verhaal”, zegt Elwin Van Herck. “Ik heb een productiehuis dat onder meer bedrijfsfilms maakt, en het is een grote troef als je ook luchtbeelden van de onderneming kunt maken. Daarom heb ik mij een tijd geleden al een drone of RPAS aangeschaft. Na een tijd voelde ik dat ik wat extra vlieglessen kon gebruiken. Omdat er hier geen mogelijkheid voor bestond, ben ik in Nederland een opleiding gaan volgen, en daar begon het idee te rijpen om zelf een opleidingscentrum uit de grond te stampen. De leverancier van mijn toestel vertelde me dat er nog iemand in Koksijde rondliep met dat idee, en dat bleek Alain te zijn.” “Ik geef al enkele jaren lessen digitale fotografie in het volwassenenonderwijs in De Panne”, vertelt Alain Duerinckx. “Op 1 september ben ik begonnen met een korte cursus Drone-/Luchtfotografie. De focus ligt daar uiteraard niet zozeer op de pilootkunsten van de cursisten, maar wel degelijk op het fotografieluik. Maar toen ik met die lessen in de lokale pers kwam, kreeg ik massaal veel vragen voor informatie over de droneschool (lacht). Daardoor begon ik er effectief over na te denken.”

Elwin en Alain twijfelden er dus niet aan dat er interesse zou zijn voor een opleidinginstituut en zo zag NDV het levenslicht. Ook al is er vooralsnog geen wettelijk kader om met drones in de openbare ruimte te vliegen. Simpel gesteld: vandaag mag het niet, tenzij op door het DGLV erkende vliegterreinen. Ook voor wetenschappelijk onderzoek, tests van nieuwe RPAStoestellen en opleidingen in tijdelijk erkende zones worden uitzonderingen op het vliegverbod toegestaan. Elwin Van Herck: “We zijn proactief geweest: als de wettelijke regeling er komt, draait ons centrum op volle toeren. Het DGLV had een wetsvoorstel geschre-

Elwin Van Herck en Alain Duerinckx

“Opeens zien we de nodige politieke moed, omdat men nu goed beseft dat drones de hype voorbij zijn.”


Dat er ook steeds meer interesse is voor professionele toepassingen van drones bij ondernemers, bleek duidelijk op de jongste Voka-nieuwjaarsrecepties, waar NVD een infostand bemande. “Er waren momenten dat ze met zijn tienen rond mij stonden voor meer uitleg”, zegt Elwin Van Herck. “Toen drones in de jaren 2000 werden geïntroduceerd voor civiele doeleinden, lag de focus vooral op het spelelement. Later werden ze onder meer geassocieerd met broadcasting en fotografie, maar intussen ziet men in dat deze toestellen voor ontelbaar veel zaken kunnen worden ingezet. Zo is er een cursist die drones wil inzetten voor de inspectie van schoorstenen. Een andere wil een drone gebruiken met een thermische camera erop om het warmteverlies van gebouwen te detecteren.” Inmiddels is al een 30-tal cursisten de revue gepasseerd bij NDV. Het theoretische luik, dat drie volle dagen in beslag neemt, bestaat onder andere uit de onderdelen meteorologie, navigatie, aerodynamica en RPAS-technologie. Daarna krijgt de cursist een 14-tal uur praktijk voor de kiezen. “We maken ons sterk dat

toestellen zelf aan strengere controles onderhevig zullen zijn. “De toestellen zullen ongetwijfeld gekeurd moeten zijn. Gebruikers zullen allicht ook een logboek moeten bijhouden, zoals in de echte vliegerij, om bijvoorbeeld tijdig de motoren te kunnen vervangen na x aantal vlieguren. Een beetje vergelijkbaar met het onderhoudsboekje in de auto. Daar ben ik zeker niet tegen. Nu al adviseren wij onze klanten, passen we toestellen aan voor een specifiek gebruik en proberen we ze bewust te maken van de noodzaak van een goed onderhouden, veilig toestel, een gepaste opleiding, grondige pre-flight checks enzovoort.”

Bert Delaere

“Pas als het koninklijk besluit er is, zullen we de echte doorbraak zien van drones.” de leerling-piloten daarna erg goed voorbereid zijn op het examen bij het DGLV”, zeggen Elwin Van Herck en Alain Duerinckx.

Van groot economisch belang Wanneer drones in een gereglementeerde omgeving ingezet kunnen worden, lijdt het volgens Elwin Van Herck geen twijfel dat de toestellen een groot economisch belang zullen krijgen. “Dan denk ik in eerste instantie aan de import-exportactiviteiten bij de verdelers van de toestellen, maar ook aan de technische knowhow. Een aantal vooraanstaande Belgische bedrijven is intensief betrokken bij de ontwikkeling en constructie van drones, wat ongetwijfeld nieuwe jobs zal creëren. Meer RPAS-piloten betekent ook meer toepassingen en dus een groeiende markt, doordat steeds meer bedrijven een beroep zullen doen op een of andere dronedienst.” Dat denkt ook Bert Delaere, zaakvoeder van Aerobertics in Brugge, dat naast geavanceerde modelvliegtuigen ook steeds meer drones – hijzelf verkiest de naam multicopters – verkoopt. “We zitten inderdaad in die schizofrene situatie dat mensen die nu een drone kopen, er officieel niet mogen mee vliegen, behalve dan voor bepaalde uitzonderingen die je telkens weer moet gaan aanvragen. Nu is het meestal zo dat bepaalde dronevluchten, bijvoorbeeld om opnames te maken van evenementen, door de burgemeester of politie door de vingers worden gezien, als ze maar vooraf op de hoogte werden gebracht. Maar die huidige schemerzone is natuurlijk wel nefast voor de veiligheid, die wij als verkoper zeer hoog in het vaandel dragen, en voor de verdere ontwikkeling van de markt. Er zijn tegenwoordig nogal wat mensen die de basisveiligheidsregels niet in acht nemen, of zelfs de moeite niet hebben genomen om de handleiding van hun toestel grondig door te nemen. Dit is niet zomaar een winkelrekproduct. En anderzijds zijn er, door de wetteloosheid, enorm veel potentiële klanten die zich nog niet wagen aan de investering.”

REPORTAGE

ven, met een regeling die zo compleet en evenwichtig is dat onze buurlanden die bijna integraal hebben overgenomen. Maar in België raakte het maar niet goedgekeurd. Op een symposium eind januari van de BeUAS, de belangengroep van de RPAS-sector, heeft federaal minister van Mobiliteit Jacqueline Galant (MR) beloofd om dit jaar nog voor een koninklijk besluit te zorgen dat alle dronevluchten zal toestaan, mits een voorafgaande melding. Piloten zullen daar wel een RPAS-licentie voor moeten hebben, na het afleggen van een examen bij het DGLV. De voorbereidende lessen zal men bij ons kunnen volgen. Opeens zien we de nodige politieke moed, omdat men nu goed beseft dat drones de hype voorbij zijn en mensen er sowieso mee zullen vliegen. Zonder koninklijk besluit zal dat in alle illegaliteit gebeuren, met alle gevolgen van dien.”

Speelgoedimago raakt afgeschud Bert Delaere vliegt al sinds zijn twaalfde met modelvliegtuigen – letterlijk en figuurlijk op hoog niveau, want hij werd al drie keer Belgisch kampioen F3M , en nam ook deel aan wereldkampioenschappen voor dat type modelvliegtuig. Ruim negen jaar geleden besloot hij zijn passie voor modelbouw te verzilveren met zijn eigen zaak in Sint-Kruis-Brugge. “Drones zitten nu een drietal jaar in ons gamma. Het is bescheiden begonnen. De eerste waren zelf te monteren kits, bedoeld voor modelbouwers. Later werden de populaire plug and play Fantoms – de iPhones onder de drones, zeg maar – geïntroduceerd, en stilaan begonnen multicopters hun speelgoedimago van zich af te gooien. Kleine drones verkopen nog wel goed, maar zowel het aanbod als de verkoop van meer gesofisticeerde drones voor professionele doeleinden, waar je zwaardere camera’s kunt onder monteren, is volop aan het boomen.” Luchtfotografie en -video zijn, niet verwonderlijk, de populairste professionele toepassingen, stelt Bert Delaere vast. “Maar je kunt ze in elke branche wel gebruiken. We zien dat ze momenteel onder meer ook ingeschakeld worden voor controles van onder andere windmolens, pieren, bruggen, daken enzovoort. Ook de immobiliënmarkt heeft drones al ontdekt en zelfs dringend geneesmiddelenvervoer kan perfect met multicopters. We hebben bijvoorbeeld ook Franse klanten die met een drone over hun wijngaard vliegen om die te checken. En we hadden ook al iemand die een toestel wilde om in Afrika hoogspanningslijnen te controleren. Om maar te zeggen dat er geen grenzen zijn, in elke betekenis van het woord.” Professionele gebruikers moeten wel vrij diep in de buidel tasten. Nog zonder de camera betekent een geschikte drone, met de nodige beeldstabilisatie, toch al snel aan investering van 3.000 tot 10.000 euro. In tegenstelling tot de Fantom-instapmodellen die je al voor 400 euro kunt kopen. “Reden te meer om nu snel werk te maken van dat koninklijk besluit, zodat de investering die onze klanten deden, ook kan beginnen renderen. Mensen die er professioneel aan de slag mee willen, houden zich nu nog erg low profile en kunnen niet uitpakken met hun dronediensten”, zegt Bert Delaere. “Pas als het koninklijk besluit er is, zullen we de echte doorbraak zien van RPAS-toestellen en zal de markt ontploffen, zoals we dat onder meer in Nederland hebben gezien.” (JD)

www.ndv.be

Als verkoper kan Bert Delaere een wettelijk kader dus alleen maar toejuichen, ook als dat betekent dat de

www.aerobertics.be

Ondernemers 5 13 maart 2015

9


Plug de toekomst in.

De elektrische auto staat voor de deur. Stapt u in? Dan ‘tankt’ u voortaan veilig en eenvoudig elektriciteit met de laadtoestellen van Electrabel. Met ons aanbod aan laadtoestellen kunt u het verbruik van uw vloot opvolgen. Zowel de oplaadbeurten in uw bedrijf als bij uw medewerkers thuis. Onze laadtoestellen zijn compatibel met alle 100% elektrische en Plug-in hybride wagens. Ontdek onze oplossingen op www.electrabel.be/ev of contacteer ons via sustainablemobility@electrabel.com

in same samenwerking met de natuur

15034_Carplug_B2B_A4_NL.indd 1

2/03/15 13:14


Ondanks de kleinschaligheid is Carré Chocolates uit Moen een uitblinker op het vlak van innovatie en export. De lancering van de advokaatpraline is een zoveelste innovatie van Dirk Naert en Mieke Vandenberghe.

BEDRIJVEN

Carré lanceert innovatieve advokaatpraline

Al meer dan 20 jaar timmeren banketbakker-chocoladebewerker Dirk Naert en zijn vrouw Mieke Vandenberghe aan hun levenswerk. De bestaansreden van hun bedrijf Carré Chocolates zit hem niet in de productie van grote volumes tegen de laagste prijs, maar wel in de ontwikkeling van innovatieve kwaliteitspralines met likeurvulling. De lancering van de pure advokaatpraline is daar een recent staaltje van. Voor deze innovatie werkt Carré Chocolates samen met de Oost-Vlaamse jeneverstoker Filliers. “Er bestaan wel al pralines met een vulling die gebaseerd is op advokaat, maar nog niet met een vulling van pure advokaat. Door het hoge alcoholgehalte van die likeur worden de pralines heel snel zacht. Wij hebben een oplossing gevonden door onder andere een speciale chocolade te gebruiken”, vertelt Dirk Naert. De advokaatpraline is overigens niet de enige nieuwigheid in het assortiment. “We zijn nog volop bezig met de ontwikkeling van pralines met wodka-Red Bull, gintonic en de Braziliaanse cocktail caipirinha”, verklapt Naert. “Om al onze nieuwigheden te testen, hoeven we geen dure marktstudies te doen. Onze eigen winkel is het ideale laboratorium met directe feedback van onze klanten.” Carré Chocolates kan al bogen op een indrukwekkend lijstje van innovaties want eerder ontwikkelde het

bedrijf ook al de ChocOBeer-reeks, pralines met een vulling van verschillende Belgische bieren. In Moen beseffen ze als geen ander dat innovatie nooit stopt. “ChocOBeer loopt bijvoorbeeld als een trein, maar we blijven investeren want stilstaan is achteruitgaan. Zo hebben we voor ChocOBeer een originele verpakking bedacht: een kratje waarin de verschillende flesjes passen. Innovatie zit in ons DNA”, zegt Mieke Vandenberghe. Carré Chocolates is een kleine nichespeler met vier vaste medewerkers en die krijgen in de piekperiodes de steun van veel tijdelijke werknemers. Ondanks die kleinschaligheid is Carré Chocolates toch een wereld-

Lemahieu & Partners zet voet aan de grond in Oost-Vlaanderen Met dochter Claire maakte de tweede generatie haar opwachting in het juridisch adviesbureau van Marc Lemahieu en Anne-Marie De Somer dat zijn thuisbasis in Brugge heeft. Om de Oost-Vlaamse klanten beter van dienst te kunnen zijn, opende Lemahieu & Partners nu ook een kantoor in Oudenaarde. Marc Lemahieu gaf zijn legerdienst een nuttige invulling door tegelijkertijd stage te lopen aan de balie, maar hij verkoos toch snel om bredere ervaring op te doen en bankjurist te worden. Wat volgde waren cycli van telkens acht jaar: eerst als commercieel contactpersoon voor de grote West-Vlaamse ondernemingen bij het toenmalige Kredietbank, later in diverse directiefuncties bij Mercator Press, waarbij hij ook Vlerick Advanced Management volgde en nog eens acht jaar later werd hij in 1997 met een eigen advieskantoor actief in de markt van mergers & acquisitions. Ondertussen is hij extern en onafhankelijk bestuurder in tal van bedrijven en treedt hij ook op als gerechtsdeskundige, voornamelijk bij waarderingen van ondernemingen.

