VUB Jaarverslag 2015-2016

MEER DAN OOIT MET BRUSSEL DE VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL IN 2015-2016

Het denken mag zich nooit onderwerpen, noch aan een dogma, noch aan een partij, noch aan een hartstocht, noch aan een belang, noch aan een vooroordeel, noch aan om het even wat, maar uitsluitend aan de feiten zelf, want zich onderwerpen betekent het einde van alle denken.

Henri PoincarĂŠ

INHOUD Vooraf................................................................................................... 05 Vrije Universiteit Brussel in cijfers .................................................. 06 Steeds meer studenten .................................................................... 09 Grootste Nederlandstalige werkgever in Brussel ........................ 11 Bijna 103 miljoen euro voor onderzoek ......................................... 12 VUB in de media ................................................................................ 14 Meer dan ooit met Brussel .............................................................. 18 Onderzoek ........................................................................................... 22 Innovatie .............................................................................................. 24 VUB Foundation ................................................................................. 26 Leerstoelen ......................................................................................... 29 Fellows................................................................................................. 30 Onderwijs ............................................................................................ 32 Studenten ............................................................................................ 34 Internationaal ..................................................................................... 36 VUB in de steigers ............................................................................. 38 Beknopte resultatenrekening en balans ........................................ 40 Nieuwe structuur in werking............................................................ 42 Geschiedenis ...................................................................................... 44 Adressen ............................................................................................. 46 Colofon ................................................................................................ 47

VOORAF 2015-2016 was in verschillende opzichten een bijzonder academiejaar voor de VUB. Het was het laatste jaar van rector Paul De Knop. Acht jaar lang stond De Knop aan het hoofd van de universiteit. In die periode is de VUB sterk gegroeid. Meer studenten, meer onderzoek, meer maatschappelijke impact. De universiteit heeft tegelijk een metamorfose ondergaan met opvallende nieuwe gebouwen, waarvan sommige klaar zijn, andere nog in de steigers staan.

“Op sommige plaatsen in de stad en in sommige domeinen

De VUB heeft de voorbije jaren de banden aangehaald met haar zusteruniversiteit ULB, met de universiteitsstad Brussel

(zoals de doorstroming in het onderwijs) zijn er bijzonder

en de sociaal-economische, politieke en culturele actoren die

grote problemen, maar tegelijk bestaat er in Brussel geen

in de hoofdstad actief zijn.

enkel probleem – hoe hardnekkig ook – dat we niet kunnen oplossen. Als rationeel ingestelde humanist – en als Antwerpenaar bovendien – ben ik daarvan overtuigd.”

Paul De Knop in VUB-magazine Henri, juni 2016

De nieuwe rector Caroline Pauwels wil nog meer op Brussel inzetten. De VUB is een deel van Brussel en Brussel zit in het DNA van de VUB. De stad moet een living lab zijn voor studenten en onderzoekers.

De weerzinwekkende aanslagen die de hoofdstad en de

luchthaven op 22 maart hebben getroffen, veranderen daar niets aan. Integendeel. De waarden van de universiteit, die ook de waarden van de Verlichting zijn, vormen het enige zinvolle antwoord op fanatisme, onverdraagzaamheid en

“In de steden gebeurt het. De stad is een labo, zowel op onderzoeks- als op onderwijsvlak. Alles wat te maken heeft

blind geweld. Paul De Knop heeft tijdens zijn rectorschap heel vaak Karl Popper geciteerd: “Optimism is a moral duty.”

met mobiliteit, duurzame energie, diversiteit, radicalisering, demografie, bestuur, gezondheid, onderwijs, creativiteit, welbevinden… stelt zich scherper in een grootstedelijke context en zet zich van daaruit in de bredere samenleving door.”

Caroline Pauwels in haar academische openingsrede 2016-2017

MEER DAN OOIT MET BRUSSEL - 5

VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL IN CIJFERS

3 CAMPUSSEN 8 FACULTEITEN

STICHTING ULB

1834

VUB 1969-1970

103.000.000 € 232.000.000 OMZET

€

ONDERZOEKSBUDGET

30 75

15 .000 STUDENTEN WAARVAN 21% INTERNATIONAAL VERSPREID OVER 3 CAMPUSSEN

1.500 DOCTORANDI

BACHELORS IN 3 DOCTORAL SCHOOLS MASTERS 20 MANAMA’s 20 POSTGRADUATEN

BRUSSELS HUMANITIES, SCIENCES & ENGINEERING CAMPUS

128

NATIONALITEITEN

3.282 PERSONEELSLEDEN

BRUSSELS HEALTH CAMPUS CAMPUS KAAI ANDERLECHT

>50.000 ALUMNI

UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS BRUSSEL

338.800 R A A D P L E G I N G E N 3.524 PERSONEELSLEDEN 721 30.277 BEDDEN HOSPITALISATIES

UNIVERSITAIRE ASSOCIATIE BRUSSEL

19.000 STUDENTEN (

VUB + Erasmushogeschool Brussel

)

VUB IN CIJFERS - 7

15.000

studenten

STEEDS MEER STUDENTEN In het academiejaar 2015-2016 telde de Vrije Universiteit Brussel ongeveer 15.000 studenten, opnieuw een stijging ten opzichte van het academiejaar daarvoor. Er zijn bijna 3.000 internationale studenten, goed voor 128 nationaliteiten. Zij vertegenwoordigen 21% van het totaal aantal VUB-studenten.

De VUB biedt zowat alle opleidingen aan, goed voor 30 bachelors, 75 Nederlandstalige en Engelstalige masters en 20 master-na-masters, naast 80 voorbereidings- en schakelprogramma’s en de SpeciďŹ eke Lerarenopleiding. De VUB biedt ook een twintigtal postgraduaten aan.

STEEDS MEER STUDENTEN - 9

GROOTSTE NEDERLANDSTALIGE WERKGEVER IN BRUSSEL De Vrije Universiteit Brussel telt 3.282 personeelsleden (2015). Het gaat om 2.182 academische personeelsleden (AP), van wie 768 professoren (ZAP). Naast academische personeelsleden telt de universiteit 1.100 administratieve en technische personeelsleden (ATP).

Het UZ Brussel, het universitair ziekenhuis van de VUB in Jette, is goed voor 3.524 personeelsleden, van wie 452 artsen, 1.220 verpleegkundigen en 403 paramedici.

VUB en UZ Brussel zijn met meer dan 6.800 personeelsleden de grootste Nederlandstalige werkgever in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

1414

andere academische personeelsleden

1100

1220

verpleegkundigen

administratieve en technische personeelsleden

768

professoren

452

artsen

403

paramedici

GROOTSTE NEDERLANDSTALIGE WERKGEVER IN BRUSSEL - 11

BIJNA 103 MILJOEN EURO VOOR ONDERZOEK De Vrije Universiteit Brussel beschikte het voorbije jaar over een onderzoeksbudget van 102.697.435 euro, een aanzienlijke stijging in vergelijking met het jaar voordien. De VUB wil voor haar onderzoeksmiddelen niet louter afhankelijk zijn van de overheid en zet daarom sterk in op samenwerking met de privésector.

Voor 2015 kan de VUB opnieuw mooie resultaten voorleggen, met een wezenlijke toename van inkomsten door samenwerking met de

15%

industrie. Ook het aantal verworven giften is fors gestegen.

17%

Ei

Vl

40%

%

Eigen onderzoeksmiddelen 17% Vlaamse overheidsmiddelen voor fundamenteel onderzoek 28% Projectfinanciering door overheden 40% Inkomsten uit samenwerking met privésector 15%

8%

12

- BIJNA 103 MILJOEN EURO VOOR ONDERZOEK

€

Pr

102,7 Mio

research budget 2015

28%

In

VUB IN DE MEDIA Brusselse studenten hekelen ruk naar rechts In Brussel hebben studenten van de Vrije Universiteit Brussel en de Université Libre de Bruxelles het feest van Saint-Vé gevierd. Die jaarlijkse traditie is er ter ere van Pierre-Théodore Verhaegen, de oprichter van de ULB (waaruit de VUB voortvloeide). Na enkele plechtigheden in de voormiddag trokken alle studenten naar de Grote Zavel waar dit keer een tentendorp werd opgetrokken.

De verschillende tenten werden bovendien versierd naar het thema van deze Saint-Vé: ‘Noodgeval? Ga naar rechts - En cas d’urgence, virez à droite.’ Daarmee willen de universiteiten de tendens om in tijden van crisis steeds rechtser te reageren aankaarten. Al lieten ze dat niet echt aan hun hart komen.

De Morgen, 19 november 2016

Een op tien verwondt zichzelf voor zijn vijftiende Vijf procent van de 12-jarigen die bevraagd werden in de JOnG!-studie heeft ooit al eens aan zelfverwonding gedaan. (…) Hoogleraar Imke Baetens, verbonden aan de KU Leuven en de VUB, stelde vast dat maar in een op de drie gevallen van zelfverwonding de ouders op de hoogte waren. ‘Ouders die wel op de hoogte zijn, reageren veelal geschokt. Ze durven er met niemand anders over te praten en weten niet waar ze hulp kunnen vinden.’

