HENRI #4

N°4 – HENRI – DRIEMAANDELIJKS juni, juli & augustus 2016

“DE UNIVERSITEIT WAS GESLOTEN.” MANLY CALLEWAERT

Veiligheid en openbare ruimte een nieuw discours voor Brussel

E H

I R N

Z AGA AL M U G IN L D BIL T BRUSSE I D AN E E T I D S IN ER N-M UNIV OPE RIJE V THE F O

Caroline Pauwels wil de studenten van de campus jagen

Imke Baetens combines research with therapy to help adolescents

INE

Jos Verschueren en Jeffrey Tyssens in voetbalduel

HENRI Poincaré. Henri Poincaré, French mathematician and philosopher of science of the past century, but also passionate defender of the principle of ‘Academic Freedom’. This principle that sets out that thinking should be solely based on facts is embedded in the charter of our university.

VUB explicitly considers free research as the foundation of education and research.

“La pensée ne doi t j a mai s se soumettre, ni à un dogme, nipréconçue, à un partini à, niquoià queune cepassisoiont, ,siniceàn’estun inauxtérêt,faitnis eux-mêmes, à une idée parce que, pour elle, se soumettre, ce serait cesser d’être.” s (°1954), Henri Berkmoe rijkswacht, van de kolonel op rust B. Hij vatte op VU lector aan de zijn en samen met latere leeftijd aan, zij es di tu ns te dochter rech ijs. avondonderw overdag, hij in , eerde in 2002 Berkmoes stud chter, af en jn do samen met zi vocaat aan de ad s al nu kt wer twerpen.

An n va balie

“Voor mij betekenen de woorden van Poincaré vooral je niet laten beïnvloeden door wat om het in rechtstermen te zeggen 'de constante rechtspraak en rechtsleer' zegt.

Integendeel, het betekent voldoende creatief zijn om dit alles in vraag te stellen.

Het betekent weten dat 'de' waarheid niet bestaat, maar vaak wordt ingegeven door het 'moment'. Juist daarom is het de opgave om steeds die waarheid te zoeken los van het 'moment' en de gevoeligheden die op dat moment spelen, wars van alle heilige huisjes en van vermeende onderdanigheid aan 'gevestigde' waarden.”

What do Poincaré's words mean to you?

Let us know at today@vub.ac.be

WO O R D VO O R A F

PAUL BEKNOPT

JUNI 2016

Meer dan ooit mèt Brussel

E

lke zichzelf respecterende hoofdstad kan prat gaan op verschillende universiteiten op haar grondgebied.

Parijs, Londen, Berlijn, Brussel: allemaal kunnen ze uitpakken met vooraanstaande universiteiten die internationale bekendheid genieten. Steden hebben universiteiten nodig om zich in de hedendaagse kenniseconomie te handhaven.

Universiteiten lokken hoger opgeleiden naar de stad, die er vaak na hun studies blijven wonen. Universiteiten helpen antwoorden formuleren op grootstedelijke uitdagingen (van mobiliteit over criminaliteit tot duurzaamheid). Ook de Brusselse universiteiten VUB en ULB doen dat. En de Nobelprijzen voor François Englert en Ilya

Prigogine stralen af op Brussel als stad van wetenschap, kennis en onderzoek.

Maar hoe zit het omgekeerd?

Wat als de universiteitsstad onder vuur ligt? Letterlijk en figuurlijk, nationaal en internationaal. Straalt dat gehavende imago dan noodzakelijkerwijze af op de universiteit, delen we met onze stad een voor en een na 22 maart 2016? Mogelijk wel, maar ten onrechte. Zoals ook het uitermate negatieve beeld van Brussel dat sommigen maar al te graag verspreiden, eenzijdig is.

Zeker, op sommige plaatsen in de stad en in sommige domeinen (zoals de doorstroming in het onderwijs) zijn er bijzonder grote problemen, maar tegelijk bestaat er in Brussel geen enkel probleem - hoe hardnekkig ook - dat we niet kunnen

oplossen. Als rationeel ingestelde humanist - en als Antwerpenaar bovendien ben ik daarvan overtuigd.

onderzoeken wat er fout is gelopen en hoe we deze zwarte bladzijde kunnen omslaan.

We moeten beslist niet relativeren wat er gebeurd is.

De aanslagen waren dramatisch, de omstandigheden die de aanslagen (in Brussel én in Parijs) hebben mogelijk gemaakt, zijn verbijsterend.

Net daarom moeten we alles open en bloot op tafel gooien.

En moeten alle actoren in Brussel - waaronder de universiteiten - met open vizier

Ik kan alleen maar toejuichen dat mijn opvolgster Caroline Pauwels Brussel voluit omarmt en dat ze als rector sterk wil inzetten op de wisselwerking tussen de universiteit en de hoofdstad.

Scientia vincere tenebras of door wetenschap de duisternis overwinnen: de leuze van de VUB is actueler dan ooit. ― H

The universities VUB and ULB are crucial for Brussels.

They attract highly educated people who often remain in the city after their studies, and they can also offer solutions to urban challenges. After the terrorist attacks in March, we need even more exchange between the city and its universities.

All the players in Brussels must work together before we can turn the page on these dark days.

EN

HENRI JUNI 2016

3

I n h o u d

P METRO

HENRI N° 04 Juni 2016

14

Hoe moet Brussel verder? Hoe moeten wij veilig en vrij verder? Wat als de openbare ruimte geen veilige plek meer blijkt te zijn...

22

THINGS WE DISCOVERED

Fairer supervision, Extreme particle accelerator in space, Five banks threaten economy, Pioneering spinal implant, Slowing down light, Smart scalpel

28

DE DENKPLEK

Waar denken onze profs? Met professor Gustaaf Cornelis aan de roeien

NIEUWE REALITEIT >IN HART GETROFFEN

BOM 28

OP DE COVER

Manly Callewaert was erbij, op 22/3 Lees verder op blz. 21.

4

HENRI JUNI 2016

RESEARCH UNCOVERED

It’s good to talk .

Psychotherapist Professor Imke Baetens is researching self-injury.

OPENBARE RUIMTE GEEN VEILIGE PLEK MEER

COLOFON HENRI is het eigenzinnige, tweetalige magazine van de Vrije Universiteit Brussel en verschijnt 4 keer per jaar.

Redactieadres Dienst Marketing, Communicatie en Evenementen VUB, Pleinlaan 9, 1050 Brussel, marcom@vub.ac.be Verantwoordelijke uitgever Paul De Knop, rector

36

42

Redden de Rode Duivels het land?

Een een-tweetje tussen Jos Verschueren en Jeffrey Tyssens

Ann Dooms' favourite place in Brussels gives a spellbinding view

EEN VOETBAL-DEBAT

Bladmanager Lies Feron

B-SPOT

Realisatie Hilke Andries, Aubrey Cornelis, Ariane De Borger, Lies Feron, Senne Starckx, Sally Tipper, Willem-Jan Van Ekert, Packman & Corper

EN VERDER...

33

WOODY Is it a cartoon? Is it poetry?

Is it a philosophical discourse?

Redactieraad Ann Van Driessche, Edgard Eeckman, Geert Goessaert, Goedele Nuyttens, Lies Feron, Peter Van Rompaey, Sicco Wittermans, Sofie Verkest

46

INFOGRAPHIC Gender at VUB

Fotografie Kelly Langenus, Thomas de Boever, Saskia Vanderstichele, Lies Willaert, Greet De Gendt, Johan Martens, Jan Puttevils, Yann Bertrand Illustraties Pollet&Pollet, Ilja Van Braeckel Vertalingen Kate Meier, Fiona Sandeman Hall, Sally Tipper

08

Interview met rector-elect Caroline Pauwels

40

Around the World Our students are everywhere

48 12

WeAreVub Het congres

SIMPLY GREAT STUFF Peter Schelkens and his team on top of the new visual revolution

49

LEESVOER Jean Paul Van Bendegem keek na het lezen van dit boek anders naar zichzelf

50

JONG BLOED Rosa van der Ven is guardian of the reefs

Eindredactie HÊlène De Keyser, Lies Feron Sally Tipper Drukker Albe de Coker. Gedrukt binnen een ecologisch productieproces en met plantaardige inkten op Cocoon (milieuvriendelijk papier: 100% gerecycleerde FSC pulp, Europees Ecolabel) Henri 4x per jaar thuis ontvangen? Schrijf je in op vub.ac.be/henri

OPGEMERKT

6

HENRI JUNI 2016

12.04.2016 18:41 NOUS CHANTONS LE FOLKORE, NOUS CHANTONS L’AMITIÉ: veel zon en massa’s dorstige studenten op de 7de editie van de Cantus Bruxellensis. Dit jaar kozen de studentenkoepels van VUB en ULB het maritieme decor van de Akenkaai uit voor een duik in de folklore en tradities van de Brusselse student.

Met deze massacantus willen de organisatoren tonen dat gedeelde vrijzinnige idealen op zoveel diverse manieren kunnen worden uitgedragen. Nu eens luidkeelse, dan weer ingetogen studentengezangen onderstrepen deze boodschap.

Traditie met een tijdloze boodschap én een stenen pot als aandenken voor altijd.

Verbroedering alom of was het verzustering?

The seventh mass chant (cantus) of Brussels, organised by the student organisations of VUB and ULB at the Akenkaai this year, under a bright spring sun.

EN

EN

Tekst AUBRY CORNELIS Beeld JAN PUTTEVILS

HENRI JUNI 2016

7

XXX

“Dit was altijd al de universiteit waar ik wil zijn” Tekst ARIANE DE BORGER Beeld ANDREAS DE NUTTE

8

HENRI JUNI 2016

CAROLINE PAUWELS, RECTOR-ELECT XXX

ZE MAG ER ZIJN, die nieuwe rector. Letterlijk. Met liefst twee derde van de stemmen uit alle geledingen van de universiteit is ze immers de eerste en enige Vlaamse rector met zo’n groot draagvlak. Met een telefoon tegen een oor geklemd loopt Caroline Pauwels haar iMinds-SMIT-thuisbasis binnen. Dat ze een van die multitaskende vrouwen is die tegelijk een gesprek voert, een glas water haalt en duidelijk maakt dat ze meteen ter beschikking is, registreer ik geamuseerd. En daarnaast ook haar typische manier van stappen - een beetje alsof ze moet afrekenen met tegenwind - en het feit dat ze geen marsorders in de hoorn schreeuwt, maar tijd neemt om te luisteren. Het is vooral een mens van vlees en bloed die wat later tegenover mij zit.

Volgens De Morgen werkt u het liefst in de luwte. Maar als rector staat u wel in het middelpunt van de belangstelling: dat wordt wel moeilijk, toch?

Als rector moet je het gezicht zijn van de universiteit en te gepasten tijde zal ik me wel in debatten mengen. Maar ik zal niet voortdurend het publieke forum opzoeken en ik ben al helemaal niet het type dat via het publieke forum probeert om zijn slag thuis te halen. Ik zie alles wat ik doe als een collectief project op lange termijn. Met veel overleg, een draagvlak zoeken, blijven spreken: dat gebeurt allemaal weg van de schijnwerpers.

Hoe ziet u zichzelf omgaan met voortdurend in de belangstelling staan en aangeklampt worden?

Het wordt wel een ander leven, denk ik. Dat je aangeklampt wordt, heb ik al gevoeld en gezien: dat zal er wel bijhoren. In de belangstelling staan is aan mij niet besteed, ik wil dat de VUB in de belangstelling staat, op een positieve manier.

Ik denk dat ik zeker momenten van luwte en stilte moet inbouwen voor de stille dialoog met mezelf. Dat vind ik belangrijk. Ik zwem iedere dag en op dat vroege uur denk ik niet dat veel mensen mij zullen aanspreken. Het is nu al een moment voor volledige introspectie.

In uw eerste speech zei u dat u bij uw aankomst op de VUB al meteen het gevoel had van “Dit is de plek waar ik wil zijn, dit is de universiteit waar ik wil zijn.” Wat bedoelde u daarmee?

Ik heb Antwerpen en Leuven gedaan, en dan Brussel. Ik denk dat het te maken heeft met een sfeer en een schaal die voor mij heel typisch waren voor de VUB. De manier waarop ik die open geest heb ervaren, ook het in vraag stellen van de opgelegde hiërarchie waar ik me meteen mee vereenzelvigde. Ik kwam ook thuis in die stad,

in haar lelijkheid en schoonheid, maar vooral in haar ongelooflijke gelaagdheid. Als je rondloopt in Brussel word je zowel als burger als als wetenschapper voortdurend geprikkeld. Dat is iets wat ik in andere universiteitssteden veel minder voelde. Ik kan zo verwonderd rondlopen in deze stad. Je loopt mensen voorbij en je vraagt je af welke taal ze spreken. Je ziet iets dat je ergert en je vraagt je af hoe je dat kunt oplossen. Bijvoorbeeld jongeren die op de schoolbanken horen in plaats van op straat. Of je hoort bijvoorbeeld dat nieuwe Belgen veel meer behoefte hebben aan publieke plaatsen om te studeren. Vooral meisjes omdat hen thuis veel te vaak gevraagd wordt om andere dingen te doen.

