HENRI #12

HENRI

N°12 DRIEMAANDELIJKS ZOMER 2018

THE OPEN-MINDED AND BILINGUAL MAGAZINE OF VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL

A unique microscope will let Rouslan Efremov study proteins like never before

Europa start open source platform voor wetenschapsonderzoek

VUB Fellow James Kairo saves mangroves

Alumna Krist'l Van Ouytsel wil interesse voor fysica aanwakkeren

WOORD VOORAF

HENRI Poincaré. Henri Poincaré, French mathematician and philosopher of science of the past century, but also passionate defender of the p ­ rinciple of "Academic F ­ reedom".

This principle that sets out that thinking should be solely based on facts is embedded in the charter of our university.

VUB explicitly considers free research as the foundation of education and research.

"La pensée ne doit jamais se soumettre, ni à un dogme, ni à un parti, ni à une passion, ni à un intérêt, ni à une idée préconçue, ni à quoi que ce soit, si ce n'est aux faits eux-mêmes, parce que, pour elle, se soumettre, ce serait cesser d'être."

Henri Poincaré (1854-1912)

Het eiwit van Columbus “In de structuurbiologie werken we al jaren volgens het open science-principe”, zegt onze toponderzoeker uit de bio-ingenieurswetenschappen Jan Steyaert in dit nummer.

Voor prof. Steyaert is het niet meer dan normaal dat alle onderzoekers die eiwitten bestuderen toegang hebben tot de Protein Data Bank. Als onze gloednieuwe cryoelektronenmicroscoop straks voor een verwachte wetenschappelijke doorbraak zorgt, dan zullen de resultaten snel hun weg vinden naar alle hoeken van de wereld.

Eigen data eerst, access denied. Zo zitten wetenschappers gelukkig niet in elkaar.

En zo zitten universiteiten niet in elkaar. In de geschiedenis van de wetenschap zijn kennisuitwisseling, kruisbestuiving en open debat altijd essentiële voorwaarden voor vooruitgang geweest. Maar het is nooit vanzelf gegaan, ook vandaag gaat het niet vanzelf. Het aantal data is nog nooit zo gigantisch geweest, maar ze blijven vaak onderbenut. Europa lijkt dit begrepen te hebben en pakt nu uit met een schitterend initiatief: de European Open Science Cloud.

Onderzoeksdata die wetenschappers met publiek geld hebben vergaard, moeten allemaal in de nieuwe cloud. Een van de architecten is gewezen VUB-prof. Jean-Claude Burgelman, die nu bij de Europese Commissie mee het wetenschapsbeleid en databeheer uittekent. Hij vergelijkt de huidige veranderingen in de wetenschap met de opkomst van het internet. Er is zich een paradigmashift – een revolutie zeg maar – aan het voltrekken, waarbij open science voor een enorme toename van wetenschappelijk onderzoek zal zorgen. Burgelman benadrukt de geweldige mogelijkheden voor crossdisciplinair onderzoek. Zo zal een medisch wetenschapper transportdata kunnen combineren met gezondheidsgegevens om bijvoorbeeld het risico op astma in verstedelijkte gebieden te analyseren. Als rector heb ik altijd al gepleit voor het slopen van muren tussen disciplines.

Omdat we de complexe problemen van vandaag alleen met een multidisciplinaire wetenschappelijke aanpak kunnen helpen oplossen. De nieuwe Europese open science cloud is alvast een grote stap vooruit. Je leest er alles over in deze Henri. Veel leesplezier en een deugddoende vakantie!

Caroline Pauwels ―

2

HENRI ZOMER 2018

The amount of available scientific data has probably never been greater than right now, yet a lot of it has been underused. So Europe is creating a new initiative: the European Open Science Cloud, which will store research data that scientists have gathered through public funding. A paradigm shift - call it a true revolution - is happening, whereby open science will significantly increase the amount of research carried out, mostly in cross-disciplinary research.

And that's a good thing, because only through a multidisciplinary approach can we hope to solve the complex issues we face today. Read all about it in HENRI and enjoy your summer vacation!

H

HENRI ZOMER 2018

3

COLOFON

I n h o u d

HENRI is het eigenzinnige, tweetalige magazine van de Vrije Universiteit Brussel en verschijnt 4 keer per jaar.

40

HENRI N° 12 zomer 2018

Refugee revisited Antoine Bakash is one of the refugees enrolled two years ago.

How is he doing today?

Redactieadres Dienst Marketing, Communicatie en Evenementen VUB, Pleinlaan 9, 1050 Brussel, marcom@vub.ac.be Verantwoordelijke uitgever Caroline Pauwels, rector Hoofdredacteur Lies Feron

34

Redactieraad Jozefien De Marree, Edgard Eeckman, Lies Feron, Kim Hardie, Inez Hoeymakers, Goedele Nuyttens, Liesbeth Plovie, Ann Van Driessche

Forza Fysica!

Alumna Krist’l Van Ouytsel wil met een genereuze gift scholieren enthousiast maken voor fysica.

Coördinatie: Dominique Soenens

10 Hoofdartikel

Wetenschap in de wolken Meer openheid, meer toegankelijkheid en betere wetenschap: dat is het doel van de European Open Science Cloud, een platform voor het uitwisselen van onderzoeksdata.

Professoren Jean-Claude Burgelman en Mireille Hildebrandt over het open science project van de Europese Unie.

18

DNA van de VUB

VUB Fellow James Kairo is a man on a mission: he’s studying and protecting mangroves, which are rapidly degrading and disappearing around the world.

EN VERDER...

6

Opgemerkt. Elk moment gebeurt er iets bijzonders aan de VUB Windturbines van studenten industrieel ingenieur gespot op het dak van het rectoraatgebouw!

8

VUB Digest What has happened recently?

On the cover

Foto Saskia Vanderstichele

4

17

Rouslan Efremov of the VIB-VUB Center for Structural Biology.

Read about the unique cryoelectron microscope and why it means the start of a new era on page 26.

Column. Die fröhliche Wissenschaft met Gustaaf Cornelis Jawel, mondelinge examens kunnen ook leuk zijn!

22

21

32

Studente rechten Alexandra Smarandescu is de nieuwe voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad.

Nederlander Rens Jonker voelt zich thuis op zijn kot in Elsene.

Zoveel meer dan studeren

24

Things we discovered How to deal with neck and back pain, the importance of early palliative care, why lowemission zones don’t work, and lots more hot research.

31

Picard Algoritmes zijn alomtegenwoordig, maar statisticus Picard leeft niet van cijfers en getallen alleen.

Koterij. Een student, een kot

38

weKONEKT.brussels De stad is de toekomst A sneak preview of what will happen to the old state police barracks.

43

Student abroad Daan Annemans, student wijsbegeerte en moraalwetenschappen, geniet van Sevilla.

Realisatie Femke Coopmans, Jozefien De Marree, Lies Feron, Gekko, Kim Hardie, Sarah Janssens, Dominique Soenens, Senne Starckx Foto’s Bas Bogaerts, Bram Tack, Saskia Vanderstichele, Deborah Puylaert Illustraties Pollet&Pollet, Alexandre Popowycz Vertalingen Sally Tipper, Tim Peeters Eindredactie Hélène De Keyser, Lies Feron, Sally Tipper Drukker Albe de Coker. Gedrukt binnen een ecologisch productieproces en met plantaardige inkten op milieuvriendelijk papier: 100% gerecycleerde FSC pulp, Europees Ecolabel

De denkplek

Lopen helpt professor in de sociologie Ignace Glorieux tot betere ideeën te komen.

HENRI ZOMER 2018

Henri 4x per jaar thuis ontvangen? Schrijf je in op vub.ac.be/henri

OPGEMERKT

ELK MOMENT GEBEURT ER IETS BIJZONDERS AAN DE VUB

17.05.2018 – 18:36 Foto Saskia Vanderstichele

Maak plaats voor de wind! Op het dak van het iconische rectoraatsgebouw M prijkten in de week van 21 tot 25 mei operationele windturbines, ontworpen en gebouwd door studenten van de opleiding industrieel ingenieur. Ja, ze zijn best wel hands-on, onze studenten.

Om dit winderige project uit te werken, maakten ze gebruik van het FabLab als centrale werkplaats. In dit lab kunnen studenten zelfstandig hun ideeĂŤn uitwerken met professionele machines. Wist je dat ook het grote publiek deze experimenteerruimte kan gebruiken? Elke woensdag opent het Fablab zijn deuren.

Dit FabLab verhuist nu en krijgt vanaf volgend academiejaar een nieuwe locatie op de Usquare site in Elsene, tussen de Generaal Jacqueslaan en de Kroonlaan.

Meer informatie over de opleiding industrieel ingenieur: vub.ac.be/opleiding/industriele-wetenschappen Steun het Fablab! Wil jij in skills investeren en ons FabLab ondersteunen, dan kan je dit via vubfoundation.be/fablab doen.

EN

Our industrial engineering students are building wind turbines.

VUB DIGEST

VUB DIGEST

VUB Social Children’s university kicks off

FOLLUW US @VUBRUSSEL

On 8 May, VUB launched the first edition of its Children’s University. More than 100 secondary school children from the sixth grade spent a day as a student at the Brussels Humanities, Sciences & Engineering campus and immersed themselves in the wonderful world of science. vubtoday.be/kinderuniversiteit

A plea against homo- and transphobia

One of the most innovative universities VUB is the third Flemish university on Reuters’ prestigious list of the most innovative universities in Europe. This year, VUB has moved up one place from 48th to 47th. The increase of one place may not look like much, but it validates VUB’s decision to sustainably invest more in innovation. Hugo Thienpont, vice-rector for Innovation and Valorisation: “With determination and tenacity, we will continue to expand the innovative capabilities of VUB step by step.” vubtoday.be/reuters47

New study programmes Expectations for the new English-language bachelor’s programme in business economics are high. Will it be as successful as the other English-taught bachelor’s programme, in social sciences? Both programmes are organised by the Faculty of Economic and Social Sciences & Solvay Business School.

Do you want to prepare yourself for the future of the media industry? SMIT, the imec research group at VUB, has launched a new English-taught postgraduate diploma in media economics. It aims to equip young media professionals and postgraduate students with the tools to overcome the challenges and take advantage of the opportunities presented by digitalisation, in the various sectors of the media industry in Europe.

