300 jaar Vrede van Utrecht the art of making peace
300 jaar Vrede van Utrecht the art of making peace Driehonderd jaar geleden, op 11 april 1713, tekenden de grote Europese mogendheden in Utrecht een uniek akkoord: de Vrede van Utrecht. Het werd een keerpunt in de geschiedenis. Driehonderd jaar later vieren we de Vrede van Utrecht met een internationaal cultureel programma. Een heel jaar lang kunt u genieten van een groot aantal culturele evenementen. In 1713 was Utrecht even het centrum van de wereld. Anderhalf jaar lang was de stad het decor van internationale vredesonderhandelingen, een soort wereldtop avant la lettre. Deze moest een einde maken aan twee eeuwen van religieuze conflicten en bloedige oorlogen. Op 11 april 1713 werd de vrede formeel beklonken: de Vrede van Utrecht. Het akkoord bevatte definitieve afspraken voor de nieuwe machtsverdelingen. Niet alleen binnen Europa, maar op wereldschaal. Dat maakt de Vrede van Utrecht uniek: het is het allereerste wereldwijde politieke akkoord.
Ambitie Vrede van Utrecht in 2013 Met het Vrede van Utrecht programma willen we de waarden die al gelegd zijn tijdens de Vrede van Utrecht in 1713 in het hoofd, het hart en de ziel van mensen krijgen. The Utrecht Principles: • De kracht van diversiteit • De kracht van kunst en cultuur • Het uitwisselen van kennis voor een innovatieve, duurzame samenleving Het Vrede van Utrecht programma is een stepping stone voor de ambitie van Utrecht om Culturele Hoofdstad van Europa te zijn in 2018. Het is een duurzame investering in Utrecht stad van kennis en cultuur.
Hoe? Internationaalcultureel cultureelprogramma programma 1.1.Internationaal
 
1.
2. Brede coalitie van partners
3. Landelijke communicatie
Internationaal cultureel programma In 2013 viert Utrecht de vrede met feest en spektakel, theater, dans en opera, beeldende kunst en vj’s, debat en literatuur, met de musea en festivals, in wijken en weilanden, op forten en buitenplaatsen. Programma’s gedurende het hele jaar • • • •
Tentoonstellingen in de Utrechtse musea Vreedzame Stad in samenwerking met de Utrechtse politie en de Vreedzame School Educatieprogramma voor primair en voortgezet onderwijs Specifieke Vrede programmering op festivals
Hoogtepunten bijzondere data en thema’s • • • • • •
De Opening, 11-14 april Herdenking en viering, 4-5 mei Vrede in de wijken en regio, 20 mei-21 juni Cross Culture Festival, 12-14 juli Europese verbinding, 31 augustus-1 september Festival de Basis, 21 september
Brede coalitie Vrede van Utrecht werkt lokaal, regionaal en internationaal in een hecht samenwerkingsverband met partners die de Utrecht Principles delen: • • • • • • •
Bewoners Culturele instellingen Onderwijsinstituten Maatschappelijke organisaties Het bedrijfsleven Fondsen De creatieve industrie
Met landelijke communicatie Landelijke en regionale campagnes: • Corporate campagne ‘Utrecht viert vrede’ • Event campagnes per weekeinde en museum campagne • Vreedzame Stad Campagne Communicatie inzet: Specials samen met mediapartners, zoals: • NRC/NRC Next, AD/UN Eigen printinzet • Programmabrochures, Flyers, Posters Online marketing • Websites • Via expressieve social media • Communiceren via partners: crowdsharing om elkaars communities te informeren Radio & Televisie • Publieke Omroep als mediapartner Citydressing • Bijzondere objecten en locatiemarkering • Vaantjes gemaakt door bewoners van Utrecht Promotionele activiteiten • Gezamenlijke promotieacties
Vrede voor iedereen! Vrede van Utrecht verwacht met het programma in totaal circa 1,5 mln. bezoekers te trekken.