Dat zijn allemaal prikkels die ik nodig heb, als burger om na te denken en als wetenschapper om oplossingen te zoeken. Op die manier ben ik helemaal thuisgekomen in Brussel en op de VUB. (lacht) Ik ben er dan ook niet meer weggegaan.

De band van de universiteit met Brussel verstevigen is een van de hoofdlijnen in uw beleidsplan.

Voor mij is Brussel natuurlijk ook het venster op de wereld. Door de samenstelling van haar bevolking, het multilinguïsme, de vele internationale gemeenschappen die hier zijn en de daardoor heel specifieke instroom van studenten zorgt Brussel al voor internationalisering van de universiteit. Maar daarnaast is er ook nog de opportuniteit van de Europese instellingen en de connecties die we daar hebben. Daar moeten we sterker op inzetten en de banden daarmee nog nauwer aanhalen, samen met de ULB. En verder moeten we internationaliseren door netwerken te vormen met andere universiteiten in Europese hoofdsteden, van wie we het stedelijk project kunnen volgen.

HENRI JUNI 2016

9

CAROLINE PAUWELS, RECTOR-ELECT

Maar net zo goed is er internationalisering door Franstalige en Engelstalige opleidingsonderdelen, door Erasmusuitwisselingen, door docenten en studenten aan te trekken en uit te zenden. We weten dat studenten en ook personeelsleden die vertrekken, met heel belangrijke vaardigheden terugkeren.

Openheid, wereldburgerschap, alles wat in onze onderwijsvisie staat. Maar wat ik ook heel belangrijk vind, is de internationalisering@home. Zelfs al zijn er beurzen, dat volstaat vaak niet om dat jaar of half jaar te bekostigen. Er vallen er veel a priori uit de boot.

Daarom - en de VUB is daar al mee bezig - moeten we zien hoe we de stad en haar internationale karakter kunnen inzetten om de thuisblijvers diezelfde vaardigheden te laten ontwikkelen als de mobiele studenten. Dat kan bijvoorbeeld door interactie in interculturele klassen, maar ook door synergieën met Bozar, Flagey, KVS,… waar zoveel internationale, interessante mensen langskomen.

Het voortdurend in vraag stellen van je eigen denken en mening.

We hebben een heel mooie campus, zowel in Jette als in Etterbeek, en de studenten zijn er erg gelukkig.

Maar tegelijk is het ook belangrijk om hen mee te nemen buiten die campus, naar hetgeen Brussel biedt.

“This is the place I want to be, this is the university where I want to be.” That’s how Caroline Pauwels felt the very first time she came to VUB and to Brussels. The city’s international context and community is important for her; just walking round Brussels gives her the inspiration she needs “as a citizen to think and as a scientist to find solutions”. As rector, she wants EN

EN

10

HENRI JUNI 2016

U wilt hen de campus af jagen?

Absoluut. Hen meenemen. Ik doe dat zelf al vijf jaar, dankzij onze associatiepartner Rits. Het eerste jaar vroegen de studenten zich af waarom ze nu per se van de campus af moesten. Maar uiteindelijk vinden ze het allemaal fantastisch. Dan zie je pas als student hoeveel Brussel te bieden heeft. Van op de campus kun je hen dat niet tonen.

U wilt dat de VUB voor studenten méér betekent dan alleen maar een diplomaleverancier.

Ja, dat ze ook de beleving, de meerstemmigheid meekrijgen. Voor mij is de VUB - enfin, Poincaré - ook echt een methode. Het voortdurend in vraag stellen van je eigen denken en mening. En verder wil ik dat we studenten ook vertrouwen meegeven. In eerste instantie in de mensheid, maar ook in wat ze zelf kunnen doen, wat ze zelf kunnen bereiken als ze genoeg aan zichzelf blijven werken en geloven in hun eigen capaciteiten, zonder arrogant te worden. Hen ook leren om respectvol om te gaan met mensen, om te luisteren naar anderen, naar andere meningen. Dat maakt ook allemaal deel uit van onze onderwijsvisie.

to forge ever closer ties between the university and Brussels; she also wants to chase the students out of their comfort zone on campus, so they can discover the city and take advantage of its international character. VUB must be more than a degree factory for students: it has to set them on the path to a great future. ― H

TIPS&TRICKS FOR CAROLINE PAUWELS

Four tips from departing rector Paul De Knop

1 2

I’ve always made it clear what I stand for. But that should never stop you from compromising.

In the beginning you might think you’re on your own, but that’s not the case. Our university has so much knowhow and so much goodwill!

3 4

Do some exercise! Not only is it a good way to let off steam, it’s also handy that nobody can approach you if you’re cycling or swimming.

But even mowing the lawn might help.

Achieve your goals! Start work immediately on realising your targets.

Four years go past so quickly, and the next four go even faster. As rector, you have to leave a legacy.

Six tips from Els Witte, VUB’s first female rector

Els Witte’s tip for the rest of VUB: “Make sure it’s not twentytwo more years before there’s another female rector.”

1 2 3

Fight, fight, and keep fighting. Defend the university. That was necessary in my time and it will always be necessary, because of its special position among the other universities.

Gender matters very little in discussions with the other rectors, and indeed there is another female rector.

Count on your predecessor. In relation to the building work, it’s important that he keeps an eye on things, so there is some continuity. But it’s not just all the works on campus that have earned him the nickname Paul the Builder.

Paul De Knop was a very good rector, who has been responsible for a lot of progress.

The fact you can rely on him is priceless.

4 5 6

Remember that this job will take courage and time. However good the people around you, whatever good advice you receive, you will have to make difficult decisions alone, and that can be tough.

Build support in every faculty. I had the advantage that I had been a dean and a representative on the board of directors. That way, you already know the people well.

Make sure there is something in your life other than being rector.

For me that was scientific research and teaching, some thing I’ve never stopped doing.

Five tips from Emily Schennach, editor-in-chief of De Moeial

1 2 3

A university begins and ends with its students.

Talk to them and involve them in all decisions.

Make sure every decision, however big or small it might be, comes from the heart of the university, and always remember what we stand for.

Let go of the underdog complex and don’t compare us with other universities. There’s no point in saying “a rector not far from here thinks…”.

4 5

Let idealism prevail every now and then. Because it can.

The most important thing? Make the most of this challenge! It’s a noble task to lead a university, its students and staff. The next four years will fly by. It won’t always be easy, but it’s vital that there is a motivated person in charge, passionately carrying out her duties.

HENRI JUNI 2016

11

WE ARE VUB

Iedereen herkent zich in 'We Are VUB'

12

HENRI JUNI 2016

Waar sta ik? Het is de vraag waarop de mensen op de foto het antwoord zoeken. De collage waar ze voor staan, is opgebouwd uit duizenden foto’s van VUB’ers en hing in een receptieruimte van ‘The Egg’ in Anderlecht. Daar vond op dinsdag 23 mei het grote We Are VUB-congres plaats. Op dat congres werden de resultaten van een uitgebreid onderzoek naar de identiteit van de VUB gepresenteerd. Bedoeling is na te gaan hoe de VUB haar eigen rol en visie als

WE ARE VUB

groeiuniversiteit moet invullen in een steeds sneller evoluerende wereld.

Dat daarbij vrijzinnigheid voor de eigen gemeenschap nog steeds bovenaan moet staan, hoeft niet te verwonderen. De VUB heeft immers vanuit haar vrijzinnigheid heel wat bakens verzet, die in de maatschappij grote veranderingen hebben teweeggebracht: abortus, euthanasie, fertiliteit om er enkele te noemen.

De invulling die de VUB-gemeenschap

tegenwoordig aan vrijzinnigheid geeft, is vrijheid, zoals in vrijheid van denken, vrijheid van meningsuiting en vrijheid van onderzoek. Maar op het congres ging het om meer dan enkel de bevraging, het ging ook om de beleving.

Het VUB-gevoel, het VUB-zijn.

En zo kwamen ze dan ook talrijk opdagen, niet alleen om samen te denken en te beleven, maar ook om‌ gewoon samen te zijn. We Are VUB.

Where do we stand? That was the big question of the We Are VUB congress that took place in the neighborhood of Brussels South Station, on 24 May. The Vrije Universiteit Brussel questioning its own identity is just very typical for our university, as it has free thinking and free enquiry as the core of its understanding.

Also very typical: the numerous people, students, staff, researchers, friends that had come to enjoy the feeling of being part of something large. We Are VUB. EN

Beeld KELLY LANGENUS

HENRI JUNI 2016

13

COVERVERHAAL XXX

NI

>IN

14

IEUWE REALITEIT

N HART GETROFFEN

Hoe moet Brussel verder?

Hoe moeten wij veilig en vrij verder?

Er waren al die berichten over het voortdurend lastigvallen van vrouwen op straat, homo’s die in elkaar geslagen worden.

En toen kwamen de bomaanslagen op luchthaven en metro, die de stad in haar hart troffen en waardoor het openbare leven nu op een laag pitje draait. Bij het verschijnen van dit nummer is het EK voetbal in volle gang. Internationaal voetbal in het internationale Brussel betekent één groot feest.

Maar zullen we dit keer de successen van de Rode Duivels en van de andere ploegen kunnen vieren in de hoofdstad of blijft het stil? En hoe moeten wij én de overheid omgaan met de realiteit dat onze openbare ruimte geen veilige plek meer lijkt?

Tekst ARIANE DE BORGER

HENRI JUNI 2016

15

COVERVERHAAL

“Ik wil het niet opgeven. Maar als ik verhuis, dan geef ik het op. Als ik blijf en ik pas me aan, dan geef ik het ook op. En als ik het probleem negeer, dan geef ik het zeker op. Dat zijn de opties. Ik zit vast.” Nog voor die slotwoorden van haar spraakmakende documentaire over de dagelijkse seksuele intimidatie van vrouwen in de Brusselse straten uitgezonden waren, verliet Femme de la rue Sofie Peeters Brussel.

“Om die reden, ja, want ik woonde er graag. Brussel is zo’n rijke stad, met allemaal verschillende werelden. In de flat onder mij woonde een Britse vrouw met haar Duitse vriend, naast mij een Franstalige Brusselse, boven ons Congolezen en schuin onder ons een Spaans oud vrouwtje. Iedereen sprak een andere taal, maar toch voelden we ons allemaal Brusselaars. Dat mis ik wel, maar ik vind het aan de andere kant een bevrijding dat ik weer vrij kan rondlopen waar, wanneer en hoe ik wil.”

Zonder cultuur

“Als slachtoffer is het belangrijk dat je laat zien: Niet met mij!.

Als medeburger: Niet met ons!”.

Sofie Peeters

Helemaal opgeven deed Sofie niet. “Het gevoel dat je er niet alleen voor staat, dat mensen het voor je opnemen, dat is belangrijk. Mijn jongste broer zag een tijd geleden dat een meisje lastiggevallen werd en ging vragen of er een probleem was. Bleek dat een ex-lief haar niet met rust liet en toen heeft mijn broer dat meisje naar huis begeleid. Zodra meer mensen zo reageren en niet wegkijken, kan er al veel veranderen. Als slachtoffer is het belangrijk dat je laat zien: “Niet met mij!”. Als medeburger: “Niet met ons!”. Maar sensibiliseren alleen volstaat niet, er moet meer gebeuren en het probleem moet structureel worden aangepakt. Er waren al die vrouwen die in Keulen lastiggevallen werden op straat. Die lopen dan een politiekantoor binnen en dan kunnen ze daar niets doen. Er is geen sperma, er is geen DNA en er zijn te weinig mensen en middelen. Dat is wat mij heel kwaad maakt, die straffeloosheid. Dat die daders denken dat ze daarmee wegkomen en dat dat ook zo is.

Zelfs met verkrachting kom je meestal weg.

Verkrachting is uiteraard geen exclusief Brussels probleem, dat gebeurt in het hele land, in de hele wereld: dat is iets zonder cultuur. In mijn documentaire ging het bijvoorbeeld ook over de versterkende rol van onze machocultuur die vrouwen als makkelijk afbeeldt.”

De vrouwen in Sofie’s reportage duiden heel precies de plaatsen aan waar vrouwen zich onveilig voelen, als het ware een boodschappenlijstje voor de overheid: dit zijn de zones waar moet opgetreden worden. Na vier jaar zijn dat nog altijd probleemzones. “Blijkbaar is er nog niets veranderd.

Tja, zelfs als alle burgers voor elkaar opkomen, dan is dat alleen nog niet genoeg. Dit moet structureel aangepakt worden. En dat kan, kijk maar naar New York. In de jaren ’80 was dat een stad waar je nauwelijks buiten kon komen door de zware misdaad.

Als je ziet hoe het daar nu is….” — H SOFIE PEETERS

HOMO’S DIE IN ELKAAR G 16

HENRI JUNI 2016

BARE LEVEN NU OP EEN LAAG PITJE DR

GESLAGEN

RAAIT.