Marc en Claire Lemahieu

Echtgenote Anne-Marie De Somer, economiste van opleiding, liet in 2013 haar accountancy en fiscale activiteiten over en stapte mee in Lemahieu & Partners. Dochter Claire studeerde rechten en bouwde de voorbije vijf jaar juridische expertise op in Brussel en Bangkok. “Recent stelde ze voor om zich met ons te associëren en op die manier continuïteit aan het kantoor te geven”, vertelt Marc Lemahieu. “Voortaan kun-

Mieke Vandenberghe en Dirk Naert

“Innovatie zit in ons DNA” speler want het bedrijf is actief in meer dan 20 landen waaronder enkele exotische als Japan, China, Rusland en sinds kort Australië. “Een goede, lokale partner is cruciaal in buitenlandse markten. We zoeken die via internationale vakbeurzen en we zijn ook heel tevreden over de samenwerking met Flanders Investment & Trade”, aldus Mieke Vandenberghe. (DVT – Foto Hol)

www.carrechocolates.be

nen we nu een totaaloplossing bieden aan ondernemers: Claire de vennootschapsrechtelijke aspecten, mijn echtgenote de financiële en ikzelf de juridische. Specifieke vraagstukken kunnen daarbij worden uitbesteed aan partners-specialisten. Omdat wij ook een coördinerende rol spelen, heeft de klant slechts één aanspreekpunt. We structureren ook het vermogen van onze klant, met een goed evenwicht tussen onroerend goed, beleggings- en verzekeringsproducten. We zorgen dat het vermogen niet alleen op het vlak van inkomsten, maar ook op het vlak van successie goed geregeld is. Veel ondernemers staan wel stil bij hun opvolging, maar minstens even belangrijk is te zorgen dat er structuren klaarstaan voor het geval je onverwacht iets overkomt. Wees dus vooruitziend, in het belang van je familiaal patrimonium.” Claire Lemahieu wil het adviesbureau alvast een stuk jonger en toegankelijker maken. “Onze huisstijl is vernieuwd en we hebben voor het eerst ook een website. Bij mijn job in het buitenland leerde ik dat dit nodig is om te kunnen groeien. Om onze klantenportefeuille te verdubbelen, zal mijn naam in de markt immers niet volstaan”, zegt ze. Vader Marc Lemahieu ziet het wel loslopen: “Ik heb mijn relaties uit mijn leeftijdsgroep, maar jongere mensen zoeken automatisch vlugger contact met een adviseur uit hun eigen generatie.” (SD – Foto MVN)

www.lemahieu-partners.be

Ondernemers 5 13 maart 2015

11


12

Ondernemers 5 13 maart 2015

Stefaan Vanryssel

Nieuwe locatie moet van VL Technics een aantrekkelijke werkgever maken WIJ BRENGEN JE OP

ONGEKENDE HOOGTES

HOOGWERKERS SCHAARLIFTEN VERREIKERS HEFTRUCKS VERHUUR EN VERKOOP NIEUW EN TWEEDEHANDS MET WAARBORG

Een ruimere locatie met meer groeimogelijkheden en een frisse uitstraling: VL Technics kan haast niet wachten om naar de nieuwe site op Groenbek te verhuizen. De Waregemse specialist in bordenbouw ziet zich op de huidige locatie nog te veel beperkt door externe omstandigheden. “Op onze nieuwe vestigingsplaats zullen we ook over meer troeven beschikken om jong, getalenteerd personeel aan te trekken”, zegt zaakvoerder Stefaan Vanryssel overtuigd. VL Technics werd in 2001 opgestart in Beveren-Leie door Stefaan Vanryssel en een andere vennoot. Zes jaar later ging Stefaan Vanryssel alleen verder. In 2009 verhuisde de onderneming naar een huurpand in Desselgem. “Dat liet ons toe iets comfortabeler te werken, want we evolueerden zo van 600 naar 1.900 m² werkruimte. Inmiddels hebben we eigenlijk opnieuw plaats te kort, maar vanaf eind 2016 kunnen we terecht in onze nieuwbouw op de site Groenbek, waar we over 3.000 m² atelierruimte en 600 m² kantoren zullen beschikken. Daardoor zullen we zowel nieuwe bedienden als extra arbeiders kunnen aanwerven.” Momenteel worden op Groenbek de nutsvoorzieningen aangelegd, vanaf september dit jaar wordt de bouwgrond bouwrijp. “Eigenlijk zitten we op onze huidige locatie, omgeven door betonproductiebedrijven, niet echt op onze plaats. De externe factoren die daarmee gepaard gaan, kan je niet vereenzelvigen met ons product.”

Een vak apart

Steenovenstraat 54, 8760 Meulebeke T. 051 48 90 98 • F. 051 46 63 49 info@almlift.be • www.almlift.be

Bordenbouw, de specialisatie van VL Technics, is namelijk een vak apart. “Het moet gebeuren in een uiterst cleane omgeving door technisch onderlegde medewerkers die zich betrokken voelen bij onze onderneming en onze visie ook uitstralen naar de klanten toe. Het zijn mensen met veel eergevoel, die prat gaan op een nauwkeurige afwerking en ervan doordrongen zijn dat onze elektrische borden uiterst correct moeten zijn.” Dergelijke specialisten worden steeds zeldzamer, mede omdat er in het onderwijs niet op gefocust

wordt. “In technische scholen die elektriciteitsopleidingen aanbieden, ontbreekt de niche bordenbouw. Gelukkig hebben enkele belangrijke fabrikanten zich onlangs verenigd in het Bordenbouw Consortium, dat enkele proefborden heeft ontwikkeld die ter beschikking worden gesteld van scholen die opleidingen in elektriciteit aanbieden. Op die manier hopen we meer interesse van de jonge generatie in ons knelpuntberoep te kunnen opwekken.”

SPSC-partner van Schneider Electric Na een grondige audit door Schneider Electric, behoort VL Technics tot het selecte kransje van 13 SPSC-partners van die fabrikant. “Dat kwaliteitslabel is niet alleen interessant om de markt op te gaan, maar ook om jonge talenten naar ons bedrijf te lokken. Nieuwe medewerkers zijn ofwel ervaren ratten die van een andere onderneming uit onze nichemarkt komen, ofwel jongeren. Als het klikt, investeren we graag in de interne opleiding van jongeren en dompelen we hen onder in onze bedrijfscultuur. Toch beseffen we dat het tegenwoordig cruciaal is om je als werkgever aan te passen aan de jongere generaties. Dat omhelst onder meer flexibiliteit in verlofregeling en in smartphonegebruik, maar de liefde moet uiteraard van twee kanten komen.” Intussen kan VL Technics wel mooie cijfers voorleggen. “Vooral dankzij een sterk laatste kwartaal, realiseerden we vorig jaar een omzetstijging van 6%. We hechten het grootste belang aan het respecteren van de afgesproken timing en communiceren daarover heel open met onze klanten, hoofdzakelijk industriëlen en de tertiaire sector.” (BVC – Foto Hol)

www.vltechnics.com


“Copywriting en vertalen zijn een echte stiel waarvan de authenticiteit verloren dreigt te gaan. Nochtans is het goed om te investeren in teksten die een professioneel voorkomen geven en die gemakkelijk gevonden worden op het internet”, zegt Nathalie Van Praet van Conducta. Ze heeft dan ook haar bedenkingen bij internetplatformen waar freelancers hun diensten aanbieden tegen soms absurd lage prijzen. Gewapend met een vertaaldiploma en ervaring in commerciële en internationale functies, startte Viviane Blancquaert in 1993 het vertaalbureau Conducta. Vanuit het Bedrijvencentrum Regio Brugge bouwde ze aan een vast en trouw klantenbestand van voornamelijk bedrijven: van klein tot groot, binnen- en buitenlands en uit uiteenlopende sectoren. In 2013 kreeg ze versterking van haar dochter Nathalie Van Praet, afgestudeerd in marketing en communicatie, die een bredere visie had opgedaan in een uitgeverij, de marketing- en vastgoedwereld. “Een van de belangrijkste marketingaspecten vandaag is onlineaanwezigheid. Zoekmachineoptimalisatie verhoogt de positie van bedrijven in de zoekresultaten. Daarmee geeft de vertaler of copywriter een extra dimensie aan de marketing. We zien helaas al te vaak

BEDRIJVEN

Conducta breekt lans voor stielkennis dat ondernemingen fortuinen spenderen aan de layout en technische aspecten van hun website, maar dat een onzorgvuldige tekst vol fouten de klanten afstoot in plaats van aantrekt. Mensen vergeten te vaak dat vertalen en schrijven een echt vak is, geen machinewerk”, vertelt Nathalie Van Praet. Vooral professionele teksten voor internet vragen een specifieke kennis. “Schrijven voor zoekmachineoptimalisatie houdt veel meer in dan alleen de boodschap. Er komen ook technische aspecten bij kijken zoals de juiste zoekwoorden, titels, afbeeldingen en links.” Nathalie Van Praet (32) en Viviane Blancquaert (59) werken voornamelijk vanuit Knokke en ontwikkelden in de loop der jaren een letterlijk wereldwijd netwerk van ervaren vertalers, copywriters, redacteurs en proeflezers. “Vertalingen naar het Nederlands, Nederlandse copywriting en kwaliteitscontrole houden we in eigen hand. Voor gerichte thema’s - juridisch, medisch, technisch enzovoort - doen we een beroep op specialisten. Ook voor minder gebruikelijke talen zoals bijvoorbeeld het Chinees kunnen we altijd iemand aanspreken. Wanneer je al die talen en domeinen combineert, creëer je een netwerk van honderden vakmensen.”

Nathalie Van Praet en Viviane Blancquaert

“Vertalen en schrijven is een echt vak, geen machinewerk.”

met gezond verstand weet dat je voor dat weinige geld nauwelijks meerwaarde en service krijgt. Ook het rechtstreeks, menselijk contact is zeer belangrijk voor het vertrouwen dat bij een professionele communicatiestrategie hoort”, aldus Nathalie Van Praet. (RJ - foto MVN)

Een speciale uitdaging in deze sector vormen internetplatformen waar freelancers van alle slag soms absurd goedkope prijzen aanbieden. “Een ondernemer

/ mag je magazijn een maatje meer zijn?

www.conducta.be

VAN SERRE TOT LOODS, UW OVERKAPPING OP MAAT!

/ reken op ons kantorennetwerk t 0800 11 880 info@turner-dewaele.be www.turner-immo.be / experts in bedrijfsvastgoed

Vermako is specialist in overkappingen tot 60m met folieof metalen bekleding. Zowel ontwerp, productie als montage gebeurt door onze eigen gespecialiseerde medewerkers. Wij bieden oplossingen bij het beschermen van uw werk!

Careelstraat 11 8700 TIELT T.: +32 51 40 10 44 www.vermako.com frederik@vermako.com

VERMAKO COVER SOLUTIONS

Ondernemers 5 13 maart 2015

13


“Dankzij ons betrouwbaar netwerk kan ik op beide oren slapen.” Met Proximus Explore blijft uw bedrijf ongestoord ondernemen. • Veilig privénetwerk, volledig voor u beheerd overal in België • Uiterst betrouwbaar met een beschikbaarheid van 99.998% • Supersnelle toegang tot het netwerk, ook beschikbaar via glasvezel • Evolueert mee met de omvang en behoeften van uw bedrijf Ontdek er alles over op proximus.be/explore

Ad_Explore_220x310_nl.indd 1

12/11/14 10:30


HAVENNIEUWS

In samenwerking met

www.apzi.be Association Port of Zeebrugge Interests

Sterke groei dankzij strategische heroriëntatie naar uitgebreid dienstenaanbod

Wallenius Wilhelmsen Logistics op podium Trends Gazellen Wallenius Wilhelmsen Logistic werd derde in de Trends Gazellen West-Vlaanderen, categorie grote bedrijven. Opmerkelijk, want deze rangschikking is gebaseerd op de groeicijfers tussen 2009-2013, uitgerekend crisisjaren waarin transport en logistiek het allesbehalve makkelijk hadden. “We evolueerden van een pure terminaloperator naar een brede logistieke dienstverlener”, verklaart Pascal De Roeck. Wallenius Wilhelmsen Logistics ontstond in 1999 toen de respectievelijke Zweedse en Noorse familiebedrijven de krachten bundelden. Tot vandaag zijn ze 50-50 eigenaar van de groep die wereldwijd actief is in scheepvaart en aanverwante logistieke diensten voor auto’s, vrachtwagens, zwaar materiaal en speciale cargo. De 6.000 medewerkers wereldwijd realiseerden in 2014 een omzet van 2,6 miljard euro. Ze transporteerden 4,3 miljoen vrachteenheden, behandelden op 13 terminals 4 miljoen eenheden en verwerkten in 62 processing centers 6,3 miljoen voertuigen. De groep heeft een 60-tal eigen schepen op 12 routes naar zes continenten. Pascal De Roeck werd, na ervaring te hebben opgedaan in zowel binnen- als zeevaart, in 2011 verantwoordelijk voor de terminal services in Zeebrugge. Sinds de globale, strategische reorganisatie in 2014 is hij directeur van de terminal services en port operations in Europa. Intern wordt dit de Atlantic Market Performance East Area genoemd, met eigen terminals in Zeebrugge, Southampton (VK) en Kotka (Finland). Waaraan schrijft u uw groei toe? Pascal De Roeck: “WWL evolueerde wereldwijd van een rederij die goederen van haven A naar haven B vervoerde, naar een logistiek bedrijf met een breed aanbod. De vestiging in Zeebrugge was voorheen een pure terminaloperator die ruimte bood aan goederenbehandelaars. In 2010 zijn we gestart met eigen stevedoring of goederenbehandeling. We groeiden snel in het behandelen van nieuwe wagen. Het winnen van de tender voor het volledige beheer van de Toyota-operaties in 2013 was een mijlpaal. Intussen groeiden we op alle vlakken: mensen, omzet, volumes. Door goed in te spelen op de mindere tevredenheid van bepaalde autofabrikanten in een buitenlandse haven, verover-

Pascal De Roeck

den we bijvoorbeeld de trafiek van 70.000 wagens van de Volkswagengroep naar Australië en Nieuw-Zeeland. In eigen land is Zeebrugge ook veel flexibeler dan Gent en Antwerpen.” Welke rol speelt Zeebrugge in de groep WWL? Pascal De Roeck: “Zeebrugge vormt de draaischijf in het Europese netwerk, de centrale hub naar het continentale hinterland. Vandaag werken hier 430 mensen - arbeiders, bedienden en uitzendkrachten. Het aantal scheepsaanlopen steeg tussen 2009 en 2013 van 230 naar 262. Het volume behandelde auto’s verdubbelde zowat, de high & heavy ging met 35% vooruit en de breakbulk (machines, jachten en projectlading) groeide van 65.000 naar 90.000 ton.” Hoe begon 2015? Pascal De Roeck: “Zeer goed. Na de globale reorganisatie van 2014 komen we stilaan op kruissnelheid. De historische verslapping van de volumes in januari bleef voor het eerst uit, zowel in Zeebrugge als in Southampton. Momenteel kan zelfs de hele Zeebrugse roro-sector met het aantal beschikbare havenarbeiders moeilijk de volumes volgen. Het is een positieve uitdaging voor de havenbedrijven om elkaar te helpen in het zo efficiënt mogelijk inzetten van de mensen.” Wat zijn de plannen voor de nabije toekomst? Pascal De Roeck: “We gaan nog sterker inzetten op kwaliteit en efficiëntie van de arbeidsprocedures, onder meer door het verder standaardiseren en delen

van goede praktijken. We bewandelen een aantal pistes voor uitbreiding maar het is nog te vroeg om die in detail toe te lichten. We gaan in ieder geval door op onze inspanningen voor het milieu. Op 16 maart komt de Thermopylae, ons eerste schip van een nieuwe generatie Post Panamax-vaartuigen die veel zuiniger zijn. We testen elektrisch vervoer op de terminal en in april start de bouw van twee windturbines. De carwash omvat al een gesloten watercircuit.” Wat brengt de toekomst voor de haven? Pascal De Roeck: “Op talrijke vlakken kan nog efficiëntiewinst geboekt worden. Onder meer de hinterlandverbinding kan succes maken of kraken. Bijvoorbeeld de binnenvaartwegen door Brugge worden in de toekomst aangepast naar een scheepscapaciteit van 2.500 ton terwijl de markt al actief is met schepen van 5.000 ton en meer. De estuaire vaart kan een oplossing bieden maar dan zou de regelgeving moeten versoepelen. We zien ook dat de Belgische arbeidskosten hoger oplopen dan in het buitenland. Wij zijn er uiteraard van overtuigd dat het laden en lossen van schepen het specifieke vakmanschap van de havenarbeiders vergt. De vraagt stelt zich echter of de niet-scheepsbewegingsgebonden processing door niet-havenarbeiders zou mogen uitgevoerd worden. Dat is een gevoelige discussie maar we kunnen slechts vaststellen dat concurreren steeds moeilijker wordt.” (RJ - foto MVN)

www.2wglobal.com

Ondernemers 5 13 maart 2015

15


INTERVIEUW

16

Ondernemers 5 13 maart 2015

In onze provincie vind je heel wat spelers die bezig zijn met ventilatie en luchtbehandeling. Familiebedrijf Beltherm is er één van. Het is een kmo met heel wat geschiedenis, maar is tegelijk een blijver én een stijger. TEW’er Greet Hancke en haar man Jan Segaert leiden het modelbedrijf schouder aan schouder, volgens het principe van de complementariteit. Zij: “Hij durft meer.” Hij: “Zij staat meer op de rem.” Zij: “Hij is de ondernemer.” Hij: “Zij is de manager.”