Bereik Door (landelijke) communicatie Landelijke focus op (inter)nationale toeristen, cultuur geïnteresseerd publiek en festivalgaande jongeren. Door bezoek aan programma’s Er is gekozen voor een gedifferentieerd programma aanbod dat specifiek op doelgroepen is toegesneden. Kinderen < 18 jaar Het educatie programma voor het primair en voortgezet onderwijs is het meest krachtige middel om kinderen uit alle groepen van de samenleving te bereiken. ‘Vet, cool en gaaf’ < 25 jaar Kenmerken: actief, samen uitgaan en genieten van de ‘cool, vet, gaaf’ activiteiten Programma’s: spektakelmomenten rond opening en slot, het cross culture weekeinde ‘Anders dan anders, innovatief’ < 34 jaar Kenmerken: jong, hoger opgeleid, hoger inkomen, gaan voor de bijzondere ervaringen. Programma’s: VJ op de Dom, Eutopia, Kunst in Oorlog
‘Stijlvol en ‘social networking’ 35-54 jaar kenmerken: stijlvol, ontspannen, exclusieve vormen van recreatie, inkomen van 2 modaal of meer. Programma’s: Janine Jansen en de Bachvereniging in de Domkerk, Femke Halsema op de Vrede van Utrecht Leerstoel, het Metropole orkest ‘Cultuur met diepgang, empty nest’ > 50 jaar Kenmerken: rustig leven, cultuur met diepgang, empty nest, middelbaar en hoger inkomen. Programma’s: museumprogramma, opera als ‘Blauwbaard’ , Peter Greenaway op kasteel Amerongen. ’Authentiek, vertouwd en zekerheid’ 50+ Kenmerken: weinig tot geen interesse in kunst en cultuur, niet ver reizen, 1 en 2 persoonshuishoudens in de oudere leeftijdsklasse. Programma’s: tentoonstelling Spoorwegmuseum en het Utrechts Archief, Open Monumentendag Happy many In de haarvaten van de samenleving, in wijken en in de dorpen rondom Utrecht, liggen volop kansen voor vergroting van het cultuurbereik.
Programma’s door het jaar heen 300 jaar Bruggen voor de Vreedzame Stad De Vreedzame Stad is een bijzondere coalitie van de Utrechtse Politie, de Vreedzame Wijk, het Centraal Museum en de Vrede van Utrecht met tal van partners en zoekt een actief antwoord op de verscherpte tegenstellingen in de samenleving. Gezinnen vallen uit elkaar, scholieren zijn onhandelbaar, wijken verliezen samenhang, mensen worden weggepest, bevolkingsgroepen staan tegenover elkaar, Europa dreigt uiteen te vallen. Diplomatie hoort bij Utrecht zoals polderen bij Nederland hoort. We vieren in 2013 met het programma ‘the art of making peace’ de overwinning van de diplomatie op tal van niveaus. Omdat we dan 300 jaar Vrede van Utrecht vieren worden in dat jaar 300 bruggenbouwers gepresenteerd die bijdragen aan de bouw van de Vreedzame Stad. Motto is een uitspraak van Aristoteles: It is more difficult to organize a peace than to win a war.
Educatieprogramma Op dit moment doen 370 basisscholen al mee met het educatieprogramma van Vrede van Utrecht. 116 in stad Utrecht en 254 in Provincie Utrecht. Streven is dat 80% van de scholen gaan meedoen. Vrede voor de hele school Vrede van Utrecht op School vertelt het verhaal van de onderhandelingen van de Vrede van Utrecht in 1713 en vertaalt het geschiedenisfeit naar hedendaagse thema’s. Het is een multidisciplinair onderwijsproject met burgerschap, geschiedenis, kunst- en cultuur- en vredeseducatie in één pakket. Het onderwijsprogramma richt zich op het bevorderen van democratisch burgerschap bij leerlingen en leert hen conflicten op te lossen op een vreedzame manier. Het voor eengoede sfeer, voor verbinding en voor een beter begrip voor elkaar in de wereld, in onze regio, de stad, op school en in de klas. Multidisciplinair onderwijsproject In het educatieprogramma van de Vrede van Utrecht voor het VO en MBO kunnen leerlingen aan de slag met kunst & social media, animatieclips, games.
Tentoonstellingen in de Utrechtse musea Februari • Utrechts Archief: De Stad Utrecht tijdens de Vredesonderhandelingen • Universiteitsmuseum: Spelregels voor de Vrede • Spoorwegmuseum: Militaire Mobilisatie over het Spoor April • Centraal Museum: Overzichtstentoonstelling • Museum Speelklok: centrale festivallocatie • Domtoren: Militaire Verdedigingslinies Mei • Geldmuseum: Geld in oorlogstijd • Museum Oud-Amelisweerd: Combinatie Armando Collectie (voorheen in Amersfoort) en de Collectie Chinese behangsels uit de VOC-tijd Juni • Aboriginal Art Museum Utrecht: Kunst als Wapen September • Catharijneconvent: Geloof en tolerantie in de kunst in de 17e en 18e eeuw
Het huis van Eutopia Eutopia is een beeldend project van kunstenaar en architect Filip berte dat Europa als werkterrein heeft. Het resultaat is een huis met vijf kamers, installaties op de grens van architectuur en sculptuur.