Mensen kritisch maken De informatiestromen binnen Europa moeten dringend bijgesteld worden en internationale politie- en inlichtingendiensten moeten nauwer en sneller gaan samenwerken, zo bleek duidelijk in het licht van de terreurdreiging van de laatste twee jaar. In Brussel gaan hoe langer hoe meer stemmen op voor politiediensten die meer aan een grootstedelijke structuur gebonden zijn. Ook politica Els Ampe denkt in die richting: “Een metropolitane zone met een chef die rechtstreeks verkozen wordt, een soort CEO die rapporteert aan de minister van Binnenlandse Zaken en het overzicht behoudt van alle informatie over aspecten van de veiligheid in Brussel. Ik denk dat dat ook de enige manier is om een oorlogssituatie zoals nu, met die terreurdreiging, aan te pakken. Verder moet de lokale politie beter en moderner uitgerust worden en moet men ervoor zorgen dat informatie beter gedeeld wordt. Maar dat is niet het enige dat moet gebeuren. Mensen moeten ertoe aangezet worden om zelf na te denken en als ze gelovig zijn: zélf te lezen in plaats van hen door IS te laten vertellen wat er zogezegd in de Koran staat. De reformatie die mensen destijds zelf de Bijbelteksten deed lezen, heeft er ook bij ons toe bijgedragen dat de mens kritisch werd. Dat is onze enige kans in de godsdienstoorlog die IS tegen de andere moslims en de rest van de wereld voert.”

Machismo “Ik voel me veilig in Brussel, ja.

Natuurlijk word ik ook geconfronteerd met ongepaste reacties. Maar goed, in Oostende gebeurde dat ook wel, ik denk dat machismo een probleem is in alle culturen en dat zal ook altijd wel zo blijven. Veel hangt af van hoe vrouwen hun zonen opvoeden, maar hoe dan ook is een vrouw fysiek zwakker dan een man en zal er altijd wel een minderheid zijn die daar misbruik van wil maken. Ikzelf blijf mensen op hun verantwoordelijkheid wijzen, zelfs al is dat potentieel risicovol. In Nederland bijvoorbeeld doen mensen dat trouwens veel meer, ik denk dat “zwijgen en ondergaan” er bij ons door die katholieke achtergrond meer ingebakken zit. Maar assertiviteit kun je leren.”

“Ik denk dat ‘zwijgen en ondergaan’ er bij ons door die katholieke achtergrond meer ingebakken zit.” zit.”

Els Ampe

Brussel is een wereldstad en net daardoor verandert ze voortdurend en zijn er telkens weer nieuwe uitdagingen voor de mensen die er wonen en voor de mensen die ze besturen. “De allereerste keer dat ik naar Brussel kwam, schrok ik. Mijn vader reed dwars door de stad naar de VUB, vanuit Oostende de E40 af en zo langs de Gentsesteenweg, de Dansaertstraat, langs de Beurs en dan langs de Lombardstraat, de Koningsstraat. Van aan de Gentsesteenweg tot het einde van de Koningsstraat zag ik voortdurend gebouwen die verkrot en kapot waren, met daartussen twee winkels met verkleedkleren en dat was het. Ik dacht: “Help, waar kom ik terecht!”. Maar na mijn studies heb ik er zelfs niet over nagedacht om terug te gaan. Sinds de jaren ’90 is de stad veel mooier geworden, er zijn enorm veel investeringen gedaan. En nu is veiligheid de grote prioriteit.” — H ELS AMPE HENRI JUNI 2016

17

COVERVERHAAL

Geen taboes meer

Zélf beslissen is cruciaal Dat socioloog Eric Corijn verknocht is aan Brussel, is een publiek geheim. Hij was dan ook een van de initiatiefnemers van Brussels Academy, dat het verbindingsstreepje wil zijn tussen academische kennis over Brussel enerzijds en iedereen die in de stad leeft. Hij woont in Brussel en voelt er zich niet onveilig.

“In welke samenleving dan ook: veiligheid is altijd gebonden aan de voorwaarde dat elk individu zich aan de regels onderwerpt. Het hangt samen met een collectief vertrouwen en dat ontbreekt in Brussel”, detecteert hij. Dat gebrek aan vertrouwen is het gevolg van een samenloop van historische en sociologische evoluties en politieke keuzes. “Brussel is tijdens de laatste dertig, veertig jaar veranderd van een nationale, kleinburgerlijke hoofdstad naar een kleine wereldstad, waarvan de meerderheid van de bevolking geen Belgo-Belgische referenties heeft. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is verder de enige regio in de wereld die geen culturele bevoegdheden heeft, waar twee buurlanden vrij opereren zonder met elkaar te moeten overleggen. Je zou kunnen zeggen dat de Vlaamse en Franse Gemeenschap bepalen hoe ons onderwijs en de theaters eruitzien, en Saoedi-Arabië betaalt onze moskeeën.

“Veiligheid hangt Want concreet is er een meerdersamen met een heid van de bevolking die niet tot die collectief vertrouwen gemeenschappen behoort, die het lastig en dat ontbreekt in heeft om daarin toe te treden - ook al Brussel.” omdat ze moeten kiezen. Je krijgt dus Eric Corijn een samenleving waarin verschillende gemeenschappen vooral inzetten op gemeenschapsvorming en er niet toe komen om aan samenlevingsopbouw te doen. En dat is nu net nodig om het tij te keren. Mensen een maatschappij aanbieden die waardevoller is dan het alternatief van Daesh.

De enige uitweg voor Brussel is dus een lotsverbondenheid die de verschillen overstijgt. In de eerste plaats zou de zesde staatshervorming verder moeten worden uitgevoerd, zodat het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zelf de touwtjes in handen krijgt en over zichzelf kan beslissen. “— H ERIC CORIJN

18

Ondanks alle binnen- en buitenlandse kritiek op Brussel en het feit dat er qua preventie ontegensprekelijk ruimte is voor verbetering, is het probleem van de veiligheid van de openbare ruimte allesbehalve een exclusief Brussels of Belgisch knelpunt. De status van Brussel als hoofdstad van Europa en NATO-hoofdkwartier in aanmerking genomen, heeft het eigenlijk nog lang geduurd voor onze hoofdstad een terroristisch doelwit werd. Hadden we ons daar dan ook niet beter tegen kunnen of moeten wapenen?

“Brussel is net zoals geen enkele andere stad of ander land in staat om zich 100% te beschermen tegen getrainde, geradicaliseerde terroristen”, stelt terrorisme-expert Thomas Renard. “Maar dat neemt niet weg dat het altijd beter kan. Voor een buitenstaander is het niet altijd makkelijk om dat in te schatten, maar blijkbaar zijn er wel tekens dat er een gebrek is aan coördinatie.

De aanpak van radicalisering bijvoorbeeld: daar bestaan zowel federale, regionale als lokale actieplannen voor en elke gemeente pakt het op haar eigen manier aan. Dat kan allemaal wel werken, maar uiteindelijk worden middelen zo versnipperd. Versnippering van middelen en inlichtingen, dat is het eerste probleem dat moet aangepakt worden. Efficiëntie moet primeren en met taboes mag men nu geen rekening houden.” Het blauw en kaki op straat zijn misschien geruststellend, maar Renard betwijfelt of ze aanslagen echt kunnen voorkomen. “Tijdens die bomaanslagen stonden er militairen aan de luchthaven. Gelukkig, ze hebben daar mensen kunnen helpen en zeker een rol kunnen spelen. De vraag is hoe lang we het nog kunnen volhouden

HOMO’S DIE IN ELKAAR G

HENRI JUNI 2016

BARE LEVEN NU OP EEN LAAG PITJE DR

COVERVERHAAL

Slimme organisatie om zoveel politie en leger op straat te zetten, die diensten zijn nu al overbelast. Op dit moment zit echt iedereen op die terrorismedreiging te werken, en blijven andere dossiers liggen. Dat is ook niet gezond. De strijd tegen de georganiseerde misdaad bijvoorbeeld mag niet afzwakken, die blijkt trouwens verweven met die tegen de terroristen die zo aan hun wapens gekomen zijn.”

“De beste antiterrorismepolitiek is overigens degene die we niet te zien krijgen. Mensen observeren, internetsites in het oog houden, informatie verzamelen via de verschillende kanalen die beschikbaar zijn, zoals de lokale politie en andere lokale instanties. Daar moeten middelen voor vrijkomen. Brussel is een belangrijk doel geworden voor “Brussel is net IS. Dat was het al een tijdje. Er zoals geen enkele andere was de aanslag op het Joods stad of ander Museum, de terreurcel in Verviers, de verijdelde aanslag land in staat om op de Thalys. Al in 2013 is ge- zich 100% te waarschuwd dat terugkerende beschermen."

Syriëstrijders voor problemen Thomas Renard zouden zorgen. Zelfs als blijkt dat Brussel bij de bomaanslagen pas in tweede instantie het doelwit werd, betekent dat niet dat de dreiging minder groot is. IS heeft gemerkt wat die bomaanslagen hier teweeggebracht hebben en wil dat misschien nog eens overdoen. Of er kunnen copycats in actie schieten.”

Moeten de burgers zelf ook ingeschakeld worden en bijvoorbeeld aangezet worden om verdachte tassen en mensen te signaleren? “Dat is iets dat je ziet in Israël en in de VS: grote affiches met “see something, say something”. Dat zou je in België ook kunnen doen, maar het vraagt een enorme capaciteit aan mensen om die informatie te verwerken en de politiediensten in ons land zijn al overbelast. Op zich is het positief dat je mensen ertoe aanspoort om verantwoordelijkheid te nemen, aan de andere kant is er waarschijnlijk ook een negatief psychologisch effect, geef je mensen zo een onveilig gevoel.”— H

GESLAGEN

RAAIT.

THOMAS RENARD

Kan technologie als de slimme stad van Pieter Ballon de veiligheid te hulp snellen door onder andere informatie in te winnen en problemen te detecteren?

En zal dat dan niet ten koste gaan van onze privacy? “De grote succesfactor in de nieuwe innovatiegolf en dus ook van een slimme veiligheidsoplossing, is de kracht van organisatie. Je moet zoveel publieke en private actoren en belanghebbenden meekrijgen en ze over de grenzen van overheden en besturen heen informatie doen uitwisselen om dat te verwezenlijken. Je kunt zelfs niet beginnen zolang die samenwerking er niet is. Het is in dat bedje dat we hier in België ziek zijn. Nu krijg je vragen naar slimme camera’s en gegevensanalyse van verdachte personen enzovoort, maar dat gaat een doodgeboren kind zijn als we niet tegelijk de organisatorische kant van de zaak aanpakken. Je kunt er nog zoveel technologie tegenaan gooien, als de organisatie er niet is, werkt het niet. De technologie om door te geven dat de metro moest worden stilgelegd na de aanslag op de luchthaven was heel simpel: een telefoon.”

Wat moet er nu gebeuren? “Het volstaat niet om snel snel slimme camera’s te bestellen, je moet weten wat je daarmee wil bereiken. Bij ons verzeilt het debat over camera’s altijd weer in een ja-neediscussie. De voorstanders zijn voor omdat het veiliger is en ze hebben toch niets te verbergen, de tegenstanders willen er niet van weten omdat ze de privacy aantasten. Dat brengt niets op. Eigenlijk zou het debat nu moeten gaan over welk gevaar we moeten aanpakken, welke middelen daarvoor het meest geschikt zijn en welke keuzes we daarbij moeten maken. Door de kleine, krachtige en goedkope technologie kunnen we die keuzes maken.

“Je kunt er nog Barcelona bijvoorbeeld heeft op een bepaald moment de zoveel technolantarenpalen slim gemaakt en er camera’s in gemonlogie tegenaan teerd die bijvoorbeeld opstootjes detecteren of iemand die gooien, als de traag heen en weer loopt langs geparkeerde auto’s. Maar organisatie er niet ze hebben ervoor gekozen om gezichtsherkenning niet is, werkt het niet.” mogelijk te maken en daarmee hebben ze het systeem Pieter Ballon meteen beschermd tegen mogelijke ontsporingen. Dat is een ontwerpkeuze en ook een politieke keuze.”

“Met smart cities kun je niet alleen in veiligheidsoplossingen voorzien, ook op het gebied van mobiliteit en milieu kan er zoveel. De innovatie van de volgende tien jaar zit in de relatie tussen de persoon en zijn fysieke omgeving en de afstandsbediening daarvoor is de smartphone. Die kan hem door allerlei sensoren, apps en andere slimme toepassingen efficiënt en veilig door de stad leiden. Een kleine tien jaar geleden waren wij daar hier al mee bezig, met proeftuinen waarin we zulke toepassingen testten. We kregen er tot twee keer toe bezoek van een Zuid-Koreaanse delegatie die zo’n slimme stad wilde bouwen. De eerste fase van die stad, niet zo ver van Seoel, is nu opgeleverd en nu gaan er delegaties vanuit Brussel naartoe. Hier blijven we maar steken in de Belgische koterijmentaliteit van aanbouwen en aanpassen zonder eens goed na te denken over een basisstructuur. Wij zitten in elk geval klaar om daarbij te helpen, om onze publieke ruimte opnieuw te kunnen ontwerpen.”— H PIETER BALLON

HENRI JUNI 2016

19

COVERVERHAAL

SOFIE PEETERS studied at RITS and now works for De Chinezen, a production house that makes programmes for VRT and Vier. Her most talked-about documentary, Femme de la rue, highlighted the problem of sexual harassment of women in Brussels.