De Standaard, 16 december 2015

Een huis voor het leven Uit een enquête van VUB-onderzoekster An-Sofie Smetcoren bij meer dan 70.000 senioren blijkt dat 61% van de 60-plussers thuis wil blijven wonen. Voor elke andere woonvorm ligt dat percentage een pak lager. 15,9% ziet het wel zitten om naar een serviceflat te verhuizen. 5,9% voelt er iets voor om samen te wonen met een aantal senioren in gescheiden woonvertrekken, 4,8% is voorstander om in te trekken bij de kinderen en 4,6% is bereid om te verhuizen naar een woonzorgcentrum.

Het Laatste Nieuws, 10 oktober 2015

14

- VUB IN DE MEDIA

Hersenen bestrijden epilepsie Epilepsie is een van de meest voorkomende neurologische aandoeningen, maar veel patiënten reageren niet goed op de bestaande geneesmiddelen. Er moet dus naar andere behandelingen gezocht worden. Een team rond neurologen Ilse Smolders en Dimitri De Bundel van de VUB publiceert in The

Een op de drie Belgen riskeert

Journal of Neuroscience de ontdekking dat hersenen gestimuleerd kunnen worden om zelf epilepsie te

stapje terug

bestrijden.

Een op de drie hoogopgeleide Belgen riskeert van

Knack, 3 februari 2016

een hogere naar een lagere functie te verhuizen.

Dat concludeert onderzoekster Tanja Verheye op basis van Europese data. Verheye heeft aan de

Historica Sophie De Schaepdrijver bekleedt Emile Verhaerenleerstoel aan VUB

Vrije Universiteit Brussel (VUB) een leerstoel rond carrièrewendingen en schreef eerder een boek

Sophie De Schaepdrijver, historica en specialiste in de Eerste Wereldoorlog, bekleedt dit jaar de Emile Verhae-

over demotie. Dat is het tegenovergestelde van

renleerstoel aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB). De 55-jarige historica studeerde zelf nog geschiedenis aan

promotie: een professioneel stapje terug.

de VUB van 1979 tot 1983 en is momenteel hoogleraar aan de Pennsylvania State University.

De Tijd, 5 april 2016

Belga, 3 oktober 2016

Internet gaat sneller door het licht te ‘foppen’

Niet-gelovigen zijn meest tolerante jongeren Zowel jonge christenen als moslims staan

Het klinkt tegenstrijdig, maar het blijkt te werken: onderzoekers van de Vrije Universiteit Brussel

negatiever tegenover homoseksualiteit dan

(VUB) hebben een manier gevonden om communicatienetwerken sneller te laten werken met trager

niet-gelovige jongeren. Moslimjongeren

licht. Licht wordt gebruikt om data te versturen via het internet. Momenteel gebeurt dat door het licht

hebben wel meer vooroordelen dan chris-

van bijvoorbeeld één kleur te vertragen, waardoor de omringende kleuren gewoon aan topsnelheid

tenen. Dat blijkt uit een recente bevraging

voortrazen. Maar het licht kan ook ‘gefopt’ worden: als álle lichtkleuren een lagere snelheid krijgen,

van de VUB. Jongens zijn doorgaans minder

kan het ‘verkeer’ in de netwerken beter geregeld worden en stroomt het gemakkelijker door. Ook het

tolerant dan meisjes. En laaggeschoolden

energieverbruik van bijvoorbeeld routers kan sterk dalen door vertraagd licht, omdat ze efficiënter gaan

staan negatiever tegenover homoseksuelen

werken naarmate het licht trager door de circuits loopt.

dan hooggeschoolden.

Het Laatste Nieuws, 5 februari 2016

Het Nieuwsblad, 18 juni 2016

Boomkikker vernoemd naar VUB-professor Onderzoekers van het Amphibian Evolution Lab aan de Vrije Universiteit Brussel hebben nieuwe boomkikkers ontdekt in het Noord-Oosten van India. Het nieuwe genus, Frankixalus, werd uit eerbetoon vernoemd naar VUB-professor Franky Bossuyt door twee voormalige doctoraatsstudenten. “Franky heeft een belangrijk deel van zijn wetenschappelijke carrière gewijd aan het ontdekken en beschrijven van nieuwe soorten in India en Sri Lanka. De benaming is de appreciatie die we voor onze professor hebben”, aldus Ines Van Bocxlaer, een van onderzoekers.

Het Laatste Nieuws, 22 januari 2016

VUB IN DE MEDIA - 15

Van lijstjes kun je stress krijgen Maakt u een to-dolijstje, verdubbel dan de tijd die

Miljoenen voor kankertherapie van spin-off Brusselse universiteit

u voor elke taak wilde uittrekken. Dat adviseert

ETheRNA, een spin-off van de VUB, ontvangt 24 miljoen euro van investeerders voor zijn innovatieve

VUB-professor en klinisch psychologe Elke Van

kankerbehandeling. Het gaat om immuuntherapie, een celtherapie die de afweercellen in het lichaam aan-

Hoof, die gespecialiseerd is in stress en burn-out.

moedigt om de tumor aan te vallen. De behandeling, ‘een drievoudige boost’ tegen kanker, is ontwikkeld

‘We onderschatten altijd weer hoelang we ergens

aan het UZ Jette door professor Kris Thielemans.

mee bezig zullen zijn.’

De Tijd, 15 maart 2016

Knack, 10 augustus 2016

“Olie staat nog te sterk” “Het zou mooi zijn, mochten we morgen wakker worden en er reden alleen nog elektrische wagens rond. Heerlijk frisse, gezonde lucht en geen lawaaihinder in steden en dorpen”, zegt professor Joeri Van Mierlo (VUB).

Wie jong is, ziet toekomst zeer somber in

“De realiteit is natuurlijk dat je een volledig wa-

Socioloog Mark Elchardus (VUB) deed een rondvraag bij 2.000 Belgische 25- tot 35-jarigen. De resultaten zijn

genpark niet van vandaag op morgen vervangt.

opmerkelijk. Acht op de tien ondervraagden zien de toekomst van onze samenleving zwart in. Meer dan negen

Een auto heeft een gemiddelde levensduur van

op de tien verwachten meer rampen door de opwarming van de aarde. Ook op economisch vlak gaat het de

meer dan 14 jaar. Als je vandaag bijvoorbeeld

verkeerde kant uit: volgens 90,9% gaan de pensioenen omlaag, terwijl 82,8% de rijken rijker ziet worden en de

een dieselwagen koopt, dan zal die tegen 2030

armen armer. Drie kwart van de twintigers en dertigers willen niet dat België gesplitst wordt. Ze zouden zelfs

nog steeds rondrijden.”

meer bevoegdheden naar het federale niveau overhevelen. Elchardus vindt dat een vreemde vaststelling. “Want

Het Laatste Nieuws, 8 oktober 2015

we hebben twee separatistische partijen en geen énkele die voor de versterking van het federale België is.”

Het Laatste Nieuws, 8 oktober 2015

16

- VUB IN DE MEDIA

VUB is gestart met renovatie zwembad Vrijdag werd de eerste steen gelegd van de renovatie en uitbreiding van het zwembad van de Vrije Universiteit Brussel. Het vijfentwintig jaar oude zwembad op de campus aan de Pleinlaan krijgt onder meer een nieuw instructiebad en technische installaties die aangepast zijn aan de huidige normen voor energieverbruik. De renovatie en nieuwbouw kost in totaal acht miljoen euro. De VUB haalde 1,3 miljoen op via crowdfunding, waarbij donateurs een symbolische tegel konden kopen. Verschillende betrokken overheden, zoals de Vlaamse overheid, de Vlaamse Gemeenschapscommissie en het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), geven samen in totaal 3,34 miljoen euro subsidie. In oktober 2017 zouden alle werken voltooid moeten zijn.

Het Nieuwsblad, 17 september 2016

“Jongeren die té lang niksen, vallen in zwart gat” Eén op de vijf jonge twintigers heeft niets omhanden. Geen werk, geen opleiding, enkel verveling. “Als dat te lang aanhoudt, stapelen de frustraties voor deze jongeren zich op”, stelt socioloog Bram Spruyt (VUB). Het probleem manifesteert zich met 1 op de 10 jongeren minder in Vlaanderen, maar inzetten op onderwijs blijft voor het hele land de boodschap.

Het Laatste Nieuws, 12 augustus 2016

Metselaar met moleculen Chemicus Gert Desmet (48) heeft een beurs beet van de Europese Unie. Vijf jaar lang kan hij nu een team van zeven onderzoekers betalen. Het doel: alle moleculen in het menselijk lichaam in kaart brengen. “Yes, ik heb hem.” Met

Starter haalt 6,7 miljoen op voor medicijnen uit lama’s Het biotechbedrijf Confo Therapeutics tankt 6,7 miljoen euro. De spin-off van VIB-VUB gebruikt antilichamen van lama’s in zijn zoektocht naar nieuwe medicijnen.