“Familiebedrijven zijn gewoon beter” Beltherm is een specialist in luchtbehandeling. Een sector die de meeste mensen in de eerste plaats associëren met namen als Renson (Waregem) en Daikin (Oostende). Wat maakt jullie bedrijf anders? Jan Segaert: “Ons bedrijf is inderdaad anders. Renson en Daikin zijn beide producenten in de sector van de luchtbehandeling. Wij produceren enerzijds de metalen luchtkanalen die gebruikt worden voor het transport van lucht, maar daarnaast plaatsen wij ook zelf de volledige installaties. Die combinatie is eerder uitzonderlijk.” Dit is een groeisector waar double digitcijfers geen uitzondering zijn. Hoe belangrijk is groei in jullie verhaal? Jan Segaert: “Zeer belangrijk. Om te beginnen moeten we hier in Zedelgem een machinepark kunnen afschrijven. Daarvoor heb je volume en dus groei nodig. Groeien betekent ook: meer tewerkstelling. Rond de eeuwwisseling werkten hier zo’n 50 mensen, nu zitten we al aan 120. Het is logisch dat een groeibedrijf gemakkelijker medewerkers weet aan te trekken.” Zou u het een bewuste strategische keuze durven noemen? Punt één van uw businessplan als het ware? Greet Hancke: “Jawel. Je kan daarvan dromen, maar je moet het ook nog zien waar maken op het terrein. Dat zijn twee verschillende zaken. Ik steek niet weg dat de omstandigheden ook in ons voordeel gespeeld hebben. De wetgever heeft steeds striktere normen opgelegd inzake milieu en inzake gezondheid. Ook het Kyoto-effect was voor ons mooi meegenomen.” U bent al decennia actief in deze sector. Luchtventilatie werd, om het met de woorden van Paul Renson te zeggen, jarenlang bestempeld als een noodzakelijk kwaad. Venster even open en klaar was kees. Wat bracht de kentering? Jan Segaert: “De regels die de overheid aan de bouwsector oplegde, zijn cruciaal geweest. Ik denk in de eerste plaats aan de isolatie van gebouwen, waar vroeger maar weinig aandacht voor was. Omdat gebouwen steeds beter worden geïsoleerd, nam ook de noodzaak aan ventilatie toe. Verse lucht komt niet meer langs spleten en kieren, maar wordt nu gecontroleerd binnenin de gebouwen. Ook de EPB-regelgeving van 2006 (Energy Performance of Buildings) bepaalde dat bij nieuwbouw en verbouwingen voldoende aandacht

moest worden besteed aan ventilatie en warmterecuperatie. Dat speelde in onze kaart natuurlijk.”

Altijd streven naar beter Waar situeert zich de grootste groei? Welke sectoren doen het beter dan andere? Jan Segaert: “Als we een taartdiagram maken, zien we vooral drie sectoren: de rust- en verzorgingstehuizen en ziekenhuizen (we werkten mee aan de nieuwbouw van de ziekenhuizen van Tielt, Gent, Ieper, Eeklo en Oostende), de publieke utiliteitsgebouwen (zoals sportcentra, culturele centra, scholen) en tot slot de industrie en kantoorgebouwen. Er zit alvast een mooie spreiding in de klantenportfolio.” België is jullie werkterrein. Waarom is er geen interesse voor naburige landen? Jan Segaert: “Je trekt alleen naar het buitenland als daar iets te rapen valt. Ik neem Nederland als voorbeeld. Die markt zit daar in een zware dip. Nederlandse concurrenten komen zelfs tegen dumpingprijzen naar België afgezakt om het gemis in eigen land op te vangen. Dat zegt toch genoeg. Waarom zouden wij dan naar Nederland moeten gaan? We bieden bovendien een volumeproduct aan. In de praktijk wil dat zeggen dat je zo’n product niet te ver mag vervoeren, wil je kostenefficiënt blijven. We hebben het hier goed in eigen land en we hebben een goede naam en faam. Natuurlijk hebben we Belgische concurrenten. Wij proberen ons, naast de kwaliteit, te differentiëren door alles zelf te organiseren: wij staan in voor het volledige proces, van ontwerp over productie en plaatsing tot afregeling. Doordat we zelf de luchtkanalen kunnen maken, hebben we een grote flexibiliteit om in te spelen op behoeftes op de werven. Wij produceren alleen voor eigen plaatsing en dat enkel en alleen met eigen volk. In huis hebben we 70 plaatsers en daarnaast doen we nog een beroep op 30 mensen bij vaste onderaannemers. Als je de zaken in eigen beheer opvolgt, is dat nog altijd de beste garantie op kwaliteit. In België kan dat en is er bovendien werk genoeg, te zien aan onze groeicijfers. De voorbije jaren hebben we zelfs twee extra filialen (een in Oost-Vlaanderen en één in Limburg) opgericht.” Was het pure noodzaak om ook in Eksel en in Nazareth filialen te openen? Was het een eigen keuze of dwong de markt u in die richting?


INTERVIEW

Jan Segaert: “Eerder dat laatste, denk ik. We wilden het aantal verplaatsingen zoveel mogelijk beperken. Of anders gezegd: we wilden ook zo dicht mogelijk bij onze klanten zitten. Als de vraag er is, moet je ook consequent zijn. Maar er was ook nog een bijkomende reden voor de uitbreiding elders. Hier in Zedelgem zijn we letterlijk tegen de muren opgegroeid.” Cruciaal in jullie sector zijn nieuwe ontwikkelingen. Is oog hebben voor innovatie een steunpijler van jullie strategie? Hoeveel procent van de omzet gaat naar r&d? Jan Segaert: “Het zal u misschien verrassen maar luchtkanalen bouwen is relatief eenvoudig. Toch is er ook een cruciaal element: de dichtheid. Onze producten zijn wat dat betreft beter en beter geworden met de jaren, door een combinatie van interne factoren (betere machines, beter productieproces) met externe factoren (ervaringen op de werf en goed luisteren naar de opdrachtgevers). Maar op het vlak van innovatie, was onze belangrijkste stap allicht de ontwikkeling van een eigen softwarepakket om uitvoeringsplannen om te zetten in productiedata.” Greet Hancke: “Innovatie, en dat wordt wel eens vergeten, hoeft niet alleen een revolutionaire, technologische innovatie te zijn. Als je nieuwe machines aankoopt, is dat toch ook een vorm van innovatie, of niet soms? Idem dito met de inspanningen op het vlak

Innovatie hoeft niet alleen een revolutionaire, technologische innovatie te zijn. van hr. Dit bedrijf heeft de voorbije jaren veel gedaan gedaan op het vlak van opleiding van het personeel. Met permissie, maar dat is ook innovatie. Onze producten mogen dan al relatief eenvoudig zijn, de echte knowhow ligt in het afleveren van de totale, goed afgeregelde installatie. Dankzij de vorming van onze medewerkers werden we ook intern beter. Vandaag mogen we zeggen dat ons intern productieproces optimaal functioneert. Dat is een hele voldoening en de vrucht van jarenlang zwoegen.”

Delight the customer

Jan Segaert en Greet Hancke Beltherm

Hoe ziet u de toekomst van het bedrijf? Kan Beltherm rustig een familiebedrijf blijven, ook in 2030? Jan Segaert: “Ik heb geen glazen bol. Ik weet alleen dat we in 20 jaar tijd al een hele weg afgelegd hebben en altijd maar groter zijn geworden. Op de Belgische markt zijn we nu een speler die niveau haalt. Dat is fijn en meer moet dat ook niet zijn.” Greet Hancke: “Groeien is één iets, gecontroleerd groeien is een totaal andere zaak. Zolang dat laatste het geval is, zie ik geen problemen. En ja, het liefst op eigen vleugels.” Waar situeerden zich in de loop der jaren de groeipijnen? Greet Hancke: “Het moeilijkste is en blijft om goede mensen te vinden en die dan ook nog verder te begeleiden en op te leiden. Alle bedrijven vissen

Ondernemers 5 13 maart 2015

17


INTERVIEW

18

Ondernemers 5 13 maart 2015

auto, maar ze vergeten al de rest: de risico’s die een ondernemer neemt, de verantwoordelijkheid, het feit dat hij aan 120 mensen werk en inkomen geeft, de zorgen, de slapeloze nachten. De discussie over de tax shift en de bijkomende last op vermogen geeft ook weer de indruk alsof zelfstandigen geen belastingen betalen en rijk worden op de kap van de werknemers. Ondernemers betalen in België zeer veel belastingen. Ik weet niet waar en of er nog veel te rapen valt.”

nu eenmaal in dezelfde vijver. De crisis, sinds 2008, heeft voor enig soelaas gezorgd op dat vlak, want er kwamen meer krachten vrij op de arbeidsmarkt. Maar niet te vergeten: in tijden van crisis zullen de bedrijven weliswaar herstructureren, maar gelijktijdig zullen ze ook hun beste medewerkers voor zich houden. Hoe dan ook, de zoektocht blijft, tot op vandaag verder duren. Hier zouden meteen drie bedienden en tien arbeiders extra aan de slag kunnen gaan. We rekruteren via de klassieke kanalen zoals VDAB, selectie- of interimbureaus. Spontane sollicitaties zijn ook altijd welkom.” Dit is een familiebedrijf pur sang. Wat betekent dat in de praktijk? Wat zijn de voor- en nadelen? Greet Hancke: “We hebben een goed gedefinieerd doel voor ogen en we streven daar elke dag opnieuw naar. Het grote voordeel is dat dit kan met enerzijds een vlakke structuur en dus korte beslissingslijnen en anderzijds met een grote betrokkenheid. Twee troeven die grote bedrijven niet meteen kunnen uitspelen.” In managementboeken staat ook te lezen dat familiebedrijven doorgaans beter slagen in een cruciale opdracht: delight the customer. Dat is nog iets anders dan satisfy the customer. Hoe doen jullie dat? Greet Hancke: “Ik denk dat je dat op alle niveaus moet waarmaken. Het begint al met de bereikbaarheid voor de klant. De band met de klant zit overal: in de verkoop, maar ook op de werf en in de dienst na verkoop.” Jan Segaert: “Ik maak er een erezaak van om van dichtbij betrokken te zijn bij zowel de sales als bij de oplevering op het terrein. Als er zich een probleem stelt, dan moet er een oplossing komen. Snel reageren en spontaan meedenken is dan de boodschap.” Ieder zijn zeg Man en vrouw die samenwerken, je vindt het wel meer. Is dat een soort toverformule? Of hangen er ook weerhaakjes aan? Greet Hancke: “We hebben elk onze specifieke opdracht. Dat geeft al het grote voordeel van de complementariteit. Jan is bezig met het operationele. Ik hou me bezig met hr en het financieel beleid. We zijn allebei harde werkers, we gaan er helemaal voor en het is ons bedrijf. We zijn een back-up voor elkaar. Dat geeft een goed gevoel. Geef toe, als je met een derde een bedrijf zou moeten runnen, zou dat wel even anders zijn. Maar we proberen ook zo weinig mogelijk het werk mee naar huis te nemen. Dat is een doel dat we onszelf opleggen. Maar toegegeven, het is in de praktijk niet altijd even gemakkelijk om een lijn te trekken.” Hoe anders is jullie visie op ondernemen? Jan Segaert: “Ik durf meer, zij staat meer op de rem. Greet Hancke: “Dat heeft allicht te maken met het verschil tussen een ondernemer en een manager. Ik moet de financiën opvolgen en bekijk de zaken dus anders. Ik moet aan de ondernemer die mijn man is, duidelijk maken wat er financieel haalbaar is en wat niet. Een rasechte ondernemer wil er altijd voor gaan. Een manager wil dat ook maar binnen de perken van wat haalbaar is.”