ELS AMPE got to know Brussels during her civil engineering studies at VUB. She is now the alderwoman in charge of mobility and public works, and chair of Open VLD in the Brussels Parliament.

ERIC CORIJN is a sociologist and founder of Cosmopolis, which examines urban and spatial planning. He is also vice-chair of the Brussels Studies Institute, a platform for research about Brussels by the cities’ universities VUB, ULB and Université Saint-Louis.

Traditionally, international football tournaments guarantee a superb atmosphere in Brussels. It remains to be seen whether that will happen in the same carefree way during this summer’s European Championships. With March’s bomb attacks, and before that reports of women and gay people being harassed in the street, it seems Brussels can no longer guarantee safe public spaces. Five experts call on their own experience as they consider what the capital must do to become a safe(r) place. Improved safety cannot be achieved without changing the political organisation of Brussels, and without replacing the anti-urban policies of the periphery with a more powerful Brussels Capital Region, according to sociologist Eric Corijn. Politician Els Ampe sees the solution as EN

EN

DOE MEE AAN DE POLL OP VUB TODAY: Vind je dat de VUB een vrije openbare ruimte moet blijven? vubtoday.be

20

THOMAS RENARD teaches at Vesalius College and is part of the independent think tank Egmont.

He won his spurs as an expert on terrorism and counter-terrorism at the Center on Global Counterterrorism Cooperation.

PIETER BALLON teaches communication science, is director of Living Labs at iMinds, and wrote the book Smart Cities: How Technology Keeps Our Cities Liveable and Makes Them Smarter.

greater assertiveness by individuals against harassment on the one hand, and a more centralised security policy on the other.

Terrorism expert Thomas Renard, meanwhile, calls for more efficiency, with less fragmentation of resources. Nevertheless, he believes Brussels, just like (more) heavily guarded places such as Israel and the US, can never guarantee the absolute protection of its citizens. Pieter Ballon thinks intelligent use of powerful, low-cost and currently available technology can play an important role, but its implementation must be based on sound organisation. It needs to be preceded by thorough public debate and clear choices about the problems to tackle, how to best do it, and how to avoid unwanted consequences like breaches of privacy.

WIN HET BOEK “SMART CITIES”.

Hoe? Dat ervaar je op p. 40.

O’S DIE IN ELKAAR G HOM

HENRI JUNI 2016

BARE LEVEN NU OP EEN LAAG PITJE DR

“Ik heb een vijftal sms’jes gestuurd naar naasten.

Dat doe ik normaal nooit.”

Manly Callewaert

GESLAGEN

RAAIT.

22/3: Manly stond paraat De ochtend van 22 maart stond doctoraatsstudent en vrijwillig brandweerman Manly Callewaert stand-by voor het Halse brandweerkorps. Toen hij om 8.03 uur een oproep kreeg om naar de kazerne te gaan, had dat nog niets te maken met de aanslag op de luchthaven. “Rond die tijd wisselen de ploegen elkaar af en zijn er soms net iets te weinig brandweerlui in de kazerne.”

Maar meteen nadat hij in de kazerne arriveerde, liep het nieuws van de bomaanslag op Zaventem binnen. De brandweer van Halle maakt deel uit van de uitgestrekte brandweerzone Vlaams-Brabant West, die van Halle tot Zaventem reikt en werd daardoor al snel ingeschakeld om in te springen. “Op weg naar de luchthaven waren we toch wel gespannen. We vroegen ons af wat we daar zouden gaan doen, wat we daar te zien zouden krijgen, wat er kon gebeuren.

Ik heb een vijftal sms’jes gestuurd naar naasten, normaal doe ik dat nooit.”

Zoektocht met een para Manly en zijn vijf collega’s van de Halse brandweer kregen de opdracht om in het luchthavengebouw te zoeken naar mensen die zich mogelijk uit angst verstopt hadden. “Met de hulp van para’s, want de mogelijkheid bestond dat er ook nog terroristen in het gebouw zaten. Dat was wel een beetje speciaal: ik trok de deuren open, de para die bij mij was, ging dan binnen met zijn wapen in de aanslag en riep “présentez-vous!”.

Zo hebben we de hele luchthaven doorzocht, in toiletten en technische ruimtes gekeken, overal in en onder.

Ook in de vertrekhal, waar intussen nog alleen doden lagen. Toen we klaar waren, mochten we aan de overkant in het Hilton iets gaan eten en drinken. Maar nauwelijks waren we daar aangekomen, of we moesten naar de parking achter het hotel plat op onze buik gaan liggen.

De politie had immers toen van de taxichauffeur van de terroristen vernomen dat er een derde koffer met explosieven was en die moesten ze ter plaatse laten ontploffen, hij was te beschadigd om hem weg te brengen. Toen is de hele glaspartij aan de voorkant van het gebouw gesneuveld, secondenlang hoorden we dat glas naar beneden komen.

Het moet dus een krachtigere bom geweest zijn dan de vorige. Achteraf heb ik op filmpjes gezien dat ik bij die

zoektocht in de vertrekhal langs die bom gelopen ben. En gehoord dat een lichte schok had volstaan om hem alsnog te doen ontploffen… Dit is een interventie die ik niet snel zal vergeten. Ik kan me voorstellen dat de hulpverleners die de gewonden bijgestaan hebben, daar niet goed van zijn.” Zelf trok hij de volgende dag gewoon richting VUB. “Maar de universiteit bleek gesloten. Dat vond ik wel ongepast, eigenlijk, voor een universiteit met als leuze ‘scientia vincere tenebras’.”

Duizendpoot Terwijl u dit leest, legt Manly - die deel uitmaakt van de onderzoeksgroepen B-Phot (Brussels Photonics Team) en CHIS (Chemical Engineering) de laatste hand aan zijn doctoraat, waarin hij chemie en fotonica combineert. Duizendpoot Manly - hij maakte ook als fotograaf deel uit van de ploeg van De Moeial - rolde toevallig in de ongewone combinatie van doctoraatsstudent en vrijwillig brandweerman. “Toen ik stopte als leider in de jeugdbeweging, zocht ik een alternatief voor die tijdsbesteding. Eigenlijk heb ik me heel impulsief aangemeld als vrijwilliger bij de brandweer, het bleek een interessant alternatief voor een saaie studentenjob. (lacht) En toen ik op kot zat in Brussel, kon ik het geld goed gebruiken.”

HENRI JUNI 2016

21

THINGS WE DISCOVERED

CRIMINOLOGY

Researchers want to see fairer supervision of offenders Over the last four years, a European network of more than 60 researchers from 23 countries with Professor Kristel Beyens as vice chair has investigated offender supervision in various European countries. The COST Action IS1106 project demonstrated that offender supervision can be a traumatic experience, even if it is perceived as fair and supportive. The researchers are therefore calling for the European member states to apply two basic principles in the development of their criminal sentencing procedures: 1.

2.

Decisions about imposing and revoking supervision must be bound by considerations of proportionality: no one should be subject to more supervision than their offending deserves.

Supervision must be delivered in ways that actively minimise unintended and unnecessary pain both for those subject to supervision and for others affected by it (such as family members).

The final report is available on the project: www.offendersupervision.eu

ASTRONOMY

Extreme particle accelerator at work in our galaxy

In many European countries – including Belgium – the number of people under offender supervision exceeds the number of those imprisoned.

In Belgium as of January 2016, there were more than 11,000 people in prison and 34,739 people under some form of offender supervision.

• 2,356 people on conditional paroled 166release (as an alternative to pre-trial detention) under electronic 1,769 surveillance • 20,608 on probation people on conditional release • an9,840 sentenced to community2,356 service (as alternative to pre-trial detention) • 166 paroled sentenced to community service 9,840 • 1,769 under electronic surveillance on probation

20,608

Source vubtoday.be/offendersupervision

T

he night sky might seem a quiet and empty place, but high-energy particles are zooming around up there at high speed. Some of them have an energy a million times greater than can be generated in the largest particle accelerator on earth, the Large Hadron Collider. Current theories posit that such particles come from distant and exotic sources such as black holes in other galaxies. Astronomers from VUB and the University of Nijmegen have now discovered that particles with extreme energy are produced much closer to home.

“We think there is a very powerful particle accelerator in our galaxy, perhaps in the form of a massive star,” says astronomer and astrophysicist Stijn Buitink. The particles produced by this cosmic instrument travel at approximately the speed of light until they strike the atmosphere of our planet like a bullet. In doing so, they burst into a shower of innumerable smaller particles. “Through interaction with the magnetic field of the earth, very short (a few billionths of a second) but bright radio signals are created,” adds particle physicist Olaf Scholten. The thousands of radio antennas of the European radio telescope LOFAR were able to accurately measure these flashes.

“For the first time, we have been able to precisely determine the mass of these particles,” says Buitink of the research published in the journal Nature. According to the researchers, the source of these particles can be seen as vast cosmic particle accelerators, millions of times stronger than the one in Geneva. The good news is that the particles are perfect for physics research. “These particles don’t cost anything and they fall from space – we just need to catch them,” said Professor Heino Falcke of the University of Nijmegen. “Funnily enough, we can now perform high-energy particle physics by using simple FM radio antennas.”

The full paper is available at vubtoday.be/particle

22

HENRI JUNI 2016

ECONOMY

Five major banks threaten Europe’s economic recovery Deutsche Bank – the largest Research recently published in the Journal of Network Theory European bank in terms of assets in Finance by ‘macro-econome- – are of critical interest because they are strongly invested in trician’ Professor Peter Claeys government debt in Spain, Italy shows that five French, German and Greece. During the years of and Spanish banks pose the crisis, these government securigreatest threat to the European ties have become very risky. economy’s recovery. The research has updated our underEuropean lawmakers have instistanding of which banks, after tuted some measures to reduce eight years of financial crisis, the risks from systemic banks. could undermine the financial The foundation of the European sector and paralyse the whole Financial Stability Facility (EFSF) economy. provides loans for eurozone countries with failing financial inClaeys defines these ‘systemic’ stitutions. The European Stability banks as institutions that not Mechanism (ESM) and the Euroonly have a trigger effect on pean Central Bank (ECB) decision other banks but are themselves to preserve the euro at any price vulnerable. BNP Paribas, Société contributed to the decoupling of Générale, BBVA, Santander and

government finance and banks.

However, the possibility of instability in the banking system remains, due to lack of agreement about the ECB’s oversight role and the structure of the European banking union. In addition, existing bad credit hangs like a millstone around the necks of European bankers, providing little buffer. These factors, along with an economic headwind that refuses to abate, Claeys says, are anything but reassuring.

Paper: Systemic risk and the sovereign-bank default nexus: a network vector autoregression approach (Journal of Network Theory in Finance, vol. 1(4))

Professor Maarten MOENS, a neurosurgeon at UZ Brussel, has achieved a European first: on 6 April, he successfully implanted a new type of spinal cord stimulator (SCS) into the spine of a patient suffering from persistent and chronic pain. The SCS, which has previously only been used in the US, is also designed for full-body magnetic resonance imaging, thus allowing both therapeutic and diagnostic use.

HEALTH

Pioneering spinal implant will ease chronic pain

SCSs are medical devices implanted under the skin that send mild electrical impulses to an area near the spine.

These impulses can disrupt pain signals travelling from the brain to the spinal cord, relieving or reducing pain in patients with chronic back and/or leg pain that cannot be managed by physiotherapy and or medication.

TV Brussel reported on this important step in pain relief in Europe vubtoday.be/uzb-pijn HENRI JUNI 2016

23

THINGS WE DISCOVERED

PHOTONICS

Slow down to speed up The internet relies on light to propagate signals, because it’s so fast. However, in a recent study reported in the January issue of Applied Physics Letters, Professor Vincent Ginis and colleagues Philippe Tassin of Chalmers University and Thomas Koschny and Costas Soukoulis of Iowa State University have developed a new technique… to slow light down.

Why? Slower light speeds allow for more efficiently regulated control of data, which paradoxically speeds up the internet.

Lower light speeds also lead to lower energy consumption for the most energy-intensive components in a network, such as optical routers and switches.

HEALTH

Brain surgery made easier with smart scalpel Brain surgery leaves little room for error. When trying to remove tumours that, to the naked eye, don’t look much different from brain tissue, the human hand and eye are insufficient. Engineer and researcher David Oliva Uribe has come up with an intelligent surgical scalpel that can signal the margins of the tumour to the surgeon in real time.