De Tijd, 3 februari 2016

een luide kreet deed professor Gert Desmet zijn collega’s aan de VUB serieus schrikken tijdens een vergadering deze week. Bij de start van de meeting rolde een mail binnen van onderzoeksfonds ERC. “Ik heb het bericht vier keer moeten lezen voor het doordrong, maar het was echt waar: de beurs is binnen.” Een bekroning die onderzoekers hem wereldwijd benijden. “De felicitaties stromen binnen. En mijn kinderen zijn apetrots. Ik vertel weinig over mijn werk thuis. Nu weten ze eindelijk dat wat papa doet nogal spectaculair is.”

Het Nieuwsblad, 21 mei 2016

VUB IN DE MEDIA - 17

MEER DAN OOIT MET BRUSSEL

VUB, meer dan ooit universiteit van de hoofdstad De academische openingszittingen van de academiejaren 2015-2016 en 2016-2017 vonden plaats in BOZAR (Paleis voor Schone Kunsten) in het centrum van Brussel. Vroeger gebeurde de opening van het nieuwe academiejaar steevast in de aula op de campus. Door resoluut voor een locatie in het stadscentrum te opteren, wil de VUB duidelijk maken dat ze voluit de universiteit van de hoofdstad is en dat ze met haar stedelijke omgeving sterk verbonden wil zijn. Twee keer na elkaar zorgde die keuze voor een recordopkomst: de grote Henri Le Boeufzaal van Victor Horta, goed voor 2.200 zitjes, was tot de nok gevuld.

18

- MEER DAN OOIT MET BRUSSEL

Nieuw in Elsene: een schepen voor universiteiten De twee vrije universiteiten Université Libre de Bruxelles en Vrije Universiteit Brussel liggen voor een deel op het grondgebied van de Brusselse gemeente Elsene. Om meer aandacht aan het universitaire leven te besteden, heeft Elsene de beslissing genomen een nieuw schepenambt in het leven te roepen.

Paul De Knop krijgt Brusselse onderscheiding Prorector Paul De Knop gaat voortaan als informeel ambassadeur van Brussel door het leven. De Knop kreeg eind september tijdens zijn afscheidsfeest als rector een Bronzen Zinneke van Brussels minister Guy Vanhengel. Het Bronzen Zinneke is een uniek, genummerd en bronzen miniatuurbeeldje naar de hond van beeldhouwer Tom Frantzen die in de Kartuizerstraat in het stadscentrum staat. Komen in aanmerking voor de onderscheiding: mensen die in en vanuit Brussel een uitzonderlijke bijdrage geleverd hebben aan het imago van Brussel in de wereld en de promotie ervan als een stad die tegelijk kosmopolitisch en volks is, open en meertalig. Volgens minister Vanhengel beantwoordt niet-Brusselaar Paul De Knop perfect aan dit profiel. “Wie een Bronzen Zinneke krijgt, moeten we als een informeel ambassadeur van Brussel kunnen beschouwen.”

Caroline Désir (PS) is aangeduid als

Het allereerste Bronzen Zinneke ging in 2001 naar zanger Johan Verminnen. Daarna

eerste Elsense schepen ooit voor

volgden o.a. Salvatore Adamo, Eddy Merckx, Toots Thielemans, Vincent Kompany, Pascal

universiteiten.

Duquenne en Jacky Ickx. En nu hoort ook Paul De Knop bij dat selecte gezelschap.

MEER DAN OOIT MET BRUSSEL - 19

We are VUB: eerste identiteitscongres Op dinsdag 24 mei vond in The Egg in Anderlecht het grote congres ‘We are VUB’ plaats. Op het congres werd een uitgebreid onderzoek naar de identiteit van de VUB gepresenteerd. Het congres is een primeur voor de VUB. Nooit eerder werd er bij de eigen gemeenschap zo uitgebreid gepolst naar het beeld dat de universiteit zou moeten uitdragen. De VUB is begonnen aan deze grote identiteitsoefening, omdat ze als groeiuniversiteit volop in een veranderende wereld staat.

Uit de identiteitsoefening kwamen vijf prioriteiten naar boven voor de toekomst van de VUB. De eerste is om universele en internationaal georiënteerde mensen met een open geest te vormen. De tweede om creativiteit en innovatie te stimuleren. De derde om de band met Brussel te versterken. De vierde om het vrijzinnige karakter te bewaren. En de vijfde om redelijk eigenzinnige topstudenten en toponderzoekers te vormen.

Brussel als sleutel

Wat is dat, de VUB? Wie willen we zijn? Wat willen we niet kwijt nu we zo snel groeien?

Waar willen we naartoe?

De VUB moet haar positie als Vlaamse universiteit in een

Kortom: wat is onze identiteit?

We rekenen daarvoor op jou

internationaal Brussel verder uitbouwen. Brussel is de sleutel tot

Het duurt maar enkele minuten om de bevraging in te vullen op de VUB site. Niet alleen jouw stem maar ook die van alle stakeholders, alumni, studenten, docenten, medewerkers, overheden en

internationalisering. Hier zetelen de internationale instituten, de

externen wordt gehoord.

En we nodigen je uit om niet alleen de resultaten van deze oefening te komen ontdekken, maar ook mee te denken en praten over die toekomst tijdens

EU, de grote bedrijven. Wetenschappers en studenten moeten die

WeAreVUB-Congres op 24 mei.

FEMKE, STUDENTE

unieke situatie verder benutten. De superdiversiteit die Brussel nu al heeft, is straks de norm. Brussel is het living lab voor

Schrijf je nu in voor het WeAreVUB-Congres via vub.ac.be op 24 mei 2016 in The Egg Barastraat 175 – 1070 Brussel

FLORENCE, ONDERZOEKSTER

MARC, TECHNICUS

HENRI, PROFESSOR-EMERITUS

maatschappij, onderwijs en onderzoek. Dat geeft alle studenten die in Brussel komen studeren een voorsprong voor het leven.

20

- MEER DAN OOIT MET BRUSSEL

16

HENRI MAART 2016

HENRI MAART 2016

17

Afscheid van vicerectoren Het einde van het mandaat van rector Paul De Knop (2008-

ook Studentenbeleid bij, waarvan Viviane Jonckers van

2016) betekent ook het einde van het team van vicerectoren

2012 tot 2016 vicerector was. Vicerector Onderzoek Patrick

dat samen met de rector de voorbije jaren het beleid op

De Baetselier wordt opgevolgd door Karin Vanderkerken

het vlak van onderzoek, onderwijs, internationalisering en

en vicerector Internationalisering Jan Cornelis door Sonja

studentenbeleid vorm heeft gegeven. Vicerector Onderwijs

Snacken. Vicerector Innovatie en Valorisatie Hugo Thienpont

Yvette Michotte was even lang vicerector als Paul De Knop

blijft vicerector in het team van rector Pauwels.

rector. Haar opvolger is Jan Danckaert. Die krijgt er meteen

Jan Cornelis Vicerector

Patrick De Baetselier Vicerector Onderzoeksbeleid

Internationaliseringsbeleid

Yvette Michotte Vicerector Onderwijsbeleid

Viviane Jonckers Vicerector Studentenbeleid

MEER DAN OOIT MET BRUSSEL - 21

ONDERZOEK Nieuwe hoogtekamers in gebruik Begin 2016 vond de opening plaats van de hoogtekamers van het Brussels Labo voor Inspanning en TopSport (BLITS) en van de onderzoeksgroep Menselijke Fysiologie van de Vrije Universiteit Brussel. Het gaat om een testruimte in het laboratorium en twee ho-

Prinses Astrid looft baanbrekend VUB-onderzoek

telkamers. Hierin worden (top)sporters onderworpen aan onderzoek

Prinses Astrid heeft begin oktober 2016 de Brussels Health

naar de mentale effecten van een verblijf op grote hoogte. Tegelijker-

Campus van de VUB in Jette bezocht, meer bepaald twee

tijd doen deze ruimtes dienst als onderdeel van trainingstrajecten.

onderzoekslaboratoria van prof. Ann Massie en prof. Ilse Smolders van de vakgroep Farmaceutische Wetenschappen. Daar gebeurt onderzoek naar de ziekte van Parkinson. Na de ziekte van Alzheimer is de ziekte van Parkinson de meest voorkomende neurodegeneratieve aandoening. Maar een behandeling die de ziekte geneest of afremt bestaat nog altijd niet. Ann Massie en Ilse Smolders van het Center for Neurosciences van de VUB ontvingen de Prijs Burggravin Valine de Spoelberch ter waarde van 100.000 euro voor hun baanbrekende onderzoek naar toekomstige behandelingen van de ziekte.