More info: vub.be/en/study or vub.be/opleidingen

8

HENRI ZOMER 2018

Universities decide to suspend academic cooperation with Iran The rectors of the five Flemish universities, united in the VLIR, have unanimously decided to suspend all new forms of academic cooperation with Iranian knowledge institutions, with immediate effect. They demand verifiable guarantees from the Iranian government that the fundamental human rights of Dr Ahmadreza Djalali, the guest lecturer at the VUB who has been sentenced to death in Iran, are respected. This means he is entitled to a fair trial and to the necessary medical care. vubtoday.be/VLIR-Iran

On 19 May, the annual Belgian Pride took place in the streets of Brussels. Among the 90,000 partygoers at this celebration of sexual diversity, there was an official delegation from VUB and ULB for the first time. Although both universities have always been active proponents for equal rights for the LGBTQI+ community, the fight is far from over. So VUB and ULB gladly joined the crowds with a plea against homo- and transphobia. vubtoday.be/celebratelove

VUB strengthens ties with UK university, despite Brexit In March 2018, the rectors of VUB and the University of Warwick in the UK signed a collaboration agreement. This is a remarkable move, as the consequences of Brexit for cooperation between European and British institutions are still not clear. The

two universities are aiming to strengthen their ties – beginning with a joint master’s programme in politics, international studies and European integration. vubtoday.be/warwick HENRI ZOMER 2018

9

HOOFDARTIKEL

Wetenschap in de wolken

Terwijl de economie volop de gevolgen van het internet en de online handel voelt, moet de digitale revolutie in de wetenschap eigenlijk nog beginnen. Europa wil nu onderzoeksdata in een pan-Europees platform onderbrengen, de European Open Science Cloud (EOSC). HENRI sprak over open science en consciĂŤntieus databeheer met prof. Jean-Claude Burgelman, die bij de Europese Commissie de plannen van de EOSC mee uittekent, en met prof. in de rechten Mireille Hildebrandt, die zojuist een prestigieuze ERC-grant ontving voor onderzoek naar de gevolgen van computationele technieken in het recht.

Tekst Senne Starckx / Illustraties Alexandre Popowycz

10

HENRI ZOMER 2018

HENRI ZOMER 2018

11

HOOFDARTIKEL

En Europa zou Europa niet zijn als de EOSC Burgelman: “Vóór het internet waren er ook al niet ook bedoeld was als een oefening in computers, alleen wisten die nauwelijks van efficiëntie. Het delen van onderzoeksdata elkaars bestaan af. Dankzij het net en vooral vergroot immers de impact van de publieke het wereldwijde web werden ze verbonden investering. Vandaag gebeurt het al te vaak in een globaal maar sterk gedecentraliseerd dat verschillende (nationale) financieringsnetwerk. De geïsokanalen min of meer leerde computers dezelfde onderzoeken “In feite is de wetenschap van vroeger kun ondersteunen. Dat de laatste sector waar de je vergelijken met ‘langs elkaar heen ‘’internetrevolutie’’ zich voltrekt geïsoleerde wetenfinancieren’ van en het is te verwachten dat de schappelijke databanwetenschappelijk onimpact even groot zal zijn.” ken, bijvoorbeeld die derzoek wil de EOSC Jean-Claude Burgelman van de huidige open tegengaan. In eerste access-journals. Die instantie zal de EOSC mogen dan wel gratis daarom ook data betoegankelijk zijn, je vatten afkomstig van moet er als onderzoeker wel je weg naartoe wetenschappelijk onderzoek dat met publiek vinden en de data kunnen raadplegen. geld werd gefinancierd.

In eerste instantie willen we met de EOSC die oases van onderzoeksdata met elkaar Disruptie verbinden, zodat hergebruik van data en Maar met deze motivaties is het verhaal achhet combineren van tot dan toe niet comter de EOSC, en bij uitbreiding open wetenbineerbare datasets mogelijk wordt. In feite schap, niet verteld. is de wetenschap de laatste sector waar de Jean-Claude Burgelman, professor in ‘’internetrevolutie’’ zich voltrekt en het is te communicatietechnologiebeleid, leidt bij de verwachten dat de impact even groot zal Europese Commissie de eenheid die verantzijn.” woordelijk is voor onderzoeksdatabeleid en de EOSC. Hij leidt onder de paraplu van het Explosie van crossdisciplinair onderzoek DG Onderzoek en innovatie ook een task for-

12

HENRI ZOMER 2018

en interconnectie mogelijk maakt. Een beetje zoals bij het internet, waar alle protocollen en formats ervoor zorgen dat de miljarden gebruikers en producenten van internetgegevens met elkaar kunnen communiceren zonder dat daarom alles gecentraliseerd moet worden opgeslagen. Die verspreide opslag is tegelijk een garantie voor een veilige en betrouwbare opslag van de data.”

En meteen komen we aan bij een van de belangrijke doeleinden van de EOSC: het delen van informatie, ten voordele van de wetenschap.

Burgelman: “Dit is misschien wel het belangrijkste: de vlotte beschikbaarheid van data maakt crossdisciplinair onderzoek mogelijk op een schaal die tot nog toe niet kon. Een medisch onderzoeker kan bijvoorbeeld transportdata gaan combineren met gezondheidsgegevens, waardoor hij het risico op astma of

Foto Bram Tack

Niet meer langs elkaar heen Dankzij de moderne digitale technologie is het mogelijk om wetenschappelijke data makkelijk te delen tussen onderzoekers. Maar die data staan vandaag nog te vaak op ontoegankelijke harde schijven en USB-sticks, of zitten afgeschermd achter de betaalmuur van wetenschappelijke vakbladen.

De EOSC kan een stevige stimulans geven aan de wetenschap. Méér slimme koppen die gebruik kunnen maken van een grotere hoeveelheid beschikbare data: het kan de wetenschap ten goede komen, en bij uitbreiding het (Europese) bedrijfsleven en de maatschappij.

Burgelman legt uit hoe een dergelijke science cloud zal worden beheerd. Een beetje zoals het internet nu, zo blijkt: “Net zoals met het internet loopt het beheer en de coördinatie Volgens hem is de huidige wetenschap onvan de Europese Science Cloud via een sterk derhevig aan een heuse paradigmaverschuigedecentraliseerde infrastructuur. De EOSC ving, vergelijkbaar met de ‘disruptie’ in de zal zich presenteren economie veroorzaakt als een interface, een door het internet en de “Data worden vaak gezien dashboard voor weopkomst van e-beals neutraal en objectief. Men tenschappelijke data drijven. Het oude, gedenkt: het zijn cijfers en getallen uit Europees ondersloten model van ween dus moet het kloppen.” zoek. Ze zal dus niet tenschapsbeoefening, Mireille Hildebrandt worden gerund vanuit waar onderzoekers een kantoorgebouw geïsoleerd werken en in Brussel met een zélf verantwoordelijk gigantische server in de kelder. De data zullen zijn voor het genereren van hun data, maakt worden bewaard op verschillende plaatsen plaats voor open wetenschap, waar bewaar ze geproduceerd worden, bijvoorbeeld schikbare en toegankelijke data een explosie in kennisinstellingen zoals Europese univertriggeren van genetwerkt wetenschappelijk siteiten en onderzoeksinstituten. Maar dat onderzoek. Burgelman vergelijkt de huidige zal gebeuren op een manier die opvraging veranderingen in de wetenschapsbeoefening dan ook met de diepgaande veranderingen die het internet heeft veroorzaakt in zowat alle maatschappelijke activiteiten. ce die plannen uittekent rond wetenschapsbeleid en onderzoeksdatabeheer.

Foto Bas Bogaerts

De Europese Commissie heeft de handschoen opgenomen. Eind dit jaar zal ze een ambitieus, pan-Europees digitaal platform, deEuropean Open Science Cloud (EOSC), lanceren voor de uitwisseling van publieke onderzoeksdata en dat wetenschappers over heel Europa met elkaar moet verbinden - voor zover ze dat willen.

JEAN-CLAUDE BURGELMAN

MIREILLE HILDEBRANDT

Jean-Claude Burgelman leads the Science Policy, Foresight and Data unit at the European Commission’s Research & Innovation directorate-general. He also heads a special task force within the Commission that draws out plans involving science policy and research data management. Until 2000 Burgelman was a full-time professor in communication technology policy and headed the Studies in Media, Innovation and Technology (SMIT) research group. He occasionally still works with the group.

Mireille Hildebrandt is a lawyer, philosopher and full-time professor. She is holder of the Chair of Interfacing Law and Technology and part of the Law, Science, Technology and Society (LSTS) research group. She is also professor of smart environments, data protection and the rule of law at Radboud University in the Netherlands. Hildebrandt recently received an ERC Advanced Grant worth €2.5 million for her research on the implications for the law of computational techniques like machine learning and blockchain.

andere aandoeningen van de luchtwegen kan gaan bestuderen in verstedelijkte gebieden. Momenteel verloopt dat nog niet echt vlot, want al deze data worden nog grotendeels gefragmenteerd bewaard en indien al zo, in formats die niet interoperabel zijn.

Open onderzoeksdata zullen vooral een explosie in dit soort crossdisciplinair onderzoek mogelijk maken en laat dat nu precies de grootste uitdagingen van onze eeuw zijn (e.g. climate change).”

Consciëntieus databeheer Natuurlijk moet die medicus dan wel in staat zijn de transportdata juist te interpreteren. Onderzoekers moeten volgens Burgelman daarom een feeling ontwikkelen voor goede, betrouwbare data. En ze moeten data waar een geurtje aan hangt, snel kunnen en andere self-executing code). herkennen.

Burgelman: “Daarin schuilt een grote uitHildebrandt wijst op een uitspraak van de daging. In de training van onderzoekers, Amerikaanse socioloog William B. Cameron bijvoorbeeld tijdens de doctoraatsopleiding, uit de jaren 1960 die luidt: ‘Not everything moet er veel meer aandacht gaan naar goed that can be counted counts, not everything databeheer, en het correct omgaan met en that counts can be counted’. Data worden interpreteren van onderzoeksgegevens. Dit vaak gezien als neutraal en objectief. Al te moet een soort van basiskennis worden. vaak wordt gedacht: het zijn cijfers en getalVergelijk het een beetje met statistiek, dat nu len en dus moet al tot het pakket het kloppen. Dat basisvaardigheden “Cruciaal is dat het onderzoeksontwerp is echter slechts behoort.” waarmee data bevraagd gaan schijn, want elke worden wordt geregistreerd, zodat dataset bevat In tijden waarin big p-hacking kan worden voorkomen.” de vingerafdruk data langzaamaan Mireille Hildebrandt van de methode lijken uit te groeien waarmee ze is tot heilige graal gegenereerd. Een van de wetenmethode die meestal is opgezet of aangeschap, raakt die boodschap van consciëntipast aan de onderzoeksvraag, en dus aan de eus databeheer nogal eens ondergesneeuwd. ambities van de onderzoeker.”