Though there is still a lot of work to do to bring the device to the operating theatre, the tool has been successfully tested on both artificial brain tissue and animal brains. Uriba is working with medical partners in Germany and estimates that the device will be ready for use in a few years. The ‘smart scalpel’ provides an alternative approach to brain tumour removal. “Intelligent surgical tools will allow the surgeon to improve the outcome of the standard surgical procedure using the same tools they were trained to use, but with the confidence of having a measurement in real time of the condition of the brain tissue.”

More information at vubtoday.be/scalpel

24

HENRI JUNI 2016

“The speed of light has been fully exploited for several decades,” said Ginis. “It’s high time we exploited its inertia.”

The researchers developed a method that simultaneously slows down a range of light frequencies to low speeds.

The technique is based on the interaction between a light pulse and a ‘metasurface’: flat, ultrathin optical components that reflect and refract light in unconventional ways. The specific configurations create the illusion that the distance to be travelled by the light is much greater than the actual physical distance that needs be covered, thus effectively slowing it down. vubtoday.be/slowdown

DIE FRÖHLICHE WISSENSCHAFT

DE ACHTERKANT VAN HET WETENSCHAPSBEDRIJF

Erfenis @elsconsuegra

ELS CONSUEGRA • Doctor in de Educatiewetenschappen • Ondervoorzitter Raad van Bestuur VUB

“Vórige rector, zeggen ze.

Heb je het gehoord?” Ik zat naast Paul De Knop toen hij met een monkellachje fluisterend opmerkte dat de kandidaat-rectoren reeds in de verleden tijd naar hem verwezen. Het was het eerste debat tussen de kandidates en ik vroeg of het hem niet deed denken aan zijn eigen campagne acht jaar terug.

Hij antwoordde met een zachte glimlach: “ja, zeer.”

Het deed hem zichtbaar plezier terug te denken aan zijn periode als rector. Het aantal studenten is sterk gegroeid, alsook de onderzoeksoutput. Hij is, zoals ze zeggen, een ‘masjien’ en de algemene teneur is dat zijn opvolgster zeer grote schoenen zal moeten vullen.

Mógen vullen. Want de nieuwe rector erft een prachtige instelling.

Ze zal kunnen verder bouwen op de rijke nalatenschap van de generaties voor haar.

Al is het niet altijd eenvoudig om met een nalatenschap om te gaan. Hoedje af voor al wie de uitdaging aangaat om de wortels, de erfenis en de eigen identiteit kritisch in vraag te stellen.

Ook als dat stof doet opwaaien.

Gisteren debatteerden we bijvoor-

Dat ze onze wildste verwachtingen moge overtreffen! beeld over de gedeeltelijke afbraak en herbestemming van de iconische studentenwoningen van Willy Van Der Meeren op onze campus in Etterbeek. Vandaag discussiëren we over onze kleuren, ons wapenschild, de ineengeslagen handen en onze leuze “scientia vincere tenebras”. Morgen vragen we ons misschien af waarom we met het Lied van Geen Taal nog over ‘kaloten’ en ‘franskiljons’ zingen.

Gabriel García Márquez schreef dat mensen “no nacen el día en que la madre los trae al mundo, sinocuando la vida los obliga a traerse a sí mismos”. We worden niet één keer geboren wanneer we door onze moeder op de wereld worden gezet. Maar we worden elke dag geboren, steeds opnieuw, wanneer het leven ons dwingt om

onszélf op de wereld te zetten.

Onze identiteit is ons dus niet ‘gegeven’ in 1834 bij de oprichting door Pierre-Théodore Verhaegen.

Wij, dus, geven ze elke dag vorm. Al moet dat genuanceerd worden.

Want je eigen koers is toch onvermijdelijk sterk bepaald door de koers van je voorgangers en hoe groter de boot, hoe moeilijker de bocht. Paul laat een stevige ‘legacy’ achter én hij heeft zelf ook geërfd van zijn voorgangers.

Hetzelfde geldt voor onze studenten. Hun academische prestaties zijn niet uitsluitend het resultaat van hun eigen individuele merite. Hun academisch succes is mede bepaald door hun erfenis, hun achtergrond. Onze kandidaatrectoren gaven beiden aan tegen toelatingsproeven voor het hoger onderwijs te zijn, tegen het afrekenen van studenten op basis van hun afkomst. Ongelijkheden in erfenis werken we aan de VUB weg door te investeren in remediëring en kwalitatief onderwijs. We willen het voor studenten mogelijk maken om de verwachtingen te overtreffen. Ik hoop dat we onze nieuwe rector dezelfde kans geven: dat ze onze wildste verwachtingen moge overtreffen! — H HENRI JUNI 2016

25

DE DENKPLEK PROFESSOR GUSTAAF CORNELIS Beeld

THOMAS DE BOEVER

Als de rook om je hoofd is verdwenen Boudewijn De Groot.

In dit kale kamertje, aan mijn roeimachine, ben ik helemaal met mezelf. Hier word ik niet afgeleid, niet door personen, niet door de wereld.

Sporten is het tegendeel van multitasken. Je kunt door de inspanning maar één ding doen: denken.

En was het roeien eerst gedacht om fit en gezond te blijven, is het nu zo dat ik de sport gebruik om te gaan reflecteren. Ik zit met een knoop – ik ga roeien.

Hier kwam ik tot een mogelijke oplossing voor het financieringsmodel van de universiteit. Ik werk al jaren omtrent wetenschapsethiek, het probleem van de werk- en publicatiedruk en hoe die kan leiden tot slordige wetenschap en zelfs wetenschapsfraude.

Mijn ideetje ligt nu in de boekenwinkel.— H

Where do our professors think?

We asked Gustaaf Cornelis, Professor in Philosophy.

Where do you think?

Let us know: today@vub.ac.be EN

EN

26

HENRI JUNI 2016

”Ik zit met een knoop – ik ga roeien” HENRI JUNI 2016

27

RESEARCH UNCOVERED

It’s good to talk Psychotherapist Professor Imke Baetens is researching and working with therapists across Flanders in the hope of finding effective, personalised treatment for young people engaged in self-injury

Text SALLY TIPPER Photography SASKIA VANDERSTICHELE

C

ompared to the rest of Europe, the prevalence of self-harm among people in Belgium is broadly similar. Where we differ is when it comes to seeking help. In Flanders, less than one in five adolescents seek professional support; in the Netherlands and the UK, for example, it’s closer to half. Professor Imke Baetens, a psychotherapist who specialises in self-harm, is leading a research project that aims to make it easier for young people to find appropriate help, to support them and their families during therapy, and to explore what treatments are most effective in the long run.

Baetens studied pedagogical sciences and did her PhD on the topic of self-injury. It’s a subject area she arrived at by chance. “I hadn’t found a supervisor for my master’s thesis,” she recalls. “The only supervisor left was the professor of “I really want statistics and he had a brochure on his desk my academic about para-suicide (an umbrella term for work to have suicidal and self-injury behaviour). Selflong-lasting injury behaviour intrigued me, so I ended use” up doing my thesis on that.”

At the time, in 2005, no research had been done locally on the subject of nonsuicidal self-injury (NSSI). Baetens set up an early pilot study, in which around 2,000 young people filled in her online questionnaire. It gave her a brand-new dataset, and led her professors to invite her to continue in academia. It was the beginning of a successful combination of therapeutic practice, research and education. And all of that combined with renovating her house and starting a family. “Imke means ‘busy bee’ and that is a really good name for me,” she says. “I love to combine projects. It really motivates me.” And so, her current project takes her research a step further. It’s a joint FWO project between VUB and KU Leuven which she started in 2014 and studies the treatment of adolescents who are engaged in NSSI. She studies the stress responses in young people who selfharm, through physiological measurements. “In my practice, I’d noticed that adolescents became especially anxious during interaction, so I came up with a research design where I can compare the stress response while someone is calm, on their own in a quiet room, with that of someone having a serious discussion with a parent. We choose topics that often cause conflict between children and parents, like cleaning their room, how late they can stay out, or doing their homework.”

HENRI JUNI 2016

29

RESEARCH UNCOVERED

The young person and their parent sit in a separate room, without the researcher, while they are filmed. The challenge is to find a compromise on the subject within 10 minutes.

Baetens measures the child’s stress response during the discussion (through heart rate variability, skin conductance, breathing), as well as analysing the content of the discussions. Are parents of young people who self-harm less responsive, less communicative, less supportive, are the discussions fiercer? She then designed a treatment study to see how to help these young people.

When she requested this FWO grant, her colleagues were sceptical, she says. “The chances of success were so small, my research interests too clinical. So I had a back-up plan and set up a group practice, but I got the FWO postdoc.

It taught me that even a minimal chance is still a chance.”

In October 2015, Baetens was offered a Tenure Track position (90%) at VUB. Her stress-response research had just been completed, but she was in the middle of het treatment study. This treatment study meant she could unite her two passions: research and “We know that both therapy. So she negotiated behavioural and hard to ensure this study could go ahead. She sucfamily therapy work; ceeded but it also meant I want to find out that her FWO postdoc what works best for mandate was reduced to whom” 10% from 100% and she of course lost her bench fee.

It caused plenty of sleepless nights: her beloved project was about to start, with dozens of therapists who had agreed to take part in her training, the training that had been prepared, and various young people that had already signed up for treatment after a social media appeal in the summer.

With no start-up budget from VUB and the FWO bench fee lost, Baetens urgently had to seek new budgets.

But thanks to the VUB Foundation and hundreds of individual sponsors – family, friends, colleagues, VUB alumni – the study was able to go ahead. A VUB Foundation project was set up this year and has recruited a number of patrons who will support the project over the next three years.

Reaching out Baetens has now trained 45 therapists in the treatment of NSSI and is looking for adolescents aged between 12 and 21 across Flanders who want to take part in outpatient therapy.

They already have 50 recruits, and are hoping to reach a further 250. The project offers young people eight to 10 sessions of treatment. “We know that both behavioural and family therapy work; the important issue is to find out what works best for whom, and how,” says Baetens. “Are there types of self-injurers who benefit more from family treatment or behavioural therapy, and what is the effective base of these therapies?

Sometimes there’s a really good outcome after four sessions, so I want to pick out the most helpful interventions to make it even quicker.”

Baetens helped set up a support group, Verwonderd, launched in the spring. In the coming months they hope to hold information nights for young people, a support group for parents and a chat room. “But it needs to be guided,” Baetens says. “There are times when adolescents who self-injure go into a chat room and it can become destructive, they can motivate each other to cut more seriously. There needs to be a professional mental health worker watching over the conversation and keeping it motivated and supportive.”

A booming research domain Aside from her academic and clinical work, Baetens has advised the government on producing a booklet of general information about self-harm, and she now hopes to introduce a successful American programme to Belgium’s schools. It includes videos, booklets, workshops for adolescents and teachers, a support line, a buddy system and advice on what to do if NSSI happens.

Research into self-injury is relatively new, but it’s a booming domain, with a thousand papers a year on the subject. “Until now, we didn’t know a lot,” says Baetens. “It’s only in the last three or four years that really interesting research has come out, with more longitudinal data and more complex models. In the beginning there were just descriptive studies, but now we’re trying to find models for NSSI and studying intervention to learn about helpful elements for recovery. I really want my academic work to have long-lasting use.” ― H

Men schat dat op dit moment zo’n 7% van de jongeren of familietherapie zullen krijgen. Baetens maakt ook didacin Vlaanderen aan zelfverwonding (NSSI - non-su- tisch materiaal voor scholen met informatie over NSSI: hoe cidal self-injury) doen. Professor Imke Baetens, psycho- scholen zelfverwonding kunnen detecteren en hoe ze kunnen therapeut en gespecialiseerd in zelfverwonding, heeft een omgaan met jongeren die zichzelf verwonden. onderzoeksproject opgezet om de juiste behandeling voor zelfver- „Het doel is om die jongeren te bereiken die zichzelf voor het woding te vinden en herstel op lange termijn te verzekeren. eerst verwonden en hen de juiste behandeling te geven zodat Ze heeft ook 45 therapeuten opgeleid en wil tot 300 jongeren de zelfverwonding ook niet meer terugkeert op latere leeftijd.” laten deelnemen aan haar onderzoek, waarin deze gedragsEN

NL

30

HENRI JUNI 2016

NSSI NSSI is the direct, intentional injury of body tissue – cutting, burning, head-banging. It is part of the larger definition of self-harm that incorporates eating disorders and suicidal behaviour. “If you consider that 7% of twelve- to twenty-oneyear-olds right now are acutely involved in NSSI, that’s really quite a lot,” Baetens points out.

“In the adult population it’s 5%.

Statistically, that’s 5% of our colleagues – they’re high-functioning people, they’ve been to university, they have children – who are secretly self-injurers.”

“Every day, I get emails from parents and young people who I’ve helped.

It’s such a rewarding job.”

Nine out of 10 adults who self-harm started in adolescence. It can stop for 20 years, but in stressful periods they can start injuring again: for example after giving birth, during a midlife crisis or after retirement.