Meer behaalde doctoraten

116

mannen

91

vrouwen

22

- ONDERZOEK

Vorig jaar hebben 207 onderzoekers hun

en Geneeskunde en Farmacie. Daarnaast zijn er

doctoraatsproefschrift met succes afgerond,

1.556 doctoraten in voorbereiding. Bijna de helft van

tegenover 196 het jaar voordien. Het gaat om 116

de doctoraatsstudenten komt uit het buitenland.

mannelijke en 91 vrouwelijke doctors. Koplopers

Doctorandi kunnen rekenen op begeleiding en

zijn de faculteiten Ingenieurswetenschappen,

ondersteuning door de drie Doctoral Schools en de

Wetenschappen en Bio-ingenieurswetenschappen

Centrale Doctoraatsbegeleiding van de VUB.

VUB in de prijzen bij allereerste Vlaamse PhD Cup Een doctoraatsonderzoek waar je jaren op gezwoegd hebt uit de doeken doen in drie minuten. En dan nog op een aantrekkelijke en heldere manier. Onmogelijk? Beslist niet. Dat bewezen de acht finalisten van de allereerste Vlaamse PhD Cup. Heleen Dewitte, die haar doctoraat in de Farmaceutische wetenschappen behaalde aan de VUB en UGent, sleepte zilver in de wacht met haar presentatie ‘Kanker te lijf met bubbels en ultrageluid’. In de finale zat nog een tweede VUB’ster, ingenieur Valéry Ann Jacobs.

De acht finalisten hadden al een lange weg afgelegd. “Jaarlijks worden in Vlaanderen 1.600 doctoraten afgewerkt”, zegt Arnaud Zonderman van organisator Scriptie vzw. ”Die studies vinden vlot hun weg naar wetenschappelijke publicaties, maar slechts een fractie komt het grote publiek ter ore. Veel jonge onderzoekers hebben drempelvrees om buiten een academische context over hun onderzoek te praten.” Winnaar werd Andy Gijbels (Leuven) met een presentatie over nieuwe robottechnologie voor oogchirurgie.

Professoren Thierry VandenDriessche en Marinee KL Chuah ontvangen in juli 2016 de prestigieuze Henri Chaigneau Award van de World Federation of Hemophilia voor hun 25-jarige onderzoekscarrière in gentherapie voor hemofilie A en B en de Von Willebrand-ziekte.

VUB’ers aan basis van succesfilm KwantumRevolutie Met een wereldpremière eind 2015 in bioscoop UGC De Brou-

de wereld van vandaag. Het filmproject begon als een verlengstuk

ckère in hartje Brussel, met een publiekspremière op de Dag

van de succesrijke tentoonstelling Brainstormen in Brussel

van de Wetenschap in Technopolis en met de release in tal van

waarvan de VUB-professoren Henri Eisendrathen Gaston Moens

Belgische bioscopen, is de documentaire film KwantumRevolutie

de initiatiefnemers waren. Beide emeriti zijn ook betrokken bij de

een groot succes geworden. De film van de jonge RITS-regis-

totstandkoming van de documentaire.

seur en master in de Fysica Vincent Langouche gaat over de

De film is intussen ook op DVD uitgebracht en voor scholen is er

genese van de kwantumfysica, de cruciale rol van de Brusselse

een educatief pakket ontwikkeld om met de film aan de slag te

Solvayraden hierbij én de toepassingen van de kwantumfysica in

gaan in de klas.

ONDERZOEK - 23

INNOVATIE

111 actieve octrooifamilies Geheel in eigen beheer, baat de VUB 29 actieve octrooifamilies uit. Daarnaast beheert de VUB 31 actieve octrooifamilies in samenwerking met VIB, 25 met IMEC en één met iMinds. De overige actieve octrooifamilies worden beheerd door of in samenwerking met andere kennisinstellingen en spin-offs. De totale VUBoctrooiportefeuille omvat 111 actieve octrooifamilies.

Vorig jaar werden er 37 uitvindingen aangemeld. Voor 19 daarvan diende de VUB nieuwe octrooien in. Zoals

Sony geeft elektronica Belgische ogen De Japanse elektronicareus Sony neemt, voor wellicht tientallen miljoenen

altijd kregen sommige octrooidossiers geen groen licht

euro’s, het Brusselse bedrijf Softkinetic over. (…) Softkinetic maakt hard-

omdat er geen marktpotentieel bleek te zijn of omdat het

en software om voorwerpen en bewegingen in 3D te herkennen en te

octrooidossier niet sterk genoeg was.

analyseren. Het gebruikt daarvoor de ‘Time of Flight’-technologie, waarbij de tijd wordt gemeten die infrarooddeeltjes nodig hebben om door een

Aantal actieve octrooifamilies

voorwerp te worden weerkaatst. De technologie, die ontstond aan de VUB,

24

- INNOVATIE

kan worden gebruikt om computers en elektronica en andere voorwerpen

120 100 80 60 40 20 0

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

uit te rusten met eigen ‘zintuigen’. Mogelijke toepassingen zitten onder meer in de autosector, robotica en toepassingen rond augmented reality en virtuele realiteit.

De Tijd, 9 oktober 2015

Actieve spin-offs van de Vrije Universiteit Brussel • Camel-IDS (°2015) • BiosenSource (°2015) • Confo Therapeutics (°2015) • M2Wave (°2014) • LucedaPhotonics (°2014) • eTherRNA (°2014) • eXIA (°2013) • Agrosavfe (°2013)

Nieuwe spin-offs Het voorbije jaar zijn er weer nieuwe VUB-spin-offs opgericht.

Camel-IDS ontwikkelt fragmentjes van antistoffen uit het bloed van kameelachtigen.

Hiermee onderzoekt de groep een nieuwe klasse geneesmiddelen om op een doelgerichte wijze kankercellen te doden. Camel-IDS is een spin-off van de VUBonderzoeksgroep Molecular Imaging (MIMA) en het departement Nucleaire Geneeskunde van het UZ Brussel. De spin-off vindt zijn oorsprong in de groep van prof. Tony Lahoutte.

• Insilico Genomics (°2012) • PharmaFluidics (°2011) • Blue Planet Academy & Consulting (°2011) • Spartanova (°2011) • €SPACE (°2010) • Optrima (°2009) • Universum Digitalis (°2008) • Collibra (°2008) • EqcoLogic (°2005)

BiosenSource is een spin-off gespecialiseerd in dienstverlening op het vlak van bio-informatica, opgericht door doctor in de bio-ingenieurswetenschappen Liesbet Van Oeffelen.

Confo Therapeutics is een spin-off van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) en de Vrije Universiteit Brussel. Confo Therapeutics vindt zijn oorsprong in de CONFO® technologie ontwikkeld door prof. Jan Steyaert en zijn team (VIB/ Vrije Universiteit Brussel). Deze technologie maakt het voor het eerst mogelijk om de medisch belangrijke GPCRs (G-proteïne gekoppelde receptoren) in hun actieve functionele toestand te stabiliseren, een essentiële stap in de zoektocht naar nieuwe geneesmiddelen.

• Double PASS (°2004) • Symbion (°2002) • Ablynx (°2001) • Intellicrops (°1999) • BETA-CELL (°1998) • ElSyCa (°1997) • NUMECA (°1992) • NMDG (°1991) • FOS&S (°1990)

SAMEN MET DE VUB INVESTEREN IN DE TOEKOMST VAN DE MAATSCHAPPIJ? DE VUB FOUNDATION HELPT U VERDER. De VUB Foundation werd in 2012 opgericht om de fondsen die afkomstig zijn van de overheid aan te vullen met andere bronnen

Campus van de toekomst

van externe financiering, met name filantropische fondsen van

Met het VUB2020-project gaat de VUB fors investeren in de

particulieren en de bedrijfswereld, en tegelijkertijd duurzame rela-

renovatie en uitbreiding van haar campus. Meer studentenkamers,

ties op te bouwen met de industrie en het middenveld.

leslokalen, een congrescentrum, een nieuw Kultuurkaffee, een Learning & Innovation Center en een nieuw zwembad. Met deze

Wie de universiteit wil steunen, kan terecht bij de VUB Foundation

projecten willen we alle kansen bieden aan talentvolle studenten

die met u bekijkt hoe en in welk project u het best investeert. Wilt

en verhogen we hun meerwaarde voor de maatschappij.

u mee bouwen aan de campus van de toekomst? Investeren in fundamenteel of toegepast onderzoek? Wetenschappelijke kennis helpen verdiepen via een leerstoel? Maatschappelijk relevante

Learning & Innovation Center

initiatieven mee helpen verwezenlijken?