En dat is riskant, waarschuwt ook professor Mireille Hildebrandt, juriste en filosofe aan In haar eigen domein bekijkt Hildebrandt de onderzoeksgroep Law Science Techno(onder andere) hoe kan worden vermeden logy and Society (LSTS). dat onjuiste claims, afkomstig van incorrect geïnterpreteerde data, onopgemerkt in het Hildebrandt kreeg recentelijk een ondercomputationele recht belanden. De link met zoeksbeurs van de Europese Commissie (een de gedeelde, alom beschikbare en toegankeERC Advanced Grant, goed voor 2,5 miljoen lijke data van de EOSC ligt voor de hand. euro) voor haar onderzoek naar de gevolgen van de computationele wending in het recht, Hildebrandt: “Recentelijk verscheen een en meer bepaald de inzet van ‘legal tech’ paper waarin ernstige vraagtekens werden (zowel van machine learning als blockchain HENRI ZOMER 2018

13

HOOFDARTIKEL

geplaatst bij tien medische trials, stuk voor stuk klassiekers uit de geneeskunde. Die trials waren zogezegd allemaal volgens de regels van de kunst uitgevoerd (dubbelblind, gerandomiseerd en gecontroleerd, red.). Maar een voor een werden ze te licht bevonden.

Toch zijn tal van therapieën en beslissingen die artsen in het ziekenhuis nemen, op dit soort trials gebaseerd. Dat is feitelijk een hachelijke zaak.”

hands data – data die een bijproduct zijn van een klinisch onderzoek, of die eerder al in een ander medisch onderzoek werden gebruikt.

Dit kan allerlei ongewenste gevolgen hebben voor de conclusies die je er als onderzoeker uit trekt.”

Natuurlijk moeten de onderzoekers er ook wel een beetje zin in hebben…

Burgelman: “Reciprociteit (wederkerigheid, red.) behoort tot de kernwaarden van de EOSC, je zou kunnen zeggen van de wetenschap. Op de een of andere manier willen we ervoor zorgen dat onderzoekers (of groepen of instituten) die hun data ter beschikking stellen van de cloud, er ook automatisch toegang toe krijgen. Hoe dat precies moet geformaliseerd worden, moet nog worden uitgeklaard, maar het kan een stimulans zijn om je als onderzoeker of als instituut aan te sluiten bij de cloud.”

EOSC en het (her)gebruik van data Welke veiligheidsmechanismen moeten er in de EOSC worden ingebouwd?

Hildebrandt: “Als data, zoals in de EOSC, vrij Hergebruik van data beschikbaar en toegankelijk worden gemaakt, Bedoelt u dat veel datasets, die op het eerste dan is het belangrijk dat ze ook gelogd en gezicht zuiver en objectief lijken, biased zijn? verzekerd worden. Dat ze dus veilig zijn voor Hildebrandt: “Rond het idee van een bias hanmanipulatie, en dat er nauwkeurig wordt gen een hoop misverstanden. Een bias wordt opgelijst wat een onderzoeker allemaal doet vaak negatief voorgesteld, maar in se is een Zal de grote beschikbaarheid van data de terwijl hij met de data aan de slag is. Cruciaal bias niets anders dan een patroon in een dacompetitie tussen is bovendien dat taset – een patroon dat voldoende verschilt wetenschappers het onderzoeks“Als data, zoals in de EOSC, vrij van een willekeurige verdeling. De bias is dus dan niet nóg verontwerp waarmee beschikbaar en toegankelijk worden precies datgene waarnaar je op zoek bent als hogen? Ze klagen data bevraagd gemaakt, dan is het belangrijk dat ze wetenschapper. nu al steen en been gaan worden ook gelogd en verzekerd worden.”

Biasloze systemen bestaan dus niet. Hoe over de publicatievooraf wordt geMireille Hildebrandt groter de dataset, hoe groter het aantal druk… registreerd, zodat ‘spurious’ correlaties. Het gaat dan om een p-hacking kan correlatie tussen A en B, die in beide gevallen Burgelman: “Dat worden voorkomen wordt veroorzaakt door een onderliggend vind ik een rare veronderstelling. Als er van(het doortesten van data totdat de gewenste causaal verband met C. Omdat dit bij de daag meer competitie is onder wetenschapuitkomst er is, red.). Zonder de juiste maatreinzet van de meest geavanceerde kunstpers, is dat vooral een simpel gevolg van het gelen riskeer je waardeloos wetenschappelijk matige intelligentie en machine learning niet feit dat er nu véél meer vraag is dan aanbod, onderzoek te krijgen, zelfs zonder dat de gemakkelijk te achterhalen is, zijn empirisch anders gezegd er zijn veel meer onderzoekers onderzoeker het merkt.” onderzoek en verificatie van de software hier dan vroeger. Toen ik in de jaren 1980 mijn Belangrijke vragen ten aanzien van de EOSC van het allergrootste belang. doctoraat startte met steun van het toenmazijn natuurlijk: wie mag er als eerste in? En: wie Onderzoekers moeten zich goed realiseren lige NFWO, was ik veruit de enige met een zal van de gedeelde data kunnen profiteren? dat ze andere biassen of patronen vinden als voorstel in mijn vakgebied (de communicaBurgelman: “Wie toegang tot de cloud zal krijze hun onderzoeksontwerp anders inrichten, tietechnologie, red.). Nu zijn er ettelijke malen gen ligt nog niet helemaal vast, maar wellicht daarover moet transparantie zijn, anders meer aanvragen dan beurzen, en zijn er nog wordt de EOSC eerst uitgerold onder onderblijven we zitten met onderzoeksresultaten eens ettelijke malen meer docs en postdocs zoekers in Europa die op de een of andere die niet getest kunnen worden.” dan professoraten.” manier al worden ondersteund met publiek geld – of de funding van Europa komt, van Hoe kunnen we vermijden dat ongeoorloofd De oprichting van de EOSC heeft ook een België of van Vlaanderen, dat maakt niet uit. hergebruik van data schade aanricht? belangrijke economische insteek: de cloud Dat zijn er heel Hildebrandt: wordt bekostigd met belastinggeld, en dus “In Europa gaat jaarlijks ongeveer veel: denk maar “Bij data hoort moet er zicht zijn op een soort van return on 150 miljard euro publiek geld naar aan het personeel altijd een context. investment – zodat een deel van het geld kan wetenschappelijk onderzoek. Het is van universiteiIdealiter worden terugvloeien naar de maatschappij. Daarlogisch dat de belastingbetaler óók ten, hogescholen, data dus gelabeld. naast ligt het voor de hand – zeker in deze toegang krijgt tot de resultaten.” onderzoeksinstelEen onderzoeker tijden van burgerwetenschap en van big data lingen,…. Persoondie ermee aan de – dat ook de gewone Europese burger op de Jean-Claude Burgelman lijk pleit ik voor de slag gaat, moet een of andere manier toegang krijgt tot de invoering van een weten hoe de data data. soort identiteitsprecies werden kaart, een cloud identity die onderzoekers vergaard. In de medische wetenschap wordt Burgelman: “In Europa wordt jaarlijks tussen kunnen aanvragen en die hun automatisch bijvoorbeeld zeer vaak gewerkt met tweede140 en 160 miljard euro publiek geld aan toegang geeft tot de cloud.”

14

HENRI ZOMER 2018

wetenschappelijk onderzoek besteed. Het is dus logisch dat de belastingbetaler óók toegang kan krijgen tot de resultaten van al dat onderzoek. Dit zal echter pas gebeuren in een latere fase. Tijdens de uitrol eind dit jaar focussen we op de Europese wetenschaps- en onderzoeksgemeenschap. Het is al complex genoeg met hen. Als we het eenmaal daar op poten hebben, zal het makkelijker zijn de toegang uit te breiden.”

“Tezelfdertijd zie ik ook een grote kans voor de bedrijven uit de privésector. Vergeet niet dat 21 miljoen kmo’s in Europa vandaag geen toegang of moeilijk toegang hebben tot onderzoeksdata die van cruciale waarde zouden kunnen zijn voor hun bedrijfsvoering of innovatieplannen. Het zou jammer zijn als we die kans lieten liggen, ook omwille van de hogere return on investment op economisch vlak. Als we door gemakkelijk toegang te verlenen tot onze publiek gefinancierde onderzoeksdata 1% van die miljoenen kmo’s een goed idee aan de hand kunnen doen voor innovatie, en als van dat 1% nog eens 0.1% doorgroeit naar een wereldspeler, dan hebben we met open onderzoeksdata 210 wereldspelers per jaar mede mogelijk gemaakt!”

Komt de EOSC op tijd?

Riskeert Europa de trein te missen, als we niet op tijd in actie schieten?

Hildebrandt: “Als we de juiste maatregelen nemen, kan onderzoek op open data in Europa echt een competitief voordeel zijn, juist omdat het voorkomt dat blind wordt gevaren op het idee van ‘big data is better data’.”

Burgelman: “Precies. Kijk naar wat er is gebeurd in de internet- en communicatietechnologie. Waar zitten de grote ICT-bedrijven zoals Google, Facebook en Amazon? Niet in Europa. Nochtans werd een groot deel van het fundamentele onderzoek en van de ontdekkingen hier bij ons gedaan. We moeten de nieuwe realiteit van open wetenschap durven omarmen. De cloud kan daar een belangrijke rol in spelen.” — H

FACTS AND FIGURES ABOUT EOSC

1.7 million researchers & 70 million students and professionals

in science and technology

More than 300 data centers in 50 countries

Efficiency and cost cutting.

Scientists use 40 to 75% of their time managing data

European Commission pays €12 billion per year €10 billion of that amount is allocated to data infrastructure for science in European Universities.