Young adult males self-injure as much as females, but for young men it’s often more secretive, and it takes a different form: head-banging, for example, or punching a wall. It’s also less likely to be perceived as NSSI. “When a guy hits a wall, he’s aggressive, he’s just being a guy,” says Baetens. “Our goal is really prevention, to reach out to adolescents who are doing it for the first time, and give them the right treatment so they won’t return to it later in life. Every day, I get emails from parents and young people who I’ve helped.

It’s such a rewarding job”

HENRI JUNI 2016

31

RESEARCH UNCOVERED

Opzettelijke zelfverwonding?

Samen kunnen we er iets aan doen

“Mijn dochter was 13 jaar toen ze ambulant werd opgenomen in de psychiatrische afdeling van een ziekenhuis voor de behandeling van anorexia nervosa. Daar kwam ze voor het eerst in contact met jongeren die zich opzettelijk verwondden. Na twee jaar behandeling gebeurde wat we echt niet verwacht hadden: de anorexia stopte maar een ander probleem dook op, zelfverwonding.

Hoewel ze haar best deed om dit te verbergen, kwam ik er wel snel achter. De littekens op haar polsen, schouders en dijen choqueerden me.

Ik voelde me als ouder radeloos. (…)

Via een uitzending van Koppen XL ben ik bij Imke terechtgekomen… Het gaat nu weer beter met mijn dochter. Ze heeft zich al bijna vier maanden niet meer verwond. Ze vond creatieve uitwegen om haar woede te ventileren, namelijk toneel en dans. Ik weet dat het onderzoek van Imke ook andere jongeren én hun ouders kan helpen. Als iedereen een steentje bijdraagt, dan is een aangepaste therapie binnenkort voor iedereen toegankelijk.”

D. is de mama van een 17-jarig meisje.

De nood is reëel, de oplossing binnen handbereik, het onderzoek uit de startblokken geschoten.

Maar het financiële plaatje is nog niet helemaal rond. Voor 2016, 2017 en 2018 zoeken we telkens 20.000 euro om het project verder te zetten.

KUNNEN WE OP U REKENEN? U investeert in het welzijn van honderden Vlaamse tieners. Bovendien zorgt u voor een sneeuwbaleffect door de vorming van tientallen therapeuten en investeert in preventie via het specifieke scholenpakket.

Rekeningnummer: BE51 0013 6779 3562 m.v.v. zelfverwonding gift - www.zelfverwonding.be Fiscaal attest vanaf 40 euro.

[T] 02 6291542 [E] foundation@vub.ac.be [W] vub.ac.be/foundation

32

HENRI JUNI 2016

XXX

HENRI JUNI 2016

33

VUB DIGEST

Confucius Institute opens To strengthen the educational and research cooperation between China and Belgium and to support and promote the development of Chinese language and cultural education, a Confucius Institute has been established at VUB. The launch event took place on 18 May.

In support of citizen science: Difference Day 2016 a success

CERN At the end of April, CERN released a dataset of more than 300 terabytes, collected by the Large Hadron Collider particle accelerator in 2011.

The information will be useful for educational goals and for ‘citizen scientists’. The data comes from the Compact Muon Solenoid experiment in which VUB played an important role, and it can be accessed at the link below. vubtoday.be/cern

Noses in the air Between 30 April and 28 May, the CurieuzeNeuzen (curious noses) citizen science project researched air quality in Antwerp. It was led by Ringland Academie with researchers from VUB (Professor Filip Meysman) and the University of Antwerp. More than 1,000 inhabitants, schools, organisations and businesses measured the air quality on the street side of their house, apartment or workplace. It’s the first time in Europe that a citizen science project on air quality has been carried out on such a large scale. vubtoday.be/curieuzeneuzen

Around 800 journalists, photographers, students and others gathered in Bozar on 3 May for the second edition of Difference Day, which VUB helped to create. With various experts, they exposed the problems faced by journalists today. The highlight was the awarding of honorary titles for freedom of expression, given to Charlie Hebdo journalist and columnist Zineb El Rhazoui, currently in hiding, and Djamila Benhabib, a writer and fierce opponent of political Islam.

Spanish cartoonist KAP won the Press Cartoon Europe Award.

See more at vubtoday.be/differenceday16

Belgian organisations unite for transparency in animal testing Twenty-one research organisations including VUB have united in support of important and ethical animal testing for the World Day for Laboratory Animals on 24 April.

The European Animal Research Association has set up and coordinated this unique collaboration as part of its continuing efforts to encourage communication about animal testing at national and European levels. vubtoday.be/animaltesting

34

HENRI JUNI 2016

VUB joins Sprout to be Brussels campaign

VUB DIGEST

nalysis Bey

VUB Social FOLLUW US @VUBBRUSSEL VUB @VUBrussel · 1apr.

Thumbs up for VUB student David in tonight's show of @VTMTheVoice | ow.ly/10ajSY | #VUBtoday

ND may 21

VUB @VUBrussel · 12 mei 2016 Dat we toch wel een heel klein beetje veel trots zijn

Institute for A

op onze studenten Toegepaste Taalkunde #sprouttobebrussels

Studenten blazen 'Humans of Brussels' nieuw leven in

VUB @VUBrussel · 3 u De Psychologe van het jaar werkt in het @UZBrussel | ow.ly/ULVQ300mjPo | Proficiat Geertrui Serneels!

VUB @VUBrussel · 1 mrt. 2016

C Jean B Work

and

Princeton celebrates Bourgain’s work From 21 to 24 May, the Institute for Advanced Study at Princeton University honoured the work of the Belgian Fields laureate and VUB alumnus Jean Bourgain (1954), who has lived and worked there since 1994. More than 20 of Bourgain’s colleagues from around the world talked at this fourday conference, shedding light on the

meaning of his work, its impact on mathematics (and beyond) and future perspectives. The unique event, called Analysis and Beyond: Celebrating Jean Bourgain’s Work and Impact, was chaired by Dutchman Robbert Dijkgraaf, the institute’s director. vubtoday.be/bourgain

Socioloog Bram Spruyt maakt tegenwoordig deel uit van de Jonge Academie | ow.ly/YVYWT | Proficiat! #VUBtoday VUB @VUBrussel · 15 mei 2016 Een nieuwe leerstoel aan de VUB: social entrepeneurship! ow.ly/kNLj300bWvU | Professor Nikolay Dentchev bekleedt nieuwe leerstoel VUB @VUBrussel · 17 maart 2016 VUB lanceert eerste MOOC | ow.ly/ZwKK1 | Massive open online course eind maart van start #VUBtoday VUB @VUBrussel · 28 apr. 2016 VUB lanceert BruBotics | ow.ly/4ncG9Q | Onderzoekscentrum robotica van start #VUBtoday VUB @VUBrussel · 26 mrt. 2016 VUB spin-off secures 24 million for promising can-

#

QUOI DE NEUF DE L’AUTRE CÔTÉ

cer immunotherapy | ow.ly/ZVcDb | #VUBtoday VUB @VUBrussel · 26 apr. 2016 Basket als redmiddel voor straatkinderen |

Instagem

ow.ly/4n65Kg | Boliviaanse kinderen op stage in België #VUBtoday Vrije Universiteit Brussel Don't know what you were up to last weekend, but we made a little hike to the highest peak on earth: Mount Everest! Yes they did it. Congratulations to Paul Hegge and Sofie Lenaerts for putting our university on top of the world.

© Gert de Buck

HENRI JUNI 2016

35

EEN VOETBAL-DEBAT XXX

Redden de Rode Duivels het land?

Of als voetbalgekte belgicisme wordt Voetbal ... Ooit leidde een voetbalwedstrijd tot een regelrechte oorlog tussen Honduras en El Salvador. Ruim veertig jaar later wordt ons nationaal voetbalteam opgevoerd om het land bijeen te houden.

Het belgicisme lijkt dankzij de successen van de Rode Duivels aan een heropleving bezig. Of loopt het zo’n vaart niet met onze nationale gevoelens?

Jos Verschueren, directeur Sportmanagement, laat zijn licht schijnen op de oorzaken en de gevolgen van het succes van de Rode Duivels; historicus Jeffrey Tyssens plaatst het geheel in een historische context.

Tekst

W I L L E M – JA N VA N EKERT Beeld

T HO M A S D E B O E V E R EN YA NN B E RT R A ND

36

HENRI JUNI 2016

“We beschikken inderdaad over een gouden generatie voetballers,” zegt Jos Verschueren. “De meesten zijn ook in het buitenland absolute toppers. En naar het schijnt is de generatie die eraan komt nog beter… Maar voor alle duidelijkheid: ik vind België een niet-sportland. We moeten zowat het enige land ter wereld zijn met meer ministers van Sport dan dat we medailles op de Olympische Spelen halen. Het ontbreekt in ons land nog te vaak aan visie, beleid en structuur om op sportgebied succesvol te zijn. Een paar uitzonderingen daargelaten.”

Bier, moules-frites en voetbal “Ons land had tot voor kort een nogal onduidelijk imago in het buitenland. Wij staan synoniem voor bier, chocolade, mosselenfriet en diamant. Maar moet je daar jaar in, jaar uit mee uitpakken op buitenlandse handelsmissies? Of bij koninklijk bezoek alweer een bakje trappist uit de kast halen?

Wij verkopen ons zo slecht. Neem nu bijvoorbeeld een handelsmissie naar China.

Wat een gedoe. Die Chinezen weten op den duur niet meer wie ze tegenover zich hebben.

De ene keer een Vlaamse delegatie, even later een buslading Belgische politici, gevolgd door het koningshuis… Waarom nemen ze geen Rode Duivel mee op missie? Die kennen ze tenminste! Geef die voetballer vooraf een minicursus België en laat hem ter plekke een gesigneerd voetbalshirt overhandigen. Als ik waar ook ter wereld zeg dat ik uit België kom, dan krijg ik spontaan ‘aha, Belgium: football!’ te horen. Dat is toch van een onschatbare waarde? Belgium is dankzij het voetbal een sterk merk aan het worden. En dat hebben we, gezien de laatste gebeurtenissen, toch weer echt nodig.”

Bestaat er een Belgisch nationalisme?

Professor Jeffrey Tyssens doceert hedendaagse politieke geschiedenis. De buitenspelregel kan hij niet uitleggen, wel hoe het gesteld is met het Belgisch nationalisme anno pediludium. Hij is voorzichtiger: “Je moet altijd heel voorzichtig zijn in het trekken van verregaande conclusies. Een opleving van het belgicisme is niet eenvoudig te meten en te duiden.”

HENRI JUNI 2016

37

EEN VOETBAL-DEBAT

Maar er bestaat toch een duidelijk Belgisch gevoel?

“Het Belgisch gevoel is een redelijk vaag begrip. Vooral in de 19e eeuw ontwikkelde het Belgische nationalisme zich, met zijn eigen mythes en symbolen. Met WO I was er een opflakkering van dat nationaal gevoel, mede belichaamd door de figuur van koning Albert I. Maar tegelijk ging de radicale vleugel van de Vlaamse Beweging, met eigen mythes en symbolen, scherp tegen dat Belgische nationalisme in. Na WO II werd dat Belgische nationalisme stilletjes aan geassocieerd met wat men in de jaren ‘60 het ‘Belgique à papa’ ging noemen. Ouderwets, gedragen door oudstrijdersverenigingen… België appelleerde niet meer aan jongeren, het had een stoffig imago gekregen.”

de vlaggenzwaaiers op de tribune zoveel overtuigde belgicisten vindt. De kans is niet gering dat er onder de Nederlandstalige supporters een significant deel zelfs op de N-VA of zelfs het VB heeft gestemd. Waar gaat het eigenlijk voor die supporters over? Is het een nationale identificatie of is het gewoon een geslaagde merchandising rond een ploeg? Ik denk dat laatste. We zien ook voornamelijk één kleur, en niet zozeer drie. Dat vind ik toch opmerkelijk. Het is een kleurenassociatie met een ploeg en veel minder met een land. En al die gadgets, die horens op hun hoofd bijvoorbeeld. Wat is daar specifiek Belgisch aan?”

Waren er dan geen oplevingen van nationale trots?

“Toch wel, bijvoorbeeld als reactie op het succes van partijen als Vlaams Belang of N-VA, vooral dus als een afzetten tegen het Vlaams-nationalisme. Sommigen zoeken naar nieuwe elementen die met dat Belgisch gevoel zouden moeten samenhangen. Dan heeft men het over een tolerante samenleving, diversiteit, het Belgische compromismodel dat een voorbeeld zou moeten zijn voor de rest van de wereld.

De vorige koning sprak graag in die termen. Maar wordt die taal ook breed en bewust gedragen? Ook al spreekt een meerderheid in Vlaanderen zich uit tegen een splitsing van het land, dat maakt van hen nog geen Belgische nationalisten.”