Te midden van het VUB-ULB ICT Science & Technology Park

Met uw steun kan de VUB haar reputatie en kwaliteit nog verbe-

zal het nieuwe prestigieuze Learning & Innovation Center een

teren en haar meerwaarde voor de maatschappij bestendigen en

antwoord bieden op de noden van de kenniseconomie in een snel

verhogen.

veranderende digitale wereld. Het wordt een living lab en uniek trainingscentrum voor duizenden studenten en een high-level ontmoetingsplaats ten gunste van onze kenniseconomie.

“ De universiteit heeft een dubbele rol in het

We zoeken nog partners om de hoogtechnologische invulling

streven naar een betere wereld. De universiteit

verder te realiseren: bedrijven, privépartners en filantropen met diezelfde visie.

moet met haar kennis en inzichten meewerken aan een betere maatschappij. Maar daarnaast moet de universiteit zelf als organisatie een voorbeeldrol vervullen of het althans proberen.

Rector Caroline Pauwels

”

Het VUB-zwembad Tijdens de zwembadcampagne engageerden bijna 1.000 mensen zich om hun naam te laten vereeuwigen in het nieuwe VUB-zwembad dat eind 2017 opengaat. Hiermee steunen ze in één beweging onderwijs, wetenschap, bewegingsrecreatie en maatschappelijke integratie in hartje Brussel.

26

- VUB FOUNDATION

Project Zelfverwonding

Om aan dit tekort in het zorgverleningslandschap tegemoet te komen ontwikkelde prof. Imke Baetens, in het kader van een

In Vlaanderen verwondt 15% van de jongeren zichzelf opzettelijk.

interuniversitair onderzoek, twee gespecialiseerde ambulante

Zelfverwonding is een belangrijke voorbode van suïcidaliteit.

behandelingen voor jongeren die zichzelf verwonden (en hun

Bovendien is het risico op het ontwikkelen van ernstige psycho-

ouders). Ze motiveerde 40 erkende psychotherapeuten om deel

logische klachten bij deze tieners hoog. Een vroegtijdige speciale

te nemen aan de studie. Tot op heden zijn er 43 jongeren en hun

behandeling van zelfverwonding is onontbeerlijk. Maar vaak

gezinnen geregistreerd voor de behandeling. Tegen juli 2017 is het

kunnen deze jongeren nergens in Vlaanderen ambulant terecht en

objectief om 200 behandelingen te bereiken.

belanden dan in de psychiatrie.

Maar ook preventie is belangrijk. In oktober 2016 werden in zeven scholen preventiepakketten uitgetest. De algemene preventie is erop gericht om jongeren zich weer beter in hun vel te laten voelen en het probleem dus bij de bron aan te pakken.

De nood is reëel, de oplossing binnen handbereik, het onderzoek is uit de startblokken geschoten. Maar het financiële plaatje is nog niet helemaal rond. De VUB zoekt sponsors voor de realisatie van dit belangrijk onderzoek. Zo investeert u in het welzijn van honderden Vlaamse tieners en bouwt u mee aan hun toekomst.

VUB FOUNDATION - 27

Investeer in Excellence via uw testament Verschillende doorbraken in onderzoek en kansen voor studenten

GEÏNTERESSEERD IN DE VUB FOUNDATION?

zouden niet mogelijk zijn zonder legaten. Met de toewijzing van

U kunt altijd terecht bij Isabelle Marneffe +32 (0)2 629 15 42

een legaat in uw testament aan specifiek onderzoek of de oprich-

foundation@vub.ac.be

ting van een fonds op naam, kan u vooruitgang bespoedigen op

www.vub.ac.be/foundation

het vlak van levensbedreigende ziektes, duurzaamheid, technologie, jongerenprojecten, enz. Door de VUB in uw testament op te

IBAN BE51 0013 6779 3562 - BIC GEBABEBB

nemen en noodzakelijk vrij onderzoek te ondersteunen, maakt u het verschil voor uw nabestaanden.

FOUNDATION

Weet ook dat u met een duo-legaat zware successierechten bespaart en dat uw nalatenschap in goede handen is. Bij een duo-legaat schenkt u immers een deel van uw nalatenschap aan de VUB en betalen wij de successierechten, ook op het deel dat u aan uw nabestaanden nalaat. Zo steunt u de universiteit en geeft u meer aan uw nabestaanden.

“ Ook na uw dood kunt u nog meer betekenen dan u denkt.

Paula Semer

28

- VUB FOUNDATION

”

Leerstoelen zorgen voor meer onderzoek De VUB voert al een aantal jaren een bijzonder actief leerstoelenbeleid dat duidelijk zijn vruchten afwerpt. Het aantal leerstoelen en het onderzoek dat hiermee gepaard gaat, zitten in de lift. In samenwerking met ondernemingen, instellingen en organisaties organiseert de VUB niet alleen onderzoeksleerstoelen, maar ook onderwijsleerstoelen, gastcolleges, workshops, discussiefora en symposia om wetenschappelijke kennis te verdiepen, te verspreiden en te valoriseren.

De actieve leerstoelen zijn: • Casterman & Hamers Chair of History and Philosophy of Sciences.

• Leerstoel Lotto Sports Science Chair

• Chair International and European Data Privacy and Security Law

• Leerstoel Social Entrepreneurship

• Emile Verhaeren Leerstoel - toegekend aan titularis

• Leerstoel Stewardship of Finance

Prof. Sophie De Schaepdrijver • HUAWEI Chair for Contemporary China Studies at BACES (Brussels University of China and European Studies) • Instituut Danone Leergang • International Francqui Professor (Leerstoel) 2015-2016: toegekend aan Prof. dr. Michael Zalutsky • International Francqui Professor (Leerstoel) 2016-2017: toegekend

• Leerstoel Thermo-Mechanical Innovation for Fluid Machinery • Leerstoel Value-centric analytics for sustainable risk management • Leerstoel Vivaqua • Leerstoel voor Onderzoek AVN - Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (PhD Berk Ozdirik) • Leerstoel VUB Chair in Public-Private Partnership

aan Robert Calderbank (Duke University, North Carolina, USA) tijdens

• Nobel Biocare Chair

academiejaren 2016-2017 of 2017-2018

• Stichting Leerstoel Bevordering Active Ageing

• Joyn Chair on smart cities • Leerstoel Mireille Aerens

• Stichting Leerstoel Klinische Ouderenpsychologie Leerstoel onderwijs & onderzoek

• Leerstoel Bedrijven en duurzame mobiliteit

• Temporary professorial Chair in Cardiology - Medtronic Chair

• Leerstoel Crosstalks “Equal acces to health and medical care”

• Temporary chair on name 2011-2012 - Radiology Bracco

• Leerstoel De Berekuyl - Exercise Immunology & Chronic Fatigue in

• UNESCO CHAIR on Critical Heritage Studies and Safeguarding

Health and Disease

the Intangible Cultural Heritage.

• Leerstoel Harmony American Orthodontics (Brussels Research Chair)

• Vlaamse Leerstoel Topsport

• Leerstoel Humanistiek

• VOPPU-Willy Calewaert Leerstoel 2016

• Leerstoel Infrabel Spoorwegtechnologie

• VUB Chair on Career Twists

79 FELLOWS STELLEN EXPERTISE TER BESCHIKKING VAN VUB Dertig topmensen uit het bedrijfsleven, de wereld van beleid en politiek, sociale en culturele organisaties en de media, zijn in juni 2016 Fellow van de VUB geworden. Ze zullen drie jaar lang hun ervaring, expertise en netwerk ter beschikking stellen van de universiteit, van de faculteiten, de opleidingen en de onderzoeksgroepen. “Het Fellowship-programma sluit perfect aan bij de maatschappelijke betrokkenheid die de VUB hoog in het vaandel draagt”, zei rector De Knop in z’n toespraak. De VUB is vier jaar geleden gestart met het Fellowship en heeft intussen 79 Fellows en 23 ere-Fellows.

De plechtigheid vond plaats in het stadhuis van Brussel. Minister van Onderwijs Hilde Crevits was gastspreker. Het viel haar op dat de Fellows stuk voor stuk redelijk eigenzinnige mensen waren. “Ze zullen de VUB helpen om te floreren als een open universiteit”, stelde ze.