Conferenties met publieksprogramma •
Eduard Said Memorial Conference in samenwerking met Centre for Humanities van de Universiteit Utrecht. Keynote speaker: Daniel Barenboim.
•
Internationale slotconferentie van het Community Arts Lab (CAL). Over de kracht van kunst en cultuur in conflict- en verzoeningsprocessen.
•
Conferentie in het kader van de landelijke herdenking van 150 jaar afschaffing van de Nederlandse slavernij. In samenwerking met het Centre for Humanities van de Universiteit Utrecht en het NINSEE.
•
Internationale conferentie in het kader van de viering van 100 jaar Vredespaleis over vrede, recht en beschaving in Den Haag en Utrecht in samenwerking met de Universiteit Utrecht.
Een greep uit de hoogtepunten 11 - 14 april: De opening Op donderdag 11 april 2013 vindt de officiële start plaats van de feestelijke herdenking met de opening van de historische overzichtstentoonstelling in het Centraal Museum. Daarna vindt het Vrede van Utrechtconcert van de Nederlandse Bachvereniging plaats in de Domkerk met onder meer een coryfee als violiste Janine Jansen. Gevolgd in de late avond op het Domplein buiten de ‘onthulling’ van het slotstuk van Trajectum Lumen van het Londense lichtkunstcollectief Speirs and Major. De Opening Op zaterdagavond 13 april vindt de publieksopening plaats op het dak van de A2 tunnel bij Leidsche Rijn Centrum, het nieuwe geografische hart van de stad Utrecht. Een muzikaal theaterspektakel met het Metropole Orkest en bekende dj’s en een moderne variant van het vreugdevuurwerk uit 1713. Utrecht Danst Daarna is de hele binnenstad het podium voor de grootste Culturele Danszondag ooit: Utrecht Danst.
4-5 mei: Herdenking en viering Op 4 en 5 mei vindt de Nationale Viering van de Bevrijding plaats op het Domplein en in de Domkerk, in samenwerking met het Nationaal ComitĂŠ 4 en 5 mei en de Provincie Utrecht. Making Peace De internationale foto-expositie Making Peace staat in het park langs de Maliesingel opgesteld, vanaf Lepelenburg tot en met het Servaas Bolwerk. Sonnenborch fungeert als ankerpunt voor deze prachtige expositie die in de zomer van 2010 rond het Meer van Geneve stond in het kader van de viering van 100 jaar Nobelprijs voor de Vrede.
20 mei - 21 juni: Vrede in de wijken en regio In mei en juni voert de reis van de Vrede de wijken en de regio in. De Vrede bouwt al jaren intensief aan netwerken in alle wijken. In het Midzomerweekend vindt er een breed programma plaats in alle wijken van Utrecht met zoâ&#x20AC;&#x2122;n 50 activiteiten, een aantal wijkoverstijgende programmaâ&#x20AC;&#x2122;s en fysieke routes door de hele stad heen. I owe U In de openbare ruimte van Utrecht CS en Hoog Catharijne gaat de internationale beeldende kunst expositie I owe U van start. Vredesvoetbaltoernooi Voorafgaand aan dit Midzomerweekend vindt in de stad een Vredesvoetbaltoernooi plaats georganiseerd door de Utrechtse voetbalsector in samenwerking met het bedrijfsleven en culturele organisaties.
De Linie viert Vrede Vrede in de regio Ook een aantal gemeentes in de regio ontwikkelt in juni speciale programma’s voor de Vrede van Utrecht. De initiatiefnemers komen uit de lokale gemeenschap voort. Voorbeeld is het ‘Historisch Spel over 1713’ in Woerden. Andere gemeentes zijn Amersfoort, Stichtse Vecht, De Ronde Venen, Veenendaal, Zeist, Soest, Utrechtse Heuvelrug en De Bilt. De regio als ‘Tuin van Utrecht’ speelt een belangrijke rol in de zoektocht naar een nieuwe functie van erfgoed in de samenleving van de toekomst. Een voorbeeld van Vrede-gerelateerde projecten zijn de Belle Principles op Slot Zuylen en de Peter Greenaway –installatie over 21 juni 1674 op Kasteel Amerongen. Met de Nieuwe Hollandse Waterlinie werkt de Vrede van Utrecht aan een rijk geschakeerde reeks culturele projecten op de Forten in stad en regio.