1% to 2% of research budgets

at universities will have to be spent on data-management

Self-sustaining by 2020 sciencebusiness.net/science-cloud

XXX COLUMN. DIE FRÖHLICHE WISSENSCHAFT. DE ACHTERKANT VAN HET WETENSCHAPSBEDRIJF

HOOFDARTIKEL

OPEN SCIENCE AT VUB

Humaniteit en examens

VUB is also getting behind Open Science. One absolute necessity for this is a robust Research Data Management (RDM) policy. The Research Information & Data Management unit in the R&D department is currently working on the rollout of an RDM roadmap, which will gather all the data projects (and their costs) for the coming years. We can use this to inform data stewardship, local infrastructure, software, tools and training.

In recent months, the first steps have been taken to provide RDM online, a tool with which researchers can create and manage their data management plans. This is already a requirement for some funding streams. Then, after the summer, there will be a new website on which researchers can find all the necessary information about data management and Open Science. Finally, they will also be offered a range of training, given that the skills gap is a fundamental problem. We expect that part of this training and the data management will be supported by data stewards.

Of course, the implementation of the EOSC will also influence what VUB can offer, but at this moment we are primarily occupied with creating awareness and taking the first steps towards an efficient data policy.

After the summer, you will find all the information about Research Data Management at vub.ac.be/onderzoek

At the end of this year, the European Open Science Cloud (EOSC) will be launched, a digital platform for exchanging research data that will link scientists throughout Europe. A lot of that information is currently stored on hard disks and USB sticks that are inaccessible to others, or kept behind the paywall of scientific magazines.

The platform – or ‘cloud’ – will first provide access to data gathered through publicly funded research.

According to Jean-Claude Burgelman, one of the architects of the cloud, the EOSC can help shift current scientific practice towards the new paradigm of ‘open science’. He compares the current changes in science with the disruption caused by the internet.

An open cloud for scientific data stands and falls by the relevance of the data and by the transparency of the research design used to infer new information from such data. Mireille Hildebrandt studies how to prevent incorrect claims based on repurposed data contaminating a whole field of knowledge. She says reliable datasets should always be secured, so they are safe from manipulation and can be used in valuable scientific research.

16

HENRI ZOMER 2018

Er is al veel gezegd en geschreven over de (on) betrouwbaarheid van mondelinge examens, maar bij mijn weten weinig of niets over de medemenselijkheid. Tijdens dat kwartier is er echt wel heel wat meer aan de orde dan louter een tijdsgebonden peiling naar wat een student zich onder stress kan herinneren. Een mondeling examen bij de aanvang van de allereerste zittijd kan immers een gigantische impact hebben op het verdere verloop van de examenreeks, en bijgevolg op de toekomst van een student … en op de toekomst van de wetenschap.

Los van het resultaat mag het examen geen nare ervaring zijn, laat staan een trauma veroorzaken. Stresskippen hoeven niet gegrild te worden.

Een examen gaat immers om het maken van wetenschapsmensen, niet om het kraken van jongeren die het allemaal nog moeten leren. Een verkeerde start bij een examen kan je als titularis rechttrekken met een banale hint (onmogelijk

bij een schriftelijke proef); een stortvloed van juiste antwoorden volgt, maar vooral een hoopvolle glimlach. Op dat moment voelt de student zich even gelukkig.

Bij het examen ligt nu de focus op het vaststellen of de student denkt zoals wij willen en op het door ons meticuleus noteren van de afwijkingen tegenover de antwoordensleutel, om te beschikken over bewijzen

GUSTAAF CORNELIS - Professor wetenschapsfilosofie - Docent wetenschapsethiek - Wat denkt Gustaaf Cornelis over de achter­kant van het wetenschaps­bedrijf?

Ervaar het op vubtoday.be/ gustaaf-cornelis

mocht de student het in zijn of haar hoofd halen het resultaat te betwisten.

Gaat het daarom? Een allereerste examen is een leermoment, inzake de inhoud, jazeker, maar des te meer met betrekking tot de vorm. Was de studiemethode efficiënt, werd het verhaal overtuigend gebracht, waren het taalgebruik en de houding gepast? Kortom: leren hoe je examen aflegt. Daar geef je ook feedback op.

Examens maken deel uit van het academische leven, al te vaak omschreven als een noodzakelijk kwaad. Niet dus; je zou er beter naar uitkijken, zowel docent als student. Het zijn gelegenheden om te gloriëren en om te zien hoe jonge mensen daarvan genieten. Ik word er vrolijk van. Een geslaagd examen is voor mij een examen waarbij een student begrepen en tevreden het lokaal verlaat, ook al werd er geen credit behaald – er is altijd nog de tweede zittijd. Het kunnen voor iedereen vrolijke weken worden in juni. — H

HENRI HENRIZOMER ZOMER2018 2018

17

DNA VAN DE VUB

James Kairo, an ambassador for mangroves Mangroves are rapidly degrading and disappearing around the world. This is of serious concern to Dr James Kairo, who has been put forward as a VUB Fellow in recognition of his unique work studying and protecting mangroves. “He is one of the most versatile and productive people I have met," says Professor Nico Koedam.

Text Kim Hardie / Photo Nico Koedam and Diana Di Nitto Mangroves are the epitome of life. They change. The local communities learned harbour species and life forms that cannot about this protective role and set up a credit be found elsewhere. But above all they are selling system to offset carbon dioxide the life support emissions. The of communities income generated “This award shows that no matter around the world. from the system where you come from, you can Estimates from amounts to €15,000 make a difference if you fight 2017 have shown a year, and is used for local communities and local that in East Africa to support commuenvironments.” nity development alone, mangroves projects in water, represent an asset James Kairo sanitation and of almost €40 education, as well billion through as for mangrove reproducts and ecosystem services. This is the basis of James forestations. The Mikoko Pamoja project is a Kairo's fascination for mangroves and triple win for the climate, the community and marine ecology, which eventually brought biodiversity and serves as a global example. him to Brussels.

“James Kairo came here as a PhD researcher. He expanded the mangrove research Warning: climate change and project. Today it’s one of our biggest Kairo did most of his early work in Gazi, a research areas, and one that has since been small coastal fishing village in Kenya. The extended to the ULB, and has resulted in Mikoko Pamoja project is a great examextensive international collaboration for all ple of how local communities can benefit involved.” says Nico Koedam. from mangroves while protecting them at the same time. Mangroves protect coastal Going global areas, and provide habitat for fish and other Kairo, however, wasn’t satisfied with keeping wildlife, but they also capture and store his mangrove research within academia. He large amounts of carbon. They accumulate had seen how vulnerable coastal commumore carbon per hectare than most other nities relied on mangroves but also saw ecosystems, often five to 10 times as much the rate at which they were degrading and as tropical forests, so they play a large role disappearing. The next step? A remarkable in protecting the climate. When mangroves career in marine ecosystems, and studying are cleared and the land converted for other the role of mangroves in the climate change uses, the carbon is released as carbon process. dioxide into the atmosphere. So, protecting Today, he is a chief scientist for the Kenya the mangroves is vital in managing climate

18

HENRI ZOMER 2018

James Kairo studies mangroves and their role in global climate change.

Marine and Fisheries Research Institute (KMFRI), and a pillar of the community, active in national and international policy-making, with some impressive achievements under his belt. He has raised the profile of marine ecology and mangrove management across the world, and supported the development of national mangrove management plans for Kenya and Egypt. He has supported development cooperation in the marine sector, and while travelling the world as a consultant to governments, he’s become an ambassador for mangroves. His ambition: to promote alignment of community and conservation interests with economic incentives, supported by the conviction that science can provide creative solutions to counteract prevalent environmental pessimism.

What does this VUB Fellowship mean to Dr Kairo?

“It is humbling for me, as a former VUB student. I can now give back to the university by helping their students when they come to Kenya. The training I got opened the world to me. Literally. This award shows that no matter where you come from, you can make a difference if you fight for local communities and local environments. My education in Brussels was a stepping stone from the local to the international level, and changed everything for me,” explains Dr Kairo.

Professor Koedam adds, “James has built an impressive international career and HENRI ZOMER 2018

19

DNA VAN DE VUB

Mangroves are vital to local communities. network that is unmatched. He is active in international platforms such as the Intergovernmental Panel for Climate Change (as coordinating lead author for the special report on oceans and the cryosphere under a changing climate, due in 2019) and the UN Framework Convention on Climate Change COP21 conference, and he developed a unique carbon credit system connecting mangrove protection to food security, coastline protection and the fight against climate change. He is a versatile man, who finds time to help students in Kenya, and one of the most productive people I’ve ever met. Thanks to him, Gazi has become a model for an international research hub.”

Oceans & Lakes The Oceans & Lakes programme (a joint degree between VUB, the University of Ghent and the University of Antwerp) offers a multidisciplinary

approach to marine and lacustrine systems by integrating physical, chemical, geological, ecological, legislative and societal aspects to encourage students to consider conservation and sustainability in a real-world context. It’s the only one of its kind in Europe.

It’s a good degree to have in today’s world as well, with ever-increasing pressures on marine and freshwater ecosystems. The need for highly educated people to work on these issues with multidisciplinary expertise has never been greater.

With students from across the world, it facilitates networking on global problems. Since it was set up the programme has produced 10% of researchers at the KMFRI, colleagues and collaborators of Kairo, while other graduates can also be found in key governance positions. ― H

ZOVEEL MEER DAN STUDEREN

De klimaatverandering bedreigt mangroves wereldwijd. VUB Fellow en alumnus James Kairo is bekommerd om die evolutie: hij bestudeert ze al sinds jaren en weet dat ze een belangrijke bron van leven zijn voor lokale gemeenschappen. Hij begon zijn studies van mangroves met een doctoraat aan de VUB, vandaag is hij hoofdwetenschapper bij het Kenya Marine and Fishteries Research Institute (KM-FRI). Hij houdt zich onder meer bezig met het Mikoko Pamoja project, nabij een kleine kustplaats in Kenia. James Kairo werd wegens zijn wetenschappelijke en maatschappelijk relevante werk voorgedragen als VUB Fellow. “Hij is een van de meest veelzijdige en productieve mensen die ik ken”, aldus professor Nico Koedam, die hem voordroeg.

“Ik wil impact hebben op het leven van jongeren” Rechtenstudente Alexandra Smarandescu (21) is de nieuwe voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad.

Ze adviseert de komende drie jaar mee het jeugdbeleid van de Vlaamse regering.