30

- FELLOWS

Arts and Humanities Fellows 2016 Hans Alma Kristine De Mulder Sophie De Schaepdrijver Faroek Özgünes Katleen Van Langendonck 2015 Stefan Blommaert Frans Boenders Paul Dujardin Hendrik Pinxten Christina von Wackerbarth Engineering Fellows 2016 Marco Croon Christ’l Joris Ingrid Van de Voorde 2015 Peter Grognard Martine Tempels Chris Wuytens 2014 Kathleen Dupont Philip Hermans Pol Hoorelbeke Lieve Paternoster Jan Vliegen

Kurt Lewin Fellows 2016 Johan De Muynck Godelieve Van den Brande

LK Fellows 2016 Constantino Balestra Alain De Greef

2015 Ingrid Lieten Koen Maertens

2015 David Steegen Sonia Van Den Broeck

2014 Sonia Frey

2014 Marc Frederix Krista Vandenborre Luc Van Mol

Law and Criminology Fellows 2016 Patrick Hofströssler Gunther Sleeuwagen Lutgarde Sommerijns Stefan Yee 2015 Vincent Lambrecht David Van Herreweghe 2014 Michele Coninsx Véronique Pertry

Science Fellows 2016 Jan Bogaerts Patrick Roggemans Els Torreele 2015 Marc Schepers 2014 Bart Degeest Peter Strickx Jurgen Tack

Solvay Fellows 2016 Luc Bontemps Willem Debeuckelaere Anouk Lagae Martin Larch Nico Reeskens

UMC Fellows 2016 Peter Degadt Paul Deneve Martin Paul Johan Uvin Ilse Weeghmans

2015 Thierry Geerts Isabelle Meunier Wim van Hees

2015 Yves Desmet Raf Mertens Yves Vandenberghe Caroline Verlinde

2014 Béatrice Delvaux Chantal Pattyn Micheline Scheys Joséphine Rebecca Vanden Broucke Dominique Vercraeye

2014 Luc Adriaenssens Dirk Dewolf Patricia Lanssiers VUB Fellows 2016 Koenraad Van Loo 2015 Els Ampe Karel De Gucht Pamela Peeters Ajit Baron Shetty Raymonda Verdyck

FELLOWS - 31

ONDERWIJS

Bachelor in Social Sciences: VUB en UGent

Redelijk Eigenzinnig

lanceren academische primeur

Het universiteitsbrede keuzevak Redelijk

De Vrije Universiteit Brussel en de Universiteit Gent zijn in het academiejaar 2016-2017 van start gegaan met een nieuwe Bachelor of science in Social Sciences. Uniek voor België en de rest van Europa is dat deze bacheloropleiding niet enkel volledig in het Engels wordt gedoceerd, maar tevens een expliciet interdisciplinaire focus heeft. De opleiding blijkt zowel succes te hebben bij internationale als bij Vlaamse studenten.

Eigenzinnig kende zijn eerste jaargang in het academiejaar 2015-2016. Elke VUBstudent met 120 studiepunten op de teller mag zich ervoor inschrijven. Het biedt studenten de kans om buiten de focus van het eigen studiegebied een brede visie te

Naast vakken binnen het domein van de sociologie, de politicologie en de communicatie-

vormen op een actueel, maatschappelijk

wetenschappen leren studenten via een seminarie-gerichte aanpak vooral de raakvlakken

thema. Vorig academiejaar ging het over

en verschilpunten tussen deze verschillende disciplines verkennen.

“duurzaamheid”, in 2016-17 is “migratie”

De organisatie van de bachelor verloopt binnen de universitaire alliantie tussen de VUB en UGent. De studenten schrijven zich in aan de VUB waar ook bijna alle lessen plaatsvinden.

UGent-docenten komen naar de VUB of zorgen ervoor dat de studenten hun colleges kunnen volgen via teleclassing.

het thema. Het keuzevak omvat de essentie waar de VUB voor wil staan: internationaal en divers, activerend, interdisciplinair en off campus. Redelijk Eigenzinnig staat ook open voor nietstudenten. De lezingen en debatten vinden plaats op verschillende locaties in de stad.

32

- ONDERWIJS

VUB grondig geëvalueerd met instellingsreview In het voorjaar van 2016 is de allereerste instellingsreview uitgevoerd. De instellingsreview is een periodieke evaluatie door een externe commissie die moet garanderen dat een instelling haar kerntaak ‘onderwijs’ op een

Studenten evalueren docenten

kwaliteitsvolle wijze kan uitoefenen. Letterlijk: De instelling

Aan de hand van de Onderwijs-e-valuatie krijgen VUB-studenten elk

heeft een adequaat onderwijsbeleid dat zij effectief en

jaar de mogelijkheid om hun docenten per opleidingsonderdeel te

verbeteringsgericht uitvoert zodat zij, mede op basis van

evalueren. Net zoals de vorige jaren blijkt dat VUB-studenten het

de heersende kwaliteitscultuur, kan garanderen dat de

onderwijs aan de universiteit sterk waarderen. De grote meerderheid

kwaliteit van haar onderwijs zich op een internationaal en

van de docenten (per opleidingsonderdeel per opleiding) kreeg een

maatschappelijk relevant niveau bevindt.

(zeer) goede beoordeling.

De reviewcommissie bracht in april en in mei twee uitgebreide locatiebezoeken. Bij het departement Onderwijsbeleid is hard gewerkt om de review grondig voor

De evaluatie verloopt op basis van vier aspecten: hoorcolleges, studiemateriaal, werkvormen en examinering.

te bereiden. Alle faculteiten en alle geledingen van de VUB waren hierbij nauw betrokken. In de loop van 2017 wordt het resultaat bekendgemaakt voor alle geëvalueerde instellingen tegelijk.

ZEER GOED

33%

ZEER GOED

33%

GOED

54%

MIDDELMATIG

SLECHT

8%

3%

GOED

MIDDELMATIG

SLECHT

8%

3%

54%

ZEER SLECHT

0%

NIET VAN TOEPASSING

2%

Onderwijs-e-valuatie 2014-2015

ONDERWIJS - 33

STUDENTEN

257.522

VERORBERDE MAALTIJDEN IN DE VUB-RESTAURANTS OP BEIDE CAMPUSSEN

151.415

106.107

MAALTIJDEN STUDENTEN

MAALTIJDEN PERSONEEL

IN 2015

Start studentenleven voor nieuwe generatie Het begin van het academiejaar 2016-2017 was opnieuw een grote ontdekkingstocht voor een nieuwe generatie studenten.

De universiteit zorgde daarom voor een warm onthaal met de Kick-Off. Studenten konden zich informeren over alles wat de VUB en Brussel het komende jaar te bieden hebben.

Om de dag in stijl te eindigen tapte de nieuwe rector Caroline Pauwels een gratis pintje voor de nieuwe studenten.

Grote klimaatactie We Are Paris In de aanloop naar de klimaattop in Parijs, eind 2015, hebben negen teams van VUB-studenten zich uit de naad gewerkt om milieuvriendelijke oplossingen en alternatieven te zoeken in vervuilende sectoren zoals landbouw, industrie, transport en energie. Professoren en onderzoekers stonden de studenten met raad en daad bij. Academisch coördinator van We Are Paris prof.

Cathy Macharis was vol lof over de deelnemende studenten. “Ze hebben blogs geschreven, video’s gemaakt, zijn naar het buitenland getrokken. Ik ben onder de indruk van wat ze bij elkaar hebben gesprokkeld. Het toont aan dat de VUB meer is dan studeren alleen.”

34

- STUDENTEN

Brussels by night “Studenten mogen dan wel de weg naar onze campussen vinden, de weg naar Brussel lijkt soms iets moeilijker. Natuurlijk hebben onze campussen veel te bieden, vraag dat maar aan een willekeurige VUB-student, maar de stad nog veel meer. ‘Brussels as a living lab’ hoor ik sommige in de zaal dan meteen denken. Dat zeker en vast ook, maar ik denk nu vooral aan het rijke culturele en sociale leven waarvoor we de studenten warm horen te maken. Openbaar vervoer moet er ook ’s nachts voor zorgen dat we terug naar onze campussen geraken. Een student die de stad ‘by night’ en met een pintje te veel op kent, zal overdag immers ook veel sneller de weg vinden naar alles wat Brussel te bieden heeft.

Studenten, spring dus op jullie fiets of stap op de metro en trek de stad in. Laat zien dat ook buiten St V Brussel van ons is!”

Jarne Verelst, voorzitter Studentenraad 2016-17, tijdens de academische openingszitting

2015-2016 VROUWELIJKE STUDIEKEUZES PER FACULTEIT

VUB huldigt medaillewinnaars en deelnemers Olympische Spelen Rio De VUB heeft op 17 oktober hulde gebracht aan haar (alumni) topsportstudenten, begeleiders en vrijwilligers, die actief waren tijdens de Olympische Spelen in Rio de Janeiro. Het gaat om olympiërs Florent Van Aubel, Loïck Luypaert en Jérôme Truyens (hockey; zilver), Dirk Van Tichelt (judo; brons), Louis Croenen (zwemmen), Yannick Lefèbvre (zeilen) en Willem Van Schuerbeeck (marathon).

De universiteit huldigde verder ook Eddy De Smedt (chef de mission Team Belgium) en andere begeleiders en vrijwilligers die actief waren tijdens de

STUDENTEN

Ingenieurswetenschappen: 21% Wetenschappen en Bio-ingenieurswetenschappen: 38% Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie: 47% Economische en sociale wetenschappen & Solvay Business School: 50% Letteren en Wijsbegeerte: 59% Recht en Criminologie: 63% Geneeskunde en Farmacie: 63% Psychologie en Educatiewetenschappen: 80%

Olympische Spelen.