1993

Het jaar van de oprichting, na de overname van Constructie werkplaats Becelare

De noodkreet van de bouwsector

Groeien is één iets, gecontroleerd groeien is een totaal andere zaak. Herman Vandevelde zegt dat collectief leiderschap alleen maar kan werken als je voldoende bescheiden ben. En ook dat een bedrijfsleider zichzelf overbodig moeten kunnen maken. Greet Hancke: “Ik sta achter die gedachten. Kijk maar naar wat er recent gebeurd is met enkele vooraanstaande West-Vlaamse bedrijfsleiders die om het leven kwamen. Zelfs een geval van ziekte, moet je met heel het team kunnen opvangen. Als je alles de hele tijd zelf probeert te doen, ben je kwetsbaar.” Jan Segaert: “Klopt volkomen, denk ik. Ik probeer daar ook naar te handelen. Als ondernemer weet je op een bepaald ogenblik dat je niet meer alles zelf kan belopen. Daar moet je ook conclusies uit trekken. Ik heb dat proberen te doen door samen te werken met twee operationele directeuren. Een iemand zit hier in huis en de andere leidt het filiaal in Nazareth. Het is een formule die tot nu toe perfect werkt. Die aanpak heeft een driedubbel voordeel. Een: je bent niet langer met alles en nog wat bezig. Twee: het stelt je in staat om meer bezig te zijn met de strategie op lange termijn en met de klant. Drie: anderen kunnen bepaalde taken beter dan ik. Ik heb hoegenaamd geen moeite om dergelijke taken dan te delegeren, want het bedrijf vaart er wel bij.” Hoe slaag je erin om je naaste medewerkers maximaal te motiveren? Greet Hancke: “Mogelijkheden genoeg, denk ik dan. Om te beginnen is het zaak om mensen zo autonoom mogelijk te laten werken. Werken in een groeibedrijf is ook plezanter dan in een vlak bedrijf. En tot slot: een meer dan behoorlijke verloning met mogelijkheid tot bonussen en een mooie wagen. Dat is toch al een behoorlijk en vrij aantrekkelijk pakket.” Wat denkt u van de uitspraak van Gert Verhulst (Studio 100) die vindt dat je ondernemers het recht moet geven om rijk te worden. Heeft hij gelijk? Greet Hancke: “In de maatschappij leeft veel jaloezie, dat is een feit. Zoals het ook een feit is dat ondernemers niet altijd het respect krijgen dat ze verdienen. De mensen zien vaak de mooie kanten zoals de mooie

23

miljoen euro omzet (2014)

3

Filialen

Merken jullie iets van een nieuwe wind bij de Vlaamse en federale regering? Jan Segaert: “Ik zou het echt niet weten. Maar allicht is het nog te vroeg om resultaten te verwachten.” Greet Hancke: “De hele bouwsector vraagt al jaren om de oneerlijke concurrentie van buitenlanders met hun dumpingprijzen aan banden te leggen. John Crombez heeft pogingen gedaan om fraude aan banden te leggen, maar de echte oplossing moet allicht niet uit Vlaanderen dan wel uit Europa komen. Nu is er namens de nieuwe Vlaamse regering een nieuwe maatregel: Check in@Work. Iedereen die zich op een bouwwerf bevindt, moet definitief aangemeld zijn. Mooi in theorie, maar in de praktijk? We stellen vast dat de administratie die daarbij komt kijken volledig door de bedrijven zelf moet worden georganiseerd. Ook alle verantwoordelijkheden komen bij de Belgische aannemers te liggen. Sta me toe daar vragen over te hebben. Wij zien grote bouwwerven waar Belgische bedrijven enkel met buitenlandse onderaannemers aan het werk zijn. Dag en nacht. Dat is toch ook veel geld en welvaart die naar het buitenland vertrekt, of niet soms? Een fundamenteel probleem vraagt om een fundamentele oplossing, maar die is er nog altijd niet.” Zijn er zaken die jullie nooit meer zouden doen wegens fout ingeschat? Jan Segaert: (na een lange stilte) “Ik heb altijd mijn best gedaan.” Greet Hancke: “Weinig. Of het moet zijn dat je al eens foute medewerkers hebt aangeworven, van wie je dan afstand moet nemen. Dat is altijd een pijnlijk proces.” Wat was jullie mooiste realisatie? Iets waar je tot op vandaag fier op bent? Jan Segaert: “Het meest unieke was wellicht de medewerking aan het Elisabeth-station op Antartica. Daar hebben we onderdelen mogen leveren. Eén van onze ingenieurs is voor enkele weken naar ginder getrokken om alles minutieus op te volgen. Een fabuleuze ervaring. Hij praat er nog altijd over, al is het inmiddels al vijf jaar geleden.” Jullie zijn zelf niet mee geweest? Jan Segaert en Greet Hancke: “Neen, geen tijd, man.” Geen spijt van? Jan Segaert: “Ja, dat zou wel iets uitzonderlijks geweest zijn. Misschien is dat het antwoord op de vraag van daarnet over een foute inschatting.” (lacht) (Tekst: Karel Cambien – Foto’s: Dries Decorte)

30

Miljoen euro in het orderboek

120 Medewerkers


ONDERNEMERS & CO Sanders Accounting & Consulting

Aankoop van de eigen woning op naam van de vennootschap: de voor- en nadelen Veel ondernemers werken dag en nacht. De kroon op het harde werk is meestal de aankoop van een droomvilla. Maar op welke wijze kunt u deze eigen woning best aankopen? In persoonlijke naam of via de vennootschap? Dit artikel behandelt een aantal aankoopstructuren met hun respectievelijke voor- en nadelen. De eenvoudigste structuur is zonder twijfel de aankoop van de villa in persoonlijke naam. Meestal zal dit ook de zuiverste structuur zijn en dit omwille van de hierna genoemde voordelen:

1

Indien het de eerste en enige woning betreft op het moment van aankoop kan men genieten van de zogenaamde fiscale woonbonus. Hoewel het fiscaal voordeel recent werd afgezwakt, levert deze bonus nog altijd een interessante, fiscale besparing op.

2

Een ander belangrijk voordeel is dat de eigen woning beschermd is voor het gezin. Indien de eigen woning daarentegen wordt ondergebracht in een vennootschap, dan valt deze bescherming weg. Daarnaast kan bij het aanhouden van de eigen woning in privénaam een latere vererving naar de langstlevende echtgenoot belastingvrij gebeuren. Indien u er dus ooit zou aan denken om de droomvilla te verkopen, dan is de eventuele meerwaarde niet belastbaar.

3

Doordat de woning privébezit is van de ondernemer, zal hij niet worden belast op zogenaamde voordelen van alle aard. De voordelen van alle aard worden beschouwd als een fictieve bezoldiging voor de bedrijfsleider. Dit bedrag wordt belast bovenop het bestaande loon. Door de progressiviteit van de personenbelasting zal dit al snel leiden tot een taxatie tegen een tarief van 50%. En daar stopt het nog niet want hier bovenop zijn ook nog eens sociale bijdragen verschuldigd. Dit resulteert in een belastingdruk van zowat 60%. Het gemiddelde voordeel van alle aard bedraagt 15.000 euro. Dit houdt in dat men jaarlijks al 9.000 euro (personenbelasting + sociale bijdragen) betaalt en dit om enkel maar in de woning van de vennootschap te mogen wonen.

U vraagt zich dan ook terecht af waarom men überhaupt een villa op de vennootschap zou aankopen. De

voornaamste reden waarom dit wel wordt gedaan, is de hoge aankoopprijs van de woning. Als ondernemer kunt u de villa immers aankopen met brutogelden van de vennootschap. Cru gesteld mag immers worden aangenomen dat indien men zijn loon wil verhogen om de aankoop van de villa op persoonlijke naam mogelijk te maken, men slechts 50 % van zijn loon zal overhouden. De slagkracht is dus veel hoger op het niveau van de vennootschap. Daarenboven kan men de woning, met uitzondering van de grond, afschrijven in de vennootschap. Concreet houdt dit in dat u door de afschrijving 33,99% vennootschapsbelasting bespaart. Hou er wel rekening mee dat de afschrijvingen dienen gespreid te worden over de gebruiksduur van de woning. Voor een villa kan dit in veel gevallen 30 jaar zijn. Indien er veel verbouwingswerken noodzakelijk zijn, mogen al deze kosten ten laste worden genomen van het resultaat van de vennootschap. Daartegenover staat dat indien de woning ooit wordt verkocht de meerwaarde altijd belastbaar is.

Natuurlijk is alles niet zo eenvoudig als hierboven beschreven. Voorzichtigheid is geboden want de fiscus volgt op of het spel correct wordt gespeeld. De zakelijke rechten dienen correct te worden gewaardeerd en het nut voor de vennootschap dient te worden aangetoond. Het mag met andere woorden geen verliesoperatie voor de vennootschap zijn. Waarom zou de vennootschap immers een villa aankopen, waar ze op termijn geen eigenaar meer van is? Het antwoord schuilt hem in de zogenaamde bezoldigingstheorie. Summier uitgelegd houdt dit in dat gezien de relevante omzet die de bedrijfsleider genereert voor de vennootschap, het normaal is dat de vennootschap een villa ter beschikking wil stellen van de bedrijfsleider. In die zin wordt de jaarlijkse kost, met name de afschrijving, verantwoord. Het is immers een kost waartegenover voldoende inkomsten staan. Als conclusie mogen we stellen dat elke aankoop specifiek is. Laat u dus bij de aankoop van een woning bijstaan door uw accountant. Hou rekening met de prijs, het kadastraal inkomen, de noodzakelijke verbouwingen enzovoort. Een goed onderbouwd dossier kan in casu leiden tot een mooie belastingbesparing. Julius Sanders, Sanders Accounting & Consulting

Daarbij komt nog dat woningen zoals hoeves vaak een laag kadastraal inkomen hebben. Hierdoor kan het voordeel van alle aard goed meevallen. In casu is dat het geval wanneer het kadastraal inkomen kleiner is dan 745 euro. Noteer wel dat door belangrijke verbouwingswerken het kadastraal inkomen kan worden aangepast. Door het feit dat het onroerend goed is ondergebracht in een vennootschap, kunnen de aandelen op termijn op een eenvoudige, fiscaal gunstige manier worden geschonken aan de erfgenamen. In het ideale scenario kunt u zelfs van beide walletjes eten. Meer bepaald van de voordelen in de personenen de vennootschapsbelasting. Dit kan worden bereikt door bijvoorbeeld het gebruiksrecht van het onroerend goed tijdelijk onder te brengen in de vennootschap. In die zin creëren we afschrijvingen in de vennootschap, kan de financiering van het gebruiksrecht gebeuren met brutogelden van de vennootschap en zal bij afloop van het tijdelijk recht de villa in het privévermogen van de zaakvoerder terechtkomen. Aangezien de villa zich opnieuw in de privésfeer bevindt, leidt dit tot de voordelen van de personenbelasting aangehaald in het begin van ons artikel.

Sanders Accounting & Consulting is gespecialiseerd in accountancy, fiscaliteit, begeleiding overname, audit, herstructureringen en familieregelingen. Het uitgangspunt vormt een kwalitatief hoog dienstverlening. Sanders Accounting & Consulting beschikt over een ISO-certificaat en is door de Vlaamse overheid erkend als dienstverstrekker voor advies.

Archimedesstraat 7 – 8400 Oostende – 059 55 00 55 Gistelse Steenweg 253 – 8200 Brugge – 050 40 48 90 Heldenplein 20 – 8301 Knokke-Heist – 050 53 03 00 www.sandersaccounting.be

Ondernemers 5 13 maart 2015

19


20

Ondernemers 5 13 maart 2015

ONDERNEMERS & CO Wiels & Partners

Werken aan een waterstrategie Er is deze winter heel wat te doen geweest rond een mogelijke energieblack-out. Uiteindelijk bleek het een storm in een glas water. Maar laat het ons nu eens over dat water hebben, want ook dat hoort voor onze ondernemingen een reëel aandachtspunt te zijn. Er is immers een grote evolutie aan de gang rond alles wat met waterbevoorrading, -verwerking en -lozing te maken heeft. De opmaak van een grondige waterbalans die de risico’s op de langere termijn inschat, kan heel wat problemen vermijden. Het komt er in de eerste plaats op aan om vooruitziend te zijn, en de nodige voorzorgen te nemen met betrekking tot de kosten en vergunningen. Want het staat vast dat op dat vlak één en ander zal veranderen.

Duurder leidingwater?

De kostenstructuur voor water omvat de waterprijs zelf, maar ook de kosten voor het transport en de verwerking als afvalwater. Zowel prijszetting als een nieuwe tariefstructuur voor die verschillende onderdelen worden momenteel onderzocht. Hierbij wordt onder andere gedacht aan het bijkomend invoeren van een vaste vergoeding. Terwijl je voor bijvoorbeeld elektriciteit kunt gaan shoppen, ben je voor je watervoorziening gebonden aan je regionale leverancier. De Vlaamse regering heeft de intentie om de watermaatschappijen te gaan sensibiliseren en ze meer op één lijn te krijgen.

Hogere heffing afvalwater

We kijken ook aan tegen een hogere heffing op afvalwater. Recent werd reeds een bijkomende factor ingevoerd welke rekening houdt met de verwerkingsmogelijkheid van het afvalwater. Daar komt vanaf heffingsjaar 2016 nog eens 15 tot 25% bij op de heffings-

voet zelf. Automatisch zal hierdoor ook de (boven-) gemeentelijke saneringsbijdrage toenemen.

Andere waterbronnen?

De opmaak van een grondige waterbalans die de risico’s op de langere termijn inschat, kan heel wat problemen vermijden. Werk met andere woorden een doorgedreven strategie en visie op water uit. Wacht er ook niet mee tot de huidige vergunningen op hun einde lopen, het moment van indiening van een hernieuwingsdossier komt altijd sneller dan verwacht en los daarvan evolueert het waterverhaal in al haar facetten. Danny Wiels, Wiels & Partners

De winning van grondwater, vooral dan uit de diepere lagen, blijft onder druk staan. Naast een stelselmatige verhoging van de heffing op de winning, blijft ook de vergunbaarheid een actueel thema. Na de sterke beperkingen van de debieten ten opzicht van 2000 heeft de Vlaamse Milieumaatschappij vorig jaar een nieuw herstelbeleid uitgewerkt, gefundeerd op uitgebreide gegevens en nieuwe studies. Vooral een meer gedifferentieerde aanpak volgens de ligging van de winning en de betrokken waterlaag, valt hierbij op. Er blijft evenwel een tendens om grondwatergebruik verder te beperken. Een van de alternatieven is het opvangen en gebruiken van regenwater. Dat wordt in de nabije toekomst een steeds belangrijkere waterbron, die nieuwe uitdagingen stelt. Met behulp van simulaties door een adviespartner, kun je nagaan wat de haalbaarheid is om (deels) over te schakelen op hemelwater, zoals dat zo mooi heet.