“Natuurlijk heeft Jos Verschueren gelijk: een voetbalploeg kàn bijdragen aan het imago van het land, zeker op economisch vlak. Maar de vraag is of het ook een nationaal gevoel aanwakkert. Wat wel soms gebeurt, is dat sport en dus ook voetbal een politieke rol kan spelen. In het begin hadden veel clubs een politieke kleur. Club Brugge was vrijzinnig, Cercle katholiek. Dat is allemaal vervaagd. Spanje was ook een goed voorbeeld van hoe politiek en voetbal samengingen. Onder Franco kon je geen openlijke oppositie voeren, maar je kon wel laten merken dat je tegen de dictatuur was door te supporteren voor Barcelona. Het kan soms ook een nationale vertaling krijgen. In India waar cricket de nationale sport is, wordt in de moslimwijken van New Delhi gefeest wanneer Pakistan van India wint. Tot grote ergernis van de Hindoes die dat simpelweg als inciviek ervaren.”— H

Gaat het dan om nieuwe Belgische mythes?

“Sowieso steunt elk nationalisme of natiegevoel op het gegeven van de ‘imagined community’, de verbeelde gemeenschap. En voor die ‘Belgische’ voetbalfans is dat nooit werkelijk onderzocht. Ik ben er helemaal niet van overtuigd dat je tussen al

‘Belgianism’ seems to be making a comeback. Can the Red Devils save the country? According to Jos Verschueren, director of sports management, the current golden generation of footballers are transforming Belgium’s tired image as the land of beer, chocolate, mussels and fries and diamonds. He believes the Red Devils make good ambassadors; their global recognition is helping to turn ‘Belgium’ into a strong brand.

Jeffery Tyssens, professor of contemporary political history, is less certain of football’s effect on Belgian nationalism. He says it’s likely there are Flemish separatists among the Red Devils’ fans and that we are witnessing successful marketing rather than national pride. Tyssens and Verschueren agree, however, that football can contribute to a nation’s reputation, especially on an economic level.

EN

EN

38

HENRI JUNI 2016

EEN VOETBAL-DEBAT

THE JUPILERISATION OF BELGIUM Without prompting, Jos Verschueren parses the word ‘Belgium’, letter by letter, to explain the link between the country and the Red Devils.

B

ELGIAN Thanks to the success of the Red Devils we have got, as a country, a lot of attention. And that helps; it contributes to our image. You can’t buy a reputation, so our football is a living billboard. Many Belgian companies are now involved in the football industry: Desso, Barco, Schréder lighting, EVS, Outside Broadcast... They have joined forces to create the Belgian Sports Technology Club and are active worldwide.

E

VERYONE ‘Unity is strength’, our national motto says.

There was that fantastic ‘Everyone Devil’ campaign, and ‘Tous Ensemble’, which created unity among supporters. Yes, it was sponsored by Kompany’s production company. So what? It was his idea, otherwise it wouldn’t have happened. He is a modern entrepreneur. The days when footballers opened a snooker hall or sports shop are far behind us.

G

AME The enthusiasm for the game, the belief in themselves, the grit, the determination. It hasn’t always been like that.

I

NTERNATIONAL With one or two exceptions, all the players play in top leagues. Around the world, people are paying attention to Belgium and asking themselves the question: what has happened there in such a small country? What a squad!

U

NIVERSAL Imagine you’re on a foreign beach with people you don’t know, there is a ball and you make goals out of four T-shirts. Everyone knows what it’s about, no one needs to speak. The ball connects us.

L

M

In September, the International Football Business Institute (IFBI) will open in Brussels. This postgraduate course, organised with VUB, will prepare future executives with a passion for football for a promising career in the industry.

IFBI is the first football business institute in the world.

“There will also be several international experience tours with visits to famous stadiums, clubs, important competitions and ground-breaking conventions.” The course takes one year and will be based at the University Foundation in Brussels.

OYALTY To the team and our country. It’s strange, but we don’t know our own flag very well. It’s unbelievable how many Belgians hang out the flag backwards. In this country, the national flag is allowed to be shamelessly exploited.

Jupiler, for instance: they just print their logo on it!

“Day in, day out, our students can count on the best guidance, and they will be trained by some of the biggest names in the international football business,” says Jos Verschueren, founder of the IFBI.

ERCHANDISE AND MARKETING Ultimately, everything is commercialised. I call it the Jupilerisation of our country. If we had gone any further at the last World Cup, there wouldn’t have been a drop of Jupiler available. It was finished.

That’s an impact.

“We have specifically chosen Brussels,” says Van Kerckhoven, co-founder of IFBI. “Brussels is the capital of Europe and in many respects the centre of the Western football world, with Belgium at top position in the Fifa world rankings.” ifbi.brussels HENRI JUNI 2016

39

AROUNDXXX THE WORLD

STUDENTS LEARN TO NEGOTIATE IN KUALA LUMPUR

E

very year, Initiatiefgroep Solvay (Inisol) organises a trade mission to an emerging economy for final-year business engineering students. This year’s visit was the 25th. The aim is to give students practical experience overseas, and so, on 18 February, 21 students began their trade mission to Kuala Lumpur in Malaysia. Each student carried out a task while representing a participating company. Students also soaked up the local culture and were welcomed by the Belgian ambassador to Malaysia, Daniel Dargent. The trade mission was supported by the government of Flanders and Flanders Investment & Trade “Thanks to this trade mission, I’ve learned to push my limits and step outside my comfort zone in business development,” said Emma Pieters. “This practical experience was the perfect ending to my business engineering studies at VUB.”

PIETER DE BACKER LOST HIS HEART WHILE MODELLING OTHERS

I "

’m an engineer studying medicine. I love to combine medicine and technology, so when I heard about research that was being funded through the Medische Wereld symposium, I jumped at the opportunity. My application was successful and I was invited to take part in research at the University of Cape Town’s mechanobiology lab. There, I worked with a team of two mathematicians and two mechanical engineers researching the computer modelling of various biological processes.

I focused on developing patient-specific cardiac models from MRI imaging. One future aspect of these therapeutic models could, for instance, help predict whether patients would benefit from an injection of biomaterial in their damaged heart muscle after myocardial infarction. As well as my research in the shadow of Table Mountain, just 100 metres from the surgical theatre where the first heart transplant took place, I took lots of great weekend trips around the Garden Route. I fed ostriches in Oudtshoorn, spotted whales in Hermanus, tasted wine in the Capetonian vineyards, visited Robben Island, and ran a half marathon in Table Mountain National Park. Cape Town and its surroundings really stole my heart. Both personally and professionally, this has been an incredible time and I recommend it to everybody: Go abroad!"

WHAT’S YOUR STORY? Mail us at today@vub.ac.be

40

HENRI JUNI 2016

SPOT XXXON

And the winner is …

Our scientists have been busy collecting research grants, prizes and recognition.

We put them in the spotlight here

Four ERC grant winners

2x5: Five top researchers and €5 million

VUB has been successful in getting European funding. Three of the six prestigious ‘starting grants’ went to researchers Luc Baeyens, Frederik Buylaert (currently working at UGent) and Wim De Malsche. Their respective fields of research are diabetes, history and chemical engineering. Each grant amounts to €1.5 million. In addition, chemist Gert Desmet has received a grant of €2.5 million from the European Research Council to revolutionise the identification of molecules in the body. “The goal of our research is to map all molecules active in the body,” says Desmet.

“This will enable new discoveries in biology and the life sciences.”

The Odysseus Programme, funded by the Fonds Wetenschappelijk Onderzoek (FWO), brings overseas researchers to Flanders.

The programme guarantees a university appointment and sufficient project finance to develop a research team. Thanks to this programme VUB welcomes five top researchers: Luc Baeyens, Carole Bernard, Johanna Erdmenger, Ilse Rooman and Anatole von Lilienfeld. Together they account for FWO financing of around €5 million. www.fwo.be

erc.europa.eu

Prestigious Elise Richter fund for Lidia Pittarello

Thomas De Bruyckere wins Osteology Research award

Vera Rogiers wins international career award

The Austrian Science Foundation FWF offers a programme of funding, the Elise Richter fund, specifically targeted at women in science. Lidia Pittarello, member of the research group for Analytical, Environmental and GeoChemistry (AMGC), has been awarded the funding for her project on shock metamorphic effects on plagioclase, a commonly occurring but little researched mineral in the Solar System.

Thomas De Bruyckere received an Osteology Research award at the highly regarded Osteology Congress in Monaco on Saturday 23 April 2016. De Bruyckere is a doctoral student of dentistry; his research examined the long-term outcomes of tissue regeneration around teeth, with the aim of obtaining full recovery of the jawbone, periodontal ligament and root cementum after resorption as a result of periodontal pathology.

Each year the Björn Ekwall Memorial Foundation, established in 2010 by the Scandinavian Society of Cell Toxicology, bestows the Björn Ekwall Memorial (BEM) Award on a scientist whose career has significantly contributed to the advancement of research in the field of toxicology. Professor Vera Rogiers has received this eminent award for her valuable toxicology research, including the development of alternative research methods to replace animal testing.

list.fwf.ac.at

www.osteology.org

www.bemf.eu

Professor Nico Carpentier received the International Neva Award in Journalism and Mass Communication Research from the School of Journalism and Mass Communications of Saint Petersburg State University.

HENRI JUNI 2016

41

B-SPOT

42

HENRI JUNI 2016

B-SPOT

“The Kunstberg is a calm place in a city that‘s constantly on the move” Professor Ann Dooms on the Kunstberg: "Central Station has always been my gateway to Brussels."

“It gives you a spellbinding view of the city centre”

Text

HIL K E A ND R IE S Photography

GR E E T D E GE NDT

HENRI JUNI 2016

43

Museum district “Central Station has always been my gateway to Brussels,” says Ann Dooms as she walks with us from the station towards the Kunstberg. “I’m a committed user of public transport. I started commuting as a student in 1995, shuttling to and from VUB. But instead of taking the train to Etterbeek, I walk up the Kunstberg.

“There’s a real park atmosphere here with the benches, trees and statues. It’s a calm place in a city that’s constantly on the move. There are many gems in the park: sculptures, the clock and the glass cube of Square – and the Royal Library. I usually take this route from the centre, walk up the Kunstberg, by the Musical Instruments Museum, the Magritte Museum, the Belvue Museum, and then past the Royal Palace and the Academy Palace towards Troon, where I catch the 95 bus to VUB. Previously, like so many colleagues in the pre-digital era, I’d stop off at the FWO research foundation in Egmontstraat to hand in a research request.

“For a change of scene I sometimes take the route behind the Ravenstein Gallery, alongside Bozar, up the steps and through the Warandepark. This route offers more greenery, plus the Art Nouveau/Art Deco atmosphere the neighbourhood exudes.

I find the walking option more appealing than just taking the train from Central to Etterbeek. When I’m with colleagues from overseas I always take them on a long stroll through the city. At those times, this area is a mandatory stop.”

As the bells of the Kunstberg carillon

begin to peal, she says the clock is definitely another essential sight for visitors. “My son will stand, hypnotised, watching the moving figures. Although, to be honest, the whole thing is bigger in my head than it is in reality,” she says, laughing.

The road up the Kunstberg can best be described as tough. “Sometimes it leaves me a bit out of breath, but it gives you a spellbinding view of the city centre when you look back from the fountain.

“Not many people know that three auditoria, with a total surface area of 10,000m², are tucked away under the Kunstberg. The Congress Palace was built at the time of the ’58 Expo and you can find original 1960s murals by Magritte and Delvaux here. In 2011, I organised the IEEE International Conference on Image Processing here at Square; it won a Visit Brussels Award.”

Dooms also hung out around here as a student. “In the pre-mobile phone era the Kunstberg steps were the meeting place.

I often went to Cinematek, just around the corner. And I cherish some great memories of Museum Night Fever in Bozar.”

Maths and art A mathematician in the midst of one of the great cultural spots of Brussels? “There are more connections than you would think,” says Dooms, who leads DIWS, a digital mathematics research group within the department of mathematics. “I’m someone who is wide open to the applications of maths in other disciplines – culture, in this

case. Maths is not only about solving complex integrals. For example, Ingrid Daubechies, my colleague and a VUB alumna, is world renowned for her wavelets, used for image compression. She also applies this technique to research the authenticity of works of art – it was initially used on Van Gogh paintings. At the eponymous museum in Amsterdam they still have questions about some paintings.

"The Royal Museums of Fine Arts of Belgium (KMSK) were aghast when we proposed surveying their collections because, of course, all the artworks there are genuine."

HOW TO GET THERE?

1. Bus 95 from Etterbeek station (direction Grote Markt) 2. alight at Koning. Journey time 7 min. OR train from Etterbeek station to Brussels Central

44

HENRI JUNI 2016

"At the KMSK the emphasis is mainly on conservation, so we’ve made the move towards applying digital mathematical techniques to the conservation and restoration of our cultural heritage.”

B-spot becomes a workplace As well as being her favourite place, the Kunstberg has increasingly become Dooms’s workplace. In addition to working with the KMSK, from September she will regularly spend time working on the collection of the Royal Library of Belgium. With external partners ULB and CegeSoma, she will develop an automa-

SHOW US YOUR FAVOURITE B-SPOT! The most peculiar, remarkable, romantic, funny and/or secret sites will appear in our next editions. Mail us at today@vub.ac.be

tic quality control process for scanned newspapers and photographs.