“Ik ben al van kleins af aan niet op mijn mondje gevallen.”

Tekst Dominique Soenens / Foto Bram Tack Amper vijf jaar oud was Alexandra Smaranen belandde ik later bij de Vlaamse Scholiedescu toen ze vanuit Roemenië naar Diest renkoepel. Ik denk graag mee over beleid en kwam. Als kleuter kwam ze terecht in een heb een visie die ik graag naar buiten breng.” nieuwe omgeving met een vreemde taal: een harde leerschool. “Ik moest heel snel NeWat wil je bereiken als voorzitter van de derlands leren om mee te kunnen, maar ook Vlaamse Jeugdraad?

Ik hoop dat we met de Vlaamse Jeugdraad om mijn ouders te helpen, die het moeilijker een impact kunnen hebben op het leven van hadden om de taal te leren. Meegaan naar jongeren. We hebhet stadhuis, naar ben een bevraging de dokter, enzo“Ik denk graag mee over beleid gedaan wat er leeft voort: het was al op en heb een visie die ik graag naar bij hen, en daar heel jonge leeftijd buiten breng.” hebben we drie evident voor mij. Op thema’s uit gefilterd: die manier leerde ik diversiteit, onderwijs verantwoordelijken je goed in je vel heid nemen. Ik was voelen. Dat laatste is voor veel jongeren niet van kleins af aan niet op mijn mondje gevalevident, door sociale media en door de druk len. Ik spreek graag en veel. Daardoor werd ik om alle mogelijkheden die je hebt maximaal lid van het leerlingenschaduwkabinet in Diest

te benutten. Onderwijs is voor ons heel belangrijk omdat leerkrachten een heel grote impact hebben op ons leven. Ze kunnen ons de juiste richting uit sturen. En diversiteit is uiteraard ook heel belangrijk, iets dat me na aan het hart ligt. Veel concreter kan ik helaas niet antwoorden, omdat we momenteel nog in de startfase zitten. In het komende anderhalf jaar moet alles een stuk specifieker worden.

Jongeren zijn minder geëngageerd dan vroeger, hoor je weleens. Klopt dat?

Nee. Ik denk dat dat persoonlijk is. Ik zie in mijn omgeving jongeren die wel en niet geëngageerd zijn. Ik denk dat dat net hetzelfde is als bij volwassenen: sommigen zijn geïnteresseerd en anderen niet.

Wil je later in de politiek gaan?

Dat ligt met mijn profiel misschien voor de hand, maar ik heb geen enkele ambitie in die richting. Op dit moment toch zeker niet. Ik zit nu in de derde bachelor rechten, ik weet nog niet wat ik na mijn studies wil doen. Ik ben wel rechten gaan studeren omdat het maatschappelijke aspect me interesseerde: hoe en waarom ontstaan wetten? Dat intrigeert me. ― H

oceansandlakes.be Law student Alexandra Smarandescu is the new chair of the Flemish Youth Council. In that capacity she will be advising the Flemish government on youth policy. The council's three priorities for the years to come are diversity, education and feeling good about yourself, she says. “I hope we can have a positive impact on the lives of young people.”

WHAT ARE VUB FELLOWS? VUB Fellow is a title bestowed on unique personalities such as top-level company executive officers or staff members, visionary politicians or decision-makers, and leading figures of civil society organisations. The Fellowship is the highest grade of membership for our Alma Mater.

Through the VUB Fellowship programme, academics, society and business meet to discuss joint challenges, exchange experiences and share good practices. This year 36 people will be made fellows. The ceremony takes place on 21 June in Concert Noble, Brussels. vub.ac.be/fellowship Alexandra Smarandescu leerde naar eigen zeggen van jongs af verantwoordelijkheid nemen.

20

HENRI ZOMER 2018

HENRI ZOMER 2018

21

DE DENKPLEK WAAR DENKEN ONZE PROFESSOREN? Foto Saskia Vanderstichele

De denkplek van professor in de sociologie Ignace Glorieux is overal waar hij kan lopen.

“Mijn denkplek is overal waar ik rustig kan lopen. De cadans van het lopen doet zijn werk en net als het kaf van het koren gescheiden wordt door het schudden en opwerpen van de granen, zo worden mijn gedachten van alle ballast ontdaan. Ideeën borrelen op, ik zie verbanden die er eerder niet waren … hier word ik gelukkig van.

Een tijdje geleden schreef ik een essay over het sociologische werk van Elizabeth Currid-Halkett “The Sum of Small Things: A Theory of the Aspirational Class”, maar ik kreeg er geen lijn in. ’s Avonds bij het lopen kwam mij een boek voor de geest dat ik vijftien jaar geleden las: “Bobo’s in Paradise: The New Upper Class and How They Got There” van David Brooks. Ik legde de link tussen beide boeken en had een duidelijk verhaal. Ik kon het essay makkelijk afwerken.”― H Meer over het onderzoek van Ignace Glorieux vind je op vubtoday.be/ignace-glorieux EN

The thinking spot of sociology professor Ignace Glorieux is wherever he can run peacefully.

22

HENRI LENTE 2018

THINGS WE DISCOVERED

PHYSIOTHERAPY

CRIMINOLOGY

Neck or back pain? Move without worries!

Moving freely without fear of pain: that’s what back and neck patients should learn, according to a study by Anneleen Malfliet of the Department of Physiotherapy, Human Physiology and Anatomy. With Professor Jo Nijs of Ghent University, she researched therapies for chronic neck and back pain. Their work shows that a programme in which patients are taught not to be afraid of pain and in which exercises are introduced that don’t shy away from pain is more effective than traditional treatment options. The innovative treatment focuses on the patient’s knowledge and functionality. The main guideline is that patients should be able to do whatever they were able to do before the pain symptoms began. The extensive study was published in JAMA Neurology in April.

Studying participation among foreign national prisoners

Foreign national prisoners are often motivated to participate in prison programmes

You can read the article via vubtoday.be/chronic-pain A programme that teaches patients not to fear pain is helpful MOBILITY

END-OF-LIFE CARE

Low-emission zones have limited effect

Earlier palliative care improves quality of life

Several Flemish cities have recently introduced low-emission zones (LEZ): an area of the city that vehicles are not allowed into, or may only enter if they meet certain standards regarding exhaust The introduction of low-emission zones has emissions. Drivers little effect on air quality entering an LEZ in a non-compliant vehicle are fined. Nils Hooftman, researcher at MOBI, VUB’s Mobility, Logistics and Automotive Technology research centre, mapped European LEZs and concluded that the introduction of low-emission zones has very little effect on air quality. The amount of fine particulates is reduced by about 15 to 20% on average, but there is no significant decrease in nitrogen oxide particles from passenger vehicles. According to the research, there is hardly any difference between Euro 1-rated diesel vehicles and Euro 5 diesel vehicles (the higher the number, the less polluting the car). Euro 5 diesel cars will eventually be banned from LEZs in 2025. “As long as we keep allowing those cars, we won’t see a true turning point,” Hooftman says. The study appeared in Renewable and Sustainable Energy Reviews in April.

Palliative care is often only started a few days or weeks ahead of death. However, end-of-life care researchers at VUB and UGent have found that beginning immediately after diagnosis provides better outcomes. 186 patients with an incurable cancer at Ghent University Hospital participated in the study, with half of them receiving early palliative care. Specialised nurses visited every month and talked with them about subjects such as pain, fatigue, faith, support systems and making important decisions. There was a clear difference in quality of life between the two groups: patients with early access to palliative care scored higher on questions relating to their general health and quality of life. The early care started upon diagnosis of an incurable cancer and included family members in the process. The study was published in The Lancet Oncology in February.

You can read the article via vubtoday.be/earlier-palliative-care

There were inmates of more than 130 nationalities in Belgian prisons in 2015. Studies have shown that the rate of participation in prison programmes such as education and sports is lower among foreign national prisoners than among the general prison population. However, there has so far been little research into foreign nationals’ participation in such initiatives. An exploratory study by the Participation and Learning in Detention (PALD) research group of the Department of Educational Sciences examined the experiences of foreign national prisoners and the motivations and barriers to their participation in educational courses, prison library, prison work and sports. Data came from 15 individual interviews with prisoners in two Belgian prisons. The results demonstrate that they are often motivated to participate in prison programmes to improve their health or to facilitate contact inside and outside prison. However, foreign national prisoners were limited in their participation in prison programmes by their social networks and a lack of knowledge and understanding of the available activities. The study

by Croux, Brosens, Vandevelde, & De Donder (2018) was published in the European Journal on Criminal Policy and Research in February.

You can read the study via vubtoday.be/foreign-national-prisoners

PHOTONICS

Butterfly wings inspire breakthrough in nanophotonics The bright blue of the Cyanophrys remus butterfly comes from the unique periodic nanostructures in its wings. For more than two decades, engineers in photonics technology have been trying to understand the operation of such structures, known as photonic crystals. Their unique properties offer new ways to control, guide and manipulate light that will lead to applications including optical chips for future light-powered computers and medical analysis, solar cells and light sources. It was commonly believed that man-made photonic crystals could behave as transparent media only when their feature sizes are close to the nanometre-scale when working with visible light.

Given that one nanometre is one millionth of a millimetre, fabricating human-scale devices consisting of photonic crystal sub-structures with such small dimensions is extremely challenging.

Researchers from the B-PHOT Brussels Photonics research group have now discovered transparent photonics crystals with significantly larger features, which makes their fabrication easier, cheaper and faster. This first led them to address a long-standing challenge in fibre-optic technology, with colleagues from University of Mons and the Leibnitz Institute of Photonic Technology in Germany. The research was published in Nature Scientific Reports in April.

You can read the study via vubtoday.be/low-emission-zones You can read the article via vubtoday.be/nanophotonics

Analysis of the Cyanophrys remus butterfly could lead to new applications.

Palliative care is better started right after diagnosis.

24

HENRI ZOMER 2018

Text Jozefien De Marree

HENRI ZOMER 2018

25

RESEARCH UNCOVERED

Cryo-electron microscope: the start of a new era

A cryo-electron microscope unlike any other in Europe is coming to the Etterbeek campus this September. It gives structural biologists incredibly sharp, three-dimensional images of proteins in a setting that resembles their natural environment.

Text Senne Starckx / Photos Saskia Vanderstichele

Jan Steyaert, Han Karel Remaut and Rouslan Efremov (in the back) admire the cryo-electron microscope while Japanese engineers guide the installation process.