12-14 juli: Cross Culture Festival In het weekend van 13 en 14 juli staan stad en regio in het teken van de generatie van de toekomst. Op zondagavond 14 juli start de EYOF, de Europese Jeugdolympiade die 3500 sporttalenten tussen 13 en 18 jaar uit 49 landen naar Utrecht brengt. Vrede van Utrecht draagt samen met Culturele Zondag bij aan het voorprogramma van het EYOF met het Cross Culture Festival, een grootschalig evenement rond de cross over tussen straatcultuur en ‘urban sports’ boordevol talenten uit stad en uit Europa,met hiphop en dance, videomapping, graffiti, dance battles, bmx’en en skaten.
31 augustus - 1 september: Europese verbinding In de maand september stellen we de Europese verbinding centraal. Festival Oude Muziek werkt in september 2013 voor het eerst samen met drie andere Europese oude muziekfestivals (in Bremen, VenetiĂŤ en Versailles). VJ Oude Muziek Met Vrede van Utrecht en Gaudeamus Muziekweek wordt op 31 augustus 2013 het Domplein project VJ Oude Nieuwe Muziek gepland, in de lijn van VJ op de Dom maar dan met een door een VJ begeleid live concert van de beiaard van de Domkerk begeleid door klokken uit zes andere Europese steden - voor dit concert wordt een nieuwe compositie geschreven. Bovendien vinden live-optredens plaats van muzikanten uit het Europese programma van Oude Muziek en van Gaudeamus. Nieuwe Media met Oude en Nieuwe Muziek dus. September is tevens de maand dat het Huis van Eutopia in Utrecht te zien is. Hierna verhuist het naar Brussel.
21 september: Festival de BASIS Middels een investeringsprogramma dat gestart is in 2011 wordt militaire erfgoedlocatie Vliegbasis Soesterberg getransformeerd tot culturele hotspot. Vanaf 14 september vindt Festival de BASIS plaats op Vliegbasis Soesterberg, met defensie en het nieuwe Militair Museum in aanbouw, met internationale en lokale kunstenaars (beeldende kunst, muziek, theater, nieuwe media), met culturele instellingen uit de stad Utrecht en met jonge verse talenten van enkele kunstvakopleidingen in het land Internationale dag van de vrede Op zaterdag 21 september (de Internationale Dag van de Vrede) vindt op de startbaan van de vliegbasis de finale van de Vrede van Utrecht plaats voor het hele gezin met opnieuw het Metropole orkest, Kytemanâ&#x20AC;&#x2122;s Orchestra en zijn internationale gasten.
Vieringen en herdenkingen in Utrecht in 2013 • • • • • •
5 mei: Nationale Viering van de Bevrijding 22 juni: Roze Zaterdag Vanaf 14 juli: European Youth Olympic Festival 14 september: landelijke opening Open Monumentendag September: 100 jaar Pastoe September: 100 jaar Militaire Luchtvaart
Organisatie Het Vrede van Utrecht programma is een initiatief van gemeente en provincie Utrecht. Stichting Vrede van Utrecht
Directie drs. P. de Haan (intendant) mw. ir. P.J.C.H. Remmen (zakelijke leiding)
Bestuur De heer prof. drs. G.J. Cerfontaine (voorzitter) De heer Ir. W.P de Boer (secretaris/penningmeester) De heer prof. dr. P. Schnabel Mevr. mr. P.Ch.Lodders-Elfferich De heer prof. dr. Th.W.A. Camps Mevr. Mr. Y.C.M.T. van Rooy De heer J.P.G. van Bergen De heer drs. M. Kortbeek De heer mr. F.A. de Gelder
Programmacoördinatie Paul Feld
Comité van Aanbeveling De heer drs. ir. J. van der Veer De heer dr. G.J. Wijers De heer prof. H.H.F. Wijffels Mevrouw J. Jansen De heer prof. dr. G. ’t Hooft De heer prof. dr. F. van Oostrom De heer H.M. Bruna
Contactgegevens Stichting Vrede van Utrecht Postbus 532 3512 AM Utrecht 030 239 38 90 info@vredevanutrecht.nl www.vredevanutrecht2013.nl www.utrecht2018.nl
Partnerships Hans van Rijsbergen Hoofd marketing en communicatie Petra Orthel
Contact
council Vrede van Utrecht