STUDENTEN - 35

INTERNATIONAAL VUB bundelt krachten met Chinese universiteiten

55% 45%

De Vrije Universiteit Brussel heeft het Confucius Instituut gelanceerd, een

INTERNATIONALE STUDENTEN

21,5%

onderzoeksplatform waarin de VUB de krachten bundelt met de Chinese universiteiten Renmin University en Sichuan University. “We zullen bijvoorbeeld onderzoek doen naar leren op afstand, nagaan hoe we onze eigen kennis en technologie optimaal kunnen uitwisselen en daar commerciële toepassingen voor vinden”, zegt Jan Cornelis, vicerector internationale betrekkingen. “Onderzoek naar het moderne China, bijvoorbeeld op het vlak van de relaties met Europa, komt ook aan bod. De klemtoon ligt op het onderzoek en de uitwisseling van kennis.” De Chinese overheid zal jaarlijks 150.000 dollar stoppen in het instituut.

128

NATIONALITEITEN

Het Nieuwsblad, 31 mei 2016

TOP 3

NEDERLAND 548 CHINA 261 DUITSLAND 223

Relax!

Tijdens de academische openingszitting 2016-17 in BOZAR sprak voor de eerste keer een internationale studentenvertegenwoordiger.

Arlind Cara van het International Student Platform van de VUBstudentenraad hield een opgemerkte toespraak.

“To all international students who just got off the plane. Relax! I can assure you that VUB is a very welcoming and respectful place.

It’s a real melting pot of different backgrounds and cultures. (…) I’d like to say that VUB is a place that appreciates the students by the effort they put in improving themselves and their capacities and that motivates them to become active citizens. At this university, you see citizens who do not just show respect or who just try to share the values of diversity. Both at the VUB and in Brussels, you see people who live the diversity at its best. So let’s keep living the diversity !”

36

- INTERNATIONAAL

Mohammad Salman van het VUB-vluchtelingenprogramma toont hoe Syrische en andere vluchtelingen hun diploma in de lucht staken om het droog te houden tijdens hun overtocht op de Middellandse Zee.

“ Omdat dit het belangrijkste was wat ze hadden.”

Met hun diploma kunnen ze immers hun studie verderzetten.

Vluchtelingen krijgen kans om te studeren Het Welcome Student-refugees Programme van de VUB blijkt bij de start van academiejaar 2016-17 zijn vruchten af te werpen. Liefst 45 erkende vluchtelingen zijn aan hun studie begonnen. Het speciale programma voor vluchtelingen werd in 2015 opgestart. De Vrije Universiteit Brussel lanceerde een website waarmee erkende vluchtelingen zich konden inschrijven als student. De VUB heeft een sociale verantwoordelijkheid om iets aan de vluchtelingencrisis te doen. Ze wil zich daarbij richten op waar ze goed in is: onderwijs en wetenschap.

Welcome Student-refugees Programme

9

STUDIEPROGRAMMA IN HET ENGELS

AFKOMST

36

45 STUDENTEN

Syrie 30 Palestina 6 Irak 3 Afghanistan 2

Iran Jemen Egypte Rwanda

1 1 1 1

3 Bachelor

38 Master

STUDIEPROGRAMMA IN HET NEDERLANDS 2 Bachelor

2 Master

Karel De Gucht voorzitter van het Institute for European Studies Karel De Gucht is in oktober 2015 door de Raad van Bestuur van

twintig jaar lang aan de VUB, die zijn alma mater is. Hij hielp het

het Institute for European Studies (IES) tot nieuwe voorzitter

Institute for European Studies lanceren.

verkozen. De Gucht is als vooraanstaande

De Gucht prees de activiteiten van het IES in

Belgische en Europese politicus het best bekend

de afgelopen veertien jaar: “Ik was betrokken

als Europees Commissaris voor Handel.

bij de oprichting van het IES en ben dan ook

Karel De Gucht neemt het roer over van

blij te zien dat het al veel wapenfeiten op zijn

em. prof. dr. Bart De Schutter, prorector van

palmares heeft mogen schrijven. Het instituut is

de VUB, die voorzitter was sinds de oprichting

niet alleen tien keer zo groot geworden, het heeft

van het IES in 2001. Karel De Gucht is geen

meer dan 20 doctorandi gepromoveerd en een

onbekende in het academische milieu. Als

indrukwekkende lijst publicaties over Europese

professor Europees recht doceerde hij meer dan

kwesties afgeleverd.”

INTERNATIONAAL - 37

VUB IN DE STEIGERS De gigantische bouwplaats maakt meteen de omvang van het volledige XY-project duidelijk: meer dan 20.000 vierkante meter. Tegelijk krijgt de VUB ook een nieuw zwembad (zie pagina 26)

Universiteit zorgt voor primeur met notering op Alternext Op 23 oktober 2015 lanceerde de VUB haar eerste obligatie-uitgifte. Voortaan staan die obligaties genoteerd op Alternext, de niet-gereglementeerde markt van Brussel. Dit is een primeur voor een onderwijsinstelling in België en zelfs in Europa. De VUB haalde met de obligaties al ruim 60 miljoen euro op. Hiermee kan de universiteit ambitieuze plannen realiseren, zoals het project XY met o.a. 650 nieuwe studentenkamers.

Bouw cultuurtoren van start Op de Brussels Humanities, Science & Engineering Campus - zoals campus Etterbeek voortaan heet is op 13 juni 2016 het officiële startschot gegeven voor de bouw van de nieuwe VUB-cultuurtoren, als onderdeel van het toekomstige XY-complex. Minister van Cultuur Sven Gatz heeft een half miljoen euro veil voor de cultuurtoren. In het voorjaar van 2018 moet de cultuurtoren met een nieuw café, een concertzaal en een tentoonstellingsruimte klaar zijn. De nieuwe infrastructuur biedt niet alleen kansen voor de VUB, maar moet ook een belangrijke rol gaan spelen in het ruimere Brusselse en Vlaamse culturele landschap.

VUB IN DE STEIGERS - 39

BEKNOPTE RESULTATENREKENING VAN HET BOEKJAAR 2015 BOEKJAAR 2015 BOEKJAAR 2014 Bedrijfsopbrengsten (+)

232.020.792,19

232.657.745,38

A. Opbrengsten verbonden aan onderwijs, onderzoek en dienstverlening

226.026.725,84

209.357.407,93

109.299.818,19

110.139.716,30

A.2. Overheidsbijdrage fundamenteel basisonderzoek (2de geldstroom)

30.471.963,04

29.812.680,17

A.3. Overheidsbijdragen toegepast wetenschappelijk onderzoek (3de geldstroom)

48.466.322,34

37.421.682,82

A.4. Contractonderzoek met de privésector en wetenschappelijke dienstverlening (4de geldstroom)

13.239.916,22

10.558.331,46

A.5. Andere opbrengsten verbonden aan onderwijs, onderzoek en dienstverlening

24.548.706,05

21.424.997,18

-11.940.096,42

5.120.456,31

0,00

0,00

2.298.790,70

1.904.953,78

15.635.372,07

16.274.927,36

231.336.594,47

222.696.533,72

4.914.382,19

3.956.754,38

57.995.786,12

54.415.108,68

151.346.171,79

150.816.376,52

13.828.304,02

13.766.055,51

139.992,56

4.768,43

F. Voorzieningen voor risico's en kosten

2.060.500,00

-1.739.000,00

G. Andere bedrijfskosten

1.051.457,79

1.476.470,20

A.1. Overheidstoelagen en subsidies - basisfinanciering (1ste geldstroom)

B. Waardewijziging projecten in uitvoering C. Geproduceerde vaste activa D. Giften, schenkingen en legaten E. Andere bedrijfsopbrengsten Bedrijfskosten (-) A. Aankoop goederen B. Diensten en diverse goederen C. Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen D. Afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, op IVA en MVA E. Waardeverminderingen op voorraden en handelsvorderingen

Bedrijfsoverschot (bedrijfstekort)

684.197,72

9.961.211,66

29.804.973,76

7.286.969,74

2.867.403,18

2.384.459,52

27.621.768,30

14.863.721,88

Uitzonderlijke opbrengsten (+)

337.603,15

43.448,71

Uitzonderlijke kosten (-)

543.320,13

75.223,58

27.416.051,32

14.831.947,01

Financiële opbrengsten (+) Financiële kosten (-) Overschot (tekort) uit de gewone activiteiten

Overschot (tekort) van het boekjaar

40

- BEKNOPTE RESULTATENREKENING

BEKNOPTE BALANS VAN DE VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL ACTIVA Vaste activa I.

Oprichtingskosten

II.

Immateriële vaste activa

III.

Materiële vaste activa

IV.

Financiële vaste activa

Vlottende activa

31-12-2015

31-12-2014

262.875.221,18

263.981.779,93

0,00

0,00

196.511,71

337.710,82

261.718.262,41

262.025.651,33

960.447,06

1.618.417,78

391.387.489,00

288.511.507,42

1.557.026,20

2.337.917,91

643.010,78

717.216,71

V.