RESEARCH UNCOVERED

Professor Jan Steyaert, head of the structural biology research group, has been fascinated by nature since he was young. Sharing his knowledge with others is also something that seems to have long been in his blood.

“I was just sixteen when I got my certificate as a nature guide; I was one of the first in Flanders to get it,” he says. “When I went to university to study bioengineering, I soon learned that all the natural wonders are made of building blocks that are part of a marvellous world that is invisible to the naked eye.”

This will exponentially increase the chance of successful pharmaceutical discoveries and shorten the time it takes to develop new drugs.

The Valium riddle “You’d be surprised how little we know about the drugs we use. Take diazepam for instance,” he says, referring to the active ingredient in Valium. “We’ve known which protein this sleeping and anti-anxiety drug targets for decades. But we didn’t know where or how exactly Valium binds to the protein receptor.”

Cryo-electron microscopes from the univerUncharted territory sities of Oxford and Cambridge helped solve Structural biology is the study of precisely this Valium riddle. A cryo-electron microscope these building blocks, which combine to form freezes a purified protein sample into an incredibly thin layer of ice and subsequently placcomplex molecules such as proteins and DNA es it under a highly sensitive microscope. One at a higher level. The focus is on the ways in sample contains milwhich the thousands lions of specimens of of proteins form spatial "The installation of the cryothe same protein, each structures rather than electron microscope heralds a frozen in a different on the complex bionew era in research." molecule composition, orientation. Because Jan Steyaert which is no longer the of the molecules’ mystery it once was. random orientation, the The three-dimensional electron microscope structures studied in structural biology determakes images of all the projections. In other mine how a protein functions, the way in which words, the microscope doesn’t turn round; the other, often much smaller molecules bind proteins instead show all their sides. “The electrons penetrate straight through the molecular to it - and their influence on how the protein structure and can only be stopped by colliding functions. with an atom,” Steyaert explains. “By detecting individual electrons that aren’t absorbed, “This was largely uncharted territory when I we get a two-dimensional projection of the was a student,” Steyaert says. “We’ve come a three-dimensional protein structure.” long way since then, but I continue to feel as if the next discovery is waiting for us right around The resolution of such separate projections is the corner.” In most experimental sciences, somewhat disappointing. “But we have thounew discoveries are often the result of improved research equipment, and structural bisands of images for each orientation,” Steyaert ology is no exception. It’s why the inauguration says, and because the molecules are identical, of the cryo-electron microscope will mark the it doesn’t matter that the images are of different molecules. “By combining these images beginning of a new era, one in which structural with the computer, we obtain two-dimensional biologists like Steyaert will be able to uncover a images at a higher resolution. We subsequently wealth of new molecular structures. repeat this process for each orientation and then combine these very sharp images into These new findings could be applied in countless ways. They might restart stalled drug disa three-dimensional image. This way we can covery projects and be used by pharmaceutical reveal the protein’s complete structure in 3D.” researchers to develop new medicines. Until recently, this search for new medicines was Breakthrough research a trial-and-error process. Structural biology The genius of the cryo-electron microscope makes it possible to target precisely those prohasn’t escaped the notice of the Nobel Prize teins of which the structure is already known. committee. Last year, Jacques Dubochet, Joa-

28

HENRI ZOMER 2018

Han Karel Remaut, Rouslan Efremov and Jan Steyaert standing by the old student blocks that accommodate the cryo-electron microscope. chim Frank and Richard Henderson received the Nobel Prize in Chemistry for their work, which the committee hailed as a “breakthrough in the study of live, active proteins.” Henderson will attend the inauguration of the cryo-electron microscope in September. Until recently, the structure of proteins could only be determined through X-ray crystallography, which requires molecules to be in a solid form, or in other words to have been crystallised. Unfortunately, this is impossible with many human, animal and bacterial proteins.

structure at the atomic level. It’s why structural biologists jokingly started to refer to this as the The three Nobel Prize winners exchanged the ‘blobology’ method – a hazy, slimy blob was X- rays for particles – or electrons – in order to after all all you got. inspect the proteins in a solution, a setting that strongly resembles their Dubochet, Frank and natural environment.

In a couple of months Brussels Henderson eventually For a long time, the reswill become a global hub for olution of images made managed to increase the cryo-electron microscopy. with the previously used electron microscope’s electron microscopes resolution. As the ‘cryo’ was much too low to in the name of the new be able to reconstruct the three-dimensional microscope suggests, they also developed

freezing methods and computer software to combine the images of the protein’s different orientations into a 3D structure.

Only two in the world The cryo-electron microscope being installed in former on-campus student housing is only the second of its generation – the other is in Japan. That means Brussels and the VUB campus will become a European and global hub for cryo-electron microscopy in a couple of months. “The idea is that the microscope will HENRI ZOMER 2018

29

RESEARCH UNCOVERED

be used twenty-four hours a day, seven days a week from September,” says Steyaert. “We will use it seventy per cent of the time; the remaining time will go toward Flemish and European scientists

as well as industry researchers.”

The pharmaceutical industry is especially keen to work with the new microscope as detailed knowledge of human and other

protein structures is crucial to the discovery and continued development of new active substances. But what happens when the structure of a protein has been mapped? “We have

PICARD

embraced the open science principle in structural biology for years,” Steyaert says. “Whenever a structure is published, it automatically goes into the Protein Data Bank, a central database that can be accessed by every researcher in this discipline.”

P1.C4Rd Algoritmes zijn alomtegenwoordig, maar statisticus Picard leeft niet van cijfers en getallen alleen.

The VUB researchers also hope to be able to forge their own breakthrough with the brandnew cryo-electron microscope before too long. “We’re developing technology to make images over time and to translate these into ‘real-life’ clips of active proteins or complete cell parts.” But before that happens, Steyaert and his colleagues will be concentrating their efforts on the innumerable proteins that don’t crystallise.

With the new cryo-electron microscope, they’ll be able to finally uncover their structure. “We’ll soon be able to see structures that have never before been mapped. It’s terribly exciting; we are entering a brave new world.” ― H vib.be

Rouslan Efremov, Jan Steyaert and Han Karel Remaut are proud and happy about the unique cryo-electron microscope that they will be able to use from September.

30

HENRI ZOMER 2018

In september verrijst op de campus Etterbeek een cryo-elektronenmicroscoop die zijn gelijke niet kent in Europa en ver daarbuiten.

Met het apparaat zullen biologen haarfijne driedimensionale beelden kunnen schieten van eiwitten in een levensechte setting. Verbeterde onderzoeksapparatuur leidt vaak tot nieuwe ontdekkingen, waardoor het apparaat een nieuw tijdperk inluidt. Structureel biologen zullen dankzij het toestel een hele resem moleculaire structuren kunnen onthullen.

HENRI ZOMER 2018

31

KOTERIJ. EEN STUDENT, EEN KOT

Koterij

Rens Jonker Leeftijd: 23 Studie: master urban studies Oppervlakte kot: 22 m2 Waar: Elsene Sinds: 2017 Betaalt per maand: ± 320 euro Aantal huisgenoten: 14 Voordeel: De centrale ligging. Ik heb bijna alles wat ik nodig heb op wandelafstand.

Nadeel: Ik deel het huis met 14 medestudenten.

Dat is leuk, maar soms is de keuken een puinhoop en soms zijn er feestjes terwijl je wilt studeren.

Nederlander Rens Jonker is na een bacheloropleiding in Nijmegen naar Brussel gekomen om de nieuwe masteropleiding urban studies te volgen. “Een keuze waar ik enorm blij mee ben. We bekijken de stad vanuit verschillende perspectieven: economisch, sociaal, demografisch, technologisch, enzovoort. De mix is bijzonder, die vond ik niet in Nederland. Daarom ben ik naar hier gekomen. Ik ben van plan mijn masterthesis te maken over de invloed van allerlei digitale diensten en apps zoals Deliveroo en Uber op de stad. Je ziet dat bijvoorbeeld de fietsers van Deliveroo op een bepaalde plaats samenkomen en daar voor opstoppingen kunnen zorgen.”

Voor Rens was het wel aanpassen. “Brussel is een totaal andere stad dan Nijmegen. Alleen al de schaal is niet te vergelijken: Nijmegen telt zo’n 150.000 inwoners, het is een stad met een dorpse sfeer. Je kan in Brussel naar twee verschillende buurten gaan en je op een totaal andere plek wanen.

32

HENRI ZOMER 2018

Het is een heel interessante stad voor mijn studies, dat was een van de redenen waarom ik naar hier gekomen ben. Ik zit op kamer in Elsene, heel centraal gelegen. Ik deel het huis met veertien studenten, en dat valt echt mee. Ik heb al heel wat vrienden gemaakt en we gaan samen uit. Eén iemand speelt in een band, die we gaan bekijken zijn. Iemand anders is modeontwerper. Ik ben naar een modeshow van hem geweest.

Heel leuk.”

Op zijn kamer heeft hij een bijzondere plaats voor zijn pick-up en zijn collectie vinylplaten. “Ik verzamel vinylplaten. Ik ga graag op zoek naar nieuwe exemplaren, ook hier in Brussel. Ik ben natuurlijk maar een student: ik heb een beperkt budget. Echt veel kan ik er niet kopen. Maar ik geniet ervan.

Vinyl heeft een warmere, vollere klank dan muziek die je digitaal beluistert, vind ik. Ik heb niet echt een voorkeur voor één soort muziek. Ik luister naar van alles, van rock tot klassiek.” ― H

Photo Bram Tack

HENRI ZOMER 2018

33

EEN HART VOOR FYSICA

“Ik hoop dat veel mensen mijn voorbeeld volgen” Al van jongs af droomde alumna Krist’l Van Ouytsel van het heelal en de oorsprong van het leven.

Vandaag hoopt ze met een gulle gift aan de VUB Foundation anderen warm te maken voor fysica.

Tekst Dominique Soenens / Foto Emy Elleboog

Ik pluk nog elk dag de vruchten van mijn opleiding. Ik kan niet anders dan daar dankbaar voor zijn.