Milieuactualiteit en Milieukalender 2015 Op donderdag 19 maart, van 13u30 tot 17u organiseert Voka West-Vlaanderen in samenwerking met Wiels & Partners een seminarie waar u onder andere een antwoord op de volgende vragen zult krijgen: • Concrete gevolgen Vlarem trein 2013 voor het komende jaar • De omgevingsvergunning in zicht • Vooruitblik Vlarem trein 2015 • Actualia water: onvergunde lozing, tariefzetting, watertoets enzovoort Meer info? Tine Maes, tel 056/23 50 48, tine.maes@voka.be

Slotsom

Het waterverhaal wordt dus van alle kanten grondig herschreven, met gevolgen en uitdagingen voor je onderneming die je niet mag onderschatten. Het is aan te bevelen om je goed te laten begeleiden, en diverse scenario’s en strategieën te laten bekijken. Is het bijvoorbeeld mogelijk om je vergunning voor het aanboren van grondwater te vernieuwen en wat is nog haalbaar qua debieten? Kun je een beroep gaan doen op andere waterbronnen? Hoeveel kun je nog investeren in waterrecuperatie en waterbeperkende maatregelen? Zijn er mogelijkheden om de heffing op afvalwater te optimaliseren? ...

www.wiels-partners.be

60% 50%

Evolutie in waterfactuur

40% 30%

Deerlijkstraat 58A • B-8550 Zwevegem Tel. +32 56 75 42 81 • Fax +32 56 75 42 82

20% 10% 0%

2009

2010

Totaal drinkwater

Totaal sanering

2011 Integrale factuur

2012 Index

2013

milieu, veiligheid en ruimtelijke planning


ONDERNEMERS & CO Delboo Deknudt Advocaten

Familiale opvolging: hoe aanpakken? Iedereen die een familiebedrijf heeft, denkt vroeg of laat wel eens aan zijn opvolging. Hierbij spelen tal van vragen een rol. Kan je het bedrijf binnen de familie houden en wil je dat überhaupt wel? Wie van de familie heeft interesse in het bedrijf? Wie heeft aanleg om het bedrijf verder te leiden en te ontplooien? Wat wil je zelf nog betekenen voor het bedrijf? Wil je nog de controle behouden of geef je het bedrijf volledig uit handen? En in het laatste geval, doe je dit dan onmiddellijk of in verschillende stappen? Bij een overname wordt zo het hele bedrijf, inclusief werking en toekomst, in vraag gesteld en doorgelicht.. Het is zaak om tijdig te beginnen denken aan de overname, zelfs wanneer daar in de nabije toekomst nog geen sprake van is. Je kan je mogelijke opvolger(s) niet vroeg genoeg betrekken bij het familiebedrijf. Zo kent de overnemer al van jongs af aan alle ins en outs van het bedrijf, kan hij zich verdiepen in de materie en bijvoorbeeld een gerichte studiekeuze maken. Zo creëer je opportuniteiten tot wisselwerking tussen jouw jarenlange ervaring en de vernieuwende ideeën van het jong aanstormend talent. Die wisselwerking is geen evident gegeven. Het vraagt een bereidheid van jezelf om de geijkte wegen te verlaten en open te staan voor vernieuwing. Anderzijds is vernieuwing niet altijd een verbetering. Het is dus een evenwichtsoefening tussen oud en nieuw, ervaring en vernieuwing, waarbij het essentieel is om goed met elkaar te communiceren en te zorgen dat je elkaars standpunt begrijpt en de draagwijdte ervan kan inschatten. Nieuwe ideeën moeten kunnen aangebracht worden, maar gevestigde waarden moeten ook hun plaats in het geheel krijgen. Zo kan er uiteindelijk een gemeenschappelijke toekomstvisie uitgewerkt worden waarin iedereen zijn ideeën kan terugvinden en waarin iedereen zich naar waarde geschat weet. Pas dan kan iedere betrokken partij zich achter het overnameplan scharen en gezamenlijk verder werken aan de toekomst van het familiebedrijf.

Eens de neuzen in dezelfde richting staan en er geweten is wie wat voor zijn rekening zal nemen, kan er al in meer concrete termen aan de overname gedacht worden. Iedereen weet welke rol hij in de toekomst te vervullen heeft, of net niet meer, en gaat daarmee akkoord. Na deze voorbereidingsfase moet alles natuurlijk in een juridisch en fiscaal correct kader gegoten worden. De hulp van een extern adviseur is hierbij onontbeerlijk. De adviseur kan je reeds bijstaan bij de voorbereidingsfase. Hij kan je wijzen op mogelijke pijnpunten, bemiddelen bij meningsverschillen, tekst en uitleg verschaffen bij de juridische en fiscale gevolgen van bepaalde beslissingen en bijsturen waar nodig. Eens deze fase afgerond, laat je de gemaakte afspraken best door de adviseur in een familiaal charter vastleggen. Dit familiaal charter geeft niet alleen toelichting bij de toekomstvisie met betrekking tot het bedrijf in het algemeen, maar legt eveneens eenduidig vast wie welke functie zal hebben, wie de opvolgers zijn, hoe de verloning zal gebeuren, wat de politiek met betrekking tot dividenduitkering en tewerkstelling is, hoe toekomstige overdrachten dienen uitgevoerd te worden, hoe de aandelenverhoudingen zijn enzovoort. Het familiaal charter vormt een houvast voor alle betrokken partijen waarop zij kunnen terugvallen in geval van twijfel of discussie. Daarin staan namelijk alle gemaakte afspraken eenduidig en concreet vermeld. Laat het duidelijk zijn: bij een overname van je familiebedrijf ga je best niet over één nacht ijs. De ideeën van vele partijen moeten samengebracht en op elkaar afgestemd worden en daarnaast zijn er nog eens vele partijen betrokken bij de finale uitwerking ervan. De fiscalist, de familienotaris, de bedrijfsboekhouder, de gespecialiseerde advocaat, … Allen kunnen zij vanuit hun expertise een bijdrage leveren tot een vlotte en evenwichtige overname van je familiebedrijf. Maar uiteindelijk is het wel altijd de familie die het laatste woord heeft en die kiest hoe de ideeën en de gevoelens moeten worden vormgegeven. Het is een intensief proces waarin alle partijen veel tijd en energie dienen te investeren en dat zijn twee zaken die niet iedereen in even grote mate beschikbaar heeft of wil hebben.

Maar als de overname vlot verloopt en het familiebedrijf verder floreert, zal iedereen het er over eens zijn dat het de inspanning meer dan waard was. Dan kan iedereen met vertrouwen de toekomst tegemoet zien. Mark Delboo, Delboo Deknudt Advocaten

Vermogensplanning een niveau hoger Het referentie-advocatenkantoor inzake advies en procedure rond uw vermogen • Inkomstenbelastingen • Schenkings- en successierechten • Registratierechten

• Huwelijksvermogensrecht • Erfrecht, schenkingen en testamenten • Familierecht

• Regularisaties • Planning onroerend goed (ook in het buitenland) • Patrimoniumvennootschappen

• Vereffening en verdeling van nalatenschappen • Vereffening en verdeling na echtscheiding

• Familiale charters • Bedrijfsoverdrachten

• Holdings • Grensoverschrijdende planning (trust, SPF, ...)

Optimismelaan 1b3 1140 Brussel Tel.: 02 502 59 87

Paalsteen 5 9830 Sint-Martens-Latem Tel.: 09 220 51 10

Fr. Rooseveltlaan 172 8790 Waregem Tel.: 056 62 51 00

De Rentfort 14 2970 Schilde Tel.: 03 331 80 80

www.delboodeknudt.be - info@delboodeknudt.be

Delboo Deknudt adv. 70x115mm.indd 1

20/10/14 11:38

Ondernemers 5 13 maart 2015

21


22

Ondernemers 5 13 maart 2015

dossier transport & logistiek

Vervoersector onderhandelt met Gewesten over aanpassingen en flankerende maatregelen Alle bedrijven met eigen vrachtwagens en de transportsector in het bijzonder, houden hun hart vast voor de kilometerheffing die vanaf 2016 in voege zal komen. “Tenzij er nog iets verandert aan de huidige plannen zal die het goederenvervoer in één klap 5 tot 10% duurder maken. En het Belgisch transport en logistiek hebben het nu al internationaal zo moeilijk”, zucht Philippe Degraef van Febetra. De transportsector onderhandelt met de Gewesten over aanpassingen en flankerende maatregelen

Kilometerheffing maakt vervoer 5 tot 10% duurder Vandaag geldt in de Benelux, Denemarken en Zweden het Eurovignet dat het bezit van een vrachtwagen vanaf 12 ton forfaitair belast. Dat systeem zou in België de komende jaren vervangen worden door een kilometerheffing op het effectieve weggebruik voor alle goederenvervoer van meer dan 3,5 ton. In Duitsland bestaat al de kilometerheffing LKW Maut; in Frankrijk, Italië, Portugal en Spanje kennen we de tolwegen. “De deadline voor de invoering is begin 2016 die zal gebeuren in alle drie de Gewesten tegelijk. De drie gewestregeringen keurden een voorontwerp van decreet (Vlaanderen en Wallonië) of ordonnantie (Brussel) goed. De kilometerheffing zal gelden voor alle voertuigen voor goederenvervoer van meer dan 3,5 ton, niet voor personenvervoer. Tegen 1 juni dit jaar zouden alle wetteksten in het Belgisch Staatsblad moeten verschijnen”, vertelt Philippe Degraef, directeur van Febetra, de Koninklijke Federatie van Belgische Transporteurs & Logistieke Dienstverleners. Waarom maakt Febetra zich zorgen over de kilometerheffing? Philippe Degraef: “Het principe dat weggebruikers niet betalen voor het bezit van een voertuig - zoals nu met het Eurovignet - maar per gebruikte kilometer is eerlijker, daar kun je niet tegen zijn. Maar de kafkaiaanse manier waarop de kilometerheffing ingevoerd wordt,

stoort ons. Ze wordt aangekondigd als een maatregel om de mobiliteit te verbeteren, terwijl de vrachtwagens slechts 2% van het voertuigenpark uitmaken. Uit alle studies blijkt dat een kilometerheffing slechts een positief effect op de mobiliteit heeft wanneer alle weggebruikers bijdragen. Zoals het plan nu op tafel ligt, gaat het enkel om extra inkomsten voor de overheid uit één kleine groep zonder mobiliteitssturend effect. Wij zullen meer moeten betalen om nog steeds in de file te staan.” Op welke wegen zal de kilometerheffing gelden? “Philippe Degraef: “In Brussel zal het gaan om alle wegen, tot het kleinste straatje toe. Vlaanderen en Wallonië zijn er nog niet volledig uit, maar wellicht worden het alle snelwegen, ringwegen en bepaalde gewestwegen. De kilometerheffing zal in Vlaanderen en Wallonië van toepassing zijn op een ruimer wegennet dan het Eurovignet nu.” Is er al een zicht op de tarieven? Philippe Degraef: “Brussel zal verschillende tarieven hanteren naargelang het type weg. Snelwegen en ringwegen - waarvan Brussel er maar heel weinig op haar grondgebied heeft - zouden 12,5 eurocent per km belast worden, gewestwegen dubbel en gemeentewegen driedubbel. Bovendien plant het Waalse Gewest een retributiesysteem - met btw - terwijl Vlaanderen

en Brussel een belasting - dus zonder btw - willen. Dat wordt heel ingewikkeld om vooraf in te schatten.” Zullen transporteurs dit aan hun klanten kunnen doorrekenen? Philippe Degraef: “Transport zal sowieso duurder worden en dat zal zich finaal vertalen in duurdere eindproducten voor de eindconsument. Niet alleen door de kilometerheffing zelf, maar ook door de extra administratie en de aankoop van on board units voor de satellietregistratie die 150 à 200 euro kosten. Gelukkig zal het ‘kastje’ voor het hele land bruikbaar zijn, maar dat is dan ook ongeveer het enige dat uniform is voor de drie Gewesten. Een rit op de E40 van Oostende naar Luik zal verschillende tariefzones doorkruisen, waarop al naargelang het Gewest wel of geen btw verschuldigd zal zijn. Het wordt niet simpel om prijsoffertes te maken.” Aanvaardt de sector dit zomaar? Philippe Degraef: “De professionele vervoerders hebben al extreem moeilijke jaren achter de rug, wat leidde tot een recordaantal faillissementen en een torenhoog jobverlies. De hoge arbeidskost nekt de Belgische vervoerder steeds meer in de strijd met de buitenlandse concurrentie. Met de kilometerheffing volgens de geplande tarieven wordt goederenvervoer in één klap nog eens 5 tot 10% duurder. Daarom onderhandelen


DOSSIER

De troeven van het Belgische wegvervoer Begin dit jaar publiceerde Truck & Business Expertise Center de studie ‘Transport.Belgium, Driving Your Business’. Daarin analyseren de onderzoekers de transportbedrijven en de logistieke sector van ons land. Volgens de cijfers van de Nationale Bank genereren de transportbedrijven en de logistieke sector een directe toegevoegde waarde van 3,1% van het Belgische BBP. Tellen we daar de indirecte toegevoegde waarde bij dan loopt dat cijfer zelfs op tot 7,9% . Die grote bijdrage kent meerdere oorzaken. Zo profiteert België van een heel gunstige ligging ten opzichte van de grote handelsstromen binnen Europa. Daarnaast beschikt ons land over een dicht wegen- en spoorwegnet en ook over veel waterwegen die toegankelijk zijn voor grote schepen. Om al die redenen plaatste de Wereldbank ons land recent op de derde plaats in de Logistics Performance Index.

39,1%

Philippe Degraef

“ Wij zullen meer moeten betalen om nog steeds in de file te staan.” we met de drie Gewesten over flankerende maatregelen, onder meer lagere tarieven dan aangekondigd, identieke tarieven in de drie Gewesten, dezelfde regels ook voor bestelwagens, een beperking van het tolplichtig wegennet tot de huidige Eurovignetwegen en een wettelijke garantie dat de klanten van de vervoerders de heffing zullen moeten betalen. Wij wensen ook dat de inkomsten uit de kilometerheffing uitsluitend gebruikt zullen worden voor wegenonderhoud en voor het versneld aanleggen van de missing links.” Kan mobiliteit vanwege zijn internationale impact niet beter op Europese schaal geregeld worden? Philippe Degraef: “Toch minstens op Beneluxniveau, want dit is geen goede zaak voor de concurrentiepositie van de Vlaamse havens en logistieke hubs. Nederland heeft immers geen plannen voor een kilometerheffing. De Belgische politiek spreekt graag van een slimme kilometerheffing maar in de vorm waarin ze nu op tafel ligt, is het predicaat ‘slim’ niet echt op zijn plaats.” (RJ - Foto Cameraad)

Als we kijken naar het aandeel van de verschillende modi in het goederenvervoer is het wellicht geen ver79% 28,9% rassing dat het wegvervoer meer dan de helft (57,4%) van het tonnage voor zijn rekening neemt. Op een grote afstand volgen daarna het maritieme vervoer (23,8%), de binnenvaart (13,2%) en het spoor (5,6%). Wat het nationaal vervoer betreft bedraagt het percentage voor het wegvervoer zelfs 85,4%. De verklaring is simpel: alleen het wegvervoer kan snel en 85,4% flexibel een transport van deur tot deur verzorgen.