Her professional life brings her to the immediate area neighbouring the Kunstberg. And so, at the end of our stroll, we pass through Museumplein to the other side of the Warandepark, to the Academy Palace, next to the Royal Palace. Here, Dooms is a member of the Young Academy, an independent body for top young researchers and artists with its own take on policy, society, research and art. The days of just passing through are gone; Dooms has now arrived.

Welke romantische, geheime, leuke plekjes kennen onze professoren in Brussel? Professor Ann Dooms nam ons mee naar de Kunstberg.

NL

HENRI JUNI 2016

45

CAROLINE PAUWELS BECOMES SECOND FEMALE RECTOR AT VUB

GENDER AT VUB Definition: Gender - the culturally and socially constructed difference between men and women and the power relations that go with it

GENERAL

WOMEN IN GOVERNING ENTITIES 1 male rector 2 female vice-rectors – 3 male vice-rectors 2 female deans – 6 male deans

UZ Brussel Board of directors: 13% women

University council: 35% women Board of directors: 40% women Academic council: 30% women

Committee of directors: 50% women Research council: 37% women Education council: 43% women Innovation and valorisation council: 45% women

5 faculties have at least 1 female dean, vice-dean or academic secretary Engineering Law and Criminology Economic and Social Sciences and Solvay Business School Psychology and Educational Sciences Arts and Philosophy 3 faculties have no female dean, vice-dean or academic secretary Medicine and Pharmacy Science and Bio-engineering Sciences Physical Education and Physiotherapy

International policy council: 38% women

A SINGLE POINT OF CONTACT FOR INAPPROPRIATE BEHAVIOUR (VIOLENCE, BULLYING, SEXUAL HARASSMENT, DISCRIMINATION) FOR EVERYONE ON ALL CAMPUSES: meldpunt@vub.ac.be

ACADEMIC

RESEARCH RHEA, the Centre of Expertise Gender, Diversity and Intersectionality – www.vub.ac.be/expertisecentrum/gender-diversiteit

46

FEMALE ACADEMIC STAFF IN FLANDERS IN 2014 (in %FTE)

Gender Action Plan For academic staff with 8 key areas for 2014-2016: • Policy and monitoring • ZAP gender balance (tenured academic staff) • Good governance • Selection, evaluation and promotion

• Organisational culture • Work-life balance • Research and education • Wellbeing

With more than 60 points for action and 1 gender policy officer www.vub.ac.be/over/genderactieplan HENRI JUNI 2016

KU Leuven VUB UGent UAntwerp UHasselt 40%

41% 41% 42% 43% 46% Overal academic staff at VUB in 2015 40% FTE women

INITIAL REGISTRATION FOR DEGREE 2005-2006: 7,949 students in total 3,625 or 46% men - 4,324 or 54% women

HISTORY

ELS WITTE

First female rector Els Witte, 1994-2000 (Third in Belgium)

2005-2006

EDUCATION

VUB FELLOWS

• Interuniversitary master gender and diversity • Two courses at VUB: - introduction to women’s & gender studies - gender, diversity and politics

Unique personalities such as top-level company staff, visionary politicians or decision-makers, leading figures of civil society organisations 33%

2015-2016

2015-2016: 14,750 students in total 6,719 or 46% men - 8,031 or 54% women

36 women out of 109

2015-2016 FEMALE STUDY CHOICES

STUDENTS

Engineering: 21%

MALE : FEMALE RATIO (in % full-time equivalents- FTE) All academic staff: 732.37 (40%) - 1099.53 (60%) Administrative and technical staff: 567.19 (62%) - 344.30 (38%) Total VUB staff : 1299.56 (48%) - 1,443.83 (52%)

Science and bioengineering sciences: 38% Physical education and physiotherapy: 47% Economic and social sciences and Solvay Business School: 50% Arts and philosophy: 59% Law and criminology: 63% Medicine and pharmacy: 63% Psychology and educational sciences: 80%

GENDER BIAS IN ACADEMIC CAREER EVOLUTION FEMALE TENURED ACADEMIC STAFF (ZAP) 1992: 61.19 women = 17% - 2015: 109.07 women = 28% MEMBERSHIP OF EVALUATION AND PROMOTION COMMITTEES (EBC) In 8 EBCs (=1/faculty) - 36% women 100% 80% 60% 40% 20% 00% Research assistant

Postdoc

Assistant professor

Associate professor

Professor

Full professor

NEWLY APPOINTED ZAP IN 2015 27% FTE WOMEN PROMOTION OF ZAP IN 2015 35% FTE WOMEN

IMINDS LAB

Motion pictures on the move With classical perspective projection, various problems occur, such as objects disappearing from the screen (like this shark, above left)

The way we consume video is about to change dramatically.

To ensure that upcoming technologies will push our viewing experience to the max, VUB has established a new iMinds lab: the High-Tech Visualization Lab. Text SENNE STARCKX Photography ETRO

48

HENRI JUNI 2016

Since Edison recorded his first videos in 1891, not much has really changed in the way we handle motion picture.

But with the launch of 360° video (the output of a spherical camera system that simultaneously records 360 degrees of a scene) and 4K resolution (a horizontal resolution of 4,000 pixels), this is about to change drastically. “We will no longer see what our cameras have recorded, as the direct link between capturing and consuming images will be broken,” says Professor Peter Schelkens.

With Professor Adrian Munteanu, he manages the new High-Tech Visualization Lab, based at the Department of Electronics and Informatics (ETRO) and funded by iMinds.

Securing traffic One focus of the new lab is preventing communication networks from collapsing under the massive strain of internet traffic that by 2019 will consist mostly of video. One possible solution consists of a set of unique algorithms that understand what we’re watching. “It doesn’t make sense to forward complete 360-degree video streams to each individual,” says Schelkens.

“It’s much more efficient to transmit only the parts that are actually being watched.”

Curved screens In another line of research, images are projected on to a curved screen. “Curved screens create a whole new viewing experience and

bring the cinema feeling into our living rooms,” says Schelkens. “However, projecting images on to a curved screen is not an easy thing to do, and existing methods have several downsides.”

Schelkens’ team is one of the first research groups to properly project images on to a curved screen.

“Our approach is context and depth-aware, which means that no objects are cut out or stretched.

This technology can already be applied automatically to photographs.”

Capturing four dimensions Schelkens and colleagues from all Flemish universities have also been experimenting with a HoloVizio display system. The core of this system is an array of 72 projectors combined with a plenoptic screen that can render the light field in four dimensions – the position and intensity of a light beam, as well as the direction it’s coming from. Schelkens: “This allows us to view a movie from different viewpoints, without having to put virtual reality glasses. Just walking forth and back in front of the screen is enough.”

In het gloednieuwe High-Tech Visualization Lab worden beelden en films niet meer gewoon bekeken, maar ‘beleefd’. De technieken die in de steigers staan, zoals 360° video, 4K-schermen en plenoptische camera’s, zullen de manier waarop we bewegend beeld consumeren drastisch veranderen.

NL

LEESVOER XXX

Gorik Kaesemans, Elke Van Hoof, Lode Godderis, Erik Franck: Burn-out in de zorg. Wat je moet weten De zorgwereld is een risicosector bij uitstek als het over burn-outcijfers gaat. Dit boek koppelt getuigenissen van slachtoffers aan de theoretische inzichten van experts. Naast praktijkgerichte individuele tips bevat het bovendien concrete aandacht voor wat zorgorganisaties zelf kunnen doen. www.lannoocampus.be

WIN ONE OF THESE BOOKS! E-mail marcom@vub.ac.be to join the raffle.

Winners will be notified in August. www.aspeditions.be

Data Protection on the Move

Current Developments in ICT and Privacy/Data Protection

This volume brings together papers that offer methodologies, conceptual analyses, highlight issues, propose solutions, and discuss practices regarding privacy and data protection. It is one of the results of the eight annual International Conference on Computers, Privacy, and Data Protection, CPDP 2015, held in Brussels January 2015.

The book explores core concepts, rights and values in (upcoming) data protection regulation and their (in)adequacy in view of developments such as Big and Open Data, including the right to be forgotten, metadata, and anonymity. It discusses privacy promoting methods and tools such as a formal systems modeling methodology, privacy by design in various forms (robotics, anonymous payment), the opportunities and burdens of privacy self management, the differentiating role privacy can play in innovation.The book also discusses EU policies with respect to Big and Open Data and provides advice to policy makers regarding these topics.Also attention is being paid to regulation and its effects, for instance in case of the so-called ‘EU-cookie law’ and groundbreaking cases, such as Europe v. Facebook.

Law

ISBN 978-94-017-7375-1

9

789401 773751

Law, Governance and Technology Series 24

Serge Gutwirth, Ronald Leenes, Paul De Hert (ed.): Data Protection on the 1 Data Move. Current Developments in ICT and Protection Privacy/Data Protection on the Move This volume brings together papers that Current Developments in ICT and Privacy/Data Protection offer methodologies and conceptual analyses, highlight issues, propose solutions and discuss practices regarding privacy and data protection. It is one of the results of the eighth annual CPDP held in Brussels in January 2015. www.springer.com Serge Gutwirth Ronald Leenes Paul De Hert Editors

Data Protection on the Move

This interdisciplinary book was written during what may turn out to be the final stages of the process of the fundamental revision of the current EU data protection law by the Data Protection Package proposed by the European Commission. It discusses open issues and daring and prospective approaches. It will serve as an insightful resource for readers with an interest in privacy and data protection.

Gutwirth · Leenes · De Hert Eds.

Law, Governance and Technology Series 24 Serge Gutwirth · Ronald Leenes · Paul De Hert Editors

Pieter Ballon: Smart Cities. Hoe technologie onze steden leefbaar houdt en slimmer maakt Drones, virtuele realiteit en 3D-printers vinden stilaan hun plaats in het alledaagse leven. Ook het stadsbeeld verandert grondig door ontwikkelingen in mobiliteit, architectuur, energievoorziening of veiligheid. Smart Cities biedt een multidisciplinaire insiderskijk op de ontwikkelingen die op ons afkomen. www.lannoocampus.be

Een boek dat uw leven veranderde...

Wij vroegen het aan Jean Paul Van Bendegem, professor in de wetenschapsfilosofie ben, een zéér ontnuchterende gewaarwording.

Ik ben een veellezer. Is een roman uit dan begin ik haast meteen aan de volgende en doorgaans ben ik met drie à vier boeken gelijktijdig bezig.

Wordt dit patroon doorbroken door het inlassen van een rust- of bezinningsmoment dan moet het zijn dat het boek in kwestie iets heeft teweeggebracht.

Ik werd zo meegesleept door het hoofdpersonage dat ik bijna dacht zoals hij dacht en dus even paranoïde werd en mij gerechtvaardigd voelde om een ander mens “uit te schakelen”.

Dat was zo met een roman van Julian Barnes, Before she met me (in vertaling: Voor ze me kende). Toen ik klaar was met mijn lectuur heb ik mij gerealiseerd dat ik in principe tot moorden in staat

Dat alles gebeurt bovendien stapje voor stapje waardoor je de grote destructieve stap niet ziet. Kijken in de spiegel is sedertdien een nieuwe ervaring geworden.

Photography JOHAN MARTENS

HENRI JUNI 2016

49

JONG BLOED

Guardian of the reefs Putting coral under the microscope to save a vital ecosystem

R

osa van der Ven (°1984) is a doctoral student at the department of Biology and specialises in population genetics of corals. Corals form the base of one of the most biodiverse ecosystems in the world and provide food and an income to 500 million people in coastal communities.

However, reefs are declining

at an alarming rate because of local disturbances and global-scale losses caused by climate change. Van der Ven studies corals along the coast of East Africa and Indonesia to investigate the genetic diversity of the populations. Her aim is to provide information that can enhance coral reef conservation.

In her research van der Ven uses microsatellite markers in multiplex PCR with samples from the Red Sea, Kenya, Tanzania, Mozambique, Madagascar and diverse locations in Indonesia

50

HENRI JUNI 2016

Coral reef bursting with life in Mozambique

Collecting samples of corals in Mozambique. Only a small, 1cm piece is needed for genetic analysis

Expedition in Mozambique 2014: Prof. Marc Kochzius, Filip Huyghe, Rosa van der Ven and Dennis De Ryck

Corals are a collection of polyps forming a colony The skeleton around each coral polyp forms the basis of coral reefs

Back at VUB, a small part of the sample is ground and DNA is extracted

HENRI JUNI 2016

51

Investeer in excellence, steun een project

Fondsen doen leven

VUB Telethon Een mooie traditie

VUB Foundation Investing in Excellence U maakt het verschil Vub.ac.be/foundation

VUB leerstoelen

Partnerships

Testament,Legaat & Duolegaat

Red ons VUB- zwembad

VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL IS ALSO

The Learning and Innovation Center

VUB2020 building the future

• 1 University Hospital • 3 international campuses • 21% international students & Phd students • 158 research groups – 35 inventions/year • 14,750 students & 750 professors