Natuurkunde opwindend? Krist’l Van Ouytsel kansen om verder te groeien. Ik pluk er nog moet je er niet van overtuigen. “Er valt nog altijd dagelijks de vruchten van. Veel mensen, zoveel te ontdekken, zoveel mogelijkheden zoals mijn ouders, hadden dat geluk niet. met een grote invloed op de kwaliteit van ons In hun tijd lag vrije studiekeuze niet voor de bestaan en op de maatschappij”, zegt ze. Net hand. Ik heb wel die kans gekregen. Ik kan daarom doet de alumna een royale gift aan niet anders dan daar dankbaar voor zijn.” de VUB Foundation. “Het geld gaat naar de vakgroep Fysica en Sterrenkunde, naar de Krist’l Van Ouytsel studeerde in 1992 af als bijdrage aan ‘The Solvay Science Project’. Het expertimenteel natuurkundige, samen met gaat bij dat project om Brussel als hoofdstad amper vier andere studenten. Elementaire van Europa en de rol die de wereldbekende deeltjesfysica, dat was het onderwerp van ‘Solvay conferenties’ spelen.” Haar gift gaat haar afstudeerthesis. “Doordat we zo’n ook naar andere kleine groep waren, initiatieven voor hadden we altijd "Een schenking aan een universiteit popularisering een heel persoonwordt nog te weinig gedaan. Ik van fysica en lijk contact met dacht aan de universiteit omdat ik sterrenkunde. de professoren. nog altijd heel dankbaar ben voor Zo gaat een deel Het belang van de de opleiding die ik gekregen heb." naar de ontwikkeondersteuning die Alumna Krist’l Van Outsel ling van pedagoik als student daargisch materiaal door kreeg, drong voor het secuneigenlijk pas veel dair onderwijs, zoals educatieve kits rond de later tot me door. Bewogen door de motivatie film “KwantumRevolutie”, een documentaire en het enthousiasme voor de projecten van professoren Henri Eisendrath en Franklin over de kwantumfysica.

Lambert, die intussen beiden met emeritaat zijn, maar zich nog steeds inzetten voor de Krist’l Van Ouytsel hoopt dat het mensen VUB, wilde ik deze schenking doen, die dankinspireert om ook een gift te doen. “Een zij professor en vicerector Jan Danckaert tot schenking aan een universiteit wordt nog te stand kon komen.” ― H weinig gedaan. Wellicht denkt men er niet zo snel aan. Omdat ik een goede baan bij een www.vub.ac.be/foundation internationale organisatie en geen kinderen heb, liep ik al enkele jaren met het idee voor een schenking rond. Ik dacht aan de universiteit omdat ik nog altijd heel dankbaar ben voor de opleiding die ik gekregen heb en de

Alumna Krist’l Van Ouytsel has always dreamed about the universe and the origins of life. Now she’s making a considerable donation to the VUB Foundation that, she hopes, will help others become as enthusiastic about physics as she is. The money is going to the Department of Physics and Astronomy; specifically, the Solvay Science Project. It will also be spent on educational material for high school students. “I studied experimental physics myself. I’m doing this because I’m very grateful to have been able to do the studies I have done at the university and the chances it has given me. I’m fully aware that not everyone gets that opportunity,” she says.

HENRI ZOMER 2018

35

LEESVOER

SPOT ON

Kwantumrevolutie: De Ontdekking van de microkosmos Prof. Emeriti Gaston Moens en Henri Eisendrath zetten zich al jaren in voor wetenschapscommunicatie en brengen de soms onbegrijpelijke wereld van de fysica tastbaar dichtbij. Ondertussen hebben zij twee tentoonstellingen, “Einstein Anders Bekeken” (2005) en “Brainstormen in Brussel: 100 jaar Solvay raden” (2011), gevolgd door de film “KwantumRevolutie” (2015) en een interactieve site met dezelfde titel (2016) op hun palmares.

filmpjes en fragmenten uit de film op een smartphone te downloaden.

Het boek volgt de film op de voet en bevat heel wat bijkomende informatie over de kwantumfysica en haar toepassingen. Je kan talrijke

Je kan dit boek bestellen via het secretariaat van de Vakgroep Fysica: merel.fabre@vub.be.

! laren van elk boek weg p m xe e rie d n ve ge ij W ar marcom@vub.be Stuur een mailtje na

Vincent Stuer

Curb your idealism

The European Union as seen from within In Curb your idealism gaat Vincent Stuer, VUB Fellow, op zoek naar het wereldbeeld van de Europese Unie en de mensen die binnen haar instellingen de toon zetten. Hij geeft een inzichtelijk, anekdotisch beeld van hoe de EU de voorbije decennia evolueerde, aan de hand van opmerkelijke personages die er een hoofdrol in speelden, en sprak met twee dozijn topambtenaren en politici van nu over hoe zij de uitdagingen en de mentaliteit binnen de Brusselse instellingen mee zagen opschuiven.

Karel Van Dinter

Van Plato tot Pinxten 38 vrijdenkers over hun lijfboek

De bundel Van Plato tot Pinxten verzamelt 38 gesprekken met significante vrijdenkende humanisten over hun lectuur van een voor hen betekenisvol boek. Het eerste deel herneemt de gesprekken die programmamaker en auteur Karel Van Dinter wekelijks met een bekende vrijdenker voerde voor de uitzendingen van Het Vrije Woord op de openbare omroep. In 2016 gaat Karel Van Dinter opnieuw op pad om met inspirerende denkers te praten over hun ‘lijfboek’. Wat is de betekenis daarvan voor hun kijk op humanisme, levensbeschouwing en religie in een diverse en turbulente wereld?

Vincent Stuer werkt zelf intussen een klein decennium binnen de Europese Commissie als speechschrijver van onder meer Commissievoorzitter José Manuel Barroso, Handelscommissaris Karel De Gucht en huidig ondervoorzitter Valdis Dombrovskis.

In het boek zijn bijdragen te vinden van onder meer Belgische filosofen en intellectuelen Jaap Kruithof, Etienne Vermeersch, Hubert Dethier, Rik Pinxten, Paul Cliteur en Wim Distelmans, maar ook internationale en historische denkers als Michel Foucault, René Descartes, Plato en Claude Lévi-Strauss.

Niet gewonnen? Bestel het boek via aspeditions.be

Niet gewonnen? Bestel het boek via aspeditions.be

36

HENRI ZOMER 2018

Lieve Lambrechts is science ambassador of the year Innoviris has named Lieve Lambrechts its Brussels science ambassador of the year, as part of its Women Award in Technology and Science (WATS) campaign.

Lambrechts, a researcher in the Applied Physics Research Group, will support events raising awareness of science over the coming year and will receive €10,000. The WATS campaign puts inspiring female scientists in the spotlight. wats.brussels €2.5m ERC Advanced Grant for Mireille Hildebrandt Research professor Mireille Hildebrandt has won a prestigious ERC Advanced Grant. She is a lawyer working at the cutting edge of law and computer science and is affiliated to the Law, Science, Technology and Society (LSTS) research group and to Radboud University in the Netherlands. The title of her research is ‘Counting as a Human Being in the Era of Computational Law’. erc.europa.eu King Boudewijn Foundation supports rare disease research On 28 February, Rare Disease Day, the King Baudouin Foundation handed out various prizes to boost rare disease research in Belgium. Professors Marinee Chuah and Thierry VandenDriessche received €200,000 in support from the Cremers-Opdebeeck and Pyleman funds for their research into gene therapy for two rare diseases: Duchenne syndrome and Myotonic dystrophy type 1. kbs-frb.be CHIS wins prestigious €4m Excellence of Science grant The Chemical Engineering (CHIS) research group led by Professor Gert Desmet has won the Belgian government’s prestigious Excellence of Science grant. In the coming four years, CHIS will coordinate a €4 million project on chemical data mining using smart search and decision algorithms and new combinations of separation methods. The project will be carried out by a consortium of researchers from the universities of Ghent, Leuven and Liège. eosprogramme.be

Hugo Thienpont to edit new photonics journal The Institute of Physics’ publishing company, IOP Publishing, has launched three high-impact open-access journals. They will focus on research covering three aspects of the physical world that will shape the future of our planet: light, energy and materials. The titles will be led by editors-in-chief at the forefront of their respective fields and professor Hugo Thienpont from the B-PHOT research group has been appointed editor-in-chief of JPhys Photonics. The journals opened for submissions in April. iopscience.iop.org Lien Smeesters wins BiR&D Award for food safety research Belgium’s Industrial Research & Development (BiR&D) has given its Science & Technology award to postdoc Lien Smeesters, a researcher at B-PHOT Brussels Photonics, for her thesis on optical screening. Using light technology, she developed a non-destructive method to detect unwanted materials.

Detecting dangerous materials in our food – such as acrylamide in fries or mycotoxins in grains – is of great importance for public health. birdbelgium.com/phd-award-march-20

PhD student Sander Wuyts wins DNA Storage Bitcoin Award Scientists around the world have spent three years trying to decode the data encrypted in a strand of DNA from British scientist Nick Goldman.

Sander Wuyts, a PhD student in bioengineering at VUB and Antwerp University, decided to throw his hat in the ring – and he was the first to decipher the message. It brought him headlines globally and the DNA Storage Bitcoin Award.

Read the whole story: bloovi.be/nieuws HENRI ZOMER 2018

37

WEKONEKT.BRUSSELS. DE STAD IS DE TOEKOMST

New life in the barracks Photo Deborah Puylaert

New life awaits the old state police barracks on the corner of Kroonlaan and Generaal Jacqueslaan.

Everything is ready to build a new, international campus for ULB and VUB. Researchers, students and local residents will live, work and study there.

Name of the project: usquare.brussels. End date for the whole project: 2025.

Check usquare.brussels for more info

Mixed living zone, for students and about 200 families.

Student rooms, conference hall, cinema. The movie theatre can be used by local residents as well.

The former barracks will house about 600 student rooms, with flexible contracts, aimed at international students.

Futur Hub. Incubator for startups, with room for small production.

Hall for sustainable food, bio-market with a food court.

Big public square with shops and catering facilities.

38

HENRI ZOMER 2018

HENRI ZOMER 2018

39

VLUCHTELINGEN WORDEN STUDENTEN

“Ik wil geen tijd verliezen” Antoine Bakhash bereidt zijn toekomst voor

Drie jaar geleden schoot het Welcome Student-refugees Programme op gang, met als doel vluchtelingen uit Syrië en elders de kans te geven om hier te studeren en een toekomst op te bouwen. We spraken bij de start van het programma met vluchteling Antoine Bakhash, vandaag kijken we hoe hij het er vanaf brengt.