Vorderingen op meer dan een jaar

VI.

Voorraden en projecten in uitvoering

VII.

Vorderingen op ten hoogste een jaar

37.500.111,01

40.183.117,80

VIII.

Geldbeleggingen

303.727.530,44

195.141.934,58

IX.

Liquide middelen

43.994.242,24

45.851.627,14

X.

Overlopende rekeningen

3.965.568,33

4.279.693,28

654.262.710,18

552.493.287,35

31-12-2015

31-12-2014

452.558.841,40

425.484.190,31

1.187.031,26

1.187.031,26

0,00

0,00

386.712.213,02

382.538.443,47

Totaal

PASSIVA Eigen vermogen I.

Gevormd vermogen

III.

Herwaarderingsmeerwaarden

IV.

Aangelegde fondsen

V.

Overgedragen overschot (tekort)

50.913.732,70

27.671.456,93

VI.

Kapitaalsubsidies

13.745.864,42

14.087.258,65

6.660.500,00

4.600.000,00

195.043.368,78

122.409.097,04

79.665.280,95

22.689.370,18

113.687.122,20

73.818.122,91

1.690.965,63

25.901.603,95

654.262.710,18

552.493.287,35

Voorzieningen Schulden VIII.

Schulden op meer dan een jaar

IX.

Schulden op ten hoogste een jaar

X.

Overlopende rekeningen

Totaal

BEKNOPTE BALANS - 41

NIEUWE STRUCTUUR IN WERKING De VUB wil een efficiënte, slagkrachtige en goed bestuurde organisatie zijn. Daarom heeft de universiteit bij de start van

• Philippe Lataire, afgevaardigde Zelfstandig Academisch Personeel

het academiejaar 2015-2016 een nieuwe governance-structuur

• Jarne Verelst, afgevaardigde Studenten

gekregen, met minder bestuursorganen en een afgeslankte Raad

• Jean Aelbrecht, afgevaardigde Administratief & Technisch Personeel

van Bestuur met tien effectieve leden.

• Natasja Degrieck, extern bestuurder

Raad van Bestuur

• Karsten De Clerck, extern bestuurder

De Raad van Bestuur bepaalt het algemeen strategisch beleid van

• Raymonda Verdyck, extern bestuurder

de universiteit, organiseert het toezicht en de evaluatie van het management, de performantie van de organisatie en de financiële monitoring door middel van interne audit. De Raad van Bestuur wordt bijgestaan door een aantal adviserende comités.

Leden met raadgevende stem: • Nic Van Craen, algemeen beheerder VUB • Johan Dhondt, commissaris Vlaamse Regering • Marc Verelst, inspecteur van Financiën • Marc Noppen, gedelegeerd bestuurder UZ Brussel • Jan Beeckmans, algemeen beheerder UZ Brussel Naast de Raad van Bestuur zijn dit de belangrijkste

Effectieve leden: • Eddy Van Gelder, voorzitter (extern bestuurder)

• Inrichtingsorgaan: Universiteitsraad

• Els Consuegra, ondervoorzitter (afgevaardigde Overig Academisch Personeel)

• Academisch advies- en beslissingsorgaan: Academische Raad

• Caroline Pauwels, rector

• Uitvoerend orgaan: Directiecomité

• Jean-Luc Vanraes, voorzitter Bestuurscollege UZ Brussel

42

bestuursorganen in de nieuwe structuur:

- NIEUWE STRUCTUUR IN WERKING

Het team van rector Caroline Pauwels Jan Danckaert, vicerector Onderwijs- & Studentenbeleid

Sonja Snacken, vicerector Internationaliseringsbeleid

Hugo Thienpont, Karin Vanderkerken, vicerector Onderzoekbeleid

vicerector Innovatie- & Valorisatiebeleid

NIEUWE STRUCTUUR IN WERKING - 43

GESCHIEDENIS ULB en VUB bestaan 182 jaar De Vrije Universiteit Brussel is ontstaan uit de Franstalige Université Libre de Bruxelles (ULB).

De Brusselse universiteit is in 1834 gesticht door Pierre-Théodore Verhaegen, een Brusselse advocaat van Vlaamse oorsprong. Verhaegen wil een universiteit die onafhankelijk is van kerk en staat, een plaats waar academische vrijheid kan heersen.

In de tweede helft van de 19de eeuw vindt de oprichting plaats van de Vlaamse studentenkring Geen Taal, Geen Vrijheid, die onder meer een leergang in de Nederlandse Rechtstaal eist.

Pas in 1935 is er de volledige verdubbeling van het doctoraat in de Rechten. In 1963 kunnen studenten in vrijwel alle faculteiten cursussen in het Nederlands volgen.

1969-2014 In het academiejaar 1969-1970 gaat de autonome Vrije Universiteit Brussel van start. De splitsing in een Nederlandstalige (VUB) en een Franstalige (ULB) universiteit wordt met de wet van 28 mei 1970 definitief een juridische, administratieve en wetenschappelijke realiteit. De nieuwe VUB bouwt in de jaren ’70 een gloednieuwe campus in Etterbeek/Elsene en een medische campus in Jette met een toonaangevend universitair ziekenhuis. De universiteit groeit in sneltempo en verwerft al snel een prominente plaats in de nationale en de internationale academische wereld.

Traditie Op 20 november herdenken beide universiteiten samen hun stichting in 1834. De feestdag staat bekend als Sint-Verhaegen of St V. Die dag palmen VUB- en ULB-studenten de Grote Zavel in hartje Brussel in voor een bont studentenfeest.

44

- GESCHIEDENIS

Terug naar de bron In 2016 kiest de VUB voor een nieuw logo en een nieuwe huisstijl. Met oranje, wit en blauw keert de universiteit terug naar haar oorspronkelijke kleuren en het humanistische gedachtegoed dat achter de kleuren schuilgaat.

Oud-rectoren komen samen Op 17 juni bracht historicus Jimmy Koppen vijf oud-rectoren van de VUB en rector Paul De Knop samen voor een gesprek over de geschiedenis van de universiteit. Koppen werkt aan een boek over vijftig jaar VUB en de rectoren hebben die geschiedenis niet alleen van op de eerste rij beleefd, maar vooral ook mee geschreven. Waren op de afspraak: Sylvain Loccufier, Els Witte, Robert Dejaegere, Bart De Schutter, Paul De Knop en Ben Van Camp.

Aloïs Gerlo

De rectoren van de Vrije Universiteit Brussel Aloïs Gerlo

1969 - 1974

Roger Van Geen

1974 - 1978

Bart De Schutter

1978 - 1982

Oscar Steenhaut

1982 - 1986

Sylvain Loccufier

1986 - 1990

Jean Renneboog

1990 - 1991

Robert Dejaegere

1991 - 1994

Els Witte

1994 - 2000

Ben Van Camp

2000 - 2008

Paul De Knop

2008 - 2016

Caroline Pauwels

2016-

GESCHIEDENIS - 45

VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL BRUSSELS HUMANITIES, SCIENCES & ENGINEERING CAMPUS Pleinlaan 2 - 1050 Brussel | 02 629 21 11 www.vub.ac.be

INFOPUNT STUDENTEN Gebouw D1.02 02 629 20 10 | info@vub.ac.be

BRUSSELS HEALTH CAMPUS Laarbeeklaan 103 - 1090 Brussel | 02 477 41 02

BRUSSELS TECHNOLOGIES CAMPUS Nijverheidskaai 170 - 1070 Brussel | 02 520 18 10

UZ BRUSSEL Laarbeeklaan 101 - 1090 Brussel 02 477 41 11 | info@uzbrussel.be www.uzbrussel.be

UNIVERSITAIRE ASSOCIATIE BRUSSEL Antoine Dansaertstraat 70 - 1000 Brussel 02 507 14 32 | associatie@vub.ac.be www.universitaireassociatiebrussel.be

VESALIUS COLLEGE Pleinlaan 5 - 1050 Brussel 02 614 81 70 | vesalius@vub.ac.be www.vesalius.edu

Verantwoordelijke uitgever Prof. Dr. Caroline Pauwels Rector Vrije Universiteit Brussel

Realisatie Vrije Universiteit Brussel Dienst Marketing en Communicatie Pleinlaan 9 | 1050 Brussel 02 629 12 98 | marcom@vub.ac.be

Foto’s Greet De Gendt Kelly Langenus John Stapels Marcom Universiteitsarchief VUB

Opmaak Gekko Wil je op de hoogte blijven van alles wat er aan de Vrije Universiteit Brussel gebeurt? Abonneer je dan gratis op onze elektronische nieuwsbrief door een e-mail te sturen naar marcom@vub.ac.be. Bezoek ook ons online communicatieplatform www.vubtoday.be .

Of abonneer je op het VUB-magazine Henri via vub.ac.be/Henri

COLOFON - 47

vub.ac.be