Totaal Weg Spoor Maritiem Nationaal vervoer 404.758 85,4% 5,6% Import 281.302 28,9% 4,5% 47,6% Export 245.595 39,1% 7,5% 41,2% Transit 57.326 79,0% 3,3% Totaal 988.981 57,4% 5,6% 23,8%

Binnenvaart 9,1% 19,0% 12,2% 17,7% 13,2%

De economische crisis en de liberalisering van het internationale transport door de Europese Unie hebben de Belgische transportsector enkele rake klappen toegediend. De voorbije jaren is het aantal transportbedrijven in ons land gestaag gedaald tot op een huidig niveau van 8.300 bedrijven. In totaal verloren onze bedrijven in tien jaar tijd 7,14% van het nationale transportvolume en maar liefst 55,04% van het internationale transportvolume. Eigenaardig is wel dat de werkgelegenheid in de sector de voorbije tien jaar globaal gezien gestegen is. Er werken nu zowel meer arbeiders (+4%) als meer bedienden (+15%) in de transportsector dan in het jaar 2003. Dat maakt duidelijk dat onze bedrijven zich heel flexibel en weerbaar hebben getoond ten opzichte van de harde concurrentie. Zo zijn ze zich meer gaan toeleggen op specifieke niches met een hogere toegevoegde waarde en hebben ze ook hun aanbod aangepast door meer te focussen op logistieke activiteiten die aansluiten bij het vervoer. De belangrijkste verklaring voor de veerkracht ligt in de permanente verbetering van de productiviteit binnen de Belgische transportbedrijven. Gemiddeld steeg die van 60.040 euro (toegevoegde waarde per VTE) in 2005 naar 66.410 euro in 2013. De stijging is het grootst bij de kleine bedrijven waar de eigenaar nog vaak zelf achter het stuur kruipt. Middelgrote bedrijven hebben de zwakste score en dat komt doordat ze schaalgrootte missen. (DVT)

www.febetra.be

Ondernemers 5 13 maart 2015

23


U least zoveel meer dan een auto. Met Vancia Car Lease, least u veel meer dan een auto. Een flexibele service en een persoonlijke aanpak behoren tot de standaarduitrusting bij ons. Als u Vancia Car Lease uw wagenpark laat beheren, groot of klein, dan hoeft u alleen nog maar op de weg te letten. Van operationele leasing over financiĂŤle renting tot het afhandelen van de administratie: wij nemen alles van u over. Behalve het stuur. Contacteer ons op 056 34 57 81 of via www.vanciacarlease.com

Lease is more.ÂŽ


“Logistiek is in de eerste plaats een kwestie van mensen”

DOSSIER

Kortrijks familiebedrijf Tonickx is Europese draaischijf voor vrouwenkleding

Tony Vanwijnsberghe (rechts) en zijn team.

In 1994 begonnen Tony Vanwijnsberghe en zijn echtgenote aan een ondernemersavontuur, waarvan ze toen de dimensie niet konden inschatten. Modegroep Tonickx, aan de inrijpoort van het Kortrijkse industriepark Evolis, bevoorraadt vandaag grote retailers uit de confectie in liefst 15 Europese landen. Designers, stylistes, administratieve medewerkers, stiksters, account & sales managers en last but not least een handvol logistieke krachten die alles aansturen. Je vindt het allemaal op het Kortrijkse Evolispark, waar Tonickx zijn hoofdzetel heeft. Het West-Vlaamse hoofdkwartier is maar één van de vier poten van de modegroep die dameskledij onder private label levert aan tientallen retailers over heel Europa. Onder hen enkele grote namen als C&A, JBC, Bel&Bo en Zalando. Op aangeven van de Kortrijkse staf worden in Tunesië (Monastir), China (Shaoxing, aankoop en sourcing van stoffen) en Roemenië (Pietra Neamt) alle collecties klaargestoomd. Ontwerp en productie gebeuren uitsluitend op bestelling, maar met een flexibiliteit die het extreme benadert. “Dat is één van onze belangrijkste succesfactoren”, vertelt CEO Tony Vanwijnsberghe. “Per week worden hier 15 tot 20 nieuwe producten op de tekentafel gelegd. Ultrasnel worden die ontwerpen geproduceerd om ze vervolgens binnen de 8 weken – en het liefst nog korter - in de winkel te krijgen. Als de klant merkt dat pakweg een zomerkleedje of een bloemenbloesje goed verkoopt, zorgen wij voor een nog snellere bevoorrading. In Roemenië en Tunesië kunnen we 30.000 tot 35.000 stuks per week produceren.” Wie zo snel op de bal speelt als Tonickx, moet de hele logistieke keten perfect beheersen. “Dat begint al met de tracering”, weet Tony Vanwijnsberghe. “Anders dan vroeger, eisen al die grote namen van ons dat we in elk stadium weten wat er met het product gebeurt.

Noem die logistieke uitdaging gerust ook een bijdrage tot maatschappelijk verantwoord ondernemen. Sinds goed drie jaar mogen we Zalando tot onze vaste afnemers rekenen. Ook zij vinden traceerbaarheid een must. Ik vermoed sterk dat de hele heisa rond productie in Bangladesh veel grote spelers aan het denken

Tony Vanwijnsberghe

“De hele heisa rond productie in Bangladesh heeft veel grote spelers aan het denken gezet.”

heeft gezet. Wij hebben er alvast geen probleem mee en kunnen ook het hoogste internationale certificaat voorleggen. Dat ervaren wij niet als een dwingend, maar wel als een positief verhaal. Omdat wij erg sterk verticaal geïntegreerd zijn, is de logistieke opvolging dan ook een stuk gemakkelijker.”

Een internationale puzzel Tonickx stuurt de dameskledij niet zelf Europa rond. “Investeren in eigen vrachtwagens of vervoermiddelen is voor ons nooit een optie geweest”, aldus Tony Vanwijnsberghe. “Ondernemen is ook focussen op je corebusiness. Dus sturen de grote retailers de door hen ingehuurde transporteurs op pad naar Kortrijk om de aangekochte damesmode op te halen.”

Op het eerste gezicht is het een aardige logistieke puzzel om alles op een rijtje te hebben: knopen uit Italië, ritsen uit Turkije, verpakking uit België, stoffen uit China, voering uit Korea en ga zo maar door. Het voorbereidende werk gebeurt allemaal in Kortrijk en vertrekt van hieruit richting Tunesië of Roemenië. Tony Vanwijnsberghe weet wat de basis vormt van het succes van zijn snelgroeiende kmo. “Snelheid en innovatie zijn de twee sleutelwoorden die onze leefwereld domineren”, zegt hij. “De supply chain perfect beheersen, is dan ook een conditio sine qua non. Over de supply chain kan je duizend en één ding zeggen, maar voor mij is één zaak cruciaal: het staat of valt altijd met mensen. Die mensen vormen een ketting en die moet gesmeerd lopen, hij mag nooit haperen. Uiteraard is attitude belangrijk net als communicatie. Je kan de basisaanpak en de boodschap van de strategie nooit genoeg herhalen. Dat is mijn taak. Als mensen dan perfect weten wat van hen verwacht wordt en je geeft hen ook de appreciatie die ze verdienen, dan zit het wel snor.” In de dagelijkse praktijk heeft Tony Vanwijnsberghe twee sleutelfiguren die hem bijstaan om de logistieke stroom op te volgen. Karim Mekahli is de verbindingsman tussen Kortrijk en de drie buitenlandse productiehuizen. De tweede logistieke manager is Tommy Vancompernolle en die zorgt voor de opvolging van de interne processen op elke site. Het eindresultaat is een snelle rotatie van goederen, iets wat de retailers naar waarde weten te schatten. (KC – Foto Hol)

www.tonickx.be

Ondernemers 5 13 maart 2015

25


300 000 TON GOEDEREN

verscheept in 1 vracht

WAT KUNNEN WE VOOR U VERSCHEPEN

De wegen geraken vol, servicen via de binnenvaart wordt een must! “Wij transporteren als bouw- en logistieke groep jaarlijks zo een 300 000 ton goederen per binnenschip. Bouwmaterialen in alle vormen, maar ook meststoffen, veevoeders, ijzerertsen, palletgoederen, al dan niet vervuilde gronden, afgewerkte producten uit onze prefab betonfabrieken en meer! Voor Groep Verhelst wordt het een reflex om op elke laad- of losplaats na te gaan of we niet rechtstreeks of onrechtstreeks het water kunnen gebruiken. Je kan niet langer anders: de wegen geraken vol, terwijl iedereen meer just-in-time leveringen eist.” Meer info op watersnelweg.be en www.verhelst.be. Steven Verhelst

Watersnelweg.be is een initiatief van Promotie Binnenvaart Vlaanderen vzw, nv De Scheepvaart, Waterwegen en Zeekanaal NV, Departement Mobiliteit en Openbare Werken

2015-0354 PBV_testimonial adv_A4.indd 1

2/03/15 10:19


DOSSIER

Luchthaven Kortrijk-Wevelgem heeft goed jaar achter de rug

Nieuwe structuur moet Wevelgemse luchthaven rendabeler maken De Internationale Luchthaven Kortrijk-Wevelgem kan terugblikken op een goed jaar, met 10% meer vliegbewegingen. En er is nog meer goed nieuws. Nu er duidelijkheid is over de toekomst van de Internationale Luchthaven Kortrijk-Wevelgem en er een nieuwe beheersstructuur komt, kunnen ook de noodzakelijke investeringen plaatsvinden. Het verhaal van een nieuwe structuur voor de Vlaamse regionale luchthavens begint al in 2006, met een eerste besluit van de Vlaamse regering over de toekomst ervan. Maar pas in 2013 neemt zij de principiële beslissing om de LOM/LEM-structuur door te voeren: via de Luchtvaartontwikkelingsmaatschappij (LOM) blijft Vlaanderen verantwoordelijk voor de infrastructuur terwijl de private luchthavenexploitant (LEM) de commerciële uitbating op zich neemt. Voor Antwerpen en Oostende is de LEM-partner sinds vorig jaar het Franse Egis. De uitbating van de Internationale Luchthaven Kortrijk-Wevelgem viel evenwel buiten die overeenkomst. “Omwille van het specifieke karakter van deze luchthaven, maar ook omdat we sinds 2006 in een permanent onduidelijke situatie verkeerden over de toekomst van de regionale luchthavens. Daardoor werden noodzakelijke investeringen en aanpassingswerken hier niet gedaan”, zegt Filip Daem, sinds 2013 voorzitter van de West-Vlaamse Intercommunale Vliegveld Wevelgem-Bissegem (WIV). Voor Kortrijk-Wevelgem moest dus een andere oplossing uit de bus komen. En die werd uitgedokterd door onder meer de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij (POM), onder voorzitterschap van Jean de Béthune. “Hij is de

grote architect van dit project, die mee het nieuwe businessplan voor de luchthaven uittekende”, benadrukt Filip Daem. De WIV, met 13 gemeenten, draagt haar activa en passiva over aan een nieuwe structuur, die zal bestaan uit drie spelers. “Nog deze maand wordt de nv Internationale Luchthaven Kortrijk-Wevelgem opgericht. Met een belang van 57% wordt de provincie – via de POM – de hoofdaandeelhouder. De Vlaamse overheid participeert voor 33%, de intercommunale Leiedal voor de resterende 10%”, legt Filip Daem uit. “Het is de bedoeling dat Vlaanderen op termijn een groter belang in de nv opneemt, gelet op de interne staatshervorming, waarbij de provincies alleen nog grondgebonden bevoegdheden zullen overhouden.”

Investeringen om aan de top te komen Met de nieuwe structuur worden eindelijk de noodzakelijke investeringen in de Internationale Luchthaven Kortrijk-Wevelgem mogelijk. “En die zijn dringend xz,y anders dreigen we onze internationale erkenning kwijt te spelen”, zegt Filip Daem. “Nog los daarvan had het uitblijven van investeringen de voorbije jaren sowieso een negatieve impact op de ontwikkeling en groei van de luchthaven.”

Meer vluchten dankzij milde winter Ondanks alles heeft de Internationale Luchthaven KortrijkWevelgem er een goed jaar op zitten. Zo heeft ze in 2014, dankzij de herdenkingen van de Eerste Wereldoorlog, onder meer wereldleiders als Barack Obama, David Cameron en François Hollande mogen ontvangen. Eind vorig jaar was ook koning Filip te gast, samen met de minister van Defensie en de hele legertop. Het aantal vluchten steeg met 10% ten opzichte van 2013 tot 38.065. Het niet-zakelijk deel daarvan, goed voor 33.970 vliegbewegingen, nam met 11% toe.

Filip Daem

“We hebben de Vlaamse regering ervan kunnen overtuigen dat Kortrijk-Wevelgem wel degelijk een toekomst heeft.” Maar dat is het verleden, benadrukt de voorzitter. “We hebben de Vlaamse regering ervan kunnen overtuigen dat Kortrijk-Wevelgem wel degelijk een toekomst heeft. De nv krijgt tien jaar de tijd om het businessplan te realiseren en te bewijzen dat ze de rentabiliteit substantieel kan verhogen. Er is nu onmiddellijk een budget van 10 miljoen euro beschikbaar. Dat bedrag zal gebruikt worden voor een nieuwe taxibaan, een vernieuwing en uitbreiding van de apron of parking vooraan, een nieuwe brandweerkazerne en een nieuwe verkeerstoren. Als dat er allemaal is – hopelijk binnen de drie jaar –, zullen we tot de top van de internationale regionale luchthavens in West-Europa behoren. Nu al beschikken we over de beste startbaan van allemaal; haar lengte geeft ons een uniek praktisch, maar ook economisch voordeel. Daardoor kunnen hier immers volgetankte jets opstijgen voor intercontinentale vluchten.” Dan blijft nog het probleem dat de Internationale Luchthaven Kortrijk-Wevelgem tussen twee woonkernen geprangd ligt. “Een vliegveld geeft altijd hinder, maar we blijven erom bekommerd die voor de omwonenden zo klein mogelijk te houden”, zegt Filip Daem. “We zijn nu eenmaal gebonden aan strenge milieubepalingen. Onze ligging laat bijvoorbeeld zwaar luchtvrachtverkeer niet toe. Vandaar dat we ons voor de economische ontwikkeling moeten blijven richten op de voor ons relevante niches, zoals de tien pilotenscholen hier, de medische vluchten en vooral de zakelijke luchtvaart. Wij mikken op alle Belgische maar ook de Noord-Franse captains of industry, die omwille van de kleinschaligheid en flexibiliteit liever naar hier komen dan naar Lesquin.” (JD)

www.kortrijkairport.be

Ondernemers 5 13 maart 2015

27


Publireportage

Logistiek: (duurzame) hefboom voor de industrie

Antoon Desmet (Isolava), Jan d’Haeyer (Shipit) , Jean de Bethune (POM West-Vlaanderen), Johny Delbeeke (Delcatrans)

De Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij (POM) West-Vlaanderen zet in op de logistieke roeping van West-Vlaanderen. Logistiek is een belangrijke schakel in een toekomstgericht industrieel beleid. Bijkomend is een slagkrachtige logistiek een doorslaggevende factor voor het aantrekken van exogene investeringen. De POM West-Vlaanderen zet daarbij sterk in op het gebruik van multimodale platformen en het stimuleren van synchromodaal vervoer bij de verladende industrie. Exemplarisch in dit beleid is de recente overname door de POM West-Vlaanderen van de concessie voor de uitbating van de River Terminal Wielsbeke van Katoen Natie, die de activiteiten van de binnenvaartterminal eind 2013 stopzette. Logistieke dienstverlener Delcatrans uit Rekkem, niet toevallig ook uitbater van de spoorterminal op de LAR, en het Antwerpse binnenvaartbedrijf Shipit werden aangesteld als exploitanten. Ondertussen zijn de activiteiten sinds november 2014 opnieuw opgestart. De belangrijkste exploitatieprincipes voor de POM West-Vlaanderen waren multi-purpose en open access. Multi-purpose betekent dat verschillende soorten goederen op de terminal worden behandeld. Voor de behandeling van containers zijn er momenteel twee afvaarten per week. Op termijn streeft men naar een dagelijkse afvaart en een jaarlijkse overslag van ongeveer 12.000 TEU. Ook vervoer van bulk en palletten komt aan bod op de terminal. De focus van mede-uitbater Shipit ligt immers op niet-gecontaineriseerde goederen. Het bedrijf

verscheept bijvoorbeeld al langer gepalletiseerde gipsproducten voor de lokale verlader Isolava/ Knauf. Open acces impliceert dat de terminal open staat voor alle verladende partijen. “Naast de competitiviteit van alternatieve transportmodi in combinatie met wegvervoer, is een belangrijke drijfveer voor ons de ondersteunende rol van transport en logistiek voor de talrijke producerende industriële ondernemingen in West-Vlaanderen”, benadrukt Jean de Bethune, gedeputeerde voor Economie en voorzitter van de POM West-Vlaanderen. “Ik ben overtuigd van het strategische voordeel van een efficiënte binnenvaartoplossing voor de competitiviteit van onze industriële kmo’s, temeer gelet op de kilometerheffing voor het wegvervoer die er vanaf 2016 aankomt.” Logistiek vormt daarom ook één van de zes pijlers van West Deal, het economische transformatieplan voor de West-Vlaamse economie. “We wensen op deze ingeslagen weg verder te gaan, namelijk door middel van kleinschalige maar gerichte investeringen de markt verder katalyseren. Als er zich nog opportuniteiten voordoen, overwegen we zeker om bijvoorbeeld nog bijkomende participaties in logistiek platformen te nemen”, besluit Jean de Bethune. Contactpersoon Alexander Demon Algemeen coördinator Transport en Logsitiek Operatie West-Poort POM West-Vlaanderen E: alexander.demon@pomwvl.be

Industriële platte daken

Nieuwbouw & renovatie

Langere levensduur

Eugène Bekaertlaan 55 - 8790 Waregem T +32(0)56 62 00 80 - info@mutec.be

www.mutec.be


DOSSIER

Transport Demyttenaere houdt het bewust kleinschalig

“Wie zich specialiseert, kan nog groeien” Snel anticiperen op dringende vragen, een vlot contact onderhouden met de klanten en zich specialiseren in een drietal nichemarkten: dat is de succesformule voor Transport Demyttenaere uit Roeselare. Kristof Demyttenaere stuurt een team van zes medewerkers aan dat zich focust op distributie en transport in de Benelux. “Net daarom is het ook zeer belangrijk dat we met tweetalige Belgische chauffeurs werken”, stipt hij aan.

tie geweest een groot bedrijf te worden, maar wel om als kleinere logistieke dienstverlener via direct contact met de klant een brede service aan te bieden. We willen op een continue, stabiele basis verder doen en ook groeien, zolang het tenminste beheersbaar blijft.”

De familie Demyttenaere uit Roeselare is als het ware geboren met een stuur in de hand. De grootvader van Kristof legde zich toe op vervoer van vlas. In 1971 sprong zijn vader, Gabriël, in eerste instantie op de markt van werftransporten. Het was de periode waarin heel wat autosnelwegen werden aangelegd en de haveninfrastructuur werd uitgebouwd. “Begin jaren ‘80 schakelde mijn vader over naar internationaal transport. Dat doen we op vandaag nog altijd, al ligt de klemtoon sinds de eerste helft van de jaren 2000 hoofdzakelijk op Beneluxtransport”, legt Kristof uit.

In de toekomst wordt het vooral een uitdaging om gemotiveerde, jonge chauffeurs te vinden. “Het leeuwendeel van de huidige Belgische chauffeurs is tussen de 50 en de 55. Het tijdstip is niet meer zo veraf dat die generatie op pensioen gaat, maar momenteel zijn er te weinig jongeren die opleidingen tot chauffeur volgen. Wij hebben elk jaar enkele stagiairs van VTI Kortrijk. Tot onze tevredenheid stellen we vast dat er in die school weer iets meer leerlingen die opleiding volgen, maar het wordt hoog tijd dat de overheid maatregelen neemt om de doorstroming van jong talent te bevorderen. Dat lijkt me nuttiger dan een klopjacht te ontketenen op bepaalde transportfirma’s.” (BVC – Foto Kurt)

Voor Kristof was het al snel een uitgemaakte zaak dat hij ooit in de voetsporen van zijn vader zou treden. “De liefde voor de vrachtwagen zit ons echt in de genen en heeft intussen ook al mijn oudste zoon, Jeroom, te pakken gekregen. Op zijn zeventiende is hij bij ons actief als jobstudent en vastberaden om in deze sector zijn professionele carrière uit te bouwen. Ik heb hem nooit in die richting geduwd, het is altijd zijn eigen wens geweest.”

mee heeft om ons iets meer te betalen dan de OostEuropese concurrentie.” Toen die concurrentie almaar heviger werd, heeft Kristof Demyttenaere dat zo rationeel mogelijk aangepakt. “Kijk, sinds het begin van de jaren 2000 hebben de Oost-Europeanen een groot deel van de taart van volle vrachten voor zich gewonnen. We voelden dat we daartegen niet langer konden concurreren en hebben mede daardoor gekozen voor specialisatie in de bouw, de recyclage en de afvalmarkt. Het is nooit onze ambi-

Kristof Demyttenaere

Knelpuntberoep

“We moeten dringend werk maken van de opvolging van de generatie vrachtwagenchauffeurs die binnenkort met pensioen gaat.”

www.transportdemyttenaere.be

Van bouw naar grondstoffenmarkt Transport Demyttenaere bouwde onder meer een sterke reputatie op met de distributie van producten voor de bouwsector. “Eén van onze belangrijkste klanten is actief in die markt. Toen dat bedrijf met de vraag kwam om hun afval naar afvalverwerkers te transporteren, kwamen we in de recyclagemarkt terecht. Later gingen we ook aan de slag voor die verwerkers zelf en beslisten we om ons meer en meer op die niche toe te leggen. Zo beschikken we over alle mogelijke vergunningen en hebben we ons materiaal erop toegespitst (combinatie van vrachtwagen met aanhangwagen, trailers met meeneemheftrucks voor kleinere klanten enzovoort). Dankzij onze service (onder meer ook stockage) moeten de afvalverwerkers het afval alleen nog aannemen en recycleren tot nieuwe grondstoffen. We willen ons binnenkort ook toeleggen op het transport van klein gevaarlijk afval.” Transport Demyttenaere werkt vandaag met zes chauffeurs en twee onderaannemers. “In drukke periodes spring ik zelf nog regelmatig in de vrachtwagen”, zegt Kristof Demyttenaere. “Zo onderhoud ik het contact met de klanten. Aan de interactie met ons cliënteel heb ik altijd veel belang gehecht. Onze chauffeurs weten dat ze een ambassadeursrol vertolken. Eigenlijk moeten ze zich een medewerker van onze klanten wanen, zodat ze een zo correct mogelijke service kunnen verzorgen. Net daardoor hebben we een heel trouw cliënteel opgebouwd, dat er geen probleem

Ondernemers 5 13 maart 2015

29


WARNING

BIJ N E D R O KLANT WASE KAN HEVIGE WESTLE E VEROORZAKEN JALOEZI

Flexibel maatwerk, persoonlijke service, onafhankelijk advies ... Onze autoverhuuroplossingen op lange termijn geven uw vrienden ĂŠn concurrenten alle reden om jaloers te zijn. Als dat geen heerlijk motief is om ons zo snel mogelijk te contacteren! Afspraak op 056 36 44 44 of www.westlease.be.

WESTLEASE_advertentie_voka_westvl.indd 1

23/10/13 17:59


The best

solutions for your

storage & handling problems

Bubble Post nu ook naar Brugge en Oostende Op een ecologisch verantwoorde en efficiënte manier relatief kleinere leveringen in stadscentra verzorgen: het is de missie waar Bubble Post nu 2,5 jaar succesvol mee is. Het oorspronkelijk in Gent gestarte initiatief beschikt sinds medio 2014 ook over een antenne in Kortrijk en drie andere Vlaamse steden. En daar blijft het niet bij. De initiatiefnemers willen nog dit jaar negen extra vestigingsplaatsen openen, onder andere in Brugge en Oostende. Bubble Post startte 3,5 jaar geleden onder de naam Bubble Taxi en bracht mensen met elektrische fietsen van de rand van de stad naar het stadscentrum. Op vraag van lokale handelaars werd de dienstverlening uitgebreid naar goederentransport. Zo werd Bubble Post geboren.

redenen waarom we ook in Kortrijk zo snel geadopteerd zijn door de bewoners. Ook de stad was meteen een fan van ons concept: burgemeester Vincent Van Quickenborne gaf destijds het goede voorbeeld door als eerste op een van onze elektrische fietsen te springen.”

“In 2013 telden we vier medewerkers, onder wie de drie oprichters. Vandaag zijn we al met 35 tot 40 personeelsleden die op piekmomenten versterking krijgen van interims”, zegt marketingverantwoordelijke Yan Ketelers. “Onder meer voor klanten met gekoeld transport, e-commerce, distributeurs en verladers vormen we een belangrijke partner.”

“Doordat we heel veel leveringen kunnen doen in kleine stadzones, werken we kostenreducerend.”

First, last en only mile In het last mile-concept brengen de klanten van Bubble Post hun zendingen ‘s nachts of ‘s morgens naar het depot aan de rand van de stad. “Daar worden de goederen gesorteerd en gebundeld in bepaalde stadszones. Vervolgens werkt een koerier per elektrische bestelwagen of elektrische (bak)fiets zijn specifieke route af. Die wordt keurig gepland via het zelfontworpen IT-pakket van Bubble Post. Het werkt overigens ook omgekeerd, waarbij we de first mile voor onze rekening nemen en de retourstromen uit een stad ecologisch kunnen opvangen. Voor goederentransport van lokale handelaars in de stad zelf heet de service only mile. Overigens organiseren we ook de transporten tussen onze vestigingen op een ecologische manier. Onze shuttledienst maakt gebruik van CNG-voertuigen.” Door heel efficiënt de zendingen te sorteren en te bundelen, slaagt Bubble Post erin om - in vergelijking met de traditionele transportmethodes - concurrentiële prijzen aan te bieden. “Doordat we heel veel leveringen kunnen doen in kleine stadzones, werken we kostenreducerend. Het is één van de

goederenopslag goederenbehandeling werkplaatsinrichting scheidingswanden display voor tapijten

Yan Ketelers

Groeien is het sleutelwoord in de visie van Bubble Post. “Dat willen we niet alleen doen door in onze bestaande depots grotere volumes te verwerken, maar ook door nieuwe vestigingen te openen in nieuwe steden. Naast Gent en Kortrijk beschikken we nu over vestigingen in Sint-Niklaas, Antwerpen en Brussel. In West-Vlaanderen willen we ook opstarten in Brugge en Oostende. Uiteraard zullen we daar ook extra medewerkers voor nodig hebben.” Onder meer in gekoelde transporten bewijst Bubble Post zijn meerwaarde. Daardoor is het bedrijf erg populair in de horeca. “Horeca-uitbaters werken het liefst met verse producten, maar houden er niet van als er pakweg twee keer per week een grote vrachtwagen met zijn leveringen de hele omgeving van hun zaak inpalmt. Wij kunnen dat opvangen door dagelijkse leveringen van kleinere volumes te verzorgen. Ons concept past ook naadloos in de visie van de moderne stad, waarbij de inwoner centraal komt te staan (onder meer met grotere voetgangerszones en meer groenvoorzieningen) en de CO2-uitstoot gevoelig wordt ingekrompen.” (BVC – Foto Hol)

Storacon Minister Liebaertlaan 8 8500 Kortrijk T. 32 (0)70 222 442 www.storacon.be www.carpetdisplays.com

www.bubblepost.be

Ondernemers 5 13 maart 2015

31


VOKA-NIEUWS

32

Ondernemers 5 13 maart 2015

Beauvoords Bakhuis uit Veurne voert loopbaan- en diversiteitsplan met actiepunten uit Een good practice als Beauvoords Bakhuis uit Veurne toont aan hoe kmo’s hun hrbeleid kunnen professionaliseren met respect voor diversiteit. “Door het eerstelijnsadvies van Jobkanaal en tussenkomst van externe specialisten hebben we de voorbije twee jaar een grote vooruitgang geboekt, vooral op het vlak van communicatie en teamgeest”, stelt managing director Karen Pauwelyn. Bij een eerste bezoek in 2012 van de Jobkanaaladviseur van Voka bleek dat het Beauvoords Bakhuis niet echt op de hoogte was van de interessante maatregelen bij aanwerving of opleiding van nieuwe medewerkers of van subsidiemogelijkheden via het Loopbaan- en diversiteitsplan. “Onze taak bestaat er onder andere in om te luisteren en eerstelijns-hr-advies te verstrekken”, zegt Jobkanaal-adviseur van Voka – Kamer van Koophandel West-Vlaanderen Mieke Goegebeur. “Welke hr-topics wil het bedrijf verbeteren en wie kan daarbij ondersteunen, zowel inhoudelijk als financieel? Daarbij fungeert Jobkanaal als doorgeefluik naar onze partners.” Het Loopbaan- en diversiteitsplan van het Beauvoords Bakhuis werd in 2013 opgemaakt samen met projectontwikkelaar Evenredige Arbeidsdeelname en Diversiteit, en voorgelegd aan de SERR. “Op basis van een analyse van de bestaande toestand inzake onthaal, selectie, opleiding, kansengroepen enzovoort hebben we een aantal actiepunten en professionele partners geselecteerd”, vult Karen Pauwelyn aan. “Om mensen te laten samenwerken, moeten ze eerst met elkaar leren communiceren. Daartoe kregen alle medewerkers een opleiding. We hebben ook een communicatieplan opgesteld en de taken duidelijk afgebakend. De nieuwe teambuildingactiviteit verbeterde niet alleen de sfeer, maar ze werd gekoppeld aan brainstormsessies rond innovatie en personeelsbeleid, een bespreking van klachten enzovoort. De verbetervoorstellen werden meegenomen. Zo hebben we het trimestrieel overleg ingevoerd met de bedoeling de betrokkenheid te verhogen, iedereen te informeren over de doelstellingen en bij de mensen te polsen naar de interesse voor bijvoorbeeld jobrotatie.”