Tekst Femke Coopmans / Foto Saskia Vanderstichele

Voor Antoine Bakhash (22) wordt dit de zomer van de waarheid. Hij talen, ook van het Nederlands. Praten met mensen, netwerken, zijn heeft hard gewerkt aan zijn Nederlands, volgt nu via een speciaal vriendenkring uitbouwen, dat ligt hem wel. De locatie van het interview programma twee vakken aan de VUB en wil volgend jaar absoluut in verplaatste hij last-minute van zijn kot naar OPEK, allebei in de buurt de juiste richting starten. Rechten, graag. Maar misschien ook Social van de Leuvense Vaartkom. Op zijn kot zitten vrienden die nog even Sciences. Of nog iets anders? Het toont blijven rondhangen. ‘Ik heb overal vrienhoeveel er veranderd is voor hem. Twee jaar den. In Brussel, Leuven, in andere landen "Ik wil mijn talenten gebruiken om geleden was Antoine twintig en een jaar in van Europa en natuurlijk ook in Syrië. Het sociaal actief te zijn, om iets te België. Hij had net een zware vlucht vanuit is alleen nog wat moeilijk om vrienden te betekenen voor de gemeenschap."

Aleppo achter de rug en was hier herenigd maken aan de universiteit. Al helemaal als Antoine Bakhash met zijn ouders en jongere broer, een familie je in het tweede semester begint en het christenen, een minderheid in Syrië. Hij is sowieso moeilijker bij een theoretische was altijd een goede student geweest, hier richting als rechten. Ik ben intussen ook merkte hij dat hij zich soms moeilijk kon concentreren, maar daar liet hij een beetje ouder en de oorlog heeft veel met ons gedaan. Mijn intezich niet door tegenhouden. Eerst Nederlands leren en daarna Bio-inresses zijn vaak anders dan die van een 18-jarige hier.’ genieur, zei hij toen. ‘Ik dacht eigenlijk aan geneeskunde. Het plan was om een jaar bio-ingenieur of biomedische wetenschappen te volgen en Aleppo is niet meer dan het toegangsexamen geneeskunde af te leggen. Maar ik hoorde dat Als Antoine naar de les moet, neemt hij de trein van Leuven naar dat toegangsexamen nog moeilijker is geworden, dat ik er nog een jaar Etterbeek. Hij heeft zijn hart verloren aan Leuven. Hij is nu twee jaar extra voor zou moeten studeren en dat je het toegangsexamen maar langer hier en beseft meer dan ooit dat het Aleppo waar hij opgroeide één keer per jaar meer mag afleggen. Als ik dan niet zou slagen, was er niet meer is. ‘Mensen die daar nog wonen, zeggen ook dat alles ik dus gewoon weer 2,5 jaar verloren. Dat leek me niet haalbaar. En ik er nu anders is. Ook onze gemeenschap, ook onze straten. Ook de dacht: ik heb nog meer interesses. Geschiedenis, politiek, samenleving. mentaliteit van de mensen. Ze zijn moe van de oorlog. In het centrum Ik wil mijn talenten gebruiken om sociaal actief te zijn, om iets voor van Aleppo is de situatie misschien iets beter, maar in de provincie de gemeenschap te doen. Iets met politiek, de overheid, de Europese gaat het erg slecht. Syrië zal nog lang problemen hebben, denk ik.

Unie... Studies die daarbij aansluiten zijn rechten, Social Sciences of Nog minstens tien jaar. Dus ik twijfel niet: vluchten was het beste dat politieke wetenschappen.’ ik kon doen. Hier ben ik aan het studeren en in de toekomst zal ik een nuttig persoon zijn voor de gemeenschap. Hoop ik’. Maar Antoine mist Laatste test Aleppo wel. Natuurlijk. Hij wil nog terug, zonder twijfel. ‘Het blijft een Sinds het tweede semester van dit jaar volgt Antoine twee vakken deel van mij’. uit het eerste jaar rechten: rechtsfilosofie en psychologie. Daarnaast krijgt hij enkele cursussen die hem voorbereiden op studies aan de Vrijheid VUB. ‘Psychologie vind ik boeiend. Rechtsfilosofie is soms wat saai, Misschien zijn die rechtenstudies ook daarom een goede keuze. maar ik ben niet de enige die dat vindt’, lacht hij. ‘Ik denk dat er andere ‘Natuurlijk hoop ik dat er een mogelijkheid is om daar iets te doen! vakken zijn die me meer liggen: International Law, European Law, Om te beginnen zal ik door de studies de situatie nog beter begrijpen, geschiedenis van de Belgische politiek… Maar daar konden we nu vanuit een ander perspectief. Als ik nu kijk naar de ruime regio rond niet uit kiezen.’ Antoine ziet het als een laatste test. Doordat hij twee Syrië, dan zeg ik dat vrijheid bij ons geen probleem was. Als christen vakken koos in de plaats van het voorziene ene vak, legt hij de lat voor hoorde ik in Syrië bij een minderheid. Ik had dus minder rechten, ik zou zichzelf extra hoog. ‘Ik wil weten of ik dit aankan. Lukt het niet, dan bijvoorbeeld nooit president kunnen worden. Maar ik was er gelukkig. heb ik gewoon de taal meer geoefend’, vindt hij. Antoine houdt van Ik kon naar de universiteit gaan, genoot van het weer, het sociale leven

40

HENRI ZOMER 2018

Vluchteling Antoine Bakhash was altijd een goede student geweest. Zijn eerste plan om geneeskunde te studeren leek niet haalbaar.

Niet erg, rechten is het nu geworden.

HENRI ZOMER 2018

41

VLUCHTELINGEN WORDEN STUDENTEN

BUILDING A FUTURE FOR REFUGEES In 2015, VUB set up the Welcome Refugee Student Programme to support the integration of refugee students, and give them a fair chance at starting or continuing their studies. In May 2018, an additional track was introduced, called InCAMPUS - InClusive AcadeMic Programme for University Students. It is a preparatory pathway for refugee students giving them the opportunity to develop their language and study skills, helping them to enrol and set them on their way to success in their academic programme.

It offers: • Intensive language classes in Dutch or English (in collaboration with ACTO) • Training on educational methods and study skills • Cultural orientation courses (in collaboration with the BON Inburgering Brussel) • Psychological support and counselling • The possibility to enrol in one or two regular courses in their chosen academic programme More information: vub.be/en/welcome-student-refugees-programme

"Mijn interesses zijn vaak anders dan die van een 18-jarige hier. Ik ben ouder en de oorlog heeft veel met ons gedaan."

STUDENT ABROAD

was er mooi. Simpel, maar goed. Erg vergelijkbaar met Griekenland, denk ik. Daarom ga ik ook zo graag naar Athene: het lijkt op Aleppo voor de oorlog. De chaos, de mensen die er druk met elkaar praten, het lekkere eten, het warme weer… Je hebt een beetje corruptie in de overheid, zoals in Syrië!’

Maar nu eerst de kortere termijn. Een lange zomer met op de planning alvast een reis naar Libanon, naar een congres voor jonge christenen uit de hele wereld. ‘Als ze er geraken, ontmoet ik er ook mijn beste vrienden uit Aleppo’, hoopt Antoine. Net zoals vorige zomer gaat hij nog op zoek naar een studentenjob. ‘En voor de rest wil ik deze zomer de juiste keuze maken voor mijn opleiding. Ik wil geen tijd verliezen.’ ― H

Lees de verhalen van de eerste vluchteling-studenten op vubtoday.be/vluchtelingen-starten-studie

Two years ago, Antoine was 20 and had been in Belgium for a year. He had just survived fleeing Aleppo and had finally been reunited with his parents and younger brother here. During our previous interview he spoke English with the odd word of Dutch thrown in; today he speaks his newly adopted language fluently to the point that he's ready for a university education. His path of choice: law school. Antoine was always a good student in Syria, and when he was selected for the VUB prep programme in the second semester and allowed to select one course from the law curriculum, he opted for two: psychology and philosophy of law. Who knows if law school can help him make a positive impact in Syria in the future? But first, summer: a summer job and a youth conference in Lebanon. 'Besides that, I just want to make the right decision in choosing a course programme. I have no more time to lose.'

42

HENRI ZOMER 2018

Daan Annemans

24 jaar, student wijsbegeerte en moraalwetenschappen Sevilla, Spanje Latitude: 37°23'33.1044'' N Longitude: 5°59'38.6592'' W

"Erasmus is niet één grote fuif, zoals een cliché het wil.

Toch zeker niet voor mij. Ik ga steevast naar de les, en dat is geen overbodige luxe. Studeren in Spanje is best moeilijk door de taalbarrière. De fenomenologie van de geest van Hegel in het Spaans, daar heb ik het bijvoorbeeld best moeilijk mee gehad.

Net als in Brussel is er geen groot aantal studenten in de les en is er een nauwe band met de professoren. Studenten gaan hier wel sneller een discussie aan met de professor. En als er discussies ontstaan, kan het er vrij heftig aan toegaan. Het was

een van de redenen waarom ik voor Spanje koos: ik wou in een andere cultuur terechtkomen.

Buiten de lessen probeer ik vooral veel te reizen. Ik ben naar verschillende grote steden geweest.

Granada vond ik echt indrukwekkend. Vooral het Alhambra en het uitzicht van daar op de stad en omringende bergen: fantastisch. Spanje heeft een positieve invloed op me, en daar ben ik blij om. Ik ben gestopt met roken, en ben gezonder beginnen eten en drinken. Ik heb het geluk dat mijn vriendin hier ook op Erasmus is. Zij studeert in Madrid. We gaan vaak heen

en weer tussen Sevilla en Madrid en reizen veel samen. Mensen waarschuwden mij voor de impact van een Erasmusjaar op onze relatie, maar het lijkt net dat die alleen maar sterker is geworden. Erasmus is een ervaring die ik voor de rest van mijn leven ga koesteren." ― H

Daan Annemans is studying philosophy and moral sciences in Valencia, Spain. Contrary to a popular idea about Erasmus students – that they party more than they study – he is focusing hard on his work.

There's no time for slacking off if you want to keep up with philosophers in Spanish. He travels a lot and thinks Spain has had a positive impact on him: he has stopped smoking and is living healthily. “This is an experience I’ll cherish for the rest of my life.”

HENRI ZOMER 2018

43