Meerwaarde van diversiteit Er werd ook een consultant bijgehaald en die stelde voor om te beginnen met functioneringsgesprekken voor alle medewerkers. “We doen dat om ze hun job beter te laten uitvoeren en zich daarin ook beter te voelen. Nu voer ik deze gesprekken zelf. In 2015 werd intern een opleiding peter/meterschap voorzien. We hebben de onthaalbrochure uitgebreid en het gebruik ervan ingeburgerd. Zelf volgde ik een opleiding overbrengen van slecht nieuws. Dit jaar komen verder nog kennisborging en werkplekleren aan bod. We zijn alvast heel tevreden over de vooruitgang die we reeds geboekt hebben via Jobkanaal, partners en experten. Versterking en aanvulling van het hr-beleid wapent ons voor de toekomst”, aldus Karen Pauwelyn. Zelf is ze ook actief in Voka’s peterschapsproject PLATO, bedoeld voor bedrijfsleiders van groeiende ondernemingen, die samen nadenken over hun toekomstvisie en strategie. In 1970 begon Maggy Duquesne in Beauvoorde op artisanale wijze pannenkoeken en wafels te bakken

Karen Pauwelyn & Mieke Goegebeur

Jobkanaal helpt kmo’s om hr-beleid te professionaliseren en aan het raam te verkopen. In de jaren ‘90 werd het productieproces gemoderniseerd met automatische bakmachines. Toen was er al een tiental baksters actief. Dochter Karen Pauwelyn kwam in 2003 in de zaak. Twee jaar lang stond ze in voor de kwaliteitscontrole en in 2005 nam ze de zaak over. In 2007 verhuisde Beauvoords Bakhuis naar een nieuwbouw op het industrieterrein van Veurne. Daardoor verdubbelde niet alleen de productiecapaciteit, maar ook de omzet en het personeelsbestand tot een 20-tal medewerkers. “De instroom van nieuwe medewerkers gebeurt vooral via onze eigen mensen die een kennis of familielid aanbrengen”, zegt Karen Pauwelyn. “Daarnaast selecteren we ook via VDAB en interimkantoren, met het oog op vaste aanwerving.” “Beauvoords Bakhuis hoefde alvast niet meer overtuigd te worden van de meerwaarde van diversiteit op de werkvloer, met inbegrip van de kansengroepen”, zegt Mieke Goegebeur van Jobkanaal. “Er heerste al een traditie in die zin, met bijna de helft Franstaligen, ook van allochtone origine, drie vierde (eveneens kortgeschoolde) vrouwen, gepensioneerde chauffeurs en één man met een lichte autismespectrumstoornis die in een gestructureerde omgeving met begeleiding afgebakende taken uitvoert.” (MD – Foto DD)

Het gratis Voka-initiatief Jobkanaal is vooral bekend als extra wervingskanaal voor bedrijven om vlot met gescreende kandidaten uit de kansengroepen (kortgeschoolden, werkzoekende allochtonen, personen met een arbeidsbeperking of vijftigplussers) in contact te komen en de diversiteit te bevorderen. De adviseurs helpen niet alleen vacatures en profielen opstellen of adviseren over subsidies en opleidings- en tewerkstellingsmaatregelen, maar geven ook advies over een duurzaam, strategisch personeelsbeleid met oog voor diversiteit. Jobkanaal-adviseurs van Voka West-Vlaanderen: Mieke Goegebeur, tel. 056 24 16 50, 0494 21 07 88, mieke.goegebeur@voka.be Daan Hooghe, tel. 056 23 50 63, 0495 30 66 36, daan.hooghe@voka.be.

www.beauvoordsbakhuis.be www.jobkanaal.be


SEMINARIES & WORKSHOPS IN DE KIJKER!

AGENDA

voka

young power

meets

Maak kennis met de Businessclub International Commercial Directors 24/03 Als smaakmaker wijdt expert Jean-Pierre Coene u in de fascinerende wereld van multicultureel onderhandelen in en beantwoordt hij de vraag wat “een goede prijs” betekent in verschillende culturen. Verder geven wij praktische informatie over de topics, de aanpak en de doelstelling van deze Businessclub.

Voka-Actua: What’s next: 3D-printing 26/03 In deze sessie wordt duidelijk waarom 3D-printing zo snel en sterk opkomt, wat de mogelijkheden zijn, maar ook met welke zaken er zeker rekening gehouden moeten worden. Na afloop van de sessie wordt ook een demonstratie gegeven.

Snellezen, lees sneller dan uw schaduw! 27/03

woensdag 1 april 2015 om 19u concertgebouw Brugge

Ladies@work Benut uw vrouwelijk talent in uw onderneming! Geen ellenlange uitweiding over ‘sticky floors’, ‘glazen plafonds’ of de clichés over de scheiding tussen man en vrouw. PLATO Experten Ladies@work biedt een pertinente uitwisseling van kennis en ervaring tussen vrouwen in een leidinggevende functie. Meer info?: Heidi Logghe, tel. 056 23 50 49, heidi.logghe@voka.be

Als (pre)starter een overname overwegen Dankzij deze opleiding weten starters die willen overnemen welke vragen ze aan hun adviseur moeten stellen. Het traject bestaat uit 4 afzonderlijke modules waarin zowel het overnameproces als de strategische, financiële, fiscale, juridische en emotionele aspecten aan bod komen. Het Agentschap Ondernemen werkt voor deze opleiding samen met Deloitte Fiduciaire en Voka. Meer info?: Heidi Logghe, tel. 056 23 50 49, heidi. logghe@voka.be

Wordt u ook dagelijks overstelpt met stapels informatie? Heeft u massa’s memo’s, brieven, vakliteratuur, rapporten, kranten,… te verwerken? Tijdens dit seminarie leert u hoe u uw brein en ogen optimaal kunt laten samenwerken zodat u sneller en efficiënter kunt lezen. Info en inschrijven: www.voka.be/west-vlaanderen

Partners van Voka - Kamer van Koophandel West-Vlaanderen 2015 Event Partner

Partners van Voka - Kamer van Koophandel West-Vlaanderen 2015

Content & event Partner milieu, veiligheid en ruimtelijke planning

DATUM TIJDSTIP ACTIVITEIT PLAATS

EVENEMENTEN EN ONTMOETINGEN dinsdag 17 maart

08u00- 10u30

Succesvol starten en blijven

woensdag 18 maart

12u30-14u30 Lunch & Learn India

donderdag 19 maart

08u00- 10u00

donderdag 19 maart

18u30-21u30 Te gast bij Lesage Voeding

woensdag 25 maart

18u30-21u30

Vokafé Veurne & Westkust

De Dolle Brouwers, Esen

donderdag 26 maart

08u30-10u00

Voka-actua: What’s next: 3D-printing

Buda Lab, Kortrijk

dinsdag 31 maart

08u00-10u30

Voka-actua: Roadshow Gezondheidszorg

Voka, Kortrijk

dinsdag 31 maart

18u30-21u30 Te gast bij Flanders International Airport Wevelgem

Flanders International Airport, Wevelgem

dinsdag 31 maart

18u30-21u30 Te gast bij Falck Safety

Falck Safety Services, Oostende

woensdag 1 april

19u00-22u00

Bedrijfsbeveiliging: onbegrensde mogelijkheden?

Tabaksmuseum, Wervik

woensdag 1 april

19u00-22u00

Voka Young Power meets Karl Huts, Katoen Natie

Concertgebouw, Brugge

Bedrijvencentrum, Roeselare De Caese, Brugge

Voka-actua: hoe zaken doen in Frankrijk?

Voka, Kortrijk Lesage Voeding, Oostvleteren

WORKSHOPS EN SEMINARIES dinsdag 17 maart

13u00-16u00

Seminarie: De belangrijkste wijzigingen bij douaneadministratie

Voka, Kortrijk

woensdag 18 maart

08u30-13u00

Industrial Scouting: Beaulieu International Group

Beaulieu, Waregem

donderdag 19 maart

08u30-10u00

Infosessie PLATO Experten Ladies@Work

Deloitte, Roeselare

woensdag 18 maart

08u45-12u15

Strategie Lab

Voka, Kortrijk

donderdag 19 maart

13u30-17u00

Milieuactualiteit en Milieukalender 2015

Voka, Kortrijk

dinsdag 24 maart

18u30-21u00

Infosessie: Businessclub International Commercial Directors

Voka, Kortrijk

dinsdag 24 maart

09u00-12u00

Seminarie: Btw-rapportering: do’s & don’ts

Deloitte, Roeselare

vrijdag 27 maart

09u00-17u00

Snellezen: Lees sneller dan uw eigen schaduw

Voka, Kortrijk

dinsdag 31 maart

12u30-14u00

Seminarie: Het btw-technisch correct verwerken van doorfacturaties

Deloitte, Roeselare

dinsdag 31 maart

17u00-20u30

HR Lab: Gezondheid in uw bedrijf

Voka, Kortrijk

donderdag 2 april

08u45-12u15

Marketing Lab: ROI

Voka, Kortrijk

Info en inschrijvingen op onze website: www.voka.be/west-vlaanderen

Ondernemers 5 13 maart 2015

33


Ondernemers 5 13 maart 2015

PROSIT

34

Te gast bij Locinox – Waregem Al 25 jaar is Locinox een toonaangevende speler in de ontwikkeling en productie van mechanisch en elektromechanisch beslag voor de poort- en hekwerkindustrie zoals sloten, scharnieren en hydraulische poortsluiters. Professionalisme, innovatie en operational excellence zijn de stokpaardjes van de bedrijfsleiding. Vol trots gidsten Mik Emmerechts en Lieven Pieters de deelnemers door hun bedrijf. Foto Hol

Jump – Kortrijk Carl Van de Velde is een ervaren businesscoach, oprichter en eigenaar van verschillende bedrijven. In ons land is hij wellicht de bekendste spreker als het gaat over persoonlijke en professionele groei en daarmee was hij de ideale mentor om onze jongeren warm te maken voor het ondernemerschap. Niels Nauwynck (Howest), Jeroen Valcke (Howest), Steven Vanden Broucke (Howest), Jaron Fontaine (Howest) en Basile Berckmoes (Visitatie Mariakerke) kregen de smaak te pakken. Foto Hol

Voka-actua roerende voorheffing – Kortrijk Na jarenlang lobbywerk is Voka erin geslaagd om de onroerende voorheffing op materieel en outillage verder af te bouwen waardoor de competitiviteit van onze bedrijven verbetert. Tijdens dit seminarie werd duidelijk gemaakt dat dit niet alleen de grote productiebedrijven, maar ook de middelgrote en kmo’s ten goede komt. Na de uiteenzetting was er nog ruim de tijd om na te kaarten, vonden Dick Decrock (Deloitte Fudiciaire), Hilde Vercaigne (Vercaigne Constructies), Mathieu Bouten (Tyco Electronics Belgium), Jan Pison (Accountantskantoor Decostere & Co) en Anne Hoste (Uitgeverij Lannoo). Foto Hol

witte merels? Vokafé – Ieper Voka meets Iebeve. Tijdens dit Vokafé maakten de deelnemers kennis met de Ieperse bedrijventerreinvereniging. Beide succesvolle ondernemersorganisaties zien elkaar niet als concurrenten, maar eerder als collega’s. Dat het een groot verbroederingsfeest werd, illustreren gastvrouw en gastheer Lieve Verbauwhede en Jean-François Monserez (garage Monserez), Stefaan Kindt (Alaska) en Louis Defever (Defever Citroën). Foto EV

TRAINING COACHING ADVIES

Creëer zelf de zeldzame witte toetsen met de bedrijfsgerichte trainingen van SBM.

Meer over SBM, het trainingsaanbod en de vele mogelijkheden tot partnership vindt u op

www.sbmopleidingen.be


PROSIT Ondernemersontmoeting Plassendale Bouw – Oostende Afscheid Dominiek Callewier – Kortrijk De Unie der Zorgelozen is een sociaal-artistiek gezelschap dat allerlei creaties maakt vanuit een sterk maatschappelijk engagement. In dit gezellige kader gaf ondervoorzitter regio Kortrijk Dominiek Callewier (derde van links) definitief de fakkel door aan zijn opvolger Philippe De Veyt (vierde van links). Vierden mee: gastheer Geert Six (Unie der Zorgelozen), Lieven Danneels (Voka - Televic), Veerle De Mey en Hans Maertens (beiden Voka). Foto Hol

De 5 wetten van succes in business – Kortrijk Carl Van de Velde lijkt wel een abonnement te hebben in deze rubriek. Maar hij is dan ook een inspirerende motivator voor onze ondernemers. Op een dynamische manier vertelde hij over de gedachten en acties van de meest succesvolle topondernemers. Met praktische tips en technieken inspireerde en hielp hij de talrijk aanwezige ondernemers om verder te groeien. Maud Turcq (VGD), Nathalie Deprez (VGD), Anouk Mattheeuws (Formail), Stephen Hiergens (Vandenberghe) en Christophe Donckels (Jolipa) kregen alvast een extra boost. Foto Hol

De bouwnijverheid is een belangrijke economische sector in de regio Oostende. Op de bedrijventerreinen van Plassendale wemelt het van de bouw- en bouwgerelateerde bedrijven. Voka – Kamer van Koophandel West-Vlaanderen, het Economisch Huis Oostende en de West-Vlaamse Intercommunale (WVI) zetten het zoeklicht op deze bouwbedrijven tijdens een ondernemersontmoeting in Greenbridge. Krista Claeys (schepen stad Oostende), Bart Vansevenant (Voka), Geert Sanders (WVI) en Freddy Declerck (Fdc) waren achteraf opgezet met de respons op hun initiatief. Foto EV

Minister van Mobiliteit Galant op bezoek – Zeebrugge Op initiatief van de Havencel West-Vlaanderen bracht Minister van Mobiliteit Galant een bezoek aan de haven van Zeebrugge. Voor de Havencel was dit een uitgelezen moment om enkele belangrijke spoordossiers aan te kaarten. De minister ging onder andere een kijkje nemen bij ECS en ICO. Van links naar rechts: Jasper Pillen (woordvoerder minister Galant), Marc Adriansens (ICO), minister Jacqueline Galant, staatssecretaris Bart Tommelein, Hans Maertens (Voka) Foto MVN

Ondernemers 5 13 maart 2015

35


KICCA ONE

Nieuwe designstoelen voor diverse toepassingen De Kicca One designstoel is een veelzijdige stapelbare stoel voor binnen en buitengebruik. De stoel is volledig vervaardigd uit UV-bestendige, met glasvezel versterkte, polypropyleen. Het Italiaans design van deze kunststof stoel geeft uw cafétaria, vergaderzaal of wachtkamer gegarandeerd een luxe uitstraling. Doordat deze plastic stoel uit één geheel is gegoten, is deze niet alleen zeer stevig, hij is ook uitermate geschikt als terrasstoel die het hele jaar door buiten mag staan.

LANCERINGSPROMO! Betaal in maart slechts € 99 per stuk! Kom de nieuwe Kicca One vrijblijvend ontdekken in onze showroom of surf naar www.inofec.be/kicca-one

@

Gentseweg 518 Q 8793 Waregem Q T. 056 61 52 04 Q info@inofec.be Q www.inofec.be


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.